ཐེག་མཆོག་

༄༅། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ཅེས་�་བའི་�ད་ཆ་བ�གས་སོ། །

12-1
གཅིག
མཛ�ད།
12-2
ཐེག་མཆོག་
༄༅། །དེ་�ར་�ན་གཞི་དང་ཆོས་�་ལ་སོགས་པའི་ད�ེ་བ་བ�ན་ནས། ད་ནི་�ེན་འ�ང་བའི་རང་བཞིན་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་གི་ད�ེ་བ་
དང་། སོ་སོའ་� རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ིའི་འ�ང་བ་དང་ནང་གི་འ�ང་བ་�མ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། འ�ང་བ་�མ་པ་གཉིས་�་བ�ན། །

12-3
གཉིས།
�ི་འ�ང་དང་ནི་ནང་འ�ང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །�ི་འ�ང་ས་�་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནང་འ�ང་གི་�ེན་�་གནས་པས་�ེན་དང་བ�ེན་པར་འ�ེལ་བའི་�ིར་འ�ང་བ་
གཉིས་�་ངེས་ལ། འདི་གཉིས་ལ་མ་བ�ེན་པའི་སེམས་ཅན་དང་སངས་�ས་གང་ཡང་མེད་དེ། སེམས་ཅན་�མས་འ�ང་�་འ�ལ་པའི་ད�ིངས་ལ་�ོད་ཅིང་། འ�ང་
མཛ�ད།

༄། །�ན་�་བཟང་པོའ་� �ང་ཟིན་�་མ་�། ༄། །གདོད་མའི་མགོན་པོ་�ན་མ�ེན་ངག་གི་དབང་།

 བ་ཆེན་པོ་རང་ཆས་�་�ན། སངས་�ས་�མས་དོན་དམ་དག་པའི་འ�ང་�་ས་�་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་�འི་ད�ིངས་ལ་བ�གས་ཤིང་། འ�ང་བ་ཆེན་པོ་�འི་�ི་མ་ཤིན་�་ཟད་པ་ལ་�ོད་དོ། །དེའང་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ནི་
འོད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཁ་དོག་�་�ན་ཡིན་ལ། འ�ང་�ང་ནི་ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་�འོ། །དག་པའི་འ�ང་�་ནི། གསལ་བ། �ོ་བ། ཡང་བ། བསིལ་བ། ཡངས་པ། གཡོ་བའི་བདག་ཉིད་འཛ�ན་པ་�ེ། འ�ལ་
འ�ང་�་དག་ནས་འོད་གསལ་�་�ོང་�་ཕེབས་ཏེ་ནང་ད�ིངས་ལ་�ག་པ་དང་། �ན་�བ་�ི་�ང་བའི་འ�ང་ཆེན་དག་པ་བཞིན་ནོ། །འ�ང་�ང་ལའང་འ�ང་ག�གས་དང་། འ�ང་བ་དངོས་གཉིས་ལས། འ�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-4
ག�གས་ནི་ད་�་�ི་ན་�ང་བའི་ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་�འོ། །འ�ང་བ་དངོས་ནི་�ས་�ི་ཆོས་�་བ་ས་ལ་སོགས་པ་�་�ེ་ནང་འ�ང་གི་�ེན་�་�ར་པ་�འོ། །ནང་འ�ང་ནི། ཁམས་དག་པ་པའི་�ེན་ཆོས་འ�ང་�་སོ་སོ་
བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་འ�ང་�འི་ད�ིངས་ལས་མ་གཡོས་ཤིང་། འ�ང་�་མེད་པའི་�ོན་�་འཁོར་འདས་�ང་བ་མེད་དེ། རང་ཤར་ལས། �ེ་ཧོ་གསང་བའི་བདག་པོ་ཉོན། །འ�ང་བ་�་ཡི་མཚན་
ཉིད་ནི། །ངས་བ�ན་�ོད་�ིས་གོ་བར་�ིས། །འ�ང་བ་ཆེན་པོ་བཅོམ་�ན་འདས། །འ�ོ་བ་�ན་ལ་རང་བཞིན་གནས། །ཁམས་ག�མ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི། །འ�ང་བ་�་ཡི་ད�ིངས་ལ་�ོད། །འ�ང་བ་མེད་པའི་
 ༄༅། །�ོན་རོལ་�། །སངས་�ས་སེམས་ཅན་མིང་ཡང་མེད། །འ�ང་བ་�་ཉིད་མ་ཡི་ད�ིངས། །འ�ང་བ་�་ལས་མ་�བ་པའི། །�ེ་འ�ོ་སེམས་ཅན་གཅིག་�ང་མེད། །དེ་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་

ཐེག་མཆོག་
�ི། །འ�ང་བ་�མ་པ་གཉིས་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་སོ་སོའ་� རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ི་འ�ང་�ས་པར་བཤད་པ་དང་། ནང་འ�ང་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །
དགོས་ཆེད། མཚན་ཉིད། ལས་རིམ། ཆོས་ཉིད། དོན་�ར། �ོལ་�ལ། ད�ེ་བ། ཚང་�ལ་དང་བ�་ལས། དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། �ི་འ�ང་ག�གས་�་�ང་བ་ནང་འ�ང་དངོས་�ི་རོལ་པ་ཡིན་པས། ནང་གི་ཁོངས་�་འ�་

12-5
ག�མ། བས་ན་འ�ང་བ་�་�ེ། རང་ཤར་ལས། �ི་ཡི་འ�ང་བ་འདི་�་�ེ། །ས་དང་�་དང་མེ་དང་ནི། །དེ་བཞིན་�ང་དང་ནམ་མཁའོ། །ཞེས་པས། �ི་འ�ང་ག�གས་�་ནི་སེམས་ཅན་�ི་�ེན་�ོད་�ི་�ང་བར་ཆགས་ལ། ནང་
འ�ང་དངོས་�་ནི་སེམས་དང་རིག་པའི་�ེན་�་ཆགས་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། འ�ང་བའི་འདོད་པ་འདི་�་�ེ། །�ི་མ�ན་ལས་�ི་�ེ་�ག་ལས། །སེམས་ཅན་ལས་�ི་�ེན་སོ་ཡིས། །�ི་ཡི་འ�ང་བ་ལ་བ�ེན་ནས། །
ལས་དང་གསོ་དང་དབང་པོ་དང་། །འཁོར་དང་�ེ་བ་�ོགས་པར་འདོད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཚ�ག་ནི། རང་ཤར་ལས། འ�ང་བའི་ངེས་ཚ�ག་འདི་�་�ེ། །�ས་པས་མ་�ང་�ན་�ིས་�བ། །�ེད་པར་�ེད་པས་
མཛ�ད།
 འ�ང་བ་ཡིན། །འ�ོ་བ་ཡོངས་ལ་�བ་པས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །ཅིག་ཅར་�ེ་བས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །རང་ལ་ཡོད་པས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །འ�ར་བ་མེད་པས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །མ�ན་པར་�ང་བས་
འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །འ�ང་བ་ཆེན་པོའ་� ངེས་ཚ�ག་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དགོས་ཆེད་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། འ�ང་བའི་དགོས་པ་འདི་�་�ེ། །�ས་ནི་�ངས་མ་�ད་པ་དང་། །�ིགས་མ་�མས་ནི་འ�ེད་
པའི་ལས། །སོ་སོའ་� �ས་ལ་�ེད་པས་ན། །དགོས་པ་ཚ་དང་�ང་ངོ་ཤེས། །སས་ནི་གཞི་མ་འཛ�ན་པ་དང་། །�བ་ཅིང་ཆགས་པའི་ལས་�མས་�ེད། །�ིན་པས་�་ལ་སོགས་པ་�ེད། །དགོས་པ་�ན་�ོབ་ཐིག་ལེ་ཤེས། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-6
མེས་ནི་འ�ང་བ་�ེལ་བ་དང་། །�ིན་ཅིང་གསལ་བའི་ལས་�མས་�ེད། །འབར་ཞིང་མཆེད་པས་མིག་སོགས་�ེད། །དགོས་པ་�ོད་�མས་ཤེས་པར་�ེད། །�ང་གིས་གཏོར་དང་འདེགས་པ་དང་། །བ�ོད་ཅིང་གཡོ་བའི་
ལས་�མས་�ེད། །འ�ལ་ཞིང་འ�ིག་པས་�ས་འཛ�ན་ཅིང་། །དགོས་པ་སེམས་�ི་གནས་པ་ཤེས། །འ�ང་བ་བཞི་བདག་ད�ིལ་འཁོར་ཆེ། །�ས་སོགས་འ�བ་པའི་�་�ས་ཏེ། །བར་�་གནས་ཤིང་འཛ�ན་པ་�ས། །ཐ་
མ་འཇིག་པའི་ལས་�ན་�ེད། །འ�ང་བ་ཆེན་པོ་�་གཅིག་པས། །�་ཚ�གས་�ེད་པའི་བདག་པོར་�ང་། །དེས་ན་དགོས་པ་རང་དང་གཞན། །�་བ་�ོགས་པའི་དོན་ལ་མཁས། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་མཚན་ཉིད་ནི་�་ལས།
 ༄༅། །སའི་མཚན་ཉིད་�་བ། �འི་མཚན་ཉིད་གཤེར་བ། མེའི་མཚན་ཉིད་�ོ་བ། �ང་གི་མཚན་ཉིད་གཡོ་བ། ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་གོ་འ�ེད་ལ་ཡངས་པའོ། །�་པ་ལས་རིམ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས།

ཐེག་མཆོག་
ནང་འ�ང་ལས་�ི་རིམ་པ་ནི། །སས་ནི་�ས་�ི་གཞི་�ས་ཏེ། །བ�ེད་པས་ཤ་ཡི་�ིན་སོར་འདོད། །�ས་ནི་�ས་�ན་བ�ས་ནས་ནི། །བ�ེད་པས་�ག་�་�ིན་པར་འདོད། །མེས་ནི་�ས་�ན་�ིན་�ས་ཏེ། །བ�ེད་པས་
�ོད་�་�ིན་པར་འདོད། །�ང་གིས་�ས་�ན་འདེགས་པ་ལ། །བ�ེད་པས་ད�གས་�་�ིན་པར་�ེད། །ཅེས་སོ། །�ག་པ་ཆོས་ཉིད་ནི། �ིར་�ོང་པ་ཡིན་ཡང་འདིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཆོས་ཉིད་�ི་དབང་�་

12-7
བཞི། �ས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི། རང་ཤར་ལས། འ�ང་བ་�་ཡི་ཆོས་ཉིད་ནི། །འ�ང་བའི་�་ནི་ས་ཡིན་ནོ། །འ�ང་བའི་ཤེས་རབ་མེ་ཡིན་ནོ། །འ�ང་བའི་�ལ་པ་�ང་ཡིན་ནོ། །འ�ང་བའི་བདག་པོ་�་ཡིན་ཏེ། །འ�ང་བའི་ཆོས་
ཉིད་ནམ་མཁའ་འོ། །ཞེས་སོ། །བ�ན་པ་དོན་�ར་ལ་གཉིས་ལས། འ�ང་�་ངོ་བོའ་� དོན་�ར་ནི། དེ་ཉིད་ལས། འ�ང་བའི་དོན་�ར་འདི་�་�ེ། །ཆོས་�་གདོད་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན་ལ། །ངོ་བོ་འ�ར་བ་མེད་པས་
འ�ང་བ་ས་ཡང་ཡིན། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དོན་ལ་�ོད་པས་འ�ང་བ་མེ་ཡང་ཡིན། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་བ�ོད་ད�ིངས་�་གཤེགས་པས་འ�ང་བ་�ང་ཡང་ཡིན། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�བས་ག�མ་གཅིག་�་འ�ིལ་བས་
མཛ�ད།
 འ�ང་བ་�་ཡང་ཡིན། །ཡེ་ཤེས་�ོང་གསལ་གཉིས་མེད་ངང་�་ཐིམ་པས་འ�ང་བ་ནམ་མཁའ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །འ�ང་�་སོ་སོའ་� དོན་ནང་�་རིག་པ་དང་�ར་བའི་དོན་�ར་ནི། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། �ི་འ�ང་བ་�་
ཉིད་�ན་མོང་རང་�ད་�ི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། �ིར་�ང་བའི་འ�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་རིག་པ་ཉིད་དང་�ོར་བས་ན་�ན་མོང་གི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ད�ེ་བ་འདི་�་�ེ། སའི་མཚན་ཉིད་�་བར་�ེད་པ་ཉིད་�ང་། རིག་པའི་
ཡེ་ཤེས་�ེ་འཇིག་དང་�ལ་བར་�ོར་རོ། །�ང་གི་མཚན་ཉིད་འདེགས་པར་�ེད་པ་ཉིད་�ང་། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་�ོར་རོ། །མེའི་མཚན་ཉིད་�ེག་པར་�ེད་པ་ཉིད་�ང་། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉོན་མོངས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-8
པའི་དབང་�་མ་སོང་བ་ཉིད་དང་�ོར་རོ། །�འི་མཚན་ཉིད་�ན་པར་�ེད་པ་ཉིད་�ང་། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ལ་�ན་ལ་འ�ག་པ་དང་�ོར་རོ། །ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་ཡངས་པ་ཉིད་�ང་། རིག་པའི་མཚན་ཉིད་�་མ་
ཆད་པ་དང་�ར་བར་�འོ་ཞེས་སོ། །བ�ད་པ་འ�ང་�འི་�ོལ་�ལ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ནམ་མཁའ་ཉིད་ནི་�བ་�ོང་པས། །ནམ་མཁའ་ཉིད་ནི་དངོས་པོར་�ོལ། །�ང་ནི་ག�ང་�ལ་མེད་�ང་བས། །དངོས་པོ་
�ད་པའི་ལས་�་�ོལ། །མེ་ནི་�ིན་�ེད་�ིན་ཟ་བས། །བ�ོད་ཅིང་�ངས་�ིགས་འ�ེད་པར་�ོལ། །ས་ནི་�ེད་�ེད་འདེགས་པས་ན། །དངོས་མེད་མཐའ་ཡས་�ོང་པར་�ོལ། །�་ནི་�ད་�ེད་�ན་པས་ན། །�ེག་�ེད་
 ༄༅། །�ིན་པའི་ལས་�་�ོལ། །ཅེས་སོ། །ད�་པ་ད�ེ་ན། འ�ང་བ་�་པོ་རེ་རེ་ཞིང་སའི་ས་ལ་སོགས་པ་�་ཚན་�་�ེ། �མ་�ངས་ཆ་ཤས་ཉི་�་�་�་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ནམ་མཁའི་�ང་ནི་དངོས་

ཐེག་མཆོག་
པོ་ལ། །ནམ་མཁའི་མེས་ནི་�ད་པར་�ེད། །ནམ་མཁའི་�ས་ནི་�ེག་�ེད་པ། །ནམ་མཁའི་ས་ཡིས་གོ་�བས་འ�ེད། །ནམ་མཁའི་ནམ་མཁའ་�ང་བའོ། །�ང་གི་�ང་ནི་བ�ན་པ་ལ། །�ང་གི་ནམ་མཁའ་ཡེ་གདངས་
ཆེ། །�ང་གི་�་ནི་�ར་མ�ོགས་ཆེ། །�ང་གི་མེ་ནི་འཕེན་�ད་ཆེ། །�ང་གི་ས་ནི་ག�གས་བ�ན་གསལ། །�་ཡི་�་ནི་�་བ�ན་ཡིན། །�་ཡི་ནམ་མཁའ་ཐོགས་པ་མེད། །�་ཡི་�ང་ནི་ཆགས་མེད་�ག །�་ཡི་མེ་ནི་�ད་

12-9
�། པར་�ེད། །�་ཡི་སས་ནི་�བ་པར་�ེད། །མེ་ཡི་མེས་ནི་�ེད་པར་�ེད། །མེ་ཡི་ནམ་མཁས་དངོས་པོ་བ�ེག །མེ་ཡི་�ང་གིས་འབར་བར་�ེད། །མེ་ཡི་�ས་ནི་�ག་པར་�ེད། །མེ་ཡི་སས་ནི་འཛ�ན་པའོ། །ས་ཡི་སས་ནི་
འ�ོ་བ་�བ། །ས་ཡི་ནམ་མཁའ་ཐེག་ཆེན་ཏེ། །ས་ཡི་�ང་གིས་གང་�ོངས་�ེད། །ས་ཡི་�ས་ནི་དངོས་པོ་བ�ེད། །ས་ཡི་མེས་ནི་�ེམ་པའོ། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་གི་�ད་པར་ལ་བ�བས་པས་ཡོན་ཏན་�ད་པར་ཅན་རེ་
རེ་འ�བ་པར་དེའི་འ�ེལ་པ་ལས་བཤད་ལ། �་ཐལ་འ�ར་ལས་�ང་འ�ང་བའི་�་དོན་ལ་བ�བས་པས་�ན་མོང་གི་དངོས་�བ་ཐོབ་པར་ག�ངས་ཏེ། དེ་ཡི་�་དོན་�ེ་�ག་གིས། །�ི་ཡི་�མ་པ་ངེས་བ�ན་པ། །
མཛ�ད།
 ག�གས་ལ་བ�བས་པས་�ས་ཟད་འ�ར། །�་ཡིས་�ད་�མས་ཤེས་པར་འ�ར། །�ིས་ནི་བ�ད་�ིས་ལེན་པ་འ�བ། །རོས་ནི་དངོས་པོ་བ�ད་�ིར་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། གསང་བ་�ོད་པ་ས་བོན་�ི་�ད་ལས། ས་
�་མེ་�ང་འ�ང་བ་བཞིའི། །�་དོན་�མས་ལ་གོམས་པ་ཡིས། །རིགས་�ག་�མས་�ི་རང་�ད་�ི། །མངོན་ཤེས་འཆར་བ་འདིས་འ�བ་བོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་�ིའི་འ�ང་བ་�མས་ཏེ་སེམས་ཅན་�ན་�ི་�ེན་དང་
གནས་སོ། །བ�་པ་དེ་དག་དང་གཞན་ཡང་འཁོར་འདས་�ི་ཆོས་�མས་�ལ་འ�ོར་པའི་�ས་སེམས་ལ་ཚང་�ལ་བ�ན་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ཆ་མ�ན་�ི་ཚང་�ལ་�ིར་བ�ན། �ས་སེམས་ལ་ཚང་�ལ་�ེ་�ག་�་བཤད།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-10
བ�་ཆེན་ངེས་པའི་རོལ་མོས་གོ་བར་�་བའོ། །དང་པོ་ནི། འ�ོ་བ་�མས་�ི་�ས་སེམས་ཚ�གས་པའི་ཆོས་འདི་ལ་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་ཆ་ཚང་�་རང་ཤར་ཏེ། ཐབས་ཤེས་རབ་�ི་ཆར་ཕ་དང་མ། ཆོས་�་�ང་�བ་�ི་ཆར་
འཕེན་པ་ལས་�ི་�ང་། རིགས་�་ཡེ་གདངས་�ི་ཆར་འ�ང་�འི་ས་བོན། ལམ་ཚ�གས་གཉིས་ཐབས་ཤེས་�ང་འ�ག་གི་ཆར་�ོམས་འ�ག་གི་�ངས་མ་གཉིས། གཞི་ད�ིངས་ན་གནས་པའི་ཆར་མངལ་�་གནས་པ།
ཁམས་བ�ན་�མ་དག་གི་ལམ་བ�ན་�ོགས་པའི་ཆར་ཞག་བ�ན་ཚན་བ�ན་�ིས་�ས་ཆགས་�ལ། ས་བ�་�ོགས་པའི་ཆར་མངལ་གནས་�་བ་བ�། ལམ་�ོགས་ནས་�་ག�མ་�་སངས་�ས་པའི་ཆར། བཙས་པ་
 ༄༅། །�ལ་�། �ས་གནས་ཏེ་�ལ་ལ་�ོད་པ་ལོངས་�། ཤི་བ་ཆོས་�་�ོང་པའི་ཆར་ཤར་བས། འ�ོ་བ་�མས་ཡེ་ནས་གཞི་ལམ་འ�ས་�་བ�ོད་ནས་�ོལ་བའི་�ལ་ཏེ། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། བཅོམ་

ཐེག་མཆོག་
�ན་འདས་�ིས་བཀའ་�ལ་པ། །འབད་པས་�ོལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཡེ་ཉིད་ནས་ནི་�ོལ་བར་གནས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་�ོར་བ་ལས། །ཕ་དང་མ་ཡི་�་ཉིད་དག །འཕེན་པའི་�ང་གིས་བ�ོད་པ་ནི། །�ང་�བ་རང་
རིག་བདེ་ཆེན་པོ། །འ�ང་�འི་�་ལས་ས་བོན་ནི། །�ོང་ཉིད་�ལ་ལ་�ང་བར་ཤར། །གཉིས་�ི་བདེ་བའི་�ོམས་འ�ག་ནི། །ཐབས་ལས་�ང་བའི་ཤེས་རབ་ཉིད། །མངལ་�ི་�མས་�་�ད་པ་ནི། །རང་རིག་གཞི་ནས་

12-11
�ག �ང་བར་ཤར། །བ�ན་ཚན་བ�ན་�ིས་�ོགས་ཚད་དོ། །�་བ�ས་ས་�མས་བ�ོད་པ་ཉིད། །བཙས་པ་ཉིད་ནི་�ར་བཞེངས་ཏེ། །�ས་�ེད་པ་ནི་གཞི་�ང་�ལ། །�ས་�་གནས་པ་གཞི་ཡིན་ཏེ། །�ས་པ་དག་གིས་
འ�ལ་བ་སངས། །ན་བ་ཉིད་ནི་�ོགས་པའི་གདེང་། །ཤི་བས་ཆོས་ཉིད་�ོང་པར་�ོལ། །དེ་�ར་�ང་བའི་སེམས་ཅན་�ན། །འབད་པ་མེད་པར་ཡེ་ནས་�ོལ། །ཅེས་སོ། །�ད་པར་�་འ�ལ་པ་�ོག་�ལ་དང་�ར་ན།
བཙས་པ་ནི་རིག་པ་ད�ིངས་ལས་�ོད་པའི་ཆའོ། །�ས་ནི་གཞི། �ིའི་�ང་ཆ་གཞི་�ང་�ན་�བ། ན་བ་ངོ་འ�ོད་པའི་�ོགས་པ། �ས་པ་བདེན་ཞེན་�ི་འ�ལ་པ་སངས་པ། ཤི་བ་རང་ངོ་ཤེས་�ས་ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་
མཛ�ད།
 གི་ས་ལ་མཐར་�ིན་པའི་ཆ་མཚ�ན་པའོ། །འདི་དག་ཡེ་ནས་ཤར་བས་གདམས་ངག་ངོ་�ོད་པ་དང་། དབང་དང་། བ�ོམས་པས་�ོལ་བ་འཐད་དོ། །ཆ་མ�ན་�་ཡེ་ནས་མ་ཚང་ན་གདམས་ངག་གིས་�ོལ་མི་�ས་ལ། ཆ་
མ�ན་ཡོད་པ་དེ་གསལ་བར་བ�ན་པས་སངས་�ས་�ི་ཆོས་ཞེས་�འོ། །གཞི་ལམ་ཡེ་ཚང་�་ཡོད་པ། སངས་�ས་�ིས་ག�ངས་པས་བ�་དོན་�་བ�ན་�་�ང་བའང་གནད་འདི་ལ་�ག་གོ །གཉིས་པ་�ས་སེམས་ལ་
ཚང་�ལ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �ས། སེམས། རིག་པ་ལ་ཚང་བའི་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། �ས་འ�ང་བཞི་འ�ས་པའི་�ང་པོ་འདི་ལ་�ི་�ོད་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཆ་དང་། ནང་བ�ད་�ི་�ེ་འ�ོའ་� ཆ་�མས་ཚང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-12
�ེ། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ས་དང་�་དང་མེ་དང་�ང་། །ནམ་མཁའ་དང་ནི་ཉི་�་དང་། །�ེས་པ་�ད་མེད་དག་གི་ག�གས། །གཟའ་དང་�ར་མ་�ིན་དང་ནི། །ཤིང་དང་རི་དང་�ག་�མས་དང་། །�་བ་�ོང་པོ་ཡལ་ག་
དང་། །འདབ་མ་མེ་ཏོག་འ�ས་�་དང་། །�ི་དང་རོ་དང་�་དང་རེག །རོལ་མོ་�མས་དང་འཕན་ག�གས་དང་། །�ལ་མཚན་དང་ནི་�་�ེ་དང་། །དེ་དག་འཁོར་ཏེ་�ང་བའི་ཆོས། །�ལ་འ�ོར་ཉིད་�ི་�ས་ལ་ཚང་། །
ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་ཆ་ཤས་�ས་པར་བཤད་ན། སའི་ཆ་ཤ །�འི་ཆ་�ག །མེའི་ཆ་�ོད། �ང་གི་ཆ་ད�གས། ནམ་མཁའི་ཆ་སེམས། ཉི་�འི་ཆ་མིག་གཉིས། �ེས་པའི་ཆ་�ེ་བ། �ད་མེད་�ི་ཆ་འཆི་བ། གཟའི་ཆ་འདོད་
 ༄༅། །པའི་�ོ་ཁ་དང་�་�ག་གཉིས་སོ། །�ར་མའི་ཆ་སོ། �ིན་�ི་ཆ་�། ཤིང་གི་ཆ་�། རིའི་ཆ་མ�ངས་�ས་རིལ་པོ། �ག་གི་ཆ་�ས་པ། �ོན་ཤིང་གི་�་བའི་ཆ་�ིང་། ཡལ་གའི་ཆ་�ང་ལག །མེ་ཏོག་

ཐེག་མཆོག་
གི་ཆ་མིག་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་�། འ�ས་�འི་ཆ་�ས་�ི་བདེ་�ག་�་�བ་པ། �འི་ཆ་�ད། ག�གས་�ི་ཆ་�ས། �ིའི་ཆ་བ་�། རོའ་� ཆ་པགས་པ། རེག་གི་ཆ་ནད། རོལ་མོའ་� ཆ་�་མ་ལ་སོགས་པའི་ནང་�ོལ།
འཕན་�ི་ཆ་�ི་�། ག�གས་�ི་ཆ་�ང་པ། �ལ་མཚན་�ི་ཆ་མིང་། �་�ེའི་ཆ་�ངས་པའོ། །དེ་�ད་�འང་�་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ས་ནི་ཤ་�ེ་དངོས་པོ་ཉིད། །�་ནི་�ག་�ེ་�ད་པ་ཉིད། །མེ་ནི་�ོད་དེ་�ས་�ན་�ིན། །�ང་

12-13
བ�ན། ནི་ད�གས་ཏེ་ལས་�ི་ག�ངས། །ནམ་མཁའ་སེམས་ཏེ་�ས་�ི་གདངས། །ཉི་�་མིག་�ེ་གསལ་བར་�ེད། །�ེས་པ་དག་ནི་�ེ་བ་ཉིད། །�ད་མེད་དག་ནི་འཆི་བར་�ང་། །གཟའ་ནི་ཁ་ལ་�ར་མ་སོ། །�ིན་ནི་�་ལ་ཤིང་
ནི་�། །རི་ནི་�ས་ལ་�ག་ནི་�ས། །�་བ་�ིང་ལ་�ོང་པོ་�ང་། །ཡལ་ག་དག་ནི་ཡན་ལག་ལ། །མེ་ཏོག་ཉིད་ནི་དབང་པོ་�། །འ�ས་�་�ས་�་�བ་པའོ། །�ི་ནི་བ་�་རོ་ནི་པགས། །�་ནི་�ད་ལ་རེག་ནི་ནད། །རོལ་མོ་
ནང་�ོལ་འཕན་ནི་�། །ག�གས་ནི་�ང་པ་�ལ་མཚན་མིང་། །�་�ེ་དག་ནི་�ངས་པའོ། །�ལ་འ�ོར་�ས་ལ་དེ་དག་�ོགས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་སེམས་ལ་འཁོར་འདས་གཞི་ལམ་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ོགས་པར་
མཛ�ད།
 གནས་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། འདས་པ་དཀར་པོའ་� ཆོས་�མས་ནི། །�ས་དང་སེམས་ལ་ཐམས་ཅད་�ོགས། །འཁོར་བའི་ཆོས་ནི་འདས་�ོང་�ིར། །ད�ིལ་འཁོར་�་དང་མཆོད་པ་དང་། །�གས་དང་�ག་�་ཏིང་འཛ�ན་
དང་། །དབང་བ�ར་བ་དང་དམ་ཚ�ག་དང་། །མན་ངག་འབོགས་དང་ཉམས་�ོང་དང་། །དེ་བཞིན་བ�ེད་པའི་རིམ་པ་དང་། །ཐོས་དང་བསམ་དང་�ོམ་པ་དང་། །�་བ་�ོད་པ་�ོམ་པ་དང་། །�ིན་དང་�ལ་�ིམས་བཟོད་
པ་དང་། །བ�ོན་འ�ས་བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་དང་། །�ོབས་དང་�ོན་ལམ་ཡེ་ཤེས་དང་། །དེ་བཞིན་ཐབས་�ི་ཕ་རོལ་�ིན། །དགེ་བ�་�ོད་པ་ལ་སོགས་པ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཉིད་དང་ཡང་། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-14
པ་ནས། �ང་འདས་མཚ�ན་པའི་ཆོས་དེ་�མས། །�ས་དང་སེམས་ལ་�ོགས་པར་གནས། །ཞེས་པའི་བར་�་ག�ངས་སོ། །ག�མ་པ་རིག་པ་ལ་ཚང་�ལ་ནི། ཡང་དེ་ལས། རང་�ང་རིག་པའི་ངོ་གང་ལ། །ཇི་�ར་�ང་
བའི་ཆོས་�མས་�ོགས། །ཞེས་པ་དང་། རིག་པ་ཉིད་ལ་འདི་�་�ེ། །ཉི་མ་�་བ་ཤེས་རབ་ཐབས། །�ེས་པ་གཞི་ལ་�ད་མེད་ལམ། །གཟའ་ནི་�ོགས་ཚད་�ར་མ་ཆོས། །�ིན་ནི་�གས་�ེ་�ན་ལ་�བ། །ཤིང་ནི་ཆོས་
ཉིད་�ས་པའི་ལམ། །རི་ནི་�་བ་འ�ར་བ་མེད། །�ག་ནི་ཆོས་�་�ེ་འཇིག་�ལ། །�་བ་ཆོས་�ན་�་གཅིག་པ། །ཡལ་ག་�ང་�བ་ཡན་ལག་ཉིད། །�ོང་པོ་�ོང་པར་རོ་གཅིག་�ེ། །འདབ་མ་�བ་�ེད་ཆོས་�ི་ད�ིངས། །
 ༄༅། །མེ་ཏོག་ཡེ་ཤེས་�ོན་མ་ཉིད། །འ�ས་�་�་ག�མ་རང་�ོགས་སོ། །�་ནི་ཆོས་ཉིད་�ལ་�ི་�། །�ི་ནི་སངས་�ས་ག�ང་�་�གས། །རོ་ནི་ཉམས་�ོང་བདེ་བའི་རོ། །རེག་ནི་བསམ་གཏན་ཆེན་

ཐེག་མཆོག་
པོའ།ོ །རོལ་མོ་འོད་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�ོགས། །འཕན་ནི་ཁ་དོག་གསལ་བའི་གདངས། །ག�གས་ནི་�ོབ་པ་ཤེས་རབ་�ེ། །�་�ེ་མན་ངག་ཆེ་བའི་གནད། །�ལ་མཚན་�ོགས་པ་མངོན་སངས་�ས། །སེམས་ཉིད་ངོ་ལ་
ཆོས་�མས་ནི། །ཡེ་ནས་�ན་�བ་�ལ་�་གནས། །དེ་�ིར་�ོ་དང་དངོས་པོ་ཡི། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་བཏགས་པ་ཙམ། །ཞེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་ནང་འ�ང་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་གི་རབ་�་ད�ེ་

12-15
བ�ད། བ་དང་། ད�ེ་བ་སོ་སོའ་� རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། �ས་�ི་འ�ང་�་རགས་པ་ལ་�ངས་མའི་འ�ང་�་ནང་�་བ�ེན་པས་ནང་འ�ང་�ེ། �ང་དང་། མེ་དང་། ས་དང་། �་དང་། ནམ་མཁའ་�་པོ་རེ་རེ་ཞིང་�་�ར་
གནས་པས་ཡན་ལག་ཉི་�་�་�འོ། །དེ་�ར་ངེས་པའི་འཐད་པ་ནི་�ེད་ལས་མི་འ�་བ་�་ལ་�ོས་ནས་�ར་ངེས་ཏེ། རང་ཤར་ལས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་�་ནི་རང་གི་�ས་ལ་ཚང་ངོ་། །དེ་ཡང་�ང་�མ་པ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་
གདངས་�ེད་དོ། །མེ་�མ་པ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་�ེད་དོ། །ས་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་བོ་�ེད་དོ། །�་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་�ེད་དོ། །ནམ་མཁའ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་གནས་�ེད་དོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་�་�ེ། �ང་དང་། མེ་དང་།
མཛ�ད།
 ས་དང་། �་དང་། ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལའང་�་བའི་ད�ེ་བ་དང་། ཡན་ལག་གི་ད�ེ་བ་�ས་པར་བཤད་པ་གཉིས་ལས། �་བའི་ད�ེ་བ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ང་�མ་པ་�་གང་ཞེ་ན།
�ོག་འཛ�ན་པའི་�ང་དང་། བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ེད་པའི་�ང་དང་། མེ་དང་མཉམ་པའི་�ང་དང་། �ན་�་�བ་�ེད་�ི་�ང་དང་། �ིང་�ེ་མེད་པ་བ�ལ་པ་ལས་�ི་�ང་དང་�འོ། །�ང་དེ་�མས་སེམས་ཅན་�ན་�ི་
�ས་མགོ་མ�ག་ལ་གནས་པའོ་ཞེས་སོ། །དེའང་�ོག་འཛ�ན་�ི་�ང་�ོག་པ་�་ན་གནས་སོ། །བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ེད་པ་�ིན་�ག་ན་གནས་སོ། །མེ་མཉམ་ཕོ་བ་ན་གནས་སོ། །�ན་�བ་�ས་�ན་ལ་�བ་པར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-16
གནས་སོ། །ལས་�ང་�ིང་དང་�ིང་�ན་�ི་བར་ན་གནས་སོ། །དེ་དག་གི་�ེད་ལས་�ང་། �ོག་གནས་པ་དང་། མདངས་བ�ེད་པ་དང་། ཟས་འ�་བ། འ�ོ་འ�ག་དང་། ཚ�་འཕོ་བའི་ལས་�ེད་དེ་རིམ་པ་བཞིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ཡན་ལག་གི་ད�ེ་བ་ནི། �ང་�་པོ་རེ་རེའང་�་�ར་གནས་པ་ལས། དང་པོ་�ོག་འཛ�ན་པའི་�ང་�་ནི་རང་ཤར་ལས། �ོག་འཛ�ན་པའི་�ང་ལ་ཡང་�་�ེ། �་བ་འཛ�ན་པའི་�ོག་དང་། �ོབ་�ེད་�ི་�ོག་དང་།
�མ་པར་�་བའི་�ོག་དང་། མི་གཙང་བའི་�ོག་དང་། �མ་པར་འདར་�ེད་�ི་�ོག་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་�ར། རིག་པའི་གདངས་�ེད་པ་དང་། ཐིག་ལེའི་གདངས་�ེད་པ་དང་། འོད་�ི་གདངས་�ེད་
 ༄༅། །པ་དང་། མ་རིག་པའི་�་བ་འཛ�ན་པ་དང་། ཡིད་�ི་�ོགས་�ེད་པའི་�ལ་�ིས་�ོག་�་ན་ཡོད་ལ། �ོག་�ང་གི་གདངས་ལ་རིག་གདངས་བ�ེན་ནས་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་མེ་མཉམ་�ི་

ཐེག་མཆོག་
�ང་�་ནི། ཡང་དེ་ལས། མེ་དང་�ན་ཅིག་གནས་པའི་�ང་ལའང་�་�ེ། �ངས་�ིགས་འ�ེད་པའི་�ང་དང་། �ོད་�ེད་པའི་�ང་དང་། གསལ་འ�ར་�ི་�ང་དང་། �མ་པར་�ད་པའི་�ང་དང་། �མ་པར་གཟེངས་
བ�ོད་པའི་�ང་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་�ར། �ོག་དང་གཉིས་�་མེད། རིག་པ་དང་གཉིས་�་མེད། �ོན་མ་དང་གཉིས་�་མེད། ཐིག་ལེ་དང་གཉིས་�་མེད། ཤེས་རབ་དང་གཉིས་�་མེད་པར་གནས་

12-17
ད�། སོ། །ག�མ་པ་བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ེད་པའི་�ང་�་ཡང་དེ་ལས། བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ེད་པའི་�ང་ལའང་�་�ེ་�མ་པར་ཤེས་པ་�ེད་པའི་�ང་དང་། �མ་པར་ཡིད་འ�ང་བའི་�ང་དང་། �མ་པར་མདངས་
དང་�ན་པའི་�ང་དང་། �མ་པར་�ེག་པའི་�ང་དང་། �མ་པར་�ོད་པའི་�ང་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་བཞིན་ཤེས་རབ་�ི་�ལ། �ང་བའི་�ལ། �ོན་མའི་�ལ། མ་རིག་པའི་�ལ། ཡིད་�ི་�ལ་�ི་�་
�ེད་དོ། །བཞི་པ་�བ་�ེད་�ི་�ང་�་ནི། རང་ཤར་ལས། �མ་པར་�བ་�ེད་�ི་�ང་ལའང་�་�ེ། གཞི་ལ་�བ་�ེད་�ི་�ང་དང་། འ�ལ་�་�བ་�ེད་�ི་�ང་དང་། �ང་ཞིང་�ག་པ་�བ་�ེད་�ི་�ང་དང་། �ན་པ་�བ་
མཛ�ད།
 �ེད་�ི་�ང་དང་། འཛ�ན་པས་�ས་�ན་�བ་པའི་�ང་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་�ར། ཡེ་ཤེས་ལ་�ང་། �ོན་མ་ལ་�ང་། ཤེས་པ་ལ་�ང་། བསམ་པ་ལ་�ང་། སེམས་ལ་�ང་བའི་�ལ་�ེད་པའོ། །�་པ་
�ིང་�ེ་མེད་པ་ལས་�ི་�ང་�་ནི། ཡང་དེ་ལས། �ིང་�ེ་མེད་པ་བ�ལ་པ་ལས་�ི་�ང་ལའང་�་�ེ། �མ་པར་�ོད་�ེད་�ི་�ང་དང་། �མ་པར་�ོལ་�ེད་�ི་�ང་དང་། �མ་པར་�ོག་�ེད་�ི་�ང་དང་། �མ་པར་�ར་
�ེད་�ི་�ང་དང་། �ད་ཅིག་མའི་�ང་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་�ར། �ང་པོ་ལ་�བ། �ད་ཅིག་ལ་�བ། བར་དོ་ལ་�བ། �ོག་པ་ལ་�བ། �ད་ཅིག་མ་�་�ོགས་ག�མ་ལ་�བ་པའོ། །དེ་�ར་ཉི་�་�་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-18
ཡང་�་བ་�ར་འ�་ལ། དེ་དག་གི་�་བཤད་ནི། རང་ཤར་ལས། ཡང་དག་པའི་ས་ལ་�ོད་པར་�ེད་པའི་�ིར་ན་�ོད་�ེད་�ི་�ང་ཞེས་�འོ། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོག་འཛ�ན་པའི་�ིར་ན་�ོག་འཛ�ན་པའི་�ང་ཞེས་�འོ། །ཡེ་
ཤེས་�ི་འོད་�་རང་ཆས་�་ཡོད་པའི་�ིར་ན་བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ེད་པའི་�ང་ཞེས་�འོ། །ཤེས་རབ་�ི་ཡང་དག་པའི་ད�ིངས་�་�ོལ་�ས་པའི་�ིར་ན་�ིང་�ེ་མེད་པ་བ�ལ་པ་ལས་�ི་�ང་ཞེས་�འོ། །ཡེ་ཤེས་
�ི་�ང་བ་དང་འ�་འ�ལ་མེད་པར་གནས་པའི་�ིར་ན་མེ་དང་མཉམ་པའི་�ང་ཞེས་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ངས་མའི་�ང་�་ལ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་བ�ེན་ནས་ད་�་�ིང་ག་ན་གནས་པས་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་གདངས་འོད་
 ༄༅། །�ར་གསལ་བའི་གནད་དེ་ཡིན་ནོ། །རིག་པ་�ང་དང་�ལ་�ས་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་འ�ིལ་བས་�ི་ནང་མི་མངོན་པའང་�ང་སེམས་དག་པའི་གནད་ལ་�ག་གོ །འདིར་�ང་ཟད་བ�ས་ཏེ་བཤད་

ཐེག་མཆོག་
ན། ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་རིག་པ་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�བས་རང་བཞིན་�ིས་འོད་གསལ་བའི་ཕོ་�ང་ན་ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་�ི་བདག་ཉིད་�་བ�གས་སོ། །དེའང་ངོ་བོ་�ར་བ�གས་པས་རང་ངོ་ན་མི་གསལ་
ཡང་�ིར་�ང་�འི་འཆར་གཞི་མ་འགགས་པར་རང་གསལ། རང་བཞིན་འོད་�འི་འཆར་གཞི་�ོག་�ང་ཡན་ལག་བཞི་ག�ང་གི་�ིང་པོར་ཡེ་གནས། �གས་�ེ་�གས་རང་�ང་རིག་པའི་�ིང་པོ་མ�ེན་པ་གཉིས་�ི་ཡེ་

12-19
བ�། ཤེས་�་�ན་�ིས་�བ་པས། �་དང་ཡེ་ཤེས་འ�་འ�ལ་མེད་པའི་དགོངས་པ་ལས་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་བ�གས་སོ། །མ�ེན་པ་གཉིས་ནི། ངོ་བོ་ཆོས་ཉིད་ནང་གསལ་ལ་�ོས་ནས་ཐམས་ཅད་མ�ེན་ལ། �མ་པ་ཆོས་
ཅན་�ིར་གསལ་ལ་�ོས་ནས་�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་�་�ང་བའོ། །�ང་�་ནི་�་བ་�ོག་�ང་�གས་�ེ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ཆ་ལས་དག་ན་སངས་�ས་�ི་ཡེ་ཤེས་དང་། མ་དག་ན་སེམས་ཅན་�ི་�ོག་
ཚ�གས་�་འཆར་བའི་གཞིར་�ར་པའོ། །དེ་ལས་འ�ོས་པ་ཡན་ལག་གི་�ང་བཞི་ནི་�གས་�ེའི་�ལ་ལས་ཉི་མ་ལས་འོད་ཟེར་�་�་�ེ། �ེན་�་�་ཤེས་རབ་�ི་�་དང་། �ར་�་སེལ་ཤེས་རབ་�ི་ཟེར་གདངས་འོད་དང་།
མཛ�ད།
 མེ་དང་མཉམ་�ིན་པར་�ེད་པའི་�ོབས་ཅན་དང་། �བ་�ེད་�ོགས་པར་�ེད་པའི་�ོབས་ཅན་བཞི་�ེ། འདི་དག་�ང་�ོག་�ང་ཙམ་�ི་ཆ་ལ་ཡོད་�ང་། ད�ིངས་�་ནི་མ་འ�ོས། འ�ོ་གཞི་མ་འགགས་པའི་�ིང་པོ་ཙམ་
�་གནས་ཏེ། �ིང་པོའ་� ཡན་ལག་འོད་�་གསལ་བའོ། །དེ་�ད་�་ཡང་�ན་གསལ་ལས། །དེ་ཡི་�་ཡི་བ�གས་�ལ་ནི། །�ོང་གསལ་�་�འི་ག�གས་བ�ན་བཞིན། །དེ་ཡི་ག�ང་གི་གནས་�གས་ནི། །ཡན་ལག་�ང་
བཞི་མེ་�ག་ཟེར་བཞིན་�། །རིག་པའི་�ོང་ན་གསལ་བའོ། །དེ་ཡི་�གས་�ི་གསལ་�གས་ནི། །�ོག་�ང་རང་གི་ངོ་བོ་�ེ། །�ོགས་�ང་མེད་པའི་ཤེས་རབ་མེ་�ག་�ར། །�ིང་པོའ་� �ིང་པོ་ཡེ་ཤེས་�ར་བ�གས་སོ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-20
ཞེས་སོ། །དེའང་�མ་པར་�ོག་པ་གང་གིས་�ང་མ་བ�ད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། བཅོས་ཤིང་བ�ར་བ་དང་། ངོས་ག�ང་ཞིང་བ�ར་གདགས་�་མི་བ�བ་པ། ས་གཞི་དང་ནམ་མཁའ་�་�། གསལ་བ་ལ་ཆ་�་བས་�་ངའི་
�བ་�ི་མེ་�ག་བཞིན་ཏེ། ད�ིངས་�ི་�ིང་པོ་ཆོས་�། དེ་ཉིད་རིག་པར་གནས་པས་�ན་�ི་གཞི་འཛ�ན་ནོ། །དེའི་བ�གས་པའི་ཕོ་�ང་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་�ི་ད�ིངས་ཏེ་�ོང་�བ་ནམ་མཁའ་བཞིན། །ཅེས་པས།
ཆོས་�ི་�་དེ་རིན་པོ་ཆེའི་�བས་ན་བ�གས་ཙམ་ན། ཆོས་ཉིད་དག་པའི་ཡེ་གདངས་ཞེས་�་�ེ། རིག་པ་འོད་�ི་ཁང་པ་ཅན། འོད་�ི་�ང་བ་ལ་བ�གས་སོ། །དེ་ནི་ཐོག་མའི་�ི་གཞི་རིག་པའི་ད�ིངས་ཞེས་�་�ེ། �ང་
 ༄༅། །�་དང་འ�ེལ་བ་བ�བ་པའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་མེ་�་�ས་པར་བཤད་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། མེ་ལ་�་�ེ། �ི་ནང་�ན་�ི་�བ་�ེད་�ི་མེ་དང་། �ི་ནང་�ན་གསལ་�ི་མེ་དང་། �ི་ནང་�ན་�་

ཐེག་མཆོག་
མཉམ་པའི་མེ་དང་། �ི་ནང་གི་�་བ་�ོགས་པའི་མེ་དང་། �ི་ནང་གི་�་བ་�བ་པའི་མེ་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་བཞིན། �ོ་བ་དང་། མིག་དང་ཡན་ལག་�མ་པ་�་�ེ་�ག་དང་། ཤ་�གས་བར་དང་། �ང་
མཐིལ་གཉིས་དང་། ལག་མཐིལ་གཉིས་ན་གནས་ཤིང་�ོད་�ེད་དོ། །ག�མ་པ་ས་ལའང་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ས་ལ་ཡང་�་�ེ། �ན་�་�ང་བའི་ས་དང་། མི་འ�ར་བ་�ོ་�ེའི་ས་དང་། ཐམས་ཅད་འ�ང་བ་རིན་པོ་ཆེའི་
བ�་གཅིག

12-21
ས་དང་། �ང་བ་�ོན་པ་�ན་�་མཐའ་ཡས་པའི་ས་དང་། �བ་པ་མཐར་�ིན་པའི་ས་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་བཞིན། རིག་པ་དང་�ན་ཅིག །�ོན་མ་དང་�ན་ཅིག །ཐིག་ལེ་དང་�ན་ཅིག །ཡེ་ཤེས་དང་
�ན་ཅིག །ཤེས་རབ་དང་�ན་ཅིག་བ�ེན་པར་གནས་སོ། །བཞི་པ་�་�་ཡང་རང་ཤར་ལས། �་�མ་པ་�་ནི། འ�ར་བ་མེད་པའི་�་དང་། ཞི་བ་གསལ་དག་གི་�་དང་། ཡོན་ཏན་འ�ང་བ་�ས་པའི་�་དང་། ཆགས་པ་
མེད་པའི་�་དང་། འཛ�ན་མེད་�ོགས་པའི་�་དང་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་�ར། �་ཐམས་ཅད་དང་། �ས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། �ག་ཐམས་ཅད་དང་། �་སེར་ཐམས་ཅད་དང་། མིག་གཉིས་�ི་ནང་ན་གནས་
མཛ�ད།
 པས་བ�ན་ཞིང་�ངས་མ་འཛ�ན་པའོ། །�་པ་ནམ་མཁའ་�་ནི། ཡང་རང་ཤར་ལས་ག�ངས་པ། ནམ་མཁའ་�་ནི། �ི་�ན་ལ་�བ་པའི་ནམ་མཁའ་དང་། �ལ་མེད་གསལ་གདངས་�ི་ནམ་མཁའ་དང་། མ་འ�ེས་དག་
པའི་ནམ་མཁའ་དང་། དོན་མཚ�ན་�ེད་�ི་ནམ་མཁའ་དང་། དག་པའི་ཞིང་�་�ོལ་�ེད་�ི་ནམ་མཁའ་འོ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་�ང་རིམ་པ་བཞིན་�། རིག་པ་དངོས་དང་། འོད་�་དང་། ད�ིངས་�མ་པར་དག་པའི་�ོན་མ་
དང་། �གས་�ི་ཡེ་ཤེས་དང་། ངོ་�ོད་ཉི་�་�་གཅིག་གིས་�ད་པའི་དཔེ་དོན་ངེས་པའི་ཡིད་ཆེས་�མས་སོ། །དེ་�ར་འ�ང་བ་�འི་རིག་པའི་ཆས་བ�ས་པ་�མས་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། དེའི་�ེན་ནི་འ�ང་བ་�ང་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-22
ཡིན་ནོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། འ�ང་བའི་གནས་བ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་བཅོ་�་པའོ།། །།དེ་�ར་�ེན་འ�ང་བའི་རང་བཞིན་གཏན་ལ་ཕབ་ནས། ད་ནི་བ�ེན་པ་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་གནས་
�མ་པར་གཞག་པ་ལ་བཞི་�ེ། �ེན་�། གདངས་འོད། བ�ེན་པ་ཡེ་ཤེས། མཛད་པ་འ�ིན་ལས་�ི་རབ་�་ད�ེ་བའོ། །དང་པོ་�ེན་�འི་རབ་�་ད�ེ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། �་ག�མ་�ི་ད�ིངས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། �་�འི་
�མ་�ངས་�ེ་�ག་�་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་�འི་ངེས་བ�ོད་མདོར་བ�ན་པ་དང་། གནས་�ས་པར་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་�ོག་པ་ཐ་དད་�ི་�ལ་�་�་ག�མ་ད�ིངས་ལ་བ�གས་ཏེ།
 ༄༅། །རང་ཤར་ལས། �་ག�མ་ཡེ་ཤེས་�ང་བ་ནི། །གང་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་། །དམིགས་པའི་�ལ་ནི་གཅིག་པ་ཡི། །ངོ་བོ་སོ་སོར་�ང་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་རིག་པ་གཅིག་གི་�ང་�ལ་ཏེ། དེ་

ཐེག་མཆོག་
ཉིད་ལས། རིག་པ་�ོག་མེད་ཆོས་�འི་ངོ་བོ་ཡིན། །རིག་པ་མ་འགགས་གསལ་བ་ལོངས་�་ཡིན། །རིག་པ་ཅིར་ཡང་�ང་བ་�ལ་�་ཡིན། །ཅེས་སོ། །འདི་ལ་�ོགས་པ། སངས་པ། �ས་པ་ག�མ་ལས། �ོགས་པ་ནི།
རང་ཤར་ལས། �་ག�མ་དག་པའི་�ང་བ་ལ། །གཅིག་�ོགས་གཉིས་�ོགས་ཐམས་ཅད་�ོགས། །ཡེ་ཤེས་�ང་བ་མ་འགགས་གསལ། །�མ་དག་ཡེ་ཤེས་འོད་ཟེར་འ�ོ། །�ོག་མེད་དག་པའི་རིག་པ་ལ། །འོད་ཟེར་�མ་
བ�་གཉིས།

12-23
�་མ་འགགས་གསལ། །འཛ�ན་མེད་རང་�ོལ་ཆེན་པོ་ལ། །�ི་ནང་གསང་བའི་ཆོས་�མས་གསལ། །�་བ་བཏང་བའི་རིག་པ་ལ། །�་�ེད་ཆོས་�མས་�ས་གཅིག་�ོགས། །སེམས་དང་�ལ་བའི་རིག་པ་ལ། །�་ཚ�གས་
�ང་བ་�ས་གཅིག་�ོགས། །རང་�ང་གསལ་དག་ཆེན་པོ་ལ། །འ�ལ་པའི་�ང་བ་�ས་གཅིག་�ོགས། །རང་�ོལ་རང་�ང་ཆེན་པོ་ལ། །གཞན་�ང་ཆོས་�མས་�ས་གཅིག་�ོགས། །�་ག�མ་�ོགས་�གས་དེ་བཞིན་
ནོ། །ཞེས་སོ། །སངས་པ་ནི་གཉིས་འཛ�ན་འ�ལ་པའི་ཆ་མེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �་བ་མེད་པས་འ�ལ་པ་སངས། །�ོག་པ་མེད་པས་ཉོན་མོངས་སངས། །འཛ�ན་པ་མེད་པས་རང་�ང་སངས། །ཞེན་པ་མེད་པས་�མ་
མཛ�ད།
 �ོག་སངས། །ཆགས་པ་མེད་པས་མ་རིག་སངས། །�་ག�མ་སངས་�གས་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །�ས་པ་ནི། ཡོན་ཏན་ཡེ་ནས་�ན་�བ་�་�ས་པ་�ེ། རང་ཤར་ལས། �ོག་པ་མེད་པའི་རིག་པ་ལ། །འོད་�་གསལ་
བས་ཡེ་ཤེས་�ས། །རིག་པ་�་�ེད་�ལ་བ་ལ། །དམིགས་པའི་�ལ་མེད་�་ག�མ་�ས། །རིག་པ་�ལ་མེད་�ང་བ་ལ། །འཛ�ན་པའི་སེམས་མེད་འོད་�་�ས། །རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ལ། །དོན་�ན་རང་�ང་འ�ས་�་
�ས། །�་ག�མ་�ས་�གས་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ། ཆོས་�། ལོངས་�། �ལ་�འི་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ག�མ་ལས། དང་པོ་ལའང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །རང་�ས།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-24
མཚ�ན་དཔེ། �གས། �ང་བ། གནས། མཚན་ཉིད། �ལ། དགོངས་པ་དང་བ�་ལས། ངོ་བོ་ནི། �ོང་གསལ་འགག་མེད་རང་�ངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། འ�ར་མེད་འགག་མེད་�བ་པ་ག�མ། །ཆོས་�ི་�་ཡི་ངོ་བོའ།ོ །
ཞེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། ད�ིངས་ཡེ་དག་�ན་�ིས་�བ་པའི་ཆོས་ཉིད་འོད་གསལ་བའི་�་ཡིན་པས་ངོ་བོ་ཀ་དག་མི་འ�ར་བ་འ�ལ་མེད་�ི་ཆོས་དང་། རང་བཞིན་�ན་�བ་འོད་གསལ་�ི་�་རང་གནས་ཆེན་པོ་�ེ། དེ་
ཉིད་ལས། མི་འཇིགས་�ོང་དང་གསལ་བ་དང་། །�་བ་ཐམས་ཅད་�ོགས་པ་ནི། །ཆོས་�ི་�་ཡི་ངེས་ཚ�ག་གོ །ཞེས་སོ། །རང་�ས་ནི། �ོས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་�ལ་བས་གང་�འང་�བ་པ་མེད་པ་�ེ། རང་ཤར་
 ༄༅། །ལས། �ི་མེད་ནང་མེད་ད�ིངས་�་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་རང་�ས་ཡིན། །ཅེས་སོ། །མཚ�ན་དཔེ་ནི། རིག་པ་འོད་གསལ་བས་ཉི་མ་དང་། ཟབ་པས་�་མཚ�་དང་། �ོན་�ིས་གོས་པ་མེད་པས་པ�་

ཐེག་མཆོག་
དང་། མི་འ�ར་བས་རི་བོ་དང་། ཡངས་ལ་མཐའ་ད�ས་མེད་པས་ནམ་མཁའ་དང་། ཐམས་ཅད་ཟིལ་གནོན་�ི་གདེངས་དང་ཡེ་ནས་�ན་པས་སེང་གེ་�་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཉི་མ་�་མཚ�་པ�་དང་། །རི་བོ་ནམ་མཁའ་
སེང་གེ་ག�མ། །ཆོས་�ི་�་ཡི་མཚ�ན་དཔེ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །�གས་ནི། འ�ོ་འོང་ལས་འདས་པ་ནི་�གས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། འ�ོ་མེད་འོང་མེད་གནས་པ་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་རང་�གས་ཡིན། །ཅེས་སོ། །�ང་བ་ནི་
བ�་ག�མ།

12-25
�ོང་གསལ་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་�་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། འགག་མེད་གསལ་གདངས་ངོ་བོས་�ོང་། །ཆོས་�ི་�་ཡི་�ང་བ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །གནས་ནི་�ན་བསམ་�མ་དག་ཆེན་པོ་�ེ། དེ་ལས། དཔག་མེད་དམིགས་མེད་
འཛ�ན་པ་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་གནས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི། ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་ད�ེར་མེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ། །ཆོས་�ི་�་ཡི་མཚན་ཉིད་ཡིན། །ཅེས་
སོ། །�ལ་ནི་�ོང་པ་�ང་མ་ཆད་པས་རིག་པ་རང་གསལ། �་བའི་ནང་འོད་�ས་བ�ན་པས་�ན་�བ་རང་གདངས། ད�ིངས་རིག་ད�ེར་མེད་ཆེན་པོ་ལ་�མ་པ་སོ་སོར་མ་འ�ེས་པ་�ེ། རང་ཤར་ལས། གསལ་དང་
མཛ�ད།
 གདངས་དང་མ་འ�ེས་ག�མ། །ཆོས་�ི་�་ཡི་�ལ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �ོགས་དང་རིས་�་མ་ཆད་པའི་�་བ། དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་མ་�བ་པའི་�ོམ་པ། ག�ང་འཛ�ན་གཉིས་བཅས་ལས་འདས་
པའི་�ོད་པ། �ན་�བ་ཡེ་�ོལ་ཆེན་པོའ་� འ�ས་�། ཡེ་�བ་དོན་�ན་�ོགས་པའི་འ�ིན་ལས། མ་བཙལ་རང་ལ་གནས་པའི་ཡོན་ཏན་�མས་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། འགག་མེད་ཞེན་མེད་ཆགས་པ་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་
�ོད་པའོ། །�ང་ངེ་�ན་ནེ་ཡེང་བ་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་�ོམ་པ་ཡིན། །བ�ར་མེད་བ�ས་ཟིན་�་བ་�ོགས། །ཆོས་�ི་�་ཡི་�་བ་ཡིན། །�ས་མེད་�ང་མེད་འ�ང་བ་མེད། །ཆོས་�ི་�་ཡི་འ�ས་�་ཡིན། །བ�བ་མེད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-26
བ�བས་ཟིན་�བ་པ་�ོགས། །ཆོས་�ི་�་ཡི་འ�ིན་ལས་ཡིན། །གཅིག་�ང་གཉིས་�ང་ཐམས་ཅད་འ�ང་། །ཆོས་�ི་�་ཡི་ཡོན་ཏན་ཡིན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ལོངས་�འི་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་�་�ེ། ངོ་བོ།
ངེས་ཚ�ག །མཚན་ཉིད། �ང་�གས། གནས་�གས་སོ། །དང་པོ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ེ་བ་ཡོད་དེ་འཆི་མེད་�ོ་�ེར་�ན། །འོད་�་�་�་མ་འ�ེས་སོ་སོར་གསལ། །ཡབ་�་�མ་�་ཚ�མ་�་�་དང་�ན། །ཡེ་�་ཤེས་�་
�ོགས་པ་�་དང་�ན། །གཞི་�་ལམ་�་འ�ས་�་�་དང་�ན། །གནས་�་�ལ་�་ངོ་བོ་�་དང་�ན། །ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་�་ཡི་ངོ་བོའ།ོ །ཞེས་སོ། །དེའང་ད�ིངས་ལས་རང་�ང་�་ཤར་བའི་ཆ་ནས་�ེ་བར་བ�ོད་
 ༄༅། །�ང་། དོན་ལ་�ེ་བ་རང་མཚན་པ་མེད་པའི་�ིར་འཆི་བ་མེད་དེ་འཆི་བདག་གི་བ�ད་བཅོམ་པའི་�ིར་རོ། །དེའང་སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། ནང་མེད་ནང་ནས་ནོར་�་རིན་ཆེན་མཛ�ད། །�ང་བའི་

ཐེག་མཆོག་
ཡེ་ཤེས་འ�ང་བ་�ན་ལས་འདས། །�ོགས་པའི་ཤེས་རབ་དོན་ལ་�མ་པར་བ�ར། །ཡངས་པའི་�་ལ་�ི་ནང་�མ་པར་གསལ། །ཅེས་སོ། །འོད་�་ནི་མཐིང་ག་དང་། དཀར་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། �ང་
�འོ། །�་�་ནི། ད�ིངས་ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�། མི་འ�ར་བ་�ོ་�ེའི་�། ཆོས་�། ལོངས་�། �ལ་�་�འོ། །ཡབ་�་ནི། �མ་�ང་། མི་བ�ོད། རིན་འ�ང་། �ང་མཐའ། དོན་�བ་�འོ། །�མ་�་ནི། ནམ་མཁའ་ད�ིངས་

12-27
བ�་བཞི། �ག་མ། སངས་�ས་�ན། �་མ་�ི། གོས་དཀར་མོ། དམ་ཚ�ག་�ོལ་མ་�འོ། །ཚ�མ་�་�་ནི། མི་བ�ོད་ལ་སོགས་པ་�་ལ་�་�ས་བ�ོར་བའི་མཐའ་འོད་�འི་�་�ད་�ིས་མཛ�ས་པའོ། །ཡེ་�་ནི། ལམ་�་ཡེ་�ོགས།
�་�་ཡེ་�བ། རིག་པ་ཡེ་ཤར། འོད་�་ཡེ་གདངས། �ི་མ་ཡེ་སངས་སོ། །ཤེས་�་ནི། �ོགས་པའི་ཚད་ལས། �་�ར་ཤེས། ཡེ་ཤེས་�ར་ཤེས། འོད་�ར་ཤེས། རང་�ང་�་ཤེས། གཉིས་མེད་མཐའ་�ོལ་ཆེན་པོར་ཤེས་
པའོ། །�ོགས་པ་�་ནི། �ལ་ད�ིངས་�་�ོགས། �ེ་འ�ོ་�ར་�ོགས། �ང་བ་འོད་�་�ོགས། ཤར་�ོལ་རིས་མེད་�་�ོགས། ཤེས་རབ་རིག་པར་�ོགས་པའོ། །གཞི་�་ནི། འོད་གསལ་�ི་གཞི་རིག་པ། དངོས་པོའ་� གཞི་
མཛ�ད།
 �ན་གཞི། འ�ལ་པའི་གཞི་སེམས། ལམ་�ི་གཞི་�ོན་མ། �ོག་པའི་གཞི་ཤེས་རབ་བོ། །ལམ་�་ནི། �ན་མོང་བ་ཚ�གས་ལམ། �ོར་ལམ། མཐོང་ལམ། �ོམ་ལམ། མི་�ོབ་པའི་ལམ་དང་�འོ། །�ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
ལམ་�་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་ལམ་ད�ིངས། རིག་པའི་ལམ་ཤེས་རབ། འོད་གསལ་�ི་ལམ་�ོན་མ་གཉིས། �ེགས་ཆོད་�ི་ལམ་ཤར་�ོལ། ཐོད་�ལ་�ི་ལམ་ད�ིངས་རིག་གོ །འ�ས་�་�་ནི། ཡེ་ཤེས་�ི་འ�ས་�་རིགས་
�་�ོལ་བ། འོད་�ི་འ�ས་�་འ�ལ་�ང་�བ་པ། �ོགས་པའི་འ�ས་�་འ�ལ་�ོག་སངས་པ། རང་�ང་གི་འ�ས་�་ཟད་སར་�ོལ་བ། མཐར་�ག་གི་འ�ས་�་ད�ིངས་ལ་ཐིམ་པའོ། །གནས་�་ནི། ཐིག་ལེའི་གནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-28
ཙ��། ཡེ་ཤེས་�ི་གནས་�ད་པ། �ོན་མའི་གནས་མིག །ད�ིངས་�ང་གི་གནས་ནམ་མཁའ། �ོལ་སའི་གནས་ཀ་དག་གོ །�ལ་�་ནི། རིག་པའི་�ལ་ད�ིངས། �ོན་མའི་�ལ་ནམ་མཁའ། ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་བར་དོ།
འོད་�ི་�ལ་རང་�ང་། ལོངས་�འི་�ལ་ཚ�མ་�འོ། །ངོ་བོ་�་ནི། རིག་པའི་ངོ་བོ་ཀ་དག །ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་བོ་�ན་�བ། འོད་�ི་ངོ་བོ་�མ་�། ཤེས་རབ་�ི་ངོ་བོ་�ོགས་པ། �ོན་མའི་ངོ་བོ་�ོང་གསལ་ལོ། །དེ་�ར་�་ཚན་
�་�ང་བ་ལས་ལ་ལ་ནི་ལོངས་�འི་�ིང་པོ། ལ་ལ་�ལ། ལ་ལ་ཐབས། ལ་ལ་�ང་བ། ལ་ལ་ཤེས་རབ་ཡིན་པས་ལོངས་�་ཞེས་�ན་གཅིག་�་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཚ�ག་ནི། ཡོན་ཏན་ཚད་�་ལོངས་པ་དང་།
 ༄༅། །འོད་གསལ་དག་པ་ལ་�ོད་པ་དང་། དོན་གཉིས་�ན་�ིས་�ོགས་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཚད་�་�ིན་པ་དང་། མཚན་དཔེ་འོད་ཟེར་�ང་བའི་�་དང་�འི་�ས་ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་�་ཞེས་བ�ོད་དེ།

ཐེག་མཆོག་
རང་ཤར་ལས། ཆོས་ཉིད་�ོང་པའི་ངང་�་གནས་པས་ལོངས། །གསལ་ལ་མ་འ�ེས་�ན་ལ་�བ་པས་ལོངས། །ཡེ་ཤེས་�་ལ་འ�་འ�ལ་མེད་པར་གནས་པས་ལོངས། །�ན་དང་མི་མཉམ་སོ་སོའ་� མཚན་དང་�ན་པས་
ལོངས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་འ�་འ�ལ་མེད་པར་གནས་པས་ལོངས། །�ང་བ་�་ཉིད་མཚན་མ་མེད་པར་གནས་པས་�ོད། །འཛ�ན་པ་མེད་པར་རང་གསལ་�ན་ལ་རོལ་པས་�ོད། །སང་ངེ་སལ་ལེ་�ན་ལ་�ོམས་

12-29
བཅོ་�། པར་གནས་པས་�ོད། །�ང་ངེ་�ན་ནེ་�ལ་ལ་གནས་ཤིང་�ལ་པ་འ�ེད་པས་�ོད། །�་གཉིས་དོན་ལ་དགོངས་པས་མཐར་�ིན་རོལ་པས་�ོད། །འཛ�ན་མེད་ས་ལ་གནས་ཤིང་�ལ་པ་�ོགས་བ�ར་མཛད་པས་�ོད། །
ཐམས་ཅད་འ�ང་ཞིང་བ�ེད་དང་�ོད་པའི་མཐར་�ིན་ཡིན་པས་�ོད། །�ི་ནང་གསང་བའི་�་བ་�ན་ལས་འདས་པས་�ོགས། །དམིགས་མེད་དོན་ལ་ཅིག་ཅར་�ང་བས་�ོགས། །�ོགས་�་མ་�ང་འ�ོ་འོང་མེད་པས་
�ོགས། །�ས་པ་མ་ཡིན་ངང་ལས་�ང་བས་�ོགས། །�་བ་ཐམས་ཅད་�ན་ལས་འདས་པས་�ོགས། །�ོང་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་ལ་ཆས་པས་པ། །�ོང་ཉིད་མ་འགགས་སོ་སོར་གསལ་བས་པ། །ཡེ་ཤེས་མ་འགགས་ཐབས་
མཛ�ད།
 ལ་རོལ་པས་པ། །གསལ་ལ་མི་�ོག་འཛ�ན་པ་མེད་པས་པ། །�ན་དང་ཆ་�གས་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པས་པ། །འཛ�ན་མེད་རང་གསལ་ངོ་བོར་གནས་པས་�། །ཁ་དོག་སོ་སོའ་� མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པས་�། །�ོ་�ེའི་དོན་ཉིད་
དོན་དང་�ན་པས་�། །དོན་�གས་རང་རང་མཚན་དང་�ན་པས་�། །�ི་དང་ནང་མེད་�ན་�་གསལ་བས་�། །ངོ་བོ་འ�ར་མེད་ཁ་དོག་གསལ་བས་�། །རང་བཞིན་�གས་�ེ་�ོགས་བ�ར་འཆར་བས་�། །ཞེས་
སོ། །ག�མ་པ་མཚན་ཉིད་ནི། རིགས་�་སོ་སོའ་� ད�ིལ་འཁོར་མ་འ�ེས་ལ་གདངས་གསལ་བ་�ེ། རང་ཤར་ལས། ཁ་དོག་མ་འ�ེས་སོ་སོའ་� མཚན་འཛ�ན་པ། །མཚན་དང་དཔེ་�ད་བཟང་པོ་འོད་ཟེར་འབར། །ཡབ་དང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-30
�མ་དང་�་ཡི་ཆ་�གས་འཛ�ན། །ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་�་ཡི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�ང་�གས་ནི། རང་བཞིན་རིག་པ་གཅིག་ལས། ད�ིངས་�ི་�་ལས་ཟེར་�ི་�་�ོགས་བ�ར་འ�ོ་བས་དོན་�ེད་པ་དང་།
རིག་པའི་�་ད�ིངས་ལས་མི་གཡོ་ཞིང་འཕོ་འ�ར་མེད་པ་རང་�ང་འོད་གསལ་�ི་ཞིང་ན་�ོགས་པ་གཉིས་ནང་དང་�ིར་�ང་བའི་�ལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། རང་བཞིན་གཅིག་ལ་ངོ་བོ་གཉིས། །ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་
�ང་བ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །�་པ་གནས་�གས་ནི་�ང་�ང་མེད་པའི་ད�ིངས། གཉིས་�་མེད་པའི་མཁའ། འོད་�་�ོགས་པའི་�ོང་། �ལ་པ་འ�ོ་བའི་རང་བཞིན་ཆེན་པོར་གནས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། ཡང་དག་�ེད་དང་
 ༄༅། །དམིགས་པ་མེད། །འ�ག་དང་�ོལ་བའི་སེམས་�ང་མེད། །འཛ�ན་དང་�ོད་པ་ག་ལ་ཡོད། །ཆགས་དང་ཞེན་པའི་ཚ�ག་ལས་འདས། །�ང་�་�ོང་�ེད་གཉིས་ལས་འདས། །�ལ་དང་སེམས་དང་

ཐེག་མཆོག་
ཡིད་ལས་འདས། །�ལ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ། །རང་�ང་ཆིག་ཆོད་�ང་བའོ། །འཛ�ན་མེད་རང་སར་�ོལ་བ་�ེ། །�ལ་པ་�ོགས་བ�ར་མཛད་�ར་ཅིང་། །དམིགས་པ་དག་པའི་�ལ་�ང་ལ། །ཡེ་ཤེས་ཆིག་ཆོད་�ེ་
བར་འ�ར། །དམིགས་པ་མེད་པའི་�ལ་�ང་ལ། །མཚན་མ་རང་སར་�ོལ་བར་འ�ར། །དེ་ལས་�ལ་པ་�་ཆེར་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་�ལ་�འི་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་�་�ེ། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །མཚན་

12-31
བ�་�ག ཉིད། ད�ེ་བ། བ�ག་ཐབས་སོ། །དང་པོ་�ལ་�འི་ངོ་བོ་ད�ིངས་དང་རིག་པའི་�་ལས་ཟེར་�ི་�་ལ་སོགས་པར་འ�ོས་ནས་གཞན་དོན་�ེད་པའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། རང་ཤར་ལས། �ལ་པ་�འི་ངེས་ཚ�ག་འདི་�མས་ཡིན་
པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་�ི་སེམས་ཅན་�མས་ལ་མ�ན་པར་�ང་བའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །�ལ་པའི་�འི་དོན་�ེད་�ས་པའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །�་བ་ཐམས་ཅད་�ེད་པའི་�ིར་
ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །སེམས་ཅན་�ངས་ལས་འདས་པ་�མས་�ེ་མེད་�ི་ད�ིངས་�་�ོལ་བར་�ས་པའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །ཞིང་ཁམས་གཅིག་�་�ན་�ང་བའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །�གས་�ེ་
མཛ�ད།
 �ོགས་མེད་�་འཆར་བའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །�ོ་ཞིང་ག�མ་པའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །ཞི་ཞིང་དེས་པའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་�འོ། །འ�ོ་བ་�མས་�ིས་མཛ�ས་པར་མཐོང་བའི་�ིར་ན་ཡང་�ལ་པའི་
�འོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་མཚན་ཉིད་ནི། ག�ལ་�འི་དོན་གཉིས་�ོགས་པར་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �ལ་པ་�་ཡི་མཚན་ཉིད་ནི། །�་བ་�ོགས་པར་�་བ་�ེད། །�མ་པ་གཉིས་�་འདོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་
ད�ེ་བ་ལ་�ིར་རང་བཞིན་�ལ་པ་དང་འ�ོ་འ�ལ་�ལ་པ་ལ་སོགས་པར་བཤད་�ང་། �བས་འདིར་དོན་གཉིས་�ོགས་པར་�བ་པ་ལ་�ོས་ནས། �་བ་�ོགས་པའི་�ལ་�་དང་། �་བ་�ེད་པའི་�ལ་�་གཉིས་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-32
བཞེད་དོ། །དེའང་རང་དོན་�ན་�ིས་�བ་པ་�་བ་�ོགས་པའི་�ལ་�་ནི། ཚ�་འདིའམ་བར་དོར་རང་�ང་�ན་�བ་�ི་�ོ་�ོགས་ནས། མ་དག་པའི་�ོ་ལས་འ�ོ་�ག་རང་�ང་�་ཤར་བ་�མས་�ོར་བ་ག�མ་�ི་�ལ་
པས་དོན་�ས། རང་�ང་ཙམ་�་རིགས་�ག་དོང་�གས་ནས་ད�ིངས་�་ཞི་བའོ། །རང་�ང་གི་འཁོར་བ་�ོངས་དགོས་ཏེ། འ�ལ་�ང་�ོངས་དགོས་པའི་�ིར་རོ། །�ན་མོང་�འང་། ཟད་ཅིང་�ོངས་པར་�ར་ཅིག་
འཁོར་བ་ངན་སོང་ག�མ། །ཞེས་པ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ོལ་བར་སེམས་བ�ེད་པའི་�ིར་རོ། །�ད་པར་�་བར་དོར་�ལ་པ་འ�ིན་�ས་མི་�ས་དང་�ལ་པ་བ�ེ་ནས་སངས་�ས་སོ་�་བ་�ན། རང་�ང་�ན་
 ༄༅། །�བ་�ི་�ོ་ལ་མར་འ�ོ་�ག་གི་གནས་རིས་�ང་�ས། དེར་རང་�ང་གི་�ོན་པ་རང་�ང་བ་དེས་ཆོས་ག�ངས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་�ས། �་དེས་འཁོར་བར་�ང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་�ོངས་ནས།

ཐེག་མཆོག་
�ན་�བ་�ི་�ོ་དག་པ་�་ངན་ལས་འདས་པ་ད�ིངས་�་ཐིམ་�ས། སངས་�ས་�་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་�འོ། །འདི་ཤེས་རབ་ཡོད་པ་�ན་ལ་གནད་གལ་པོ་ཆེའོ། །དེས་ན་རང་དོན་བ�བ་པའི་�ོན་པར་�ང་བ་དེ་ནི་
རང་ཉིད་ད�ིངས་�་�ོལ་�ེད་རང་ལས་ཤར་བའི་�ལ་པ་ཡིན་པས་�་བ་�ོགས་པའི་�ལ་�་ཞེས་�་�ེ། རང་ཤར་ལས། �་བ་�ོགས་པའི་�ལ་�་ནི། །རང་གི་�ད་འ�ོལ་མངོན་སངས་�ས། །དེ་ནས་�ལ་པ་འ�ེད་
བ�་བ�ན།

12-33
པའོ། །�ི་ནང་�་བ་�ོགས་པ་�ེ། །�་བ་�ོགས་པའི་�ལ་�ར་འདོད། །ཅེས་སོ། །�ལ་པ་འ�ེད་�གས་ནི། བར་དོ་�ན་�བ་�ི་�ོ་བ�ད་�ོགས་པར་མཐོང་�ས། རང་ངོ་ཤེས་པས་�ོལ་ནས། མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་
དེར། རང་ཉིད་ལོངས་�་ཡབ་�མ་�ི་�ོར་བའི་མཁའ་གསང་ལས་འོད་ཟེར་འ�ོས་པ་གནས་རིས་སོ་སོར་ཕ་མ་ལས་དག་པའི་མངལ་�་�གས་ནས་བཙའ་བར་�ང་བ་དེས་ཆོས་བ�ན་ནས་�ོལ་བར་�ོན་པའོ། །འདི་ནི་
དཔེ་�ི་ལམ་�་�ལ་པ་བ�ེ་བ་�ར། རང་�ང་འབའ་ཞིག་གིས་བ�ས་པ་ཡིན་ནོ། །�་ཁམས་དག་�་ཉེ་བ་ན་ཚ�་འདིར་ཡང་ཐིག་ལེའི་ནང་�་འ�ོ་�ག་�ང་བ་ཡོད་ལ། འདི་དག་ནང་གི་གནད་ག�མ་ཆིངས་�་བཅིངས་
མཛ�ད།
 པས་ཟད་ས་ལ་�ག་ནས་�ལ་པ་འ�ེད་པ་ལ་མི་�ོས་པ་ཡིན་ནོ། །དཀའ་བའི་གནས་འདི་ནི་�ང་པོར་བ�ོད་ཤེས་པ་�ིན་ཆད་�ང་ན་ཁོ་བོའ་� �ས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་�་བ་�ེད་པའི་�ལ་�་ནི། སར་གནས་�མས་ལ་
ལོངས་�་དང་། མ་དག་པ་�མས་ལ་མཆོག་གི་�ལ་�་དང་། ཤིན་�་མ་དག་པ་�མས་ལ་གནས་རིས་སོ་སོ་དང་མ�ན་པའི་འ�ོ་བར་�ལ་ནས་སེམས་ཅན་སོ་སོའ་� དོན་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �་བ་�ེད་པའི་�ལ་�་
ནི། །གང་འ�ལ་དེ་ལ་དེར་�ོན་ཞིང་། །གཞན་དང་མ�ན་པར་�ང་བ་ལ། །དེ་ནི་གོང་མ་�་�འོ། །གཞན་�ི་དོན་ལ་མ་�ོངས་ཤིང་། །ཅིར་ཡང་བ�ར་�་བ�བ་པའོ། །གཞན་དང་མ�ན་པར་�ང་བ་ལ། །འ�ོ་བ་ཟིལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-34
�ིས་གནོན་པའོ། །ཉོན་མོངས་ངང་གིས་མེད་པ་དང་། །བག་ཆགས་�ས་�ར་�ང་བའོ། །�ས་ལ་བབ་པའི་སེམས་ཅན་ལ། །ཡང་དག་དོན་ཆེན་�ོན་པར་�ེད། །འ�ོ་བ་གང་དག་འ�ལ་བ་ལ། །དེ་དང་མ�ན་པར་�ང་
བའོ། །ཞེས་སོ། །�ལ་པའི་�་དེ་ཡང་སོ་སོ་ཡང་དག་པ་རིག་པ་བཞིས་དོན་མཛད་པ་ལས། ཐམས་ཅད་�ི་�ད་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་གིས་རང་རང་གི་�ད་�་ཆོས་�ོན་ལ། དེ་ཡང་དབང་པོ་དང་བག་ལ་ཉལ་མ�ེན་པས་
དེའི་བསམ་པ་དང་མ�ན་པར་�ོན་ལ། དེ་ཡང་ཐེག་པ་ཆེ་བ་དང་། �ང་བ་དང་། �་ཚ�གས་དང་། གསང་�གས་ལའང་བ�ེད་�ོགས་དང་། རེ་རེ་བ་དང་། སེམས་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་། �ན་གཞི་དང་། �ན་གཞི་ཆོས་
 ༄༅། །�ར་�ོན་པ་ལ་སོགས་པ་�་མར་�ོན་�ང་། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ནི་�ལ་བ་ཅན་འགའ་ལ་�ས་�་ལམ་ན་�ང་བ་ལས་ཐམས་ཅད་�་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ཤར་ལས། ཐམས་ཅད་�ད་ནི་ཤེས་

ཐེག་མཆོག་
པ་�ེ། །གང་གི་�ད་ལ་དེ་�ོན་པའོ། །མ�ན་པས་མ�ན་པར་འ�ལ་བ་ལ། །ལ་ལར་ཚ�ག་གི་�ོ་ནས་�ོན། །ལ་ལར་�ེན་འ�ེལ་�ོ་ནས་�ོན། །ལ་ལར་�ོན་འ�ག་�ོ་ནས་�ོན། །ལ་ལར་བ�ེད་པའི་�ོ་ནས་�ོན། །ལ་
ལར་གཉིས་ཀའི་�ོ་ནས་�ོན། །ལ་ལར་�ང་�བ་�་ཡིས་�ོན། །ལ་ལར་ཏིང་འཛ�ན་ག�མ་�ིས་�ོན། །ལ་ལར་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�ོན། །�ོགས་ཆེན་དོན་ནི་འགའ་ལས་མིན། །གང་ཟག་ལས་ཅན་འགའ་ལ་�ང་། །
བཅོ་བ�ད།

12-35
དེ་ཡང་�ོན་�གས་འདི་�་�ེ། །ལ་ལར་རིག་པ་�ོང་པར་�ོན། །ལ་ལར་རིག་མེད་�ོང་པར་�ོན། །ལ་ལར་རིག་མེད་བེམ་པོར་�ོན། །ལ་ལར་རིག་པ་�ང་པར་�ོན། །ལ་ལར་�ན་གཞི་ཆོས་�ར་�ོན། །ལ་ལར་དགེ་
མེད་�ིག་མེད་�ོན། །ལ་ལར་བ�ོམ་པ་ཅན་�་�ོན། །ལ་ལར་བ�ོམ་པ་མེད་པར་�ོན། །དེ་�ར་�ོན་�ེད་�ལ་པའི་�ས། །གསང་�གས་�་ན་མེད་པ་ཡི། །དོན་ནི་འགའ་ལས་མ་ག�ངས་སོ། །མ་ག�ངས་ག�ང་བར་
མི་འ�ར་རོ། །�བས་�་ག�ང་བར་འ�ར་ན་ཡང་། །ད�་བཅོམ་རང་�ལ་མདོ་�ེ་དང་། །ཐེག་དམན་མིང་ཡང་མེད་ནང་�། །�་མེད་ཐེག་པ་�ོགས་པར་འ�ར། །དེས་ན་�ོ་དམན་གཞན་ལ་གསང་། །དེ་�མས་�ན་
མཛ�ད།
 པའི་�ེས་�་དེ། །�་བ་�ེད་པའི་�ལ་�ར་འདོད། །ཅེས་སོ། །དེའང་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ང་�ིད་ནའང་། སེམས་�ོང་དང་མན་ངག་�ེའི་ཡང་གསང་�ོར་མན་ཆད་ལས། �ིང་ཏིག་�་མེད་འདི་�་ལམ་�ིད་པ་ལས་མི་
འ�ང་བས་རབ་�་དཀོན་པའི་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་ཡིན་པར་རིག་པར་�འོ། །དེས་ན་ནོར་�་དང་འ�་བས་གཅེས་�ས་�་འཛ�ན་པར་�་�ེ། �ད་�་མར། འ�ང་བ་དཀོན་�ིར་�ི་མེད་�ིར། །མ�་�ན་�ིར་དང་འཇིག་
�ེན་�ི། །�ན་�ར་�ིར་ན་རིན་ཆེན་ཉིད། །ཅེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །�་པ་�ལ་པ་�འི་བ�ག་ཐབས་ནི། འ�ོ་བ་ཕལ་པ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་བདེས་ཆོས་�ོན་པ་དང་། སངས་�ས་�ི་�ལ་པས་དོན་མཛད་པ་གཉིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-36
འ�་འ�་ཞིག་�་�ང་བས། དེའི་བ�ག་པ་ངེས་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ལ་པའི་བ�ག་ཐབས་ནི་འདི་�ར་ཤེས་པར་�་�ེ། བ�ད་པའི་�ས་ན་ཡང་�ན་གཞན་�་མ་ཡེངས་པ་དང་། �ག་པའི་�ད་�ང་ན་�་གཡས་�་
འ�ིལ་པ་ཚ�མ་གཅིག་ཡོད་པ་དང་། �གས་ཀ་ན་�ོ་�ེའི་ག�གས་ཡོད་པ་དང་། �ེ་གནས་ནི་�ལ་རིགས་སམ་རིགས་མཐོ་བ་དག་�་�ེའོ། །�ོད་པ་གང་�ར་ཡང་མ�ན་པ་�ར་�་�ོད་པའོ། །ཇི་�ད་�ས་�ང་དེ་ལ་�ེས་
�་མི་འཛ�ན་པའོ། །རང་གི་ཞེ་ལ་འདོད་པ་མི་བ�བ་པའོ། །�་�ོལ་དང་འཛ�ན་པ་ངང་གིས་མེད་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་གི་འདོད་པའི་གོ་སེལ་བའོ། །དེ་�མས་དང་�ན་པ་ནི་�ལ་པའི་�་ཡིན་པར་ཤེས་པར་�འོ་ཞེས་
 ༄༅། །སོ། །དེའང་�གས་འདི་�མས་ཡོད་པ་དེ་�ལ་པར་བ�ན་�ི། གཞན་དག་ཅི་རིགས་�་�ལ་པ་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་མ་ངེས་པས། དག་པའི་སེམས་བ�ེད་ལ་རང་གི་�ད་ག�ལ་བ་ལ་འབད་པར་

ཐེག་མཆོག་
�འོ། །གཉིས་པ་�་�འི་�མ་�ངས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །�ང་བ། ད�ེ་བ། དོན་�ར་དང་�་ལས། དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། མཚན་�ོགས་དཔེ་�ད་�ི་དཔལ་�་འབར་བ་�ེ། རང་ཤར་ལས། ངོ་བོ་མཚན་
དང་དཔེ་�ད་�ན། །རང་བཞིན་སོ་སོའ་� མཚན་འཛ�ན་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཚ�ག་ནི། རིགས་མི་འ�་བ་�འི་�ར་�ང་བས་རིགས་�འི་�་ཞེས་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �ང་བ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ལ། །རིགས་�ི་ངེས་

12-37
བ�་ད�། ཚ�ག་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་�ང་བ་ནི། ཡབ་�མ་�་དང་ཡེ་ཤེས་�་�ང་བ་�ེ། རང་ཤར་ལས། �་�་ཡེ་ཤེས་�ང་བ་ནི། །ཡབ་�མ་གཉིས་�ི་�ལ་�་�ང་། །ཡབ་�ི་ཆ་འཛ�ན་ཐབས་�ི་�། །�མ་�ི་ཆ་
འཛ�ན་ཤེས་རབ་�། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་�ར་�ང་། །དེ་ཡང་ཐབས་ནི་འགག་པ་མེད། །ཤེས་རབ་འ�ར་བ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ད�ེ་བ་ལ་གཉིས་ལས། རིགས་�ར་ད�ེ་བ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཡང་
རིགས་ནི་�ར་�ང་ཞིང་། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་དང་ནི། །�ོ་�ེའི་རིགས་དང་རིན་ཆེན་རིགས། །པ�འི་རིགས་དང་ལས་�ི་རིགས། །དེ་བཞིན་རིགས་�ར་འདོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །�་�ར་ད�ེ་བ་ནི། ཡང་དེ་
མཛ�ད།
 ལས། �་ཡི་ཚ�ག་དོན་�མ་པ་�། །དེ་ཡང་བཤད་�གས་འདི་�་�ེ། །�མ་�ང་དང་ནི་�ོ་�ེ་སེམས། །དེ་བཞིན་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་དང་། །�ང་མཐའ་དོན་ཡོད་�བ་པའོ། །ཞེས་སོ། །�་པ་དོན་�ར་ལའང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་རིགས་�འི་དོན་�ར་ནི། རང་ཤར་ལས། རིག་པའི་དོན་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་བཞིན་རིགས་�་བཤད། །རིག་པའི་དོན་ལ་�ེ་དང་འཆི་བ་མེད་པས་�ོ་�ེའི་རིགས་�་བཤད། །རིག་པའི་དོན་ལ་�་ཚ�གས་
འ�ང་བས་རིན་ཆེན་རིགས་�་བཤད། །རིག་པའི་དོན་ལ་�ོན་མེད་དག་པས་པ�འི་རིགས་�་བཤད། །རིག་པའི་ངང་ལ་�་བ་�ོགས་པས་ལས་�ི་རིགས་�་བཤད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�འི་དོན་�ར་ནི། ཡང་དེ་ལས།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-38
རིག་པའི་�ང་བ་འགག་པ་མེད་པས་�མ་པར་�ང་མཛད་ཡིན། །རིག་པ་བདག་གཞན་དོན་གཉིས་�ོགས་པས་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་ཡིན། །ཅིག་ཅར་རིག་པས་ཤེས་པས་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་ཡིན། །རང་གི་�ང་བ་མཐོང་
བས་�ང་བ་མཐའ་ཡས་ཡིན། །རིག་པ་�ེ་མེད་�ོགས་པས་དོན་ཡོད་�བ་པ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་གདངས་འོད་�ི་རབ་�་ད�ེ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནས་�གས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། �ང་�གས་�ེ་�ག་�་
བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཙ�་ཆེན་�ི་འོད་�་ཡེ་ནས་�ན་�བ་ཆེན་པོར་གནས་པ་དེ། ད་�་སེམས་ཅན་ལ་ཡོད་�ལ་ནི། �ིང་རིན་པོ་ཆེ་ཟེ�་ཀ་བ�གས་པ་འ�་བའི་ནང་འོད་�་�ངས་པའི་ད�ས་ན། འོད་�འི་གདངས་
 ༄༅། །ལ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་བ�གས་སོ། །དེའང་རང་ཤར་ལས། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� �ང་བ་དེ། །གནས་ནི་ཙ��འི་ད�ིལ་ན་གནས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ང་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ།

ཐེག་མཆོག་
ལམ་མ་�ངས་པ་ལ་�ང་བའི་�ལ། �ངས་པ་ལ་�ང་བའི་�ལ། བར་དོ་ལ་�ང་བའི་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། རང་ལ་འོད་གསལ་གནས་�ང་ངོ་མ་ཤེས་པའི་འ�ོ་�ག་ལ་ད་�་�ོན་མའི་རང་འོད་ཆ་�་བར་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་
ལས། མ་�ོགས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །མི་ལ་མཚ�ན་�་ཡོད་པའོ། །�་�མས་ལ་ནི་བ�ར་ཡོད་པའོ། །�་མ་ཡིན་ལ་�་བར་ཡོད། །�ོལ་སོང་རང་གནས་ཙམ་�་ཡོད། །ཡི་�གས་�མས་ལ་འ�ིག་པར་ཡོད། །

12-39
ཉི་�། ད�ལ་བའི་�ལ་ལ་ཏིལ་འ�་ཙམ། །དེ་བཞིན་འོད་�ག་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །འོད་དེ་ཡང་�ིང་ནང་ན་ཡོད་པའི་གདངས་ཙམ་མོ། །རང་བཞིན་�་�མ་�ིན་བག་ཆགས་�ི་འོད་ནི་�ང་�གས་ལ་སོགས་པ་�་�མས་ལ་
ཡོད་�ང་། དགེ་བ་ཟག་བཅས་�མ་�ིན་�ེས་�ི་འོད་ཡིན་�ི། �ིང་པོའ་� རང་འོད་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལམ་�ང་བ་ལ་�ང་�ལ་ལ་འོད་�ི་གནས། ལམ། �ལ། �ས། �ན། �ིང་པོ། མཚ�ན་དཔེ། �ས། �ོལ་ས་དང་
ད�་ལས། གནས་�ིང་ན་�ན་�བ་འོད་�འི་ཐིག་ལེ་ཁ་དོག་�འི་ད�ས་ན་�་�་ཡབ་�མ་ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་གནས་པ། འ�ང་བ་�་དང་། �ང་པོ་�་དང་། �་�་དང་། རིགས་�་དང་། ཡེ་ཤེས་�་དང་། ས་
མཛ�ད།
 �འི་དག་པར་བ�གས་ལ། �ང་བ་བཞི་ལས། ཚད་ཕེབས་�ི་ཚ�་མཐོང་བའོ། །ལམ་ནི་�ང་ཞགས་ནས་འ�ང་བའོ། །�ལ་ནི་ནམ་མཁའ་�ོང་པའོ། །འོད་�ི་�ས་ནི། �་�་དང་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བའོ། །�ན་ནི།
ཤེས་རབ་རང་�ང་གི་�ོན་མས་རང་ངོ་ཤེས་ནས་ད�ིངས་ལ་བ�ོད་པའོ། །�ིང་པོ་ནི། �ན་གསལ་འགག་མེད་�ི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མཚ�ན་དཔེ་ནི་ཤེལ་དང་འ�་�ེ། གཞི་གནས་རང་ལ་འོད་�་མི་གསལ་ཡང་འཆར་གཞིར་
ཡོད་ལ། �ེན་ཉམས་�་�ངས་པ་དང་བར་དོ་�ས་�ི་�ོན་མ་ལ་གཞི་�ང་འོད་�ས་ནམ་མཁའ་གང་བར་�ང་བའོ། །�ས་ནི་ཉམས་�་�ངས་ན་ཚ�་འདིར་ཡང་�ང་�་�ང་ལ། བར་དོ་ལ་རང་བཞིན་�ིས་འཆར་བའི་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-40
སོ། །�ོལ་ས་ནི་ཐོག་མའི་ཀ་དག་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�བས་ལ། �ི་འོད་ནང་�་བཙན་ས་བ�ང་ནས་ཤེལ་འོད་ནང་�་བ�ས་པ་�ར་གསལ་ཆར་མེད་ལ་འཆར་གཞིར་གནས་པའོ། །དེ་�ད་�འང་རང་ཤར་ལས། འོད་
དང་�་དང་ཡེ་ཤེས་དང་། །�མ་དང་འ�ང་བ་�ང་པོ་དང་། །ས་དང་རིགས་�་བཤད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། སེམས་ཅན་�ན་ལ་དེ་བཞིན་ནོ། །རང་རང་�ས་ལ་གནས་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ང་བ་འདི་ལ་�ང་�གས་
ནི། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� �ང་བ་དེ། །གནས་ནི་ཙ��འི་ད�ིལ་ན་གནས། །ལམ་ནི་�་མཚ�འི་ནང་ནས་�ང་། །�ལ་ནི་ནམ་མཁའ་�ོང་པའོ། །�ས་ནི་�་དང་ཡེ་ཤེས་སོ། །�ན་ནི་ཤེས་རབ་�ོན་མའོ། །�ིང་པོ་�ན་གསལ་མེ་
 ༄༅། །ལོང་ངོ་། །དཔེ་མཚ�ན་མན་ཤེལ་�ི་མེད་�། །�ས་ནི་ཆོས་ཉིད་བར་དོའ།ོ །རིན་ཆེན་�བས་ལ་མཐར་�ིན་ནོ། །�ང་བ་འདི་ལ་�ང་�གས་སོ། །ཞེས་སོ། །འདི་ལ་�ང་བ་འདི་དག་མཐོང་ན་བར་

ཐེག་མཆོག་
དོ་འདིར་ཆོད་པས་དག་པ་ཆིག་ཆོད་�ི་�ང་�གས་ཞེས་�འོ། །དེའང་ཚད་ཕེབས་�ི་ཚ�་�ང་པོ་�འི་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་བའི་ཆ་དང་། ནང་གདངས་�ིར་ཤར་བས་�ེང་གི་ནམ་མཁར་འོད་�འི་�ང་བ་ཆེན་པོ་འཆར་བ་
ནི། དེ་ཉིད་ལས། དག་པ་ཆིག་ཆོད་�ང་བ་ནི། །ཡེ་ཤེས་དག་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །འོད་�་འ�ར་མེད་གསལ་བ་ནི། །དེ་ཡང་ཚ�མ་�་�་�་དང་། །ཡབ་�མ་�ལ་�་འཆར་བའོ། །དེ་ཡི་ཁ་དོག་འདི་�་�ེ། །མཐིང་ག་�མ་
ཉེར་གཅིག

12-41
པར་�ང་མཛད་�། །ཡེ་ཤེས་ཆོས་ད�ིངས་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །�མ་ནི་ནམ་མཁའ་ད�ིངས་�ག་མ། །འ�ང་བ་�ོང་པ་ནམ་མཁའ་ཡིན། །�ང་པོ་ག�གས་�ི་�ང་པོ་ཡིན། །ས་ནི་�་བ་�ོགས་པའི་ས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
རིགས་�་བཤད། །དཀར་པོ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་�། །ཡེ་ཤེས་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །�མ་ནི་�་མ་�ི་�་འདོད། །འ�ང་བ་�་བོ་ཆེན་པོའ།ོ །�ང་པོ་འ�་ཤེས་�ང་པོ་�ེ། །ས་ནི་�་བ་བཏང་བའི་ས། །རིགས་ནི་�ོ་�ེའི་རིགས་
�་བཤད། །སེར་པོ་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་�། །ཡེ་ཤེས་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་སོ། །�མ་ནི་སངས་�ས་�ན་�་འདོད། །འ�ང་བ་�ེད་པའི་ས་ཆེན་ནོ། །�ང་པོ་འ�་�ེད་�ང་པོ་�ེ། །ས་ནི་�་ཚ�གས་འ�ང་བའི་ས། །རིགས་ནི་
མཛ�ད།
 རིན་ཆེན་རིགས་�་བཤད། །དམར་པོ་�ང་བ་མཐའ་ཡས་�། །ཡེ་ཤེས་སོར་�ོག་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །�མ་ནི་གོས་དཀར་�མ་ཆེན་མོ། །འ�ང་བ་�ེག་�ེད་མེ་ཡིན་ནོ། །�ང་པོ་�མ་ཤེས་�ང་པོའ།ོ །ས་ནི་�མ་པར་�ོན་པའི་
ས། །རིགས་ནི་པ�འི་རིགས་�་བཤད། །�ང་�་དོན་ཡོད་�བ་པའི་�། །ཡེ་ཤེས་�་�བ་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །�མ་ནི་དམ་ཚ�ག་�ོལ་མར་འདོད། །འ�ང་བ་འདེགས་�ེད་�ང་ཡིན་ནོ། །�ང་པོ་ཚ�ར་བའི་�ང་པོའ།ོ །ས་ནི་�་
བ་ཟིན་པའི་ས། །རིགས་ནི་ལས་�ི་རིགས་�་བཤད། །དེ་བཞིན་དག་པའི་�ང་བའོ། །སེམས་ཅན་�ན་ལ་དེ་བཞིན་ནོ། །རང་རང་�ས་ལ་གནས་པའོ། །བར་དོ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་འཆར། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་བར་དོ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-42
�ང་བའི་�ལ་ལ། ཆོས་ཉིད་བར་དོ་ལ་དེ་བཞིན་�་འོད་�་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་འཆར་ལ། དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་ཐ་མ་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་�བ་ནས་�ིད་པའི་བར་དོར་�ར་མ་དག་པའི་འོད་རང་ལ་ཡོད་པ་ལ་བ�ེན་
ནས། དེར་ཡང་དེའི་གདངས་རིགས་�ག་སོ་སོ་ལ་འཆར་ཏེ། རང་ཤར་ལས། མ་དག་འ�ལ་པའི་འོད་ལ་�ག །དབང་པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་ལ། །དཀར་པོ་འཆར་དང་སེར་པོ་འཆར། །དམར་པོ་འཆར་དང་�ང་�འོ། །དེ་
བཞིན་མཐིང་གར་འཆར་བའོ། །བན་�ན་དག་�་འཆར་བར་འདོད། །དེ་ནི་མ་དག་འ�ལ་པའི་འོད། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་འོད་�མས་�ང་བ�་ན་མ་�ོགས་སེམས་ཅན་ལ་འ�ལ་པའི་འོད་དང་། �ོགས་པ་ཅན་ལ་ཡེ་ཤེས་
 ༄༅། །�ི་འོད་གཉིས་�་འ�ས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། འོད་ལ་ད�ེ་བ་བསམ་འདས་ཏེ། །དེ་ཡང་མདོར་བ�ན་ཡིད་ལ་�ངས། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་འོད་དང་ནི། །མ་དག་འ�ལ་པའི་འོད་�་འདོད། །ཅེས་སོ། །

ཐེག་མཆོག་
དེའང་ད�ིངས་ལ་འོད་ཡོད་པས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�་གསལ་ལ། འ�ལ་�ས་འདི་ནའང་འ�ང་བ་�འི་�ང་བ་ཁ་དོག་�་ལས་མ་འདས་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེའི་ངང་ལ་གནས་སོ། །སངས་�ས་�མས་�ི་ཟད་པར་
�ི་�ེ་མཆེད་དང་འོད་ཟེར་དང་�་ཚད་མེད་པ་འ�ོ་བ་ཡང་དེ་ལས་�ང་བར་ཤེས་པར་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཐམས་ཅད་དེ་ཡི་�ོང་�་ཡང་། །ང་ཡིས་བཤད་ཅིང་བ�ན་པའོ། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །དོན་ག�མ་པ་བ�ེན་པ་ཡེ་
ཉེར་གཉིས།

12-43
ཤེས་�ི་རབ་�་ད�ེ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། ངོ་བོ། ད�ེ་བ། ད�ེ་བ་ངེས་པའི་ཚ�ག་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། ཡེ་ནས་འ�ས་མ་�ས་པའི་ཤེས་པ་�ེ། དེ་ཡང་ད�ིངས་རིག་པ་ཀ་དག་ཆོས་ཉིད་�ོང་པའི་ངང་ལས་ཤར་བ་ནི།
རིག་པ་རང་ཤར་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། �ེ་མ་གསང་བདག་ངེས་པར་�ངས། །ཆོས་མིན་ཤེས་རབ་རང་�ང་བ། །ཆོས་�ན་ཁོང་ནས་�ེ་བར་འ�ར། །དེ་ལས་ཡེ་ཤེས་འ�ང་བ་�ེ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ད�ེ་ན། ཡེ་ཤེས་�་
པོ་དེ་�ི་མ་དང་བཅས་�ས་སེམས་ཅན་པའི་�ད་�ིས་བ�ས་པ་ན་རང་བཞིན་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་ཟེར་ལ། �ི་མ་དག་པ་སངས་�ས་�ི་�ས་ན་�ོགས་པ་མངོན་�ར་འ�ས་�འི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་�་བ་གཉིས་�་བཤད་དོ། །དེ་
མཛ�ད།
 ཉིད་ལས། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� བཤད་�གས་ནི། །�ོགས་པ་མངོན་�ར་སངས་�ས་དང་། །རང་བཞིན་�ན་�བ་སངས་�ས་སོ། །ཡེ་ནས་རང་བཞིན་�ན་�ིས་�བ། །དེ་ནས་�ོགས་པ་མངོན་�་�ར། །ཡེ་ཤེས་ངེས་ཚ�ག་
དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ད�ེ་བ་ངེས་པའི་ཚ�ག་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་གི་རབ་�་ད�ེ་བ་དང་། ངེས་པའི་ཚ�ག་སོ་སོར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་ད�ིངས་ཡེ་ཤེས་�ོག་མེད་དང་། །མེ་ལོང་ཡེ་
ཤེས་འགག་མེད་གསལ། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་མ་འ�ེས་�ོགས། །སོར་�ོག་ཡེ་ཤེས་གོང་བཞིན་�ོགས། །�་�བ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་�མས་�ོགས། །དེ་�ར་�མ་པ་�ར་འདོད་དོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་དེ་ལས། ཚ�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-44
དོན་�ར་བ་འདི་�་�ེ། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི། །�ོང་པ་ཆེན་པོའ་� �ལ་ཉིད་དང་། །གསལ་བ་འོད་�ི་�ང་བ་དང་། །ཡེ་ཤེས་རིག་པའི་�ོད་�ལ་ག�མ། །དེ་ག�མ་འཛ�མ་པ་ད�ིངས་ཞེས་�འོ། །དེ་ལ་ཡང་ནི་
�མ་པ་གཉིས། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་ཉིད་དང་། །མ་དག་སེམས་ཅན་ད�ིངས་�་བ�ན། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་ཉིད་ནི། །�ོང་གསལ་ད�ེར་མེད་རིག་པའི་�ོང་། །འ�ར་མེད་ཆོས་�འི་ཕོ་�ང་ངོ་། །མ་དག་
སེམས་ཅན་�ི་ད�ིངས་ནི། །�ོང་པ་རིག་མེད་འ�ས་མ་�ས། །དེ་ལས་ས་�ོའ་� �ང་བར་འ�ར། །སེམས་ཅན་�མས་�ི་�ལ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་ཆོས་ད�ིངས་ཡེ་ཤེས་སོ། །མེ་ལོང་�་�འི་ཡེ་ཤེས་ནི། །དཔེར་ན་མེ་ལོང་
 ༄༅། །ད�ིལ་འཁོར་ལ། །གང་བ�ན་�ེན་དེ་འོང་བ་བཞིན། །དེ་བཞིན་རིག་པ་�ི་མེད་ལ། །ཉོན་མོངས་�ེན་�ི་དབང་�་�ར། །དེ་ལས་�ོལ་བའི་རིག་པ་ནི། །ངོ་�ོད་ནང་�་ཤེས་པར་�། །དེ་ལ་

ཐེག་མཆོག་
མཚན་མའི་�ོལ་�གས་ནི། །�་ཚ�གས་�ང་བ་ཤེས་རིག་�ལ། །�ོ་ལ་�ང་བའི་ཐེ་ཚ�མ་�མས། །རིག་པའི་ངང་�་�ོགས་པའོ། །�ོ་དང་དངོས་པོའ་� ཆོས་�མས་�ང་། །རིག་པ་ཡེ་ཤེས་ངང་�་�ོགས། །དེ་ཡང་ངེས་ཚ�ག་
འདི་�་�ེ། །�་ཚ�གས་དོན་ལ་�ོད་པས་མེ། །དེ་ལ་�ོགས་ཤིང་གོམས་པས་ལོང་། །མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་ནོ། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དོན་�ར་ནི། །ཆོས་�མས་མཉམ་པའི་ངོ་བོ་ལ། །གང་གི་�ོགས་�་མ་�ང་བའོ། །
ཉེར་ག�མ།

12-45
མཉམ་ཉིད་སངས་�ས་�ན་�ི་�ེ། །ཆོས་�མས་�ས་གཅིག་�ོགས་པའོ། །མཉམ་ཉིད་ངེས་ཚ�ག་འདི་�་�ེ། །ཆོས་ཉིད་�་ཆད་མེད་པས་མཉམ། །རིག་པའི་དོན་དང་�ན་པས་ཉིད། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་ནོ། །
སོ་སོར་�ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །�་�ེད་�ལ་བའི་རིག་པར་�ོགས། །དེ་ཡང་�ོགས་�གས་�མ་པ་མང་། །འོག་ནས་འ�ང་བའི་ཚ�ག་�་བ�ན། །དེ་ཡང་ངེས་ཚ�ག་འདི་�་�ེ། །དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་�ིར། །སོ་སོར་�ོགས་
ཞེས་དེ་ལ་�། །སོར་�ོག་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་ནོ། །�་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཅི་�ང་རིག་པའི་ངང་�་�ོགས། །�ར་མེད་�ོག་མེད་ངང་�་�ོགས། །�་བ་བཏང་བའི་�ལ་འ�ོར་དེ། །ཡང་དག་ས་ལ་དལ་བས་འ�བ། །དེ་
མཛ�ད།
 �ར་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� དོན། །�ོགས་ནས་ཡང་དག་ངེས་པར་�ོལ། །ཅེས་སོ། །དེའང་མེ་དང་ལོང་དང་ཡེ་དང་ཤེས་ཞེས་པ་�་�་རེ་རེ་ལ་�ད་ནས་འ�་རེ་རེ་བ�ན་པས་�ད་ལ་ཐེ་ཚ�མ་�་ཟ་ན། མདོ་ལས། ཀ་ནི་མ་�ེས་
པའི་�ིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་�ོའ་ོ ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚ�ག་འ�་རེ་རེ་ལ་དོན་�ར་རེ་རེ་བཤད་པ་དང་། གསར་མའི་�ད་གཞན་�འང་ཡི་གེ་�་བཤད་ལས་དེ་�ར་འ�ང་བ་ལའང་�ོན་དེ་ཡོད་ལ། �གས་དང་�ག་པ་
�ར་བའི་�ད་ཡོད་�མ་ན། མདོ་བ�ན་བཅོས་ལས། མདོར་བ�ན་�ས་བཤད་དོན་བ�་ག�མ་ག�མ་�་�ར་བ་�མས་ལའང་�ོན་དེ་དམིགས་སོ། །རང་བཞིན་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �ད་�མས་མན་ངག་གི་�ད་ཡིན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-46
པས། གོ་�་ལ་འ�་�ར་རེ་རེའང་གོ་�་བའི་�ིར་ག�ངས་པ་དང་། པ�ི་ཏ་ཆེན་པོ་�ད་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་ལ་མངའ་བ�ེས་པ་�མས་�ོན་པས། དེ་དག་གིས་རང་འ�ར་�་ད�ིངས་གོ་དཀའ་བའི་ཡི་གེ་�མས་�་
བ�བས་ནས། གོ་�་ཞིང་འཛ�ལ་བ་མེད་པར་བ�ར་ནས་བཀོད་ཅིང་། ལོ་�་བ་ཡང་གཞན་ལས་འཕགས་པ་�མས་�ོན་པའི་བཀའ་�ིན་ཡིན་ནོ། །དེ་�ར་ཡེ་ཤེས་�་ལས་སོ་སོར་�ེ་ན་ཉི་�་�་�ར་འ�ར་བའི་རབ་�་
ད�ེ་བ་ཆ་དང་བཅས་པ་�མས་�ར་བཤད་ཟིན་པས་ཡང་འདིར་མི་�ོའ།ོ །དོན་བཞི་པ་མཛད་པ་འ�ིན་ལས་�ི་རབ་�་ད�ེ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། �མ་བཞི་འ�ིན་ལས་�ི་ངོ་བོ་མདོར་བ�ན་པ། རང་བཞིན་�ོགས་�ལ་�ི་
 ༄༅། །རིམ་པ་�ས་པར་བཤད་པ། རང་�ང་འཆར་�ལ་�ི་�མ་པས་དོན་བ�་བའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། �ག་�། �་ཚ�གས། �ིང་པོ། ད�ིལ་འཁོར་དང་བ�ན་ལས། འ�ིན་ལས་�ི་

ཐེག་མཆོག་
ངོ་བོ་དོན་གཉིས་�ན་�ིས་�ོགས་པ་�ེ། ཡེ་ཤེས་�ི་�ིང་པོར་གནས་པ་ཉིད། རང་ཤར་ལས། འ�ིན་ལས་�ན་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི། །�་བ་ཐམས་ཅད་�ེད་པ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། དེ་ལས། འ�ིན་ནི་སངས་�ས་
ཉིད་ལ་བ�ོད། །ལས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཉམས་�་ལེན། །འ�ིན་ལས་རང་ཉིད་ཡིན་པར་ག�ངས། །ང་ལས་�ང་ཞིང་ང་ལ་�ོགས། །�ོགས་པའི་གཞི་ལ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ད�ེ་ན་བཞི་�ེ། ཡང་དེ་ལས། ཞི་བ་དང་ནི་

12-47
ཉེར་བཞི། �ས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དབང་དང་�ག་པོར་འདོད། །ཅེས་སོ། །ད�ིལ་འཁོར་ནི། མ་�ིས་པར་ཡེ་ནས་བ�་བ་རང་�ོགས་རང་ལ་ཡོད་པའོ། །�ག་�་ནི། མ་བ�ར་གཞི་ནས་�ོགས་པར་�ང་�བ་མཆོག་ལ་སོགས་པ་
�་�་ལ་�ང་བའོ། །�་ཚ�གས་ནི། མ་བ�ེད་ཡེ་�ོགས་�ི་ཞི་�ོ་རང་ལ་གནས་པའོ། །�གས་�ི་�ིང་པོ་ནི། �་གནས་ཡི་གེའི་འཁོར་ལོ་དང་དེའི་�ངས་མ་�ོན་མ་བཞི་�ལ་ལ་ཤར་བའོ། །དེ་ཡང་རང་ཤར་ལས། འ�ིན་
ལས་�ན་�ི་ད�ིལ་འཁོར་ནི། །མ་བཙལ་རང་ལ་ཡོད་པའོ། །འ�ིན་ལས་�ན་�ི་�ག་�་ནི། །མ་བ�ར་གཞི་ལ་�ོགས་པའོ། །འ�ིན་ལས་�ན་�ི་�་ཚ�གས་ནི། །རང་གི་�ས་ལ་�ོགས་པའོ། །འ�ིན་ལས་�ན་�ི་�ིང་
མཛ�ད།
 པོ་ནི། །�ོན་མའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་ག�ངས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་རང་བཞིན་�ོགས་�ལ་�ི་རིམ་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། གདོད་མའི་གཞི་ལ་�ོགས་པའི་�ལ་དང་། སེམས་ཅན་�ི་�ས་ན་�ོགས་པའི་�ལ་
ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། �ིར་བ�ན་པ་ནི། གཞི་གདོད་མའི་ཀ་དག་ལ་ནང་ཡེ་ཤེས་�ི་འོད་�་ད�ིངས་�མ་�་གསལ་བའི་མཐིང་ག་ཐམས་ཅད་�ི་ད�ིངས་ཡིན་པས། འ�ིན་ལས་�ི་འོད་བཞིའི་འཆར་གཞིར་
གནས་པས་མི་བ�ང་ཞིང་། དཀར་སེར་དམར་�ང་བཞི་དེ་ལས་མཆེད་པའི་འ�ིན་ལས་�་བཤད་དེ། དེ་ལས། དེ་ཡང་འ�ིན་ལས་བཞི་ཡི་དོན། །མཐིང་ག་ཉིད་ལ་�ོགས་པ་�ེ། །འ�ིན་ལས་�མ་བཞི་གཞི་ལ་�བ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-48
དེ་�ིར་ཁ་དོག་མཐིང་གར་བཤད། །ཅེས་པ་དང་། འ�ིན་ལས་�མ་པ་བཞི་ཡི་དོན། །གཞི་ལ་ལེགས་པར་ཚང་བའོ། །དེ་ཡང་བ�ན་པ་འདི་�་�ེ། །ཁ་དོག་དཀར་དམར་�་ཚ�གས་འོད། །གཞི་ལ་བབས་�ིས་�བ་
པའོ། །དཀར་པོ་ཞི་བའི་ད�ིལ་འཁོར་�ན། །ཁ་དོག་སེར་པོ་�ས་པའི་འོད། །དམར་པོ་དབང་གི་འོད་�་འདོད། །�ང་�་�ག་པོའ་� འོད་�་ག�ངས། །མཐིང་ག་འ�ིན་ལས་�ོགས་པའི་འོད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�ེ་
�ག་�་བཤད་པ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་ཞི་བ་ནི། དེ་ལས། དཀར་པོ་ཆོས་ཉིད་ཞི་བའོ། །ཉོན་མོངས་�ི་མ་ག་ལ་ཡོད། །གོས་པ་མེད་པའི་ད�ིལ་འཁོར་ནི། །དཔེར་ན་ཤེལ་གོང་དག་པ་བཞིན། །�ི་མའི་�ོན་�ིས་མ་གོས་
 ༄༅། །པའོ། །དེ་བཞིན་ཞི་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ། །ཉོན་མོངས་གོས་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ས་པ་ནི། ཡང་དེ་ལས། སེར་པོ་�ས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་འ�ང་བ་ནི། །དཔེར་

ཐེག་མཆོག་
ན་ནོར་�་རིན་པོ་ཆེ། །དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་བ�ང་བ་�ར། །ཆོས་ཉིད་�ས་པ་ཆེན་པོ་དེས། །ཡོན་ཏན་�་ཚ�གས་ཤར་བ་ཡིས། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ོལ་བར་�ེད། །ཡོན་ཏན་�ས་པ་ཆེན་པོར་འདོད། །ཅེས་
སོ། །ག�མ་པ་དབང་ནི། ཡང་དེ་ལས། དམར་པོ་དབང་གི་ཆོས་ཉིད་དེ། །མ་བཙལ་གཞི་ལ་�བ་པ་ཡིན། །དབང་ཉིད་ཆོས་�འི་ངོ་བོ་�ེ། །ཐམས་ཅད་མ་བཙལ་�བ་པ་�ེ། །དཔེར་ན་རིན་ཆེན་གསེར་ལ་ནི། །སེར་པོ་

12-49
ཉེར་�། བཙལ་མི་དགོས་པ་བཞིན། །གཞི་�ང་ཆེན་པོའ་� ད�ིལ་འཁོར་ལ། །དབང་གི་ད�ིལ་འཁོར་བཙལ་མི་དགོས། །ཆོས་ཉིད་གཞི་ལ་དབང་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�ག་པོ་ནི། ཡང་དེ་ལས། �ང་�་ཆོས་ཉིད་�ག་
པོ་�ེ། །ཐམས་ཅད་�ག་པོའ་� ངོ་ལ་�ོགས། །གཞི་ཉིད་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ། །གང་ལ་ཐོགས་མེད་འཆར་བ་ནི། །དཔེར་ན་�ང་གི་�ལ་པ་ནི། །གང་ལ་ཐོགས་མེད་�ོད་པར་�ེད། །དེ་བཞིན་གཞི་�ང་ཆེན་པོ་ལས། །ཡེ་
ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པར་འཆར། །གང་ལ་ཐོགས་མེད་ཡེ་ཤེས་ནི། །འ�ིན་ལས་དག་པའི་ངོ་བོ་ཡིན། །དེ་བཞིན་གཞི་ཡི་ངོ་བོ་ལ། །འ�ིན་ལས་ད�ིལ་འཁོར་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་སེམས་ཅན་�ི་�ས་ན་
མཛ�ད།
 �ོགས་�ལ་ལ་བཞི་ལས། དང་པོ་ཞི་བ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁམས་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་�ིང་ག་ན་གནས་པའི་རང་འོད་དཀར་པོ་ནི་ཞི་བའི་གདངས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། ཞི་བ་ཆེན་པོའ་� འ�ིན་ལས་ནི། །རང་གི་
ཙ��འི་ད�ིལ་ན་གནས། །དེ་ཡང་འཇམ་དང་འ�ིལ་བ་དང་། །དཀར་དང་འོད་ཟེར་འ�ོ་བ་བཞིན། །�་དང་ག�ང་དང་�གས་ཉིད་�ར། །�ན་�བ་ཡེ་ཤེས་ད�་�ན་�ན། །ཞི་བའི་ད�ིལ་འཁོར་དེ་བཞིན་གནས། །ཞེས་
སོ། །གཉིས་པ་�ས་པ་ནི། འོད་གསལ་འ�ར་མེད་�ི་�་�ིང་ན་འོད་དང་�ར་�ས་པ་�ེ། དེ་ལས། འ�ིན་ལས་�ས་པ་ཆེན་པོ་ནི། །རང་གི་འ�ར་མེད་�་ཆེན་ན། །འ�ིན་ལས་�ས་པ་ཆེན་པོའ་� �། །འོད་�་�་�་ཉིད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-50
�་�ས། །རིག་པ་�་ཡི་�ོང་�་�ས། །�་�མས་ཡེ་ཤེས་�ོང་�་�ས། །འོད་�མས་ཟེར་�ི་�ོང་�་�ས། །དེ་བཞིན་�་དང་ཡེ་ཤེས་�མས། །མི་གནས་པ་ཡི་ད�ིལ་འཁོར་�། །སངས་�ས་ལམ་ལ་འ�ག་པར་ག�ངས། །
ཞེས་སོ། །�ིང་ནས་�ང་ཁང་�འང་གདངས་�ི་�ར་�ས་པ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་དབང་ནི་�ང་ཁང་ནས་གཡས་�་འ�ིལ་བའི་�་འདབ་ལས་མིག་�་�ག་པའི་ནང་ནས་�ོན་མ་བཞི་�ང་བས། འདི་ལ་�ང་བ་བཞི་དབང་
�་�ད། བར་དོའ་� ཆོས་ཉིད་དག་པའི་�ང་བ་བཞི་དབང་�་�ད་དོ། །དེའང་�ང་ཞགས་�ིས་མངོན་�མ་དང་འོད་གསལ་གཉིས་དབང་�་�ད། ད�ིངས་�ིས་གོང་འཕེལ་དང་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་དབང་�་�ད། ཐིག་ལེས་
 ༄༅། །ཚད་ཕེབས་དང་�ང་འ�ག་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་དབང་�་�ད། ཤེས་རབ་�ིས་ཟད་པ་དང་�ན་�བ་�ི་�ང་བ་དབང་�་�ད་པའོ། །ཡང་རང་ཤར་ལས། འ�ིན་ལས་དབང་གི་ད�ིལ་འཁོར་ནི། །

ཐེག་མཆོག་
རང་གི་�ང་ཁང་ད�ིལ་འཁོར་ན། །�ོན་མ་�མ་པ་བཞི་�་གསལ། །དེ་ཡང་བ�ན་པ་འདི་�་�ེ། །རིག་པ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ཡིས། །�་དང་ཡེ་ཤེས་དབང་�་�ད། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ཡིས། །�ི་ཡི་འ�ང་བ་
དབང་�་�ད། །ཤེས་རབ་རང་�ང་�ོན་མ་ཡིས། །རང་གི་དེ་ཉིད་དབང་�་�ད། །�ང་ཞགས་�་ཡི་�ོན་མ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་དེ་ཉིད་དབང་�་�ད། །རིག་པ་�ོག་མེད་ཆེན་པོ་ཡིས། །�མ་�ོག་ཉོན་མོངས་དབང་�་�ད། །

12-51
ཉེར་�ག འ�ར་མེད་སངས་�ས་ལམ་ཆེན་ནི། །བར་དོའ་� �ང་བ་དབང་�་�ད། །དེ་�ར་དབང་གི་ད�ིལ་འཁོར་ཉིད། །རང་གི་�ས་ལ་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�ག་པོ་ནི། རིག་པའི་གདངས་ལས་སེམས་�ི་འ�ོ་འ�་
�ོག་ཚ�གས་ཉོན་མོངས་དང་བཅས་པ་དབང་པོ་སོ་སོ་ལས་�ོ་འཐོན་ནས་ཤར་བ་�ེ། མ་�ོགས་ན་འཁོར་བ་རང་ཀ་མ་འཁོར་བའི་འ�ལ་�ང་�ེད་ལ། �ོགས་ན་�ོགས་པའི་�ལ་�ོང་�་འཆར་བས་ཤར་�ོལ་རིས་མེད་
�འི་�་�བས་�ར་�ལ་རིག་ཐོག་�་ཐིམ་པའི་ལས་�ེད་དོ། །རང་ཤར་ལས། སངས་�ས་འ�ིན་ལས་�ག་པོ་ནི། །རང་གི་དབང་པོའ་� �ོ་དག་ལ། །འ�ིན་ལས་�ག་པོའ་� ད�ིལ་འཁོར་གནས། །མིག་གི་དབང་པོ་མ་
མཛ�ད།
 འགགས་པས། །�ལ་ལ་འཛ�ན་ཅིང་�ོག་པ་ནི། །འ�ིན་ལས་�ག་པོ་ཉིད་�་བཤད། །�མ་ཤེས་�ལ་ལ་ཤར་བ་ནི། །�ག་པོའ་� ད�ིལ་འཁོར་གཅིག་�་འདོད། །ཉོན་མོངས་�ོང་�ག་བ�ད་�་ཉིད། །�ལ་ལ་ཤར་ཞིང་
�ོད་པ་ནི། །འ�ིན་ལས་�ག་པོ་ཉིད་�་བ�ན། །དེ་བཞིན་འ�ིན་ལས་�མ་པ་བཞི། །རང་རང་�ས་ལ་�ོགས་པར་ག�ངས། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་རང་�ང་འཆར་�ལ་�ི་�མ་པས་དོན་བ�་བ་ལ་བཞི་ལས། ཞི་བ་ནི།
བར་དོ་དང་པོ་འོད་གསལ་ལས་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ཤར་བའོ། །�ས་པ་ནི། བར་དོ་གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བ་ཤར་བའོ། །དབང་ནི། བར་དོ་ག�མ་པ་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�ོ་བ�ད་མཐོང་བའོ། །�ག་པོ་ནི།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-52
རང་�ང་�་�ོལ་ཏེ། ཀ་དག་གི་ས་ལ་གཏན་�ིད་ཟིན་པ་བར་དོ་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་འ�ིལ་བ་�ེ། རང་ཤར་ལས། འ�ིན་ལས་�མ་པ་བཞི་ཡི་དོན། །ལམ་ལ་�ོགས་�གས་འདི་�་�ེ། །ཞི་བའི་ལམ་ནི་འདི་�་
�ེ། །བར་དོ་དང་པོ་ཚ�མ་�་ལ། །�་ཡི་�ང་བ་མཐོང་བ་དེ། །ཞི་བའི་ལམ་�་ཡང་དག་འདོད། །བར་དོ་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ། །ཡེ་ཤེས་ངོ་བོ་མཐོང་བ་དེ། །�ས་པའི་ལམ་ཉིད་ཡིན་པར་འདོད། །བར་དོ་ག�མ་པ་�ན་
�བ་ལ། །རང་གི་དེ་ཉིད་མཐོང་ནས་ནི། །གོམས་པ་ཚད་�་�ིན་པ་དང་། །དབང་གི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་ག�ངས། །ཀ་དག་ཆོས་ཉིད་�ོགས་པ་ལ། །ཐོགས་པ་མེད་པར་�ིན་པ་དེ། །�ག་པོའ་�ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་ག�ངས། །
 ༄༅། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�་དང་ཡེ་ཤེས་འ�ིན་ལས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་རང་ལ་ཚང་བས། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ོལ་�བ་ལས་འདས་པ། �་�ལ་�ན་�ིས་�བ་པའི་ངང་�་�ོད་པ་ཙམ་�ིས་�ང་�བ་ཚ�་

ཐེག་མཆོག་
འདིར་ཐོབ་པའི་གནད་ཐམས་ཅད་འདི་ལ་�ག་པའོ། །གཞན་ནས་བཙལ་ཡང་མི་�ེད་དེ། �་འ�ལ་གསང་�ིང་ལས། �ོགས་བ�་�ས་བཞི་གང་ནས་�ང་། །�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ེད་མི་འ�ར། །སེམས་ཉིད་�ོགས་
པའི་སངས་�ས་པས། །སངས་�ས་གཞན་�་མ་ཚ�ལ་ཅིག །བཙལ་�ང་�ལ་བས་མི་�ེད་དོ། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་རང་�ོགས་�ན་�བ་�་ཤེས་པར་�འོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་
ཉེར་བ�ན།

12-53
�ན་�ིས་�བ་པའི་གནས་བ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་བ�་�ག་པའོ།། །།དེ་�ར་ད�ིངས་རིག་འ�་འ�ལ་མེད་པར་བ�ན་པ་ལ་སོགས་པ་ཇི་�ད་�ོས་པ་�མས་�ིས་རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� གཞིའི་དོན་ངེས་པ་
�མས་གཏན་ལ་ཕབ་ནས། ད་ནི་ལམ་ངེས་པས་ཉམས་�་�ང་བའི་རིམ་པ་བཤད་པ་ལ། དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་ཅན་�མས་ངེས་པར་འ�ག་པས་གོང་�་�ིད་པའི་ཐབས་དམ་པ་དང་། རིག་པ་རང་�ང་གི་�ོ་ཅན་�མས་
ཐད་�ང་�་ཉམས་�་�ང་བའི་གནད་ངེས་པ་ལེགས་པར་བ�ོད་པས་ཐར་པ་ཆེན་པོའ་� �ོང་�ེར་�་ཚ�་འདི་ཉིད་ལ་བ�ོད་པའི་ཐབས་མཆོག་�་གསང་བ་ལས། �ན་མོང་�་དང་པོར་འ�ག་པའི་�ོ་རིམ་ངེས་པ་ནས་�ོམ་
མཛ�ད།
 པར་�ོན་པས། གནས་དང་པོའ་� དོན་ལ་ཆིངས་�མ་པ་ག�མ་�ེ། གང་གིས་ཉམས་�་ལེན་པར་�ེད་པ་�ལ་འ�ོར་པའི་ད�ེ་བ་དང་། ཇི་�ར་ཉམས་�་ལེན་པའི་�ལ་ངེས་པ་དང་། ཉམས་�་�ང་བའི་དོན་དངོས་བ�ན་
པའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། �ན་མོང་གི་རབ་�་ད�ེ་བ། སོ་སོའ་� དོན་བཤད་པ། �་ན་མེད་པའི་གནས་ངེས་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ེ་�ེ་ཉེ་བའི་འཁོར་�མས་ཉོན། །མཚན་མ་ཚ�ག་གི་�ལ་འ�ོར་དང་། །
�གས་ཙམ་འཛ�ན་པའི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�ེས་�་�ལ་འ�ོར་ཉིད་དང་ནི། །ངང་ཉིད་ངེས་པའི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�ང་བ་སེམས་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །འ�ག་པ་ལས་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�་བ་�་ཡི་�ལ་འ�ོར་དང་། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-54
�ེད་པ་�ེན་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །མཐར་�ིན་འ�ས་�འི་�ལ་འ�ོར་དང་། །ཡང་དག་དོན་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །མཐར་�ིན་�ོལ་བའི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�ས་པ་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་སོ་
སོའ་� དོན་བཤད་པ་ལ་�ལ་འ�ོར་�མ་པ་བ�་གཉིས་ལས། དང་པོ་བ�ད་�ིས་མི་�ོལ་ཞིང་། �ི་མ་བཞིས་�ོལ་བའི་�ལ་ངེས་པར་བ�ན་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། མཚན་མ་ཚ�ག་གི་�ལ་འ�ོར་ནི། །ཚ�ག་ལ་ཞེན་ཅིང་
ཚ�ག་ལ་�ོད། །མི་ཤེས་ཚ�ག་ལ་�ོས་�ར་ན། །དེ་ཉིད་�ོལ་བར་ངས་མ་བཤད། །�གས་ལ་�ོས་པའི་�ལ་འ�ོར་ནི། །རང་ཉིད་�གས་ལ་�ོས་�ར་ནས། །�ོད་པས་གཞན་ལ་�ན་སེམས་�ེད། །རང་གི་�ོག་པ་ཉིད་�ིས་
 ༄༅། །བཅིངས། །དེ་ཡང་�ོལ་བར་ངས་མ་བཤད། །�ེས་�་འ�ག་པའི་�ལ་འ�ོར་ནི། །གང་དག་མོས་པའི་ས་ལ་གནས། །མོས་པའི་�ོད་པ་�ེད་པ་�ེ། །དང་པོའ་� ས་ལ་རེ་བ་འཇོག །དེ་ཉིད་�ོལ་

ཐེག་མཆོག་
བར་ངས་མ་བཤད། །ངང་ཉིད་ངེས་པའི་�ལ་འ�ོར་ནི། །�མ་པར་མི་�ོག་ཆིག་�གས་བ�ོམ། །མི་�ོག་པ་ཡི་ངང་ཉིད་ཅན། །དེ་ཡང་�ོལ་བར་ངས་མ་བཤད། །�ང་བ་སེམས་�ི་�ལ་འ�ོར་ནི། །ཐམས་ཅད་ང་ཡི་
སེམས་ལས་�ང་། །སེམས་ཉིད་�ོགས་ནས་ཅི་�ར་ཡོད། །དེ་�ད་�ན་�་�ོད་�ེད་པ། །ང་ཡིས་�ོལ་བར་མ་བཤད་དོ། །འ�ག་པ་ལས་�ི་�ལ་འ�ོར་ནི། །དོན་ཉིད་�་བས་འ�བ་པར་འདོད། །�་བ་ཆེན་པོས་བཅིངས་
ཉེར་བ�ད།

12-55
པ་�མས། །དང་པོ་སེམས་བ�ེད་�་བ་�ེད། །དེ་ནས་བ�ང་ནས་�་བ་�མས། །ཐམས་ཅད་�ེད་ཅིང་བ�བ་པའོ། །དེ་ཡང་�ོལ་བར་ངས་མ་བཤད། །�་བ་�་ཡི་�ལ་འ�ོར་ནི། །�་ཉིད་ལམ་�་བ�ང་བ་�ེ། །�་ལ་རེ་
ཞིང་�་ལ་�ོས། །�་ཉིད་མངོན་པར་�ོན་པ་�ེ། །དེ་ཡང་�ོལ་བར་ངས་མ་བཤད། །�ེད་པ་�ེན་�ི་�ལ་འ�ོར་ནི། །�ོད་པས་ཡང་དག་དོན་ཚ�ལ་བ། །རིགས་མི་མ�ན་པའི་�ོགས་འཛ�ན་པ། །དེ་ཡང་�ོལ་བར་ངས་མ་
བཤད། །མཐར་�ིན་འ�ས་�འི་�ལ་འ�ོར་ནི། །�ོགས་པ་ལམ་�་�ེར་བ་�ེ། །ས་དང་ལམ་ལ་མི་གནས་པར། །རང་གི་དེ་ཉིད་མཐོང་ནས་ནི། །ཡང་དག་�ོལ་བ་ཆེན་པོར་འདོད། །ཡང་དག་དོན་�ི་�ལ་འ�ོར་ནི། །
མཛ�ད།
 རང་གི་�ོགས་པ་�ེད་ནས་�ང་། །བར་དོའ་� �ང་བ་དག་པ་ལ། །རང་གི་ཡང་དག་ཉིད་མཐོང་ནས། །དེ་ནས་མཐར་�ིན་�ོལ་བར་འདོད། །མཐར་�ིན་�ོལ་བའི་�ལ་འ�ོར་ནི། །ངེས་པ་�ེད་པའི་ས་ཉིད་ལ། །རང་གི་དེ་
ཉིད་�ེད་མཐོང་ནས། །ཡང་དག་ས་ལས་འདའ་བར་འདོད། །�ས་པ་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་ནི། །ཀ་དག་སངས་�ས་ཆེན་པོ་ཡིན། །དེ་ལས་གཤེགས་�་མེད་པར་ག�ངས། །�ལ་འ�ོར་ཆེན་པོ་དེ་བཞི་ལ། །ས་ལ་�ང་
�་མེད་པར་ག�ངས། །ལམ་ལ་བ�ོད་�་མེད་པར་ག�ངས། །ཞེས་སོ། །དེའང་ལམ་བ�ོམ་�ལ་ཐ་དད་པས། འདིར་འོད་གསལ་མངོན་�མ་�་�ེད་པས་འོག་མ་ནས་གདོད་�གས་ཏེ་ས་ལམ་�ང་བ�ོད་མི་དགོས་པར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-56
ག�ངས་�ང་། རང་ལམ་�་�ོ་ག�མ་�ི་�ི་མ་དང་གདོས་བཅས་�ི་�ང་པོ་དང་། འ�་བའི་�ོག་པ་དང་། རགས་པའི་�ང་སེམས་�མས་དག་དགོས་པས། དེ་དག་དག་�ས་འོག་མའི་ས་ལམ་ཞར་ལ་�ོགས་པའི་�གས་
ཤར་ཏེ། གོང་མ་�ོགས་པས་འོག་མ་ཞར་ལ་�ོགས་པར་འ�ར་བ་ལ་དགོངས་ནས་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ས་གཅིག་པ་ལ། �ང་བ�ོད་མི་དགོས་པར་ག�ངས་སོ། །ས་གཅིག་ནི་རིག་པ་�ན་�བ་�ེ། �ན་�ེད་ལས། མ་
བ�ར་མ་�ངས་རིག་པ་�ན་�ོགས་སོ། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །ག�མ་པ་�་ན་མེད་པའི་གནས་ངེས་པ་ལ་�ལ་འ�ོར་�ི་ད�ེ་བ་�ིར་བ�ན་པ་དང་། �ོད་�ན་�ི་གང་ཟག་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི།
 ༄༅། །རང་ཤར་ལས། བསམ་�ིས་མི་�བ་�ལ་འ�ོར་�ང་། །�མ་པ་�་ཡི་ཁོངས་�་འ�ས། །དེ་ཡང་བ�ན་པ་འདི་�་�ེ། །�ལ་ཆེན་�ོགས་དང་�ང་ཆེན་ཐོབ། །ད�གས་ཆེན་འ�ིན་དང་�ས་�ེད་

ཐེག་མཆོག་
དང་། །བཀའ་�ོད་ལས་�ི་�ལ་འ�ོར་རོ། །ཞེས་སོ། །�ལ་འ�ོར་�ི་མ་བཞི་ཡང་�་པོ་འདིའི་ཁོངས་�་འ�་བར་བཤད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཡང་�ལ་འ�ོར་�་ལ་�ོགས། །ཞེས་སོ། །�ལ་འ�ོར་�་པོ་སོ་སོར་བཤད་
པ་ནི། ཡང་རང་ཤར་ལས། ཁམས་ག�མ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི། །བཀའ་�ོད་ལས་�ི་�ལ་འ�ོར་ཡིན། །བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་དེ། །འ�ལ་པའི་�ང་བ་འགགས་པ་ནི། །�ས་སེམས་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་

12-57
ཉེར་ད�། ཡིན། །�ན་�བ་�་ཚ�གས་�ང་བ་ལ། །ངེས་པ་�ེད་པར་འ�ར་བ་ནི། །�ང་བ�ན་ཐོབ་པའི་�ལ་འ�ོར་ཡིན། །དབང་པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་དེ། །�ོགས་བ�་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་�། །གནས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
དེས། །ད�གས་ཆེན་འ�ིན་པའི་�ལ་འ�ོར་ཡིན། །ཀ་དག་འ�ར་མེད་ཆེན་པོ་ལ། །�་�ོལ་ཐམས་ཅད་�ལ་བ་དེ། །�ལ་ཆེན་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་ཡིན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�ོད་�ན་�ི་གང་ཟག་བཤད་པ་ལ།
�ིར་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� ཆོས་བ�ན་�་�ང་བའི་�ོད་ནི་�ར་བ�ན་པ་བཞིན། �་མ་ལ་�ས་ཤིང་གཏོང་ཕོད་ཆེ་བ། དད་པ་དང་ཤེས་རབ་དང་བ�ོན་འ�ས་ཆེ་བ། མི་དགེ་བ་ལ་འཛ�མ་ཞིང་འཁོར་བ་ལ་�ོ་བ། �ད་པར་
མཛ�ད།
 མཆོག་གསང་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་ཤིང་�ོད་པའི་�ལ་བ་ཡོད་པ་�ེ་བ�ད་�ན་གཅིག་ལ་བ�ན་ནོ། །�ེ་�ག་�་ཆོས་འདིའི་བ�ན་པ་�ོགས་པར་�ིན་ཞིང་། གང་གིས་འཛ�ན་པའི་�ེས་�་�ལ་མཚན་�ེ་མོ་བ�ན་
པའི་�ོག་ཤིང་�་�ོན་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། �་བ་�ོམ་པ་འཛ�ན་པ་ནི། །དད་པ་རབ་དང་བ�ོན་འ�ས་�ན། །གཏོང་བར་�ས་ཤིང་�་མར་�ས། །བ�ལ་�གས་ཅན་ལ་�ིག་པ་འཛ�མ། །འ�ར་མེད་རབ་�་བ�ན་
པོས་འཛ�ན། །ཡང་ན་ངང་རིང་�གས་དལ་བ། །�ག་པ་�ེན་པའི་�ོད་ཡོད་པ། །�ོག་པ་�ང་ཞིང་རང་བཞིན་དལ། །�ས་ངག་�་བ་�ལ་བ་དང་། །ཤེས་རབ་�ན་པས་འཛ�ན་པར་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། ནོར་�་འ�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-58
བཀོད་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། �ེ་མ་ཉོན་ཅིག་�་ཡི་རིགས། །ངས་བ�ན་ལེགས་པར་ཡིད་ལ་�ངས། །�ང་བའི་ད�ིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་འདི། །�ན་ལ་བ�ན་པར་མི་�་�ེ། །གསང་བ་�བ་པ་འགའ་ལ་བ�ན། །གསང་
�གས་གསང་བའི་དམ་པ་འདི། །བ�ན་པའི་རིགས་ནི་འདི་�་�ེ། །གསང་བའི་གཉེར་གཏད་�བ་པར་�ེད། །གསང་བའི་དོན་ལ་�ས་པ་དང་། །ཤེས་རབ་�ོ་�ལ་ཆེ་བ་དང་། །དམ་ཚ�ག་�ོམ་པ་�ན་ལ་བ�ན། །དེ་
ནས་�ད་པར་འཁོར་�མས་�ིས། །�ོ་�ེ་འཆང་ལ་ཡང་�ས་པ། །�ེ་�ེ་བཅོམ་�ན་�ོ་�ེ་འཆང་། །�ོགས་ཆེན་མན་ངག་གསང་དོན་འདི། །རང་གར་བ�ན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ངེས་པའི་�ང་�ལ་�་�ག་མཆོག །འདི་ཉིད་
 ༄༅། །བ�ན་པའི་གང་ཟག་གི། རིགས་དང་�ོད་ལམ་ཆེན་པོ་དང་། །ཁ་དོག་མཚན་ཉིད་ག�ང་�་གསོལ། །དེ་ནས་བཅོམ་�ན་�ོ་�ེ་འཆང་། །ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལས་བཞེངས་ནས་ནི། །�ད་པར་འཁོར་ལ་

ཐེག་མཆོག་
བཀའ་�ལ་པ། །�ེ་མ་�ད་པར་འཁོར་ཚ�གས་ཉོན། །ང་ཡིས་བ�ན་�ིས་ལེགས་པར་ཉོན། །རིགས་�ི་�ད་པར་འདི་�་�ེ། །�ལ་རིགས་དང་ནི་�མ་ཟེའི་རིགས། །དེ་བཞིན་�ེ�་རིགས་ཆེན་པོ་དང་། །�ད་པར་ཆེན་
པོའ་� མི་�མས་ལ། །གསང་�གས་ངེས་དོན་བ�ན་པར་ག�ངས། །ཡང་ན་རིགས་མེད་ཁ་དོག་བ�ག །ཕོ་མོ་གཉིས་ནི་གང་ཡང་�ང་། །ཁ་དོག་འདི་དང་�ན་པ་ནི། །�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �ོད་�་ག�ངས། །ཡན་ལག་

12-59
�མ་�། རགས་ཤིང་ཁ་དོག་ནག །སོ་ཉིད་ཐགས་བཟང་དཀར་ལ་འ�ིལ། །མིག་�་ཡིད་ཙམ་དམར་བ་དང་། །�་ཡི་མཚན་ཉིད་ཆེན་པོ་ཡང་། །གཡས་�་འ�ིལ་ཞིང་ཁམ་ནག་མདོག །�ས་ལ་བ�ར་�ི་�ང་བ་དང་། །�ི་ཡི་�ོད་
ལམ་ཐ་མལ་མདོག །ཚ�ག་�མས་�གས་�ང་�་བ་དང་། །ཡང་ན་ཚ�ག་གི་�མ་པ་�ན། །གཅིག་གིས་གང་�ར་�ས་པ་�ར། །�ེས་�་དེ་ཡང་དེ་�ར་�། །�ོགས་ཆེན་གདམས་ངག་བ�ན་པར་ག�ངས། །དེ་�མས་
གཅིག་ལ་ཚང་བ་ན། །ཤན་པའི་རིགས་སམ་�ད་འཚ�ང་རིགས། །�གས་དར་�ོད་པའི་རིགས་�ང་�ང་། །རིགས་ངན་གང་དག་�་ཡིན་�ང་། །གསང་བའི་མན་ངག་བ�ད་འདི་གཏད། །�་�ང་ཡོ་�ད་མེད་པ་ན། །རང་
མཛ�ད།
 གི་ཡོ་�ད་�ར་ནས་�ང་། །�ག་མ་མེད་པར་ཡོངས་�་�ིན། །གསང་བའི་བ�ད་ག�མ་མན་ངག་འདི། །རིགས་དང་ཁ་དོག་བ�ག་ཐབས་�མས། །ང་ནི་�་ངན་འདས་འོག་�། །གསང་བའི་མན་ངག་ཡང་བ�ད་འདི། །
ངེས་པའི་�ལ་པོ་འདི་�ར་བ�ན། །དེ་�མས་བ�ན་པའི་�ེས་�་ལ། །གོང་གི་གདམས་ངག་བ�ན་པར་�། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་ཇི་�ར་ཉམས་�་ལེན་པའི་�ལ་ངེས་པ་ལ་བ�བ་�གས་གཉིས་ཏེ། �ང་
པོའ་� �ལ་�ིས་བ�བ་པ་དང་། རི་�གས་�ི་�ལ་�ིས་བ�བ་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་གི་�ལ་�ངས་ནས། གཞན་�ི་�ལ་�ོངས་�་སོང་�ེ། �ས་�ང་རང་གི་མིང་དང་བཟང་ངན་དང་། ཅི་ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-60
སོགས་པ་ངོ་མི་ཤེས་པར་�ས་ཏེ། ཐ་མལ་�་བ�ས་ནས། ཟས་གོས་�ོང་མོས་འཚ�་ཞིང་། ས་�ག་དང་�ོང་ལས་�ང་ཟད་�ིན་པའམ། དབེན་པའམ། འ�ོན་ཁང་ལ་སོགས་པར་མངོན་མཚན་མེད་པས་བ�བ་�ེ། འདིའི་
�ས་�་རང་གི་ཡོན་ཏན་མི་ངོམ་པ་ནི་ཞེ་འདོད་མེད་པའི་�གས་ཡིན་ལ། གཞན་�ི་�་མ་དང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་�ི་བ�་མི་�ེད་པ་ནི་རང་གི་མན་ངག་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་ཐེ་ཚ�མ་མེད་པའི་�གས་ཡིན་ནོ། །དེ་�ད་�་ཡང་།
མན་ངག་རིན་པོ་ཆེའི་འཁོར་ལོ་ལས། ད�་གཉེན་�ངས་པའི་ས་�ོགས་�། །�ང་པོ་�་�འི་�ལ་�ིས་བ�བ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་རི་�གས་�ར་བ�བ་པ་ནི་རབ་�་དབེན་པའི་རི་ངོགས་�ག་གི་�་�ིབས་ཅན་ནམ་
 ༄༅། །ནགས་�ོད་དམ། རི་�ེའམ། གངས་འདབས་སམ། �ང་�ོང་ཆེན་པོར་སོང་ལ་�་བ་ག�མ་�ངས་ལ་བ�བ་བོ། །དེའང་�ས་�ི་�་བ་ཚ�ང་སོ་ནམ་མཁར་ལེན་�ལ་�ོད། �ག་བ�ོར་བ་ལ་

ཐེག་མཆོག་
སོགས་པ་དང་། ངག་གི་བ�ོད་པ་གང་ཅི་ཡང་�ང་བ་ཐམས་ཅད་དང་། སེམས་�ི་འ�ོ་འ�་�ན་བསམ་ཐ་དད་པ་རང་གི་གདམས་ངག་དང་འགལ་བ་�མས་ཐམས་ཅད་�ངས་ལ། མན་ངག་དམ་པ་གཅིག་�་ལ་�ེ་གཅིག་
�་མ་ཡེངས་པས་བ�བ་པར་�འོ། །དགོས་པ་ནི་�ས་དལ་བས་�་དལ། �་དལ་བས་�ང་སེམས་རང་བཞིན་�ིས་དལ། �ང་སེམས་དལ་བས་�མ་�ོག་�གས་�ིས་འགག་ཅིང་། མི་�ོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ད་ལ་

12-61
སོ་གཅིག �ེའོ། །ངག་དལ་བས་བ�ོད་�་མེད་པའི་དོན་�ད་ལ་�ེ་�ེ། མ་བ�ོད་ན་བ�ོད་�་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལ་གནས་པའི་�ིར་རོ། །སེམས་�ི་�ན་བསམ་འ�ོ་འ�་�ངས་པས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་རང་�གས་�་�ེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་
ཡང་ཐལ་འ�ར་ལས། དད་�ན་འཁོར་བའི་ཡིད་�ལ་བས། །�་མ་མཆོད་དང་གཏོང་བར་�། །འཁོར་བའི་འ�ེལ་པ་�ན་�ངས་ནས། །�ོགས་�ངས་གཅིག་�ར་གནས་པར་�། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཉམས་�་�ང་
བའི་དོན་དངོས་བ�ན་པ་ལ་བཞི་�ེ། �ོད་པ་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར། �ོམ་པ་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར། �་བ་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར། འ�ས་�་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ། །ནོར་�་འ�་
མཛ�ད།
 བཀོད་ལས། �ོད་པ་�ན་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�ོམ་པ་�ན་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །�་བ་�ན་�ི་�ལ་འ�ོར་དང་། །འ�ས་�་�ན་�ི་�ལ་འ�ོར་རོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་བཞི་ལ་དོན་ཉི་�ས་ཉམས་�་ལེན་པར་བ�ན་པ་
ནི། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་ལས། དེ་རིམ་�ེ་�ག་འདི་�་�ས། །�ིགས་ཆགས་ཉིད་�་ཉམས་�་�ང་། །བདག་པོ་བཞི་ཡི་�ལ་�ིས་ནི། །དོན་�ི་ངོ་བོ་བཞི་ཡང་ག�ང་། །དེ་ཡི་�ལ་རིག་�མ་བཞི་ཡིས། །འདི་�ར་
�ང་བའི་�ེ་�ན་གཅོད། །བཞག་ཐབས་མན་ངག་�མ་བཞི་ཡིས། །�ང་�ིད་ཆོས་�མས་རང་�ན་�། །དག་�གས་�ོལ་བའི་གནད་བཞི་ཡིས། །ཉོན་མོངས་�མས་ལ་རང་དབང་བ�ར། །དེ་ཡི་རང་གི་ཚད་འབེབས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-62
པའི། །དཔེ་བཞིས་ཡིད་ཆེས་རང་ངོ་བ�ན། །མི་འ�ར་�་བའི་གདེང་ཆེན་བཞིས། །མི་བ�ོགས་ཡེ་ཤེས་ཚད་�ང་ག�ང་། །འདི་ལ་གོམས་པར་�ས་�ས་པ། །རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ། །འདི་ཡིས་རེག་གོ་ས་མ་
ཡ། །འདི་�ར་གང་ལ་�ང་�ར་པ། །ཡེ་ཤེས་�ན་�ང་�གས་�་ཟིན། །གསང་ཆེན་�ག་�་ཆེན་པོ་འཐོབ། །ཅེས་ག�ངས་པའི་དོན་ཆ་ཤས་�ི་ད�ེ་བས་ཉམས་�་�ང་བའི་རིམ་པ་ལས། དང་པོ་�ོད་པ་ལ་�ན་�་�ེད་
པའི་�ལ་འ�ོར་ལ་བཞི་�ེ། �ང་བ་དབང་བ�ར་�ི་�ོད་པ། དེའི་མན་ངག་�ང་བ་ཅེར་བཞག་གི་ཐབས། དེ་ལས་�ང་�ིད་གཞི་བཞེངས་�ི་དགོངས་པ། ཉོན་མོངས་པ་གནས་བ�ར་�ི་འ�ས་�འོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་
 ༄༅། །�ེ། �ོད་པ་�ིའི་ངོ་བོ་མདོར་བ�ན་པ། གསང་ཆེན་ངེས་པའི་�ོད་པ་�ས་པར་བཤད་པ། གོ་རིམ་ངེས་པའི་�ོད་པས་�ས་ཚ�ད་ག�ང་བའོ། །དང་པོ་ལའང་། མ་ཆགས་འཛ�ན་པའི་�ོད་པ།

ཐེག་མཆོག་
དགག་�བ་མེད་པའི་�ོད་པ། ཆགས་ལ་ཞེན་མེད་�ི་�ོད་པ་དང་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། �་མཚན་ཉིད་�ི་ཐེག་པའི་�ོད་པ་�ེ། ལམ་�ན་མོང་�་�གས་ནས་�ོད་པ་ཙམ་ལས་�ར་�་�ོལ་བའི་�ོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་
ཤར་ལས། མ་ཆགས་འཛ�ན་པའི་�ོད་པ་ནི། །མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་�ོད་པ་�ེ། །དོན་�ིས་ཆགས་པ་ཆེན་པོས་བཅིངས། །ཐབས་མེད་�ོལ་བར་ག་ལ་འ�ར། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གསང་�གས་�ིའི་�ོད་པ་�ེ་

12-63
སོ་གཉིས། ཐབས་ཡོད་�ང་�ོལ་�བ་ལ་གནས་པས་�ར་�་མི་�ོལ་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དགག་�བ་མེད་པའི་�ོད་པ་ནི། །གསང་�གས་�ི་ནང་�ོད་པ་�ེ། །ཉོན་མོངས་འགེགས་པར་མི་འདོད་ཅིང་། །ཡེ་ཤེས་བ�བ་པར་མི་
འདོད་ལ། །ཚ�ག་དོན་འ�ེལ་བའི་�ོད་པའོ། །དོན་�ིས་ཆགས་མེད་མ་ཡིན་ཏེ། །ཐབས་ཡོད་པ་ཡིས་�ད་པར་འཕགས། །ཐབས་ཆེན་འཛ�ན་�ོད་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཉིད་�ོད་པའི་�ལ་འ�ོར་�ང་། །ཡང་དག་ཉིད་�ི་�ོད་
པ་མིན། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ན་�ིས་�བ་པའི་�ོད་པ་�ེ། གཤིས་ལ་�ང་དོར་འཛ�ན་�ོལ་མེད་པ་དེ་ཉིད་དང་མ�ན་པར་�ོད་པས་ནམ་མཁའ་�ར་�ོགས་དང་རིས་ལས་འདས་པས་ཡེ་�ོལ་ཡེ་
མཛ�ད།
 �ོད་ཆེན་པོར་གནས་པ་ནི། ཡང་རང་ཤར་ལས། ཆགས་ལ་མ་ཞེན་�ོད་པ་ནི། །�ོགས་ཆེན་ཨ་ཏིའི་�ོད་པ་�ེ། །�ར་མེད་�ས་མེད་�ང་ས་མེད། །འ�ོ་མེད་འོང་མེད་གནས་པ་མེད། །ཆགས་པ་མེད་ལ་ཞེན་པ་མེད། །
ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་གསང་ཆེན་ངེས་པའི་�ོད་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ོད་པ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་དང་། �ོ་�ེའི་�་གར་�་བའི་རིམ་པའོ། །དང་པོ་ནི་ཉི་�་ཁ་�ོར་�ི་�ད་ལས།
�ང་བ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །ཆོས་�ན་�ི་ནི་རོ་�ང་�། །རི་�གས་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་�ེན་�ར་�ལ་�མས་�ངས། །�གས་པ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་ངག་ནི་�མ་པར་�ངས། །ཐི་�་�་�འི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-64
�ོད་པ་ཡིས། །གསང་བའི་�གས་�ི་ཐེ་ཚ�མ་བཅད། །�ོན་པ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །གཅིག་�་གནས་པའི་�ལ་�མས་�ང་། །སེང་གེ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འཇིགས་པའི་སེམས་�ངས་�ར་�ོད་�། །�ི་ཕག་�་�འི་
�ོད་པ་ཡིས། །གཙང་དང་�ེ་བའི་�མ་�ོག་�ངས། །�ོམ་�་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །�ན་བསམ་ཐོག་བབས་ཉིད་�་�ད། །�་�ང་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་ཞེན་པ་�ན་རིང་�ང་། །�་མོ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །
འཇིག་�ེན་མ�ན་པའི་ཚ�ག་གིས་�ངས། །�ང་ཆེན་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་ག�ལ་�མས་གཏིང་ནས་བ�ོག །རི་�གས་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །�་དང་ད�་ཡི་འ�་ཤེས་�ང་། །�་མོ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །
 ༄༅། །འདོད་པའི་ཆོག་ཤེས་�ས་ཚ�ད་བཅད། །�ེད་མོ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འཁོར་བའི་ས་བོན་�ེལ་མི་�། །�མ་ཟེ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །གཞན་�ི་ལོངས་�ོད་ཟས་�མས་�ང་། །དཔའ་མོ་�་�འི་

ཐེག་མཆོག་
�ོད་པ་ཡིས། །འཁོར་འདས་�མས་�ི་�་ཤན་ད�ེ། །�་ཡིག་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །�ན་པའི་�ེན་ཉིད་རང་སར་གཞག །ནམ་མཁའི་མ�ང་�ོར་�ོད་པ་ཡིས། །དངོས་པོ་�མས་ལ་ཟང་ཐལ་�ད། །བར་�ང་�ང་འ�འི་
�ོད་པ་ཡིས། །ག�ང་དང་འཛ�ན་པའི་�ོག་པ་�ང་། །�་�ང་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །གཡང་ས་�མས་ནི་�བས་�ིས་བཅད། །རི་བོ་�་�འི་�ོད་པ་ཡིས། །འ�ར་མེད་རང་དག་�ེང་�་�ད། །ཐོག་ཆེན་�་�འི་�ོད་པ་

12-65
སོ་ག�མ། ཡིས། །�ང་བ་�ིར་མི་�ོག་པར་�ད། །ཅེས་སོ། །�མ་�ངས་ཉེར་གཉིས་ཡོད་�ང་རི་�གས་�་�འི་�ོད་པ་གཉིས་གཅིག་�་�ོགས་�ེབས་པས་ཉེར་གཅིག་�་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་�ོ་�ེའི་�་གར་�་བའི་རིམ་པ་ལ་
ག�མ་�ེ། �་གར་�ི་�ས། �་གར་དངོས། �་གར་�ི་ཕན་ཡོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཁོར་འདས་�་ཤན་འ�ེད་པའི་�ོད་པའི་�ས་དང་། ཚ�གས་དང་། དབང་བ�ར་དང་། ད�ིལ་འཁོར་བ�བ་པའི་�ས་དང་། ཏིང་ངེ་
འཛ�ན་གོང་�་�ེལ་བའི་�ས་ཏེ་�མ་�་དག་པའི་ཚ�་ཐ་མལ་པས་མ་མཐོང་བར་གསངས་ཏེ་�་བ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། �ལ་འ�ོར་གང་ཞིག་�ལ་�ན་པ། །�ར་�ོད་�མས་�་�་བའི་ཚ�། །�ོ་�ེའི་�་ནི་ཡང་ཡང་�ང་། །མི་
མཛ�ད།
 �ོག་བསམ་གཏན་གནས་པའི་�ོགས། །�ོད་པ་�ན་�ི་�ོན་�་འ�ོ། །དེ་�ིར་�ོ་�ེའི་�་ཉིད་�ང་། །ཚ�གས་དང་དབང་བ�ར་ད�ིལ་འཁོར་འ�ག །དེ་�ས་�་ལ་བ�ོན་པར་�། །མི་�ོག་�ད་ལ་བ�ེན་�ས་�། །འདི་
ཉིད་�བས་�་�ང་བར་�། །ཞེས་སོ། །�ད་པར་�་སེམས་�ལ་�་འབེབས་པ་དང་�ིང་བ་གསེང་བའི་མཆོག་�་བཤད་དེ། དེ་ལས། གང་ཞིག་བསམ་གཏན་མ་ཕེབས་པ། །འདིས་ནི་�ལ་�་ཕེབས་པ་ཡིན། །གལ་ཏེ་
�ལ་འ�ོར་�ིང་བའི་�ས། །འདིས་ནི་གསེང་ན་ཏིང་འཛ�ན་བཟང་། །རང་རིག་བདེ་ཆེན་�་ཡིས་འདེབས། །�ག་�་ཆེན་པོ་ཉིད་དང་�ོར། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�་གར་དངོས་ལ་�ས་�ི་ཆོ་ག །སེམས་�ི་བ�ོམ་པ། ངག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-66
གི་�་བ་དང་ག�མ་ལས། �ས་�ི་ཆོ་ག་ལ་ཆས་དང་�ོ་གར་གཉིས་ཏེ། དེ་ཡང་ཚ�གས་དང་ད�ིལ་འཁོར་ལ་འ�ག་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ེལ་�ས། ཞི་�ོ་གང་�ང་གི་ཆས་ལས། ཞི་བ་ནི་དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་�ན་ཆས་
�ས་ཏེ་གོས་�ི་�བ་�བ་དང་། ཞི་བའི་ད�་�ན་དང་། �ོ་�ེ་�ིལ་�་འཛ�ན་པའོ། །�ོ་བོའ་� ཆས་ནི། �ས་པའི་�ན་�ག་ཐལ་ཆེན་�ི་�ག་པ། ཞག་གི་ཟོ་རིས། བྷ�་དང་། �ར་པ་འཛ�ན་པའོ། །�ོ་གར་ནི་�འི་�ག་�་
འཆའ་བའོ། །ངག་ནི་�གས་དང་�ིང་པོ་བ�ོད་པའོ། །སེམས་ནི་�འི་�་བ�ོམ་པའོ། །�ད་པར་�་འཁོར་འདས་�་ཤན་འ�ེད་པའི་ཚ�། �ས་གཅེར་�་ཐ་མལ་�་གནས་པས། �ག་�་�་ཚ�གས་དང་�ོ་གར་�་ཚ�གས་
 ༄༅། །�ེད་ལ། ངག་དང་སེམས་�ང་དེ་བཞིན་ནོ། །ནགས་དང་མཚ�་�ིང་ལ་སོགས་པར་ཉམས་གོང་�་�ེལ་བའི་ཚ�། �ས་�ལ་འ�ོར་པའི་ཆས་ལས། �་མ་�་དང་། �ིལ་�་དང་། �ིང་�་ལ་སོགས་པ་

ཐེག་མཆོག་
འ�ད་ཅིང་མེ་ཏོག་གི་མགོ་�ན་ལ་སོགས་པས་�ས་ལ། སེམས་�འི་�་བ�ོམ་པ་དང་། རིག་པའི་ངོ་�ོད་ཐོག་�་�ང་བ་དང་། རང་གནས་�ི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་ག�མ་�ེལ་ཞིང་། �ང་པའི་�ོ་དང་གཡས་བ�ང་
གཡོན་བ�མ་ལས། གཡོན་བ�ང་གཡས་བ�མ་ལ་སོགས་པར་བ�ར་བ་དང་། ངག་གི་�་བ་ད�ངས་དང་གསལ་�ེད་�ི་ཡི་གེ་རིང་པོ་དང་�ང་�་དང་། འ�ོག་པོར་གདངས་�ན་པོས་བ�ོད་ཅིང་། ཨ�་དང་ཨེ་དང་�ྃ་

12-67
སོ་བཞི། དང་ཧེ་དང་�ཻ་ཤག་ལ་སོགས་པས་�་�ངས་ཏེ། མཆོག་གསང་�་ན་མེད་པ་�ོ་�ེའི་ཚ�ག་�ང་བ་ནི། ཨེ་མ་ཀི་རི་�ི་�ི། མཥ་ྟ �་ལི་�་ལི། ས་མི་ཏ་�་�་�་�། �་ཏ་ལི་མ་�་མ་�། ཨི་ཀ་�་�་ལི་བྷ་ཏ་ཡེ། ཙ་ཀི་ར་�་ལི་ས་ལ་
ཡེ། ས་��་ཙ�་�་བྷ་ཡཻ། བྷེ་ཏ་ས་ན་�་�་ལི་ཡཻ། ས་ཀ་རི་�་ཀ་ན། མ་ཏ་རི་བཻ་ཏ་ན། བ་ར་ལི་ཧི་�་ན། མ་ཁ�་ཀི་ལ་�ཾ། སཾ་བྷ་ར་ཏ་མེ་ཀ་ཙ�་པ། ��་བྷ་ཏ་ར་ཨེ་པ་ཤ་ན་པ། ར་ན་བྷི་ཏི་ས་�་ར་�་པ། མ་�ིན་ས་�་ལི་
ཏ་ཡ་བ། འ�་ར་འ�་�་ས་ག་ཁ་ར་ན་�ི། ན་ར་ན་�་ཨི་ཐ་ར་པ་�་ལ། སིར་ན་སིར་ཎ་བྷེ་ས་རས་པ་ལཾ། �ན་དྷ་�ན་དྷ་ཚ�ཥ་ས་ཀེ་ལཾ། ས་�། རི་�ི། ལི་�ི། ཨི་�ི། མི་�ི། ར་ར་�། ཞེས་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས་བཤད་པ་�ར་
མཛ�ད།
 ཆོས་ཉིད་�ི་�་�ན་བཟང་ཡབ་�མ་�ི་དགོངས་པ་�ང་�ེ། མ་�ེས་པས་ན་མི་འགག་ཅིང་། །འ�ོ་དང་འོང་མེད་�ན་�་�བ། །བདེ་ཆེན་ཆོས་མཆོག་མི་གཡོ་བ། །མཁའ་མཉམ་�མ་�ོལ་གོས་པ་མེད། །�་བ་མེད་ཅིང་
�ེན་མེད་ལ། །གནས་མེད་ལེན་མེད་ཆོས་ཆེན་པོ། །ཡེ་�ོལ་�ན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེ། །བཅིངས་མེད་�མ་པར་བ�ོལ་མེད་པ། །�བ་གདལ་ཁང་བཟང་ཡེ་ཡོད་ཉིད། །�བ་མཉམ་པ་ལས་�མ་འདས་པ། །ཡངས་སོ་ཆེའོ་
ནམ་མཁའི་ད�ིངས། །ཆོས་ཆེན་འབར་བ་ཉི་�འི་ད�ིལ། །�ན་�ིས་�བ་དང་མངོན་�མ་པ། །�ོ་�ེ་རི་བོ་པ�་ཆེ། །ཉི་མ་སེང་གེ་ཡེ་ཤེས་�། །�་ཆེན་རོལ་མོ་མ�ངས་པ་མེད། །ནམ་མཁའི་མཐའ་ལ་ལོངས་�ོད་པ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-68
སངས་�ས་སངས་�ས་�ན་མཉམ་ཞིང་། །�ན་བཟང་ཡངས་པ་ཆོས་�ི་�ེ། །མཁའ་ད�ིངས་བཟང་མོའ་� ད�ིངས་�མ་�། །�ོང་གསལ་�ན་�བ་ཡེ་�ོགས་ཆེ། །ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། སེམས་ཉིད་�བ་གདལ་ཡངས་པའི་
ངང་ནས་�ང་ངོ་། །ག�མ་པ་�་གར་�ི་ཕན་ཡོན་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་ཡང་�ལ་འ�ོར་ཐབས་�ི་གཙ�། །�ག་པ་མེད་པ་�ོ་�ེའི་�ས། །སངས་�ས་�ན་�ི་ཡིད་�ང་ཚ�མ། །�ལ་འ�ོར་པ་ཡི་ཉམས་�ི་�ོགས། །
མཁའ་འ�ོ་མ་ཡི་ཡིད་�མས་འ�ོག །རིགས་�ག་འཁོར་བའི་ཞེན་པ་བ�ོག །�ལ་དང་�ན་པའི་ངང་འ�འི་གནས། །སེམས་�ི་�ད་�ན་རང་དལ་འཐོབ། །རང་རིག་བདེ་བའི་གསལ་�མས་འདེབས། །ཤེས་པ་གཅིག་
 ༄༅། །པའི་ད�ང་�མས་�ེད། །ཡིད་ཅན་�མས་�ི་�ོན་�མས་སེལ། །�ས་ཅན་�ན་�ི་�ིབ་པ་�ོང་། །དབང་དང་དམ་ཚ�ག་བདེ་བ་�ེར། །མ་རིག་པ་དག་བཅར་ལ་གནོན། །ཐེག་པ་�མས་�ི་ངལ་

ཐེག་མཆོག་
སོའ་� ས། །�་དང་�ོམ་པའི་འ�ེལ་པའི་མཚམས། །�ིང་པོ་�མས་�ི་ག�ལ་བའི་ཞིང་། །མི་བ�ོད་�ང་བ་རང་�ེད་གནས། །�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་�་ཡང་འཛ�ན། །ཅེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་གསང་བའི་�་ཡིས་ནི། །དགོས་པས་
ངན་སོང་�ོ་དགག་�ིར། །སངས་�ས་ཉིད་�ི་མཛད་�ོད་ཡིན། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་གོ་རིམས་ངེས་པའི་�ོད་པས་�ས་ཚ�ད་ག�ང་བ་ལ་ག�མ་�ེ། ལས་དང་པོ་པའི་�ོད་པ་དང་། འཁོར་འདས་�་ཤན་འ�ེད་པའི་�ོད་

12-69
སོ་�། པ་དང་། བ�ལ་�གས་ལམ་�་བ�ང་བའི་�ོད་པའོ། །དང་པོ་ནི་ཡི་གེ་འ�ི་མཆོད་ལ་སོགས་པ་བ�་�ེ། ད�ས་མཐའ་ལས། ཡི་གེ་འ�ི་མཆོད་�ིན་པ་དང་། །ཉན་དང་�ོག་དང་འཛ�ན་པ་དང་། །འཆད་དང་ཁ་ཏོན་�ེད་
པ་དང་། །དེ་སེམས་པ་དང་བ�ོམ་པ་�ེ། །ཆོས་�ོད་བ�་ཡི་བདག་ཉིད་འདི། །བསོད་ནམས་�ང་པོ་དཔག་�་མེད། །ཅེས་པ་ལ་རིམ་པས་བ�བ་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་ཉམས་�་ལེན་པ་དང་དབང་
ག�མ་པའི་�ོན་འ�ོར་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་�ོད་པས་འཁོར་འདས་�ེ་ནས། རིག་པ་�ལ་འབེབས་�ི་�ོད་པ་སོར་�ད་པར་�ེད་པའོ། །ག�མ་པ་ནི་ཉི་�་�་གཅིག་བཤད་པ་ལས། �བས་འདིར་དང་པོ་བ�ན་ལ་
མཛ�ད།
 གཙ�་ཆེར་�ོད་པའོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་ཆོས་�ི་�ོ་མོ་�ན་བ�ར་ནས་�ད་ཐོག་�་�ོགས་གཅིག་ཉམས་�་ལེན་པའི་དོན་ཚ�ལ་བ། �ང་བ་ཚང་འཚ�ལ་བ་�་�་�ེ། ཐོས་པས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་འ�ེད། བསམ་པས་དེའི་
དོན་�ོགས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མགོ་གནོན། �ོམ་པས་�ོགས་ཐོག་�་བཞག་པས་ཉོན་མོངས་པ་�་བ་ནས་ངེས་པར་འ�ིན་པ་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ཐོས་པའི་ཤེས་རབ་�ིས་�ིའི་�ོ་འདོགས་བཅད་པ་དང་། བསམ་པའི་
ཤེས་རབ་�ིས་ནང་གི་�ོ་འདོགས་བཅད་པ་དང་། �ོམ་པའི་ཤེས་རབ་�ིས་གསང་བའི་�ོ་འདོགས་བཅད་པའོ་ཞེས་སོ། །དེའི་�ོགས་�་ཐེ་ཚ�མ་མེད་པ་ཐི་�་ཚང་�་འ�ག་པའི་�ོན་�་མིའི་�ོ་འདོགས་བཅད་ཟིན་པས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-70
འཛལ་འཛ�ལ་མེད་པར་འོང་བ་�ར། ཐོས་བསམ་�ི་�ོ་འདོགས་བཅད་ཟིན་པས་རང་ཡིད་ཆེས་པའི་མན་ངག་ལ་ཉམས་�་ལེན་པའོ། །དེའི་�ོགས་�་�ན་�ི་�ོད་�ལ་མ་ཡིན་པ་རི་�གས་�་�འི་�ོད་པ་ནི། �ལ་
འ�ོར་པ་དེ་ཡང་འཁོར་བར་�ང་གིས་དོགས་པའི་གནོང་གིས་མི་མི་�་བའི་རི་ལ་གཅིག་�ར་གནས་པས་ཉམས་�་ལེན་པ་ནི་རི་�གས་�འི་གནོང་གིས་གཅིག་�ར་ཡན་གར་བ་�་�འོ། །དེའི་�ོགས་�་�གས་པ་�་
�འི་�ོད་པ་ནི། ངག་�་བ་བཅད་དེ་�་དང་ཡང་མི་�འོ། །དེ་�ར་�ས་�ས་�ན་པ་རེངས་པས་�ོན་པ་�་�འི་�ོད་པ་ནི། �ས་ངག་སེམས་�ི་�ོད་པ་ལ་གཟའ་གཏད་མེད་པ་�ོན་པ་�་�ར་�གས་ལས་འ�ང་ངོ་། །
 ༄༅། །འདིའི་�ས་ན་གཙང་�ེ་མེད་པ་�ི་ཕག་�་�འི་�ོད་པ་ཞར་ལས་འ�ང་�ེ། ཟས་གོས་ལ་གང་ཡང་འདེམ་ཁ་མེད་པར་ལོངས་�ོད། དེ་�ར་�ག་�ོགས་�ས་གཞན་�ིས་�ར་ལ་ཟིལ་�ིས་མི་ནོན་

ཐེག་མཆོག་
ཞིང་ཕར་གནོན་པ་སེང་གེ་�་�འི་�ོད་པ་འ�ང་�ེ། སེང་གེ་གང་ལའང་འཇིགས་པ་དང་བག་ཚ་བ་མེད་པ་�ར། �ལ་འ�ོར་པ་འདི་ཡང་�ང་བ་དང་མི་དང་མི་མ་ཡིན་ཐམས་ཅད་�ི་གནོད་པ་དང་�ལ་ནས་གང་ལའང་
དབང་བ�ར་�ས་པ་འ�ང་ངོ་། །�ོད་པ་དེ་དག་ལ་མིང་�་བཏགས་ན་�ང་བ་དབང་བ�ར་�ི་�ོད་པ་ཞེས་�འོ། །དེའང་གཞན་�ི་མི་དད་བ�ར་�ས་ཤིང་། བསད་པ་�ར་གསོ་�ས་པ་དང་། �་འ�ལ་�བ་ཅིང་། ཆོས་

12-71
སོ་�ག ཉིད་�ི་ཉམས་འབར་བ་ཆང་གིས་�ོས་པ་�ར་�ོགས་ཡན་རེ་དོགས་དང་�ལ་ནས། འ�ང་བཞི་ལ་དབང་བ�ར་�ས་པ་འ�ང་ངོ་། །གཉིས་པ་དེའི་མན་ངག་�ང་བ་ཅེར་བཞག་གི་ཐབས་�་གང་�ང་�ང་གི་ཐོག་�་
སེམས་ཉིད་ཅེར་བཞག་�་བ�ས་པས། �ོ་ཚན་ལ་ཁ་བ་བབས་པ་�ར། �ང་ཐོག་དེ་ཉིད་�་རང་ཞིག་ལ་�ན་�ིས་འ�ོ་�ེ། དེའང་�ེ་བར་�ང་བ། འགག་པར་�ང་བ། འོང་བ་དང་འ�ོ་བར་�ང་བ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་
ཅན་ཐ་དད་�མ་�་པ་ལ་བ�བས་པས་འཛ�ན་ཞེན་�ོལ་ནས་�ང་ཡང་བདེན་པས་�ོང་པ་ག�གས་བ�ན་དང་། �་�་དང་། �་བ�ན་དང་། �ལ་པ་དང་། �་མ་དང་། �ིག་�་དང་། མིག་ཡོར་དང་། �ི་ལམ་�ར་ཡོངས་
མཛ�ད།
 �་དག་ལ། ཆོས་�ིའི་�མ་པའི་ཆོས་ཉིད་མ་�ེས་པ་ལ་བ�བས་པས་ནམ་མཁའ་�ར་གདོད་མ་ནས་ཞི་བར་�ོགས་པ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། �ེ་བ་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�ོ་�ག་�ང་བ་རང་ཤར་བས། །ཐ་དད་
ག�གས་�མས་འཛ�ན་པར་ནི། །�ང་བ་ག�གས་�་�ིན་པར་�ོགས། །འགག་པ་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མི་�ག་�་�་རང་ཤར་བས། །རང་བཞིན་མེད་པའི་�ང་བར་ནི། །དཔེར་ན་�ི་ལམ་བཞིན་�་�ོགས། །�ོས་
པ་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�་ཚ�གས་�ང་བ་རང་ཤར་བས། །�ོ་�་སོ་སོའ་� �ང་བར་ནི། །རང་ས་བ�ང་བའི་ས་ནས་�ོགས། །བ�ན་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�་ཚ�ག་མིང་�མས་རང་ཤར་བས། །ཐ་�ད་�ོ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-72
�མས་རང་དག་པར། །�་མའི་མན་ངག་གསང་བ་�ོགས། །མཐོང་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་�ེན་�་མ་རང་ཤར་བས། །�ང་བའི་�ལ་ལ་མངོན་པར་ནི། །མ་འ�ེས་རང་གསལ་ཉིད་�་�ོགས། །ཞེས་སོ། །
ག�མ་པ་དེ་ལས་�ང་�ིད་གཞི་བཞེངས་�ི་དགོངས་པ་ཤར་བ་ནི། འཁོར་འདས་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བ�བས་པ་མེད་�ང་�ོ་ཐོག་�་�ངས་�ིས་རང་ཤར་ནས་གང་ལའང་ཐོགས་�གས་མེད་པ་འ�ང་�ེ། ཡང་དེ་ཉིད་
ལས། ཡ་ང་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རེ་དོགས་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །ཡེ་བཞག་གདེང་�ན་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ང་ཆ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཉག་གཅིག་ཆ་�འི་�ང་བ་ནི། །
 ༄༅། །�ོས་�ལ་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །དེ་�ར་རང་དག་དགོངས་པ་�། །སེམས་�ང་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིས། །�ལ་འ�ོར་སེམས་ལ་དབང་ཡང་ཐོབ། །�ི་མས་

ཐེག་མཆོག་
བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་བའོ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་དེའི་�ས་�་�ང་པོ་དང་ཉོན་མོངས་གནས་�ར་�ི་འ�ས་�་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ང་པོ་ཁམས་དང་�ེ་མཆེད་ནི། །རིགས་དང་རིགས་�ི་བདག་པོར་�ོལ། །ཅེས་པ་
དང་། �ེན་�མས་�ེན་�ིས་�ོལ་བས་ན། །དམིགས་པའི་ཆོས་ལ་ང་མི་�ོས། །�ལ་�མས་�ལ་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །ག�ང་འཛ�ན་གཉིས་ལ་ང་མི་�ོས། །�་ཉིད་�་ཡིས་�ོལ་བ་ལ། །འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་ང་མི་�ོས། །

12-73
སོ་བ�ན། ཆོས་ནི་ཆོས་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །ཐ་�ད་ཚ�ག་ལ་ང་མི་�ོས། །སེམས་ཉིད་སེམས་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །མཚ�ན་�ེད་�ོ་ལ་ང་མི་�ོས། །ཞེས་པ་དང་། �ོང་�ག་ལས། ཚ�གས་�ག་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོག་ཚ�གས་�མས་
ནི་རང་སར་དག །�་ཚ�ག་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཐ་�ད་མིང་�མས་རང་སར་དག །རགས་པར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�ང་བཞིའི་�ེན་�མས་རང་སར་དག །ག�ང་འཛ�ན་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བཅིངས་
པའི་བདག་འཛ�ན་�མ་པར་དག །ཡོད་པར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །དངོས་པོ་�མས་ནི་རང་སར་དག །མེད་པར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོང་པ་ཉིད་�མས་རང་སར་དག །ཡོད་དང་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །
མཛ�ད།
 �བ་པའི་མཐའ་�མས་རང་སར་དག །ཆོས་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་�མ་པར་དག །ཆོས་མིན་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�ལ་པ་�མས་ནི་རང་སར་དག །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་བ�ོམ་པ་
ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་ལ་བཞི་�ེ། ཉིན་མཚན་ཁ་�ོར་�ི་�ོམ་པ། དེའི་མན་ངག་�་མཚ�་ཅོག་བཞག་གི་ཐབས། དེའི་དགོངས་པ་�ང་�ིད་གཞི་བཞག་གི་ཆོས་ཉིད། དེའི་འ�ས་�་ཉོན་མོངས་པ་རང་�ས་བཏབ་
པའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ོམ་པ་ནི་ག�མ་�ེ། �་ལ་སོགས་པའི་སེམས་�ི་�ོམ་པ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་� བསམ་གཏན་དང་། �ས་ག�མ་�ི་སངས་�ས་ཐམས་ཅད་�ི་དགོངས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-74
ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། རང་བཞིན་བབས་ལས་�ང་བ་ནི། །བསམ་གཏན་དག་�་བ�ོད་པར་�། །�་དང་�ང་དང་ཐིག་ལེ་དང་། �ས་གནད་མིག་དང་�ོང་པ་ནི། །�ོམ་པ་ཞེས་ནི་འདོད་པ་ཡིན། །ཡི་གེ་འོད་
དང་ཁ་དོག་དང་། །�མ་པར་འ�ལ་པའི་�ོ་བ�་ནི། །ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཞེས་བཤད་པ་ལ། །མ་བཅོས་རང་བཞག་གནས་�གས་ཏེ། །ཇི་�ར་དེ་ལས་འ�ར་མེད་པ། །སངས་�ས་�མས་�ི་དགོངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལ་
དང་པོ་�་དང་མིའི་�ོམ་པ་ནི་སེམས་འཛ�ན་ཉི་�་�་གཅིག་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། སེམས་འཛ�ན་བ�བ་རིམ་ཉེར་གཅིག་གིས། །དང་པོ་གནས་�་བཞག་པ་དང་། །གཉིས་པ་�ས་སེམས་ད�ལ་བ་དང་། །ག�མ་པ་ཆོས་ཉིད་
 ༄༅། །མཐོང་བའོ། །འདི་�ས་�ས་ངག་སེམས་�ི་གནད། །�ལ་འ�ོར་�ན་པས་�ལ་དབབ་�། །འ�་�ེད་�ང་གི་�་དང་ཡང་། །བ�ེས་ཏེ་འཕེན་ཅིང་�ད་པ་ཡིས། །གནད་ག�མ་མཁས་པས་བ�ེན་

ཐེག་མཆོག་
�ས་ན། །སེམས་�ི་�ོག་པ་�ན་འཆད་དོ། །ཞེས་ག�ངས་པའི་དོན་ཉམས་�་�ང་བ་ལ་ག�མ་�ེ། བ�ན་ཚན་དང་པོས་རང་སེམས་གནས་�་བ�ག་པ། གཉིས་པས་�ས་སེམས་འཛ�ན་ཞེན་ད�ལ་བ། ག�མ་པས་
ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ལ་བ�ན་�ི་མཚན་མ་ཨ་དཀར་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི། གནས་ཡིད་དང་མ�ན་པར་�ན་བདེ་བ་ལ་�ས་�ིལ་�ང་གིས་འ�ག་�ེ། �་�ེར་ཨ་དཀར་ལ་འཚ�ར་བ་ཞིག་བ�ོམས་

12-75
སོ་བ�ད། ནས། �ང་�ིར་འ�ོ་�ས་ཨ་ཡང་ཕར་སོང་། ནང་�་འགེངས་�ས་ཨ་ཡང་�ར་�ང་བར་བསམས་ལ་�ང་དང་བ�ེས་ཏེ་བ�ོམ་མོ། །དེ་ཡང་�ས་ལ་ཚད་ནད་ཡོད་ན་ཨ་དེ་�ང་རེག །�ང་ནད་ལ་ཚ་རེག་�་བསམས་ལ་
ཉིན་མཚན་�་�ངས་པས། སེམས་�ོ་བ�་དང་�ལ་བའི་ཉམས་�ོང་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་�ེའོ། །�ས་གནད་�ང་གནད་ཐམས་ཅད་ལ་འ�འོ། །དེ་ལ་�ོ་ན་ཡི་གེ་ཕཊ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི་དར་ཅིག་ཤེས་པ་ཡེང་�་བ�ག་
ལ། ཕཊ་ཅེས་�ག་པོར་བ�ོད་པས་ཤེས་པ་�ོག་མེད་ཧད་དེ་བ་ཅིག་འོང་བ་ལ་�ོག་པ་མ་ལངས་�ི་བར་སེམས་བ�ང་ལ་ཡང་ཕཊ་ཅེས་ཉིན་མཚན་�་ཉམས་�་�ངས་པས་སེམས་�ོང་གསལ་རང་གདངས་�ི་�ོམ་པ་
མཛ�ད།
 �ེའོ། །ཡང་�ོ་བོ་ད�ེས་པའི་གད་མོ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི། ཧ་�ག་ལ་�ང་བར་བ�ོད་ལ་�་མ་�ར་སེམས་གཏད་པས་�ོག་མེད་གསལ་གདངས་�ི་ཉམས་�ེའོ། །�་མ་ཡིན་�ོད་པ་འ�ེད་པ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི།
རི་�ེའམ་�ག་�ེང་ལ་སོགས་པར་འ�ག་ལ། �ས་ཙ�ག་�ས་མགོ་དང་པོར་དལ་�ས་�ིལ། �ས་�ལ་བ�ོད་དལ་བར་�། དེ་�ར་ཉི་མ་ག�མ་བཞིར་�ས་ནས། �ག་�་ཁམས་�ིས་�བ་ཐང་�་�ིལ་ཞིང་�ལ་བ�ོད་
�ས་པས། �ིའི་�ང་བ་དམར་�ག་�ག་དང་། སེར་�ང་�ེང་དང་། �ོ་�་�ར་འ�ར་བ་དང་། ཐིམ་ཐིམ་�་འ�ར་བ་དང་། �་སང་སེང་�་འ�ར་བའི་�ེས་ལ། �ིའི་�ང་བ་རང་འགགས་ནས་ཅིའི་ངོ་བོར་ཡང་�བ་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-76
མེད་པར་མཐོང་�ེ། མཐོང་�ང་རང་�ོལ་བའི་ཉམས་�་�ོང་བ་�ེའོ། །འདིའི་�ས་ན་�ང་ལ་ཤིས་པའི་ཁ་ཟས་བ�ེན་ནོ། །�ེ་བར་ཡི་གེ་རཾ་ལ་སེམས་གཏད་དོ། །�མ་�ོག་�ྃ་གིས་དེད་པ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི་�ྃ་རིངས་
ད�ངས་དང་བཅས་པ་�ང་དང་བ�ེས་ལ་སེམས་དེའི་ངང་ལས་གཞན་�་མ་ཡེངས་པར་བ�ང་ལ། �བས་�་�ྃ་�ང་བ་རེ་བ�ོད་པས་�མ་�ོག་ཆོས་ཉིད་�་སངས་པའི་ཉམས་�ེའོ། །དེ་བཞིན་�་�ེ་བར་རཾ་བ�ོམས་ལ་
�ང་དང་�ས་གནད་བ�ན་པ་དང་། �འི་�ར་བ�ོམས་ལ། �་�ེ་དང་བ་�འི་�ོ་ནས་�་�་མོ་འ�ོ་འ�་�ེད་པ་ལ་སེམས་གཏད་པས་ཤེས་པ་གསལ་དག་ཆེན་པོའ་� ཉམས་�ེའོ། །གཉིས་པ་�ས་སེམས་འཛ�ན་ཞེན་ད�ལ་
 ༄༅། །བའི་གནད་བ�ན་ནི། �ང་དང་�ས་གནད་�ར་བཞིན་ལ། �ིན་མཚམས་�་ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་འ�ེས་པ་�ན་མའི་ག�་ཙམ་ལ་སེམས་ག�ང་ངོ་། །དེས་�ང་གི་ཉམས་�ེའོ། །�ས་�ི་ད�ས་

ཐེག་མཆོག་
ན་�་ག�མ་ད�་�་�ང་པོ་�ར་གནས་པའི་རོ་�ང་གི་�་གཉིས་�་�ག་ན་ཡོད་པ་ནས་�ང་བ�ང་�ེ། མདའ་�ར་འཕངས་པས་ནད་གདོན་�ིག་�ིབ་དག །ཞགས་པ་�ར་ནང་�་བ�ག་པས་ད�་མའི་མ་�་ནས་�ད་དེ།
�་ག�མ་འཁོར་ལོ་བཞི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གིས་གང་བ་ལ་སེམས་བ�ང་བས་རིག་པ་�ོང་གསལ་�ི་ཉམས་�ེའོ། །�་�ེར་�ང་དཀར་པོ་མདའ་གང་ནས་དཔག་ཚད་�ང་�གས་�ི་བར་�་�ག་པ་གཉིས་ཕར་སོང་�ར་འོང་

12-77
སོ་ད�། ལ་སེམས་བ�ང་བས་�ོག་མེད་གསལ་བའི་ཉམས་�ེའོ། །�ས་�ིན་འོད་�འི་ར་བ་འཇའ་ཚ�ན་�་�་སང་མ་སེང་�ལ་མ་�ོལ་ཤགས་མ་ཤིགས་ལ་མ་ཡེངས་པར་སེམས་བ�ང་བས་འོད་གསལ་དག་པའི་ཉམས་�ེའོ། །
�ང་སེམས་ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་འཕངས་ནས། ཡི་གེའམ་འོད་�ི་གོང་�འམ་ཉི་�འི་ད�ིལ་འཁོར་ཇེ་མཐོ་ཇེ་མཐོ་ལས་མཐར་ད�ིངས་�་�བ་ནས་བ�ར་མི་མངོན་པའི་ངང་ལ་སེམས་བ�ང་བས་�ོང་ཉིད་བསམ་ངོ་
དང་�ལ་བའི་ཉམས་�ེའོ། །སེམས་�་བ་ལ་གཏད་དེ་�ན་ནེ་བ�ང་བས་�འི་བསམ་གཏན་�ི་ཉམས་�ེའོ། �ིང་ནང་�་�་�་�་མོ་ལ་སེམས་བ�ང་བས་འོད་གསལ་དག་པའི་ཉམས་�ེ་ཞིང་བར་དོའ་� འོད་གསལ་
མཛ�ད།
 འ�ོངས་པ་དང་�འི་�་རིང་བ�ེལ་འཇའ་འོད་�མས་འ�ང་བའོ། །ག�མ་པས་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་བ�ན་པའི་བ�ན་ཚན་ནི། �ོང་ཉིད་རིམ་�ིས་པ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི། དང་པོར་�ས་�ི་�ེ་�ག་མང་པོར་བསིལ་ལ།
མིང་�་མ་ལ་སོགས་པས་གཞིགས་ཏེ། མགོ་གཅིག་�་ལའང་མིང་�་མས་བསིལ་ལ། མིང་དེ་དོན་ལ་བ�གས་པས་དོན་�ལ་�ན་�་སོང་�ས་མིང་གང་ན་འ�ག་བཙལ་བས། མ་�ེད་པའི་ཚ�་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་�་བའི་
�ོང་ཉིད་�གས་�གས་�་ཤར་བའི་ངང་ལ་ཚ�ལ་�ོ་དང་�ན་བསམ་མེད་པར་�ན་ནེ་བཞག་པས་�ོང་པ་གཉིས་�་མེད་པའི་ཉམས་�ེའོ། །�ས་ཇི་�་བ་བཞིན་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་�ར་རོ། །�ོང་ཉིད་ཅིག་ཅར་བ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-78
སེམས་ག�ང་བ་ནི། ཅི་�ང་�ང་ལ་ཆེར་�ིས་བ�ས་�ས་�ོང་སངས་སངས་སོང་བར་བསམས་ལ། ག�གས་�ང་�་�ང་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་�ངས་པས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་མེ་ལོང་ལ་ཧས་བཏབ་པ་�་�འི་
ཉམས་�ེའོ། །མི་�ག་པ་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི་�ང་བ་གཏད་མེད་�་�ོང་བ་�ེ། གང་�ང་གཏད་པ་མེད་བདེན་པ་མེད་�་ཚ�གས་�་�ང་བས་མི་བདེན་ཏེ་རིས་མེད་�་འ�ར་ལ་མི་�ག་པའི་�ིར་�མ་�་�ངས་པས།
གཟའ་གཏད་དང་�ལ་བའི་ཉམས་�ེའོ། །འ�ང་བ་�་གང་�ང་གི་�ེང་�་ཤེས་པ་ཙ�་ནེ་ཆེ་རེ་མ་ཡེངས་པར་བཞག་པས། བཞག་ས་དེར་�ོལ་བའི་ཉམས་�་�ོང་བ་�ི་ལམ་དང་འ�་བ་�ེའོ། །མི་�ོག་པ་ལ་སེམས་ག�ང་
 ༄༅། །བ་ནི་�ང་བ་གང་�ང་ཤེས་པ་ཅི་འ�ས་�ད་ཅིག་མའི་�ེང་བ་ཆ་མེད་�ོག་�ལ་�་ཡེ་ནས་གནས་པ་དེ་ངོས་བ�ང་ལ་འ�ར་ལ་ཐེབས་པར་�ངས་པས་�ོག་མེད་རང་གནས་ཆེན་པོའ་� བསམ་གཏན་

ཐེག་མཆོག་
�ེའོ། །�ང་འ�ག་ལ་སེམས་ག�ང་བ་ནི། གཉིས་�ང་�་ཤར་�ས་གཉིས་འཛ�ན་�་འཆར་བ་དེ་རང་ལ་ཆེར་ཆེར་བ�ས་པས་རང་དག་གཉིས་མེད་ཆེན་པོའ་� ཉམས་�ེ་ཞིང་། ཡབ་�མ་�ི་བདེ་བ་ལམ་�་�ེད་པས་�ང་
བདེ་�ོང་གཉིས་མེད་�ི་ཉམས་�ེའོ། །བར་�ང་ལམ་�་�ེད་པ་ནི། རིག་པ་བར་�ང་ལ་ཡལ་ཡལ་སོང་བར་བ�ོམ་པ་དང་། �ང་སེམས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་ན་�ིང་ངེ་གང་ལའང་�ེན་མེད་�་བ�ོམ་པ་དང་།

12-79
བཞི་བ�། ནམ་མཁའ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པར་བ�ོམ་པ་�ེ། མཐའ་�ལ་�ོང་པ་ཆེན་པོའ་� ཉམས་�ེའོ། །དེ་དག་གི་དོན་ཡང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ཡི་གེ་ཨ་ལ་སེམས་གཏད་པས། །དངོས་པོའ་� ཞེན་པ་རང་སར་�ོག །བ�ེད་
པའི་�་ལ་སེམས་གཏད་པས། །�ས་�ི་�ི་མ་དག་པར་�ེད། །ངག་གི་�ོ་�ེའི་�་ཡིས་ནི། །དེ་ཡིས་ཡིད་ནི་ཚ�མ་པར་�ེད། །ཡི་གེ་�ྃ་ལ་སེམས་གཏད་པས། །དེ་ཡི་ངག་གི་�ི་མ་འདག །རཾ་ལ་སེམས་ནི་�་འཛ�ན་པ། །དེ་
ཡིས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་�ོང་། །ཡི་གེ་ཧ་ལ་�་གནས་པ། །གཏི་�ག་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་�ེད། །གང་ཞིག་ཕཊ་ལ་སེམས་གནས་པ། །དེ་ཡི་�ས་ངག་གནོད་པ་�ོང་། །�ིན་མཚམས་ཐིག་ལེ་གང་བ�ོམ་པ། །འདིས་ནི་
མཛ�ད།
 �ང་ལ་གོམས་པར་འ�ར། །ད�ག་�འི་�་ལ་སེམས་འཛ�ན་པ། །དེས་ནི་དབང་པོའ་� �ོ་�མས་ཁེགས། །�་�ེར་ཡིད་ནི་�་གོམས་པ། །འ�ང་བ་ཡས་པ་རང་སར་�ད། །�ས་�ེན་རང་འོད་གང་བ�ོམས་པ། །འདིས་ནི་
བར་དོའ་� ས་ལ་གོམས། །ནམ་མཁར་སེམས་ནི་�ས་འཕངས་པ། །འདིས་ནི་�ོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས། །གང་གིས་�་བར་སེམས་བ�ང་ན། །འདིས་ནི་�་�མས་ཅི་དགར་�ོད། །གང་གིས་�ིང་གར་སེམས་འཛ�ན་པ། །
འདིས་ནི་བསམ་པ་རང་སར་དག །�ོང་པ་ཉིད་ལ་�་གནས་པ། །འདིས་ནི་དངོས་པོའ་� ཞེན་པ་འགག །�ོང་ཉིད་ཧད་པོར་�་བ�ོམ་པ། །�ན་པ་�མས་ནི་ཅིག་ཅར་�ོངས། །མི་�ག་སེམས་ལ་གང་�ོང་བ། །འདིས་ནི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-80
འཁོར་བའི་ཞེན་པ་བ�ོག །འ�ང་བ་�་ལ་སེམས་བ�ང་ན། །དེས་ནི་�ས་�ི་�གས་�མས་འ�ང་། །མི་�ོག་ཡེ་ཤེས་གང་བ�ོམ་པ། །འདིས་ནི་མཚན་མའི་ཞེན་པ་འགག །གཉིས་འ�ག་བདེ་བ་�་བ�ོམ་པ། །འདིས་ནི་
འདོད་ཡོན་ལམ་�་�ེད། །བར་�ང་ལམ་�་�་�ེད་པ། །འདིས་ནི་སེམས་ལ་དབང་ཡང་ཐོབ། །ཅེས་སོ། །འདི་དག་གི་ཞར་ལ་�ང་བའི་�ལ་ག�གས་�་�ི་རོ་རེག་�་ལ་སེམས་ག�ང་བའི་ཐབས་�ང་། ཐལ་འ�ར་
ལས། དམིགས་ག�གས་�་�ི་རོ་དང་རེག །འདོད་ཡོན་�་ཡི་གནས་�ངས་ཏེ། །ག�གས་ནི་ཁ་དོག་ད�ིབས་�མས་དང་། །བཟོ་དང་�་�ལ་ཐ་དད་དང་། །མིག་འ�ལ་ལ་སོགས་�་ཚ�གས་པའོ། །�་ནི་པི་ཝང་�མ་
 ༄༅། །�ིར་དང་། །�ད་མངས་�་�་�ིང་�་དང་། །ཕེག་དང་ཧར་ལ་སོགས་པའོ། །�ི་ནི་ངད་དང་�ར་མ་དང་། །ཡིད་མ�ན་�ེན་འ�ེལ་ཟབ་མོས་�། །རོ་ནི་�་རམ་�ག་�ན་དང་། །�ན་ཆང་�ར་མ་�་

ཐེག་མཆོག་
ཚ�གས་བ�ར། །�ེན་འ�ེལ་ཡན་ལག་�ོར་བའོ། །རེག་ནི་མཁས་པས་�ི་�ེང་འ�ག །ག�ང་བ�ོལ་�ོར་བའི་འ�ང་བ་དང་། །ཤིང་གི་ལོ་མ་འགའ་ཞིག་གིས། །རེག་པ་ཙམ་�ིས་ཆོས་ཉིད་ལ། །འ�ལ་མེད་སེམས་
�ིས་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །�ད་པར་�་�་བཞི་�ལ་འ�ོར་�་�་བའི་རིམ་པ་ཡང་། དེ་ལས་ག�ངས་པ། �་ག�མ་བ�བ་པའི་རིམ་པ་ཉིད། །འ�ང་བའི་ཡོན་ཏན་གཙ�ར་�ས་ཏེ། །མཆོག་�་ས་�་མེ་�ང་གི། �་ལ་

12-81
ཞེ་གཅིག བ�བས་པས་ངེས་པར་འ�བ། །�་ཡི་�་ནི་བཤད་པ་ལ། །མཁའ་འ�ོ་མ་ཡི་�་ད�ངས་འཛ�ན། །འདི་ལ་�ག་�་གོམས་�ས་ན། །�ལ་པའི་�་ཡང་ངེས་པར་འ�བ། །ས་ཡི་�་ནི་བསིལ་ཞིང་�ི། །ཚངས་པ་ཆེན་པོའ་� �་
�ད་�ན། །འདི་ལ་�ག་�་ཉན་�ོང་ན། །ལོངས་�ོད་�ོགས་�་ངེས་འ�བ་བོ། །མེ་ཡི་�་ནི་རིང་�ེད་བ�བ། །�བ་འ�ག་ཆེན་པོའ་� ག�ང་ད�ངས་�ོན། །འདི་ལ་ཉན་པར་�་�ོད་པ། །ཆོས་�འི་ཡོན་ཏན་ངེས་པར་
ཐོབ། །�ང་གི་�་ནི་གཟིར་ཞིང་�ག །མཁའ་�ིང་�ལ་པོ་�ོར་བའི་ག�ང་། །འདི་ནི་�ག་�་�ོས་ཤེས་ན། །�་ག�མ་�ན་མོང་བ�བ་�འོ། །དེ་�ར་འ�ང་བཞིའི་�་དོན་ནི། །�ི་ཡི་�ས་ལ་ངེས་པར་�ར། །ད�ན་ཏེ་
མཛ�ད།
 ད�ིད་དང་ད�ར་�ས་�ོན། །�་དང་ས་�ེ་མེ་�ང་གིས། །རིམ་པར་�ས་དང་ངེས་�ར་ཏེ། །�ལ་འ�ོར་�ས་དང་བ�ན་�ས་ན། །འ�བ་འ�ར་འདི་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་�་དང་མིའི་སེམས་འཛ�ན་�ི་དོན་
བ�ས་ན། རང་ཤར་ལས། �་དང་མི་ཡི་སེམས་འཛ�ན་ནི། །ཁ་�འི་ད�གས་ནི་བ�མས་�ས་ནས། །�ོག་མེད་ཡིད་མ་འ�ས་པ་ནི། །ཤེས་པ་�ེ་གཅིག་ངོ་བོ་�ེ། །འ�ལ་�ི་�མ་�ོག་མེད་པར་ག�ངས། །ཡང་དག་དོན་
ཆེན་མཚ�ན་མི་�ས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་བསམ་གཏན་ལ་གཉིས་ཏེ། ད�ེ་བ་དངོས་དང་། ཞར་ལས་�ང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བ�ན་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ང་�བ་སེམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-82
དཔའི་བསམ་གཏན་ནི། །སེམས་�ིས་འཛ�ན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ངང་ངམ་�གས་�ིས་�ེ་བའོ། །གོམས་ནས་�ོང་�་�ར་པ་དང་། །ཟས་�ི་འ�་ཤེས་�ང་བའོ། །ས་ལ་གནས་པ་�མས་�ིས་�ོད། །�མ་�ོག་ངང་གིས་མེད་
པའོ། །དེས་�ང་དོན་ཆེན་མཚ�ན་མི་�ས། །ཞེས་སོ། །དེའང་གཤིས་�ི་དོན་རིག་པ་འོད་གསལ་ཡིན་�ི། �ོག་མེད་གནས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་�ིར་ན་དོན་ཆེན་མི་མཚ�ན་པའོ། །�ས་པར་བཤད་པ་ལ་ག�མ་ལས། རང་
བཞིན་�གས་�ི་བསམ་གཏན་ནི། མི་�ོག་པ་ངང་གིས་�ན་�བ་�་�ང་བ་�ེ། �ས་ངག་�ལ་�་འབེབས་པ་ཙམ་མོ། །དམིགས་པ་�ད་�ེན་�ི་བསམ་གཏན་ནི། ཉོན་མོངས་པ་�་རགས་ལ་རང་བཞིན་མེད་པར་�་བའི་
 ༄༅། །གཉེན་པོ་བ�ོམ་པ་�ེ། ཉོན་མོངས་པ་མགོ་གནོན་པ་ཙམ་མོ། །ས་ལ་གནས་པའི་བསམ་གཏན་ནི་སའི་དངོས་གཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཏེ་རང་སའི་བག་ཆགས་�ོང་བ་ཙམ་མོ། །དེ་ཡང་ཉི་�་ཁ་�ོར་

ཐེག་མཆོག་
ལས། ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་� བསམ་གཏན་ནི། །རང་བཞིན་�གས་�ི་བསམ་གཏན་�ིས། །མ་བཅོས་�ས་ངག་�ལ་�་འབེབས། །དམིགས་པ་�ད་�ེན་བསམ་གཏན་�ིས། །འ�ལ་�ང་ཉོན་མོངས་མགོ་�མས་གནོན། །ས་
ལ་གནས་པའི་བསམ་གཏན་�ིས། །རང་རང་�ད་�ི་འཚ�་�ོང་�ེད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ཞར་ལས་�ང་བའི་བསམ་གཏན་བ�ན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་། བཅོས་མའི་བསམ་གཏན་ནོ། །དང་པོ་རང་བཞིན་

12-83
ཞེ་གཉིས། �ི་བསམ་གཏན་ནི། �ེ་འ�ོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཤེས་པ་བག་ལ་ཡེངས་པའི་ཚ�་�ིན་འདར་ཧད་དེ་གནས་པ་ལས་�ང་�ེ་ལ། མདའ་�ོང་གི་མིག་ལ་ཡོད་པ་དང་། རི་བོང་དང་�་ཚང་ན་ཉལ་བའི་མིག་ལ་ཡོད་པ་ལ་སོགས་
པའོ། །མདོར་ན་སེམས་�མ་ཤེས་བག་ལ་ཡེངས་པའི་�ས་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་བཅོས་མའི་བསམ་གཏན་ནི། ཡིད་�ིས་ཆེད་�་བཅོས་ནས་བ�ོམས་པའི་བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་མི་�ོག་པ་དང་�ོག་
བཅས་�འི་བ�ེད་�ོགས་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། �ོས་ཆེད་�་�ས་པའི་�ིར་རོ། །�བས་འདིར་དགོས་པ་ལ་�ོས་ནས་ག�མ་�་བཞག་�ེ། དེའང་�ལ་འ�ོར་པ་ལ་�ལ་�་ཟས་གོས་�ིས་གནོད་ལ། �གས་
མཛ�ད།
 �་�ི་ལམ་དང་བག་ཆགས་�ིས་ཁམས་ག�མ་�་བ�ད་པའི་�ིར་གནོད་དེ། དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་ཟས་�ི་ཞེན་པ་བཅད་པ་བསམ་གཏན་�ི་�ན། གོས་�ི་ཞེན་པ་བཅད་པ་བསམ་གཏན་�ི་�ན། �ི་ལམ་དང་བག་
ཆགས་�ི་ཞེན་པ་བཅད་པ་བསམ་གཏན་�ི་�ན་ལ་བ�བ་པ་དང་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། བ�ད་ལེན་�་ཚ�གས་ལ་བ�ེན་པ་དང་། �ང་ལ་བ�ེན་པ་གཉིས་ལས། བ�ད་ལེན་�་ཚ�གས་ནི། འ�ང་བ་�འི་བ�ད་ལེན་
དང་། �ན་དང་། �་དང་བ�ད་�ི་ལ་སོགས་པ་མང་ཡང་རིན་པོ་ཆེའི་བ�ད་ལེན་མཆོག་�་ཟབ་བོ། །རིན་པོ་ཆེ་དང་བ�ད་�ི་�་འ�ས་པའི་བ�ད་ལེན་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། བ�ད་�ིས་ལེན་པར་འདོད་པས་ནི། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-84
བ�ད་�ི་�་�མས་�ར་བའི་ཐབས། །གཞན་�ས་འ�ང་བ་�ོམས་པ་ལ། །མཁས་པས་ཆ་�ོམས་ལེགས་�ར་ཏེ། །རིན་པོ་ཆེ་ཡི་�ོད་�་ག�ག །དེ་ནས་�ང་དང་�་ཙ�་ཏ། །ཁ་ཚར་ལེགས་པར་བཏབ་ནས་ནི། །ད�ལ་
�འི་ཐིགས་པ་རེས་�ངས་ནས། །ནང་བཞིན་�ན་མའི་�ོག་པོ་ཙམ། །མཁས་པ་དག་གིས་ཟས་�ོད་ན། །བ�ད་�ིས་ལེན་པ་ཆེན་པོར་ཡང་། །འ�ར་བར་ཐེ་ཚ�མ་མི་ཟའོ། །ཞེས་སོ། །�ང་ནི་�ེང་འོག་གི་ཁ་�ར་�ེ། རོ་
མའི་�་ནང་�་�ངས་ལ། མ�ིན་པའི་འཁོར་ལོ་བ�ད་�ིའི་རོས་གང་བར་བསམ་�ེ། ས་དང་�འི་�ང་�་བས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ཟས་�་�ར། མ�ིན་པ་དང་རོ་མར་ཐིམ། བསམ་གཏན་�ི་བདེ་བས་�བ་པར་བ�ོམས་
 ༄༅། །པས་ཟས་�ི་�ལ་འ�ོར་འ�བ་བོ། །འདི་དག་ཐལ་འ�ར་ལས། བ�ད་�ིས་ལེན་པ་འདི་�་�། །རིན་པོ་ཆེ་ལ་བ�ེན་པ་ཡིས། །ཚ�་ནི་ཉི་�་དག་དང་མཉམ། །�་ཚ�གས་�ོ་ཡི་�ོར་བ་ཡིས། །

ཐེག་མཆོག་
མཚ�ན་�ིས་�ས་ལ་�གས་པ་མེད། །�ོ་ལ་བ�ེན་པའི་�ོར་བ་ཡིས། །�་དཀར་གཉེར་མ་མེད་པར་འ�ར། །�ི་�ོར་དག་གི་བ�ད་ལེན་�ིས། །གཟི་བ�ིད་�ན་ཞིང་གཞོན་པར་འ�ར། །ཤ་ལ་བ�ེན་པའི་�ོར་བ་ཡིས། །
�ས་�ངས་�ན་ཞིང་�ོབས་བ�ེད་འ�ར། །གཞན་ཡང་�ང་ལ་བ�ེན་པ་ཡིས། །ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་བ�ད་ལེན་བཤད། །འ�ང་བ་�ན་གཅོད་ཅེས་�་བ། །�ེང་དང་འོག་གི་�ང་གིས་ཤེས། །མཁས་པས་�ང་གི་གནས་�་

12-85
ཞེ་ག�མ། �། །ཡང་ན་�ང་གི་འ�ར་�ིས་�ིས། །ཟས་�ི་�ལ་འ�ོར་དག་�་འ�ར། །དེ་�ར་བ�ད་�ིས་ལེན་པ་ཡིས། །འ�ོ་བའི་ག�ང་བ་ཆོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་དཀའ་�བ་དང་། བ�ད་ལེན་�ི་�ད་ནི། �ོའམ་�་ལ་
སོགས་པའི་�ེན་�ང་ཟད་ཟོས་ཤིང་འ�ངས་ནས་�གས་དང་དམིགས་པ་རེ་ཙམ་ལམ་�་�ེད་ན་དཀའ་�བ་ཡིན་ལ། རི་�འམ་�ོལ་�འམ་�ེན་ཡོད་དམ་མེད་�ང་�ང་�ེ། �ང་དང་�ངས་མ་�ལ་འ�ོར་�་�ེད་ན་བ�ད་
�ིས་ལེན་པ་ཞེས་�་བར་འ�ར་རོ། །གཉིས་པ་གོས་�ི་ཞེན་པ་བཅད་པ་བསམ་གཏན་�ི་�ན་ལ་བ�བ་པ་ལ་ག�མ་ལས། �ེན་འ�ེལ་ཟབ་མོ་ནི་ཤ་�ོར་དང་། �ོ་�ོར་དང་། �ོ་�ོར་དང་། �ི་�ོར་ལ་སོགས་པ་�ེ།
མཛ�ད།
 མཁའ་འ�ོ་མཛ�ད་ནས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །ག�མ་མོ་མེའི་�ོད་ལ་བ�ེན་པ་ནི་�ས་�ིལ་�ང་ལ་�ང་ཁ་�ར་ཏེ། �ེ་བར་རཾ་ལས་མེ་འབར་བས་�ལ་པའི་འཁོར་ལོ་ནས་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའ་� བར་�བ་པར་�ོད་འབར་
ཏེ། �ང་མའི་ནང་ནས་�ང་བ�ང་བར་དམིགས་ལ། �ང་�་�ག་གཡོན་ནས་�་�ས་ཤས་ཆེར་བ�ང་ཞིང་�ངས་པས་གོས་�ི་བསམ་གཏན་འ�བ་བོ། །�ང་ལ་བ�ེན་པ་ནི། ཙ�ག་�ར་འ�ག་�ེ་�ང་ནང་�་�ངས་ནས་
བ�ིགས་པས་ཕོ་ཁ་ཚ་མེར་�ིས་སོང་�ས་དལ་�ས་བ�ང་ལ། དལ་�ས་བཏང་ཞིང་། �ང་གི་ཞབས་�ང་ཟད་བཞག་ལ་ཡང་�ངས་པས། �ོད་�ེ་ཞིང་�ོག་ཆགས་མེད་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་�མ་�ོག་རང་བཞིན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-86
�ིས་འགག་པའོ། །ཡང་ཐལ་འ�ར་ལས། གོས་�ི་�ལ་འ�ོར་འདི་�་�ེ། །�ང་དང་�ེན་འ�ེལ་ཟབ་མོས་�། །�ང་ནི་འཕེན་ཅིང་�ད་པ་ལས། །འ�ོ་འོང་བ�ེལ་བའི་གནད་�ིས་�ང་། །དམིགས་པ་སོ་སོའ་� འ�ང་བ་
དང་། །�ལ་འ�ོར་�ས་དང་མ�ན་པར་ད�ེ། །�ེན་ཅིང་འ�ེལ་བའི་�ོར་བ་ཡིས། །གཅིག་དང་�ག་དང་བ�ན་ག�མ་ལས། །རི་�་�ེ་མ་ལེགས་�ར་ལ། །�ོར་བཏང་�ག་པའི་མཐའ་ཡིས་�། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་�ི་
ལམ་དང་བག་ཆགས་�ི་ཞེན་པ་བཅད་པ་བསམ་གཏན་�ི་�ན་ལ་བ�བ་པ་ལ། �་�ང་། �ི་ལམ། �་�ས། འོད་གསལ། འཕོ་བ། �ང་འ�ག་བར་དོ་དང་�ག་ལས། དང་པོ་ནི་�ར་ཡང་བ�ན་ལ། �ད་པར་�་�འི་
 ༄༅། །གནད་�ེ་བའི་འོག་ཨ་ཝ་�་�ིའི་མར་�འི་གོང་�་ན་�འི་ཐད་ན་�ངས་མ་དམར་པོ་དང་མེའི་ས་བོན་ཨ་ཤད་དམར་ལ་འཚ�ར་བ་རེག་�་ཚ་བ་ལས་མེ་འབར་ཏེ། �འི་ནང་བ�ོས་ནས་�ི་བོའ་� ཧཾ་

ཐེག་མཆོག་
ལས་�ང་སེམས་དཀར་དམར་འཐིགས་པས་འཁོར་ལོ་བཞི་དང་�ས་�ན་�བ་པར་བ�ོམས་ལ་རོ་�ང་གི་�ང་ད�་མའི་མར་�་ནས་བ�ག་�ེ། འཁོར་ལོ་བཞིའི་ནང་བཀང་ལ་�་�ང་ཐིག་ལེ་�ན་གཅིག་�་�ང་བར་
�འོ། །དེ་ལས་�ོད་དང་ཡེ་ཤེས་�ེ་བ་ནི་ལམ་དངོས་གཞིའི་ཐབས་�ི་མཆོག་�་བཤད་པའོ། །དེའི་ཡན་ལག་�་ཤེས་རབ་ལ་བ�ེན་ནས་གཞན་�ས་ཐབས་ལམ་�ི་གནད་�ར་བ�ན་པ་བཞིན་�ོགས་�་�་ཞིང་། མི་

12-87
ཞེ་བཞི། བ�ེན་ན་བདེ་ཆེན་ཐིག་ལེའི་འབར་འཛག་དང་། བདེ་བའི་�་གཉིས་དལ་�ས་གཏེམས་ལ་�ེ་�ང་བ�ོད་པའི་ཉམས་�ིས་ཤེས་པར་�འོ། །�ང་གི་�ོར་བས་འོད་གསལ་མཉམ་པའི་གནད་ངེས་པ་ལ་འ�ག་པས། དེའི་
ངེས་�ེད་�ང་ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་ལ་བ�ེན་ཏེ་�ས་སེམས་ད�ལ། །ཁམས་ག�མ་འ�ོས་�ང་བཅད་པའི་�ིར། །�ས་ངག་ཞེན་པ་གཏིང་ནས་བ�ོག །འ�ོ་�ག་གཡང་ས་མཉམ་པའི་�ིར། །�ས་ངག་ཡིད་�ི་
གནད་�མས་གཟེར། །སེམས་ཉིད་ཆོས་དང་བ�ེ་བའི་�ིར། །�ང་དང་ཤེས་པ་�ེན་ལ་�ང་། །འ�ལ་�ང་ཟད་པར་�་བའི་�ིར། །�ག་�་�ང་ལ་གོམས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཐབས་དང་གེགས་ལས་�ལ་བར་�ེད་པ་
མཛ�ད།
 ལ་བ�ད་�ི་དང་། འ�ང་བ་རོ་�ོམས་པའི་གནད་གཉིས་ལས། བ�ད་�ི་ནི་བ�ོར་ལོག་�་ཟན་ཆང་གིས་བ�ིས་ལ་ཟོས་པས་�ི་ང་བ་དང་འ�ལ་ཞིང་། མར་�་�ེད་ན་�མ་པ་ལ་སོགས་པར་བཙ�ས་པའི་�ངས་མ་ལ་�ོད་
པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡང་ནི་�ས་འ�ང་�ན་གཅོད་པའི། །བ�ད་ལེན་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་བཤད། །�ི་ཆེན་�ན་�་བ�ོར་�ོག་པས། །ཐ་མ་�ས་�ི་ཟག་པ་འཛད། །ཡང་ན་བ�ད་�ང་མར་�་ཡིས། །ཚད་དང་�ན་པར་
བ�ན་པ་ཡིས། །འ�ང་བའི་�ན་�མས་འཆད་པར་འ�ར། །�ས་�ི་འ�ང་བ་�ན་ཆད་པས། །�ས་ལ་�ོག་ཆགས་མི་གནས་དང་། །བཤང་གཅི་ལ་སོགས་མེད་པ་དང་། །�ི་ནང་�ང་ཡང་མེད་པར་འ�ར། །འདི་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-88
�ལ་འ�ོར་ཆེན་པོ་�ེ། །ཟས་གོས་གཉིས་ཀ་དག་པར་འ�ར། །འདིས་ནི་ཚ�་དང་ལོངས་�ོད་ལ། །ཇི་�ར་འདོད་པ་འ�བ་པར་ངེས། །ཞེས་སོ། །འ�ང་བ་རོ་�ོམས་ནི་ས་�་མེ་�ང་བཞིའི་�ང་བ�ང་�ེ། �ས་བ�ད་ལེན་
དག་པས་འཁོར་ལོ་བཞིའི་ད�ིལ་འཁོར་�་�་�ང་�ངས་མའི་�ོར་བ་�ར་བཞིན་�ངས་པས་ཚ�་དང་ལོངས་�ོད་དང་ཟས་གོས་འ�བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། གལ་ཏེ་འ�ང་བ་བཞི་པོ་ལ། །རོ་�ོམས་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་
པས། །ས་�་མེ་�ང་གནད་བ�ན་ཏེ། །�ས་དང་བ�ེས་ཏེ་�ང་གིས་�ས། །རང་�ས་སོ་སོའ་� འ�ང་བ་ཡིས། །བ�ར་ཞིང་དེ་ཉིད་�ོད་པ་ལ། །གནད་འ�ས་ད�ིལ་འཁོར་བ�ོམ་པར་�འོ། །དེ་ཉིད་གོམས་པ་ཚད་�ིན་
 ༄༅། །པས། །བཞི་པོའ་� �ས་པ་ངོ་མཉམ་ནས། །བདེ་བར་�ོད་ཅིང་འཇིགས་�ལ་ཏེ། །འདིས་�ང་ཟས་གོས་གཉིས་�བ་ནས། །ཚ�་དང་ལོངས་�ོད་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་ནད་�ང་ན་

ཐེག་མཆོག་
ཡི་གེ་བ�ོད་པས་གདོན་པའམ། �ས་པས་གཞན་ལ་�ོ་བའམ། �ས་�ི་འ�ལ་འཁོར་�ིས་གདོན་པར་�་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ད་གཞན་�ན་�་མ་བཤད་པའི། །འ�ང་བའི་ནད་�མས་�ང་དང་བ�ོག །ཟབ་མོ་
ངེས་པར་བཤད་�ིས་ཉོན། །�ང་དང་མ�ིས་པ་བད་ཀན་དང་། །གཉིས་འ�ས་པ་དང་ག�མ་འ�ས་པ། །དེ་ཡི་�ེད་དང་ཆ་བ�་གཉིས། །རིམ་པ་�ས་དང་ངེས་�ར་ནས། །�་གཉིས་དག་ལས་�ེན་བ�ད་ནི། །ཚ་དང་

12-89
ཞེ་�། �ང་བའི་ངོས་བ�ང་�ེ། །�ི་ནང་�ལ་གཉིས་�ང་�ོར་ལ། །�ས་དང་ཡན་ལག་མཁས་པས་ད�ེ། །�ོད་�ད་བར་�ི་གནས་�ར་ཏེ། །གནད་ག�མ་�ན་པས་ནད་�མས་གདོན། །�ས་�ི་འ�ལ་འཁོར་�་ཚ�གས་
དང་། །ག�ད་ཅིང་ག�ན་པའི་ལས་མཐའ་ཡིས། །འ�ང་བའི་ནད་�ན་�ིར་ལ་�ངས། །�ས་དང་ཡན་ལག་�ི་ནང་གི །ངེས་པར་�ར་ཏེ་སེམས་བ�ོག་�འོ། །ངག་ནི་�་�ད་�་ཚ�གས་དང་། །ཡི་གེ་བ�་�ོར་�་ཚ�གས་
དང་། །གནས་དང་བ�ོད་མེད་དོན་�ིས་�འོ། །སེམས་ནི་ས་�་མེ་�ང་དང་། །དམིགས་པ་�་ཚ�གས་ནད་དང་�ར། །བ�ོག་པ་དབང་པོའ་� གནད་�ིས་སོ། །སོ་སོའ་� �ངས་དང་ཚད་�ིས་ནི། །ངེས་པར་�གས་དང་�ོལ་
མཛ�ད།
 མཚམས་�ིས། །�ས་ཚ�ད་ངེས་པར་ཤེས་པ་ཡིས། །རང་�ས་ནད་ལས་�ོལ་བ་དང་། །གཞན་�ས་�ེན་འ�ེལ་�ོར་བས་ཤེས། །འདི་�ར་�ས་པས་དོན་འ�བ་བོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལ་�ོ་ག�མ་�ི་འ�ལ་འཁོར་ནི། ཡང་
དེ་ལས། ནད་དང་�ག་བ�ལ་�ོལ་འདོད་པས། །རང་དང་གཞན་གཉིས་མཉམ་པར་�ར། །གཞན་ལ་�ེན་འ�ེལ་དག་གིས་�། །རང་ནི་�ོ་དང་�་བས་�འོ། །�་བ་དག་ནི་ག�མ་ཡིན་ཏེ། །�ས་�ི་གནད་དང་ངག་དང་
ཡང་། །དེ་བཞིན་སེམས་�ི་གནད་�ིས་ད�ོལ། །�ས་ནི་འ�ལ་འཁོར་�་ཚ�གས་ལ། །སེང་གེ་ཉིད་དང་�ང་པོ་ཆེ། །�་�ོད་དག་དང་�ག་གིས་�ག །ཝ་མོ་དང་ནི་�ེས་�་ཉིད། །འ�་�ིན་ལ་སོགས་�ས་དང་ནི། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-90
འ�ལ་འཁོར་�མ་པ་�་ཚ�གས་�ིས། །�ི་ནང་�ོད་�ད་ཡན་ལག་�ས། །�ང་མ�ིས་བད་ཀན་འ�ས་པ་ནི། །འ�ང་བའི་ནད་བ�ེབས་བཞི་ཡི་ཆ། །ཚ་དང་�ང་བས་མཐའ་�ེ་�ེ། །དེ་དང་དེ་�ར་ནད་ལས་�ོལ། །ངག་
ནི་�་�ད་�་ཚ�གས་པ། །�་ལི་�་ལི་རབ་གསལ་བས། །རང་བཞིན་�་ལ་གནས་པ་ཡི། །ཡི་གེ་བ�ོད་�ལ་�ག་གིས་�ང་། །སོ་སོའ་� གནས་དང་�ར་བ་དང་། །�་དང་�་དང་གནོད་�ིན་དང་། །�ིན་པོ་ནམ་མཁའ་�ིང་
གི་�ད། །ཚངས་དང་བ�་�ིན་�བ་འ�ག་དང་། །འ�ེ་དང་�་�་དག་པའི་�ད། །�ལ་�མ་�ོ་འ�ེ་�ི་ཟ་དང་། །�ག་ཅིང་དངོས་པོའ་� �ད་�ིས་�ང་། །སོ་སོའ་� �ད་དང་�ར་བས་�ོལ། །སེམས་ནི་�ན་པ་�་ཚ�གས་
 ༄༅། །དང་། །ཇི་�ར་འ�ས་པའི་མཐའ་ཡིས་�ང་། །�ལ་འ�ོར་པ་ཡི་རིག་པས་ད�ེ། །གཞན་ཡང་�ས་ངག་ཡིད་�ིས་བ�ར། །ཡང་ན་སེམས་�ི་�་བའི་ལས། །�་ཚ�གས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ིས་བ�ར། །

ཐེག་མཆོག་
�ག་བ�ལ་ལས་�ང་མཐའ་ད�ེའོ། །ཞེས་སོ། །�ོ་བ་ནི། �ང་ལེགས་པར་འ�ོངས་པ་དག་གིས་རང་གི་ནད་མི་དང་�ད་འ�ོ་དང་ཤིང་དང་ས་�ོ་ལ་སོགས་པ་ལ་�ོ་བར་�ས་ལ། གཞན་�ི་ནད་གཞན་ལ་�ོ་བར་�ས་
སོ། །འདིའི་�ས་ན་�་མའི་ནད་གཞན་ལ་�ོ་བ་དང་། བེམ་པོ་ལ་�ོ་བ་ལས་གཞན་ལ་མི་�་�ེ། �གས་�ི་དམ་ཚ�ག་ལས་སེམས་ཅན་ལ་འཚ�་བ་�ང་བ་དང་འགལ་བའི་�ིར་རོ། །རང་བཞིན་�་ནད་�ོ་བ་མི་�་�ེ། རང་

12-91
ཞེ་�ག གཞན་�ི་�ིབ་པ་�ོང་�ེད་�་�ེས་པ་དང་། �ོས་�ང་ཡང་འ�ང་བའི་�ིར་ཏེ། དར་ཅིག་འཕོས་�ང་ལས་མི་འཕོ་བས་ལས་�ིས་འ�ང་བའི་�ིར་རོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། �ོ་བའི་ལས་ནི་�མ་པ་གཉིས། །དངོས་པོ་ཉིད་
དང་�ོང་པའོ། །དངོས་པོ་ག�གས་�ིས་བ�ས་པ་�ེ། །དེ་�ར་འ�ང་བ་ལ་འ�ོངས་ནས། །�ང་ལ་གོམས་པ་བ�ེན་�ས་ནས། །དངོས་པོ་ག�གས་ཅན་གང་�ང་ལ། །ཤེས་པ་བ�ག་པས་འ�ལ་བར་�ས། །དེ་ནས་
དངོས་པོའ་� �ོ་བ་བ�མ། །�ོང་པའི་སེམས་�ིས་གོམས་པ་གཙ�། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་དང་ཆོས་�ི་�། །གཉིས་མེད་�ོར་བ་�ོང་པས་ཤེས། །�ོང་ཉིད་གསལ་བའི་རང་བཞིན་ལ། །སེམས་�ང་དེ་ཡི་ངང་ལའོ། །�ེན་འ�ེལ་
མཛ�ད།
 ཆོ་ག་�ོགས་པ་ཡིས། །གནད་�ིས་�ོ་བ་བཏང་ཐབས་དང་། །�ད་�ིས་བ�ོད་པ་ལས་ཤེས་�། །སོ་སོའ་� འ�ང་�ས་�ད་པ་ཡིས། །མཐོང་བ་ཙམ་�ིས་འཕོ་བར་�ོས། །�ང་དང་�ར་ཏེ་མཁས་པས་སོ། །འོན་ཏེ་དངོས་
�བ་ལ་�ག་ན། །མི་�ང་ག�གས་�ིས་ལས་�ན་འ�བ། །དངོས་པོ་ཆགས་པའི་�ས་མཐོང་ན། །�་མ་མཆོད་�ིར་�ོ་བས་�ང་། །གཞན་�་�་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་བཞོན་པའི་ག�གས་ལ་སོགས། །�་མ་དཔའ་
བོས་བཀའ་�ལ་ན། །�ང་ལ་གོམས་པས་འདི་ཡང་�ང་། །འ�གས་པའི་སེམས་དང་�ན་པ་ཡིས། །�ལ་འ�ོར་པས་ནི་�ོ་བར་�འོ། །ཞེས་སོ། །རང་བཞིན་�་འ�ང་བ་བཞི་ཀའི་�ང་འ�ོངས་པས་�ོ་བ་འ�བ་ལ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-92
�ད་པར་ལས་�ང་འ�ོངས་པས་འ�བ་བོ། །�ོ་བ་ཡང་འ�ང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་�ང་སེམས་འ�ེས་པ་�ེ། ནད་གཅིག་�་�ོ་བར་མ་ཟད་བདེ་�ག་གཞན་དང་། �ལ་འཁོར་དང་། རི་�ང་དང་། ནགས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་
ཡོད་པ་མེད་པར་�ོ། མེད་པ་ཡོད་པར་�ོ། �ལ་གཞན་ན་ཡོད་པ་འདིར་འ�གས་པས་�ོ། འདི་ན་ཡོད་པ་གཞན་�་འཕེན་པས་�ོ། དངོས་པོ་བེམ་པོ་རང་གི་གནས་�་སེམས་ཅན་འོང་བ་བཞིན་�ོ། བཞོན་པ་དང་�་མོ་
ལ་སོགས་པ་�ང་གིས་ནམ་མཁའ་ལ་�ངས་ཏེ་རང་གི་གནས་�་�ོ་བའོ། །དཔེར་ན་�ོབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པ�ས་མང་�ལ་�ི་རི་�ོས་པ་དང་། བསམ་ཡས་�་ནེ་ཐང་དང་ཤིང་ནགས་�ོས་ནས་དིང་སང་གི་བར་�་ཡོད་པ་�་
 ༄༅། །�འོ། །འདི་ནི་�ལ་འ�ོར་པའི་འདོད་པ་བ�བ་པའི་མཆོག་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ོ་འདོད་�ལ་འ�ོར་�ལ་ཆེན་པོས། །རིག་བཅས་སེམས་�ིས་བ�ས་པ་ལ། །ག�གས་�་�ང་བའི་�ོག་ཅན་

ཐེག་མཆོག་
ལ། །ནང་མ�ན་ལས་�ི་འ�ར་དག་གིས། །རང་གི་ནད་སོགས་གཞན་ལ་�ོ། །དེ་�ར་�ོས་པས་དངོས་ལས་�ོལ། །གཞན་ནི་�ེན་འ�ེལ་�ོར་བས་�། །བེམ་པོའ་� འ�ང་བ་བཞི་དག་ལས། །དངོས་པོར་འ�ར་བའི་�ེན་
འ�ེལ་�ིས། །�ངས་དང་བ�་དང་�ད་དག་གིས། །དམིགས་པ་བ�ར་ཏེ་ནད་སོགས་�ོ། །ཤིང་�་�ེ�་གསེག་མ་དང་། །�་དང་མགལ་�མ་�ོ་མོ་སོགས། །དེ་བཞིན་�་ས་ནམ་མཁས་�ང་། །ངེས་པར་བ�ང་�ེ་�ོ་

12-93
ཞེ་བ�ན། བའི་ལས། །�ལ་འ�ོར་སེམས་�ི་�ོབས་�ིས་བ�ར། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�ི་ལམ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ོན་འ�ོ་དང་། དངོས་གཞིའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་ལས། �ོང་བ་ནི་ཉིན་འགར་�ག་དང་བ�ོར་བ་དང་ཁ་ཏོན་དང་
སེམས་�ི་�ོ་བ�་ཤ་ཐང་བས་�ས་ངག་སེམས་ག�མ་�ངས་པས་�ི་ལམ་ཟང་ཟིང་མང་པོ་འ�ང་བ་ནི་འ�ོངས་པའི་ཚད་དོ། །དེ་ནས་�ི་ལམ་དེ་དག་ལས་བག་ཆགས་�ི་�བ་མ�ག་བ�ག་པ་ནི་དེ་ནས་ཉིན་འགར་རབ་
�་དལ་བས་�ིན་འདར་�ོད་ལ་�ི་ལམ་བ�ང་ཞིང་བ�ག་གོ་�མ་�་འ�ན་པ་�ེ་གཅིག་པ་ལས་མ་ཡེངས་པར་�ས་པས། �ར་ཞེན་པའི་�ལ་ལ་སོགས་པ་ཤས་ཆེར་�ི་ན། �ར་ཞེན་�ི་བག་ཆགས་ཚན་ཆེ་བ་ཡིན་པས་
མཛ�ད།
 བ�ར་དཀའ་�་འ�ིང་པོ་ཡིན་ནོ། །ད་�འི་�ན་ཆེར་�ི་ན་ཤིན་�་�་བས་ཉི་མ་ག�མ་བཞི་ཙམ་ལ་འ�ོངས་སོ། །�ར་མ་�ིན་པའི་�ལ་དང་། �ད་མ་�ོང་བའི་མི་ལ་སོགས་པ་�ི་ན་བཅད་དཀའ་འོ། །ག�མ་ཀ་�ལ་
�ོལ་�་�ི་ན་བག་ཆགས་ག�མ་འ�ས་པས་ཤིན་�་བཅད་དཀའ་འོ། །ཟིལ་�ིས་མནན་པ་ནི་�ི་ལམ་བ�ང་བ་�ེ། འདི་ལ་འ�ན་པ་�ེ་གཅིག་ཁོ་ན་མན་ངག་གི་གནད་ཡིན་པས། ཉིན་�ས་�ི་ལམ་ཡིན་འདིར་�ང་�མ་�་
�ོ་�ར་�བ་པའི་འ�ན་པ་དང་ངེས་ཤེས་�ས་པས་�བ་མོ་ཟིན་ངེས་ཏེ། འདིའི་ཚ�་མི་ཕོད་པ་�ི་བ་དང་། �ལ་ཞིང་བ�ར་བ་དང་། �ལ་ཁམས་�་བ་ལ་སོགས་པའི་�ལ་�ངས་པས། �ང་བ་ཟིལ་�ིས་གནོན་པ་ཡིན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-94
ནོ། །དེ་ལ་ཐོག་མར་�་མའི་མོས་�ས་དང་འ�ན་པ་ཆེར་�ས་པས། དང་པོ་�་དང་མེ་དང་�ི་དང་ད�་ལ་སོགས་པའི་�ེན་�ག་པོས་འཇིགས་དངངས་�ེས་པ་ལ་�ི་ལམ་�་འ�ག་�མ་�་ཟིན་ངེས་ཏེ་�བ་ཟིན་ཞེས་�འོ། །
དེ་ནས་ཇི་�ར་�ིས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིན་པ་འོང་ངོ་། །ཟིན་�ས་�ལ་པ་ནི། ཉིན་�ས་ཡིད་�ི་�་�་དང་�ེ་འ�ོ་དང་མཐོང་�ང་མི་འ�་བ་�་མ་�ལ་ཞིང་གཅིག་ལས་མང་པོར་�ལ་པ་�ས་པས། �ི་ལམ་�་�ལ་པ་བཞིན་
མཐོང་བའོ། །དེ་ནས་ཕན་�ན་�་�ར་བ�ར། �ེས་པ་�ད་མེད་�་བ�ར། གཅིག་མང་པོར་བ�ར་མང་པོ་གཅིག་�་བ�ར་བ་�མས་འ�ན་པ་མ་ཡེངས་པར་ཉིན་�ས་�ངས་པས་�ི་ལམ་�་འ�ང་ངེས་སོ། །དེ་ནས་�ར་
 ༄༅། །མ་�ིན་པའི་�ལ་དང་ཞིང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཡིད་ལ་�ས་པས་�ི་ལམ་�་དེར་བ�ོད་པ་དང་ཆོས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པ་འ�ང་ངོ་། །འདི་དག་འ�ན་པ་�ག་པོ་�ས་ན་�ར་�་འ�ོངས་པ་ཡིན་ནོ། །

ཐེག་མཆོག་
ཁ་ཅིག་�་�ི་ལམ་བ�ོམ་པའི་དངོས་གཞིར་བཤད་�ང་། �བས་འདིར་�ོན་འ�ོར་འཐད་དེ་�ི་ལམ་ཟིན་པ་དང་�ལ་བ�ར་ཙམ་ཆོས་ཉིད་�ི་དོན་མ་ཡིན་ཞིང་�ོའ་� བདེན་ཞེན་ལས་མི་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །�ར་�ི་ཕལ་
ཆེར་�ིས་འདི་བཤད་པ་མི་འ�ག་ནའང་ཟིལ་གནོན་�ི་བཤད་འ�ེལ་དང་�ི་ལམ་གནད་�ི་མན་ངག་�་ག�ངས་པས་གནད་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་ལ། རང་གིས་�ང་ཉམས་�་�ངས་པས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་དངོས་

12-95
ཞེ་བ�ད། གཞི་ལ་ག�མ་�ེ། ཆོས་ཉིད་དོན་�ི་གནད། ཐབས་དང་དམིགས་པའི་གནད། �་�ང་ཆིངས་�ི་གནད་དོ། །དང་པོ་ལ་�ང་བ། བ�ར་བ། བཅད་པ་ག�མ་ལས། ཤིན་�་དཀའ་བས་ག�མ་ཀ་བ�ོམ་ཞིང་། འ�ིང་གིས་
གཉིས། �་བས་གང་�ང་རེ་རེས་ཆོག་པར་ག�ངས་ན་ཡང་། འདི་�ིད་�་�ེད་�ས་ཐམས་ཅད་བ�ོམས་པས་ལག་ལེན་ལ་ཐམས་ཅད་ལ་�ང་ངོ་། །དང་པོ་�ི་ལམ་�ང་བ་ནི་ཉིན་�ས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་མདང་�ིས་པའི་
�ི་ལམ་�་གསལ་བའི་འ�ན་པས་�ལ་བ�ར་�ས་ལ། �ི་བདེན་མེད་�་�ང་�ས་�ོང་�ེད་རིག་པ་ལ་�ར་བ�ས་ཏེ་ཤར་ཤར་གཞི་མེད་�་བ་དང་�ལ་བའི་ངོ་བོ་�ེན་པར་སལ་སལ་བ�ོམ། ཐམས་ཅད་གཏད་མེད་
མཛ�ད།
 བདེན་མེད་གཞི་མེད་ངོས་ག�ང་མེད་ལ་�ང་བའི་རང་བཞིན་�་ངོས་བ�ང་ནས་�ེ་གཅིག་�་བ�ོན་འ�ས་ཐང་�ོད་མ་ཤོར་བར་བ�ོམས་པས། �ང་བ་ཙམ་དངོས་�་�་མ་�ི་ལམ་�་འཆར་ཞིང་ལས་དང་བག་ཆགས་�ི་
འ�ལ་�ང་དང་འ�ལ་འཛ�ན་ཐམས་ཅད་འཇིག་གོ །�ི་ལམ་�འང་དེའི་ངང་མ་ཡེངས་པ་འ�ང་�ེ། ཉིན་མཚན་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་ལོ་ལས་མི་འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །�ི་ལམ་བ�ར་བ་ནི་�ང་�ོང་གཉིས་ལས། �ང་བ་
བ�ར་བའི་གནད་ནི་མེ་ལོང་�་�འི་�་བ�ན་པ་ལ་�ེན་�ས་ནས། �ང་བ་ཐམས་ཅད་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་བ�ར་བ་དང་། སངས་�ས་�ི་ཞིང་�་བ�ར་བ་དང་། �་མའི་དཔེ་བ�ད་�་བ�ར་བ་�མས་འ�ན་པ་�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-96
པོས་�འོ། །�ོང་པར་བ�ར་བ་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་�ིན་དེངས་པའམ་�་བ་སངས་པ་�ར། འ�ལ་�ང་འདི་�ད་ཅིག་གིས་�ོང་པ་�་�མ་�་�ལ་�ལ་བ�ོམས་པས། �ི་ལམ་�འང་དེ་བཞིན་�་འ�ར་བ་ཡིན་ནོ། །�ི་ལམ་
བཅད་པ་ནི་ཇི་�ར་�ང་�ས་འདི་ཉིད་ལ། ཕར་�ང་ཐོག་�་རིག་པའི་འཛ�ན་པ་མི་འདོགས། �ར་རིག་ཐོག་�་�ང་བའི་ག�གས་བ�ན་མི་འཛ�ན། �ང་སེམས་གཉིས་ལ་འ�ེལ་པའི་�ོག་པས་མི་བ�ད་པར། རང་གསལ་
�ི་རིག་པ་ཁོང་གསལ་ཡངས་པར་�ོད་ནས་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་�ེད་པའོ། །དེ་�ར་�ས་པས་དང་པོ་�ི་ལམ་རགས། དེ་ནས་�། དེ་ནས་བ�ེད་ངས། དེ་ནས་ཇེ་�ང་ལ་སོང་ནས་མཐར་ཅི་ཡང་མི་�ི་བར་རིག་པ་རང་
 ༄༅། །གསལ་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཉིན་མཚན་འ�ེས་པའི་དོན་ལ་�ོད་དེ་བ�ོམ་པ་ཉིན་མཚན་ཁ་�ོར་ཞེས་�འོ། །གཉིས་པ་ཐབས་དང་དམིགས་པའི་གནད་ལ། ད�གས་པ། ག�ད་པ། གནད་ལ་བོར་བ་

ཐེག་མཆོག་
དང་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི་�ི་ལམ་�ོང་�ས་མ་ཟིན་པ་དང་མ་འ�ོངས་པ་ཟིན་པ་དང་འ�ོངས་པའི་གནད་དེ། གང་བ�ོམ་པ་�མས་ཕན་�ན་གོ་བ�ོག་ལ་ད�གས་ནས་�ལ་�ོལ་�་�ངས་པས་འ�ོངས་པར་�འོ། །དེ་
ཡང་འཁོར་ལོ་བཞིའི་གནས་�་�ང་དང་སེམས་གཏད་པ་དག་�ང་གོ་རིམ་ད�གས་པས་འ�བ་པའོ། །ག�ད་པ་ནི་�ས་གནད་སེང་གེའི་ཉལ་�གས་�ིས་�་ག�ད་ལ་མ�ིན་པར་སེམས་�ས་པས་དམིགས་པ་ག�ད་

12-97
ཞེ་ད�། ལ། �མ་�ོག་གཞན་�་མ་ཡེངས་པར་ཉལ་བས་�ི་ལམ་ག�ད་པའོ། །གནད་ལ་བོར་བ་ནི་འ�ན་པ་�ག་པོས་མན་ངག་གནད་ལ་ཐེབས། ཉལ་�ས་མ�ིན་པའི་ད�ས་�་ཨ་དམར་པོ་པ�་དཀར་པོ་འདབ་བཞིའི་ད�ས་
�་བསམས་ལ། �་�་�བས་གཏེམས་ནས་དེའི་ངང་ལ་ཉལ་བས། �ི་ལམ་འཆར་བའི་གནད་�་འདི་ལས་ཟབ་པ་གཞན་མེད་དོ། །དེའང་�ང་བ་དང་། ད�གས་པ་དང་། བ�ར་བ་དང་། ག�ད་པ་དང་། བཅད་པ་དང་
གནད་ལ་བོར་བ་ག�མ་བ�ན་པ་མཆོག་�་གཅེས་སོ། །�་གནས་འཁོར་ལོ་ལས་ད�གས་པ་ག�ད་པ་གནད་ལ་བོར་བ་ག�མ་བཤད་�ང་�བས་འདིར་གནད་�་འདི་ཉིད་ཆེ་བར་�ོང་བས་�བ་པའོ། །ག�མ་པ་�་
མཛ�ད།
 �ང་ཆིངས་�ི་གནད་ནི། �ི་ལམ་�ི་�ས་�ན་ལ་གཅེས་པའི་�ོགས་ཏེ། དེའང་�ང་གིས་ཐིག་ལེ་�་བར་ག�ག་པའི་གནད་ལ། སེང་གེའི་ཉལ་�གས་�ི་�ས་�་�ང་དལ་བས་འཕང་ཞིང་�ང་�ིད་འཁོར་འདས་ཐམས་
ཅད་བདག་གི་�་�ག་ནས་�ན་པའི་འཁོར་ལོ་ལ་ཐིམ་པར་བསམ་ཞིང་། �ང་ནང་�་བ�ིལ་ལ། �ི་བོ་ནས་ཧཾ་ལས་ཐིག་ལེ་བབས་པས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བའི་ངང་ལ་�ིང་ག་ན་མེ་ལོང་གི་ག�གས་བ�ན་བཞིན་�་
བ�་ས་ལེ་བ་ལ་དམིགས་པ་གཏད་ནས། ཡང་ཡང་�ངས་ལ། �ང་བ་དེ་�ན་མ�ིན་པའི་འཁོར་ལོ་ལ་ཡར་བ�ོག་�ེ། ཨ་དམར་པོ་གཅིག་�་�ར་པ་ལ་སེམས་བ�ང་ལ། �ང་དང་�ངས་མ་མ�ིན་པར་བ�ང་ནས་ཉལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-98
བ་ནི་འདིའི་གནད་ཆེན་པོ་གསང་བའོ། །དེ་�ར་གནད་བཅིངས་པས་�ི་ལམ་དང་བག་ཆགས་མཐར་ཟད་དེ་འ�ལ་པ་སངས་པར་འ�ར་རོ། །འདིའི་�ས་ན་བ�ོན་འ�ས་རབ་ལ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་མ་�ོགས་�ང་
�ི་ལམ་འཆད་པ་�ིད་ལ། འ�ིང་གིས་�ི་ལམ་�ར་�་ཟིན་པ་དང་། ཐ་མས་དགེ་བའི་བག་ཆགས་�་འ�ར་ནས་མཐར་འཆད་པའོ། །འདི་དག་�ང་ཐོག་མ་�ི་ལམ་མང་བ་ལས་མཐར་�ང་�་འ�ོ་ལ། བ�ོན་འ�ས་རབ་
ལ་དང་པོ་ནས་བ�ེད་ངས་པའི་�ི་ལམ་ར་རི་ཙམ་དང་། འ�ིང་ལ་�ི་ལམ་ཤིན་�་གསལ་བ་དང་། ཐ་མ་ལ་མི་གསལ་བ་མང་བ་འ�ང་ངོ་། །དེ་དག་�ང་དང་པོ་ཟིན། བར་�་དགེ་བར་འ�ར། མཐར་�ི་ལམ་ཟད་དེ་གཉིད་
 ༄༅། །འོད་གསལ་�་འ�ར་�ས་�ི་ལམ་འོད་གསལ་�་སངས་པ་ཞེས་�འོ། །དེ་དག་�ང་ཐལ་འ�ར་ལས། �ི་ལམ་གནད་�ི་ལམ་�ེར་ནི། །�ོན་�་�་དང་གནད་ལ་དབབ། །�ོན་�་�ས་ངག་སེམས་

ཐེག་མཆོག་
�ངས་ཏེ། །འ�ོངས་པའི་�གས་ལ་བ�ེན་ནས་ནི། །བ�ག་དང་ཟིལ་�ིས་མནན་པ་དང་། །བག་ཆགས་ག�མ་པོ་ངེས་ག�ང་�། །དེ་ནས་གནད་ལ་ཕེབས་�ས་�། །�ང་དང་བ�ར་དང་བཅད་པ་དང་། །ད�གས་དང་
ག�ད་དང་གནད་ལ་བོར། །བ�ིལ་བ�ོག་ལས་�ི་གནད་�ས་པས། །ལས་�ི་�ི་ལམ་མཐའ་ཟད་དེ། །བག་ཆགས་འ�ལ་པ་�ངས་ནས་ཐོན། །འདི་�ས་རང་གི་བ�ོན་འ�ས་�ིས། །རབ་ལ་འཆད་དང་འ�ིང་ལ་ཤེས། །

12-99
�་བ�། ཐ་མ་འ�ར་བར་ངེས་པ་�ེ། །འདི་དག་�ི་ལམ་ཐོག་མ་མང་། །རབ་ལ་བ�ེད་ངས་ཐ་མ་འགག །འ�ིང་ལ་ཤིན་�་གསལ་བ་ལ། །ཐ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པའོ། །ཐ་མ་མི་གསལ་དེ་ནས་འ�ར། །དེ་དག་�མས་�ིས་ཚད་ལ་
ཕེབས། །ཞེས་སོ། །�ི་ལམ་�ི་གནད་འདི་ནི་གཏི་�ག་འོད་གསལ་�་བ�ར་བའི་གདམས་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། གཉིད་�ི་�ལ་འ�ོར་�ས་བ�ོམ་པ། །འདིས་ནི་གཏི་�ག་ལམ་�་�ེད། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་�་�ས་ནི་
�ང་�ིད་�་མའི་�ལ་འ�ོར་�་�ེད་པ་�ེ། འདི་ལ་ཉིན་�ས་�་�ས་ག�གས་བ�ན་ལ་བ�བ་པ་དང་། མཚན་�ས་�་�ས་�ི་ལམ་ལ་�ང་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། མེ་ལོང་�་ག�གས་བ�ན་འཆར་བའི་�ང་བ་དང་།
མཛ�ད།
 �ི་ནང་གི་ཆོས་འདི་དག་ལ་�ད་མི་འ�ག་པ་ལ། བདེན་པར་བ�ང་ནས་ཅི་�ེད། ཐམས་ཅད་�་མ་ག�གས་བ�ན་�ི་�ང་བ་ཡིན་ངེས་�མ་�་འ�ན་པ་མ་ཡེངས་པས་གང་�ང་�་མ་ག�གས་བ�ན་�་བ�ོམ་ཞིང་། �ད་
པར་རང་གི་ག�གས་དེ་མེ་ལོང་�་འཆར་བ་ལ། གོས་བ�ོན་པ་དང་། �ན་གདགས་པ་དང་། དེ་དག་བ�ས་ནས་�ིར་འདོར་བ་དང་། བ�ོད་པ་དང་། མི་�ན་པར་�་བ་ལ་སོགས་པ་�ས་པས། དེའི་�མ་པ་དེར་འཆར་
ཡང་དོན་ལ་མ་�བ་པ་�ར། �ང་བ་འདི་ལ་བདག་གཞན། ད�་གཉེན། ཟས་གོས། ལོངས་�ོད། �ན་མི་�ན། དགག་�བ། �ེ་ཤི། བདེ་�ག །ན་ཚ། ཅི་ཤར་ཅི་�ན་ཅི་�ང་འཁོར་འདས་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེ་ལོང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-100
ནང་གི་ག�གས་བ�ན་�ར་�ང་�ས་ཉིད་ནས་ངོ་བོ་མེད་པར་ཤེས་པས། འ�ལ་�ང་བདེན་མེད་�་མའི་རང་བཞིན་�་འ�ོངས་ལ། རང་གི་�ས་�ང་�་མའི་�ས་�་མཐོང་བས་བར་དོའ་� �་�ས་ཟིན་པ་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད་
པའོ། །ཇི་�ད་�་�ོན་པས་�ས་པའི་མདོ་ལས། མེ་ལོང་ད�ིལ་འཁོར་ཡོངས་དག་ལ། །བཞིན་�ི་ག�གས་བ�ན་�ང་བ་�ར། །ཇི་�ར་རང་བཞིན་མ་�བ་པར། །�ོན་པས་ཆོས་�མས་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་པ་དང་།
འཕགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ལ་པོའ་� མདོ་ལས། ཇི་�ར་མཚན་མོ་�་ཡི་�་བ་དག །དངས་ཤིང་�ོག་པ་མེད་པའི་མཚ�ར་�ང་ཡང་། །�་�་�ོང་པ་གསོག་�ེ་�ིང་པོ་མེད། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�ིས། །
 ༄༅། །ཇི་�ར་�ེ་བོ་མང་པོའ་� ད�ས་དག་�། །�་མ་�ེད་པ་དག་གིས་ག�གས་�ལ་ཏེ། །�་དང་�ང་པོ་ཤིང་�་�་ཚ�གས་�ས། །དེ་ལ་མི་བདེན་�་ཚ�གས་�ང་བ་�ར། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་

ཐེག་མཆོག་
ཤེས་པར་�ིས། །ཇི་�ར་�་ཤིང་�ོན་པའི་�ོང་པོ་དག །�ིང་པོ་འདོད་�ིར་�ེས་�ས་དེ་གཤགས་�ང་། །ནང་དང་�ི་རོལ་�ན་ན་�ིང་པོ་མེད། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་
མཚན་�ས་�་�ས་�ི་ལམ་ལ་�ང་བ་ནི་�ར་བཞིན་�ང་བ་ཐམས་ཅད་�ི་ལམ་�་ཤེས་པས་�ང་�ིད་ཐམས་ཅད་�་མ་�ི་ལམ་�་�ལ་�ངས་པས། �ེ་ཤི་དགག་�བ་འ�ལ་�ང་ཐམས་ཅད་�ི་ལམ་�་མར་འ�ོངས་ཏེ།

12-101
ང་གཅིག �ི་ལམ་�འང་དེ་�ར་ཤར་བས་ཞེན་པ་ཏིལ་ཙམ་མེད་པའོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ཇི་�ར་�་མོ་གཞོན་�འི་�ི་ལམ་ན། །�་ཕོ་�ང་ཞིང་ཤི་བ་དེས་མཐོང་ནས། །�ང་ན་དགའ་ཞིང་ཤི་ན་མི་དགའ་�ར། །ཆོས་�མས་ཐམས་
ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་�ོར་ལམ་�ི་ཡོན་ཏན་རང་ལ་འཆར་བ་�ེ། མངོན་�ོགས་�ན་ལས། �ི་ལམ་ན་ཡང་ཆོས་�མས་�ན། །�ི་ལམ་�་�ར་�་ལ་སོགས། །�ེ་མོར་�ིན་པ་�ོར་བའི་
�གས། །�མ་པ་བ�་གཉིས་དག་�་བཞེད། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་ཉིན་མཚན་�་�་�ས་�ངས་པས། འ�ལ་�ང་ལ་བདེན་ཞེན་མེད་པ་དང་། �ས་�ང་ཟང་ཐལ་བས་�ིབ་མའི་�མ་པ་�ར་�ང་ལ་བདེན་མེད་�་མཐོང་
མཛ�ད།
 བས། �ས་ལ་�ིབ་མ་མེད་པ་དང་། བར་དོའ་� �་�ས་ཟིན་པས་�ིད་པ་ཐ་མ་པའི་�ེས་�ར་འ�ར་ཏེ། དཔེར་ན་�་མ་དམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་�ལ་བ་ཞང་�ོན་དང་མཁས་པ་ཉི་འ�མ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་�ང་ཐལ་འ�ར་ལས།
�་�ས་�ི་ལམ་དག་ལ་�ང་། །དེ་ཉིད་འ�ོངས་པས་�ས་ཉིད་�ང་། །�ིབ་མའི་�མ་པ་�་�ར་འ�ར། །དེས་ནི་བར་མ་དོ་ཡི་�ས། །འདི་དག་རང་�་འཛ�ན་པར་འ�ར། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་འོད་གསལ་ལ་�ས་བཞི་
མཉམ་�ོར་�ི་གདམས་པ་ལ་བ�ེན་ནས་ཉམས་�་ལེན་ཏེ། �ི་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་�ིས་�་�ང་�ོལ་�་ག�ང་བ། ནང་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་�ི་གདམས་པས་ངག་གི་བ�ོད་པ་ཟད་པ། གསང་བ་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-102
�ི་གདམས་པས་སེམས་མ་བཅོས་�ལ་�་དབབ་པ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་�ི་གདམས་པས་འོད་གསལ་མ་�་�ད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �ི་ཡི་�ས་ནི་བཞི་དག་ལས། །�ལ་འ�ོར་�ས་�ི་�ལ་�ངས་ཏེ། །�་
�མས་�ངས་�་བ�ང་བ་གནད། །ནང་གི་�ས་ནི་བཞི་ཉིད་�ིས། །�ལ་འ�ོར་ངག་གི་�ལ་�ངས་ཏེ། །བ�ོད་པའི་�ན་�མས་བཅད་པ་གནད། །གསང་བའི་�ས་ནི་བཞི་ཡིས་�ང་། །�ལ་འ�ོར་སེམས་�ི་�ལ་�ངས་
ཏེ། །གཉིད་ལ་གོམས་པ་གནད་ཡིན་ནོ། །ཁོ་ན་ཉིད་�ི་�ས་བཞི་ཡིས། །�ས་དང་ངག་སེམས་དེས་བ�ས་ནས། །འོད་གསལ་ཆེན་པོ་གཉིད་དང་བ�ེ། །དེ་�ར་གོམས་ནས་�་ག�མ་ལ། །ངེས་པར་�ོར་རོ་�ལ་འ�ོར་
 ༄༅། །པ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་ཉམས་�་�ང་�གས་�ས་པར་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་�་གསལ་ལ། འདིར་འོད་གསལ་�ས་བཞི་མཉམ་�ོར་�ི་གནད་བ�ས་ཏེ་བ�ན་པ་ལ་བཞི་�ེ། ཉིན་�ས་�ང་བ་

ཐེག་མཆོག་
�་ཡིས་གདབ་པ། �ོད་ལ་དབང་པོ་གནས་�་བ�་བ། ནམ་�ེད་ཤེས་�་�མ་པར་ག�ག་པ། ཐོ་རངས་ཡེ་ཤེས་གསལ་བར་�ེད་པའོ། །དང་པོ་ལ་མཉམ་གཞག་དང་�ེས་ཐོབ་གཉིས་ལས། མཉམ་གཞག་ནི་གཉིད་དང་
བ�ེ་ན་སེང་གེའི་ཉལ་�གས་�ིས་�ང་དལ་�ས་བ�ང་ལ། མིག་མི་འ�མས་པར་�ིང་ནང་�་འོད་�འི་གོང་�་ལ་སེམས་བ�ང་ནས་ཉལ་བས། �ིའི་�ང་བ་ཇེ་�བ་ལ་སོང་�ས། གཉིད་དང་�ི་ལམ་�ི་མཚམས་ན་ཤེས་

12-103
ང་གཉིས། པ་�ོག་མེད་སལ་ལེ་བ་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་འོད་གསལ་�་ངོས་བ�ང་ལ། དེའི་ངང་མ་�ིང་བས་ཉལ་བས་གཉིད་འོད་གསལ་�་འཆར་ཏེ། �ི་ལམ་ནི་མེད། ཤེས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་ངང་ལ་རང་གསལ། གཉིད་�་སོང་�ས་
ན་ཉེ་འཁོར་�ི་ག�གས་�་�ིའི་�མ་པ་མ་འགགས་པར་ཤེས་ལ། མ་སོང་�ས་ན་�ེན་�ིས་དེའི་ངང་ལས་སད་�་�ང་�ེ། ཉིན་�ང་ལས་�ོག་པ་འགགས་པ་ཙམ་ལས་�ང་ཆ་སོ་ན་གསལ་བའོ། །དེ་ཡང་ཚ�གས་�ག་གི་
ཡིད་ཤེས་འགགས་ལ། �ོ་�འི་�མ་ཤེས་མ་འགགས་པར་གསལ་བའོ། །ཡིད་ཤེས་འོད་གསལ་�་�བ་�ས་�ང་ད�་མར་�ད་ལ། �ོ་�འི་�མ་ཤེས་�ོག་མེད་ཡིན་པས་�ལ་�ང་ཡང་འཛ�ན་པའི་དབང་�་མ་སོང་བ་�ེ།
མཛ�ད།
 གསལ་ལ་མི་�ོག་པའི་འོད་གསལ་ཞེས་�འོ། །འདིའི་�ས་�་བདེ་བའི་འོད་གསལ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་ངང་ལ་ཡོད། གསལ་བའི་འོད་གསལ་�ང་ལ་མ་འགགས་པར་ཡོད། མི་�ོག་པའི་འོད་གསལ་དེའི་ངང་�་�ོག་མེད་
རང་ཆས་�་ཡོད་པས། གཞི་རང་བཞིན་�ི་འོད་གསལ་ཀ་དག་�། �་རང་�ངས་�ི་འོད་གསལ་གཉིས་མེད་འ�ེས་ནས། ཡེ་གསལ་ལ་ཡང་གསལ་ཤར་བས་འོད་གསལ་མ་�་འ�ེས་པ་ཞེས་�འོ། །ཐལ་འ�ར་ལས།
འོད་གསལ་འཕོ་བ་རབ་�ིས་ཏེ། །གཉིད་�ི་བསམ་གཏན་ལ་�ངས་ནས། །འ�ོངས་པས་ཉིན་དང་མཚན་མེད་པར། །�ི་རོལ་�ང་བ་གསལ་བ་ན། །འདིས་ནི་འོད་གསལ་ཆེན་པོ་འ�བ། །ཅེས་སོ། །རང་བཞིན་�་བདེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-104
བའི་འོད་གསལ་�ོམས་འ�ག་གི་�ན་ཅིག་�ེས་དགའི་�ས་ན་ཡོད། གསལ་བའི་འོད་གསལ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཉིན་མཚན་འ�ེས་པ་ན་ཡོད། མི་�ོག་པའི་འོད་གསལ་སེམས་�ི་འཛ�ན་�ོག་�བ་པ་ན་ཡོད། �ས་གཞན་
ནའང་ཡོད་དེ་ངོས་ག�ང་བ་དཀའ་ལ། དེའི་�ས་�་དཔེ་གསལ་ལ་དོན་ཤེས་པར་�་བ་ཡིན་ནོ། །བདེ་བའི་འོད་གསལ་ལས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལས་འ�ལ་མི་ཕོད་པ་དང་�ང་བ་དགའ་བདེར་འཆར་བའི་ཉམས་�ེའོ། །
གསལ་བའི་འོད་གསལ་ལས་�་བ་དང་། �ིག་�་དང་། མེ་�ེར་དང་། �ིན་དང་། �ོག་དང་། འབར་བ་དང་། �་བ་དང་། �་གཅན་དང་། རིན་པོ་ཆེ་ནག་པོའ་� �མ་པ་དང་། འོད་�འི་�ང་བ་དང་། ཐིག་ལེ་དང་། �་�་
 ༄༅། །དང་། �ེ་འ�ོ་དང་། ཞིང་ཁམས་མང་པོ་མཐོང་ཞིང་། རགས་པས་ཆོད་བཞིན་པའི་�ིའི་ག�གས་མཐོང་བ་དང་། �ོམ་ཁང་ནས་�ིག་པ་དང་ར་བ་ལ་ཐལ་�ིན་�་འ�ོ་བར་�ས་པ་ལ་སོགས་པ་

ཐེག་མཆོག་
དང་། �ན་དང་མངོན་ཤེས་�་མ་འཆར་རོ། །མི་�ོག་པའི་འོད་གསལ་ལས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཉིན་མཚན་འ�ེས་པ་དང་། གང་�ང་ལ་བ�ས་�ས་�ོག་མེད་�་ཡལ་ཡལ་འ�ོ་བ་དང་། གཏམ་གང་ལའང་�ངས་མེད་པར་�ོག་
མེད་�་འ�ོ་བ་དང་། �ག་�་ནམ་མཁའི་ངང་ལ་གནས་པ་�མ་�ེད་པའི་ཉམས་དཔག་�་མེད་པ་འཆར་རོ། །འདི་དག་ནི་�ོང་བ་ངེས་པའི་ཚད་མས་�ང་�བ་པར་མངོན་པས་གནད་ཟབ་མོའ།ོ །མཉམ་གཞག་གཉིད་དང་

12-105
ང་ག�མ། མི་བ�ེ་ན་�ིལ་�ང་གིས་འ�ག་ལ། དར་ཅིག་མིག་བར་�ང་ལ་གཏད་པས་ཤེས་པ་གསལ་�ངས་�ེད་�ས། མིག་�ང་ཟད་�ད་ནས་ཐད་�ང་�་བ�ས་པས་ཉམས་སོ་མ་ཞིག་འཆར་ཏེ། དེ་ངོས་བ�ང་ནས་ངང་ལ་
བ�ོམས་པས། རིག་པ་རང་གསལ་ནམ་མཁའ་འ�་བའི་གསལ་བ་དེ་གསལ་བའི་འོད་གསལ་ཡིན་ལ། དེའི་ངང་གོམས་པས་�ང་སེམས་�མ་�ལ་བར་མེད་ནམ་མཁའ་གཅིག་�་སོང་བ་འ�་བ་ནི་དེའི་ཉམས་ཏེ། ནམ་
མཁའི་ད�ིངས་ན་ཡོད་པ་�མ་པ་དང་། རེས་�ས་སེམས་�ལ་བ་�མ་པ་ལ་སོགས་པ་དཔག་�་མེད་པ་འ�ང་ངོ་། །དེའི་ཚ�་འཇའ་འོད་དང་ཐིག་ལེ་དང་�འི་�ང་བ་ཡང་�ངས་མེད་པ་འཆར་ཏེ། �ང་�་གསལ་བའི་རང་
མཛ�ད།
 གདངས་�ི་ཁ་དོག་གི་འོད་གསལ་ཞེས་�འོ། །ཁ་དོག་གི་འོད་གསལ་ལས་རང་གི་�ས་�ི་�ལ་�ན་དང་ནང་�ོལ་མཐོང་བ་དང་ཉིན་མཚན་འ�་བར་�ང་བ་དང་། གཞན་�ི་�ས་�ི་ནང་དང་ཞིང་ཁམས་དང་�ལ་�་ན་
སེམས་ཅན་�ི་�་བ་ཅི་�ེད་པ་དང་འཆི་འཕོ་དང་�ེ་བ་ལེན་པ་�མས་�ང་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་�ེས་ཐོབ་ནི་མཉམ་གཞག་ལས་ལངས་ཞེས་�་�ེ། དེའི་ངང་ལས་ལངས་ནས་�ིའི་�ང་བ་འདི་དག་འོད་�འི་�མ་
པ་སང་སེང་ལ་�ེ་འ�ོ་�ི་ཤིང་འ�ང་བ་�མས་�ང་བར་�་བ་དང་། �་མའི་དཔེ་བ�ད་�་�་བ་དང་། ནམ་མཁའ་�ར་�་བ་དང་། ད་ཅིའི་ཉམས་དང་བ�ེས་ཏེ་�ོང་གསལ་�ང་ལ་འཛ�ན་མེད་གཅིག་�་�མ་�མ་�ང་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-106
ནི་གནད་ཡང་དག་པའོ། །གཉིས་པ་�ོད་ལ་དབང་པོ་གནས་�་བ�་བ་ནི། �ིལ་�ང་གིས་འ�ག་པའི་གསང་བ་ནས་ཚངས་�ག་གི་བར་ད�་མའི་ནང་ཨ་དཀར་པོས་དོང་ཚ�་བ�ེགས་པ་�ར་གནས་པ་�ན་མས་ཡར་
གཅིག་ལ་གཅིག་ཐིམ་ཚངས་པའི་�་གའི་བར་བ�ོམས་ནས། མཐར་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་ངང་�་སེམས་འཇོག་པའོ། །ག�མ་པ་ནམ་�ེད་ཤེས་�་�མ་པར་ག�ག་པ་ནི། ཉལ་�ས་སེང་གེའི་ཉལ་�གས་�ི་�ིང་ནང་
�་འོད་�འི་�ོན་མེ་ལ་གཏད་ནས་ཉལ་བའོ། །བཞི་པ་ཐོ་རངས་ཡེ་ཤེས་གསལ་བར་�ེད་པ་ནི། སེང་གེའི་�་�ངས་�ིས་�ེན་ལ་གཏད་དེ། �ི་ག�ག་ནས་ག�་གང་གི་ནམ་མཁར་ཨ་དཀར་པོ་ཞིག་�ིང་ངེ་འ�ག་པ་ལ་
 ༄༅། །སེམས་བ�ང་བས། དང་པོ་ཨ་གསལ་བ་ལ་དེ་ནས་དེ་ཡང་མེད་�ོག་པ་གཞན་ཡང་མ་འ�ས་པར་གསལ་�ངས་�ེད་པ་འཆར་བ་དེའི་ངང་ལ་བ�ོམ་པའོ། །འདི་དག་ནི་ཉམས་�་�ོང་བའི་གནད་

ཐེག་མཆོག་
གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་ཤིན་�་བ�ོན་པར་�འོ། །�་པ་འཕོ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། རབ་འོད་གསལ་ལས་འཕོ་བ། འ�ིང་�་�ས་ལས་འཕོ་བ། ཐ་མ་�ས་ངག་ལས་འཕོ་བའོ། །དེའང་འཕོ་སའི་�ལ་ག�མ་མ་ཡིན་�ི། འཕོ་
མཁན་�ི་�ོ་�ལ་ག�མ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ཅིག་འཕོ་ས་ག�མ་�་�ོར་ཏེ་གཞན་ཡིན་ནོ། །འདིར་རང་གིས་འོད་གསལ་འ�ོངས་ན་འཆི་ཀར་དེའི་ངང་ལས་རིག་པ་ཚངས་�ག་ལ་བཏོན་ནས་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�་འཕོ་བའོ། །�་

12-107
ང་བཞི། �ས་འ�ོངས་ན་འཆི་ཀར་�་�ས་�ི་ངང་ནས་ཚངས་�ག་ལ་རིག་པ་འཕངས་ནས་ཆོས་ཉིད་དོན་�ི་�འི་�་ལ་འཕོས་པས་བར་དོའ་� �་�ས་ཟིན་ནས་སངས་�འོ། །དེ་གཉིས་མ་འ�ོངས་ན་�ས་ངག་སེམས་ག�མ་�ི་
གནད་�་�ང་དང་བ�ན་ནས་ཚངས་�ག་ལ་འཕོ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། འཕོ་བའི་�ེ་�ག་�མ་པ་ག�མ། །དབང་པོ་དག་གི་ད�ེ་བ་ཡིས། །འོད་གསལ་དང་ནི་�་�ས་དང་། །ཐ་མ་�ས་ངག་ཡིད་ལའོ། །ཞེས་སོ། །�ས་
ངག་ཡིད་ལས་འཕོ་བ་ལ་�ེན་ཅན་�་�ང་དང་�ེན་འ�ེལ་འ�ང་བའི་�ེད་ལས་བ�ན་ནས་འཕོ་བ་དང་། �ེན་མེད་སེམས་�ི་དམིགས་པ་�ང་པས་འཕོ་བ་གཉིས་ལ་དངོས་�་འཕོ་བ་དང་དངོས་མེད་�ིས་འཕོ་བ་ཞེས་
མཛ�ད།
 ག�ངས་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ས་ངག་འཕོ་བ་�མ་པ་གཉིས། །དངོས་�་འཕོ་དང་དངོས་མེད་དོ། །དངོས་ནི་�ང་གི་�ང་བའི་ཐབས། །�་དང་བཟོ་དང་�་�ལ་དང་། །�ེན་ཅིང་འ�ེལ་ལ་�ངས་པས་ནི། །སོ་སོའ་�
འ�ང་བ་ནང་མ�ན་པས། །�ས་ངག་ཡིད་�ི་གཏད་པས་འ�བ། །དངོས་མེད་སེམས་�ི་གོམས་�ོབས་�ོན། །ཞེས་སོ། །ཚངས་�ག་ནི་འཕོ་བའི་ལམ་�ེ། �ོ་�ེ་གདན་བཞི་ལས། �་ག་ད�་ཡི་�ེང་རོལ་ནས། །འ�ལ་
�་ཡིད་�ིས་འཕོ་�ེད་ན། །ཉིན་བཞིན་�མ་ཟེ་གསོད་པ་དང་། །མཚམས་མེད་�་པོ་�ེད་པ་ཡང་། །�ོལ་འ�ར་འདི་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །�ག་པ་�ང་འ�ག་བར་དོའ་� གདམས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཚ�་འདིར་ཉམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-108
�་�ངས་པ་�ོགས་པ་�ང་འ�ག་གི་གནད་དང་། བར་དོ་དངོས་�ི་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ིར་བར་དོའ་� ད�ེ་བ་མང་ཡང་�བས་འདིར་དགོས་པ་ལ་�ོས་ནས། �ེ་ཤི་བར་དོ། �ི་ལམ་བར་དོ། ཆོས་ཉིད་བར་དོ།
�ིད་པ་བར་དོ་དང་ཆོས་ཚན་བཞི་ལས། དང་པོ་གཉིས་�་གདམས་པའི་�ལ་�ོང་�ེ། ཉིན་�ས་�་�ས་འོད་གསལ་�ི་གནད་དང་། བར་དོའ་� འཆར་�ལ་ལ་གོམས་པས། �ི་ལམ་�་འ�ོངས་པ་ནི་བར་དོའ་� �ོལ་ཚད་
ངེས་པ་�ེ། དེའང་གནད་གཅིག་�་�ིལ་ན། ཡོད་པ་ཆེད་�་མི་�ང་། མེད་པ་ཆེད་�་མི་བ�བ། ཡོད་པ་ལ་མངོན་པར་མི་ཞེན། མེད་པ་ལ་�ག་�ོག་མི་�། �་གཞག་དང་ལེགས་ཉེས་དང་�ང་�ལ་དང་། འཛ�ན་�ོག་གང་
 ༄༅། །ལའང་། འདས་པའི་�ེས་མི་བཅད། མ་འོངས་པའི་�ན་མི་བ�། ད་�ར་�ི་བག་ཆགས་གཉེན་པོ་དང་བཅས་པ་�ད་ལ་མི་བ�ེན་པར། �ད་མ་�ོད། བན་མ་�ན། འལ་མ་འོལ། ཤར་�ང་�ེས་

ཐེག་མཆོག་
མེད་�ག་�ད་�ི་�ང་བ་ལ་�ད་པས། �ང་བ་�ང་ཐོག་ནས་�ོལ། དངོས་པོར་འཛ�ན་པ་དག །དེ་ཡང་�ང་ཐོག་ནས་�ོལ་བ། �ེ�་�ས་�ེར་བ་�་�འོ། །འ�་བ་འ�ས་ཐོག་ནས་�ོལ། རང་ཡལ་�ེས་མེད། དེ་ཡང་
བར་�ང་གི་སེར་�་ཡལ་བ་�་�འོ། །�ང་ཤེས་གཉིས་མེད་�་�ོལ། �ི་ནང་རིས་མེད། དེ་ཡང་�་ལ་�་ཐིམ་པ་�་�འོ། །དེ་�ར་�ོགས་པས་བག་ཆགས་�ི་ཞེན་པ་ཆོད་དེ། �ོང་�ག་པ་ལས། �ེས་�་གང་གིས་འདས་

12-109
ང་�། པའི་�ེས་མ་བཅད། མ་འོངས་པའི་�ན་མ་བ�ངས། ད་�འི་ཤེས་པ་སོ་ལ་བཞག་ན། �་�ི་མེད་པར་འ�ེས་ནས། གཅིག་འ�ས་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་�་�ེ་�ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ་ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་བར་དོ་དངོས་�ི་གདམས་པ་ནི། ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་�མས་རིམ་�ིས་ཐིམ་ནས། ནམ་མཁའ་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་པའི་ཚ�། ད�་མའི་ཡར་�འི་ཧཾ་དང་མར་�འི་ཨ་གཉིས་�ིང་གར་འ�ས་པས་བདེ་གསལ་
�མ་པར་མི་�ོག་པའི་འོད་གསལ། �ང་བ་དང་། མཆེད་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། ཉེ་བར་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ད་ཅིག་གཅིག་དང་། གཉིས་དང་ག�མ་དང་། བཞིར་འཆར་ཏེ། �ར་འོད་གསལ་ལ་གོམས་པའི་�ལ་
མཛ�ད།
 འ�ོར་པས་དེར་ངོས་ཟིན་ནས་འོད་གསལ་མ་�་འ�ེས་ཏེ། �ད་ཅིག་མ་ལ་ཡར་ཀ་དག་ཆོས་�འི་ད�ིངས་�་ཟང་ཐལ་ལོ། །དེར་མ་ཟིན་པ་�མས་ལ་�ིད་པའི་བར་དོར་དབང་པོ་འ�ིང་�མས་ཡི་དམ་�འི་�་�ས་ཤར་
བས་�ོལ་ལ། ཐ་མ་�མས་ལས་བཟང་པོའ་� འ�ོ་མ�ད་དེ། �ི་མ་ལ་�་ན་མེད་པའི་ཆོས་དང་�ད་ནས་�ོལ་བར་ངེས་སོ། །�་འ�ལ་ལས། �ེ་འདིར་�ོལ་བ་མ་ཐོབ་�ང་། །�ེས་གཞན་�ིད་པར་�ོལ་བར་འཐོབ། །
ཅེས་སོ། །�ན་མོང་གི་�གས་ལའང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མོས་པ་དག་�ི་མར་�ོལ་བར་བཤད་དེ། བཞི་བ�་པ་ལས། དེ་ཉིད་ཤེས་པས་གལ་ཏེ་འདིར། །�་ངན་འདས་པ་མ་ཐོབ་�ང་། །�ེ་བ་གཞན་�་འབད་མེད་པར། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-110
ངེས་པར་ཐོབ་འ�ར་ལས་བཞིན་ནོ། །ཞེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་གི་འ�ོས་དང་བཅས་པས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་� བསམ་གཏན་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ག�མ་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ་ལ་གཉིས་ལས།
མདོར་བ�ན་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ་ནི། །ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་ཤེས་པར་�། །དེ་ལ་གོམས་པར་�ར་ན་ཡང་། །ཡེ་ཤེས་�ང་བ་�ག་པར་འཆར། །ཡང་དག་ལམ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །
ཞེས་སོ། །�ས་པར་བཤད་པ་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། བདེ་གཤེགས་དགོངས་པ་�མ་གཉིས་ཏེ། །མ་བཅོས་བཞག་པས་�ང་ཚ�ར་འགག །མ་བ�ོམས་བ�ས་པས་�ོད་ཚད་�ེད། །ཅེས་སོ། །དེའང་ཆོས་ཉིད་མའི་�ང་བ་
 ༄༅། །ལ་རེ་དོགས་�ོ་བ�་མེད་པས་མཉམ་�ེས་རིས་མེད་ཆེན་པོར་དགོངས་པ་བར་མཚམས་མེད་པ་�་བོ་�ན་�ི་�ལ་འ�ོར། ནམ་མཁའ་མཐའ་ད�ས་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལ་ཡེངས་དང་མ་ཡེངས་

ཐེག་མཆོག་
མེད་པར་�ོང་�ར་གཅིག་�་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་�ས་ན་ཉིན་མཚན་ཁ་�ོར་�ི་�ོམ་པ་ཞེས་�་�ེ། ཉིན་མོ་འདས་པའི་ཆ། མཚན་མོ་འཁོར་བའི་ཆ། ཉིན་མཚན་�ད་མི་�ེད་པར་ཤར་བས། �ོམ་ཉམས་ཉིན་མོ་
གསལ་�་མེད། མཚན་མོ་མི་གསལ་བ་མེད་པར་�ིལ་�ིས་སོང་བ་ཡིན་ནོ། །དོན་གཉིས་པ་དེའི་མན་ངག་�་མཚ�་ཅོག་གཞག་གི་ཐབས་ནི། མིག་�འི་�ངས་མ་ལ་�་མཚ�་ཟེར་ལ། དེ་མི་འ�ལ་བར་འཇོག་པས་�་མཚ�་

12-111
ང་�ག ཅོག་གཞག་ཅེས་�འོ། །དེ་ཡང་མི་བ�ོམ་ན་མི་བ�ོམ། �ོམ་�ེད་ཕན་ཆད་མིག་མི་འ�མས་པར་�ིག་གེ་�་བ་གནད་ཡིན་ནོ། །དེ་�ར་�ས་པས་དཔེར་ན་�་མཚ�ར་གཟའ་�ར་ལ་སོགས་པའི་ག�གས་བ�ན་ཅི་�ང་བ་
ཐམས་ཅད་བ�་ཡལ་ལེ་�ང་�ལ་�་ཡོད་ལ་ག�ང་�ལ་�་མེད་པས་�་མཚ�་ལ་མ་གོས་པ་བཞིན་�། �ལ་འ�ོར་པའི་མིག་ལམ་�་�ིའི་�ང་བ་ཤར་ཚད་�ང་ངོར་�ང་ཡང་། �ང་ཐོག་�་ཤེས་པ་མ་ཤོར་བས་ག�ང་�ལ་
�་མེད་དེས་མ་གོས་པས། �ི་�ང་བས་ཤེས་པ་ལ་མ་གོས། ནང་ཤེས་པས་�ང་བ་ལ་མ་བ�ང་། �ང་ཤེས་འ�ེལ་དོན་ཆད་པས་ག�ང་འཛ�ན་�ལ་མེད་�་སངས་ཏེ་ཚ�གས་�ག་�ག་པའི་�ོམ་པ་ཞེས་�འོ། །འདི་ལ་�ོམ་
མཛ�ད།
 པ་དངོས་དང་། གོལ་ས་བཅད་པ་གཉིས་ལས། དངོས་ནི་�ང་སེམས་གནད་ལ་ག�ན་ནས་ཤེས་པ་རང་སོར་བཞག་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ོམ་པ་ཞེས་ནི་སེམས་གནས་ལ། །འ�་བ་�ི་ནང་གཅོད་པ་�ེ། །ག�ང་དང་
འཛ�ན་པ་འགག་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། ཡེ་ནས་མ་བཅོས་རང་�ང་ཅོག་གཞག་ཉིད། །�ང་བས་མ་བ�ར་�ོ་ཡིས་མ་བཅོས་པ། །ཆོས་ཉིད་མཁའ་ལ་གནས་ན་དགོངས་པར་བ�ན། །ཆོས་�འི་ཡེ་ཤེས་
བསམ་པ་�ན་�ངས་ཏེ། །འ�་�ེད་མེད་ན་�ོམ་པའི་དགོངས་པ་ཡིན། །དམིགས་པའི་�ོགས་དག་མི་འཛ�ན་ན། །�་མཚ�ར་གཟའ་�ར་ཤར་བ་བཞིན། །འཛ�ན་མེད་གསལ་ཆ་མ་འགགས་པ། །དགོངས་པའི་འ�ག་�ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-112
དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཚ�་ཆོས་ཉིད་ཡེ་གཞག་གི་དགོངས་པར་�ོགས་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། དག་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོ་�འི་�ལ་�མས་རང་དག་པར། །མ་�ོག་�་ནི་�ངས་པ་བཞིན། །�ང་བ་�མས་
ནི་རང་སར་�ོགས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་གོལ་ས་བཅད་པ་ནི། དེ་ཡང་ཚ�གས་�ག་འགགས་ནས་�ན་མེད་�་སོང་ན། ཞི་གནས་�ོགས་གཅིག་�་སོང་བས་དེ་གོལ་སའོ། །འ�ོ་�ོད་�་འ�མས་ལ་སོང་ན་གོལ་སའོ། །
གཏིང་གསལ་རང་གདངས་མ་�ེད་ན་གོལ་སའོ། །�ེ་གཅིག་ཐིས་�ར་�་འཛ�ན་ན་གོལ་སའོ། །མདོར་ན་རིག་པ་རང་གསལ་�་�ོལ་འཛ�ན་མེད་རང་གནས་�ི་�ོམ་པ་ལས་གཞན་�མས་གོལ་ས་ཡིན་པར་རིག་པར་�འོ། །
 ༄༅། །ཐལ་འ�ར་ལས། མ་གོལ་གནས་པའི་�ོམ་པ་ནི། །དབང་པོའ་� �ོ་�མས་གསལ་བ་ལ། །ཡིད་�ི་�ོག་པར་མ་འ�ས་པ། །ཤེས་པ་ཉིད་ལ་�ོད་པའི་ཡིད། །�ིར་ལ་ཤོར་བ་མེད་པ་ཉིད། །ཅེས་

ཐེག་མཆོག་
སོ། །དེའང་ཤེས་པ་ལ་�ང་བས་མ་གོས། �ང་བ་ལ་ཤེས་པས་མ་�ད། རང་བཞིན་གསལ་�ངས་�ེད་ལ་�ེ་གཅིག་འཛ�ན་པའི་བ�ོད་�ར་མེད་པར། ཡངས་པ་�ོ་ལེ་བ་�་ཡན་རང་སངས་ཆེན་པོ་�ལ་�ལ་བ་ནི་རང་�ང་
ཡེ་ཤེས་�ི་�ོམ་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �ོམ་པའི་མཚན་ཉིད་�ང་�ལ་ནི། །མཚན་ཉིད་�ོང་གསལ་རིག་པ་ལ། །རང་བཞིན་གང་�་མ་འ�ེས་པ། །ག�ང་དང་འཛ�ན་པའི་མཐའ་ཟད་དང་། །ཆོས་ཉིད་རང་ངོ་དག་པའོ། །

12-113
ང་བ�ན། ཞེས་སོ། །ཞར་ལ་མ་བ�ོམས་པའི་�ོན་ནི། དེ་ལས། མ་བ�ོམས་པ་ཡི་�ོན་ཉིད་ནི། །འཁོར་བའི་མཚན་ཉིད་མངོན་�ང་བས། །བདག་དང་གཞན་ཏེ་�ལ་ཤེས་དང་། །ཚ�ག་དང་བཅས་ཏེ་�་བ་དང་། །དམིགས་དང་
བཅས་པའི་�ལ་དག་དང་། །ཉོན་མོངས་བདག་�་འཆིང་བར་འ�ར། །སངས་�ས་ལམ་ཡང་�ོར་བ་དང་། །འ�ས་�འི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་དང་། །ཆོས་�ན་མཉམ་པའི་གཞི་མེད་དང་། །རང་རིག་ཁམས་ག�མ་
བཅིངས་པ་དང་། །�ོག་དང་བཅས་པའི་�ང་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །དེས་ན་�ོམ་པ་ལ་བ�ོན་པར་�འོ། །ག�མ་པ་དེའི་དགོངས་པ་�ང་�ིད་གཞི་གཞག་གི་ཆོས་ཉིད་འཆར་བ་ནི། �ར་གཞི་བཞེངས་ཞེས་�ོག་ད�ོད་
མཛ�ད།
 �ིས་གང་�ང་ལམ་�་�ེད་པ་�ན། �བས་འདིར་�ོས་པ་ཆོད་ཟིན་ནས་རང་གཞག་ལ་�ོལ་བས། གཞི་དངོས་པོའ་� འ�ག་�ལ་ལས་མི་གཡོ་ཞིང་དེའི་�ེང་�་གནས་�ས་པའི་�ིར་རོ། །�ོང་�ག་པ་ལས། �ོག་པ་མེད་
པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མ་བ�ང་འགག་མེད་རང་�ང་བས། །རང་རིག་གསལ་བའི་�ལ་ངོ་ཤེས། །གཞི་གཞག་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །བསམ་པ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རང་
གནས་�ན་འ�མས་�ང་བ་ནི། །�་བཞི་རང་ལོག་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ན་པ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�་�ེད་རང་དག་�ང་བ་ནི། །འཛ�ན་པ་རང་དག་བསམ་གཏན་ཞེས། །�ན་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-114
བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་དེའི་འ�ས་�་ནི། ཉོན་མོངས་པ་རང་�ས་བཏབ་པས། ཉོན་མོངས་རང་དག་གི་ཆ་དེ་ཡེ་ཤེས་�་ཤར་ནས། �ང་�གས་�ི་ཆོས་�་ཚ�གས་�་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ཆོས་�འི་ངང་
�་རང་གསལ་�ེན་པར་�ོལ་བ་ཡིན་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། བབས་�་�བ་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །གཞི་གཞག་ཆེན་པོ་རང་སར་དག །ཐོག་བབས་ཆེན་པོའ་� སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་བ་ཐད་ཀར་རང་སར་དག །ཡིན་པར་
�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བ�ན་�ི་ཚ�ག་�མས་རང་སར་དག །མིན་པར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མ་�ིན་ལེན་པ་རང་སར་དག །ཡིན་དང་མིན་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མི་ཚངས་�ོད་པ་རང་སར་དག །འཆལ་བ་མེད་
 ༄༅། །པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ངག་འ�ལ་�མས་ནི་རང་སར་དག །�ལ་ལ་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�་མའི་ཚ�ག་�མས་རང་སར་དག །འ�་བར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འདོད་ལོག་�མས་ནི་རང་

ཐེག་མཆོག་
སར་དག །ཀ་ནས་དག་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོག་གཅོད་པ་ཡང་རང་སར་དག །�ེན་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བ�བ་སེམས་�མས་ནི་རང་སར་དག །འ�ས་�ར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །གནོད་སེམས་�མས་ནི་
རང་སར་དག །�་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ག་པ་�མས་ནི་རང་སར་དག །ག�གས་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འཛ�ན་པའི་ཆ་�མས་རང་སར་དག །�ི་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཤེས་པའི་ཆ་�མས་རང་

12-115
ང་བ�ད། སར་དག །རོ་ཉིད་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོང་�ེད་ཤེས་པ་རང་སར་དག །རེག་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རེག་�འི་ཤེས་པ་རང་སར་དག །ཅེས་སོ། །དོན་ག�མ་པ་�་བ་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་ལ་བཞི་
�ེ། �་བ་�ོང་�ེར་�ན་གཅོད། དེའི་མན་ངག་རི་བོ་ཅོག་གཞག་གི་ཐབས། དེའི་དགོངས་པ་ཁམས་ག�མ་ཡོངས་�ོལ། དེའི་འ�ས་�་ཉོན་མོངས་གནས་དག་གོ །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། �་བ་�ིའི་རབ་�་ད�ེ་བ་དང་།
རང་གི་དོན་ངོས་ག�ང་བའོ། །དང་པོ་ལ་རང་བཞིན། ད�ེ་བ། ས་མཚམས་ག�མ་ལས། �་བའི་རང་བཞིན་ནི། �ང་�ིད་�ོད་བ�ད་ཡེ་ནས་�ོལ་བར་གནས་པ་�ོགས་པའི་�ོ་དང་འ�ེལ་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �་
མཛ�ད།
 བའི་རང་བཞིན་�ོད་བ�ད་ལ། །མ་�བ་མེད་པས་གང་ཡང་�ོལ། །�ོལ་བའི་ཆོས་ལ་�མ་�ིན་�ལ། །ཅིར་�ང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ལས། །བཅོས་མའི་ཆོས་ཉིད་ལོགས་ན་མེད། །ཇི་�ར་�ད་�ང་མི་�ོག་�ེ། །�ང་དང་
�ང་མེད་རང་�ང་ངོ་། །ཞེས་སོ། །ད�ེ་ན་ཚ�ག་དོན་�་བའི་�་བ། �མ་�ངས་པའི་�་བ། རང་བཞིན་�ི་�་བ་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི་ཚ�ག་གི་�་བ་སོ་སོའ་� ཡིད་ད�ོད་�ིས། ཡེ་ནས་�་�ལ་�་འདོད་པ་དང་། འབད་
མེད་ཡེ་�ོལ་�་འདོད་པ་དང་། �ོ་རིམ་གོང་ནས་གོང་�ིད་ལ་�ོས་ནས་རིས་མི་འ�ར་འདོད་པ་དང་། དགེ་�ིག་ལས་འདས་པར་འདོད་པ་དང་། �ས་མེད་�ང་མེད་ཆེན་པོར་འདོད་པ་དང་། མ་བ�ར་རང་དག་ཆེན་པོར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-116
འདོད་པ་དང་། རང་ཤར་རང་�ོལ་ཆེན་པོར་འདོད་པ་དང་བ�ན་ནོ། །དོན་�ི་�་བ་རིག་པ་རང་ཐོག་�་�་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་�་བ་�མ་པ་གཉིས། །ཚ�ག་གི་�་དང་དོན་�ི་�། །ཚ�ག་གི་�་བ་བ�ན་རིམ་ལས། །
སོ་སོའ་� འདོད་པ་�ོར་�ས་ཏེ། །�་�ལ་འབད་པ་མེད་པ་དང་། །རིམ་འ�ག་རང་གཞན་�ད་འདོན་དང་། །�ོག་བཅད་དགེ་�ིག་�ལ་བ་དང་། །�ས་མེད་�ང་ས་མེད་པ་དང་། །མ་བ�ར་�ང་བ་རང་དག་དང་། ཉོན་
མོངས་རང་གཞག་�ོལ་བར་འདོད། །དོན་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་ལ། །ཤེས་རབ་�ིས་ནི་མ་ཡིན་པར། །དབང་པོའ་��ོད་�ལ་ཉིད་�་�། །ཞེས་སོ། །ཚ�ག་གི་�་བ་ནི་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་སེམས་�ོང་�ིའི་�་བ་བ�ས་པའོ། །
 ༄༅། །གཉིས་པ་�མ་�ངས་པའི་�་བ་ནི་རིམ་ད�་སོ་སོའ་� �་བ་�མས་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། བ�ོད་ཚ�ག་མིང་གི་�མ་�ངས་ནི། །�ི་དང་ནང་དང་གསང་བ་དང་། །�་ན་མེད་པའི་�་བ་བཞིའོ། །�ི་ནི་

ཐེག་མཆོག་
ཆོས་ཅན་�་བ་ལ། །རིམ་བ�ད་�ོ་ཡི་འདོད་པ་�ེ། །ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་པ་ཉིད་�་འདོད། །ནང་གི་ཆོས་ཉིད་ལ་བ�ས་པས། །ངོ་དང་རང་བཞིན་�་མར་མཐོང་། །གསང་བ་རང་རིག་ལ་བ�ས་པས། །�་�་�ད་�་འ�ེལ་
ཆགས་མཐོང་། །ཁོ་ན་ཉིད་ནི་ད�ིངས་རིག་གོ །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་རང་བཞིན་�ི་�་བ་ལ། གནས་པའི་�་བ་འཁོར་འདས་གདོད་ནས་�་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། མཐོང་དག་གི་�་བ་�་འ�ས་�་�ོལ་ལས་འདས་པ་

12-117
ང་ད�། དང་། རང་བཞིན་�ི་�་བ་�ང་�ིད་ཡེ་�ོལ་�་�ང་བ་དང་། བཅོས་མེད་�ི་�་བ་མཐའ་�ོལ་�ོང་ཡངས་ཆེན་པོ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་འཁོར་ལོ་བཤད། །གནས་པའི་�་བས་ཆོས་�ན་�ོགས། །རང་
བཞིན་དག་པས་འཁོར་འདས་�ེད། །�ས་པ་མེད་པས་�ང་བ་�ོར། །ཡང་དག་ལམ་�་�ོང་པས་�བ། །�ོགས་འ�ང་ཆོས་ཉིད་�ོང་པའོ། །�་བ་མེད་པས་�ང་མེད་�ོགས། །འཁོར་བ་དག་པས་འདས་པའོ། །གཞན་
ཡང་མཐོང་དག་�་བ་ནི། །དངོས་མེད་རང་དག་�ོགས་པ་ཆེ། །�་ལ་མཆོད་པ་མི་དགོས་ཏེ། །�གས་�ི་བ�ས་བ�ོད་དཀའ་�བ་མེད། །བ�ག་པ་མར་མེ་�་བཤོས་ཅི། །ཚ�གས་དང་གཏོར་མ་མཆོད་པ་མེད། །གཏོང་
མཛ�ད།
 དང་�ིན་�ེག་མཆོད་�ེད་མེད། །ཕ་རོལ་�ིན་�ག་ལས་མཐའ་མེད། །དེ་�ར་གཞི་�་གང་མེད་པས། །�ོག་གཅོད་མ་�ིན་�ང་དང་མི་ཚངས་�ོད། །�་བ་མེད་དང་�ོམ་དང་�ོད་པ་མེད། །བ�ར་མེད་ད�ད་�་མེད་པས་
བ�ོམ་པའི་འདོད་པ་གང་། །�ོང་དང་གསལ་བ་སེམས་�ི་འདོད་པ་གང་། །དེ་བཞིན་ཆོས་དང་སངས་�ས་ཆོས་མེད་པའོ། །གཞན་ཡང་རང་བཞིན་�་བ་བ�ན་པ་ནི། །ས་�་མེ་�ང་འ�ང་བ་མངོན་སངས་�ས། །བཅོས་
པ་མེད་པར་རང་�ོལ་ཆེན་པོ་ཉིད། །འདོད་ཆགས་ཞེ་�ང་གཏི་�ག་�ང་�བ་གཞི། །�མ་�ོག་ལས་�ི་�ོད་པ་�ོགས་པའི་གདེང་། །འཁོར་བ་མ་�ངས་སངས་�ས་དགོངས་པའོ། །�ས་དང་ངག་ཡིད་དང་བས་�་ག�མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-118
�ོགས། །སེམས་དང་མ་རིག་འ�ལ་པ་ཆོས་ཉིད་གཞི། །ལས་དང་བག་ཆགས་ཞེན་པ་�་གནད་དོ། །གཞན་ཡང་བཅོས་མེད་�་བ་ནི། །ཆོས་ལས་མ་�ང་སངས་�ས་པ། །�་ཡིས་མ་བ�ེད་འ�ས་�་�ོགས། །�ེན་�ིས་
མི་འཇིག་�ས་�ངས་ཏེ། །�ང་ལས་མ་�ང་�བ་པའི་མཐའ། །�ད་ལ་མ་བ�ེན་མན་ངག་གིས། །�་ངན་འདས་པའི་�་བ་བཅད། །འཁོར་བའི་འ�ས་�་�ིན་པར་�ས། །ཡང་དག་མ་ཡིན་མ་དག་གཞི། །ཉོན་མོངས་
�ག་གི་གཞི་མ་ལ། །�ང་�བ་ས་བོན་�ོངས་པར་�ས། །ངན་སོང་ག�མ་�ི་ག�གས་�ིན་ཏེ། །�་ག�མ་པོ་ཡང་ལག་བཅངས་སོ། །ཞེས་སོ། །ཐ་མ་འདི་རང་རིག་�ན་�བ་ཆེན་པོའ་� �་བ་�ེ། �ོལ་འ�ལ་གཉིས་�ི་
 ༄༅། །རང་བཞིན་�་བར་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །བ�ོད་�འི་�་བ་ཞེས་�གས་པ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་ས་མཚམས་ནི། �་བ་�ིའི་ས་མཚམས་རང་རང་གི་�ོགས་པ་དང་འ�ེལ་�ས་�ོང་�་ཕེབས་པ་ཡིན་

ཐེག་མཆོག་
ལ། �ད་པར་�་ཚ�ག་དོན་�ི་�་བའི་ས་མཚམས་ཡིད་ད�ོད་དང་། དེ་ལས་འདས་པས་འ�ེད་དེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཚ�ག་དོན་�་བའི་ས་མཚམས་ནི། །ཚ�ག་ནི་བ�ོད་པའི་�་ཡིན་ཏེ། །གང་གིས་བ�ོད་དང་�ལ་�ེད་
པ། །དེ་ལ་བསམ་པས་ཡིད་ད�ོད་དོ། །དོན་ནི་རང་�་རང་གིས་�། །མངོན་�མ་ཚད་ནི་ག�མ་དག་གིས། །�་�་�ད་ལ་མངོན་�་�ོད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་རང་གི་�་བ་ངོས་ག�ང་བ་ནི། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་�་�ལ་

12-119
�ག་�། �ན་�ིས་�བ་པའི་�་བ་�ེ། ད�ེ་ན་ག�མ་ལས། དང་པོ་�ི་ཆོས་ཅན་ལ་བ�ས་པས་ཆོས་ཅན་རང་བཞིན་མེད་པར་མཐོང་། དེ་ཡང་ཆོས་ཅན་�མ་�་པ་ལ་�ོ་�ེའི་མིག་གིས་བ�ས་པས་�ང་བ་�་མའི་དཔེ་བ�ད་�་
མཐོང་�ེ། འ�ལ་པ་ཡང་དག་�་�བ་པ་མེད་པར་�ོགས་པས་ཁམས་ག�མ་�་�ོག་པའི་དོགས་པ་མེད་པས་�ོ་བདེ། ཆོས་ཅན་�ེ་�ག་པ་ལ་ཤེས་རབ་�ི་མིག་གིས་བ�ས་པས། �ན་�ོབ་�ི་�ང་བ་གཞི་མེད་ཡེ་དག་
ཆེན་པོར་�ོགས་པས། རིག་པ་ལ་ལས་དང་བག་ཆགས་མེད་པའི་�ོ་བདེ་�ེད་པ་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ི་ཡི་�་བ་འདི་�་�ེ། །དམིགས་པར་�ང་བའི་�ལ་�མས་ལ། །རང་བཞིན་མེད་པར་གང་གོམས་པ། །འདིས་ནི་
མཛ�ད།
 �ང་�ོང་གཉིས་�་མེད། །ཚ�གས་�ག་མ་བཀག་�ག་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། ཆོས་ཅན་མཚན་མར་�ང་བ་ལ། །མིག་གི་དབང་པོ་མ་འགགས་པས། །སེམས་�ི་�་བ་ལེགས་པ་ཡིན། །རང་གི་རིག་པ་
གསལ་བ་ཡི། །ཆོ་འ�ལ་�ི་ཡི་�ང་བ་�ེ། །�ོག་མེད་གསལ་བའི་ངོ་བོ་ལས། །རང་�ང་ཆེན་པོར་ཤེས་�ར་ན། །ཆོས་ཅན་�་བའི་�་བའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནང་ཆོས་ཉིད་ལ་བ�ས་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་ཡེ་
ཤེས་�ི་མིག་གིས་མཐོང་�ེ། རང་རིག་�འང་འཛ�ན་པའི་སེམས་མེད་པར་�ོགས་པས། ཆོས་ཟད་�ི་ངང་�་�ོ་བདེ་བ་ནི། རང་ཤར་ལས། ཆོས་ཉིད་རིག་པ་�ེ་མེད་ལ། །�མ་�ོག་མཚན་མ་ངང་གིས་མེད། །རིག་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-120
དགག་�བ་མེད་པ་ལ། །ཞེན་པའི་�ོད་པ་ག་ལ་ཡོད། །ཆོས་ཉིད་�ོགས་པར་�ེད་པ་ནི། །�ར་མེད་ངང་�་ཤེས་པར་�། །�་�ེད་�ལ་བའི་རིག་པ་ནི། །གང་གི་�ོགས་�་མ་�ང་ན། །�ོམ་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་�འོ། །དེ་ཡང་
�ོགས་�ེད་འདི་�་�ེ། །འ�་ཤེས་གཅིག་པའི་ཤེས་རབ་�ིས། །�ོ་གཏིང་ཡིད་ཆེས་�ར་པ་དང་། །ཆོས་ཉིད་�ེ་མེད་�ོགས་�ར་ན། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་�ེ་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་གསང་བ་རིག་པ་ལ་བ�ས་པས་
ད�ིངས་རིག་གཉིས་�་མེད་པར་མཐོང་�ེ། ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གིས་སངས་�ས་མི་ཐོབ་པར་ཐག་ཆོད། འཁོར་འདས་ཀ་དག་ཆོས་ཟད་�་མཐོང་བས་�ོ་བདེ་བ་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ད�ིངས་དང་རིག་པ་�ས་མཐོང་བ། །
 ༄༅། །འདིས་ནི་སངས་�ས་ས་ལ་གོམས། །འདི་ལས་ཐབས་གཞན་གོང་ན་མེད། །ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་ལས་�ད་པར་འཕགས། །ཞེས་པ་དང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། སངས་�ས་�ན་�ི་�་�གས་

ཐེག་མཆོག་
ནི། །ད�ིངས་རིག་གཉིས་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�་�འི་�་བ་�མས་ལ་མིང་�་བཏགས་ན་�ོང་�ེར་�ན་གཅོད་�ི་�་བ་ཞེས་�་�ེ། མངལ་�ི་�ོང་�ེར་�ན་ཆོད་ནས་ཁམས་ག�མ་�་མི་�ོག་པར་ཚ�་འདི་
ཉིད་ལ་སངས་�་བའོ། །དེའང་དབང་པོའ་� �ད་�ིས་རབ་འདི་ཉིད། འ�ིང་བར་དོ། ཐ་མ་རང་བཞིན་�ལ་�ར་སངས་�་བས་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། རབ་ལ་�ེ་གཉིས་མི་དགོས་ཏེ། །འ�ིང་པོ་�ེ་གཉིས་མཚམས་

12-121
རེ་གཅིག �འོ། །ཐ་མ་�མས་ནི་ད�གས་�ང་�ེ། །�ལ་པ་པོས་ནི་རང་�ད་འ�ོལ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་དེའི་མན་ངག་�་རི་བོ་ཅོག་གཞག་གི་ཐབས་ནི། ཐམས་ཅད་�་བས་ཐག་ཆོད་�་བཅོས་བ�ད་མེད་པར་�ང་བ་�ང་ཐོག །
རིག་པ་རིག་ཐོག་�་བཞག་པས། ཐེག་པ་�ན་�ི་དགོངས་པ་དེར་འ�་ལ་དེའི་ངང་ནས་ཐམས་ཅད་�ི་དོན་མཐོང་ཞིང་། གཞན་�ིས་འདིའི་དོན་མི་མཐོང་�ེ། དཔེར་ན་རི་�ལ་�ི་�ེ་ནས་དམའ་བའི་�ང་པ་�མས་�ས་
གཅིག་ལ་མཐོང་ཡང་། �ང་ནས་རི་བོའ་� �ེ་མི་མཐོང་བ་བཞིན་�། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡེ་�ོལ་�ན་�ིས་�བ་པའི་ངོས་ནས་བ�ས་པས་ཐེག་པ་རིམ་ད�འི་འདོད་པ་རང་�གས་�་�ོགས་ལ། ཐེག་པ་གཞན་�ིས་འདིའི་
མཛ�ད།
 དགོངས་པ་མི་�ོགས་ཤིང་། ཁམས་ག�མ་ཡོངས་�ོལ་ཆེན་པོར་�ོགས་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། �་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་�ིད་གཅིག་པར་རང་ཤར་བས། །ཁམས་ག�མ་རང་སར་�ོལ་བར་ནི། །ཨ་ཏི་རང་
གཞག་ཆེན་པོར་�ོགས། །གཞག་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་བ་རང་གཞག་གཞིར་ཤར་བས། །ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའ་� �་བར་ནི། །བཙལ་བ་མེད་པའི་�ལ་�་�ོགས། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དེའི་དགོངས་པ་ཁམས་
ག�མ་ཡོངས་�ོལ་ནི། དེ་�ར་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་པས་བ�ས་ན་མ་�ོལ་བ་གང་ཡང་མེད་དེ་ཡེ་ནས་བཅིངས་�ོལ་ལས་འདས་པ་གཞི་མེད་རང་�ང་ཆེན་པོ་�ི་ལམ་�་མའམ་ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་�་མཐོང་བས།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-122
མཁའ་མཉམ་�ོང་ཆེན་�ི་དགོངས་པར་�ོགས་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། �ང་ཚ�ར་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མ་བསམས་�ག་མཐོང་�ང་བར་ནི། །འ�ོ་འོང་ཟད་པའི་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །
ག�ང་བ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །མ་འགགས་དག་པའི་�ང་བ་ནི། །རོལ་པ་ཆེན་པོའ་� ཏིང་འཛ�ན་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །འཛ�ན་པ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རང་ཤར་�ང་བ་ཆེན་པོ་ནི། །མ་
འགགས་མི་�ོག་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ག་�་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བདག་�ོག་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །རང་གཞག་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ག་
 ༄༅། །ཆད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བཟང་ངན་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །�ང་�ང་�ལ་བའི་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ང་དོར་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོགས་མེད་རང་

ཐེག་མཆོག་
�ོལ་�ང་བ་ནི། །�བ་གདལ་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་དེའི་འ�ས་�་ཉོན་མོངས་གནས་དག་ནི། དེའི་ཚ�་ཉོན་མོངས་པ་མ་�ངས་ལ་མི་གནས་པར་གནས་�་དག་
པ་ནམ་མཁའ་ལ་�ིན་དེངས་པའམ། �འི་�ོག་དེངས་པ་�ར། དང་པོ་འ�ལ་མ་�ོང་། ད་�་འ�ལ་པ་ལ་མི་གནས། ཐ་མ་འ�ལ་མི་�ིད་པའི་གཞི་ཡིན་ཐོག་�་ཕེབས་པས། ཆོས་བོར་བའི་གང་ཟག་ཅེས་�་�ེ། ཡང་དེ་

12-123
རེ་གཉིས། ཉིད་ལས། ཆོས་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བདེ་དང་རང་འཛ�ན་རང་སར་དག །བདག་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཞེན་པའི་�ོ་�མས་རང་སར་དག །བདག་མེད་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཆ་དང་�ལ་བ་རང་སར་
དག །ཟག་བཅས་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བ�ེད་པའི་འ�ང་བ་རང་སར་དག །ཟག་མེད་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�ལ་�ེན་�ི་མ་རང་སར་དག །ཅེས་སོ། །འདི་ནི་�་བ་བ�ན་པའི་འ�ས་�འོ། །དོན་བཞི་པ་
འ�ས་�་ལ་�ན་�་�ེད་པའི་�ལ་འ�ོར་ལ་བཞི་�ེ། རང་བཞིན་�མ་དག་གི་འ�ས་�། དེའི་མན་ངག་�་རིག་པ་ཅོག་གཞག་གི་ཐབས། �ིད་ག�མ་ཀ་དག་གི་དགོངས་པ། ཉོན་མོངས་རང་�ོལ་�ི་འ�ས་�འོ། །དང་
མཛ�ད།
 པོ་ལ། �ལ་པོ་གདན་ས་ཟིན་ཏེ་མི་འ�ར་བ། དམངས་ཆམ་ལ་ཕེབས་ཏེ་མི་འ�ར་བ། �ོན་པོ་བཙ�ན་�་ཟིན་ཏེ་མི་འ�ར་བ་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་�ལ་རིགས་�ི་བོ་ནས་དབང་བ�ར་བས་རང་གི་�ལ་ས་
ཟིན་ཏེ་མི་འ�ར་བ་དང་འ�་བར། རིག་པ་རང་ས་ཟིན་ཏེ་ཆོས་ཉིད་ལས་མི་འ�ར་བས་རང་ས་ཟིན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་�ལ་པོ་གཅིག་གིས་�ལ་ཁམས་ལ་དམག་�ངས་ནས་འབངས་ཆམ་ལ་ཕེབས་�ས་དེའི་�ལ་
འབངས་�ོར་དང་བཅས་པས་འ�ར་ས་མེད་པ་དང་འ�་བར། �ོ་�འི་�མ་ཤེས་འཆར་བའི་གཞི་�ོངས་པས་འཁོར་བའི་མིང་མེད་པའོ། །ག�མ་པ་ནི་�ལ་པོ་ཞིག་གི་�ོན་པོ་དམ་པ་�ལ་གཞན་�ི་�ལ་པོས་བཙ�ན་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-124
བ�ང་ན། �ལ་པོ་དེ་ཡང་གཞན་�ི་�ལ་པོས་ཅི་ཟེར་ལ་ཉན་དགོས་པ་དང་འ�་བར། ཡིད་�ི་�མ་པར་ཤེས་པ་འ�་བ་�ན་ཆད་པས། དེའི་འཆར་གཞི་རིག་པ་རང་དབང་ཐོབ་པའོ། །དོན་�ི་འ�ས་�་�ར་མི་�ོག་པ་
བསེ་ཤིང་གི་འ�ས་�་�་�་�ེ། �ོལ་བས་�ས་པས་�ང་བ་�་�་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ནས་དེ་�ར་གནས་པའི་དོན་ཐོག་�་ངང་གིས་ཕེབས་པས་འ�ས་�་ཞེས་ཐ་�ད་�་བ�ོད་པའོ། །གཉིས་པ་དེའི་ཐབས་རིག་པ་ཅོག་གཞག་
གི་མན་ངག་ནི་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངང་�་ཡེ་ནས་རང་ཤར་རང་གནས་རང་�ོལ་བར་ཐག་ཆོད་པས་རིག་པ་གང་ཤར་དེ་ཉིད་ཤར་ས་དེར་བཅོས་བ�ད་མེད་པར་�ལ་ཡས་�་འཇོག་པ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། ཐོབ་�་
 ༄༅། །ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རེ་དོགས་ཉིད་ནི་རང་དག་པས། །�ོལ་�བ་�མས་དང་�ལ་བར་ནི། །�་ག�མ་རང་ལ་ཚང་བར་�ོགས། །བ�ང་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཐེག་པ་སོ་སོར་རང་

ཐེག་མཆོག་
ཤར་བས། །འདོད་�ལ་ཡིད་ད�ོད་མིན་པར་ནི། །�ིང་པོ་ཡང་གསང་ཆེན་པོར་�ོགས། །དམིགས་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་བ་�་ཚ�གས་རང་ཤར་ཏེ། །མིང་དང་ཁ་དོག་སོ་སོར་ནི། །ག�གས་�་�མ་པ་གཉིས་
�་�ོགས། །དཔག་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་བའི་�ལ་ལ་རང་ཤར་ཏེ། །གཏད་པའི་ས་ཉིད་རང་ཤར་�། །དམིགས་པའི་�ེན་དང་བཅས་ཏེ་�ོགས། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དེའི་དགོངས་པ་�ིད་ག�མ་ཀ་དག་ནི་

12-125
རེ་ག�མ། �ོ་ག�མ་�ི་ཞེན་�ོག་ལས་དང་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རང་སངས་ཆེན་པོར་དག་པས་འཁོར་འདས་རེ་དོགས་དང་�ལ་བའི་དགོངས་པ་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡ་ང་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རེ་དོགས་�ལ་བའི་
�ང་བ་ནི། །ཡེ་གཞག་གདེང་�ན་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ང་ཆ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཉག་གཅིག་ཆ་�འི་�ང་བ་ནི། །�ོས་�ལ་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་
བ�ན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ཉོན་མོངས་རང་�ོལ་�ི་འ�ས་�་ནི། དེའི་ཚ�་ཉོན་མོངས་དང་�ོག་ཚ�གས་གང་�ེས་དེ་ཉིད་�གས་མི་�བ་�ངས་མེད་པར་ཐད་�ང་�་རང་ཞིག་རང་�ོལ་ལ་སོང་བ་ནི། དཔེར་ན་�འི་རི་
མཛ�ད།
 མོའམ་�ལ་�ི་མ�ད་པ་རང་ཞིག་ལ་སོང་བ་བཞིན་ནོ། །དེའང་འཁོར་འདས་�ི་འཛ�ན་པ་དང་�ལ་བས་ཆོས་ལས་འདས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�་�ེ། �ང་ཚ�ར་དང་�མ་�ོག་རང་ཞིག་ལ་སོང་བ་ནི། �ོང་�ག་ལས།
དམིགས་པར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །དམིགས་�ེད་ཆ་�མས་རང་སར་དག །�ོ་ཚ�གས་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཚ�ར་བ་�མས་ནི་རང་སར་དག །ཡིད་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ད�ོད་�ེད་ཆ་�མས་རང་སར་
དག །ག�གས་�་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །འ�ང་བ་འ�ས་པ་རང་སར་དག །�མ་ཤེས་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�་�ེན་�མས་ནི་རང་སར་དག །ཚ�ར་བར་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཉམས་�ོང་�མས་ནི་རང་སར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-126
དག །འ�་ཤེས་�ང་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །ཉོན་མོངས་�ངས་�མས་རང་སར་དག །�ོག་འཛ�ན་�ལ་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ན་པའི་�ངས་�མས་རང་སར་དག །ཅེས་ག�ངས་སོ། །འདི་དག་ནི་རང་བཞིན་�ོགས་པ་
ཆེན་པོའ་� གནད་ལས་�ོ་�ོས་པ་ཅན་�ི་དོན་�འོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་རིམ་ཅན་འ�ག་པའི་ལམ་ཟབ་�་ཆེར་བཤད་པ་�ེ་རིམ་ཁང་བ�་བ�ན་པའོ།། །།དེ་�ར་�ོ་�ོས་
པ་ལ་དགའ་བ་�མས་འ�ག་པའི་ལམ་བ�ན་ནས། ད་ནི་ཡང་རབ་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་�མས་�ི་དོན་�་རིག་པ་རང་�ང་གི་ལམ་བཟང་�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� གསང་བ་ཆེན་པོ་བ�ན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་གི་ཐེག་པ་ལས་
 ༄༅། །�ད་པར་འཕགས་པའི་�ལ་ངེས་པར་�་བ་དང་། �ད་པར་ཅན་�ི་ལམ་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གནད་�མ་པ་བ�ན་�ིས་འཕགས་ཏེ། ལམ་གཞན་�མས་ཤེས་རབ་ཆེ་བས་�ར་�་�ོགས་

ཐེག་མཆོག་
ཤིང་�ོལ་�ང་བས་མི་�ོལ་བ་ལས། འདི་ནི་མཐོང་བ་དབང་པོའ་� གནད་�ིས་བ�ོན་འ�ས་ཆེ་�ང་ཙམ་ལས་དབང་པོ་ལ་�ོ་�ལ་མེད་པའི་གནད་དང་། གཞན་�མས་རང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ཡིད་ད�ོད་ལ་གདེང་�་འཆའ་
བ་�ོང་�ོམ་�ན་�ོ་འཕེན་པ་ལས། འདི་ནི་�ོའ་� ཡིད་ད�ོད་ལ་མི་�ོས་པར་མངོན་�མ་�ར་ཡོད་པས་ཡིད་ད�ོད་ལ་མི་�ོས་པའི་གནད་དང་། གཞན་�མས་�ོད་�ེད་ཚ�ག་གི་རིམ་པ་ལ་�ོས་འཆའ་བས་དོན་གདོད་ནས་

12-127
རེ་བཞི། �ོགས་�་རེ་བ་ལས། འདི་ནི་ཚ�ག་ལ་འ�་གཅིག་མ་�ོས་པར་དོན་མངོན་�མ་�་མཐོང་བས་ཚ�ག་གིས་སངས་མི་�་བའི་གནད་དང་། གཞན་�མས་རང་རང་གི་གནས་�གས་�ི་དོན་�ོས་�ལ་�་�ས་པའི་གཞི་ལམ་
འ�ས་�་�མ་ད�ོད་�ས་ལ་�ོས་པ་ལས། འདི་ནི་རང་གསལ་མངོན་�་�ར་པས་�ོས་�ས་�ོག་པའི་གཞི་ལམ་ལ་མི་�ོས་པར་སངས་�་བའི་གནད་དང་། གཞན་�མས་�་འ�ས་�་�ིར་�ོས་པས་�ང་�བ་གཞན་ནས་
ཚ�ལ་བ་ལས། འདི་ནི་�་འ�ས་བཟང་ངན་�ི་ལས་ལ་མི་�ོས་པར་�ང་�བ་རང་ལས་འཆར་བས་འབད་�ོལ་དང་�ང་དོར་མེད་པའི་གནད་དང་། གཞན་�མས་�་�ང་དང་ཐིག་ལེ་ལ་སོགས་པ་ན་སོ་གཞོན་�ས་དར་
མཛ�ད།
 བས་�ང་�བ་འ�བ་ལ་�ན་�ས་འ�ང་བའི་�ོབས་ཟད་པས་མི་�ོལ་བར་འདོད་པ་ལས། འདི་ནི་རང་�ང་འོད་གསལ་�ི་ཉི་�་ཁོང་ནས་འཆར་བས་བ�ོན་འ�ས་དང་�ན་ན་ན་སོ་ལ་�ན་གཞོན་མེད་པ་�ོལ་བའི་
གནད་དང་། གཞན་�མས་མཐར་�ག་གི་འ�ས་�་�་ག�མ་�་འདོད་པ་ལ་�ོས་འཆའ་བ་ལས། འདི་ནི་�་ག�མ་ལམ་�ང་�་འཆར་བས་མཐར་�ག་འོད་གསལ་ཀ་དག་གི་�ོང་�་�ན་�བ་རིག་པའི་གཏན་�ིད་ཟིན་
པའི་གནད་དང་། དེ་�ར་བ�ན་�ི་ཆེ་བས་�ན་མོང་གི་ཐེག་པ་ཉན་ཐོས་ནས་གསང་�གས་�ི་ནང་རིམ་ད�་�ན་ལས་འཕགས་སོ། །འོ་ན་འདི་ཡང་ཨ་ཏི་ཡིན་ལ། ཨ་ཏི་ལས་འཕགས་སམ་ཞེ་ན། ཨ་ཏི་ལའང་སེམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-128
�ོང་མན་ངག་གི་�ེ་ག�མ་ལས། སེམས་�ོང་ཁ་འ�མས་གཞི་�ལ་ལ་གདེང་�་�ེད་པས་རིག་པ་མངོན་�མ་�་མ་མཐོང་�ེ། སེམས་དར་ཅིག་རང་གསལ་�་འ�ག་པ་དང་། མི་འ�་ད�་འ�ར་འཆར་བ་མཐར་�ག་�་
འདོད་པས། དོན་ལ་དངོས་�་བ�ར་མེད་པས་ཡིད་ད�ོད་ཙམ་ལས། གནད་ངེས་པ་མངོན་�་མ་མཐོང་བ་ལས་འཕགས་ལ། མན་ངག་གི་�ེའི་ཡང་། �ི་ནང་གསང་བའི་�ོར་ག�མ་བར་དོའ་� �ས་ལ་�ོས་འཆའ་བ་ལས།
འདི་ལ་འོད་�ས་�་�ོལ་བའི་གནད་ཡོད་པས་འདི་�ད་པར་�་འཕགས་པ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་གནད་བསམ་�ིས་མི་�བ་པས་འཕགས་�ང་བ�ོད་�ིས་མི་ལང་བས་འདིར་མ་�ོས་ལ། �་�ང་གི་གནད་ལ་བ�ེན་ཡང་
 ༄༅། །�ན་མོང་བ་�་�ང་�ན་�ོབ་རགས་པ་ལམ་�་�ེད་པས་�ས་�ོང་ལ་སོགས་པ་�ོལ་བཅས་�་མ་ལ་བ�ེན་པས་གེགས་དང་གོལ་ས་ཤིན་�་མང་ལ། འདི་ནི་རགས་པ་�ང་�་ཡིན་པས་གནད་མི་

ཐེག་མཆོག་
གཡོ་བ་ག�མ་�ིས་འཆིང་བ་ཙམ་ལས་དེ་ལམ་�་མི་�ེད་པར། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་�ི་�་�ང་འཛ�ན་�ོལ་ལས་འདས་པ་ལམ་�་�ེད་པས་�ས་འོད་�་དག་པར་�ོང་ཞིང་། འ�ལ་འཁོར་དང་གེགས་སེལ་ལ་སོགས་པ་�ན་
མོང་བ་ལ་མི་�ོས་ཏེ། གེགས་�མས་འ�ལ་པ་ཡིན་�ག་བ�ལ་ཡིན། དེ་འ�ལ་པའི་�་�ང་ལམ་�ེད་ལ་འ�ང་བ་ཡིན་ཏེ་འ�ལ་པ་ལམ་�་�ས་པའི་�ིར་རོ། །འདི་ནི་དོན་དམ་མ་འ�ལ་པ་ལམ་�་�ས་པས་གེགས་དང་

12-129
རེ་�། གོལ་ས་མེད་པའོ། །གོལ་སའང་�ོས་�ས་ཡིད་ད�ོད་ལ་བ�ེན་པ་�མས་དོན་མ་མཐོང་བས་འ�་གཉིས་�ི་ལམ་དང་ཉམས་�ོགས་�ི་�མ་པར་གོལ་ཞིང་ཤེས་ཉམས་གཙ�་བོར་�ེད་པས་གོལ་�ིབ་�ི་འ�ང་ལས་མི་
འདའ་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་དབང་པོས་མངོན་�མ་�་མཐོང་བས་གོལ་�་གོལ་ས་མེད་དེ་དོན་གཏན་ལ་དངོས་�་ཕེབས་ཟིན་པའི་�ིར་རོ། །གོལ་བ་ནི་དོན་ཚ�ལ་�་�ིན་པའི་ལམ་དེར་འ�ང་བའི་�ིར་འདི་ལ་མེད་དོ། །
འ�ལ་ས་འདི་ལ་མེད་དེ་ཤེས་ཉམས་ར་མ་རི་�ད་ཅིག་འ�ར་�ོག་ཅན་ལ་ལམ་�ི་ཚད་འཛ�ན་མི་�ེད་པར། འོད་གསལ་རང་གི་རང་གདངས་�ང་ཉམས་བ�་བ་མེད་པ་ལ་ཚད་འཛ�ན་�ེད་པའི་�ིར་རོ། །�ོར་�ག་ལ་
མཛ�ད།
 སོགས་པ་དང་མི་མ�ངས་ཏེ། �ང་གདངས་དང་། རིག་གདངས་�ི་�ད་ཡོད་པས་ནོར་�འི་འོད་དང་། �ོན་མེའི་འོད་�ི་�ད་ཡོད་པའི་�ིར་དང་། འ�ལ་�ང་རིག་�ལ་མ་དག་པའི་གདངས་ལམ་�་�ས་�ང་མི་�ོལ་ལ།
དག་�ང་འོད་གསལ་དངོས་�ི་གདངས་ལམ་�་�ས་པས་�ོལ་བ་�ེ། འདི་དག་གི་�ད་དཔེས་འ�ེད་པ་ནི། �མ་པར་ངེས་འ�ེལ་ལས། ནོར་�་�ོན་མེའི་འོད་དག་ལ། །ནོར་�འི་�ོ་ཡིས་མངོན་�ག་པ། །ལོག་པའི་ཤེས་
པར་�ད་མེད་�ང་། །ཇི་�ར་དོན་�ེད་ལ་�ད་ཡོད། །ཅེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་�ར་ན་�ད་པར་ཆེ་བ་བ�ན་�ན་ཚ�གས་དཔག་�་མེད་པ་དང་བཅས་པས་འཕགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཆོས་ཉིད་མངོན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-130
�མ་གནད་�ིས་�ང་། །ལས་ལ་བཟང་ངན་མེད་པར་�ོགས། །�ིང་ཏིག་ངེས་པར་བ�ས་པ་ཡིས། །དབང་པོ་�མས་ལ་�ོ་�ལ་མེད། །ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གི་མཐའ་ཟད་པས། །ཤེས་རབ་མ་ཡིན་དབང་པོས་མཐོང་། །ཚ�ག་
གིས་ཆོས་ཉིད་མི་མཐོང་བས། །�ན་མོང་ཐེག་པས་དོན་མི་འ�བ། །�་ག�མ་ལམ་�ང་ཡིན་པའི་�ིར། །འདི་མཐོང་ཁམས་ག�མ་�ོག་པ་མིན། །ཆོས་�ན་མཉམ་པར་རོ་གཅིག་པས། །གཞི་དང་འ�ས་�་�ོས་མིན་
པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ད་པར་ཅན་�ི་ལམ་ཉིད་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མ་�ིན་པ་�ིན་པར་�ེད་པ་དབང་གི་�མ་པར་གཞག་པ་དང་། �ིན་པ་�ོལ་བར་�ེད་པ་གདམས་ངག་གི་�མ་པར་གཞག་པའོ། །དང་པོ་ལ་
 ༄༅། །དབང་དང་དེའི་�ོགས་དམ་ཚ�ག་གཉིས་ལས། �ར་ཡང་�ས་པར་བཤད་མོད། འོན་�ང་འདིར་འ�ེལ་ཆེ་བས་བ�ས་ཏེ་བ�ན་ན། �ེན་�ི་གང་ཟག་འཁོར་བ་ལས་�ོ་ལོག་ནས་འཇིག་�ེན་འདི་

ཐེག་མཆོག་
ལ་ཞེན་པ་དང་�ལ་བ། ཆོས་�ི་དོན་ཅིག་ཅར་�་ཐོབ་པར་འདོད་པ་�མས་�ིས། ཐོག་མར་�་མ་མཚན་ཉིད་དང་�ན་པ་ཞིག་ལ་དབང་བ�ར་�ོགས་པར་�་�ེ། དེ་ལ་�ོན་�་�ི་�ོས་བཅས་�ི་དབང་ད�ིལ་འཁོར་དང་
�མ་པ་ལ་བ�ེན་ནས། �ས་ལ་དབང་བ�ར་བས་�ས་ཡི་དམ་�འི་�ར་རང་གིས་དབང་ཐོབ་པས། �ི་�ོད་གཞལ་ཡས་ཁང་�་གསལ་བ་དང་། ནང་�ས་�འི་�་�ག་�་ཆེན་པོར་གསལ་བ་དག་འ�ང་། དེ་ནི་�ལ་

12-131
རེ་�ག འ�ོར་པ་�ས་�་�ོས་བཅས་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པའི་གནད་�ི་མན་ངག་གོ །དེ་ནས་ནང་�ོས་མེད་�ི་དབང་མ�ལ་དང་�མ་པ་ལ་བ�ེན་ནས་ངག་ལ་བ�ར་བས། ངག་ཡི་དམ་�འི་བ�ས་པར་གསལ་བ་དང་། ནང་�་
བ�ོད་མེད་�ི་དོན་ཉམས་�་�ོང་བ་�ེ་བ་ནི། ཡི་གེ་ཨའི་བ�ོད་པ་ལ་བ�ེན་ནས་�ེའོ། །དེ་ནས་གསང་བ་ཤིན་�་�ོས་པ་མེད་པའི་དབང་བ�་དང་�ེན་འ�ེལ་ལ་བ�ེན་ནས་སེམས་ལ་བ�ར་བས། སེམས་དངོས་པོ་
གཤིས་�ི་�ེང་�་ཕེབས་པ་དང་། སེམས་འོད་གསལ་ཆེན་པོའ་� དོན་ཉམས་�་�ོང་བའོ། །དེ་ནས་གསང་བ་�་ན་མེད་པ་�ས་�ི་འ�ག་�ངས་དང་། �་�ངས་ལ་བ�ེན་ནས་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་ལ་བ�ར་བས། �ས་
མཛ�ད།
 བ�གས་�ངས་�ི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས་�་ག�མ་�ི་བ�གས་�ངས་�་�ོལ་བ་དང་། ངག་�་བ་བཅད་པ་ལ་བ�ེན་ནས་�འི་�ས་པ་ཉམས་པས། བ�ོད་�་མེད་པའི་དོན་ཁོང་�་�ད་པ་དང་། སེམས་�ིན་�བས་
བ�ལ་བ་བ�འི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། འོད་གསལ་�ོང་པ་ཅིའི་ངོ་བོར་ཡང་མ་�བ་པ་ནི། �གས་�ི་ལམ་�ིན་པ་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་�ར་�ས་�ི་�ིན་པ་�ོགས་པས་བ�ེད་རིམ་ཅིག་ཅར་�་གསལ་བ་དང་། ངག་གི་
�ིན་པ་�ོགས་པས་�ས་པ་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་�ེ་བ་དང་། སེམས་�ི་�ིན་པ་�ོགས་པས་�ོགས་པའི་རིམ་པ་�གས་ཚད་ལ་ཕེབས་པའོ། །�ས་ངག་ཡིད་སེམས་�ི་�ིན་པ་�ོགས་པས། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་ལམ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-132
ཉམས་�་�ོང་བ་མངོན་པར་�ོགས་པའོ། །གཉིས་པ་དེའི་�ོགས་དམ་ཚ�ག་གི་རིམ་པ་ནི། དེ་�ར་�ིན་པ་�ོགས་པའི་�ེན་དེས་དམ་ཚ�ག་�ད་ལ་བ�ེན་པ་ནི། �ིར་དམ་ཚ�ག་གི་�་བ་�་མ་ཡིན་པས་ན། དོན་�ི་དངོས་
�བ་འདོད་པས། �་མ་མཉེས་པར་�ས་པ་ལས་དངོས་�བ་འ�ང་�ེ། མཁའ་འ�ོ་མ་�་བ་�ོང་�ན་�ི་�ད་ལས། དངོས་�བ་འདོད་པས་�་མ་ལ། །�ས་མཐའི་བར་�་མཆོད་པར་�། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ས་ངག་ཡིད་
ག�མ་ལས་མི་འདའོ། །�ས་�ི་�ོད་ལམ་ལ་སོགས་པས་�་མ་མཉེས་པར་�་བ་ནི། གདན་�ོབ་པ་དང་། མ�ལ་ད�ལ་བ་དང་། བ�་མཉེ་དང་། �ིལ་�ིས་དང་། གཟིགས་�ག་དང་། མཐོང་�ག་ལ་སོགས་པ་�འོ། །
 ༄༅། །དེའང་གཟིགས་པ་ནི་�་མས་རང་ལ་གཟིགས་པའི་�ས་ལ་�ག་འཚལ་བའོ། །མཐོང་བ་ནི་རང་གིས་�་མ་མཐོང་བའི་�ས་ལའོ། །ངག་གི་བ�ོད་པས་�་མ་མཉེས་པར་�་བ་ནི། �་མའི་�ོན་མ་

ཐེག་མཆོག་
ཡིན་པ། ཡོན་ཏན་ལ་དམིགས་ཤིང་། �ད་པར་�ི་ཚ�ག་�མས་བ�ོད་པར་�འོ། །ཡི་དམ་ཤེས་པས་མཉེས་པར་�་བ་ནི། �་མའི་མཛད་�ོད་བ�ེན་པས། �་མ་མཉེས་ཏེ་གཞན་འ�ག་པ་ལ་དགོངས་པ་དང་། གཞན་ཅི་
ནས་�ང་�་མ་ལ་དད་པས་འ�ག་པར་�ེད་པའོ། །�་མའི་ག�ང་�ོས་ལ་མཁས་པས། ཚ�ག་ལ་�ག་ཆད་མེད་པར་འ�ོ་བ་གཞན་ལ་བ�ོད་པར་�ས་པ་དང་། �་མའི་�གས་�ི་དགོངས་པ་ཇི་�་བ་བཞིན་�་ཉམས་�་

12-133
རེ་བ�ན། ལེན་པ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །དམ་ཚ�ག་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། ཇི་�ར་�་མའི་�་བ་ལ། །�ས་དང་ངག་དང་ཡིད་དག་གིས། །�་མ་མཆོག་ལ་�ས་པའི་མིས། །�ོ་�ེ་འཛ�ན་པ་ཉིད་�་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། ཡང་། དངོས་
�བ་འདོད་པའི་དད་པ་ཅན། །�་མ་མཉེས་པ་ལས་འ�ང་ངོ་། །གལ་ཏེ་�་མ་མ་མཉེས་ན། །�ག་�་འཁོར་བའི་ཁ་མཐའ་བ�ད། །ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་དབང་བ�ར་བའི་�ས་�་ཡོན་ད�ལ་བ་དང་། དགའ་�ོན་�་བ་ལ་
སོགས་པས་�་མ་མཉེས་པ་དང་། �ོ་�ེའི་�ན་�ིང་དང་། འ�ོ་བ་གཞན་ཡང་མ�་བར་�འོ། །དེ་�ར་�ས་པས་གསང་�གས་�ི་དམ་ཚ�ག་�་འ�ོ་ཞིང་། �ིན་�བས་འ�ག་པའི་�ེན་�ད་པར་ཅན་�་འ�ོ་�ེ། �ིང་�ེ་
མཛ�ད།
 ཆེན་པོ་དགའ་�ོན་ཆེ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་དབང་བ�ེན་པའི་དམ་ཚ�ག་གི་རིམ་པ་�ར་བ�ན་པ་བཞིན་བ�ང་བར་�འོ། །གཉིས་པ་�ིན་པ་དེ་�ོལ་བར་�ེད་པ་གདམས་ངག་གི་�མ་པར་གཞག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།
གདམས་ངག་�ིའི་འ�ེལ་དགོད་པ་དང་། ལག་ལེན་ཉམས་�་�ང་བའོ། །དང་པོ་ནི་�ིར་གདམས་ངག་གི་འདེབས་�གས་ཐམས་ཅད་བ�ས་ན་ག�མ་�ེ། �ིད་�ི་�གས་�་གདབ་པ། ངོ་�ོད་�ི་�གས་�་གདབ་པ།
འ�ོན་པོ་ལ་བ�ལ་བ་ལ་ཚང་�གས་�་གདབ་པའོ། །དང་པོའ་� ནང་�་�ི་མ་གཉིས་འ�་�ེ། ངོ་�ོད་ཅར་ཕོག་�་གདབ་པ་�ེགས་ཆོད་ཐོད་�ལ་ཡིན་ལ། ཚང་�གས་�་གདབ་པ་བར་དོའ་� གདམས་ངག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-134
པ་ལག་ལེན་ཉམས་�་�ང་བ་ལ། �ོན་འ�ོ་དང་། དངོས་གཞི་ཉམས་�་�ང་བའི་རིམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ོན་འ�ོའ་� འཐད་པ་དང་། �ོན་འ�ོ་དངོས་སོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་ལས། �ོན་འ�ོ་ནི་དཔེར་ན་
འཇིགས་བཅས་�ི་ལམ་�་འ�ོ་བ་ལ་�ོན་�་འཇིགས་པའི་�ངས་�ལ་ནས་ལམ་�་�ོ་བདེ་བར་འ�ོ་བ་དང་འ�་བར། དངོས་གཞི་ལ་ཡ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་པར་འ�ོ་བར་�ེད་པའོ། །�ོན་འ�ོ་ནི་དཔེར་ན་སོ་མཚམས་
�ི་�ོང་ལ་འོབས་དང་འཇིགས་ཟོན་�ས་པས་བཙན་པོར་སོང་ནས་གང་གིས་�ང་�གས་མི་�ེད་པ་དང་འ�་ལ། དངོས་གཞི་དེ་�ར་�ས་པས་ནང་གི་མི་�ོ་བདེ་ཞིང་ཉམ་ང་མེད་པ་དང་འ�་བས་ན་�ོན་འ�ོ་དང་། དངོས་
 ༄༅། །གཞི་གཉིས་�་ངེས་ལ། �ོན་འ�ོ་ནི་འཇིགས་སའི་�ེལ་མ་བཟང་པོ་དང་འ�་ལ། དངོས་གཞི་རང་ལ་�ས་དང་�ན་པ་མཐར་ཐོན་པ་དང་འ�འོ། །དེ་ཡང་�ོན་འ�ོ་མེད་ན་དངོས་གཞི་�ད་པར་

ཐེག་མཆོག་
ཅན་�ི་གནད་ཡོད་�ང་། �ེལ་མ་མེད་པར་འཇིགས་བཅས་�ི་ལམ་�་འ�ོ་མི་�ས་པ་དང་འ�་ལ། དངོས་གཞིའི་གནད་མེད་པས་�ོན་འ�ོའ་� མན་ངག་�ད་�ང་འ�ས་�་མི་འ�ང་བས་ན། དེ་གཉིས་�ང་�་འ�ེལ་བས་
དོན་འ�བ་པ་ནི་འཇིག་�ེན་�ི་སོ་ནམ་ལ་སོགས་�ེད་པ་ལ་ཕོ་མོ་�ང་�ེལ་�ིས་འ�བ་པ་དང་འ�འོ། །གཉིས་པ་�ོན་འ�ོ་དངོས་ལ། གང་གི་�ོན་�་འ�ོ་བ། �ོན་འ�ོ་ཇི་�ར་ཡིན་པ། དཔེ་ཅི་དང་འ�་བ། �ོན་འ�ོའ་�

12-135
རེ་བ�ད། དགོས་པ། རབ་�་ད�ེ་བ་དང་�་ལས། དང་པོ་གང་གི་�ོན་�་འ�ོ་ན་འཇིག་�ེན་ལས་འདས་པའི་�ོན་�་འ�ོ་�ེ་ཐབས་དེས་�་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་�ོར་བའི་�ིར་རོ། །དེའང་�ོ་ག�མ་�ི་ཞེན་པ་མ་�ོལ་ན་འཁོར་བ་
ལས་མི་འདའ་བས། �ས་ངག་ཡིད་ག�མ་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་བས་�ིད་པ་ལས་ངེས་པར་འ�ིན་པའི་�ིར་འདས་པའི་�ོན་འ�ོ་དམ་པའོ། །གཉིས་པ་�ོན་འ�ོ་ཇི་�ར་ཡིན་ན། �ོན་བ�ལ་པ་དཔག་�་མེད་པ་ནས་
བསགས་པའི་�ས་ངག་ཡིད་�ི་�ིག་པ་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པས་ན་�ོན་ཞེས་�འོ། །�་ཞེས་པ་ལ་�ོན་བར་�ིད་ཆགས་�ས་�ས་ལ་གནས་པའི་�ོག་ཆགས་འ�མ་�ག་མང་པོའ་� ལས་དང་བག་ཆགས་�ོང་བར་�ེད་
མཛ�ད།
 པས་ན་�ོན་�་ཞེས་�་ལ། ངག་གི་�་�ད་མ་དག་པ་�མས་�ོང་བར་�ེད་པས་�ང་�ོན་�་ཞེས་�་ལ། ཡིད་ཅན་�ས་�ི་�ི་ནང་ན་གནས་པའི་�ིན་�་འ�མ་�ག་བཞིའི་ཡིད་�ི་འ�་བ་མ་དག་པ་�མས་�ོང་བར་�ེད་
པས་ན་�ོན་�་ཞེས་�འོ། །འ�ོ་བ་ནི་དངོས་གཞིའི་གོང་ངམ་ཐོག་མར་མན་ངག་དེ་ལ་�ོབ་དགོས་པས་ན་འ�ོ་ལ། �ོན་ལ་སོང་བ་དེས་དངོས་གཞིའི་དོན་འབད་མེད་�་�ེ་བར་�ེད་པའི་�ིར་�ང་འདས་�་འ�ོ་བར་�ེད་
པས་�ང་འ�ོ་བ་ཞེས་�འོ། །ག�མ་པ་དཔེ་ནི་�ལ་པོ་བསོད་ནམས་དང་�ན་པས་གཞན་བ�ལ་ན་�་བ་གང་�ེད་�ི་�ོན་�་མི་འ�ོ་བའི་དབང་མེད་པར་འ�ོ་དགོས་པའམ། �་བཟང་པོ་འ�ོ་བའི་�ོན་�་ཆས་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-136
བ�ན་པ་བ�ལ་བས་འ�ོ་བ་�ར། དངོས་གཞིའི་�ོན་�་འ�ོ་བ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་དགོས་པ་ནི། དངོས་གཞི་འ�ོངས་�་ཞིང་�ེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་གེགས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །�་པ་ད�ེ་ན་ག�མ་�ེ། �་ག�མ་�ི་�་འ�ིད་
པར་�ེད་པ་འ�ང་བཞིའི་�ལ་འ�ོར་ལ་བ�བ་པ། རིག་པའི་�་འ�ིད་པར་�ེད་པ་འཁོར་འདས་�་ཤན་འ�ེད་པའི་�ོད་པ་ལ་བ�བ་པ། སེམས་�ི་�་འ�ིད་པར་�ེད་པ་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་གནས་�གས་ལ་
བ�བ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། �་ག�མ་བ�བ་པའི་རིམ་པ་ཉིད། །འ�ང་བའི་ཡོན་ཏན་གཙ�ར་�ས་ཏེ། །མཆོག་�་ས་�་མེ་�ང་གི །�་ལ་བ�བས་པས་ངེས་པར་འ�བ། །ཅེས་�་བཞི་�ལ་འ�ོར་�་�་
 ༄༅། །བའི་རིམ་པ་ག�ངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལས། འཁོར་འདས་�་ཤན་མ་�ེད་ན། །ཁམས་ག�མ་�ས་ངག་ཡིད་�ིས་�ང་། །འ�ེལ་པ་ཆོད་པར་མི་འ�ར་བས། །འཁོར་འདས་�་ཤན་ད�ེ་

ཐེག་མཆོག་
བ་བཤད། །ཅེས་པ་དང་། བ�ན་�་ལས། འདི་�ར་ཡང་གསང་དོན་ཉིད་ལ། །འ�ག་པར་འདོད་པ་�ལ་བ་རབ། །�ོན་�་�ས་ངག་ཡིད་�མས་�ི། །མངོན་པར་ཞེན་པ་བ�ོག་པའི་�ིར། །�ོན་�་�ོད་པ་བ�མ་པར་
�། །ཞེས་པ་དང་། �ོན་མ་འབར་བ་ལས། འཁོར་འདས་�་ཤན་�ེ་ནས་ནི། །�ས་ངག་�མས་ནི་�ལ་�་དབབ། །ཅེས་པས། འདི་ལ་ག�མ་ལས། དང་པོ་�ས་�ི་�ོད་པ་�ལ་དབབ་དགོས་པ་དང་བཅས་པ་ནི། སངས་

12-137
རེ་ད�། �ས་�ས་གཅིག་ལས། �ས་ནི་�ག་དང་ཉལ་བ་དང་། །ལངས་དང་ཡན་ལག་བ�ོད་པ་དང་། །བ�ོར་བ་དང་ནི་�ག་�་དང་། །ཡན་ལག་བ�ོར་དང་མགོ་བ�ིལ་དང་། །ཇི་�ར་�ན་པའི་ལས་�མས་དང་། །གར་དང་
�ག་�་བ�ར་བ་དང་། །ཇི་�ར་དམིགས་པའི་ལས་�མས་�། །འདི་�ར་�་ཡིས་�ས་པའི་མི། །�ས་�ི་མངོན་ཞེན་རང་ཆོད་ནས། །�ས་�ན་�་ཤན་�ེད་པར་ནི། །འདི་ཡིས་འ�ར་རོ་�ལ་པའི་�། །ཞེས་པ་དང་།
ཐལ་འ�ར་ལས། �ས་ནི་འ�ོ་དང་འ�ག་པ་དང་། །ག�ད་ཅིང་འ�ལ་འཁོར་�་ཚ�གས་དང་། །ཡན་ལག་འཕེན་ཅིང་�ད་པ་དང་། །�་�ེད་�མ་པ་�་ཚ�གས་བ�ན། །�ན་པའི་སེམས་�ིས་མངོན་�ང་�ེ། །འ�ོ་�ག་
མཛ�ད།
 ག�གས་�ི་�ོད་པ་�མས། །སེམས་�ིས་�ངས་ཏེ་�ས་�ིས་�འོ། །དེ་�ར་�་ཡིས་�ོད་�ས་པ། །ཇི་�ར་བསམས་པས་�ིས་�ན་འཆད། །འདི་ལ་དགོས་པ་�མ་པ་གཉིས། །�ན་མོང་མཆོག་གི་ད�ེ་བས་བ�ག །ཅེས་
སོ། །དེའང་འདི་ཉིད་�་ཇི་�ར་�ས་པ་ཙམ་�ིས་མ་འོངས་པའི་�ས་ན་དེ་ཉིད་�་སངས་�་བར་འ�ར་ཏེ། བཀོད་པ་ཆེན་པོའ་� ལེ�་�མ་�་�་གཉིས་པ་ལས། གང་གིས་�་ཤན་འ�ེད་འདོད་པས། །�ས་�ི་�་བ་རང་ལོག་
�ིར། །ད་�་གང་�་�ད་པ་ཡིས། །�ི་ནས་དེ་�་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཉིད་�ོག་པས་�ས་ལ་ཡང་། །གནས་པ་མེད་པར་ཁམས་ག�མ་�། །�ས་�ང་འ�ག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཐོག་མ་�ས་ཆགས་པའི་�ས་ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-138
ངག་དང་སེམས་གཉིས་དེ་ལ་བ�ེན་ནས་ཆགས་པས། ཐོག་མར་�ས་�ི་�ོད་པ་�་དགོས་སོ། །�ས་�ི་�ོད་པ་�ས་པས་�ིས་�ས་�ི་ལས་ཟད་ནས་�ེད་པ་ལ་མི་�ོ་བ་དང་�ས་�ི་�ིག་པ་འདག་པའི་དགོས་པ་ཡོད་
དོ། །འཁོར་ལོ་�མ་པར་བ�ེགས་པ་ལས། �ས་�ི་�་ཤན་�ས་�ེད་པ། །འདིས་ནི་འཁོར་བའི་བག་ཆགས་འ�ོངས། །ཞེས་སོ། །�ས་�་ཤན་འ�ེད་པ་ལ་ཉི་མ་བ�ན་ནམ། བ�་གཅིག་གམ། �་བ་�ེད་�་�ས་ན། �ི་
�ས་�ི་ཞེན་པ་རང་ལོག་པ་དང་། ནང་�ས་ཞི་�ལ་དང་�ན་པ་དང་། གསང་བ་�་�ས་འོད་གསལ་�་�ོལ་ངེས་སོ། །དེ་ནས་�ལ་�་འབེབས་པ་ལ་ཞག་ག�མ་མམ། བ�་གཅིག་གམ། བ�ན་�་�ས་པས་�ང་པོ་ལ་
 ༄༅། །སོགས་པ་�ས་ཤིང་�ས་�ལ་པའི་�་ལ་�ོར་ཏེ། གསེར་�ི་�ིང་པོའ་� �ད་ལས། �ལ་�་འབེབས་པར་འདོད་པ་ཡིས། །�ས་�ི་�་�ེད་དལ་བ་བ�ེན། །འདིས་ནི་སངས་�ས་�་དང་རེག །�ད་

ཐེག་མཆོག་
པར་མཆོག་�་གསང་བས་འ�བ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ངག་�་ཤན་འ�ེད་པའི་�ོད་པ་ནི། གསང་བ་�ོད་པ་ས་བོན་�ི་�ད་ལས། དེ་འདས་ངག་གི་�ོད་པ་བ�མ། །�གས་དང་ཁ་དོན་ཆོས་�ི་�། །ཡོད་དང་མེད་དང་
�ང་བ་དང་། །ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་ནི་�་ཚ�གས་བ�ོད། །�ོལ་སོང་�་ཚ�གས་བ�་�ད་དང་། །�ད་ནི་�མ་པ་�་ཚ�གས་པ། །འདི་�ར་�་ཡིས་�ས་པའི་མི། །ངག་གི་མངོན་ཞེན་རང་ཆོད་ནས། །འཁོར་འདས་�་ཤན་འདིས་

12-139
བ�ན་�། �ེད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་�གས་དང་ཚད་ཕེབས་ནས། །�ལ་འ�ོར་པ་ཡིས་ངག་�ོད་བ�མ། །བ�ོད་པ་�ོགས་པའི་རང་བཞིན་�ིར། །�་�ད་�མ་པ་�་ཚ�གས་པ། །ཅི་�ས་�ོག་པ་མེད་པའི་
�ིར། །�་དང་�་དང་གནོད་�ིན་དང་། །�ི་ཟ་�ལ་�མ་�བ་འ�ག་གི །�ད་ནི་བཟང་ངན་�ེ་�ག་བ�ོད། །མདོར་ན་འ�ོ་བ་�ག་གི་�ད། །སེམས་�ི་�ན་བསམ་ངག་གིས་བ�ོད། །འདིར་ཡང་དགོས་པ་�མ་པ་
གཉིས། །མཆོག་དང་�ན་མོང་མཐས་ད�ེའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་ངག་གི་བ�ོད་�་ཐ་དད་པ་ལ་བ�ེན་ནས་ཁམས་ག�མ་�་འཁོར་བ་�ན་ཆད་པར་�ེད་དེ། དབང་བ�ར་མཆོག་གི་�ད་ལས། �ལ་དང་�ན་པས་
མཛ�ད།
 རིགས་�ག་�ད། །རང་རང་མ�ན་པར་བ�ོད་པ་ཡིས། །འ�ོ་བ་�ག་གི་འཁོར་ལོ་འཆད། །ཅེས་སོ། །གོང་�་བཤད་པའི་ཞག་ཙམ་�་བ�ོན་འ�ས་བ�མས་པས། བ�ོན་པ་རབ་ལ་དེ་ཉིད་ལ་ཞེན་པ་ལོག་པ་དང་།
ཕལ་པ་ལ་དེ་ཉིད་དང་�ང་བ་ཐམས་ཅད་འ�་བར་གཏད་མེད་�་�ོགས་པ་�ེའོ། །དེའང་�ས་གཞི་ཡིན་ལ། སེམས་འ�ས་�་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་�ི་འ�ེལ་ལམ་ངག་ཡིན་པས། ངག་གི་�ོད་པ་བར་�་ངེས་ལ། རང་
གཞན་�ི་�་ཐ་དད་བ�ོད་པས་འ�ལ་པའི་བ�ོད་འ�ེལ་�ན་འཆད་པ་དང་། ངག་�་གང་བ�ོད་དེའི་�ེ་བར་�ིས་མི་འ�ག་པ་དང་། ཡི་གེ་འཁོར་ལོར་�ོལ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། འཁོར་ལོ་བ�ེགས་པ་ལས། ངག་གི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-140
�་ཤན་�ས་�ེད་པ། །འཁོར་བའི་བ�ོད་པ་�ོངས་པར་ངེས། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་སེམས་�ི་�ོད་པ་ནི། སངས་�ས་�ས་གཅིག་གི་�ད་ལས། དེ་ཉིད་�ི་ནི་འོག་�་ཡང་། །སེམས་�ི་�ོད་པ་བ�མ་པར་�། །དགའ་དང་
མི་དགའ་བདེ་དང་�ག །�ག་དང་མི་�ག་ལ་སོགས་པ། །�་�ོམ་�ོད་པའི་བསམ་པ་དང་། །ཆོས་དང་ཆོས་མིན་ལ་སོགས་དང་། །འདོད་ཆགས་ཞེ་�ང་གཏི་�ག་དང་། །དགེ་དང་མི་དགེ་ལ་སོགས་པའི། །བསམ་�ོད་
�མ་པ་�་ཚ�གས་�། །འདི་�ར་�་ཡིས་�ས་པའི་མི། །སེམས་�ི་མངོན་ཞེན་རང་ཆོད་ནས། །འཁོར་འདས་�་ཤན་�ེད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་ཚད་ལ་ཕེབས་ནས་�ང་། །�ལ་འ�ོར་པ་ཡིས་
 ༄༅། །སེམས་�ོད་�། །འདས་དང་མ་འོངས་ད་�ར་�ི། །�ན་བསམ་འ�ོ་འ�འི་འཁོར་ལོ་བ�ེན། །དགའ་དང་མི་དགའ་བཟང་ངན་སེམས། །ཡོད་མེད་�་ཚ�གས་ཐམས་ཅད་ལ། །�ི་�་བ�གས་ཏེ་

ཐེག་མཆོག་
ནང་�་བསམ། །ཇི་�ར་བསམས་པའི་�ན་པ་ཉིད། །�ི་ནས་�ེ་�ན་འཆད་པར་ངེས། །འདི་ཡི་དགོས་པ་གང་གིས་ད�ེ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་ཉི་མ་མང་�་�ས་པས་�ིས་ཁམས་ག�མ་�ི་འཁོར་ལོར་མི་འ�ག་�ེ། �ོ་�ེ་
ཁང་�་བ�ེགས་པ་ལས། གང་གིས་བསམས་པའི་འཁོར་ལོ་ཉིད། །�་ཡིས་བ�ོར་བར་�ས་པ་ལ། །�ི་ནས་དེ་ཡི་སེམས་�ན་འགག །ཅེས་སོ། །དེ་ནས་འ�ོ་འ�་མེད་པའི་�ལ་དབབ་�ིས་�ན་པའི་�ང་�ོ་རང་འགག་

12-141
དོན་གཅིག �ེ། དཔལ་ནམ་མཁའ་འོད་�ན་ལས། འ�་ཤེས་བཅད་པས་�ང་�ོ་འགག །ཅེས་སོ། །དེའང་�ས་ངག་གཉིས་ལ་ཞེན་པ་མེད་�ས་སེམས་�ི་�་བ་བཅད་པའི་�ོད་པ་རིགས་ཏེ། རང་ཡལ་�ེས་མེད་�་�ངས་པས་
ཁམས་ག�མ་ལས་�ོལ་བ་ནི། འཁོར་ལོ་བ�ེགས་པ་ལས། སེམས་�ི་�་ཤན་�ས་�ེད་པ། །འདིས་ནི་སེམས་�་�ོག་པ་མིན། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་�་ཤན་འ�ེད་པའི་�ོད་པ་ག�མ་�ིས་ཁམས་ག�མ་�་མི་འ�ག་པར་
�ེད་དེ། དབང་ཉེ་བར་�ོགས་པ་ལས། �་ཤན་གང་གིས་�ེ་བ་ཉིད། །ཁམས་ག�མ་�་ནི་�ོག་པ་མིན། །དེ་ལ་�ལ་�་ཕབ་པ་བ�ན། །འདི་དག་�ོན་འ�ོའ་� ཆོ་གའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ེས་�་བ�ོན་འ�ས་ཅན་�མས་
མཛ�ད།
 �ིས་�་བ་ག�མ་�་�ོད་པ་�ས་པས་དེ་ཉིད་�་ཡང་རབ་ཁ་ཅིག་�ོལ་བ་ཡང་ཡོད་ལ། འ�ིང་དང་ཐ་མ་�ན་ལ་དེའི་�ེས་�ང་པོར་མངོན་�མ་ངོ་�ོད་དེ། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་�ོད་པ་�ོགས་�ས་ནས། །མངོན་
�མ་གནད་ལ་�ག་�་བ�ེར། །ཞེས་སོ། །དིང་སང་སེམས་�ི་�ོན་འ�ོའ་� �ེས་ལ་ངོ་�ོད་པ་�མས་ལེ་ལོ་ཅན་�ི་དབང་�་�ས་པའོ། །ག�མ་པ་སེམས་�ི་�་�ིད་པ་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་�ོན་འ�ོ་ལ། �ོན་འ�ོ་
དངོས་དང་�ལ་དབབ་གཉིས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། �ོན་�་�ང་བའི་རིམ་པ་ནི། །�ས་�ི་�ོན་�་འ�ོ་བ་ལས། །སོ་སོའ་� �ེད་པའི་�་འགགས་པ། །�ོ་�ེ་�ིལ་�ང་�་�ས་ཏེ། །�ས་�ངས་སེམས་ལ་ཕན་པའོ། །ངག་ནི་�ྃ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-142
ཞེས་གནས་པ་ལ། །�ས་གདབ་པ་དང་�ལ་ཉིད་�ང་། །མཉེན་�ལ་ལམ་�་ག�ག་པ་ཡིས། །དེ་�ར་ངག་�ངས་སེམས་ལ་ཕན། །སེམས་ནི་ཐོག་མ་�ང་ས་དང་། །བར་�་གནས་ས་ཐ་མ་འ�ོ། །དེ་�ར་ག�མ་ལ་
བ�གས་ད�ད་ན། །སེམས་�ངས་སེམས་�ི་གནས་�གས་ཤེས། །ཞེས་པ་དང་། �ལ་�་དབབ་པའི་ཆོ་ག་ཡང་། །འདི་�ས་�ས་ངག་སེམས་�ི་གནད། །�ལ་འ�ོར་�ན་པས་�ལ་དབབ་�། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་གི་
དགོས་པ་ལ་གཉིས་ལས། �ན་མོང་གི་དགོས་པ་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་བར་ཆད་ཞི་�ིག་�ིབ་འདག་གོ །མཆོག་གི་དགོས་པ་ནི་�་ག�ང་�གས་ག�མ་�་�ོལ་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། འདི་ལ་དགོས་པ་�མ་པ་གཉིས། །
 ༄༅། །�ན་མོང་མཆོག་གི་ད�ེ་བས་བ�ན། །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་�ད་ལ་བ�ེན་པའི་ཐབས་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་གཞིའི་�་བཤད་པ་དང་། དོན་�ི་འ�ོས་ད�ེ་

ཐེག་མཆོག་
བའོ། །དང་པོ་ལ་ཚ�ག་གིས་མཐའ་བཅད་པ་དང་། དོན་�ི་ཐོག་�་དབབ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དངོས་གཞི་ཞེས་པ་ལ་�་བཞི་ལས། གཞི་ཡིན་ལ་དངོས་མ་ཡིན་པ་ཕོ་�ང་མཐོང་ནས་�ལ་པོ་མ་མཐོང་བ་�ར་
�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཁ་ཅིག་གི་ཆོས་གཞི་ལ་ལས་ནས་ལག་�་�ང་�་མེད་པར་ཆོས་ཉིད་ཁ་འ�མས་�་སོང་བས་འཆི་ཁར་ཐ་མལ་�་འཆི་བ་�མས་སོ། །དངོས་ཡིན་ལ་གཞི་མ་ཡིན་པ་ནི་�ལ་པོ་མཐོང་ཡང་དེའི་མཚན་ཉིད་

12-143
དོན་གཉིས། གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པ་�ར། མན་ངག་ཁ་ཅིག་ཐོག་མ་གནད་ཐོག་�་ཕེབས་�ང་ཐ་མ་ཚ�ག་གིས་མཐའ་མ་ཆོད་པས་�ེས་ལ་དེའི་ཐོག་�་མི་གནས་པར་�་ཡས་པ་�མས་སོ། །དངོས་དང་གཞི་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ནི། �ལ་
པོ་དང་ཕོ་�ང་གང་ཡང་མ་མཐོང་བ་�ར། ཐེག་པ་�ན་མོང་བ་�ིས་ཚ�ག་གི་�་�ོམ་ཡིད་ད�ོད་�ི་ལམ་�་�ས་ནས། དོན་ངོ་མ་འ�ོད་པས་ཐ་མ་གར་འ�ོ་ངོ་མི་ཤེས་པ་�མས་སོ། །དངོས་དང་གཞི་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་ནི་
�ལ་པོ་ཡང་མཐོང་མཚན་ཉིད་�ང་ལེགས་པར་ཤེས་པ་འ�་བར། མངོན་�མ་�ིང་ཏིག་གི་གནད་རིག་པ་དངོས་�་མཐོང་བས། �་�ོམ་ཡིན་�མ་ལ་རག་མ་ལས། གཞི་མཐོང་བས་�ོག་པའི་ས་མེད་པར་འཁོར་འདས་
མཛ�ད།
 �ས་གཅིག་ལ་ཆོད་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། །དེའང་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་གནད་�་མས་བ�ན་པ་མཐོང་ནས་ཡིད་ཆེས་�ང་། བ�ོན་འ�ས་�ིས་ཉམས་�་མ་�ངས་ན་འདི་ཉིད་ལ་ཟག་བཅས་མི་�ང་བར་
སངས་མི་�་ལ། �ི་མ་ལའང་འདི་དང་�ད་དཀའ་བས་འཇིག་�ེན་�བ་�་བོར་ནས་ཉམས་�་ལེན་པ་གལ་ཆེའོ། །གལ་ཏེ་གནད་ཡོད་�ང་ཉམས་�་མ་�ངས་ན་ས་འོག་གི་གཏེར་དང་འ�་བས་ཕན་ཐོགས་པ་མ་ཡིན་
ནོ། །གཉིས་པ་དོན་�ི་ཐོག་�་དབབ་པ་ནི། རིག་པ་རང་ཐོག་�་ཕབ་ནས་དངོས་�་ངོ་�ོད་པ་�ོ་�ེ་�་�་�ད་�ི་�ང་བ་མཐོང་བ་ལ་ཟེར་རོ། །དེའང་དངོས་�་བ�ན་�་མེད་པར་རིག་པ་ཞེས་�ན་མོང་བ་�མས་�ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-144
བ�ོད་�ང་ཐོག་�་མི་ཕེབས་ཏེ། �ོ་�ེ་གདན་མ་མཐོང་བར་དེའི་ལོ་�ས་བཤད་པའམ། ད�ས་ལོང་བཤད་བཟང་པོས་ཁ་དོག་གཞན་ལ་འཆད་པ་དང་འ�འོ། །རེས་རིག་པ་�ེ་མེད་�ོང་པ་ཡིན་�མ། རེས་�་ཚ�གས་
འཆར་བ་ཡིན་�མ། དེ་གཉིས་ཚ�ག་གི་�ིད་ཁ་ལེགས་ལེགས་པོས་ངོ་བོ་�ོང་པ་ནམ་མཁའ་འ�་ལ་འཆར་�ལ་མ་འགགས་པ་མེ་ལོང་གི་ག�གས་བ�ན་འ�འོ་ཞེས་འཆད་�ང་། ད་�་ཡོད་ཡོད་པོ། �གས་ན་�ོང་�མ་ཅི་
ཡང་མེད་པ་ཅིག་ཁོ་ན་ལ་གདེང་འཆའ་བས། ཐེག་པ་རིམ་ད�འི་�་�ོམ་�ོད་པས་སངས་མི་�་�ེ། ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གི་འ�ོ་�ོག་གིས་ཉམས་རེའི་�ེ་འ�ིབ་�ང་ཟད་རེ་�ང་�ས། རེས་ཡིན་�མ་�ི་�ེང་�་�ལ་�ོང་
 ༄༅། །�ོགས་པ་སོ་མ་ཞིག་འ�ངས་�མ་ནས་ཡིད་སོས། རེས་མིན་�མ་�ི་དོང་�་སེམས་�ང་། མི་དགའ་ག�ང་བའི་�ོག་གནོགས་�ིས་འཚ�ར་ཞིང་། ངེས་པར་ཅི་ཡིན། ད་�་ཤི་ན་ཅི་�་�མ་�་ཆོས་

ཐེག་མཆོག་
མེད་པོ་འཁོར་བའི་བཤལ་ཐག་�ེད་པས་རིག་པའི་དོན་ལ་མཐོང་�ས་མེད་དེ། �ོབ་དཔོན་དགའ་རབ་�ོ་�ེའི་ཞལ་�་ནས། ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་པའི་�་བ་ཉོན་རེ་མོངས། །དེ་ལ་བ�ེན་པའི་�ོམ་པ་ཡི་རེ་�ག །དེ་ལས་
�ང་བའི་�ོད་པ་ཐང་རེ་ཆད། །དེ་ལ་འ�ས་�་རེ་བ་ཡོང་རེ་འ�ལ། །ཅེས་ལེགས་པར་ག�ངས་པ་ཐོག་�་བབས་སོ། །འདིར་རིག་པ་�་�་�ད་མཐོང་བ་ན་རིག་པའི་རང་བཞིན་ལ་བཟང་ངན་དང་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་

12-145
དོན་ག�མ། ཐམས་ཅད་དེའི་ངང་ལས་འ�ོ་ས་གཞན་མེད་པས་གཞི་ཞེས་�་�ེ་གཞན་�་འཆོར་མི་�ིད་དོ། །དེ་ཡང་རིག་པ་དེ་�ང་གནད་ག�ན་པས་�ོལ་བའི་�གས་�་འ�ོ་འོང་�་ཡོད་ལ། ཐིག་ལེ་ལ་བ�ེན་ནས་�ོལ་བའི་�གས་
�་ཐིག་ལེ་�་མོའ་� �ིལ་�་ཡོད་ལ། རིག་པ་དེ་�འི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས་�ོལ་བའི་�གས་�་�་�་�ད་�་ཞིང་འ�ོག་པའི་འ�ེལ་ཡོད་པའོ། །དེ་ག�མ་ནི་རིག་པ་དངོས་མ་ཡིན་ཡང་། དེ་ལ་བ�ེན་པའི་ཡོན་ཏན་�ིས་
བཙན་ཐབས་�ི་གནད་�ིས་�ོལ་བའོ། །རིག་པ་དེ་མཐོང་བས་མི་ཆོག་གོམས་དགོས་པའི་�གས་�་�་�་�ད་གཅིག་ལ་གཅིག་འ�ེལ་�་ཡོད་པའོ། །དེ་ཡང་མངོན་�མ་དེ་ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པའི་མིག་
མཛ�ད།
 གིས་མཐོང་ན་མཐོང་བའི་�ས་དེར་�ོལ་བ་�ེས་�འི་�ིང་ལ་མདས་ཟིན་པ་�་�འོ། །ཆོས་ཉིད་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པའི་མིག་གིས་མཐོང་ན། �ད་ཅིག་དང་པོ་ལ་དེའི་�ེ་�ག་�ེད། གཉིས་པ་ལ་དེ་ཉིད་�ོགས་
ནས་�ོལ་བ། �ིང་འཐག་གི་མ�ད་པ་བ�བས་པས་ཤེས་ལ། ཤེས་པས་�ོལ་བ་�་�འོ། །ཤེས་རབ་�ི་མིག་གིས་མཐོང་ན་�ད་ཅིག་དང་པོ་ལ་ཚ�ག་ལ་�ོག་པའི་�ེ་�ག་�ེད། གཉིས་པ་ལ་�་�་�ད་�ི་མཚན་ཉིད་
མངོན་པར་�ོགས། ག�མ་པ་ལ་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�འོ། །�ོ་�ེའི་མིག་གིས་མཐོང་ན་ཡེ་ཤེས་དག་པའི་�ང་བ་�་ཆེར་མཐོང་ནས་དེ་ཉིད་ལ་�ང་ཞིག་གོམས་ནས་�ོལ་བར་ངེས་སོ། །�་�ར་�ི་མིག་གིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-146
མཐོང་ན་�ང་བ་བཞི་མཐར་�ིན་དགོས་སོ། །མིག་དེ་དག་�ང་། �ན་�བ་སར་གནས་�ག་�་ཆེ། །ཚ�་དབང་མི་�མས་རིམ་པ་བཞིན། །ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཉིད་ཤེས་རབ་དང་། །�ོ་�ེ་�་�ར་མིག་ཤེས་�། །དེའང་�་�ར་�ི་
མིག་གིས་མཐོང་བའི་ཚ�་�་བ་དང་། འ�ག་པ་དང་། འ�ོ་བ་དང་། འོང་བ་དང་། འ�ེད་པ་དང་། འ�་བ་དང་། འ�ལ་འ�ིག་�་�ང་བས། ཉི་མ་དང་། �་བ་དང་། �ོན་མེའི་�ེན་ག�མ་�ི་ཐབས་ལ་བ�ེན་ནས་�ིད་
པའི་གནད་རབ་�་གཅེས་སོ། །གཉིས་པ་དོན་�ི་འ�ོས་ད�ེ་བ་ལ་དོན་�མ་པ་བཞི་�ེ། དང་པོ་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་གནད་མ་གཟིར་ན་ཡེ་ཤེས་�ེ་བའི་ས་ངོ་མི་ཤེས་པས་�ོན་�་�ས་ངག་ཡིད་�ི་གནད་གཟིར་བ་
 ༄༅། །དང་། གཉིས་པ་གནད་�མ་པ་ག�མ་ལ་བ�ེན་ནས་མངོན་�མ་རང་ཐོག་�་མ་ཕབ་ན་�་བ་ཚ�ག་�ིར་འཆོར་བས་གནད་ག�མ་ལ་བ�ེན་ནས་མངོན་�མ་རང་ཐོག་�་དབབ་པ་དང་། ག�མ་པ་

ཐེག་མཆོག་
དེ་�ར་ཕབ་ཅིང་ཉམས་�་�ངས་པ་ལས་�ང་བ་བཞི་ཇི་�ར་འཆར་བའི་རིམ་པ་དང་། བཞི་པ་དེ་དག་གི་�ོགས་སམ་�བ་བ�ེན་བཞིས་གནད་མ་གོམས་ན་གོམས་པ་ཚད་�་མི་�ིན་པས་མཐར་�ེན་�ི་མན་ངག་བ�ན་
པ་དང་ཆོས་ཚན་བཞིར་ག�ངས་ཏེ། དཔལ་རི་བོ་བ�ེགས་པའི་�ད་ལས། མངོན་�མ་གནད་ལ་གོམས་འདོད་པས། །གནད་ནི་བཞི་ཡི་�ེ་ཡིས་�ེ། །ཞེས་སོ། །ཆོས་ཚན་བཞིས་ལམ་མཐར་�ིན་པའི་ངེས་པ་ཡང་། �ིར་

12-147
དོན་བཞི། འ�ང་བཞི་�ོས་བཅས་�ི་�ང་བ་ཟད་པར་�ེད་ལ། ནང་�་�ས་བཞིའི་འཕེལ་ཟད་པར་�ེད། གསང་བར་ནམ་�་བཞིའི་འ�ར་ཟད་པར་�ེད། �་ན་མེད་པར་�ས་ངག་ཡིད་སེམས་བཞིའི་གཞི་�ོངས་པར་�ེད་པས་
བཞིར་ངེས་ལ། ཡང་�ིར་དབང་བཞིའི་ངེས་པ་�ོན་པར་�ེད། ནང་�་འཁོར་ལོ་བཞིའི་�་�ས་པར་�ེད། གསང་བར་ཡེ་ཤེས་བཞི་དངོས་�་གསལ་བར་�ེད། �་ན་མེད་པར་�ོན་མ་བཞིའི་འཕེལ་�ོན་པར་�ེད་པ་ལ་
དགོངས་ནས་ཆོས་ཚན་བཞིར་ག�ངས་ཏེ། དེ་ལས་མང་ན་ཁ་འ�ལ་བས་དགོས་པ་མེད་ལ། �ང་ན་�་བ་མེད་པས་འདོད་པའི་དོན་�ི་འ�ས་�་མི་�ིན་པས་དགོས་པ་ལ་�ོས་ནས་བཞིར་�ང་བའོ། །དང་པོ་�ས་ངག་གི་
མཛ�ད།
 གནད་གཟིར་བ་ནི། གསང་བ་�ོད་པ་ས་བོན་�ི་�ད་ལས། དེ་�ར་�ོན་�་འ�ོ་�ས་ནས། །མངོན་�མ་དོན་ལ་བ�་བའི་�ིར། །�ས་ངག་ཡིད་ནི་རབ་�་ག�ན། །ཅེས་པས། འདི་ལ་ག�མ་�ེ། �ས་�་ག�མ་�ི་
བ�གས་�ངས་བཅའ་བ། ངག་�གས་པ་�ར་ཅི་ཡང་མི་�་བ། སེམས་འ�ོ་འ�འི་�ོག་ཚ�གས་བཅད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། �ས་ནི་སེང་གེ་�་�་དང་། །�ང་�ོང་དང་ནི་�ང་ཆེན་�ལ། །འདི་ལས་གཡོ་བར་
མ་�ས་ན། །སངས་�ས་�མ་�ོང་ཉིད་དང་ཡང་། །�ལ་བ་དག་ནི་མཉམ་པ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ས་�ི་གནད་ནི་�མ་ག�མ་�ེ། །སེང་གེའི་�ལ་དང་�ང་ཆེན་�ལ། །�ང་�ོང་�་�ར་གནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-148
པར་�། །ཞེས་པས། འདིར་�་ག�མ་�ང་�ོག་པ་ཐ་དད་པ་བཞིན་�ས་གཅིག་ལའང་བ�གས་�ངས་ཐ་དད་པ་ག�མ་ལས། དང་པོ་�ལ་�འི་བ�གས་�ངས་ནི། དཔེར་ན་�ང་�ོང་ཙ�ག་�་དང་འ�་�ེ། �ང་པའི་
ལོང་�་གཉིས་གཤིབས་པ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་�ི་འ�ེལ་པ་འ�ང་བར་�ེད་པའི་གནད། �ང་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་བཅར་བ་ནི་ག�ང་འཛ�ན་ལས་�ི་�ང་གཉིས་གནོན་པའི་གནད། �ས་�ང་�ར་བ་ནི་�ས་�ི་འ�ང་
བ་ཆམ་ལ་འབེབས་པའི་གནད། �ས་�ི་�ང་པོར་བ�ང་བ་ནི་�་མི་འ�ས་པས་�ང་ངང་གིས་དལ་བའི་གནད། ལག་པ་བ�ོལ་བ་ནི་ད�ིངས་དང་རིག་པ་འ�ེ་བར་�ེད་པའི་གནད། མཇིང་པ་ཐད་ཀར་བ�ང་བ་ནི་�ང་
 ༄༅། །�ལ་ལ་�ལ་བས་རང་སངས་ལ་གཏོང་བའི་གནད་དོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། �ལ་པ་�་ཡི་བ�གས་�ངས་ནི། །�ང་�ོང་ཙ�ག་�་ལ་བ�ེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་�ང་བ་རང་�ལ་པས། །ཆོས་�ི་མིག་

ཐེག་མཆོག་
གིས་མཐོང་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། �ལ་པ་ཞེས་པ་�ས་ལ་འ�ང་བ་ལ་སོགས་པའི་�ེད་ལས་�་ཚ�གས་པར་�ལ་ཟིན་དག་པར་�ེད་ལ། དེ་དག་པས་�་མའི་�ར་�ིན་པར་�ེད། བ�གས་པ་གནས་ས་
�ད་ལ་�ེན་པར་�ེད། �ངས་ནི་དེ་ལ་བ�ེན་པས་ཁམས་ག�མ་�་མི་�ོག་པར་�ེད་དེ། གསེར་�ི་མཁའ་�ིང་ལས། �ས་�ི་ཚ�གས་པ་དག་�ེད་པས། །�ལ་པ་�་ཡི་བ�གས་�ངས་ཉིད། །�་ཡིས་ཤེས་པས་དེ་གནད་

12-149
དོན་�། བ�ན། །དེ་ཉིད་ལས་�ོལ་སངས་�ས་སོ། །ཞེས་སོ། །ལོངས་�འི་བ�གས་�ངས་ནི། དཔེར་ན་�ང་པོ་ཆེ་ཉལ་བ་དང་འ�་�ེ། ཁ་�བ་�་ཉལ་བས་�ས་�ི་ཚ�གས་པའི་ཆོས་བཅར་ལ་མནན་པའི་གནད། �ས་�ང་�ར་
བས་འ�ང་བའི་�ོད་འབེབས་པའི་གནད། �ང་པའི་སོར་མོ་�ིར་ལ་�ལ་བས་གཡོ་�ེད་ལས་�ི་�ང་འཛ�ན་པའི་གནད། ལག་པའི་�ེ་མོང་ས་ལ་བ�གས་པས་ད�ིངས་ལ་རིག་པ་འ�ེན་པའི་གནད། མཇིང་པ་�ེན་ལ་
བཏེག་པས་རིག་པ་དང་ད�ིངས་མི་འ�ལ་བའི་གནད་དོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། ལོངས་�ོད་�ོགས་�འི་བ�གས་�ངས་ནི། །�ང་ཆེན་ཉལ་བ་ལ་བ�ེན་ནས། །ཆོས་ཉིད་�མས་ལ་ལོངས་�ད་ནས། །པ�འི་�ན་�ིས་
མཛ�ད།
 མཐོང་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ལ། ལོངས་ནི་འདོད་ཡོན་�་དག་པར་�ས་ནས། ཆོས་ཉིད་�ེ་མེད་�ི་ལམ་�་འ�ད་པར་�ེད་ལ། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་གནད་ལ་མིག་གི་དབང་པོས་�ོད་པའོ། །�ོགས་པ་ནི་
�ས་�ི་ཚ�གས་པའི་ཆོས་འོད་གསལ་�་�ོལ་བར་�ེད་པའི་ཐབས་སོ། །�་ནི་དེ་དག་�ིན་པས་འཁོར་བ་ལས་�ོལ་བའོ། །དེ་ཉིད་གནད་བ�ན་པས་གང་ཟག་དེ་�ག་�་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་ལ་ལོངས་�ོད་པས། ལོངས་
�ོད་�ོགས་པའི་�་ཞེས་�འོ། །བ�གས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་གནས་པར་�ེད་པའོ། །�ངས་ནི་ཁམས་ག�མ་ལས་འདས་པའི་གནད་དོ། །གསེར་�ི་མཁའ་�ིང་ལས། ཆོས་�ི་ད�ིངས་ལ་ལོངས་�ོད་�ིར། །ལོངས་�འི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-150
བ�གས་�ངས་བ�ན་�ས་པས། །འདིས་ནི་�་ག�མ་ཞིང་ལ་�ོད། །དེས་ན་མཆོག་�་�ས་�ི་གནད། །�ལ་འ�ོར་ཆེ་མཆོག་གཙ�་བའོ། །ཞེས་སོ། །ཆོས་�འི་བ�གས་�ངས་ནི། དཔེར་ན་སེང་གེ་ཚང་�་�གས་པ་དང་
འ�་�ེ། �ང་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་ཕབ་པས་འ�ང་བ་�ོམས་པ་�ོད་�ི་གནད། �ས་འ�ིང་�གས་�་འ�ག་པས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གི་འཕེན་པས་ལས་�ི་�ང་གནོན་པའི་གནད། ལག་སོར་བ�མ་�ེ་ས་ལ་བ�གས་པས་
འ�ོ་བ་ལས་�ི་�ང་བ�ོག་པའི་གནད། རོ་�ོད་གསེང་ལ་བོར་བས་ཉམས་�ང་�ར་�་འཆར་བའི་གནད། �ལ་མཇིང་པ་ལ་བོར་བས་ད�ིངས་རིག་དང་�ས་ཐམས་ཅད་�་མི་འ�ལ་བའི་གནད་དོ། །ཐལ་འ�ར་ལས།
 ༄༅། །ཆོས་�འི་བ�གས་�ངས་སེང་གེ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་འཇིགས་པ་�ན་�ལ་ནས། །�ོ་�ེའི་མིག་གིས་མཐོང་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ལ། ཆོས་ནི་�ས་�ི་ཚ�གས་པ་ལས་�ོལ་བར་�ེད་

ཐེག་མཆོག་
ལ། �་ནི་དེ་དག་�མ་པར་དག་པ་ལས་�་མའི་�་ཉིད་�་�ས་ཐམས་ཅད་�་གནས་པའོ། །བ�གས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་གནས་པ་ལས་མི་འདའ་བའོ། །�ངས་ནི་འཁོར་བ་ལས་ཐར་བར་�ེད་པའོ། །གསེར་�ི་མཁའ་
�ིང་ལས། གང་གིས་ཆོས་�འི་བ�གས་པའི་�ལ། །གང་ཟག་གང་གིས་�ས་�ི་གནད། །དེ་དང་མ�ན་པར་�ས་ཤེས་པ། །འདིས་ནི་ཆོས་�་བདེ་ཆེན་ལ། །�ལ་འ�ོར་དག་�་�ེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�་ག�མ་

12-151
དོན་�ག �ི་བ�གས་�ངས་�ས་པས་�་ག�མ་�ི་དགོངས་པ་ལས་མི་འདའོ། །དེ་ཡང་�ལ་�་ཙ�ག་�་ནི་མ་འོངས་པའི་�ས་ན་དཀའ་�བ་ལ་བ�ེན་ནས་�ོལ་བའི་བ�ར་�ང་ལ། ལོངས་�་�ང་པོ་ནི་མ་འོངས་པའི་�ས་ན་�་
�ལ་�ན་�ིས་�བ་པའི་ངང་�་�ོལ་བའི་བ�་དང་། ཆོས་�་སེང་གེ་ནི་མ་འོངས་པའི་�ས་ན་ཡ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་པར་�ོལ་བའི་བ�འོ། །འ�ང་བའི་�ས་�ི་�་�ངས་�་ག�མ་�ི་�་�ངས་�་འ�ོལ་བ་ཅི་ཡིན་�མ་
ན། �་ག�མ་འོད་གསལ་རང་ལ་ཡོད་པ་�ིང་ལ་གནས་ལ། �་�ངས་�ས་པས་རང་ལ་དེ་�ར་ཡོད་པའི་དགོངས་པ་ག�མ་མངོན་�་�ེད་པ་�ེ། �་ག�མ་རང་ཆས་�་ཡོད་པས་རང་གི་�་�ངས་�་ག�མ་�ི་�་�ངས་
མཛ�ད།
 �་འ�ོ་བ་ཡིན་ནོ། །�ས་�ི་འ�ང་བ་�ང་བ་ཤས་ཆེ་བས་�ལ་�་དང་བ�ན་ན་�ང་�ོ་�ོམས་ལ། ཚ་བ་ཆེ་བས་ཆོས་�་དང་། �ོམས་པས་ལོངས་�་དང་བ�ན་ན་ཤིས་སོ། །�ད་པར་�་�ང་བའི་འཕེལ་�ར་བ་ཡིན་ནོ། །
�ས་འ�ག་�ངས་མ་ག�ན་ན་�ས་�ི་�་འདབ་ན་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་གདངས་ཡོད་པ་མི་�ོང་ལ་དེ་མ་བ�ངས་ན་�ིའི་ནམ་མཁའ་ལ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་མི་འཆར་བས་�་�ངས་གཅེས་སོ། །ཐ་མལ་པ་�ར་འ�ག་པས་ཡེ་
ཤེས་དངོས་�་འཆར་མི་�ིད་ལ། ཤར་�ས་ཐ་མལ་�་འ�ག་ན་འཕེལ་མི་�ིད་�ི་�ེང་�་�ར་འ�ིབ་པས་�་�ངས་གཅེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་�ལ་�ི་�ང་ལག་�ས་ལ་ཡོད་�ང་མི་མངོན་པ་དེ་ག�ས་ན་མངོན་པ་�ར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-152
�་�ངས་�ི་གནད་ལས་ཡེ་ཤེས་འཆར་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་བ�གས་�ངས་ག�མ་ཁོ་ནར་ངེས་ལ་གཅིག་གམ། གཉིས་སམ། ག�མ་མམ་ཡང་ན་བ�་�ོང་ལ་སོགས་པར་�ང་ན་ཅི་�ོ་ཞེ་ན། འ�ོ་བ་�མས་ཉོན་
མོངས་པ་ག�མ་�ིས་ཁམས་ག�མ་�་�ིད་པར་�ེད་པ་དེ་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པས་ན་ག�མ་�་ངེས་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ག�མ་ལས་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�་�ིན་པས་�ང་ག�མ་�་ངེས་སོ། །དེ་ཡང་ཐོག་མ་�ིད་པ་
ལས་�ི་འཁོར་ལོ་ལས། འདོད་ཆགས་མ་དག་པ་ལས་ག�གས་�་�ིན་པ་ནི། �འི་ག�གས་�་�ང་བས་�་བ་དང་�ེད་པ་ངག་གཙ�་ཆེ་བ་ལས་�བ་�ེ། �ས་�་�ིན་པའི་�ས་ན་ཡང་�་བ་ལ་དགའ་ཞིང་། བ�ོད་�་ལ་
 ༄༅། །གཙ�ར་�ེད་ཅིང་འདོད་པ་ཆེ་ལ། འདོད་ཆགས་ལ་དགའ་བ་ཅིག་འོང་། དེ་ཉིད་�མ་དག་གི་ལམ་�་ག�ང་བའི་�ིར། ལོངས་�འི་བ�གས་�ངས་བ�ན་ཏེ། འ�ོ་བ་དེ་�་�ས་ནི་མཆོག་�་ལོངས་

ཐེག་མཆོག་
�འི་བ�གས་�ངས་�ག་�་�ས་ན། ཆོས་ཉིད་�ི་དོན་ལ་མཆོག་�་མཁས་པའོ། །ཡང་�ིད་པའི་འཁོར་ལོ་ལས་གཏི་�ག་མ་དག་པ་ལས་ག�གས་�་�ིན་པ་ནི་ཕག་�་�ང་བས། དེ་ཉིད་བག་ལ་ཉལ་�ོང་བར་�ེད་པ་
འ�ོ་བའི་ཡིད་གཙ�་ཆེ་བའི་ག�གས་�་�ིན་པས། འདི་ནི་ག�གས་�་�ིན་པའི་�ས་ན་སེམས་�ི་འ�ར་བ་མང་ཞིང་�ོ་འ�ར་ལ་�མ་�ོག་ཆེ། བ�ོད་པ་ལ་མི་དགའ་ལ། �ག་�་གཉིད་ལ་དགའ་བ་འོང་། དེས་ནི་ཆོས་

12-153
དོན་བ�ན། �འི་བ�གས་�ངས་ལ་�ག་�་གནས་ན། ཆོས་ཉིད་ལ་�ས་ག�མ་�་གནས་པར་ངེས་སོ། །ཡང་ཐོག་མ་ཞེ་�ང་མ་དག་པ་ལས་ག�གས་�་�ིན་པ་ན། �ལ་�་�ིན་པའི་�ས་�ི་�ེད་པ་གཙ�་ཆེ་བའི་ག�གས་�་�ང་བ་
�ེ། འདི་ཉིད་�ས་�ི་�་བ་ལ་དགའ་ཞིང་འ�ོ་འདོད། �ས་�ོབས་ཆེ་ལ་�ས་བོང་རགས། �ས་�ི་�ི་དོར་ལ་དགའ་བའི་�ས་�་�ང་�ེ། འདིས་ནི་�ལ་པ་�འི་བ�གས་�ངས་ལ་�ག་�་གནས་ན་སངས་�་བར་ངེས་
སོ། །དེས་ན་བ�གས་�ངས་ག�མ་�་ངེས་སོ། །འ�ོ་བའི་�ིན་སོ་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�་�ང་ནས། དེ་དག་གི་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པས་ན་ག�མ་ཁོ་ནར་ངེས་ལ། དེ་ལས་མང་ན་མི་དགོས། �ང་ན་མ་ཚང་
མཛ�ད།
 བས་ག�མ་ཁོ་ནར་ངེས་སོ། །འདིའི་�ས་ངག་གི་གནད་�་བ་བཅད་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ངག་ནི་བ�བ་དང་གནས་པ་དང་། ལ་བ�་བ�ན་པར་�་བའོ། །ཞེས་པས། དང་པོ་ངག་བ�བ་པ་ནི། �་བ་ཇེ་�ང་ཐ་མལ་
�ི་གཏམ་�་བ་བཅད་པ་ལ་�ན་�ང་�་བ�བ། དེ་ནས་རིང་�་བ�བ། �བས་�་�་�་མེད་�ང་གཅིག་�་�འོ། །གནས་པ་ནི་�གས་དང་བ�ོད་པ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་བ�ོད་པ་མི་དགག །གཞན་དང་ཚ�ག་འ�་
གཅིག་�ང་མི་འ�ེའོ། །འདིའི་�ས་ན་�ས་�ི་བ�ས་དོན་གོ་བར་�ེད་པའོ། །ལ་བ�་བ་ནི་�གས་ལ་སོགས་པ་བ�ོད་པ་ཐམས་ཅད་མི་�འོ། །བ�ན་པ་ནི་ཅི་ཡང་མི་བ�ོད་པའི་ངང་ལས་མི་འདའ་བར་�ེད་པ་�ེ། �ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-154
�ི་བ�་ཙམ་ཡང་མི་�་བ་ཡིན་ནོ། །ས་བོན་�ི་�ད་ལས། ངག་ནི་ཇི་�ར་�གས་པ་བཞིན། །�་དང་བ�་ཙམ་ཉིད་མི་�། །འདི་�ར་�་ཡིས་�ས་པའི་མི། །སེམས་�ི་འ�ོ་འ�་རང་ཆོད་དོ། །ཞེས་སོ། །ངག་གི་�་བ་
བཅད་པས་བ�ོད་�་མེད་པའི་དོན་�ད་ལ་�ེ་�ེ། འ�ོ་བ་གཞན་དང་ངག་མ་འ�ེས་པས་�ས་འ�ོངས་པའི་དགོས་པ་ཡོད། �ས་འ�ོངས་པས་སངས་�ས་དང་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དང་། མཁའ་�ོད་�ི་མཁའ་འ�ོ་
མ་�མས་�ི་�ིན་�ིས་བ�བས་ནས་�ས་�་མའི་�ར་�ོལ་བའོ། །དེ་ནས་བ�ོད་�་བཀག་པས་ངག་འ�ོངས་ཏེ་�གས་�་མི་མ་ཡིན་པ་�མས་དང་བ�་�ད་ཅིང་གཏམ་ཟེར་བ་དག་འོང་། ངག་གི་བ�ོད་པ་བཀག་པས་
 ༄༅། །ཡིད་འ�ོངས་ཏེ། དེའི་�གས་�་�ོན་�་མི་མ་ཡིན་�ི་ག�གས་མཐོང་བ་དང་། དེ་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པ་�མ་�་བ་འཆར་རོ། །དེ་�ར་ངག་གི་གནད་�ིས་�ས་སེམས་�ི་མཚམས་�ི་འ�ེལ་

ཐེག་མཆོག་
གཅོད་པའི་གནད་�ི་གདམས་པའོ། །སེམས་�ི་གནད་�་ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་མིག་�་བ་ལས་�ོག་པ་ཅི་ཡང་མ་བསམ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། སེམས་ནི་ད�ིངས་ལ་གཏད་པས་འ�བ། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་གཙ�་བོ་
�ས་ངག་གཉིས་ག�ན་པས་སེམས་ཞོར་ལ་འ�ན་ནས་ད�ིངས་རིག་འཆར་ཞིང་ཁམས་ག�མ་�ི་འཆིང་བ་གཅོད་དེ། ས་བོན་�ི་�ད་ལས། འདི་�ར་�ས་ངག་�ས་ག�ན་པ། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་�ང་བ་ལ། །འདི་

12-155
དོན་བ�ད། ཡིས་གོམས་པར་འ�ར་བ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་བཀོད་པ་ལས། �ས་དང་ངག་དང་ཡིད་�ི་གནད། །ཤེས་ཤིང་བ�ན་པས་འཁོར་ལས་�ོལ། །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་གནད་ག�མ་ལ་བ�ེན་ནས་མངོན་�མ་རང་
ཐོག་�་དབབ་པ་ལ་ག�མ་�ེ། གནད་ག�མ་�ོ་�ེའི་ཆིངས་�་བ�མ་པ། མངོན་�མ་རིག་པའི་རང་ངོ་�ོད་པ། དེ་ལས་�ང་བའི་འཆར་�ལ་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། གནད་ག�མ་�ིའི་ཆིངས་བ�ན་པ་དང་།
�ེ་�ག་རང་གི་གནད་ཐོག་�་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ནི་�ོ་དང་�ལ་དང་�ང་རིག་གི་གནད་ག�མ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། གནད་ག�མ་མན་ངག་འ�ལ་མི་�། །དེ་ཡང་�ོ་དང་�ལ་ཉིད་དང་། །�ང་དང་རིག་པའི་གནད་
མཛ�ད།
 ཉིད་གཏེམ། །ཞེས་པས། དཔེར་ན་གནད་ལ་ཟིན་པའི་མཚ�ན་དང་འ�་�ེ། �ས་�ི་�་�ས་སམ་དོན་�ིང་ལ་སོགས་པའི་གནད་ལ་ཕོག་ན་ཅི་�ས་�ང་མི་འཚ�་བར་འཆི་བ་དང་འ�་བར། གནད་ག�མ་�ིས་�ང་ཆོས་
ཉིད་ལ་འ�ར་བའི་ས་མེད་དེ། �ོའ་� གནད་�ིས་མཐོང་བར་�ེད། �ལ་�ི་གནད་�ིས་མི་འ�ར་བར་�ེད། �ང་རིག་གི་གནད་�ིས་�གས་ཚད་ལ་འབེབས་པའོ། །དེ་ཡང་�ོའ་� གནད་སོ་པ་དང་འ�། �ལ་�ི་གནད་
འ�ོན་པོ་དང་འ�། �ང་རིག་གི་གནད་ཇག་པ་དང་འ�འོ། །སོས་ཐེབས་པས་འདོད་པའི་མི་འ�ར་དབང་མེད་པར་ཟིན་ལ། ད�ས་འོངས་པས་ཇག་པའི་ལག་�་མི་�ད་མི་�ིད་པ་བཞིན་�། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-156
གནད་ལ་མི་ཐེབས་མི་�ིད་དོ། །དེ་ཡང་�ལ་མེད་ན་�ེན་སའི་གཞི་མེད་ལ། �ོ་མེད་ན་འ�ོ་བའི་ལམ་�ོར། �ང་རིག་གི་གནད་མེད་ན་ཤེས་རིག་ནང་�་མི་ཆོད་པས་གནད་ག�མ་�་ངེས་ལ། དེ་ལས་མང་ན་མཐའ་ཡས་
པས་གནད་�ོར་ལ། �ང་ན་དོན་མི་འ�བ་པས་ག�མ་�་ངེས་པའོ། །གཉིས་པ་�ེ་�ག་རང་གི་གནད་ཐོག་�་དབབ་པ་ལ། གནད་ག�མ་�ིའི་རིམ་པ་ངེས་པ་དང་། སོ་སོའ་� གནད་ལ་ཐོག་�་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ནི་�ས་
ངག་སེམས་ག�མ་མི་འ�ལ་ཞིང་�ོ་དང་�ལ་དང་�ང་རིག་ག�ན་པ་�ེ། མཐོང་བ་བ�ད་པའི་�ང་གིས་�ེ་བ་ནི། རང་�ང་རིག་པའི་ཏ�་ལས། དེ་�ར་�ས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །གནད་�ན་རབ་�་གཟིར་བ་ཡིས། །རིག་
 ༄༅། །པ་ཉིད་དང་མངོན་�མ་�། །�་མའི་�ང་ལས་ཤེས་པ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། དངོས་གཞི་རང་གི་�ད་བ�ེན་ན། །�ས་�ི་གནད་དང་ངག་དང་ཡང་། །སེམས་�ི་གནད་ལ་བ�ེན་

ཐེག་མཆོག་
པ་ཡིས། །�ང་ནི་ཅི་ནས་དལ་�ས་ཏེ། །རབ་�་འཕང་བ་ལས་�ང་བ། །�ས་དང་སེམས་�ི་འ�ེལ་ཆད་དེ། །ཁམས་ག�མ་�་ཡང་�ོག་པ་མིན། །ཅེས་པ་དང་། �ོ་ནི་�་ག�མ་མིག་གིས་བ�། །�ལ་ནི་�ིབ་�ེད་�ལ་
བའོ། །�ང་རིག་དལ་བས་ཡེ་ཤེས་འ�བ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་�ོ་དང་། �ལ་དང་། �ང་རིག་གི་གནད་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། ཐ་མལ་པའི་�་�གས་�ིས་ཡེ་ཤེས་མི་འཆར་བས། �་ག�མ་�ི་གཟིགས་�ངས་

12-157
དོན་ད�། ག�མ་ལ་བ�བ་�ེ། དཔལ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་�ད་ལས། ཆོས་�ི་�་ཡི་གཟིགས་�ངས་�ིས། །ཁམས་ག�མ་འཁོར་བ་�ིབས་ནས་འདོན། །ལོངས་�ས་�ིད་པའི་གཞི་མ་འཇིག །�ལ་�ས་སངས་�ས་ཞིང་
�་�ོལ། །ཅེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། མིག་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་�་བ�ག །ཅེས་པ་དང་། གསང་བ་�་�ད་ལས། ཕབ་དང་�ོག་དང་�ར་�ིས་ནི། །གཟིགས་�ངས་�མ་པ་ག�མ་�་�གས། །ཞེས་སོ། །དེའང་
�ལ་�་ཕབ་ནས་སངས་�་བ་ནི་ག�ལ་�་ལ་གཟིགས་ལ། ལོངས་�་�ར་ལ་གཟིགས་ནས་སངས་�་བ་ནི་ཞིང་ཁམས་ལ་གཟིགས་པ་དང་། ཆོས་�་བ�ོག་ནས་སངས་�་བ་ནི་གཞི་ལ་གཟིགས་པའོ། །�ལ་འ�ོར་པ་
མཛ�ད།
 མིག་ཤས་ངན་པས་�ལ་�འི་གཟིགས་�ངས་བ�ན་ན་མིག་མི་འ�ིབ་པའི་དགོས་པ་ཡོད། མིག་ལ་�ོན་ཆགས་པས་ལོངས་�་དང་བ�ན་ན་མིག་གསལ་བའི་དགོས་པ་ཡོད། མིག་ཤས་བཟང་བས་ཆོས་�འི་ངང་བ�ན་
ན་�ར་�་�ང་བ་ཚད་ལ་ཕེབས་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དོ། །དེ་དག་ལས་མ་གཡོས་ན་�ན་ག�མ་ཁོང་�་�ད་པར་ངེས་ཏེ། ཆོས་�་ལ་ཆོས་ཉིད་�ི་�ན་ཡོད་པས་ག�ང་ལ། དེའི་�ིན་�བས་�ིས་ཡེ་ཤེས་དངོས་�་མཐོང་
བས་འདི་ཉིད་ལ་ཐག་ཆོད། ལོངས་�་ལ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ན་ཡོད་པས་�་ལ། དེའི་�ིན་�བས་�ིས་རང་གསལ་�་མཐོང་བས་མ�ེན་པ་�ས། �ལ་�་ལ་ཤེས་རབ་�ི་�ན་ཡོད་པས་�གས་ལ། དེའི་�ིན་�བས་�ིས་�་ཚ�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-158
དང་�ལ་བར་མཐོང་བས་ཐོས་བསམ་�ོམ་པ་ལ་རག་མ་ལས་པར་ཆོས་ཉིད་�ི་དོན་ཁོང་ནས་འཆར་རོ། །དེ་ཡང་�ན་ག�མ་�་�་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་�ི་�ན་�ེན་ལ་བ�ོག་པས་བག་ཆགས་�ར་ལ་སེལ་བའི་གནད། ཡེ་
ཤེས་�ི་�ར་ལ་མཉམ་པོར་བ�ས་པས་འཁོར་འདས་རོ་མཉམ་�་བ�ེ་བའི་གནད། ཤེས་རབ་�ིས་ཕབ་ནས་བ�ས་པས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་དངོས་�་འབེབས་པའི་གནད་དོ། །གཟིགས་�ངས་ག�མ་�་ངེས་པ་ཅི་ཡིན་
ཞེ་ན། ལེ་ལོ་ཅན་ལ་ལོངས་�། བ�ོན་འ�ས་ཅན་ལ་�ལ་�། བཏང་�ོམས་ཅན་ལ་ཆོས་�འི་གཟིགས་�ངས་ཤིས་པས་ན་ག�མ་�་ངེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི་གཟིགས་པ་ཆོས་ཉིད་ལ་གཟིགས་པས་�མ་དག་�ིབ་པ་ཟད་
 ༄༅། །པའོ། །�ངས་�ིས་འཁོར་བ་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པའོ། །གཉིས་པ་�ལ་�ི་གནད་ནི་�ིའི་ད�ིངས་�ི་�ལ་ནམ་མཁའ་�ོང་པ་�ིན་དང་�ལ་བ་ཡིན་ལ། ནང་གི་ད�ིངས་�ི་�ལ་�ིན་མཚམས་�ི་

ཐེག་མཆོག་
མཛ�ད་�་ལ་གཏད་པས་ད�ིངས་�ང་མཐིང་ག་དང་དེ་ལས་མཆེད་པ་�མ་�འི་རང་གདངས་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ད�ིངས་ནི་�ི་དང་ནང་�་�ེ། །�ི་ནི་�ིན་�ལ་མཁའ་ལ་འཛ�ན། །བག་�ལ་ཆར་�ིས་དེངས་�ས་�། །
མཁས་པས་མངོན་�མ་གནད་གཟིར་དང་། །ནང་གི་�ོན་མ་ལམ་�་�འོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་�ི་རིག་པ་འཆར་བའི་�ལ་ཡིན་ལ། ནང་ཉམས་འཕེལ་བའི་�ལ་ཏེ། རིག་པ་དང་ཉམས་གཉིས་�་མེད་པ་ལས་འཁོར་

12-159
བ�ད་�། འདས་འ�ེས་པ་ཞེས་�འོ། །དེའང་ས་�་མེ་�ང་གི་དངོས་པོ་རགས་པ་ལ་�ལ་�་གཏད་པས་མི་�ོལ་ཏེ། དང་པོ་�ང་བ་འཆར་�་མི་འདོད། �ིས་ཤར་�ས་གཏད་�ང་དངོས་པོ་རགས་པ་�ར་ཤེས་པའང་དེ་དང་མ�ན་པ་
�ེ་བས་�ོང་ཉིད་བསམ་�་མེད་པའི་ཉམས་ནང་ནས་མི་འཆར་ལ། ནམ་མཁའ་�ོང་པ་ལ་རིག་པ་�ོང་པ་གཏད་པས། �ལ་ནམ་མཁའ་དང་མ�ན་པའི་ཉམས་�ོང་གསལ་འ�ོ་འ�་དང་�ལ་བ་�ལ་ཡས་པ་ཅིག་འཆར་
བས། དངོས་པོ་མཚན་མ་དང་�ལ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་�ེ་ལས། �ལ་འ�ོར་ནམ་མཁའི་�་ལམ་གནས། །ཞེས་པ་དང་། �ད་པ་ལས། དོན་དེ་གང་ཡིན་ནམ་མཁའ་དག་ལ་བ�ག་པར་�ིས། །ཞེས་པ་དང་།
མཛ�ད།
 �མ་བར་མ་ལས། ཤེས་རབ་�ི་ཕ་རོལ་�་�ིན་པ་བ�ོམ་པ་ནི། ནམ་མཁའ་�ལ་འ�ོར་�་�ེད་པའོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་�ང་དཔག་�་མེད་དོ། །དེའང་�ལ་�ི་ནང་འ�ེས་པ་ལས་མཉམ་པ་རིས་མེད་�ི་�་བ་ཞེས་�།
ད�ིངས་རིག་གཉིས་མེད་�ི་�་བ་ཞེས་�། ད�ིངས་རིག་འ�ེས་པས་འཁོར་འདས་རོ་མཉམ་�ི་�་བ་ཞེས་�འོ། །འདི་ཉིད་བ�ན་�་ལས་�ང་། ད�ིངས་དང་རིག་པའི་�་�ངས་ནི། །�ིབ་�ེད་�ལ་བའི་ནམ་མཁའ་
�ར། །ཅེས་ག�ངས་སོ། །ག�མ་པ་�ང་རིག་གི་གནད་ནི། �ལ་དང་�ོ་གཉིས་འཛ�མ་�ས་�ང་དལ་བ་བ�ེན་པས་རིག་པ་བཙ�ན་�་ག�ང་བ་ཞེས་�་�ེ། དེའང་�ང་ཅི་ནས་�ང་དལ་བ་ལ་�ིར་�ང་རིང་པོ་འཕེན་ཞིང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-160
�ིར་བ�ང་ལ་གཞག་པ་གནད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་�ང་དལ་བས། �ིར་�ལ་འ�ོར་པའི་ཚ�་�ས་པའི་�ོགས་�་འ�ོ་ལ། ནང་�་�མ་པར་�ོག་པ་�བ་པའི་�ེན་�ེད་ཅིང་། གསང་བར་རིག་པ་མངོན་�མ་�་མཐོང་བའི་ལས་
�ེད། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་�་ཟག་བཅས་མི་�ང་བར་སངས་�་བར་�ེད་པའོ། །དེ་�ད་�འང་ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་ནི་ཅི་ནས་དལ་�་�ེ། །རབ་�་འཕང་བ་ལས་�ང་བས། །�ས་དང་སེམས་�ི་འ�ེལ་ཆད་དེ། །ཁམས་ག�མ་
�་ཡང་�ོག་པ་མིན། །ཅེས་པ་དང་། �ང་རིག་དལ་བས་ཡེ་ཤེས་འ�བ། །ཅེས་སོ། །རིག་པའི་གནད་�་�་�ད་ད�ིངས་�ི་ར་བར་བཞག་ནས་མི་འ�ལ་བར་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། རང་ངོ་རིག་པ་�་�་�ད། །འ�ོ་
 ༄༅། །འོང་�ལ་བས་མཁའ་ལ་བ�ང་། །ཞེས་པ་དང་། བ�ན་�་ལས། ད�ིངས་�ི་ནང་�་�་�་�ད། །�མ་པར་གཞག་ཅིང་འ�ལ་མི་�། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ང་དལ་བ་བ�ེན་པས་�་བ་དང་�ལ་

ཐེག་མཆོག་
བའི་དོན་�ད་ལ་�ེ། རིག་པ་�་�་�ད་ཨར་ལ་གཏད་པས་�མ་པར་�ོག་པའི་�ངས་ཟད་ནས། འ�ལ་པ་གཞི་ལ་ལོག་�ེ་ཡེ་ཤེས་མ་�་�ད་པའོ། །རིག་པ་�ང་དང་�ལ་ནས་འ�ོ་འོང་�་མེད་པ་ནི་རིག་པ་ལ་རང་�ན་
�ད་པའོ། །དེ་ཡང་�ིད་�་�ེད་ན་�ས་�ི་གནད་བ�ན་པ་ལ་ཉི་མ་�་�ག་�་�འོ། །དེ་ནས་�ོ་�ད་པ་ལ་དེ་ཙམ་ཅིག་�་�འོ། དེ་ནས་�ལ་བཙལ་བ་ལ་ཉི་མ་�ག་ནས་བ�ན་�ས་ལ། དེ་ནས་མངོན་�མ་རང་ཐོག་�་

12-161
�་གཅིག ཕབ་ནས་ཉམས་�་ལེན་པའོ། །དེས་ནི་ཤིན་�་འ�ོངས་ཤིང་�ོམ་ཤེས་པ་འ�ང་ངོ་། །གཞན་�་འལ་མ་འོལ་�ས་པས་�ང་བ་ར་རི་ཅིག་མཐོང་ནས། ཡིད་ཆེས་མེད་པར་�ིད་ཐོན་�ས་ཅི་ལ་ཟེར་ཆ་མེད་པར་�་ཡས་པ་
དག་འ�ང་ཉེ་བས་དེ་�ར་མ་སོང་བ་དག་�་�འོ། །དེ་ལ་�ིར་�ིས་�ིད་མོ་ཆེ་འདི་འདེབས་�ས་�ོན་འ�ོ་ཚད་ལ་ཕེབས་པ་བ�ོན་འ�ས་དང་བཅས་པས་�ངས་པས་དངོས་གཞི་ལ་ཡིད་ཆེས་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་�ེའོ། །
དངོས་གཞི་ཐེབས་པར་བཏབ་པས་མངོན་�མ་ལ་�ོ་དགའ་�ད་པར་ཅན་འ�ང་ངོ་། །�ེས་�བ་ཆོས་མཐའ་ཆོད་པར་བཤད་པས་ཉམས་ལེན་བ�ང་�བ་པ་ཤེས་ནས་ཐེ་ཚ�མ་དང་�ོག་མཐའ་ཆོད་དེ་ཆོས་གཞན་ལ་ཡིད་
མཛ�ད།
 མི་�ོན་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་མངོན་�མ་རིག་པའི་རང་ངོ་�ད་པ་ནི། རིག་པ་�ོ་�ེ་�་�་�ད་གསེར་�ི་�ད་པ་ནམ་མཁའ་ལ་�ིང་བ་�་�་ད�ིངས་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་དང་བཅས་པ་འདི་མ་འ�ལ་པའི་
སངས་�ས་ཀ་དག་�ན་�བ་�ི་རང་གདངས་ཏེ། ངང་ལ་བ�ས་པས་�ོག་�ེད་ཐམས་ཅད་དག་ནས་�ོས་�ལ་ནམ་མཁའ་འ�་བའི་གདངས་ནང་�་ཤར་བས། ད�ིངས་རིག་གཉིས་�་མེད་པའི་དགོངས་པ་ཤེས་རབ་རང་
�ང་གི་ཡེ་ཤེས་དང་ཞལ་མཇལ། ཐོག་མའི་�ན་�་བཟང་པོ་དང་�ལ་བ་མཉམ། འདི་ལ་གོམས་པ་ཚད་�་�ིན་ན་�ོས་བཅས་འོད་�་འ�ོ་ལ། མ་�ིན་ཡང་བར་དོའམ་རང་བཞིན་�ལ་པའི་ཞིང་བ�ོད། འ�ོ་�ག་འ�ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-162
པའི་གཡང་ས་ཆོད་པའོ། །ཞེས་ངོ་�ད་དེ། རང་�ང་བ�ན་པའི་བཙས་ལས། འདི་�ར་�་ཡིས་མཐོང་བའི་མི། །ཐོག་མའི་�ན་�་བཟང་པོ་དང་། །�ལ་བ་ཉིད་ནི་མཉམ་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། �་�་
�ད་�ི་རང་བཞིན་ནི། །�མ་པར་�ོག་པ་�ན་དག་པས། །མ་འ�ལ་གཞི་ཡི་སངས་�ས་སོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དེ་ལས་�ང་བའི་འཆར་�ལ་བ�ན་པ་ནི། ད�ིངས་འོད་�འི་རང་གདངས་ལང་ལིང་�་�ང་བ་དང་། �་
�་�ད་ལ་ཐིག་ལེ་�་མོས་འ�ེལ་བ་དང་། ཐོག་མར་དཀར་ཟང་ཟིང་�ར་མ་འ�ོ་བ་�་�་ལས། ཐིག་ལེ་ཁ་དོག་�་�ན་དང་། རེ་རེ་བ་དང་། �མ་�ེལ་�ི་བར་�ི་�ང་བ་�ན་ཆད་དེ། �་མ་ལས། དེ་ནས་ཐིག་ལེ་མཐོང་
 ༄༅། །བ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དེའང་�ི་འོད་གསལ་ལ་བ�ས་པས་ནང་�མ་�ོག་�ལ་ཏེ་རིས་མེད་མཉམ་པར་�ོལ་བ་ནི། ཀ་དག་གི་རིག་གདངས་དང་། �ན་�བ་�ི་འོད་གདངས་གཉིས་�ི་ནང་�ང་�་

ཐེག་མཆོག་
འ�ེལ་བས། ད�ིངས་རིག་འ�་འ�ལ་མེད་པའི་དགོངས་པ་ཞེས་�འོ། །ག�མ་པ་�ང་བ་བཞི་འཆར་བའི་རིམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་མདོར་བ�ན་པ་དང་། རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ང་བ་བཞི་
ཀའི་�ས་�་�ས་བ�གས་�ངས་ལ་གནས་པ། མིག་གཟིགས་�ངས་ལ་�་བ། �ང་རིག་ངང་གིས་དལ་བ་ག�མ་གནད་མ�ན་ལ། �ད་པར་�ང་བ་དང་པོ་གཉིས་�་�ངས་པས་�ི་མ་གཉིས་�་�ོལ་བ་ལ་མ་�ོས་པར་

12-163
�་གཉིས། ངང་གིས་འ�ོངས་ནས། འོད་གསལ་�་�ོལ་བ་ཡིན་པས་ན་ད�ིངས་རིག་གཉིས་�་མེད་པ་ཞེས་�འོ། །འདི་དག་གི་གནད་�་རིག་པ་�ོ་�ེ་�་�་�ད་དང་མི་འ�ལ་བར་�་བ་ནི་གནད་�་�ང་ལ། དེའི་དོན་བཤད་ན།
རིག་པ་ནི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་ད�ེར་མི་�ེད་པ་གཞི་གནས་དང་དེའི་གདངས་འོད་�་�ངས་པའི་�ང་བ་ལས་གསེར་�ི་�ད་པ་�་�་�ེང་ཆགས་ལ་འ�ོག་མཚམས་ཐིག་ལེས་�ེལ་བ་ལ་�འོ། །�ོ་�ེ་ནི་
སངས་�ས་སེམས་ཅན་�ན་ལ་ངོ་བོ་བཟང་ངན་མེད་པར་མཉམ་ཞིང་མི་འ�ར་བར་གནས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་ལ། �་ནི་དཔེར་ན་�འི་�་མ་བཟང་པོ་ལས་�་འཕེལ་འ�ིབ་མེད་པར་འ�ང་བ་དང་འ�་བར། �་དང་ཡེ་
མཛ�ད།
 ཤེས་�ི་འཕེལ་�ོ་�་ཚ�གས་�་ལམ་�ང་མ་�ོགས་�ི་བར་ལ་དེ་ལས་འཆར་བར་�ེད་པའོ། །�་ནི་དེ་ཉིད་�ི་ནང་�་ཆོས་ཉིད་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་�་བ་དང་�ོམ་པ་འ�གས་པར་�ེད་ལ། �ད་ནི་འཁོར་འདས་ལ་�བ་
ཅིང་�ང་བ་དེའི་ཚ�གས་�མས་ལས། �་དང་། ཐིག་ལེ་འ�ོ་བ་དང་། མཆེད་པ་དང་། འ�་བ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་�ེད་པའོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་རིག་དལ་བས་ཡེ་ཤེས་འ�བ། །དེ་ལས་�ང་བ་བཞིར་འ�ར་
ཏེ། །ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ང་བ་ཡིས། །ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་པའི་�་བ་བ�བས། །ཉམས་�ང་གོང་�་འཕེལ་བ་ཡིས། །འ�ལ་པའི་�ང་བ་�བ་པར་�ེད། །རིག་པ་ཚད་ཕེབས་�ང་བ་ཡིས། །�་ག�མ་�ོགས་པའི་ལམ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-164
�ང་འདས། །ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་ཡིས། །ཁམས་ག�མ་འཁོར་བའི་�ན་ཐག་བཅད། །ཅེས་སོ། །དེའང་�ང་བ་བཞིར་�ངས་ངེས་པ་ནི་�ིར་ནམ་�་�ས་བཞིའི་འཕེལ་ཟད་པ་དང་། ནང་�་�ས་ངག་ཡིད་སེམས་
བཞིའི་བཅིངས་པ་ལས་ད�ོལ་བ་དང་། གསང་བར་དབང་བཞིའི་ངེས་པ་�ོན་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་�་�ོན་མ་བཞིའི་�ང་བ་ངེས་པ་ལ་�ོས་ནས་བཞིར་ངེས་སོ། །གོ་རིམས་ངེས་པ་ནི། དང་པོའ་� གཞི་ཆོས་ཉིད་མངོན་
�མ་མ་མཐོང་ན་�ག་མ་ག�མ་�ི་འཆར་གཞི་མེད་པས་�ེན་དང་བ�ེན་པའི་གཞིར་དང་པོ་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ང་བ་འཆར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཤར་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་དོན་མཐོང་བས་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་
 ༄༅། །ལས་�ེད་པ་ཞེས་�འོ། །དེ་ནས་མངོན་པ་དེ་ཉམས་�་མ་�ོང་ན་ཚ�ག་ཙམ་ལ་འ�ས་�་མི་འ�ང་བ་ལས། དོན་ཉམས་�་�ོང་བས་དེའི་ཉམས་གོང་འཕེལ་�་�ང་བའོ། །དེ་�ར་ཉམས་�ེས་པའི་

ཐེག་མཆོག་
ཚད་བ�ན་པར་�ེད་དགོས་ཏེ། མ་བ�ན་ན་ཉམས་ལ་�ག་པ་མེད་པས་ཆོས་ལ་ཟིན་པ་མེད་ཅིང་། སངས་ལ་�་�་མི་འ�ང་བ་ལས། ཉམས་བ�ན་པའི་ཚད་ལ་ཕེབས་པས། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་�ི་�ང་བ་�ང་བའོ། །
རིག་པའི་�ང་བ་ཚད་ལ་ཕེབས་�ང་དེ་ལས་གཞན་�་མི་འ�ར་ན་�་ག�མ་འ�ས་�ར་འདོད་པ་དང་�ད་མེད་ལ། དངོས་�ང་མཚན་མའི་ཆོས་ལ་དོན་�ི་འ�ས་�་རེ་བ་�ན་མོང་བ་�མས་དང་�ད་མེད་པ་ལས། �ང་

12-165
�་ག�མ། ཉམས་གཞི་ལ་ཐིམ་�ེ། �་རགས་�ི་�ང་འཛ�ན་�བ་ནས། ཀ་དག་ཆོས་ཟད་ལ་�ོད་པས་ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་�ང་བའོ། །དེ་དག་�ང་དང་པོ་གཉིས་�ལ་�། ཚད་ཕེབས་ལོངས་�། ཟད་པ་ཆོས་�འི་�ང་བ་ལམ་
�་�ས་པས་�་ག�མ་ལམ་�ང་�་ཤར་བས་འ�ས་�་ཆོས་ཟད་ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ལ་�ག་པའི་�ིར། རང་�ང་གི་�ལ་�་ག�མ་རིག་པའི་ངང་�་ཐིམ་པས། རིག་པ་ཀ་དག་གི་འ�ས་�། རིག་པའི་ད�ིངས་ནས་གདོད་
�ིས་རང་�ལ་�་ག�མ་ཤར་བས་དོན་�ེད་པ་ཞེས་�་�ེ། ཐེག་པ་གཞན་ནས་མིང་ཡང་མི་�ག་པའི་�ིང་པོ། ཐེག་པ་�ལ་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས་�འོ། །གནད་འདི་�ོགས་དཀའ་བ་ཅིག་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་སོ་སོའ་� རང་
མཛ�ད།
 བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་�ེ། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ། ཉམས་གོང་འཕེལ། རིག་པ་ཚད་ཕེབས། ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། མངོན་�མ་�ིའི་འ�ེལ་དགོད་པ་དང་།
རང་གི་མཚན་ཉིད་ངོས་ག�ང་བའོ། །དང་པོ་ནི་�ིར་མངོན་�མ་ལ་�ན་�ོབ་ཐ་�ད་ལ་�གས་པའི་མངོན་�མ་དང་། དོན་དམ་ད�ིངས་ལ་མཇལ་བའི་མངོན་�མ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་དབང་པོའ་� མངོན་�མ་
ག�གས་སོགས་�ལ་�་�ང་བའི་རང་བཞིན་དང་། ཡིད་�ི་མངོན་�མ་�ལ་ཉེ་བར་�ོད་པ་�་མཚན་ངེས་པའི་�ོག་�ལ་ན་�ང་བ་དང་། རང་རིག་པའི་མངོན་�མ་ནང་�་བདེ་�ག་ལ་སོགས་�ོང་བ་ངེས་པའི་�ང་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-166
དང་། �ལ་འ�ོར་�ི་མངོན་�མ་ཆོས་ཉིད་�ི་དོན་ཉེ་བར་མཇལ་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་�ི་�ོགས་ལ་�གས་པའི་སོ་སོ་ཡང་དག་པའི་རིག་པ་དང་དེའི་�ང་�ལ་གཉིས་�་མེད་པའི་ངང་ན་ག�ང་འཛ�ན་དང་�ལ་བར་�ོང་བའི་
ངེས་པ་�ེ། �མ་འ�ེལ་ལས། ཐམས་ཅད་ལས་ནི་སེམས་བ�ས་ནས། །ནང་གི་བདག་ཉིད་གཡོ་མེད་པར། །གནས་ནའང་མིག་གིས་ག�གས་དག་ནི། །མཐོང་བའི་�ོ་དེ་དབང་�ེས་ཡིན། །ཅེས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །
དོན་དམ་ད�ིངས་ལ་མཇལ་བའི་མངོན་�མ་ནི་རིག་པའི་ངོ་བོ་ཆོས་ཉིད་�ིང་ག་ན་ཡོད་པར་ངེས་ཏེ། དེའི་རང་གདངས་�ིང་ནས་མིག་�་འ�ེལ་བའི་�ིར་ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་བཞིན་�་འ�ས་ངེས་པའི་གཏན་ཚ�གས་�ིས་
 ༄༅། །ཡིད་ཆེས་པར་མཇལ་བའོ། །དེའི་�ིར་འཇིག་�ེན་པ་དང་འདས་པ་གཉིས་ལས་འདི་ནི་འདས་པའི་མངོན་�མ་མོ། །འདས་པ་ལ་བ�ོད་�་ཤེས་པ་གཙ�་བ་སེམས་�ི་�་མཚན་ངེས་པ་དང་། གནད་

ཐེག་མཆོག་
གཏེམས་པ་མཐོང་བ་གཙ�་བ་རིག་པའི་མངོན་�མ་གཉིས་ལས། འདི་རིག་པའི་མངོན་�མ་ཞེས་�་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ངོས་ག�ང་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ང་བ་ཞེས་པ་ལ། ཆོས་ཉིད་�ི་�་
ཉེ་བར་�ར་བ་ལ་བཞི་ལས། འཁོར་བ་ལ་ཆོས། �ང་འདས་ལ་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པའི་འདི་ཆོས་ཉིད་དོ། །�ང་བ་ལ་ཆོས། �ོང་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་�་བ�ོད་པའི་འདི་ཆོས་ཉིད་དོ། །གནད་མེད་པས་མི་�ོལ་བ་ལ་ཆོས། ཡོད་

12-167
�་བཞི། པས་�ོལ་ངེས་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་�་�གས་པའི་འདི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ད�ིངས་ལ་ཆོས། རིག་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་�་�གས་པའི་འདི་གཉིས་ཀ་ད�ེར་མེད་�་འདོད་པའོ། །མངོན་པ་ནི་དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་པ་དངོས་�་བ�ར་ཡོད་
པའོ། །དེའང་ཡིད་ད�ོད་ལ་མ་�ོས་པ་�ེ། ཡིད་ད�ོད་�ི་ཤེས་རབ་�ིས་གང་�་བཙལ་ཡང་�ེད་པའི་�ས་མེད་དོ། །ཚ�ལ་མཁན་མིག་ཅན་མ་ཡིན། འོད་གསལ་ག�གས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་�ིར་ཏེ། �ད་པ་ལས། ཤེས་
རབ་�ིས་ནི་བ�གས་ན་�ང་པོའ་� གཏིང་མི་�ེད། །ཅེས་སོ། །འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་འདི་ཐ་�ད་ལ་�གས་པའི་ག�གས་ཅན་མ་ཡིན་ཏེ། �་བ་�ལ་�ན་དང་རགས་པ་དངོས་པོ་རང་མཚན་�་འདི་མེད་པའི་�ིར་འ�ང་
མཛ�ད།
 བཞིའི་གནོད་པས་གཞིག་ཅིང་གཞོམ་�་མི་�ང་བའི་�ིར་རོ། །ག�གས་ཅན་ནི་གཞིག་ཅིང་གཞོམ་�ང་�་ཡོད་དེ་ག�གས་�ི་མཚན་ཉིད་དེ་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །ག�མ་ནི་�མ་�ངས་ཏེ་�ིར་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་
གནད་ག�མ་�ིས་གཞི་བཅའ་བ། ནང་�་ཆོས་ཉིད་�ལ་�ི་གནད། འཆར་�ེད་�ོའ་� གནད། �ང་རིག་གནས་པའི་གནད་ག�མ་�ིས་ལམ་བསལ་བ་དང་། གསང་བར་གོམས་པ་ཚད་�ི་རིམ་པ། �ིན་པ་�གས་�ི་རིམ་
པ། མཐར་�ག་ཟད་པའི་རིམ་པ་དང་ག�མ་�ིས་ཚད་ག�ང་བ་དང་། �་ན་མེད་པར་�ང་བ་འོད། �ིན་པ་ཐིག་ལེ། �ོགས་པ་�་དང་ག�མ་�ིས་འ�ས་�་�ོགས་པའི་�ིར། ག�མ་ཚན་བཞིར་ངེས་པས་ག�མ་ཞེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-168
�འོ། །ཡང་ན་ཆོས་ཉིད་ལ་�་ག�མ་�ན་�བ་�་ཡོད་པའི་རང་གདངས་�ང་བ་ག�མ་�ིར་ཤར་བའི་�ངས། ཆོས་�འི་རང་གདངས་ནང་�ོང་བ་རིག་�ོང་། ལོངས་�འི་རང་གདངས་འོད་�་�ིར་གསལ་བ་ཡེ་ཤེས་རང་
གསལ། �ལ་�འི་རང་གདངས་ཤར་�ོལ་རིས་མེད་ཤེས་རབ་�ི་�ལ་དང་བཅས་པ་ག�མ་ལ་�ོས་ནས་ག�མ་ཞེས་�འོ། །དེའང་གཞི་ག�མ་�ིས་གཞི་བཅས་པས་དངོས་པོ་ལ་ཐ་དད་མེད་པའི་གནད་དང་། ལམ་
ག�མ་�ིས་གེགས་བསལ་བས་འ�ོ་ལམ་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པ་དང་། ཚད་ག�མ་�ིས་ཚད་ལ་ཕབ་པས་འ�་མིན་དང་ཆལ་ཆོལ་མེད་པ་དང་། འ�ས་�་ག�མ་�ིས་ཟད་སར་བ�ལ་བས་ཡིན་མིན་དང་ཐེ་ཚ�མ་མེད་པས་ན་
 ༄༅། །མངོན་�མ་ཞེས་�་�ེ། ཐ་མལ་པའི་�ས་ན་དགའ་མི་དགའ་བཏང་�ོམས་ག�མ་མཐོང་བས་བདེ་�ག་བར་མ་ག�མ་འཆར་བ། �་མའི་གདམས་པ་ཉམས་�་�ང་བའི་�ས་ན་ད�ིངས་རིག་

ཐེག་མཆོག་
ཆོས་ག�མ་མངོན་པར་མཐོང་བས་སོ། །ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་ལ་ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གིས་�ོ་གདགས་�་མེད་པའི་གནད། གོམས་པའི་�ས་ན་འོད་ཐིག་ལེ་�་ག�མ་མཐོང་བས་འ�ལ་པའི་�ང་བ་རང་འགགས་པའི་
གནད། ཚད་�་�ིན་པའི་�ས་ན་གསལ་བ་�ོང་པ་བདེ་བ་ག�མ་མངོན་པར་མཐོང་བས། ཆོས་ཉིད་རང་ཟད་པའི་གནད་དོ། །དེ་�ར་ན་ག�མ་ཞེས་�ངས་�ི་གནས་གཞན་ལ་བ�ེན་ནས་འ�ས་�་ཅིག་ཅར་�་�ོལ་བར་

12-169
�་�། ངེས་པའོ། །�ང་བ་ནི་གང་�ང་ན་ཆོས་ཉིད་�ང་ལ། �ལ་གང་ལ་�ང་ན་ད�ིངས་ལ་�ང་། �ལ་ཇི་�ར་�ང་ན་འོད་དང་འོད་�ིམ་རིག་པ་�་�་�ད་དང་བཅས་པ་�ང་། �ང་བ་དེ་ཉམས་�་�ངས་པ་ལས་འ�ས་�་
�ོས་བཅས་མི་�ང་བར་སངས་�་བའོ། །དེ་�ར་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ང་བའི་ངོ་བོ་ད�ིངས་རིག་འོད་གསལ་�་�ང་བ་�ེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། �ེ་བ་མེད་པའི་མངོན་�མ་སངས་�ས་�ིས། །�ལ་མེད་�མ་པར་
དག་པའི་�ང་བ་མཐོང་། །ཞེས་པ་དང་། �་འ�ལ་ལས། ནོར་�་རིན་ཆེན་འདོད་ཆགས་དཔལ། །སངས་�ས་�ན་�ི་མངོན་�མ་པ། །ཞེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི་�་ག�མ་�ི་�ང་བ་མཐོང་བ་�ེ། རིན་པོ་ཆེ་�མ་པར་
མཛ�ད།
 བ�ེགས་པའི་�ད་ལས། མངོན་ཞེས་�་བ་མཐོང་བ་ལ། །ག�མ་ཞེས་�་བ་�་ག�མ་�ི། །ཞིང་ཁམས་གཏན་ལ་ཕེབས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དགོས་པ་ནི་གནད་འདིས་གོལ་�ིབ་མེད་པར་�ོལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་ཉིད་
མངོན་�མ་གནད་མེད་ན། །མིག་མེད་གཡང་ཁར་�ིན་པ་འ�། །ཞེས་སོ། །གནད་ནི་ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་ཞགས་འ�ལ་བ་མེད་པ་གནད། །འདི་�ས་�་�ངས་ག�མ་དང་�ར། །ཞེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས།
མིག་ནི་རབ་�་གནན་�་�ེ། །མིག་�ར་ཉིད་ལས་ད�ིངས་འ�ང་བས། །མིག་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་�་བ�ག །ཅེས་སོ། །�ང་བ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ང་བ་ནི། །དབང་པོའ་� �ོ་ལས་ངེས་འཐོན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-170
ཏེ། །�ིན་མེད་པ་ཡི་མཁའ་ལ་གསལ། །ཅེས་པ་དང་། གཞན་ཡང་�་དང་འ�ལ་འཁོར་�ིས། །རང་བཞིན་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་�། །�་�ར་མིག་གིས་མཐོང་བའོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། ཡེ་ཤེས་�་�ན་འོད་�ི་
�། །�་�་�ད་�་རབ་�་གསལ། །དེ་ཡང་འ�ོ་དང་འོང་བ་དང་། །འ�ལ་བ་དང་ནི་འ�ིག་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། རང་�ང་རིག་པའི་དངོས་པོ་དེ། །ཡེ་ཤེས་�་�་�ད་�་གནས། །ཞེས་པ་དང་།
ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། �ང་ཞགས་�འི་�ོན་མ་ལ་ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་རིག་པ་�་�་�ད་�ི་�་ཡོངས་�་གསལ་ལོ་ཞེས་སོ། །ཉམས་�་�ང་�གས་ནི་དང་པོ་�ན་�ང་ལ་�ངས་མང་�་�། གཉིས་
 ༄༅། །པ་ལ་�ན་བ�ེད་ཅིང་�ན་བ�ིང་། ག�མ་པ་ལ་ཉིན་མཚན་མེད་པར་ཉམས་�་�ང་ཞིང་། ད�ིངས་�ི་ར་བར་རིག་པ་བ�ག་པ་ལས་མི་འ�ལ་བར་�ེད་དེ། �ོན་མ་འབར་བ་ལས། ད�ིངས་

ཐེག་མཆོག་
�ིས་རིག་པའི་རང་�ལ་�ེད། །�ོ་�ེ་ཉིད་ནི་�་�་�ད། །འདི་ཉིད་ནང་�་གཞག་པར་�། །ཞེས་སོ། །འ�ས་�་ནི། �ིའི་ད�ིངས་�ང་ལ་མིག་མི་འ�ལ་བའི་རང་�ས་ན། ནང་�་རིག་པ་གཞི་ལ་གནས་པས་གདངས་
རང་ཐིམ་ལ་འཁོར་ནས། �ོ་བའི་�ང་གི་�་དང་�ལ་བས། ཡེ་ཤེས་�ི་ནམ་མཁའ་ད�ིངས་�ི་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་ནས་ངོ་མཉམ་རིས་མེད་�་�ོལ་བས། ཀ་དག་གི་རིག་པ་ད�ིངས་ལས་མ་གཡོས་པར་�ིང་ག་ན་ངང་

12-171
�་�ག གིས་འོད་གསལ་བའི་དགོངས་པ་ལ་རང་བཞིན་�ིས་གནས་ཏེ། �ལ་འ�ོར་པ་དེ་ཆོས་ཉིད་གདོད་མའི་འོད་གསལ་ཟིན་པ་ཞེས་�་བས་འཁོར་བ་མིང་མེད་�་�ོངས་ནས་�ིད་ག�མ་གདར་ཤ་ཆོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཐལ་
འ�ར་ལས། དེས་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་གནད། །མཐོང་བ་ཙམ་�ིས་ཤེས་པ་དང་། །དེ་ཤེས་པ་ཡིས་�ོགས་པ་དང་། །�ོགས་པ་ཙམ་�ིས་�ོལ་བར་འ�ར། །�ོལ་ཞེས་བ�ོལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །ནམ་མཁའ་དག་ནི་ནམ་
མཁའ་ལ། །ཐིམ་ནས་རང་བཞིན་དམིགས་མེད་པས། །རིས་མེད་ཆ་ཤས་ཡོད་མ་ཡིན། །མངོན་�མ་�ེད་པའི་�ལ་�ན་ལ། །ཁམས་ག�མ་འཁོར་བ་མིང་མེད་པས། །�ིད་ག�མ་གདར་ཤ་ཆོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་
མཛ�ད།
 པ་ཉམས་གོང་འཕེལ་�ི་�ང་བ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བ�ན་པ་ནི། ད�ིངས་རིག་ལ་གོང་ནས་གོང་�་�ངས་པས། �ིར་ད�ིངས་�ང་�་རིག་པ་�་�་�ད་ད�ེར་མེད་�་གནས་པ་བཞིན། ནང་�་ཀ་དག་གི་�ོང་
ད�ིངས་ལ་རང་གདངས་�ི་རིག་ད�ིངས་གཉིས་མེད་�་གནས་པས་འོད་གསལ་མ་�་འ�ེས་ཏེ། �ང་ཉམས་�་ཚ�གས་�་འཕེལ་བ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། ཉམས་�ི་�ང་བ་གོང་འཕེལ་ནི། །ཡེ་ཤེས་ཁ་དོག་�ིར་�ང་
ནས། །�ེན་འ�ེང་པ་དང་�ིབས་ཤར་དང་། །ཐིག་ལེ་�་ཚ�གས་�་ཉིད་�། །རགས་པར་�ང་བའི་�ལ་ལ་གསལ། །ཅེས་སོ། །�ས་པར་བཤད་པ་ནི། ཉམས་གོང་འཕེལ་ཅེས་པའི་ཉམས་ལ་གཉིས་ཏེ་ཤེས་པའི་ཉམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-172
དང་། �ང་བའི་ཉམས་སོ། །ཤེས་ཉམས་ལ་འཇིག་�ེན་པའི་ཤེས་ཉམས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ིས་ཐོབ་པའི་དགའ་བདེ་སེམས་ཆགས་པ་�་གར་ལ་སོགས་པ་�ེད་�ིང་འདོད་པ་�མས་དང་། འདས་པའི་ཤེས་ཉམས་�ོང་གསལ་
མཐའ་�ལ་�ི་�ོགས་ཚད་ཤེས་རབ་�ི་�ལ་དང་བཅས་པ་�མས་ཏེ། འདི་ཉིད་ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་གོམས་པ་ལས། ཤེས་པ་དགའ་བདེའི་ཉམས་དང་། མཐར་འ�ར་�ི་ཉམས་དང་། �ང་བའི་ཉམས་དང་ག�མ་
འ�ང་བ་ལས། དང་པོ་ནི། �ས་ངག་གནད་�་ག�ན་པས་�ང་སེམས་བག་ལ་ཞ་ནས། ནང་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་འོད་གསལ་�ོང་པའི་ངང་ལ་འ�མས་པ་དང་། ཤེས་པ་བག་ཡངས་ག�ང་འཛ�ན་མེད་པའི་དགའ་བདེ་ཡངས་པ་
 ༄༅། །�ོལ་ཆགས་�་�ེས་�ང་ཞེན་འཛ�ན་�་ཉག་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ནི་རང་བཞིན་�ི་བསམ་གཏན་གནད་�་ཕེབས་པ་ལས་�ང་བའོ། །བཅོས་མའི་བ�ོམས་པ་ལས་དགའ་བདེ་�ང་བ་ནི་ཉམས་འ�ར་

ཐེག་མཆོག་
བ་ཤས་ཆེ་ལ་རགས་པ་འ�བ་པའམ་�་གར་�ེད་འདོད་པ་འ�ང་བས་ཆགས་ཞེན་�་སོང་ལ། འདི་ནི་དགའ་བདེར་ཤར་ཡང་རང་དབང་ཐོབ་པའི་དགའ་བདེ་ཞེན་མེད་�་ཤེས་པའི་�ད་ཡོད་པ་ནི་བཅོས་ནས་བ�ོམས་པ་
དང་། རང་བཞིན་�ིས་�ང་�་ཕེབས་པའི་བསམ་གཏན་�ི་�ད་�་ཤེས་པར་�འོ། །མཐར་འ�ར་�ི་ཉམས་ནི་�ང་ཉམས་�ི་�ང་ཆ་�ེ། �ིན་�་མེ་�ེར་�་�་དང་། �ིན་�་�་དང་། �་བ་�་�་དང་། �ག་ཟིལ་�་�་

12-173
�་བ�ན། དང་། �་བ་ཤར་བ་�་�་དང་། �ར་མ་ཤར་བ་�་�་དང་། ནམ་�ོས་པ་�་�་ལ་མཐིང་གའི་�ང་བ་ཡོད་པ་�་�་དང་། ཉི་མ་ཤར་བ་�ར་�ི་ནང་ཟང་ཐལ་བར་�ང་བ་�་�་དང་བ�ད་དེ། འཆར་�བ་དང་གསལ་འ�ིབ་
�་�ང་བས། མི་བ�ན་�གས་མི་�བ་འ�ར་འ�ོ་བས་མཐར་འ�ར་�ི་ཉམས་ཞེས་�་�ེ། �ང་གཡོ་བའི་ཉམས་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །འདི་དག་�ར་ཡོད་དེ་�ང་སེམས་དག་དགོས་པའི་�ིར་རོ། །�ང་བའི་ཉམས་ནི། རིག་
པའི་རང་གདངས་འོད་གསལ་ཆེན་པོ་�ེ། གནས་�བས་�་�ིར་�ང་འཕེལ་ཞིང་ཚད་ལ་ཕེབས་ནས། རང་གདངས་གཞི་ཐིམ་ལ་ནང་�་བ�ོག་པས་�ིར་གསལ་�་ཟད་དགོས་ཏེ། �ན་�བ་ཀ་དག་གི་ད�ིངས་�་ཐིམ་
མཛ�ད།
 དགོས་པའི་�ིར་རོ། །ནང་གསལ་�་རང་འོད་�ི་�ོང་ན་རིག་པ་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་ཕོ་�ང་ལ་ཡེ་བ�གས་�ན་�བ་ཆེན་པོར་འཕོ་འ�ར་མེད་པའོ། །དེས་ན་འདིར་�ང་བའི་ཉམས་གཙ�་བ་�ེ། ཤེས་ཉམས་ནི་�ོ་ཡིན་པས་
འ�ར་ཞིང་ཚད་མི་�བ་�ེ་�ན་བ�གས་�ན་�ོབ་�ི་�མ་པ་ཅན་�ན་�ེད་ཐ་དད་པ་�་རོལ་�ི་�ོག་པས་བ�ས་པའི་�ིར། འདི་ལ་ཚད་�ེད་ན་�ིན་ལ་ཚ�ད་བ�གས་ནས་�ས་�ངས་�ེད་པའི་�་དང་འ�་�ེ། དོན་�ོགས་
པའི་�ས་མེད་དེ་མཐོང་བ་རང་ཐོག་�་མི་ཕེབས་སོ། །འདི་ནི་�ང་བའི་ཉམས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་�འི་ཁ་དོག་གི་�ང་བ་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་ལས་�ི་མཐའ་�ེད་ག�ང་བ་�ལ་�་�ང་བ་ལས་འདས་ལ། ད�ིངས་�ི་�ང་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-174
མཐོང་བས་དེའི་�ེང་�་འཛ�ན་པ་�ོག་པའི་ཆའི་�ེད་མེད་པ་�ོང་ཆད་�་འཛ�ན་པ་ལོག་པས་འཁོར་བའི་ཆའི་�མ་གཉིས་ལས་འདས་ལ། �ན་�ོག་གཞི་�ོལ་རང་སངས་�་དག་པས་འཛ�ན་ཆའི་�ེད་�ང་བ་རང་མཚན་�་
འཛ�ན་པ་ལོག་པས། ག�ང་འཛ�ན་གང་ཟག་དང་ཆོས་�ི་བདག་མེད་�ོགས་པ་ཞེས་�འོ། །མདོར་ན་�ང་ཉམས་�མས་ཡེ་ཤེས་�འི་ཁ་དོག་གི་�ང་བ་དང་། ད�ིངས་�ི་�ང་བ་གཉིས་�་འ�ས་པའོ། །གོང་འཕེལ་ནི།
�ང་བ་དེ་དག་ཇེ་བ�་ཇེ་ལེགས་ཇེ་མང་ལ་སོང་བ་�ེ། འདི་ལ་དག་�ལ་�ིས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། �ང་�ལ་�ིས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འཁོར་བའི་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་�ལ་དང་�ར་ན། �ང་
 ༄༅། །བ་དེ་ཡང་�ེན་འ�ེང་དང་། �ིབས་ཤར་དང་། �་ཆད་དང་། �མ་�་དང་། �མ་�འི་�ང་བ་དང་�་�ོགས་པས་ཡེ་ཤེས་�འི་ཁ་དོག་ལ་དབང་ཐོབ་ནས། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་�ང་དང་། གཏི་

ཐེག་མཆོག་
�ག་དང་། ང་�ལ་དང་། �ག་དོག་�་མངོན་�་�་བའི་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་ཏེ། བག་ལ་ཉལ་ཙམ་ལས་མ་གཏོགས་པ་མེད་པས་འཁོར་བའི་�ེད་ལས་འདས་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་�་བའི་�མ་པ་དང་། �་བ་�ེད་པ་དང་།
མིག་མངས་རིས་དང་། མིག་ཚགས་�ི་�མ་པ་�་�་དང་། ཟ་འོག་�ར་�ིམ་�་�་མཐོང་བས། ག�གས་ལ་སོགས་པ་�ང་པོ་�འི་ཚ�གས་པས་བདག་�་�ས་པ་ལས་འདས་པས། འཇིག་�ེན་�ི་བདག་�མ་གཉིས་ལས་

12-175
�་བ�ད། འདས་པས། ཆོས་ཉིད་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པའི་�ིན་�བས་སོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ་དག་པའི་ད�ིབས་�ི་�ང་བ། ཡེ་ཤེས་མཁར་ཐབ་�ི་�མ་པ་འ�་བ་དང་། ཉི་�་�ང་�ེལ་�ི་�མ་པ་འ�་བ་དང་། པ�་
བ�ེགས་པའི་�མ་པ་འ�་བ་དང་། མཆོད་�ེན་བ�ེགས་པའི་�མ་པ་འ�་བ་དང་། པ�་�ོང་�ན་�ི་�མ་པ་དང་འ�་བ་མཐོང་བས། འ�ང་བ་�འི་འཆིང་�ེད་ལས་འདས་པའོ། །དེ་དག་�ང་གཅིག་�ེས་གཅིག་འགགས་
པས་ཉམས་ཞེས་�འོ། །དེ་ཡང་�་མ་བས་�ད་པར་�་འ�ར་བས་གོང་འཕེལ་ཞེས་�འོ། །དེ་�ར་རིམ་པས་�ང་བ་ནི་�ར་དབང་རིམ་པས་བ�ེན་པ་ལས་�ང་བའོ། །གཉིས་པ་�ང་�ལ་�ིས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ། ཡེ་
མཛ�ད།
 ཤེས་�འི་ཁ་དོག་གི་�ང་བ་དང་། ད�ིབས་�ི་�ང་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། �ོ་�ེའི་རིགས་�མ་པར་དག་པས། མེ་ལོང་�་�འི་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་འོད་ཁ་དོག་དཀར་པོའ་� �མ་པར་འཆར་བ་དང་། དེ་ཉིད་�ོ་�ེ་མི་བ�ོད་
པའི་གདངས་དཀར་བ་ལ་འཚ�ར་བར་འཆར་བའོ། །དེའི་འོག་�་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་�མ་པར་དག་པས་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་ཁ་དོག་མཐིང་གའི་�མ་པར་འཆར་བ་དང་། �མ་པར་�ང་མཛད་�ི་
གདངས་མཐིང་ལ་གནག་པར་འཆར་རོ། །རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་�མ་པར་དག་པ་ལས། མཉམ་པ་ཉིད་�ི་ཁ་དོག་སེར་པོའ་� �མ་�་དང་། རིན་པོ་ཆེ་འ�ང་�ན་�ི་གདངས་རབ་�་འཚ�ར་བ་གསེར་�ན་�ངས་པ་�་�ར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-176
འཆར་རོ། །པ�འི་རིགས་�མ་པར་དག་པ་ལས། སོ་སོར་�ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ཁ་དོག་དམར་པོའ་� �མ་�་དང་། �ང་བ་མཐས་ཡས་�ི་གདངས་དམར་བ་ལ་རབ་�་དམར་བ་�ེ་�འི་མདོག་�་�ར་འཆར་རོ། །ལས་�ི་
རིགས་�མ་པར་དག་པ་ལས། �་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ཁ་དོག་�ང་�འི་�མ་�ར་འཆར་བ་དང་། དོན་ཡོད་�བ་པའི་གདངས་རབ་�་�ང་བ་ཨི�་�ི་ལའི་�མ་པ་�ར་འཆར་བའོ། །དེ་དག་གི་�ི་རིམ་མཐིང་ག་�ོ་�ེའི་
ར་བས་�ན་ནས་བ�ོར་བ་ནི། ཡེ་ཤེས་དེ་དག་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པར་མཚ�ན་པའོ། །དེ་ལས་�ང་བའི་འཕེལ་ནི་འོད་�་སོ་སོས་གཙ�་�ས་པའི་ཁ་དོག་�་�ར་གསལ་བ་ནི། རིགས་དང་རིགས་�ི་�ད་པར་ལས་�ང་བའོ། །
 ༄༅། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་�མ་པར་དག་པ་ལས་མེ་ལོང་�་�་�ེན་འ�ེང་�་�ང་བ་ནི། དེ་ལ་བ�ེན་ནས་ཉམས་�ི་འཕེལ་འ�ང་བའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་�ི་�ིབས་ཤར་�་�ང་བ་ནི། འ�ལ་པའི་�ང་

ཐེག་མཆོག་
བ་ཟད་�་ཉེ་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་སོ་སོར་�ོག་པའི་�་ཆད་�་�ང་བ་ནི། འ�ང་བའི་�་བ་འགག་པའི་�ས་སོ། །�་བ་�བ་པའི་རེ་�ེའི་�མ་པ་ཙམ་�་�ང་བ་ནི། ཡེ་ཤེས་�ི་རང་གདངས་སོ་སོར་གསལ་བ་ལས་�ང་བའོ། །
དེ་ནས་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ལ་�་ཙམ་�་�ང་བ་ནི་�ོག་པ་རགས་པ་�མས་འགགས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་དག་གི་ལམ་�ེ་བའི་རིམ་པ་ནི། བ�ོན་འ�ས་རབ་�མས་ལ་བར་�་ཞག་�་�འོ། །འ�ིང་�མས་ལ་

12-177
�་ད�། ཞག་བ�ན་བ�ན། ཐ་མ་�མས་ཞག་ཉེར་གཅིག་ཉེར་གཅིག་ན་གོང་མའི་�ང་བ་འགགས་ནས། ཡང་འོག་མའི་�ང་བ་དེ་དག་�་�མ་པར་�ང་བའོ། །ཁ་དོག་དང་ད�ིབས་�ི་བར་འདིར་ནི་ཐང་ཅིག་�་གནས་པ་དག་
འ�ང་ངོ་། །དེ་ནས་དེ་དག་�བ་ནས་�ང་ཡེ་ཤེས་�འི་ད�ིབས་�ི་�མ་པ་འཆར་ཏེ། མེ་ལོང་�་�འི་ད�ིབས་མིག་ཚགས་�ི་�མ་པ་དང་འ�་བར་འ�ར་རོ། །དེ་ནི་ཁ་དོག་རབ་�་�ེལ་ལེགས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ལ་
གོམས་པ་ལས་མིག་མངས་རིས་�་འཆར་ཏེ། འདི་ནི་�ོན་�་འ�ོ་བ་ཚད་�་�ིན་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་མཉམ་པ་ཉིད་�་བ་�ེད་པར་འཆར་ཏེ། དེ་ནི་�ང་གི་�ངས་པ་དག་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ལས་�་བར་�ང་བ་
མཛ�ད།
 ནི་�ོན་འ�ོ་དག་ཅིང་ཚར་ཆོད་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་སོ་སོར་�ོག་པའི་མེ་ཏོག་གི་ཚ�མ་�ར་འཆར་བ་ནི། གཟིགས་�ངས་ལ་འ�ས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ལས་པ�་�ོང་�ན་�་འཆར་བ་ནི་�ོན་འ�ོ་འ�ོངས་པ་
ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་�་བ་�བ་པའི་མཚ�ན་ཆ་�་�ར་འཆར་བ་ནི། རང་བཞིན་མ་བཅོས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ལས་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་�མ་པ་�་ཚ�གས་�་�ང་བ་ནི་�ོན་འ�ོ་མཐར་�ིན་པ་ལས་�ང་བའོ། །
དེ་ནས་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་མཁར་ཐབ་�་འཆར་བ་ནི། རིག་པ་མིག་ནས་�ངས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ལས་ཟ་འོག་�ར་�ིམ་�་�་ནི་�ོན་འ�ོ་དག་པར་�ས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་དག་�ང་བ�ོན་འ�ས་�ི་�ད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-178
�ིས་ཞག་ག�མ་དང་། བ�ན་དང་། བ�་བཞི་ན་གཅིག་�ེ་གཅིག་འགག་པའོ། །དེ་ཕན་ཆད་ནི་ཉམས་གོང་འཕེལ་�ི་�ང་བ་�ེ། འདི་དག་ནི་སེམས་�ི་�ོན་འ�ོའ་� �ས་ན། �ོག་པ་ཐ་དད་པར་བ�ང་བ་དེ་འགགས་
པའི་�གས་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་རིག་པ་རང་གི་ངོ་བོའ་� �ང་བ་འཆར་ཏེ། འོད་དེ་དག་ཐིག་ལེར་འཆར་བ་ནི་�་�་�ད་གཅིག་�་འ�ས་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་ཐིག་ལེ་གཉིས་འ�ེལ་�་�ང་བ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་
�མ་པར་དག་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་ཐིག་ལེ་�་�ེལ་�་�ང་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་�་ལ་�ན་�ད་པ་ལས་�ང་བའོ། །མངོན་�མ་�ི་ཐིག་ལེ་དང་འ�ེལ་�གས་མི་འ�་�ེ་ཆེ་�ང་ཡོད་པའི་�ིར་རོ། །དེ་ཕན་ཆད་ནི་ཉམས་གོང་
 ༄༅། །འཕེལ་�ི་�ང་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་བས། ཁ་དོག་�་ཡི་འོད་�ིས་�ང་། །རེ་�ེ་ཙམ་ལས་�་ཆད་�ང་། །�ལ་�་ཙམ་ལས་མཐོང་ཚད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་�ང་གི་�ད་ལས། རང་ངོ་མཐོང་ལས་

ཐེག་མཆོག་
འདི་�ར་རོ། །ཡར་མཚམས་ལས་ནི་སོར་བཞི་ལས། །�ལ་བའི་�ེས་�་�ལ་བཟང་བ། །འཁོར་བར་འ�ག་པ་ག་ལ་�ིད། །�་ཆད་�མ་པར་གང་�ང་བ། །�ལ་པའི་ཡོན་ཏན་འདིས་འ�བ་བོ། །མཐོང་བའི་�ལ་ཙམ་
གང་�ང་བ། །ཚ�མ་�་ལ་ནི་དེ་བཞིན་ནོ། །�ིར་�ང་འགགས་པ་གང་ཡིན་པ། །�ད་ཅིག་མ་ནི་བ�་�ག་ལ། །འདི་ཡང་དེ་�ར་འ�ར་བའོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་�ི་�ང་བ་ལ་�ང་�ལ་�ིར་བ�ན་པ་

12-179
ད�་བ�། དང་། རང་བཞིན་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ནས་ཐིག་ལེ་རེ་རེའི་ནང་�་�་�ེད་མ་རེ་རེ་�ང་བ་ནི་�ལ་པ་�འི་�ང་བ་�མ་པར་དག་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་�་རང་�ང་རེ་རེ་�ང་བ་ནི་�ལ་�འི་
�ང་བ་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�་མཐོང་བ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ནས་�་དེ་དག་ཡབ་�མ་�་�ར་�ར་པ་ནི་ལོངས་�འི་ཡེ་ཤེས་ཚད་�་�ིན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ནས་སོ་སོའ་� ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་དང་བཅས་པར་�ང་བ་ལ། དེ་
ཉིད་�་�ད་�ི་ར་བ་དང་སོ་སོའ་� གཙ�་འཁོར་�་�ང་བ་ནི། ཆོས་�འི་�ང་བ་�མ་པར་དག་པ་ཚད་�་�ིན་པ་ལས་�ང་བའོ། །འདི་ནི་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་�ི་�ང་བ་�ེ། �ོན་འ�ོའ་� �ས་ན་�ས་�ི་�་བ་དང་། �ེད་པ་དེ་
མཛ�ད།
 དག་གི་འ�ེལ་ཚད་དེ་�ིས་མི་�ེ་བའི་�གས་སོ། །དེའང་དག་�་�ི་མ་རེ་�ོང་བའི་གཉེན་པོ་�ོན་འ�ོ་ལ་སོགས་པ་གནད་�་�ིན་པ་ལས་�ང་བ་དེ་དག་ཤར་བར་བཏགས་�ང་�ལ་འ�ས་དང་དག་�་དག་�ེད་�ི་�་
འ�ས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་�ི། དེས་བ�ེད་ནས་�ང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་རང་ཡོད་�ི་གདངས་�ི་མའི་�ིབ་པ་དག་�ོབས་�ིས་�ང་བའི་�ིར་རོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། རིག་པ་ཚད་ཕེབས་�ང་བ་ནི། །ལོངས་�འི་མཚན་
དཔེ་གསལ་བར་ནི། །མ་ངེས་ཁ་དོག་འཇའ་ཚ�ན་ལས། །རིགས་�་ཡབ་དང་�མ་�་�ང་། །ཞེས་པ་དང་། བ�ན་�་ལས། དེ་བཞིན་�་ལ་�ག་གི་བར། །�ག་དང་བ�་དང་�་ག�མ་ལ། །གདོན་མི་ཟ་�ེ་ལོངས་�འོ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-180
ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་རང་བཞིན་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ། ཚད་ཕེབས་�ི་ངེས་ཚ�ག་�ིར་བ�ན་པ་དང་། ཚད་ག�མ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་ཞེས་པས། རིག་པ་ནི་གཞི་གནས་�ི་
རིག་པ་མངོན་�་�ར་ཏེ། ལམ་�ོལ་�་�ད་པ་ལས། གཞི་�ང་གི་རང་གདངས་�ན་�བ་�ི་འཆར་�ོ་�ར་�ང་བས། ལམ་�ང་ཟད་�་ཉེ་བ་ལས། ད�ིལ་འཁོར་�ོགས་པ་�མས་སོ། །ཚད་ནི་དང་པོ་�ེད་�་ནས་�འི་
ད�ིལ་འཁོར་�ོགས་པའི་བར་རོ། །ཕེབས་པ་ནི་དེ་ལས་འདའ་ས་མེད་པས་�མ་པར་�ང་བའོ། །དེ་དག་ནི་�་བ་ཉ་གང་བའི་�མ་པ་དང་འ�་�ེ། ཡར་�ི་འཕེལ་ཟད་པས་ད�ིལ་འཁོར་�ོགས་ཏེ་རང་ངོ་ལ་བཅོས་�་
 ༄༅། །མེད་པའོ། །གཉིས་པ་ཚད་ག�མ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �ི་�ང་བའི་ཚད། ནང་�ས་�ི་ཚད། གསང་བ་རིག་པའི་ཚད་དོ། །དང་པོ་ནི། �ང་བ་ལ་དབང་བ�ར་ཞིང་ཞིང་ཁམས་འོད་

ཐེག་མཆོག་
གསལ་�་�ོགས་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་ཕེབས་ནས་�ོགས་པའི་ཚད། །ཐད་ཀའི་དངོས་�ང་འགགས་པ་དང་། །ས་�ོའ་� �ང་བ་བ�་བ་དང་། །རང་ཤེས་ཅི་ལའང་�ད་པ་དང་། །དེ་བ�ད་བེམ་པོ་འ�ལ་བ་
དང་། །�ང་གི་འ�་བའི་ཚད་ཟིན་དང་། །�ས་�ི་�ལ་�ན་མཐོང་བ་འ�ང་། །ཅིར་�ང་ག�གས་�ར་�ོགས་པ་དང་། །དེ་ལས་ཡབ་�མ་འ�ིལ་བ་དང་། །�་�་ཡབ་དང་�མ་�ོར་དང་། །�ན་�ང་�་�ད་�མ་པོ་ལ། །

12-181
གོ་གཅིག �ལ་འ�ོར་�ས་�ང་འོད་གསལ་ཞིང་། །འ�ོ་དང་འོང་དང་འ�ག་པར་�ང་། །ཐམས་ཅད་རིག་པ་ཚད་ཕེབས་སོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། �ས་�ི་�ོས་པ་དག་ནས་�ིང་ད�ས་�་ཨ་དཀར་པོ་ལས་འོད་ཟེར་�་�ིལ་
མཐོངས་�ང་གི་ཉི་�ར་�ར་བར་�ང་ལ་འོད་�ི་�ར་�ང་གི་ནང་ཤར་བར་�ག་ཅིང་། ཐོར་�གས་ན་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གནས་པས་རང་བཞིན་�ིས་འདེགས་པར་�ང་ལ། མཛ�ད་�་ནས་འོད་ཟེར་�་�་འདོམ་གང་�་
གསལ་ཞིང་། ལག་པའི་སོར་མོ་�་ལ་འོད་�འི་�ེང་བས་འ�ིགས་ཤིང་། �ས་�ི་བ་�འི་�ོ་ལ་སོགས་པ་�ི་ནང་གི་ཆ་�ལ་�ན་�ི་�ོན་ལས་�ང་བ་རེའི་གོ་ན་ཞིང་ཁམས་�ངས་མེད་ན་སངས་�ས་དང་སེམས་ཅན་ཚད་
མཛ�ད།
 མེད་པ་�ང་བ་ནི་�ན་�བ་�ི་�ོ་བ�ད་ཤར་བའི་�ང་བ་�ན་འདིར་�ག་ཆད་མེད་པར་རང་�ང་ལ་�ང་བ་ཡིན་ལ། �ང་ཁང་ནའང་�ོ་བོའ་� ད�ིལ་འཁོར་དང་�ིང་ན་ཞི་བའི་ད�ིལ་འཁོར་དང་། �ས་�ི་ཆ་ཤས་�ན་ལ་
རང་བཞིན་�ལ་པ་དང་། འ�ོ་འ�ལ་�ལ་པ་དང་། �་ཚ�གས་�ལ་པ་�ང་བས་སངས་�ས་�ི་ཞིང་ན་རང་�ང་གི་འ�ོ་བའི་དོན་མཛད་པར་�ང་ཞིང་། �གས་�ེའི་�ོ་ལས་མངོན་ཤེས་�ག་ཚན་�མས་དང་། ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་འཆར་ཞིང་། དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་ལས་སངས་�ས་�ི་ཞིང་དག་པ་རང་�ང་ལོངས་�ར་�ོགས་པ་དང་། སེམས་�ི་�ི་མ་དག་ཅིང་�ལ་དང་�ལ་བ་ཉིད་ཐོབ་པས། ས་དང་སའི་བག་ཆགས་རང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-182
དག་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཚད་ཕེབས་�ས་�ང་འདི་�ར་འ�ར། །སོ་སོའ་� �ས་�ི་�ལ་�ལ་ནས། །བར་�ང་འོད་�ི་�ར་�ང་�ང་། །དེ་ནས་འོད་ཟེར་�གས་�འི་ད�ིབས། །�་ཞིང་འ�ིལ་བས་�ང་བ་འཛ�ན། །
�ས་�ི་�ོས་པ་རང་འགགས་ནས། །ཟང་ཐལ་�ི་མེད་འོད་�ི་�ས། །ད�ས་ན་ཨ་ཡི་མཚན་མ་དང་། །མཛ�ད་�འི་འོད་ཟེར་འདོམ་གང་ཚད། །ཐོར་�གས་�ང་གིས་འདེགས་པར་�ང་། །ཞི་�་ལག་པའི་སོར་མོ་ལས། །
འོད་�ི་�ེང་བ་�མ་པར་འ�ིགས། །�་མེད་སེམས་�ི་�ོད་པ་�ེ། །མགོ་བོ་ཐོད་པའི་གཞལ་ཡས་ལས། །ཧེ་�་ཀ་�མས་མངོན་པར་འ�ང་། །འདི་�ས་རང་�ས་ཚད་ལ་ཕེབས། །ཟང་ཐལ་�་ག�མ་གཅིག་འ�ིལ་བའོ། །
 ༄༅། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་གསང་བ་རིག་པའི་ཚད་ནི། �་རགས་འ�་བའི་སེམས་དག་�ང་། །�ན་གཞི་�མ་ཤེས་ཙམ་�ི་སེམས་ཡོད་ལ། །རིག་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་ཤེས་དང་�ན་ཆགས་པ་མེད་པ་

ཐེག་མཆོག་
ཤར་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། འདི་�ས་སེམས་ནི་གསལ་བ་དང་། །མངོན་པར་ཤེས་པ་�ག་�མས་དང་། །རིང་དང་�ོག་�་�ར་པ་ཡི། །ཆོས་�མས་�ད་ཅིག་གིས་ཤེས་འ�ར། །ཚད་མེད་སངས་�ས་ཞིང་�མས་དང་། །དེ་
བཞིན་�་ཡང་སེམས་ལ་�ང་། །�ོང་པའི་སེམས་ལ་�ི་མ་ཟད། །རང་བཞིན་མི་གཡོ་�ོང་གསལ་བ�ེས། །མ་འ�ེས་མཉམ་�ོགས་ད�ིངས་ལ་�བ། །�ང་མཛད་གསལ་བས་�་མ་�ལ། །ཆ་ཤས་མེད་པས་�ོས་མེད་

12-183
གོ་གཉིས། དོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ང་བ་གོང་མ་གཉིས་�་ཉོན་ཡིད་དང་ཡིད་ཤེས་�ི་�ི་མ་མངོན་�ར་�ངས་ནས། འདི་ཐོབ་པའི་ཚ�་ཚ�གས་བ�ད་�ི་དང་པོ་བ�ན་དག་པས། �་རགས་�ི་�ི་མ་ལས་�ོལ་ཞིང་། �ས་སེམས་�ི་
འ�ེལ་ཆོད་པས། �ི་�ང་བའི་�ལ་རིག་པ་ལ་�ང་ཞིང་། ད�ོད་�ེད་�མ་ཤེས་�ི་ཆ་�ན་གཞི་�མ་པར་ཤེས་པའི་དབང་པོས་བདག་�ེན་�ེད་པ་ནི། �ར་མདའ་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པའི་ཚ�ད་ཙམ་�་�ད་ཅིག་མ་ལ་
ད�ོད་�ེད་རང་ཤར་བ་དེ་རང་�ོལ་བས་གཉེན་པོ་ལོགས་པ་ལ་མི་�ོས་པར་དག་པ་ནི། �ང་བ་གོང་མ་གཉིས་�ི་�ས་�་�ང་�ིར་འཕངས་ཤིང་ནང་�་མ་བ�ང་བས། �ོག་པ་�ད་ཅིག་གཉིས་པར་མི་�ོད་པའི་�ལ་
མཛ�ད།
 འ�ོངས་པ་ལས་�ང་�ེ། �ས་ཟང་ཐལ་ལ། �མ་ཤེས་�ན་གཞིའི་ཆ་�ོག་མེད་�ལ་རིག་པ་མེ་�ག་འ�ོ་བ་བཞིན་གསལ་�ངས་པ། �ིར་ཞིང་�ང་དང་ནང་�་རང་�ང་གི་�ང་ཆ་གཉིས་མཐོང་བས་�ས་སེམས་འ�ེལ་
ཆོད་དེ། ཁམས་ག�མ་�་�ིར་མི་�ོག་པའི་ས་མཆོག་ད�ིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་�བ་པ་ནི། ཡང་ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་�ང་བའི་�ས་�མས་�། །�ས་སེམས་འ�ེལ་བ་ཆོད་པ་ནི། །ཟག་བཅས་ཟད་པའི་�ས་ལས་
�ང་། །�ིར་འ�ང་མཚན་ཉིད་གསལ་བའི་སེམས། །�ར་མདའ་འ�ོ་བའི་�ལ་�ིས་�ང་། །ནམ་མཁའི་ཁམས་�་གསལ་བར་མཐོང་། །དེ་ཉིད་ཐོག་མའི་�ས་�མས་�། །�ང་དང་�ལ་བ་དག་ལས་�ང་། །འབད་ཅིང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-184
དག་པ་�ང་གི་ལས། །�ས་ལས་�ི་རོལ་འཕངས་ལས་�ང་། །མཐོང་�ེད་གཉིས་�ི་ཆ་ལས་�ང་། །�ས་ནི་འོད་གསལ་དག་པ་ལ། །སེམས་ནི་མེ་�ག་འ�ོ་བ་བཞིན། །གཅིག་�་མི་གནས་རང་གསལ་གཞི། །�ང་ཆ་
གཉིས་�ི་�ལ་�་�ང་། །འདིས་ནི་�ས་སེམས་འ�ེལ་བཅད་ནས། །ཁམས་ག�མ་�ོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་མཐོང་�ེད་�ང་�ན་གཞི་�མ་པར་ཤེས་པའི་ཆ་�ར་མདའ་འམ་མེ་�ག་འ�ོ་བ་�་�་
དང་། རིག་པའི་�གས་�ེ་ཤེས་རབ་�ི་ཆ་གཉིས་ཡོད་པས། མཐོང་�་�ི་ནང་གཉིས་མཐོང་བའི་ཤེས་པའི་ཆར་�ང་བའོ། །འདིའི་�ས་�་གཉེན་པོས་ཆེད་�་�་�ངས་འཆའ་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་དེ། �ག་�་ཆོས་ཉིད་�ི་
 ༄༅། །འཁོར་ལོ་ལས་མི་འདའ་བས། ཉམས་ལེན་�ི་ཚད་�ོགས་པ་ཞེས་�འོ། །བཞི་པ་ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཟད་�ལ་མདོར་བ�ན་པ་དང་། རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །

ཐེག་མཆོག་
དང་པོ་ནི། �ར་ཚད་ཕེབས་�་བ་ཉ་བ་�་�འི་�ང་བ་ལས། རང་གདངས་ད�ིངས་�་ཐིམ་པའི་�ལ་ནི། དེ་ལས་�་བ་མར་འ�ི་བ་�ར། ཡང་�་དེ་ཡལ་ནས་ཐིག་ལེ་ལ་�ག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་པོའ་� ས་ལ་ངེས་པར་
�ང་བའོ། །དེ་ནི་�ོད་བ�ད་ཆགས་གནས་འཇིག་�ོངས་བཞིའི་རིམ་པས་�ང་བ་བཞིའི་དག་�ལ་ལ་གོ་རིམ་�ིས་�ར་ཏེ། �ེ་�ས་ན་འཆི་བཞིའི་འཕེལ་ཟད་པ་དང་ཡང་མ�ངས་ཤིང་། �ི་�ོད་�ི་ཆགས་�གས་ཞིག་པ་

12-185
གོ་ག�མ། དང་། ནང་བ�ད་�ི་སེམས་ཅན་�ི་ཚ�འི་ཚད་ཡར་�ེ་བ་དང་། མར་འ�ིབ་པ་ཟད་པའི་�གས་སོ། །དེ་དག་མ་ཟད་ན་བདག་ཁམས་ག�མ་ལས་མི་�ོལ་བས་སོ། །དེ་�ར་�ི་�ོད་�ི་འཇིག་�ེན་ཟད་པས། �ེན་ས་མེད་
པས། �ོག་པའི་ས་མེད་པའི་གནད། ནང་བ�ད་�ི་སེམས་ཅན་ཟད་པས་�ེ་�ན་ཆད་པས། ད་རིག་པ་ཉིད་འཆི་བ་དང་�ལ་བའོ། །དེ་ནས་�ང་བ་ཅིའི་ངོ་བོར་ཡང་�བ་པ་མེད་དེ། འདི་ཡིན་འདི་མིན་�ིས་བ�ོད་པར་
དཀའ་བས། ཆོས་ཉིད་ཟད་པ་ཞེས་�་�ེ་དོན་�ི་འ�ས་�འོ། །འ�ས་�་ནི་གང་ཟག་གིས་འདི་ཡིན་འདི་མིན་བ�ོད་པར་དཀའ་�ེ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པའི་�ིར་རོ། །དེའང་ཆོས་ཟད་པ་ནི་ཚད་ཕེབས་�ི་ཚ�་�ི་�ལ་ནང་
མཛ�ད།
 �ས་�ི་ཆོས་�ོས་བཅས་པ་ཡིན་པ་ཟད་ལ་འདིར་�ན་གཞི་�མ་ཤེས་པའི་ཆོས་སེམས་�ིས་བ�ས་པ་�མས་ཟད་ནས། �ན་གཞིའི་ཆ་�ོ་ག�མ་�ི་ཆོས་ཉིད་�་གནས་པ་�་བའི་མ་རིག་པ་དེ་ཟད་པར་�ོང་བ་དང་།
འ�ལ་པའི་ཆོས་ལ་�ོས་ན། �ང་བའི་འོད་གསལ་�ེ་འཇིག་མེད་པ་དེ་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་�་གནས་པ་ལས། ཆོས་ཉིད་གཉིས་པོ་དེ་ཟད་པར་�ོང་བས་ཆོས་ཉིད་ཟད་པ་ཞེས་�་བ་ཡིན་ལ། �ང་བ་ནི་དེ་�་�ན་�བ་�ི་
�ང་བ་ཡོད་པ་ནང་ཐིམ་ལ་ཆ་ཆ་ནས་སོང་�ས། ཀ་དག་གི་�ང་བ་�ིན་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་�་�ར་ངང་གིས་དག་པ་ལ་དར་ཅིག་གནས་པས་�ང་བ་ཞེས་�་�ེ། དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་�ང་བའི་�ང་བ་�་�་ནི་མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-186
ཡིན་ནོ། །འདིའི་�ས་ན་ཆོས་ཙམ་�་ཡང་དམིགས་པ་མེད་པས་ཆོས་ཉིད་ཟད་པ་�ེ། ཆོས་ཅན་�ལ་དང་། ཆོས་ཉིད་དེའི་�ོང་པ་འཛ�ན་ཆ་�ལ་ཅན་�ིས་བ�ས་པ། ཁམས་ག�མ་པའི་སེམས་སེམས་�ང་�ན་གཞི་དང་
བཅས་པ་�ོག་པའི་�ས་སོ། །ཟད་�གས་ནི། རིམ་�ིས་དང་། ཅིག་ཅར་གཉིས་ལས། རིམ་�ིས་ཟད་པ་ནི་�ང་བ་བཞི་ཚད་�་�ིན་པའི་�ས་སོ། །ཅིག་ཅར་ཟད་པ་ནི་དང་པོ་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་མཐོང་ནས་གོམས་པར་
�ས་པས། ཉམས་གོང་འཕེལ་ལ་སོགས་པའི་�ང་བ་མ་�ེས་པར་ཟད་པ་ཡང་ཡོད་དེ། འདི་ནི་�ོ་མཆོག་ཅིག་ཅར་བ་ཞེས་�འོ། །དེའང་�ོན་�་�ངས་པའི་ལས་འ�ོ་ཅན་�་མ་ལ་�ས་པ་གཞན་ལས་ཆེ་བ་རེ་རེ་ཙམ་�ི་
 ༄༅། །ཟད་�གས་ཏེ་�ིད་པ་ཙམ་མོ། །གཉིས་པ་རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་ལ། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །རང་བཞིན། ཆོས་ཉིད། ས་མཚམས་དང་�་ལས། ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་ངོ་བོ་ནི། �ི་འོད་�འི་�ང་

ཐེག་མཆོག་
བ་�་དང་བཅས་པ་ཟད། ནང་�ོས་བཅས་�ོག་ཚ�གས་དང་བཅས་པ་ཟད། ཉམས་�ང་གི་�ལ་ཟད་དེ། ཀ་དག་གི་�ང་བ་ནམ་མཁའ་�་�འི་ངང་ལ་རིག་པ་གནས་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་
ནི། །ཉམས་�ི་�ང་བ་�ོངས་ནས་ནི། །�ས་ཟད་དབང་པོའ་� �ལ་ཡང་ཟད། །�ོག་ཚ�གས་འ�ལ་པ་ལས་�ོལ་ནས། །བ�ོད་གཞིའི་ཚ�ག་དང་�ལ་བའོ། །ཞེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། ཆོས་ཞེས་པ་�ས་ངག་སེམས་�ི་

12-187
གོ་བཞི། ཚ�གས་པའི་ཆོས་ཉོན་མོངས་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། ཉིད་ནི་དེ་�ོང་�ེད་ལམ་�ི་�ང་བ་འོད་གསལ་བ�ོམ་པའི་ཆ་དང་བཅས་པ་�ེ། ཟད་པ་ནི་�ོང་པ་�ེ། �ོའ་� �ོམ་པ་�ལ་�ང་དང་བཅས་པ་རང་ལོག་ནས་མེད་ལ། མི་
དམིགས་པ་ཞེས་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་�ར་ཆོས་ཉིད་ངེས་པའི་ཚ�ག །ཆོས་ཤེས་ཚ�གས་ཤིང་འ�ས་པ་ལ། །�་བ་�ེད་དང་མཚན་ཉིད་འཛ�ན། །རང་�ང་�ོན་པར་�ེད་པ་ལ། །སོ་སོའ་� རིགས་�མས་འཛ�ན་པའོ། །ཉིད་
ནི་བཅོས་པ་མེད་པ་ལ། །�ག་པར་གནས་པས་�ལ་མས་�བ། །སོ་མ་ག�ག་མ་ད�ས་མ་ལ། །�་ཚ�ག་མིང་གི་�ངས་ཟད་པའོ། །ཞེས་སོ། །རང་བཞིན་ནི། �ི་ནང་གི་�ང་སེམས་ཟད་དེ་ནམ་མཁའ་�ོ་�འི་གདངས་
མཛ�ད།
 �ར་ཀ་དག་གི་རང་གདངས་ཙམ་ལ་�ོད་པ་ནི། �ལ་�ོགས་ལས། འདི་�ས་ཟད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། །�་�ལ་ནམ་མཁའ་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ལ་གཉིས་ལས། �ང་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི། �ི་ནང་གི་�ོས་
བཅས་ཟད་པས་�་�ང་ཟད། དེ་ཟད་པས་སེམས་ལ་བ�ེན་པའི་བག་ལ་ཉལ་�ན་ནས་�ང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་�ི་�ི་མ་�་བ་ས་བོན་�ི་ཆ་�མས་�ང་ཟད་དེ། �ན་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལ་གནས་པས་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་
ལོ་ལས་མི་འདའ་ཞིང་། �ན་དང་མངོན་ཤེས་ཆེན་པོ་ལ་དབང་བ�ར་བས་ཁམས་ག�མ་ཆོས་�ི་�ལ་པོའ་� �ལ་ཚབ་�་དབང་ཐོབ་པ་ལ། �ན་གཞི་�་མོ་ཤེས་�འི་�ིབ་པ་རབས་ཆད་པོ་དར་དཀར་�ི་ཡོལ་བ་ཙམ་�ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-188
ཆོད་པ་མ་གཏོགས་པ་�ིབ་པ་མེད་པས། ལམ་�ི་ཆོས་ཟད་པའི་འ�ས་�་ཞེས་�་�ེ། དེ་བསལ་ནས་སངས་�ས་�ི་ས་�ིབ་པ་མཐའ་དག་དང་�ལ་བ་ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་གི་ཆོས་�ར་འ�ག་པ་རབ་�་ཞི་བ་ནི། ཐལ་
འ�ར་ལས། རང་སངས་དེངས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི། །འ�ང་བ་དེངས་པས་�ོས་པ་འགག །�ལ་དང་�་རབ་མཐར་འགགས་ནས། །ཆ་ཤེས་ཙམ་ཡང་གནས་པ་མིན། །ཉོན་མོངས་དེངས་པས་འ�ལ་པ་དང་། །�ོག་�ལ་
ཞེན་པ་མི་གནས་པས། །བག་ལ་ཉལ་དང་�ན་ནས་�ང་། །�ལ་ཆ་ཙམ་ཡང་མི་གནས་སོ། །དེ་�ར་�་རགས་དེངས་པ་ཡིས། །�ང་པོ་�་ཡང་མཐར་�ིས་�། །འ�ང་བ་བཞི་ཡི་�ས་ཟད་ནས། །ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་
 ༄༅། །�ོགས་�འོ། །�ོག་མེད་ཏིང་འཛ�ན་རང་གནས་ཏེ། །བཅོས་མའི་ཆོས་ལས་འདས་པས་ན། །ཆོས་ཞེས་ཚ�ག་�་མི་གནས་སོ། །ཞེས་སོ། །�ོང་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི། �་�ང་རགས་པ་ཟད་པས་སེམས་

ཐེག་མཆོག་
དང་སེམས་�ང་ཟད་དེ། �་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་ཆ་ཚད་ཕེབས་�་བ་ཉ་བ་�་�འང་ནང་ད�ིངས་�་�བ་ནས་ཀ་དག་གི་�ང་བ་ལ་གནས་པས། ཆོས་�འི་�ང་བ་�ེ་འ�ས་�འི་ཆོས་ཉིད་རང་�ང་བ་ཞེས་�་བར་བ�ོད་པ་
ནི། ཡང་�་མ་ལས། �་དང་འ�ས་�འི་ཆོས་ཉིད་ནི། །�ོག་པ་རགས་པའི་�ངས་འགགས་ནས། །�ན་པ་རང་དག་�ད་ལས་�ང་། །�ེན་འ�ེལ་�ང་ཉིད་�མ་དག་པ། །�་ལས་�ང་བའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཀ་ནས་དག་པའི་

12-189
གོ་�། རང་བཞིན་ལ། །གཅིག་དང་�་མའི་�ངས་ཟད་དེ། །�་དང་ཡེ་ཤེས་མེད་པ་དང་། །ཆོས་�མས་ཟད་པའི་སར་�ིན་པ། །འ�ས་�འི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་སོ། །དེའང་ཚ�ག་�ི་མ་འདི་ག�མ་ལ་འ�ལ་ནས།
འ�ས་�འི་ཀ་དག་ལ་�་དང་ཡེ་ཤེས་མེད་པར་འདོད་པའི་�ིང་ཏིག་པ་�ང་བས། དེ་ནི་ནོར་བ་ཆེན་པོ་�ེ། �ིར་�ང་གདངས་�ི་�་དང་ཡེ་ཤེས་ཤེལ་འོད་ནང་�་ལོག་པ་�་�འི་ཆ་ལ་དེ་�ད་ག�ངས་པ་དེའི་དགོངས་པ་མ་
ལོན་པར་ཟད་དོ། །དོན་ལ་ནང་ད�ིངས་�་མེད་ན་�ན་�བ་དང་འགལ་བ་དང་། འ�ས་མ་�ས་ཡིན་པས་�ིས་མེད་གཏན་�ག་�་སོང་བ་དང་འགལ་བ་དང་། ཡང་ད�ིངས་ལས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཆར་གཞི་ལས་
མཛ�ད།
 སེམས་ཅན་�ི་དོན་འ�ང་བ་དང་འགལ་བ་དང་། �ན་�་བཟང་པོ་གཞིའི་ད�ིངས་དག་པ་མཐར་�ིན་ནས་སེམས་ཅན་དང་སངས་�ས་ལ་ལམ་�ོན་པའི་�གས་�ེ་དང་མཛད་པ་བ�ན་པ་དང་འགལ་བ་ལ་སོགས་པ་�ོན་
�་མ་ཡོད་པས། ཉེས་ཆ་དེ་�་�་ཁས་�ང་བར་མི་འོས་སོ། །�་པ་ས་མཚམས་ནི། ཚད་ཕེབས་ཡོལ་ནས་ཟད་པའི་མགོ་�ོམ་�ས་ན་རང་གི་�ང་ལག་བཞིའི་སོར་མོ་འོད་�ར་གསལ་བ་ཙམ་ཡོད་པས། �བས་འདི་ནས་
ནང་ད�ིངས་�་ཕར་འ�ག་པ་དང་། �ིར་�ང་�་�ར་�ོག་པའི་ས་མཚམས་ཡོད་དེ། དེའང་�འི་�མ་པ་དེས་ད་རེས་སེམས་ཅན་�ི་དོན་དངོས་�་�་ཆེར་མི་འ�ང་ན། སོར་མོའ་� འོད་ལ་རིག་པ་གཏད་པས། �ི་�ང་དང་།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-190
རང་�ས་�ི་འོད་གསལ་�མས་ནང་ད�ིངས་�་ཇེ་ཐིམ་ལ་འ�ོ་ཞིང་། ཐད་ཀའི་དངོས་�ང་མཐིང་ག་དག་པ་ཙམ་ལས། འོད་�ས་�་ཡལ་བ་ཤེལ་འོད་ནང་�་ཐིམ་པ་�ར། �ས་དང་�ང་བའི་རང་གདངས་�ང་ལོག་�ེ།
ནང་གསལ་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�བས་ན་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་གཏིང་གདངས་ཙམ་ལ་རིག་པ་བ�གས་ནས། �ིར་�ང་མཐིང་གར་�ང་བའི་ཆ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ཤེལ་གོང་རང་�ངས་�་�ིབ་མ་ལ་གནས་པ་བཞིན།
རིག་པ་ཆོས་�ར་སངས་�ས་ཏེ་འ�ིལ་བའོ། །�ིར་�ང་�་�ར་ལོག་ན་�་དེས་སངས་�ས་�ི་མཛད་པ་དང་མ�ངས་པ་འ�བ་པའི་�གས་ཏེ། དེའང་�ེ་བ་དང་འ�ག་པ་ལ་དབང་བ་ལས་རིག་པ་སེམས་ཅན་ལ་�གས་
 ༄༅། །�ེས་གཏད་པས་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཀ་དག་གི་�ང་བ་དེ་རང་ལོག་ནས། འ�ལ་�ང་གི་�ང་བ་འདི་མེ་ལོང་གི་ག�གས་བ�ན་�ར་�ང་ཞིང་། རང་གི་�་དེ་ཡང་�འི་�་བ་�ར་ཡེ་ཤེས་�་མའི་�ར་

ཐེག་མཆོག་
རང་�ང་ལ་ཟང་ཐལ་བས་འ�ང་བའི་གནོད་པ་དང་�ལ་ཞིང་�ོ་�ེའི་�་ཐོབ་པ་�ེ། སེམས་ཅན་�ི་དོན་�་འཕོ་བ་ཆེན་མོའ་� �ར་བཞེངས་པ་ཞེས་�འོ། །གཞན་�ི་མིག་མ་དག་པས་�ོས་བཅས་ཙམ་ལས་ཟང་ཐལ་�་མི་
མཐོང་�ེ། �ོབ་དཔོན་ཆེན་པོ་བི་མ་ལ་དང་། པ�་བཞིན་ནོ། །དེ་ནས་�ེ་བ་དང་འ�ག་པ་གཉིས་ལ་དབང་ཐོབ་པས། �ད་ཅིག་ལ་སངས་�་ནའང་�ར་ཡོད་ལ། སེམས་ཅན་�ི་དོན་འཁོར་བ་མ་�ོངས་�ི་བར་�་མཛད་

12-191
གོ་�ག ནའང་རང་དབང་འ�ོར་བའོ། །�ེ་བ་ལ་དབང་བ་ནི། ནང་ད�ིངས་�་འ�ག་ཁར་སེམས་ཅན་�མ་�ོང་ལ་རིག་པ་བ�ག་པས་ཐམས་ཅད་�ས་གཅིག་�་�ོལ་བའི་མ�་ཆེན་པོ་ཐོབ་ལ། �ིན་�་�མས་�ང་འོད་�་དེངས་
པའོ། །�ེ་བའི་དབང་ཐོབ་པས་གང་ཅི་འདོད་པར་�ལ་ནས་སེམས་ཅན་�ི་དོན་�ན་�བ་�་�ེད་པའོ། །འ�ག་པ་ལ་དབང་བ་ནི། བེམ་པོ་ལ་རིག་པ་བ�ག་ནའང་འ�ལ་བ་དང་�ད་འ�ིན་པར་�ེད་དེ། པ�་དང་དཔག་
བསམ་�ི་ཤིང་དང་ནོར་�་ལ་སོགས་པ་ལས་ཆོས་�ི་�་འ�ང་བས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ིན་པ་དང་། ཟས་གོས་�ི་ཆར་འབེབས་པར་�ེད་དོ། །དེའང་�ེ་བ་དང་འ�ག་པ་ལ་དབང་བ་འདི་གཉིས་ཟད་པའི་�ེས་ནང་
མཛ�ད།
 ད�ིངས་�་འ�ག་ཁ་མ་དེར་ཐོབ་པས། སེམས་ཅན་�ི་དོན་�་�ར་མི་ལོག་བར་དོར་སེམས་ཅན་�མ་�ོང་ཅིག་ཅར་�་�ོལ་བར་�ས་ནས་ད�ིངས་�་འ�ག་ལ། �ེད་ན་�ེ་བ་ལ་དབང་བས་�ར་ལོག་�ེ་རིམ་�ིས་�མ་
�ོང་�ོལ་བར་�ས་ནས། �ེ་འ�ག་�་མས་བ�ལ་པ་ཞིང་གི་�ལ་�ེད་�་སེམས་ཅན་�ི་དོན་ཇི་�་�འང་མཛད་དེ། སའི་གཏེར་དང་། ནོར་�་དང་། ཆོས་�ི་�མ་�ངས་ལ་སོགས་པས་�ས་རིང་པོ་ཞིག་ན་ཕན་པ་འ�བ་
ནའང་དེའི་ཐབས་ལ་�ད་ཅིག་�ང་ཡོལ་བ་མེད་པས། གཞན་ལས་�གས་�ེ་�ད་�་�ང་བ་དང་འ�ིན་ལས་གཟིགས་པ་འ�ག་པའི་�ིར། བདག་ཅག་གི་�་མ་དམ་པ་བི་མ་ལ་དང་པ�་འ�ང་གནས་ཆེས་འཕགས་པ་དེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-192
�་�་ལ་བ�ེན་པ་�མས་འདིའམ་བར་དོར་གདོན་མི་ཟ་བར་�ོལ་བར་ངེས་སོ། །�ལ་འདི་དག་གསང་བ་�ོད་པ་ས་བོན་�ི་�ད་ལས། ནང་�ས་ཟད་པའི་སར་�ིན་ཚ�། །སོར་མོ་ལ་སོགས་དེ་བཞིན་�ང་། །འདི་གཏད་
འ�ང་བ་རང་དེངས་སོ། །�ེ་དང་འ�ག་པའི་�ད་པར་�ིས། །ཆོས་�ན་ཟད་པའི་རང་ས་ལ། །ཅི་ཡང་འཛ�ན་པ་མེད་པར་ནི། །གནས་པ་ཡིན་ནོ་�ལ་པའི་�། །འདིས་ནི་འ�ག་པའི་�གས་�ིས་དབང་། །�ེ་བའི་རང་
དབང་�ས་ཐོབ་པ། །དེ་ཡང་དེ་ལ་གཏད་ནས་ནི། །ཡང་�ས་འདི་�ར་�ས་པ་ན། །�ང་བའི་རང་�་སིལ་�ད་དེ། །མངོན་�་ལོག་�ེ་འ�ལ་པར་�ང་། །འདིས་ནི་སེམས་ཅན་དོན་�ན་�ེད། །རིག་པ་མཉམ་པར་གཅིག་
 ༄༅། །པའི་�ིར། །�ོང་�ག་ག�མ་�མས་སེམས་ཅན་�ི། །འཕོ་བ་ཆེན་མོ་འདིས་འ�བ་བོ། །དེ་བཞིན་རིམ་དང་ཅིག་ཅར་�ི། །�ས་ནི་འདི་ཡིས་འ�བ་པ་ཡིན། །དེ་�ན་�ས་ཟད་མཚན་ལས་�ོལ། །

ཐེག་མཆོག་
འདི་�ན་འ�ས་�་ངེས་པ་ཡི། །ས་མཆོག་ད�ིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་འ�བ། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་�ང་བ་བཞིར་ཤར་བ་དེ་ཡང་ལམ་�ེ་བའི་རིམ་པ་ཞེས་�་�ེ། དཔེར་ན་�ས་�ི་གདང་�་དང་འ�འོ། །དེ་ཡང་ལམ་གནས་པའི་
ཆ་ནས་འཆར་�ེད་མ་འགགས་ལ། ལམ་ཐོབ་པའི་ཆ་ནས་ཅིར་ཡང་མ་�བ་པ་མེད་དོ། །དེ་�ར་�ང་བ་བཞི་ཚད་�་�ིན་པས་འདི་ཉིད་ལ་ཟག་བཅས་མི་�ང་བར་སངས་�་བས་ན། ཐེག་པ་�ན་མོང་བ་�མས་ལས་�ད་

12-193
གོ་བ�ན། པར་�་འཕགས་པས། ཆོས་འདི་དང་�ད་ནས་བ�ོན་པས་ཉམས་�་ལེན་པ་ལ་འབད་པར་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། སངས་�ས་འ�བ་པར་འདོད་པའི་མིས། །འདི་ཐབས་�ན་ན་དེ་བཞིན་ནོ། །གཞན་�ོད་�ེམས་�ེད་ཉིད་
ཡིན་པས། །དངོས་པོ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་�ིར་འདི་�ན་དཀོན་པའི་ཚ�ག །�ག་�་རིན་ཆེན་གཏེར་འདི་�ོས། །ཞེས་སོ། །དོན་བཞི་པ་མཐའ་�ེན་�ི་མན་ངག་བཞི་པོ་གོང་མ་�མས་�ི་�བ་�ེན་ནམ་ནན་ཆགས་�་
�ང་བ་�ེ། དེ་ཡང་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་ལ་གཞི་བཅའ་བ། �ོད་པ་ག�མ་�ིས་ཚད་བ�ང་བ། ཐོབ་པ་ག�མ་�ིས་གཟེར་གདབ་པ། གདེང་བཞིས་�ོལ་ཚད་བ�ན་པ་�མས། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་ལ་མཐའ་�ེན་ཡིད་
མཛ�ད།
 ཆེས་�། །མི་འ�ལ་ག�མ་ལ་གཞི་བཅས་པས། །�ང་སེམས་གནད་ལ་ཕེབས་པའོ། །�ོད་པ་ག�མ་�ིས་ཚད་བ�ང་བས། །�ི་ལམ་�ོག་དང་�ས་ངག་ཡིད། །�གས་དང་ཚད་ནི་ངེས་ག�ང་བའོ། །ཐོབ་པ་ག�མ་�ིས་
གཟེར་གདབ་པས། །ཟག་བཅས་�ང་པོ་མི་�ང་བའོ། །ཞེས་པ་དང་། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ཚད་ནི་གདེང་བཞིའི་�ལ་འ�ོར་ཉིད། །ཅེས་སོ། །དང་པོ་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་�ིས་གཞི་བཅས་པས་�་ངན་ལས་འདས་པའི་
གཞི་ཐིངས་པ་ནི། �ས་�ི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་�ིས་གནད་གཟིར་བ་དང་། ངག་གི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་�ིས་ལམ་བསལ་བ་དང་། སེམས་�ི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་�ིས་འ�ང་བ�ད་�་�ིལ་བའོ། །དང་པོ་�ས་�ི་མི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-194
འ�ལ་བ་ག�མ་ལ། �བ་པ་བ�གས་�ངས་�ི་མི་འ�ལ་བས་�་གནད་ལ་དབབ་པ། འཆར་�ེད་གཟིགས་�ངས་�ི་མི་འ�ལ་བས་ལམ་�་�ང་བ། ག�ད་པ་དེམས་�ི་མི་འ�ལ་བས་�ང་གི་འ�ོ་འོང་དགག་པའོ། །
དང་པོ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ས་�ི་གནད་ནི་འདི་ག�མ་�ེ། །སེང་གེའི་�ལ་དང་�ང་ཆེན་�ལ། །�ང་�ོང་�་�ར་ཤེས་པར་�། །ཞེས་པས། �ལ་པ་�འི་བ�གས་�ངས་ལ། �་བཤད་པ་དང་། དོན་ད�ེ་བ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། �ང་བ་�ས་�ང་བས་�་�ང་པོར་འ�ར་ལ། བ�ང་བ་དེ་མ་ཡོ་བར་�ས་པས་�ང་ད�ས་མར་འ�ང་ལ། དེས་�མ་�ོག་�་ཚ�གས་འགག་པའོ། །�་�་ནི་དཔེས་ཏེ་རི་རབ་�ི་ངོས་�ི་�ང་�ོང་མེ་
 ༄༅། །�ིན་དང་�ས་པ་ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་བ�ོམ་པའི་�ལ་དང་འ�འོ། །དོན་ད�ེ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་འཆའ་བ་�ན་�ི་གནད་ནི། �ང་པའི་ལོང་�་གཉིས་གཤིབས་པས་ཐབས་ཤེས་

ཐེག་མཆོག་
རབ་�ི་བ�ད་འ�ིན་པར་�ེད་ལ། �ང་མཐིལ་ས་ལ་བཅར་བས་�ང་འཕེན་�ད་�ི་ལས་�ོངས་པར་�ེད་ཅིང་�ས་ལ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོད་འབེབས་པར་�ེད་དོ། །�ས་�ི་ཙ�ག་�ར་འ�ག་པས་�མ་ཤེས་འ�ག་པའི་�་ཁ་འ�་
བར་�ེད་ལ། �ས་�ི་ཆ་བ�ང་བས་�ས་�ི་�མ་ཤེས་རང་དལ་�་�ེད་དོ། །�ས་�ང་�ར་བས་�ས་�ི་འ�ང་བ་ལས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་འ�ིན་པར་�ེད། ལག་པའི་ཐལ་མོ་མཆན་�ང་ངམ་�ས་མོའ་� �ེང་�་བ�ོལ་བས་

12-195
གོ་བ�ད། ལས་དང་བག་ཆགས་�ི་མཐའ་ཟད་པར་�ེད་དོ། །གཉིས་པ་ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་�ི་གནད་ནི། �ོག་པ་འ�ོ་བ་དང་བདེ་བའི་ཆ་མ་�ེས་ན་འདི་�ར་�ེད་དེ། �ས་�ང་�ར་ཏེ་ཙ�ག་�ར་འ�ག་པས། འ�ོ་བ་ལས་�ི་�ང་
�ོག་པའི་དགོས་པ་ཡོད། དེ་ལོག་པས་�ིར་�་�་ཚ�གས་པ་�ང་ལ། ནང་�་སེམས་�ོད་པའོ། །�ང་མཐིལ་ས་ལ་མནན་པས་�ོག་�ོལ་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་�ས་ལ་�ོད་�ེ། ནང་�་ཆོས་ཉིད་�ེ་བ་མེད་
པའི་ཉམས་�ེའོ། །ལག་པས་མཇིང་པ་ལ་འ�ད་དེ་བ�ང་བ་ནི། འདེགས་པ་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་ནང་�་�ོག་པ་�་མ་འགག །�ིར་ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པ་གོང་�་འཕེལ་བའོ། །དེ་�་�འི་
མཛ�ད།
 གནད་�མས་ནི། �ས་གནད་�་ལ། �་གནད་�ང་ལ། �ང་གནད་སེམས་ཡིན་པས་སོ། །ལོངས་�འི་བ�གས་�ངས་ལའང་། �་བཤད་པ་ནི། �ང་པོ་ཆེ་ཞེས་པ་�ོབས་དང་ཐེག་པ་ཆེ་བའི་ཆ་ནས་བ�ོད་དེ་�ས་གནད་
དེས་ཡེ་ཤེས་�ད་པར་ཅན་འདེགས་པའི་�ིར་རོ། །དོན་ད�ེ་ན་གཉིས་ལས། འཆའ་བ་�ན་�ི་གནད་ནི། ཁ་�བ་�་ཉལ་བས་�ིད་པ་ག�མ་ཟིལ་�ིས་གནོན་པའི་�ོབས་�ེད། �ས་�ང་�ར་བས་འ�ལ་པ་ཡེ་ཤེས་�་
འཆར་བའི་གཞི་�ེད། མཐེ་བོང་ས་ལ་�ིར་�ལ་བས་གཡོ་�ེད་ལས་�ི་�ང་གནོན་པར་�ེད། ལག་པའི་�ེ་མོང་ས་ལ་བཅར་བས། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�་འཆར་བ་�ེན་པར་�ེད། མཇིང་པ་ཡིད་ཙམ་བཏེག་པས་�མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-196
�ོག་ཡེ་ཤེས་�་འཆར་བར་�ེད་པའོ། །གཉིས་པ་ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་�ི་གནད་ལ། ཁ་�བ་པས་�ོ་ག�མ་ཞེན་འཛ�ན་�ི་�ིད་པ་ཟིལ་�ིས་གནོན། �ང་ལག་བཞི་ས་ལ་བཞག་ནས། �ང་པའི་མཐེ་བོང་སར་བ�གས་ཏེ་
�ིར་�ལ་བས་�མ་�ོག་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་འ�ལ་�ང་འགགས་ལ། ནང་�་�ས་སེམས་ལ་�ོད་�ེ། ལག་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་བཅར་བས་འ�་བ་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་ཐིག་ལེ་དང་ཐིག་
�ན་�་འཆར་ལ། ནང་�་ཉིན་མཚན་མེད་པའི་ཉམས་འ�ང་། མཇིང་པ་ཡིད་ཙམ་ད�ེ་བས་འཛ�ན་པ་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་�འི་�ང་བ་མཐོང་ལ། ནང་�་�ང་གི་འ�་བ་ཟད་པར་�ེད་དོ། །ཆོས་�འི་
 ༄༅། །བ�གས་�ངས་ལའང་། �་བཤད་པ་ནི། སེང་གེ་�ལ་ག�མ་�ོགས་པ་གང་ལའང་མི་འཇིགས་པ་�ར། �ས་གནད་དེས་ཁམས་ག�མ་�ི་འཇིགས་པ་སེལ་བའོ། །དོན་�ི་འ�ོས་ད�ེ་བ་ལའང་།

ཐེག་མཆོག་
བཅའ་བ་�ན་�ི་གནད་ནི། �ས་�ི་�གས་�་འ�ག་པས་ད�ིངས་དང་རིག་པ་�ད་པར་�ེད། �ང་མཐིལ་ས་ལ་མནན་པས་�མ་�ོག་�་ཚ�གས་པ་འགག །ལག་པའི་སོར་མོའ་� ཚ�གས་�མས་བ�མས་ནས་�ང་པ་གཉིས་
�ི་ནང་ལོགས་�་བ�གས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འ�་བ་�ོངས་པར་�ེད། རོ་�ོད་གསེང་ལ་བོར་བས་�ག་�་ཆོས་ཉིད་ལས་མི་འ�ལ་བར་�ེད། �ལ་མཇིང་པ་ལ་བ�ར་བས་ཆོས་ཉིད་�ི་དོན་ལས་འ�གས་ས་

12-197
གོ་ད�། མེད་པའི་�ེན་�ེད་དོ། །གཉིས་པ་ངལ་གསོ་ཡེ་ཤེས་�ི་གནད་ལ། �ང་མཐིལ་གཉིས་ས་ལ་ཕབ་�ེ་�ས་མོ་�ང་ཟད་�ིར་ལ་དེང་བས་�ི་�གས་�་འ�ག་པ་ནི། �བ་�ེད་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་ཡེ་ཤེས་�ི་
�ོགས་དག་པའི་�ང་བ་མཐོང་བ་དང་། ནང་�་ཉོན་མོངས་པའི་�ན་�མ་�་པ་འགག་པར་འ�ར་རོ། །ལག་མཐིལ་གཉིས་ནང་ངོས་�་བ�གས་པས་ག�ང་བའི་ལས་�ང་འགག །དེ་འགགས་པས་�ིར་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་
བ་མཐོང་ལ། ནང་འཛ�ན་པ་�ལ་ཅན་�ི་�ོག་པ་�ན་འཆད་དོ། །རོ་�ོད་གསེང་ལ་བོར་ནས་མཇིང་པ་བ�ང་བས། འཕེན་པ་ལས་�ི་�ང་�ོག །དེ་ལོག་པས་�ིར་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོགས་དག་པའི་�ང་བ་མཐོང་ལ། ནང་�་
མཛ�ད།
 ཉོན་མོངས་པའི་�ན་འགག་པའོ། །དེའང་ཆོས་�འི་འ�ག་�ངས་གཟིར་བས་སངས་�ས་�ི་མ�ེན་པ་འདི་ཉིད་ལ་�ོགས་པར་�ེད། ལོངས་�འི་གཟིར་བས་འདི་ཉིད་ལ་སངས་�ས་�ི་ཞིང་ཁམས་ག�མ་མཐོང་བར་
འ�ར། �ལ་�འི་གཟིར་བས་འདི་ཉིད་ལ་སེམས་ཅན་�ི་དོན་ཐོགས་པ་མེད་པ་འ�བ་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་འཆར་�ེད་གཟིགས་�ངས་�ི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ོ་ནི་དེ་ཉིད་མི་
འ�ལ་དང་། །ཞེས་པས། �ལ་�འི་གཟིགས་�ངས་�་བ�ས་པས་རིག་པའི་�གས་�ེའི་�ང་བ་ལ་ལོངས་�ོད། དེ་ཡང་མིག་གི་དལ་བ་བ�ེན་པས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་དང་འ�ལ་མི་�ིད། ཡིད་ཙམ་�ར་ལ་ཕབ་པས་�ོང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-198
ཉིད་བསམ་ངོ་དང་�ལ་བའི་�་བ་འཛ�ན་པར་�ེད། མཉམ་པར་བ�ས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་�་འ�ར་མི་�ིད་དོ། །ལོངས་�འི་གཟིགས་�ངས་�་བ�ས་པས་རིག་པའི་རང་བཞིན་�ི་�ང་བ་མངོན་�མ་�་མཐོང་།
�ས་མ་འ�ས་པར་མིག་གཉིས་གཡས་�་མཉམ་པར་བ�ས་པས། འ�ལ་པ་ཐམས་ཅད་�ས་གཅིག་ལ་འགག །�ར་�ིས་བ�ས་པས་ཆོས་ཉིད་ལས་འ�ལ་མི་�ིད། གཡོན་�་བ�ས་པས་ད�ིངས་དང་རིག་པ་ལ་
གཟེར་ཐེབས། དེ་ཉིད་�ར་ལ་ཡིད་ཙམ་མནན་པས་�་�་�ད་�ི་འ�ོ་འོང་འཆད་དོ། །ཆོས་�འི་གཟིགས་�ངས་�་བ�ས་པས་རིག་པའི་ངོ་བོ་མཐོང་�ེ། མིག་གཉིས་མཉམ་པར་�ེན་ལ་ཡིད་ཙམ་བ�ོག་པས་ངན་སོང་
 ༄༅། །ག�མ་�ི་�ེ་གནས་�ན་གཅོད། �ིན་མཚམས་�་ག�ན་པས་རིག་པ་ལ་འ�ོར་ས་མེད། ནམ་མཁའི་མཐོངས་ལ་གཏད་པས་ད�ིངས་རིག་ལ་འ�ལ་བའི་ས་མེད་དོ། །མིག་གི་དལ་བ་ནི་�ན་

ཐེག་མཆོག་
འ�འོ། །ག�མ་པ་ག�ད་པ་དེམས་�ི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་ནི། �ས་�ི་ཡན་ལག་ག�ད་པས་འ�ོ་�ག་འ�ལ་བའི་འཁོར་ལོ་�ན་འཆད། སོར་མོའ་� ཚ�གས་�མས་བ�མ་པས་�ས་�ི་�་བ་འཇིག་པར་�ེད། �བས་�་
མཇིང་པའི་�་གཏེམས་པས་འོད་�ང་རང་�གས་�་འཆར་བའི་གཞི་�ེད། �ས་�ི་ག�ད་པ་སོར་བཞག་པས་ཁམས་ག�མ་མིང་མེད་པར་�ེད་པའོ། །གཉིས་པ་ངག་གི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་ནི། �་དང་ཡང་ངག་མ་

12-199
བ�་ཐམ་པ། འ�ེས་པས་འ�ོ་�ག་ཕལ་བའི་ལས་�ོངས་པར་�ེད། ཚ�ག་གི་འ�ེ་�ོག་བཅད་པས་ཚ�ག་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་�་འཆར། རང་གི་བ�ོད་པ་ཙམ་ཡང་བཀག་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བ�ོད་�་མེད་པའི་ངང་ལ་གནས་པར་ངེས་
སོ། །ག�མ་པ་སེམས་�ི་མི་འ�ལ་བ་ག�མ་ནི། གཏད་པའི་འབེམ་དང་མ་�ལ་བས་�ག་�་སངས་�ས་�ི་དགོངས་པ་ལ་གནས། རིག་པ་ད�ིངས་�ི་གོ་རར་�ད་པས་དངོས་པོའ་� གནས་�གས་ལས་འ�ར་ས་མེད།
�ག་�་དེ་ཉིད་དང་མ་�ལ་བས་�ང་བ་བཞི་ཚད་�་�ིན་པར་ངེས་སོ། །དེ་ཡང་འ�ལ་བས་འ�་ལ་འ�ས་པས་�ོག་པ་ཞེས་�་�ེ། དེ་དག་ལས་�ོལ་བར་�ེད་པའི་གནད་དོ། །གཉིས་པ་�ོད་པ་ག�མ་�ིས་ཚད་ག�ང་བ་
མཛ�ད།
 ལ་ག�མ་�ེ། �ས་�ི་�ོད་པ་ག�མ་�ིས་�་བ་དང་�ལ་བ་དང་། �ང་གི་�ོད་པ་ག�མ་�ིས་མི་�ེ་བའི་ཚད་ག�ང་བ་དང་། �ང་བའི་�ོད་པ་ག�མ་�ིས་མི་�ོག་པར་ཡིད་ཆེས་པའོ། །དང་པོ་ག�མ་ནི། �ས་�་བ་ལ་
མི་གནས་པར་�ོད་པས་འཁོར་བའི་འ�ལ་པ་འཕེལ་མི་�ིད། ཡན་ལག་གི་འཕེན་�ད་�ོད་པས་འ�ལ་པའི་འཁོར་ལོ་�ན་འཆད། �་བ་གཞི་ལ་ཕབ་པས་བསགས་པ་ལས་�ི་�མ་པར་�ིན་པ་དང་�ལ་བར་ངེས་སོ། །
གཉིས་པ་ག�མ་ནི། �ང་�ིར་མི་འ�ོ་བར་�ོད་པས་�ེན་�ང་ཐ་དད་པས་གནོད་པ་མེད། ནང་�་མི་འགེངས་པར་�ོད་པས་�མ་�ོག་ཐ་དད་པའི་�ེན་མེད། �ི་ནང་�་འ�ོ་འོང་མེད་པར་�ོད་པས་འཁོར་འདས་གཉིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-200
�་འཛ�ན་པའི་གཞི་�ོངས་པའོ། །ག�མ་པ་�ང་བའི་�ོད་པ་ག�མ་ནི། འོད་ལ་འ�ིག་པ་མེད་པར་�ོད་པས་ཁམས་ག�མ་�་མི་�ོག་པར་ངོ་ཤེས། རིག་པ་ལ་འ�ིག་པ་མེད་པར་�ོད་པས་ལས་དང་�མ་པར་�ིན་པའི་
མཐའ་ཟད། �་ལ་འདར་བ་མེད་པར་�ོད་པས་�ས་�ི་ཟག་པ་�མས་རང་ཟད་པར་འ�ར་རོ། །འདིའི་�ས་ན་�ས་�ི་�གས་བཞི་ཚད་ལ་ཕེབས་པ་ནི། དབང་བཞིའི་གཞི་ལ་ངེས་པ་ཐོབ་པ་ལས་�ང་། ངག་གི་བཞི་ཚད་
ལ་ཕེབས་པ་ནི། དབང་བཞིའི་ལམ་ངེས་པར་ཐོབ་པ་ལས་�ང་། ཡིད་�ི་བཞི་ཚད་ལ་ཕེབས་པ་ནི། དབང་བཞིའི་འ�ས་�་མངོན་�་�ར་པ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ས་ན་�ས་�ས་�ལ་འཁར་
 ༄༅། །གཞོང་�་བ�ག་པ་�་�་ནི། �ས་�ི་�་དལ་བར་གནས་པ་ལས་�ང་བའོ། །ད་ནི་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� དོན་�་�ོལ་དང་�ལ་བ་�ས་�ི་ཡན་ལག་ལ་�གས་པ་ནི། �མ་པའི་དབང་གི་ལས་དག་

ཐེག་མཆོག་
པས། �ོས་བཅས་�ི་ཡེ་ཤེས་རང་�ང་�་འ�ང་བར་ངེས་སོ། །གོང་འཕེལ་�ི་�ས་�་�ས་�ེས་�་ནད་�ིས་ག�ངས་པ་�ར་སོང་བ་ནི་�་ད�་མར་�ང་�ད་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་དགག་�བ་མེད་པའི་
དོན་�ས་�ི་ལ་�གས་པ་ནི། གསང་བའི་དབང་གི་ལས་དག་པས། �ོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་འ�ང་�་�ང་བའོ། །ཚད་ཕེབས་�་�ས་�ང་པོ་ཆེ་འདམ་�་�ིང་བ་�་�་ནི། སེམས་�་�ང་ལ་ཐེབས་པ་ལས་�ང་�ེ།
བ�་ གཅིག

12-201
�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ང་�ང་མེད་པའི་དོན་�ིང་ལ་�གས་པ་�ེ། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་�ི་དབང་གིས་�ས་�ི་ལས་དག་པ་ལས་�ང་བ་ནི། ཤིན་�་�ོས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་འ�ང་�་�ང་བའོ། །ཟད་པའི་ཚ�་�ས་མཁའ་
འ�ོ་�ི་ལ་ཟིན་པ་�ར་སོང་བ་ནི། སེམས་འོད་གསལ་�ི་�་བར་�ད་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་རང་�ོལ་མཉམ་པའི་དོན་�ས་�ི་མིག་ལ་�གས་ཏེ་ཚ�ག་གི་དབང་གིས་�ས་�ི་ལས་དག་པ་ལས། རབ་�་�ོས་
པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་འ�ང་�་�ང་བའོ། །དེ་དག་ནི་དཔེས་ཉེ་བར་མཚ�ན་པ་�ེ། དོན་ལ་�ས་�ི་འ�ལ་པ་�མས་རང་དེངས་པའི་�གས་སོ། །�གས་ཚད་�ི་ཡི་གེ་�མས་དོན་�ིའི་�མ་པ་ལ་དགོངས་�ི། འདི་དག་ནི་
མཛ�ད།
 དོན་རང་ཐོག་�་ཕེབ་པའོ་ཞེས་བི་མ་ལ་ག�ང་ངོ་། །ངག་གི་བཞི་ཡང་�ང་བ་བཞི་དང་རིམ་པ་�ར། ངག་�གས་པའི་�མ་པ་�ར་སོང་བ་ནི་�་ནང་�་�མ་ཤེས་�ད་པ་ལས་�ང་བའོ། །འདི་ནི་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་བ�ོད་
གཞི་རང་དག་ངག་གི་བ�་ལ་�གས་པས། �ོས་པ་�ི་ལ་བཅད་ནས་ནང་ཡེ་ཤེས་�ི་ངང་�་གསལ་བའོ། །ངག་�ོན་པའི་རང་ཚ�ག་�ོལ་བ་བཞིན་སོང་བ་ནི། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་བ�ོད་ཚ�ག་གི་རང་ངོ་དག་པ་ལས་�ང་བ་�ེ།
�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� བ�ོད་ཚ�ག་ངེས་པར་�ོལ་བ་ངག་གི་གདངས་ལ་�གས་པ་ལས། �ོས་པ་མེད་པའི་དོན་ནང་�་ཆོད་པའོ། །ངག་�ལ་�མ་�ི་�་�་�ག་བར་ནས་དོན་པ་�ར་སོང་བ་ནི། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་�ི་དབང་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-202
�ིང་�ེ་འ�ས་པ་ལས་�ང་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་�་བསམ་ལས་འདས་པའི་དོན་ངག་གི་�ར་�ེད་ལ་�གས་པས། ཤིན་�་�ོས་མེད་ཚ�ག་�་འཛ�ན་པའི་མཐའ་ཆོད་པའོ། །ངག་�ག་ཅའི་�མ་པ་�ར་�ང་བ་ནི། �་གནས་
�ི་ཡི་གེ་�ང་གི་ཐིག་ལེར་�ད་པ་ལས་�ང་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་བ�ོད་�་མེད་པའི་དོན་ངག་གི་�ག་པ་ལ་�གས་པས། རབ་�་�ོས་པ་མེད་པ་�་�འི་�ལ་ལས་འདས་པ་སོར་བཞག་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། བ�ོད་པ་དཔེ་
ལ་དོན་བ�ོད་�་མེད་པར་�ང་བའོ། །སེམས་�ི་�གས་བཞི་ཡང་�ང་བ་བཞི་དང་རིམ་པས་ཤེས་པར་�་བ་ནི། སེམས་མཁའ་འ�ོ་�ི་ལ་ཟིན་པ་�ར་སོང་བ་ནི། རིག་པ་འོད་གསལ་དང་འ�ེས་པ་ལས་�ང་�ེ། �ོགས་པ་
 ༄༅། །ཆེན་པོ་འཛ�ན་མེད་རང་�ོལ་སེམས་�ི་�ང་བ་ལ་�གས་པ་ནི། �ོས་བཅས་�ི་དབང་�ོགས་པ་ལས་�ང་བའོ། །སེམས་�ེས་�་�ི་�ག་གིས་ཐེབས་པ་�ར་སོང་བ་ནི། སེམས་�ེ་མེད་�ི་�ོང་�་

ཐེག་མཆོག་
�ོལ་བ་ལས་�ང་བ་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་མ་�ེས་རང་སར་�ོལ་བ་སེམས་�ི་�ང་ས་ལ་�གས་པས། �ོས་པ་ཡེ་ནས་མེད་པའི་དབང་�ོགས་པ་ལས་སོ། །སེམས་རིམས་ནད་�ང་བའི་�ེས་�་�ར་བ�ར་གཞི་མེད་པར་
སོང་བ་ནི། སེམས་�མ་པར་དག་པའི་�ང་ཟིན་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡེ་�ོལ་བ�ར་གཞི་མེད་པ་སེམས་�ི་གནས་ས་ལ་�གས་པས། ཤིན་�་�ོས་པ་མེད་པ་རང་�ང་རང་�ོལ་བ་ལས་སོ། །སེམས་�ེས་
བ�་ གཉིས།

12-203
�འི་�ིང་ལ་མདས་ཟིན་པ་དེ་མ་ཐག་�་ཤི་བ་�ར་སོང་བ་ནི། གོམས་པ་�ད་པར་�་�ར་པ་ལས་�ང་�ེ། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ད་ཅིག་མ་�ར་�ེད་�ི་ཚད་སེམས་�ི་འ�ོས་ལ་�གས་པ་ནི། རབ་�་�ོས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་
བར་ཞི་ནས་མེད་པས་ན་དབང་ངོ་། །འདི་ཡང་དཔེས་ཡིད་ཆེས་ལ་དོན་�ི་ཐག་ཆོད་པའོ། །དེ་ཡང་�ས་�ི་བཞི་ནི་འ�ང་བཞིའི་བཅིངས་པ་�ོལ་�ེད་�་�ང་བས། ད་འ�ང་བ་རང་�ད་�་�ོད་མི་�ིད་པའི་གནད་དོ། །
ངག་གི་བཞི་ནི་བ�ོད་གཞི། བ�ོད་�ེན། བ�ོད་�། �ོད་�ེད་བཞིའི་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་བས། ད་བ�ོད་ཚ�ག་རང་�ད་�་�་མི་�ིད་དོ། །སེམས་�ི་བཞི་ནི། �ན་པ། �ན་མེད། �ེ་མེད། �ོ་འདས་བཞིའི་བཅིངས་པ་
མཛ�ད།
 ལས་�ོལ་བས། ད་�ན་བསམ་�ལ་�ི་འཁོར་ལོ་ལ་འ�ག་མི་�ིད་དོ། །དེ་�ར་�གས་�ས་ལ་འཆར་བའི། ངོ་ངག་ལ་ཤེས། གདེང་སེམས་ལ་འཆར་པའི། ཚད་�ི་ལམ་�ིས་ཟིན་པ་ནི། བ�ོན་འ�ས་�ི་རིམ་པས། རབ་
ལ་�ི་ལམ་གཏན་ནས་འཆད་པ་ནི། གོམས་པ་ཆེན་པོ་ལས་�ང་བས་ལས་དང་བག་ཆགས་�ིས་ཕན་གནོད་མེད། འ�ིང་�ི་ལམ་ལ་�ི་ལམ་�་ཤེས་པ་གོམས་པ་ངེས་པ་ལས་�ང་བས། བག་ཆགས་བཟང་ངན་�ི་�ོག་པ་
མེད་པའོ། །ཐ་མ་�ི་ལམ་བཟང་པོར་གནས་�ར་པ་ནི་བག་ཆགས་དག་པར་རོ་གཅིག་པས་�ང་གཉེན་�་འ�ས་�ི་ལས་ལ་འཛ�མ་དགོས་པའོ། །དེ་�ར་�ོད་པ་ག�མ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། དག་པའི་ད�ིངས་ནི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-204
�ོད་པ་དང་། །དེ་བཞིན་རིག་པའི་ངོ་བོ་�ོད། །�ང་བ་ཐམས་ཅད་�ོད་པའོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཐོབ་པ་ག�མ་�ིས་གཟེར་གདབ་པ་ནི། �ི་�ང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་�ང་�ེན་ཞིང་ཁམས་�་�ོལ་བ། ནང་�་�ས་
ལ་དབང་ཐོབ་པས་�ོས་བཅས་འོད་གསལ་�་�ོལ་བ། གསང་བ་རིག་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པས་�ང་སེམས་�ི་འ�ལ་པ་ཟད་པ་�ེ། དོན་�ི་འ�ས་�་ལ་དབང་ཐོབ་�་ཉེ་བ་ཞེས་�འོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། རིག་པ་ཤར་བས་
�་�ེན་འགགས། །འོད་གསལ་ཤར་བས་�་རགས་འགགས། །ད�ིངས་རིག་ཤར་བས་�ལ་སེམས་འགགས། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་གདེང་བཞིས་�ོལ་ཚད་ག�ང་བ་ནི། ད�ལ་བ་ཚ་�ང་གི་�ག་བ�ལ་མཐོང་ངམ་ཐོས་
 ༄༅། །�ང་ཡ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་པའི་གདེང་དང་། སངས་�ས་�ི་ཡོན་ཏན་ཐོས་�ང་ཐོབ་�་རེ་བ་དང་�ོད་པ་མེད་དེ་རང་གཞག་�་ག�མ་�ོགས་པའི་གདེང་དང་། ལས་དང་ཉོན་མོངས་�ི་�་འ�ས་

ཐེག་མཆོག་
ཐོས་�ང་འ�ལ་�ང་འཁོར་བར་�ང་དོགས་མེད་པས་�་འ�ས་ལ་�ོས་པའི་གདེང་དང་། �་ངན་འདས་པའི་རང་ས་མཐོང་ཡང་�ོལ་�་རེ་བའི་དགའ་�ོད་མེད་པས་ཀ་དག་རང་�ོགས་བཙན་ས་ཟིན་པའི་གདེང་དང་
བཞི་འ�ང་�ེ། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་ལས། མི་འ�ར་�་བའི་གདེང་ཆེན་བཞིས། །མི་�ོག་ཡེ་ཤེས་ཚད་�ང་བ�ང་། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་མཐར་�ེན་བཞིའི་ཞར་ལ། �ང་བ་བ�་�ག་གིས་མ�ག་བ�་བ་ནི། �ང་བ་
བ�་ ག�མ།

12-205
དང་། མཆེད་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་�ེ་བཞི་ཚན་རེ་�ང་བ་བཞི་ལ་�གས་པས། ས་བ�་�ག་གི་�ང་བ་�ོགས་པ་ནི། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ང་བ་མཆེད་པ་མིག །ཉེ་བར་མཆེད་པ་མིག་གི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད། ཐོབ་པ་�་�་�ད་མཐོང་བ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་དེ་ལ་གོམས་པ་�ེད་པ། ཉམས་གོང་འཕེལ་�ི་�ང་བ་མཆེད་པ་འོད། ཉེ་བར་མཆེད་པ་ཐིག་ལེ། ཐོབ་པ་ཐིག་ལེ་ཁ་དོག་�ར་གསལ་བ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་འ�ལ་བ་དང་
འ�ིག་པ་ལས་ཟེར་�་ཚ�གས་�་འ�ོ་བ། ཚད་ཕེབས་�ི་�ང་བ་མཆེད་པ་�། ཉེ་བར་མཆེད་པ་ཡབ་�མ་�་�ང་བ། ཐོབ་པ་ཚ�མ་�་�་�་དང་�ན་པ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་ད�ིལ་འཁོར་�ོགས་པ། ཟད་པའི་�ང་བ་མཆེད་
མཛ�ད།
 པ་�་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་གནས་པ། ཉེ་བར་མཆེད་པ་�ོང་པ་གཏད་མེད། ཐོབ་པ་བ�ོད་�་མེད་པ། ཉེ་བར་ཐོབ་པ་�ར་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་�འང་མ་�བ་པ་དང་བ�་�ག་�ེ། དེ་�ར་�ང་བ་བ�་�ག་�་ངེས་པར་
�ོགས་པའི་གང་ཟག་གིས་རང་�ད་ཡེ་ཤེས་�་�ིན་པའི་�ས་ཚ�ད་ཟིན་པས། �ང་བའི་ས་བ�་�ག་�་ངེས་པ་མགོན་པོ་�ོ་�ེ་འཆང་གི་ས་ཞེས་�འོ། །དེ་བཞིན་�་�་དང་འ�ས་�འི་སར་བཏགས་པའི་རིམ་པ་བ�་�ག་
�ང་འདིར་འོད་�ས་�་�ོལ་བ་དང་། བར་དོར་�ོལ་བ་གཉིས་ལ་ཚང་�ེ། རིག་པ་རང་ཤར་ལས། ས་ཞེས་�་བ་�ད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བདེན་པ་མཐོང་བའི་གང་ཟག་གཅིག་ལ་ས་�མས་�ོགས་ནས་ཡོད་དོ། །དེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-206
ཡང་ངོ་�ོད་བ�ན་པའི་གང་ཟག་དེ། དང་པོ་བདེན་པ་མཐོང་བའི་�ས་ན་དེ་ལ་དགའ་བ་�ེས་པ་ནི་ས་དང་པོ་རབ་�་དགའ་བའོ། །དེ་ལ་རང་གི་�ང་བ་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་པ་ནི། ས་གཉིས་པ་�ི་མ་མེད་པ་ཐོབ་པའོ། །དེ་
ནས་དེ་ལ་གོམས་པ་ནི། ས་ག�མ་པ་འོད་�ེད་པའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་གོམས་ནས་འོད་�ི་�ང་བ་མཐོང་བ་ནི་བཞི་པ་འོད་འ�ོ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་མཐོང་བ་དེ་ལ་གོམས་ནས། ཉོན་
མོངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་�ིས་�ངས་ནས། ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ནི་�་པ་�ང་དཀའ་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་འོད་ལས་ཐལ་བའི་�་མངོན་�་�ར་པ་དེ་ནི་ས་�ག་པ་མངོན་�་�ར་པའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་
 ༄༅། །གོམས་པ་མཐར་�ིན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རིང་�་སོང་བ་ནི་ས་བ�ན་པ་རིང་�་སོང་བའི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་དེའི་ངང་ལས་མི་གཡོ་བ་ནི། བ�ད་པ་མི་གཡོ་བའི་ས་ཐོབ་པའོ། །དེ་ནས་ཡོན་ཏན་

ཐེག་མཆོག་
�ོགས་པ་ནི། ད�་པ་ལེགས་པའི་�ོ་�ོས་�ི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་རང་གི་ཤེས་པ་ཟིན་ནས་�ང་བ་�ག་པར་ཤར་བ་ན། ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་�ིན་�་�ར་མཐོང་ནས་གོམས་པ་ནི། བ�་པ་ཆོས་�ི་
�ིན་�་�འི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནི་གང་ཟག་བདེན་པ་མཐོང་བའི་�བས་འདི་ཉིད་མ་བོར་བ་ལ་ས་ནོན་པའོ། །གང་ཟག་�བས་བོར་བ་�མས་�ིས་ནི་འདི་�ར་ནོན་པ་ཡིན་ཏེ། འ�ལ་�ང་འགགས་ནས་ཚ�མ་�འི་�ང་བར་
བ�་ བཞི།

12-207
ཤར་བ་ནི་བ�་གཅིག་�ན་�་འོད་�ི་ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་�ང་བ་དེ་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པར་�ི་ནང་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ིས་མ་གོས་པ་ནི། བ�་གཉིས་མ་ཆགས་པ�་ཅན་�ི་ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་རང་གི་
�གས་ཀ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་ཟེར་ཐག་ཤར་ནས་ནམ་མཁའི་མཐོངས་ནས་འོད་�ི་ཚ�མ་�་�་འཁོར་ལོའ་� �ལ་�་གནས་པ་ནི། བ�་ག�མ་ཡི་གེ་འཁོར་ལོ་ཚ�གས་ཆེན་�ི་ས་ནོན་པའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་གནས་པ་
ནི་ས་བ�་བཞི་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཆེན་པོའ་� ས་ནོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་�ན་�བ་�ི་ས་ལ་ངེས་པ་�ེད་པ་ནི་བཅོ་�་པ་�ོ་�ེ་འཛ�ན་�ི་ས་ཐོབ་པའོ། །དེ་ནས་ཀ་དག་གི་ས་ལ་ཡེ་ཤེས་�ག་པར་ཤར་ནས་དེའི་གོང་ན་གཞན་
མཛ�ད།
 མེད་པ་ནི། བ�་�ག་ཡེ་ཤེས་�་མའི་ས་ཐོབ་པའོ་ཞེས་ག�ངས་སོ། །དེ་དག་�ང་�ང་�ལ་�ིས་ཆ་མ�ངས་རེ་�ར་བ་ཡིན་�ི་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་ས་བ�་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ས་དེ་དག་�ང་�་བ་རིག་པ་འོད་
གསལ་�ང་བ�ོད་མེད་པའི་ས་གཅིག་གི་�ང་ཆ་ལས་ད�ེ་བ་�ེ། དོན་ལ་རིག་པའི་ས་གཅིག་ཡིན་�ི། སངས་�ས་�ོ་�ེ་འཆང་ཐོབ་པ་ལ་�འི་ས་�ོས་�་�ོང་མི་དགོས་ཏེ། ལམ་�ི་གནད་ཐ་དད་པའི་འ�ག་�ོ་ལ་དེ་
�ར་�ར་བའི་�ིར་རོ། །�ན་མོང་བ་�ར་�་འ�ས་�ི་རིམ་པས་ས་རེའི་ཐོབ་�ལ་དང་། �གས་�ི་ནང་�ར་བ�ེད་�ོགས་�ོལ་�བ་�ི་ས་ཐོབ་ཅིང་�ང་�་མེད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་བས་ན་སེམས་ཅན་བསམ་�ིས་མི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-208
�བ་པ་ཡོད་�ང་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་བོ་གཅིག་ལས་མེད་དོ། །ས་དང་ལམ་ཞེས་�་བ་�ད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ས་དང་ལམ་ལ་�ང་ཞིང་བ�ོད་མི་དགོས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་�འོ་ཞེས་པ་དང་། �ན་�ེད་ལས། མ་བ�ར་མ་
�ངས་རིག་པ་�ན་�ོགས་ས། །ཞེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། འོད་གསལ་�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� ལམ་�ི་ཆིངས་བ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་བཅོ་བ�ད་པའོ།། །།དེ་�ར་ལམ་དངོས་བ�ན་ནས།
ད་ནི་ལམ་�ི་�ད་པར་དབང་པོ་ཡང་རབ་�མས་མ་བ�ོམས་པར་�ོལ་བའི་ཐབས་མཆོག་�་གསང་བ་�ེགས་ཆོད་�ི་མན་ངག་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ངོ་རང་ཐོག་�་དབབ་པས་ལ་བ�། ཐག་ཆིག་ཐོག་�་
 ༄༅། །བཅད་པས་ཆིངས་བ�མ། གདེང་�ོལ་ཐོག་�་བཅའ་བས་འ�ང་བསལ་བའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ང་�ང་�་�ོལ་ལས་འདས་པའི་གཤིས་ནམ་མཁའ་�་�ར་

ཐེག་མཆོག་
གཏན་ལ་དབབ་པ། ཆོས་ཟད་�ོ་འདས་�ི་དགོངས་པ་ཟང་ཐལ་�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་ངོ་�ད་པ། �ན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོའ་� �ོང་�་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་འདས་ཟིན་པས་བཅིངས་�ོལ་�ང་�ང་མེད་
པའི་ངང་�་འཁོར་འདས་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བ�་བའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ར་མེད་ནམ་མཁའ་�་�འི་དོན་�ིར་བ�ན་པ། འཆིང་�ོལ་གཉིས་�་མེད་པའི་རང་སེམས་�ོང་པ་�་

12-209
བ�་ �། �ལ་ཆེན་པོར་ཐག་བཅད་པ། �ལ་�ང་�ོའ་� མེ་ལོང་ཚ�གས་�ག་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་�བ་གདལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། �ི་�ང་བ་ནང་རིག་པ་བར་ག�ང་འཛ�ན་�ང་བ�གས་འཁོར་འདས་�ིས་བ�ས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་
ཡེ་�ོང་ཡོངས་�ོང་ཆེན་པོ། �ང་�ོང་�ོས་�ོང་ཆེན་པོ། དག་�ོང་�ོལ་�ོང་ཆེན་པོ། ཡོད་མ་�ོང་མེད་མ་�ོང་། བདེན་མ་�ོང་། བ�ན་མ་�ོང་། འ�ལ་མ་�ོང་�ོལ་མ་�ོང་། འཁོར་མ་�ོང་། འདས་མ་�ོང་། ཡིན་མ་
�ོང་མིན་མ་�ོང་། �ང་མ་�ོང་�ོང་མ་�ོང་། ཐམས་ཅད་མཉམ་གདལ། �བ་པ་�མ་གདལ། ཡིན་མིན་�ོགས་གདལ། ཡོད་མེད་�ང་གདལ། མི་གཡོ་མཉམ་གདལ། �ན་མཉམ་ཡེ་གདལ། ངང་མཉམ་གཞི་གདལ།
མཛ�ད།
 ཡངས་པ། �མ་པ། སངས་པ། �ོལ་བ། ཟད་པ། �ོངས་པ། �མ་�ལ་ཧར་སངས། �བ་གདལ་ཡེར་སངས། �ན་མཉམ་ད�ིངས་སངས། ངག་གདལ་མཉམ་སངས་མི་གཡོ། མི་འ�ལ། མི་གནས། མི་ལེན། མི་འ�ོ།
མི་འོང་། མི་བསམ། མི་�ོག །མི་དམིགས། མི་མཉམ། མི་འ�ར་བ་�ེ། �ར་འ�ལ་མ་�ོང་། ད་�་འ�ལ་པ་ལ་མི་གནས། མཐར་འ�ལ་མི་�ིད། �ར་�ོལ་མ་�ོང་། ད་�་�ོལ་བར་མི་འ�ག །མཐར་�ོལ་མི་�ིད།
�ར་འདས་པ་མེད། ད་�་གནས་པ་མེད། མ་འོངས་པ་འ�ང་�་མེད། རིས་མེད་�མ་སངས་�ོང་པ། གནས་�གས་�ི་གཞི་མེད། ཡིན་�གས་�ི་ལམ་མེད། �ོལ་�གས་�ི་འ�ས་�་མེད། �་�ོམ་�ི་མིང་མེད། �ོགས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-210
རིས་�ི་ཆོས་མེད། ཡོད་མེད་�ི་མཐའ་མེད། ནམ་མཁའི་ད�ིངས་མེད་པ། �་�ོལ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་སངས། �་�ོམ་ལས་འདས་པའི་ཡང་སངས། དམིགས་བསམ་ལས་འདས་པའི་�ོལ་སངས། �ོགས་འ�མས་མིང་
མེད་སངས་པར་ལ་བ�་བ། བ�ར་མེད་བ�ས་པ་མེད། �་�ེད་མེད། བ�ས་པས་མི་མཐོང་། བ�ོམ་�་མེད། བ�ོམས་པ་མེད། བ�ོམ་པ་ལས་འདས། བ�ོམས་�ང་མི་�ོལ། ད�ད་�་མེད། ད�ོད་པ་མེད། ད�ད་
མི་དགོས། ད�ད་�ང་ངལ་བ་དོན་མེད། བ�བ་མི་དགོས། �བ་ཟིན། བ�བ་�་མེད། བ�བས་�ང་མི་འ�བ། བ�བས་པ་ལ་དགོས་པ་མེད། �་བ་མེད། �ེད་པ་མེད། �ས་ཟིན། �་བ་ལས་འདས། �ས་�ང་ཚ�་
 ༄༅། །ཆད། �་མི་དགོས། ཆོས་ལ་�ར་མེད། �ས་པས་ཆོས་མ་ཡིན། མི་�་བ་བ�བ་�་མེད། འཁོར་བ་མི་�ོང་། འདས་པ་མི་ལེན། བ�བ་པ་�ོགས་གཞག །ཡེ་མཉམ་�མ་གདལ། ག�ག་མ་མིང་

ཐེག་མཆོག་
མེད། གང་�ང་ས་ནས་གཞི་མེད་ཡེ་སངས་�་འ�ག་པས་འཆིང་�ོལ་འབད་�ོལ་རང་ཞིག །གང་ཤར་ས་ནས་ཡེ་དག་རང་�ོང་གདལ་བས་�མ་གཞག་རིས་མེད་�ལ་བ། གང་སངས་ས་ནས་�ེས་མེད་རང་དག་ཡེ་�ོང་
�་འ�ག་པས་�མ་མཉམ་བར་མེད་�ལ་བར་འབད་�ོལ་ཞིག་པའི་རང་སེམས་�་བ་མེད་པར་ཁོང་དལ་བས། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� གནས་�གས་�་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་རང་ཤར་རོ་ཞེས་རང་གིས་�ོགས་
བ�་ �ག

12-211
པའི་དོན་�ང་དང་�ར་བ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་ལས། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡི། །དོན་�ན་�ོ་ཡི་ད�ིལ་�་�ད། །མི་�ང་�ལ་མེད་�ོག་པ་ཡང་། །མ་བཅད་རང་ས་ཉིད་�་ཆོད། །འ�ལ་མ་�ོང་བའི་མ་
རིག་བ�ད། །མ་བ�གས་ཡེ་ནས་ཆོད་ནས་འ�ག །གོང་�་འདི་�ན་�ས་མ་ཚ�ར། །རགས་པའི་འ�ང་བ་འདི་�ན་ཡང་། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་རང་དེངས་པར། །འ�ོ་བའི་གནས་མེད་རང་སོང་བས། །རང་�ས་ཡེ་ནས་
མེད་པར་ནི། །�་�ི་མེད་པར་འདིར་ཡང་རིག །འདི་�ན་�ས་མེད་ཡང་�ས་བས། །གཅིག་དང་གཉིས་དང་�ག་ག�མ་�ིས། །�ང་མེད་�ང་དང་ཡང་�ེད་�ང་། །མི་�ང་མཛད་པའི་རང་�ར་ཡང་། །ས་འཛ�ན་ས་ལས་
མཛ�ད།
 འདས་པར་ནི། །ཡེ་ནས་འ�ག་པ་�ས་མ་ཚ�ར། །བ�ོད་�་ཡེ་ནས་མེད་པ་ཡི། །ལམ་འདི་ཡེ་ནས་ཉེ་བར་ནི། །འདི་ཡང་རང་ལས་ཡེ་འ�ག་པ། །�ར་མ་མཐོང་�ེ་རང་རིག་�ལ། །མི་གནས་བསམ་གཏན་དགོངས་པ་
ནི། །བ�ོམས་པ་མེད་པར་ཡེ་འ�ག་པ། །འདི་ཡང་གང་གིས་�ར་མ་རིག །བདག་དང་འཛ�ན་པའི་ཞེན་�ལ་ནི། །དང་པོ་ཉིད་ནས་ཆོས་ཉིད་ལ། །འདི་�ན་རང་གིས་རང་�ང་བར། །ཡེ་ནས་�ང་བ་�ར་མ་རིག །བདག་
�ོག་བཅིངས་པའི་ཉོན་མོངས་�། །ཡེ་ནས་རིག་པ་རང་ཤར་བར། །�ན་ཅིག་གནས་པ་ཞལ་མ་འཚ�། །ས་�་མེ་�ང་འ�ང་བ་བཞི། །ཡེ་ནས་རང་གི་�ས་ཡིན་པར། །�ས་མ་མཐོང་བ་མིག་རེ་�ལ། །ཡང་གསང་འ�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-212
པའི་མན་ངག་བ�ད། །བར་མཚམས་མེད་པར་རང་�ག་པ། །གང་གིས་འདི་ཉིད་མ་ཐོས་པ། །�་བའི་དབང་པོ་མེད་དམ་ཅི། །རང་གནས་ད�ིངས་དང་རིག་པའི་�ི། །�ལ་བའི་�བས་མེད་རང་འཁོར་བ། །ཚ�ར་མ་�ོང་
བ་�་འགགས་སམ། །བ�ད་ག�མ་མན་ངག་གཅིག་�ིལ་རོ། །ཡེ་ནས་�ས་སེམས་བ�ད་ཡིན་པ། །འདི་ཉིད་མ་�ོང་�ེ་ཆད་དམ། །�ང་བ་རང་དག་ཁ་དོག་�ན། །རང་གི་�ས་དང་འ�ལ་མེད་པར། །�ས་དང་�ིབ་མ་
བཞིན་�་ནི། །ཉིན་དང་མཚན་མོ་མེད་འ�ག་པ། །�ས་�ང་མ་རེག་�ས་བེམས་སམ། །�ག་བ�ལ་�ལ་འདེབས་བདེ་བའི་ཆོས། །བ�ེད་པ་མེད་པར་རང་གནས་པ། །�ས་མ་ཤེས་པ་�ོ་རེ་�ལ། །འཁོར་བའི་བག་
 ༄༅། །ཆགས་ཡང་བ�ེགས་པ། །ཡེ་ནས་ཆོས་�ི་�ར་འ�ག་པ། །གང་གིས་མ་མཐོང་�ིང་�ེའི་གནས། །དབང་པོ་བདག་�ོག་�ལ་ཤར་ནས། །�ན་བསམ་འ�་བ་�་ཚ�གས་�མས། །ཡེ་ནས་ལོངས་

ཐེག་མཆོག་
�ར་རང་ཤར་བ། །འདི་�ན་མ་�ན་བ�ེད་རེ་ངས། །�་�ེད་�ོད་པ་�ོལ་�བ་དང་། །�ེ་བོ་འ�ས་པའི་ཅ་ཅོ་�ན། །ཡེ་ནས་�ལ་པའི་�་ཡིན་པར། །�ས་མ་ཤེས་པ་ཡོང་རེ་�ལ། །ཇི་�ར་བསམས་དང་�ན་འ�ས་པ། །
�་བོའ་� �ན་བཞིན་བར་མེད་པར། །�ག་�་རང་གི་ཡིད་འ�ོག་པ། །�ོལ་མེད་རང་གཞག་�ོམ་པར་ནི། །ཉམས་�་མ་�ད་སེམས་རེ་ཡེངས། །�ོད་བ�ད་ཡོད་ཐོས་�ང་བ་འདི། །བ�གས་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་
བ�་ བ�ན།

12-213
ཡང་། །�ོང་�ེར་�ན་གཅོད་�་བར་ནི། །ཡེ་ནས་འ�ག་པ་མ་མཐོང་བ། །དབང་པོ་�མས་�ི་�ོ་འགགས་སམ། །ཞེས་པ་དང་། །ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་བ་འ�ལ་པའི་རང་བཞིན་འདི། །ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་�ར་མ་
མཐོང་། །�ོག་བཅས་འ�ལ་པའི་གཞི་མེད་པས། །�ན་གཞི་ཆོས་�་ཆེན་པོར་�ོགས། །འ�ལ་པའི་རང་�ོག་�ན་ཆད་དོ། །དེ་�ར་འ�ལ་མེད་�ང་བ་ནི། །ཡེ་ནས་�ོལ་བའི་གནད་ལས་�ང་། །འ�ོ་བའི་�ང་པོ་སངས་
�ས་�། །ཡེ་ནས་ཡིན་པར་�ས་མ་རིག །�ང་པོ་སངས་�ས་མངའ་བདག་�། །�་གནས་ཡི་གེར་�བ་ལས་�ང་། །�་�ར་མིག་ལ་ཡེ་ཤེས་ནི། །རང་�ང་ཡིན་པར་�ས་མ་མཐོང་། །ཞེས་པ་དང་། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས།
མཛ�ད།
 རང་བཞིན་�ང་བའི་ཆོས་�མས་ལ། །�ི་མ་མེད་པས་�་རགས་ལོག །ག�ང་འཛ�ན་མེད་པས་འ�ལ་པ་ལོག །འ�་བ་མེད་པས་ལས་�ང་ལོག །ཟང་ཐལ་ཡིན་པས་དངོས་པོ་ལོག །གསལ་བ་ཡིན་�ིར་�ོང་པ་ལོག །ཡེ་
ནས་�ོགས་པས་བ�ེད་རིམ་ལོག །�ོལ་བ་མེད་པས་�ོད་པ་ལོག །མ་བཙལ་བཞག་པས་བ�ོམ་པ་ལོག །རང་�ོལ་ཡིན་པས་�ང་བ་ལོག །མངོན་�་�ང་བས་�་བ་ལོག །�་ཚ�ག་མེད་པས་ཐ་�ད་ལོག །ཡོད་མ་�ོང་
བས་ཞེན་པ་ལོག །མེད་མ་�ོང་བས་གཞན་�ོས་ལོག །ག�ང་�་མེད་པས་�ོས་བ�གས་ལོག །ཉག་གཅིག་ཡིན་པས་�ངས་མཐའ་ལོག །ཡོངས་ལ་�བ་པས་གཞན་�ང་འགགས། །རང་ཤར་ཡིན་པས་�ན་པ་སངས། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-214
�ིང་པོ་ཡིན་པས་ཆོས་�ར་�བ། །གསལ་བར་�ང་བས་ལོངས་�ར་�ས། །མ་�་�ད་པས་�ལ་�ར་�ང་། །�ོགས་�་ཡོད་པས་ཐབས་�་�ང་། །བསམ་འདས་ཡིན་པས་�ན་པ་སངས། །�ག་ཆད་མེད་པས་�བ་མཐའ་
�ོགས། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། ས་དང་�ོགས་དང་རིས་ལས་འདས། །ཡོད་དང་མེད་དང་�ར་�ང་མེད། །�་ཚད་�མས་�ི་�ོད་�ལ་མིན། །གཅིག་དང་གཉིས་དང་བ�ང་�ལ་མེད། །�ོང་པ་ཆེན་པོར་བབས་�ིས་�བ། །
�ང་དང་རིགས་པའི་�ོད་�ལ་མིན། །�ད་དང་མན་ངག་གིས་མི་མཚ�ན། །�་དང་�ོམ་དང་�ོད་པས་ནི། །དེ་ཡི་དོན་�མས་ཤེས་མི་འ�ར། །དེ་དོན་འ�ས་�ར་�བ་པ་མེད། །ཆོས་�ིས་དེ་ཉིད་བ�ིབས་པར་འ�ར། །
 ༄༅། །བསམས་པས་འ�བ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཤེས་རབ་�ིས་�ང་ད�ད་�་མེད། །�ིན་དང་�ལ་�ིམས་བཟོད་པ་ཡིས། །དེ་ཉིད་གནོད་དང་ཕན་འ�ས་�ལ། །ཐོས་དང་བསམ་དང་�ོམ་པས་ནི། །མཆོག་

ཐེག་མཆོག་
�་བ�གས་�ང་དེ་མི་མཐོང་། །དེ་ལ་ད�ིལ་འཁོར་ཡོད་པ་མིན། །�་མེད་བ�ེད་པའི་ས་བོན་མེད། །�གས་དང་�ག་�ས་ཅི་ཞིག་�། །མཆོད་པ་ལ་སོགས་�ོ་མི་དགོས། །དབང་དང་དམ་ཚ�ག་ག་ལ་ཡོད། །བ�ེན་པ་
དང་ནི་�བ་པ་མེད། །འཁོར་ལོ་�ོ་བ་ཡོད་པ་མིན། །བ�ང་བ་མེད་ཅིང་བ�ང་�ལ་མེད། །གདོན་དང་གནོད་པའི་�ལ་ལས་འདས། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། �ོགས་ཆེན་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་ལ། །�་དང་�ོམ་དང་�ོད་པ་
བ�་ བ�ད།

12-215
མེད། །འོན་�ང་ལེགས་བ�ན་ཡིད་ལ་�ང་། །བ�བ་མེད་�ལ་�གས་�ོན་པ་མེད་པ་ཡི། །�ར་མེད་�ན་�ོགས་�་མ་དེ་ཉིད་དོན། །�་བ་དང་ནི་�ེད་པ་ག་ལ་ཡོད། །�ོད་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་རང་�ང་འདི། །གང་གི་
�ོགས་�་མ་�ང་ནམ་མཁའ་བཞིན། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་�ོང་པ་གཅིག་�་ཉིད། །མེད་པ་མ་ཡིན་ཡང་དག་བདེ་བའི་�། །�ས་པ་མ་ཡིན་རང་�ང་�ོག་མེད་ཉིད། །�ོགས་ཆེན་ཨ་ཏི་ཡོ་ག་ལ། །བ�ོམ་པའི་ཆོས་ཉིད་ག་ལ་
ཡོད། །བཏང་དང་བཞག་པ་མེད་པའི་ཆོས། །བ�ོམས་དང་མ་བ�ོམས་མཐའ་ལས་�ོལ། །འཛ�ན་མེད་སེམས་�ི་�ི་མ་ཅི། །ཡང་དག་རིག་པ་�ི་མ་མེད། །�ི་མེད་དག་པའི་ཆོས་�་ལ། །བ�ོམ་དང་བ�ོམ་པར་�་བ་མེད། །
མཛ�ད།
 བ�ོམས་པས་ཡང་དག་ཉིད་མི་�ེད། །�ེད་ན་རང་རིག་མེད་པར་འ�ར། །ཅི་�ིར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལ། །ཡེངས་དང་མ་ཡེངས་མེད་པའི་�ིར། །གང་ལ་འཛ�ན་པ་ཡོད་པ་ལ། །རང་�ང་ཡེ་ཤེས་ཡོད་མ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་།
ཡང་། དེ་ཡང་ཆོས་�མས་འདི་�་�ེ། །�ེ་བ་མེད་པས་འགག་པ་མེད། །འཛ�ན་པ་མེད་པས་རང་སར་�ོལ། །དམིགས་པ་མེད་པས་�ོས་པ་མེད། །�ས་པས་མ་�ང་�ན་ལ་ཡོད། །འ�ས་མ་�ས་པས་�མ་དག་ད�ིངས། །
འཛ�ན་པའི་ཐ་�ད་ཆོས་དང་�ལ། །རང་བཞིན་མེད་པས་བ�ོད་དང་�ལ། །ཅེས་པ་དང་། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། ཧ་ཧ། ཆོས་མེད་པ་ལས་ཆོས་ཉིད་འ�ང་། །�ལ་མེད་པ་ལས་�ལ་�ར་�ང་། །ཆོས་མེད་ཤེས་རབ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-216
ཁོང་གསལ་བས། །�ན་མེད་�ལ་�་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། །སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། འཛ�ན་ཆགས་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དངོས་�ལ་འདི། །སངས་�ས་�མས་�ི་གཉིས་མེད་དགོངས་པའི་མཆོག །སོ་སོར་�ོག་དང་
མཚན་མ་ཚ�ག་གི་ལམ། །�་�ོལ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་རང་སར་དག །�བ་�བ་ཏིང་འཛ�ན་ཆོས་ཉིད་�ལ་ལ་འ�ག །དག་དང་མ་དག་ཐ་�ད་ཆོས་�་མེད། །གཅིག་དང་གཉིས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་གནས་དོན། །རང་�ས་
ངང་�་ཐིག་ལེ་གཅིག་གིས་�བ། །ཅེས་པ་དང་། �ོང་�ག་པ་ལས། མཐའ་མེད་ད�ས་�་དམིགས་པ་མེད། །བསམ་པ་མེད་ཅིང་�ལ་�མས་མེད། །�་མེད་�གས་�ང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཆོས་མེད་བཏགས་པ་�ན་ལས་
 ༄༅། །འདས། །ད�་མེད་བཤེས་�ང་ཡོད་པ་མིན། །�ས་མེད་དབང་པོར་�ང་བ་མེད། །ཆོས་ནི་བསམས་པས་མི་�ང་�ེ། །གང་མེད་གང་�་འཛ�ན་པ་མེད། །ང་མེད་ང་ཡི་འཁོར་�ང་མེད། །ད�ིངས་

ཐེག་མཆོག་
མེད་རིག་པའི་�་ཡང་མེད། །དགེ་མེད་�ིག་པའི་�མ་�ིན་མེད། །�ོག་མེད་བཅད་པའི་དམིགས་པ་མེད། །ཚ�གས་མེད་བསགས་པའི་�ལ་ཡང་མེད། །སངས་�ས་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་མེད། །གནས་མེད་�ོང་པ་ཉིད་
�ང་མེད། །ཅེས་པ་དང་། �ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། �ང་�བ་�ིང་པོ་གོལ་�ིབ་མེད་པ་ལ། །གོལ་དང་�ིབ་པར་འཛ�ན་པར་ག་ལ་ཡོད། །གོལ་མེད་�ིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་�ིས་མེད། །ཆོས་�ི་�་ནི་
བ�་ ད�།

12-217
�ིབ་དང་�ལ་བ་ལ། །གོལ་�ིབ་གཉིས་�་འཛ�ན་པ་ཉོན་རེ་མོངས། །ཆོས་�་མ་�ེས་རང་ལས་�ང་བ་ལ། །གཞན་ནས་འོང་�་རེ་བ་ཡོང་རེ་འ�ལ། །�ེ་མེད་བསམ་དང་�ལ་བའི་རིག་པ་ལ། །ཚ�ག་དང་ཡི་གེར་བ�ན་
པ་འོ་རེ་བ�ལ། །ཅེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། �ས་པ་མ་ཡིན་�ེད་མཁན་ག་ལ་ཡོད། །བཅོས་པ་མ་ཡིན་བཅོས་པའི་བདག་པོ་མེད། །�་བ་མ་ཡིན་�་�ེད་ཆོས་དང་�ལ། །མཐོང་བ་མ་ཡིན་མཐོང་�ེད་�མ་པར་
གསལ། །�ང་�ེད་མ་ཡིན་�ང་བའི་�ོགས་དང་�ལ། །�ི་བ་མ་ཡིན་ཐོགས་མེད་�ོགས་བ�ར་�བ། །�ོལ་བ་མ་ཡིན་�ོལ་�བ་ཆོས་དང་�ལ། །གཅིག་�་མ་ཡིན་�་མའི་ཆོས་དང་�ལ། །�ི་དང་ནང་མེད་�ི་ནང་མེད་
མཛ�ད།
 པར་གསལ། །ཅེས་པ་དང་། �ན་མོང་གི་གསང་བ་�་འ�ལ་ལས་�ང་། ཨེ་མ་ངོ་མཚར་�ད་�ི་ཆོས། །�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ན་�ི་གསང་། །�ེ་བ་མེད་ལས་ཐམས་ཅད་�ེས། །�ེས་ཙམ་ཉིད་ནས་�ེ་བ་མེད། །ཨེ་
མ་ངོ་མཚར་�ད་�ི་ཆོས། །�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ན་�ི་གསང་། །གནས་པ་མེད་ལས་ཐམས་ཅད་གནས། །གནས་ཙམ་ཉིད་ནས་གནས་པ་མེད། །ཨེ་མ་ངོ་མཚར་�ད་�ི་ཆོས། །�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ན་�ི་
གསང་། །འ�ོ་འོང་མེད་ལས་འ�ོ་དང་འོང་། །འ�ོ་འོང་ཉིད་ནས་འ�ོ་འོང་མེད། །ཅེས་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལའི་མདོ་ལས་�ང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་�ག་�་�ེ་མེད་ཆོས། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-218
གཤེགས་དང་འ�། །�ིས་པའི་�ོ་ཅན་མཚན་མར་འཛ�ན་པས་ན། །འཇིག་�ེན་དག་ན་མེད་པའི་ཆོས་ལ་�ོད། །ཅེས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ལ་པོའ་� མདོ་ལས་�ང་། ནམ་ཞིག་འཇིག་�ེན་ཁམས་འདི་�ང་བ་དང་། །�ང་
ནས་ཞིག་�ེ་�ོང་པར་གནས་པ་ན། །ཇི་�ར་�ོན་བཞིན་�ིས་�ང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་པ་དང་། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བ�ེགས་པའི་མདོ་ལས། མ་རིག་ནམ་མཁའ་
ཇི་བཞིན་ཏེ། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་མེད། །�ེན་མེད་གནས་མེད་ལེན་པ་མེད། །�ལ་འ�ར་ཡོངས་�་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་པ་དང་། གསང་འ�ས་ལས། དངོས་པོ་འདི་�མས་མ་�ེས་པ། །ཆོས་དང་ཆོས་
 ༄༅། །ཉིད་མེད་པ་�ེ། །ནམ་མཁའ་�་�ར་བདག་མེད་པའི། །�ང་�བ་�ལ་འདི་བ�ན་པའོ། །ཞེས་�་ཆེར་ག�ངས་སོ། །གཉིས་པ་འཆིང་�ོལ་གཉིས་�་མེད་པའི་རང་སེམས་�ོང་པ་�་�ལ་ཆེན་

ཐེག་མཆོག་
པོར་ཐག་བཅད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ང་གནས་འ�ོ་ག�མ་�ིས་བ�གས་པས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་བ�གས་པས་�ེ་�ག་�་ངེས་པར་�་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཤིས་མཐའ་�ོལ་ནམ་མཁའ་�་�་ཡིན་
མོད་�ི། རང་གིས་ནང་�་མ་བ�གས་ན་ཡིན་�མ་ཡིད་ད�ོད་ལ་�ས་པས་�ོང་བ�ོམ་�ན་�ོ་�ར་སོང་ནས། ཟང་ཐལ་�ེན་པར་མི་�ོགས་པས་འཁོར་འདས་�ི་ཤན་ཐང་མི་�ེད་པའི་�ིར། �ོགས་པ་ངེས་ཤེས་�་འཆར་
བ�་ བ�།

12-219
བ་ལ་སོ་སོར་�ོག་པའི་ཤེས་རབ་དགོས་ཏེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། རིག་པའི་རང་བཞིན་�ན་ལ་�བ་�ང་། ཆོས་�ི་�་མན་ངག་ལ་�ག་ཅེས་ག�ངས་པས། འདིར་�་མའི་མན་ངག་གིས་�ོགས་པར་�་བ་ལ་ག�མ་�ེ།
�ང་ས་�ང་མཁན་ལ་བ�ག་པ། གནས་ས་གནས་མཁན་ལ་བ�ག་པ། འ�ོ་ས་འ�ོ་མཁན་ལ་བ�ག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། �ང་ས་�ི་�་ཚ�གས་�ལ་�་�ང་བ་དང་། ནང་�ང་པོ་ག�གས་�་�ང་བ་�ེ། སེམས་
དེ་གཉིས་གང་�ང་ལ་འཆར་�ས། �ི་�་ཤར་ན་�ིའི་�ལ། ནང་�་ཤར་ན་ནང་གི་�ས། ཚལ་པ་ཚལ་པར་�ེ་ལ་�ལ་�ན་ཆ་མེད་�་བ�གས་པས། �ང་སའི་�ང་�ལ་མེད་པར་མཐོང་�ས་དེ་ལས་སེམས་མ་�ང་བར་ངོ་
མཛ�ད།
 ཤེས་པས་ག�ང་བ་�ལ་�་འཛ�ན་པའི་�ོག་པ་གཞི་མེད་�་�ལ་ཆེན་པོར་ཐག་ཆོད། �ང་མཁན་ཤ་ར་ར་འོ་ལ་ལའི་སེམས་དང་སེམས་�ང་ཁོ་རང་ལས་ཁོ་རང་�ང་ན་�ད་ཅིག་གི་ཤེས་པ་�ས་གཉིས་�་འ�ར་ལ། ཁོ་
རང་ལས་གཞན་ལས་མ་�ང་བར་ད�ད་ཟིན་པས། ད་�ང་ས་དེ་རང་�ང་�་�ང་ངམ་�མ་ན། ཁ་དོག་དང་། ད�ིབས་དང་། �གས་དང་། མཚན་མ་དང་། ཆེ་�ང་དང་། �ོགས་ཆ་ལ་སོགས་པ་ཅི་འ�ག་བ�གས་པས་
གང་�འང་མི་འ�ག་�ེ། �ོས་བ�གས་པ་ཙམ་གཞི་མེད་ཧར་སངས་ཡེ་དག་�་སོང་�ས། ནང་འཛ�ན་པའི་�ོག་པ་གཞི་མེད་ནམ་མཁའ་�་�ར་རང་གིས་�ོགས་པས། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་�་�ང་བའི་ག�ང་འཛ�ན་ཐམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-220
ཅད་�ལ་མེད་�ེན་�ལ་ཆེན་པོར་སོང་�ས་དེའི་ཚ�་�ོགས་པས། སེམས་དང་པོ་�ེ་བ་མེད་པར་ཡེ་ནས་འ�ག་པ་ལ་དེ་རིང་�ོགས་པས་ཆོས་�་�ོས་�ལ་ཆེན་པོའ་� དོན་ཁོང་�་�ད་པའོ། །གཉིས་པ་བར་�་གནས་ས་དང་
གནས་མཁན། ག�མ་པ་ཐ་མར་འ�ོ་ས་དང་འ�ོ་མཁན་གཉིས་�ང་དེ་ཁོ་ན་�ར་བཤིག་ནས་བ�གས་པས། ལོངས་�་རང་གསལ་ཆེན་པོ་དང་། �ལ་�་རང་�ོལ་རང་ཤར་�ི་དགོངས་པ་ལ་རེག་�ེ། �ི་ནང་�ལ་མེད་
རིག་པ་�ེན་མེད། ག�ང་འཛ�ན་གཞི་མེད། དགོངས་པ་བར་མེད་མཉམ་པའི་དོན་ཁོང་�་�ད་ནས། མ་བ�ོམས་�་བོ་�ན་�ི་བསམ་གཏན་རང་སངས་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་ཁོང་ནས་འཆར་བ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས།
 ༄༅། །སེམས་ནི་དང་པོ་�ང་ས་དང་། །བར་�་གནས་ས་ཐ་མ་འ�ོ། །དེ་�ར་ག�མ་ལ་བ�གས་ད�ད་པས། །སེམས་�ངས་སེམས་�ི་གནས་�གས་ཤེས། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཚ�་�ི་�ལ་�་�ང་བ་ཐམས་

ཐེག་མཆོག་
ཅད་མེད་ལ་�ང་བ་གཞི་མེད་སང་སེང་། ནང་སེམས་�་�ོག་པ་ཐམས་ཅད་ཤར་�ོལ་�ེས་མེད། �ང་སེམས་འ�ེལ་མེད་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོར་མཐོང་བས་ཆོས་ཟད་�ི་དགོངས་པ་�ོ་ཟད་ལ་ཤར་བ་ཞེས་�འོ། །འདི་དག་
འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བ�ེགས་པར་ག�ངས་ཏེ། འོད་�ངས་འདི་ལ་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་�མས་�ིས་སེམས་ཡོངས་�་ཚ�ལ་བའི་བ�ོན་འ�ས་�ོམ་པ། སེམས་དེ་ནི་�ི་ན་ཡང་མི་དམིགས།
བ�་ བ�་གཅིག

12-221
ནང་ན་ཡང་མི་དམིགས། དེ་གཉིས་ཀའི་བར་ན་ཡང་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ཏེ། �ོན་པོར་མ་ཡིན། སེར་པོར་མ་ཡིན་ཅེས་�་བ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ལ་བ�ོན་འ�ས་�མས་�ི་ནང་ནས་མཆོག་�་�ར་པ་ནི་སེམས་ཡོངས་
�་ཚ�ལ་བའི་བ�ོན་འ�ས་སོ་ཞེས་པའི་བར་�་ག�ངས་སོ། །གཉིས་པ་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་བ�ག་པ་ནི། སེམས་�ི་ཁང་�་བཤིག་པའི་མན་ངག་�ེ། དེ་ཡང་སེམས་ཞེས་�་བ་འདི་ཡོད་ན་�་ཅི་ལས་�ང་བ་དང་། མེད་
ན་འ�་བ་དང་�ན་ཤེས་�ི་འཁོར་ལོ་འདི་ཅི་ཡིན་པ་དང་། �ན་ཤེས་�ི་�མ་པ་འདི་དག་�ེན་གང་ལ་བ�ེན་ནས་�ང་བ་དང་། �ེན་མེད་ན་�ན་ཤེས་�ོ་�ར་བ་འདི་དག་མི་རིགས་པ་དང་། གལ་ཏེ་སེམས་འདི་�ས་དང་
མཛ�ད།
 གཅིག་�་ཡོད་ན་�ས་འཇིག་�ས་སེམས་�ང་འཇིག་པར་འ�ར་བ་དང་། མེད་ན་�ེས་�་འ�ོ་�ོག་མ་ངེས་པས་�ས་�ི་ན་ཚ་སེམས་ཐོག་�་འོང་བ་དང་། �ེ་བ་�་�ིའི་འཁོར་ལོ་འོང་བར་མི་རིགས་པ་དང་། སེམས་ཞེས་
�་བ་འདིར་གཅིག་ན་ནི་འ�ོ་བ་གཅིག་གི་དབང་པོ་འགགས་པས་འ�ོ་བ་གཞན་ཡང་འཆི་བར་རིགས་པ་དང་། གཅིག་མིན་ན་འ�ོ་བའི་ག�གས་ཐ་དད་པ་�ར་འ�ོ་བའི་སེམས་དངོས་པོ་ཐ་དད་པར་རིགས་པ་དང་། ཐ་
དད་ན་�ས་གཅིག་གི་ནང་ན་�ིན་�་ལ་སོགས་པའི་�ོག་ཆགས་དེ་�ན། �ེས་�་གཅིག་ཚ�འི་�ས་�ས་�ས་འཚ�་བར་རིགས་པ་དང་། གལ་ཏེ་གཅིག་ཡིན་ན་�ས་གཅིག་ལ་�ི་ནང་གི་སེམས་ཅན་དཔག་�་མེད་པ་འོང་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-222
འདི་ཅི་ཡིན་པ་དང་། གལ་ཏེ་སེམས་འདི་ལ་�ོག་ས་ཡོད་ན། དང་པོ་�་ཡོད་དགོས་པས། �་ཡོད་ན་འ�ས་�ས་མི་�ག་པས་�ར་འཇིག་པས་ལས་ལ་བཟང་ངན་མེད་པར་རིགས་པ་དང་། �ོག་པ་མེད་ན་ནི་སེམས་ཅན་
�ི་�ང་པོ་དཔག་�་མེད་པ་འདི་དག་འོང་བར་མི་རིགས་པ་དང་། སེམས་དེ་�་ཚ�གས་པ་ཡིན་ན་ནི་འ�ོ་བ་ལ་རང་གཞན་�ི་�ོག་པ་ཐང་ཅིག་�་འོང་བར་མི་རིགས་པ་དང་། ཕན་�ན་འཆོལ་བས། རང་�ལ་དང་། མ་ཤི་བ་
དང་། �ག་བ�ལ་མེད་པ་དང་། འཁོར་དང་ལོངས་�ོད་ལ་སོགས་པ་�ན་ན་དགའ་བ་དང་། གཞན་ཕམ་པ་ལ་སོགས་པ་�ན་འ�་ཤེས་མ�ན་པར་འོང་བ་མི་རིགས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ན་ནི། འ�ོ་བ་མང་པོ་
 ༄༅། །ཡོད་པས། འགའ་ཞིག་ལ་གཞན་དང་མ�ན་པར་རང་འཕམ་པར་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་འོང་བར་རིགས་པ་དང་། གཅིག་ཁོ་ནར་སེམས་པ་ཡིན་ན་ནི་གཅིག་ཤི་བས་�ན་ཤི་བའམ། གཅིག་�ེས་

ཐེག་མཆོག་
པས་�ན་�ེ་བར་རིགས་པའམ། དེ་�ར་�མ་པ་�་མའི་�ོ་ནས་རང་གི་སེམས་ལ་གཅིག་དང་ཐ་དད་�ི་�ལ་བས་བ�གས་ཏེ་བཙལ་བས། གང་ཡང་མ་�ེད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀ་ནས་དག་པའི་དོན་ཤེས་རབ་�ི་དབང་པོས་
�ོགས་པ་�ེ། སེམས་ལ་�་མེད་དེ་�ོག་མི་�ིད་པས་ལས་�ི་བསགས་པ་ལ་མཐའ་མེད་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང་། སེམས་ལ་�་ཡོད་ན་འ�ས་�་འོང་དགོས་ཏེ། འ�ས་�་འཁོར་བ་ཡིན་ན་མ་དག་པས་�ོལ་མི་�ིད། འདས་
བ�་ བ�་གཉིས།

12-223
པ་ཡིན་ན་འཁོར་བ་འོང་བར་མི་རིགས། གཉིས་ཀ་ཡིན་ན། འཁོར་འདས་ཐ་དད་པ་�ར་སེམས་�ང་ཐ་དད་པར་འ�ར་ལ། གལ་ཏེ་ཐ་དད་ན། �ས་སེམས་ཐ་དད་པ་བཞིན་�་�ན་བསམ་�ི་རིགས་གཅིག་�་འ�་བའི་
འདོད་པའང་ཐ་དད་�་མར་འ�ར་བ་ལས། རིགས་གཅིག་�་འ�་བས་ཤེས་སོ། །ཡང་སེམས་ལ་�་མེད་ན་སེམས་འདི་དག་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། འདི་དག་ནི་སེམས་�ི་�་ལས་�ང་བ་མེད་དེ་�ོ་མ་ཡིན་པས། སེམས་ལས་
�ང་བ་མ་ཡིན་ན་སེམས་འདི་ཉིད་�་གནས་པ་ཙམ་ལ་མ་�ོགས་པ་མེད་དེ། འདི་དག་ནི་�ེ་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། གནས་པ་ལ་སོགས་པ་ཟད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། འཕེལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ན། �ང་ལས། མ་རིག་
མཛ�ད།
 འ�ལ་འཁོར་འདི་ལ་ཟད་མེད་འཕེལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། ཡང་། སེམས་ཅན་ཁམས་�ི་རང་བཞིན་དེ་ཡང་ཕ་མཐའ་མེད། །ཅེས་ག�ངས་པས་སོ། །དེ་�ར་�་མེད་པས་སེམས་ལ་འཕེལ་བ་མེད་པར་ཤེས། འཕེལ་
བ་མེད་པས་�ེ་བ་མེད་པར་ཤེས། �ེ་བ་མེད་པས་འཆི་བ་མེད་པར་ཤེས། དེ་ཤེས་པས་ལས་ལ་བཟང་ངན་མེད་པར་ཤེས་ཏེ། �ད་པ་ལས། ཡོད་དང་མེད་པ་འདི་གཉིས་མེད་པའི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་ཡེ་གདོད་
མ་ནས་རང་དག་མེད་པར་ཤེས་པས་ན། གཟོད་ནས་དག་པས་སེམས་ཅན་�ེ་བར་ག་ལ་འ�ར། ཅེས་འ�ང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སེམས་ལ་�ེན་མེད་པ་�ེ། ཡོད་ན་�ང་བ་�་ཚ�གས་�་�ང་བ་བཞིན་�་སེམས་�ང་�ེན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-224
�ིས་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་�་ཚ�གས་�་འ�ར་ལ། སེམས་ཐ་དད་�་སོང་བས་�ན་བསམ་གཅིག་�་མི་རིགས་ལ། སེམས་ལ་�ེན་ཡོད་ན་གཏན་འཇིག་པར་འ�ར་བས། སེམས་�ི་ལས་འ�ས་མེད་པར་ཐལ་བ་དང་།
སེམས་ཞིག་�ང་དེའི་ལས་ཡོད་ན། ཧ་ཅང་འགལ་ཏེ། �ས་�ི་ཁ་དོག་དང་�ེ་མཆེད་ལེགས་ཉེས་�ན་�ས་ཞིག་�ང་གནས་སོ་ཞེས་བ�ོད་པ་དང་མ�ངས་སོ། །དེས་ན་�་མ་�ར་གནས་པ་ཙམ་�ིས་གསལ་ལོ། །�ེན་
མེད་ན་ད་�་�ན་བསམ་�་ཚ�གས་པ་འདི་ཅི་ལས་�ང་ཞེ་ན། ད་�འི་�ན་བསམ་འདི་�ེན་ལས་�ང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། �ོ་�ར་བ་མདང་གི་�ི་ལམ་�ི་ནོར་�་�ེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་བདེན་པར་འཛ�ན་པ་ལས། སད་�ས་ཅི་
 ༄༅། །ཡང་མེད་པ་�ར། ད་�འི་�ན་བསམ་ཡང་བདེན་པར་བ�ང་ནས་ཞེན་�ང་དེའི་�ེས་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པས་གནས་�བས་�ི་བདེན་བ�ན་�ར་�ང་བ་ལས་�བ་པ་མེད་དོ། །དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་

ཐེག་མཆོག་
�ིན་�་ཚ�གས་�ོ་�ར་�་འ�ིགས་པ་དེ་གར་སོང་ཆ་མེད་�ོ་�ར་�་ཡལ་བ་དང་འ�་བར། �ིན་དེ་ནམ་མཁའ་ལ་མེད་�ང་དེའི་ངང་ན་�ང་བ་�ར། �ེན་དང་�་སེམས་ལ་མེད་�ང་�ང་�ང་འ�་�ས་�་�ེན་མེད་དེ་
གཅིག་དང་�་མ་དང་�ས་ག�མ་�ི་བ�གས་པས་མེད་པར་ངེས་ཏེ། �་བ་ཤེས་རབ་ལས། ས་བོན་ཞིག་དང་མ་ཞིག་ལས། །�་�་�ེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །�ོད་�ིས་ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་ནི། །�་མ་འ�ང་བ་བཞིན་�་བ�ན། །
བ�་ བ�་ག�མ།

12-225
ཅེས་པ་དང་། �ེན་�་པ་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཅེས་པས་སོ། །�ན་�ེད་ལས་�ང་། �་དང་�ེན་མེད་ཞི་བ་མཆོག་གི་ལམ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཤད་དོ། །དེའི་�ིར་སེམས་ཡོད་ན། དངོས་པོ་ག�གས་ཅན་�་ཡོད་དམ།
ག�གས་མེད་�་ཡོད། ག�གས་ཅན་�་མེད་དེ་ཡོད་ན་དབང་པོའ་� མངོན་�མ་ལ་བ�ར་�ང་བ་ལས་བ�ར་�ང་མ་དམིགས་པའི་མངོན་�མ་ཚད་མས་གསལ་ལོ། །ག�གས་མེད་�་ཡོད་ན་ཅིས་ཤེས། འ�་བས་ཤེས་སོ་
ཞེ་ན། འ�་བ་དེ་ཁ་དོག་དང་�ོགས་ཆ་དང་། འདས་མ་འོངས་ད་�་ག�མ་�ད་པ་བ�གས་པས་མ་�བ་�ེ། འ�་བ་�་མ་དང་ད་�འི་འ�་བ་�ད་ན་�ད་ཆའི་�ན་བསམ་�་མ་དེ་ད་�་མ་འགགས་པར་ཡོད་དགོས་ལ།
མཛ�ད།
 ཡོད་ན་�་མ་ཡིན་པར་འགལ་ཞིང་། ད་�འི་�་མ་དང་�ད་ཆ་དེ་འགགས་པར་ཐལ་ཞིང་མ་�ད་ན་ད་�འི་�ན་བསམ་�་མེད་འ�་བར་མི་རིགས་པར་ཐལ་བས་ཁེགས་སོ། །འ�་བ་ནི་གཅིག་ཡིན་ནམ་ཐ་དད་ཡིན།
གཅིག་ན་�་ཚ�གས་པར་འ�་བ་ཉམས་ལ། ཐ་དད་ན་འ�་�ེད་གཅིག་ཡིན་པ་ཉམས་སོ། །དེས་ན་སེམས་ཡོད་པར་མ་�བ་�ེ། �་�ལ་ནམ་མཁའ་འ�་བར་�ོགས་པས། �ེ་བ་དང་�ེ་གཞི་མེད་པས་�ོག་པའི་ས་མེད་
དོ། །ནམ་མེད་ན་�ན་བསམ་�་�ིའི་བར་�་ངོ་�ད་པས་དེར་ཡལ་བས་སེམས་ལ་གཞི་མེད་པར་ངོ་ཤེས། དེ་ཤེས་པས་�ོག་ས་མེད་པར་ཡིད་ཆེས། དེ་ཤེས་པས་ཁམས་ག�མ་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ཐག་ཆོད། དེ་ཆོད་པས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-226
ལས་དགེ་�ིག་གི་ཕན་གནོད་མེད་པར་�ོ་བདེ་བའོ། །ཡང་�ང་ཤེས་�་�ིའི་བར་�་ངོ་�ད་པས། སེམས་ལ་�་དང་མཚན་ཉིད་�་མ་�བ་པར་ངོ་ཤེས། དེ་ཤེས་པས་སེམས་ཉིད་�ོང་པ་ལ་ངོས་ག�ང་མེད་པར་ཡིད་ཆེས།
དེ་ཆེས་པས་སེམས་ཞེས་�་�ེན་ལས་མ་�ང་བར་ཐག་ཆོད། དེ་ཆོད་པས་�ན་བསམ་�ོ་�ར་�ི་�ོག་པས་ཕན་གནོད་མེད་པར་�ོ་བདེ་བའོ། །ཡང་�ོ་�་�ིའི་བར་�་ངོ་�ད་པས། སེམས་ལ་�་བ་མེད་པར་ངོ་ཤེས། དེ་
ཤེས་པས་སེམས་ཉིད་གཅིག་གི་འཁོར་ལོ་ལ་�ོས་པ་ཐ་དད་མེད་པར་ཡིད་ཆེས། དེ་ཆེས་པས་�ས་པའི་ཆོས་�ིས་སངས་མི་�་བར་ཐག་ཆོད། དེ་ཆོད་པས་སེམས་མེད་པའི་དོན་ལས་མ་�ོགས་པའི་ཆོས་ལོགས་པ་མེད་
 ༄༅། །པས་�ོ་བདེ་བའོ། །ཡང་ཆོས་ཉིད་�་�ིའི་བར་�་ངོ་�ད་པས། སེམས་ལ་�ེ་བ་མེད་པར་ངོ་ཤེས། དེ་ཤེས་པས་བག་ཆགས་�ས་�ི་�ན་གཞིས་མི་གནོད་པར་ཡིད་ཆེས། དེ་ཆེས་པས་ད་སེམས་�ེ་

ཐེག་མཆོག་
མི་�ིད་པར་ཐག་ཆོད། དེ་ཆོད་པས་དེ་སེམས་�ི་ཁང་�་ཞིག་�ེ་�ོག་པ་དང་�ོག་�ེན་མེད་པར་�ོ་བདེ་བའོ། །དེ་�ར་སེམས་ཡས་པའི་�ས་བཞི་པོའ་� ཚད་ཟིན་པས། སངས་�ས་མེད་པས་སངས་�ས་མིང་ཙམ་�་ཡང་
མེད་དེ། འ�ས་�་ལ་རེ་བར་འཛ�ན་པའི་�ོ་�ོག །དེ་ལོག་པས་ལམ་འབད་�ོལ་�་�ེད་པའི་ཆོས་མེད་དོ། །དེས་ན་མེད་པའི་ཆོས་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པས་འཁོར་འདས་�་བཏགས་པ་མིང་ཙམ་ལས་དོན་ལ་མ་�ེད་པ་ལ་
བ�་ བ�་བཞི།

12-227
�ོལ་བའི་ཚད་ཅེས་�འོ། །དེའི་�ིར་ན་སེམས་ཉིད་མེད་པ་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པས། སེམས་ལ་�་མཚན་མེད་པས་བ�ར་མེད་ལ། དེ་�ར་མེད་པའི་ངོ་�ད་པ་བཞི་བ�ོར་ལ། ཆོས་ཚན་བ�་�ག་�་རིག་པ་ནི། སེམས་�ི་ཁང་
�་བཤིག་པ་�ེ། དཔེར་ན་�ིས་པའི་ཁང་�་བ�ིགས་�ིན་འཇིག་པ་དང་འ�འོ། །དེ་ཡང་�་བས་�་བ་འཇིག་པ་�གས་�ིས་�གས་འཇིག་པ་དང་འ�་ལ། མི་�ག་པས་མི་�ག་པ་འཇིག་པ་�་མའི་མིས་�་མའི་�ོང་�ེར་
བཅོམ་པ་�་�་དང་། �ས་པས་མི་�ག་པ་འཇིག་པ་རོ་ལ་རོ་བ�ེགས་པ་�་�་དང་། མི་�ག་པས་�ས་པ་འཇིག་པ་རིག་པ་ད་�ར་བས་མ་རིག་པ་�་མ་འཇིག་པ་�་�འོ། །དེ་�ར་ན་སེམས་�ིས་སེམས་བཤིག་པས་
མཛ�ད།
 གཉིས་ག་�ེས་མེད་�་ཞིག་པ་�་ལ་ཡི་གེ་�ིས་པ་�་�་དང་། མེད་པས་མེད་པ་བཙལ་ཡང་མི་�ེད་པ་ད�ལ་པོའ་� �ིམ་ན་ཡིད་བཞིན་�ི་ནོར་�་མེད་པར་བཙལ་�ང་�ེད་པའི་གནས་མེད་པ་དང་འ�་བར། སེམས་མེད་པ་
ལ་གཞིག་པའི་གནས་མེད་པ་ནི། དཔེར་ན་�་�ིབ་པའི་ཚ�་�་ལ་འཛ�ན་པའི་གནས་མེད་པ་དང་འ�འོ། །དེའི་�ིར་ན་སེམས་མེད་པའི་དོན་མ་ཤེས་པར། �་�ོམ་�ོད་པ་སེམས་ལ་འཚ�ལ་བ་ནི། བདེ་ཆེན་ཐར་པའི་བ�ན་
པ་�ེད་�ས་མེད་དེ། �་�ིབ་པས་�་ལ་འ�ས་པ་�ར། སེམས་མེད་པ་ལ་ཡོད་པར་�ེན་བཅས་པ་དེ་ཉིད་�ིས་�་ཞིང་འཆིང་བར་ངེས་སོ། །�ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས་�ང་། �ང་བ་ཆོས་�ར་འདོད་པ་ང་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-228
�ིབ་པ་ཡིན། །ཅིར་�ང་སེམས་�་འདོད་པ་ང་ལ་�ིབ་པ་ཡིན། །རང་�ང་གཞན་ནས་འདོད་པ་ང་ལ་�ིབ་པ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །འོ་ན་སེམས་ཡལ་ཞེས་ཡོད་པ་དེ་མེད་པར་སོང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཡལ་བ་ནི་�ར་བཞིན་
ད�ད་ན་མ་�བ་པ་དང་། མ་ད�ད་ནའང་�ོ་�ར་�ི་�ན་བསམ་�ི་�ོག་པ་ཡལ་བ་ལས། སེམས་རང་�ད་པ་ཡོད་ནས་མེད་པར་སོང་བ་མེད་དེ། ཡལ་�་དང་ཡལ་�ེན་གང་�་ཡང་མེད་དོ། །འོ་ན་སེམས་�ི་ཁང་�་
བཤིག་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དེ་བཤིག་�་མེད་པའི་�ིར་རོ་ཞེ་ན། སེམས་ཡེ་ནས་མེད་པ་ལ། མེད་པའི་གནས་�གས་�ོགས་པར་�ེད་པ་ཙམ་ལས། སེམས་�ི་ཁང་�འི་གཞིའམ་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ནི་མིན་ཏེ། �ན་པའི་
 ༄༅། །�ངས་ཆོས་ཉིད་�་སོང་བས། མེད་པ་གོ་བར་�ས་པ་ལ། ཁང་�་བཤིག་ཅེས་ཐ་�ད་�་�ས་ཏེ། ཡོད་པ་བཤིག་པ་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེའི་�ིར་ན་ཐ་�ད་�ི་འ�ས་�་ཞེས་�ང་བ་�ལ་�ི་

ཐེག་མཆོག་
གནད་གང་�ང་གི་�ེང་�་བཞག་པས། བེམ་པོའ་� �ང་བ་དེར་འཛ�ན་མེད་པས་�ལ་སེམས་གཉིས་མེད་�ི་འ�ས་�་དང་། ཤེས་པ་གང་འ�ས་�ི་�ེང་�་བཞག་པས། སེམས་�ི་ཁང་�་རང་ཞིག་པས་འ�་བ་�ོག་སངས་
�ི་འ�ས་�་དང་། དེ་�ར་བེམ་རིག་གཉིས་མེད་�ང་འ�ག་ཡེ་ཤེས་�ི་ཡལ་ས་ངོས་ཟིན་པས་མེད་པའི་འ�ས་�འོ། །དེ་�ར་འ�ས་�་ག�མ་�ི་�ས་�ང་ཡལ་�ས་ངོ་�ད་པའི་གནད་བཞི་ལ། མེད་པའི་ཆོས་བ�་�ག་
བ�་ བཅོ་�།

12-229
�་མ་བཞིན་�་ཤེས་པར་�འོ། །དེའང་གསང་ཆེན་ངེས་པ་�ིང་ཐིག་གི་�ེགས་ཆོད་སེམས་ཡེ་མེད་རང་སངས། འ�་བ་�ོ་�ར་ཡེ་�ོལ་�་ཤེས་པ་དང་། མན་ངག་གཞན་དག་སེམས་དོན་དམ་�་མེད། �ན་�ོབ་�་ཡོད་
པར་བ�མས་ནས། �་�ོམ་སེམས་ལ་ལམ་�ེད་གཉིས། རང་�ོལ་རང་ཤར་རང་གཞག་ཙམ་�་མིང་མ�ན་ཡང་། དོན་མི་མ�ན་ཏེ། འདིར་ཡེ་མེད་�་�ེད་པ་དང་། གཞན་�་ཡོད་པ་མེད་པར་འདོད་པས་སོ། །�ང་
འ�ག་�ང་། གཞན་�་ཡོད་པ་གཉིས་གཅིག་ལ་གཅིག་འ�ེལ་�ི་�ང་འ�ག་འདོད་པ་དང་། འདིར་ཡེ་མེད་པས་�ང་�་འ�ག་�་མེད་ལ། མེད་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཐ་དད་རིས་�་མེད་པ་གཉིས་ཐ་མི་དད་པས་གཉིས་མེད་�ང་
མཛ�ད།
 འ�ག་ཅེས་�འོ། །གནད་འདི་ནི་ཐེག་པ་�ན་ལས་�ེ་མོར་�ར་པའི་གནད་ཁམ་ཡང་ཆེ་ལ་གལ་ཡང་ཆེ་བ་�ེ། འདི་ལས་�ང་བ་སེམས་�་མི་འདོད་པ་དང་། སེམས་ཡོད་མ་�ོང་གཞི་སངས་ཆེན་པོར་བ�ན་པ་ཡིན་ནོ། །
འདི་ལ་བ�ེན་ནས་�ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ད་པ་དང་། སེམས་ཉིད་�ོང་པར་ངོ་�ད་པའི་མན་ངག་�ིང་ཏིག་གི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་�འོ། །མན་ངག་འགའ་ཞིག་�་དེ་�ར་�ང་�ིད་ན་འོག་མ་�ང་བ་ཙམ་ལས་
ངེས་དོན་མ་ཡིན་པར་ཐག་བཅད་དོ། །ག�མ་པ་�ལ་�ང་�ོའ་� མེ་ལོང་�་ཤར་བས་ཚ�གས་�ག་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་�བ་གདལ་བ་ནི། �ི་�ང་བ་�་ཚ�གས། ནང་�ན་�ོག་�ོ་�ར། དབང་པོ་�ག་�ང་�ལ་དང་བཅས་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-230
ཐམས་ཅད། མེད་པ་གསལ་�ང་ཙམ་ལས། དོན་ལ་�ི་ནང་གང་ན་ཡང་མེད་པ་རབ་རིབ་ཅན་�ི་�་ཤད་དང་། �་མ་དང་། མིག་འ�ལ་དང་། �ལ་པ་�་�ར་�ོ་ལ་�ང་ཡང་། �ང་�ས་དེ་ཉིད་ནས་ཡོད་མེད་�ི་མཐའ་
ལས་འདས་པར་ཤེས་པར་�་�ེ། �ང་བའི་ངོས་ནས་ཇི་�ར་བཏགས་�ང་མི་འགལ། ཡིན་�་�ག །མིན་�་�ག །ཡོད་�་�ག །མེད་�་�ག །�ང་�་�ག །�ོང་�་�ག །འ�ལ་�་�ག །�ོལ་�་�ག །བཟང་�་�ག །
ངན་�་�ག །སེམས་�་�ག །གཞན་�་�ག །གང་�ར་བཏགས་�ང་། �ོང་པའི་ངོས་ནས་ཇི་�ར་བཏགས་པ་དེ་ཉིད་�ིས་ཐོག་མར་�ོང་�ེ། བཏགས་པ་སེམས་ཡིན། སེམས་མེད་པ་ཡིན། མེད་པ་ལ་འདོགས་མཁན་
 ༄༅། །མེད་པས་�ི་ལམ་�ི་�་�ེད་དང་�་མའི་�་�ེད་བཞིན་ནོ། །�ང་བ་དང་འཆར་བ་དང་། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ཉིད་�ོ་�ར་བ། དེའི་ངོ་བོ་གཞི་མེད་རང་སངས། རིག་པའི་ཡེ་

ཐེག་མཆོག་
གདངས་ཆ་ལ་ཡོད་པས་ངོས་ཟིན་ན་དགོངས་པ་ཆོས་ཉིད་�ོགས་ཡན་ལས་འ�གས་ས་མེད་དེ། �ང་�ིད་འཁོར་འདས་�ི་ཆོས་སོ་ཅོག་རིག་པའི་ངང་ན་མེད་པ་གསལ་�ང་གི་�ང་བ་ཆེན་པོར་རང་ཤར་རང་�ང་བ་ནི།
འ�ང་བཞིའི་�ང་བ་ནམ་མཁའི་ངང་ན་གནས་པའམ། �ི་ལམ་�་ཚ�གས་གཉིད་དང་། གཉིད་རིག་པའི་ངང་ལས་མ་གཡོས་པ་བཞིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་རིག་པའི་ངོ་ལ་རང་�ང་ཡང་། རིག་པས་འ�ལ་�ང་འཁོར་བ་མ་
བ�་ བ�་�ག

12-231
མཐོང་། དག་�ང་འདས་པ་མ་མཐོང་། འཁོར་འདས་�ིས་རིག་པ་མ་མཐོང་། ཐམས་ཅད་གཞི་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོའ་� ངང་ལས་གཡོས་པ་མེད་དེ། ངོ་བོར་མ་�བ་པས་མཐོང་བ་དང་མཐོང་�ེད་ལས་འདས་ལ། རིག་
པའི་ངང་ནས་ཤར་བས་འཁོར་འདས་རིག་པའི་རང་གདངས་སམ་རོལ་པ་ཞེས་བཏགས་པ་ཙམ་�ེ། ཡོད་མེད་མཐའ་�ོལ་ཆེན་པོ། བཏགས་པ་མི་འགལ། དོན་ལ་མ་�བ། མེད་པ་གསལ་�ང་ཙམ་�་�ང་�ིད་འཁོར་
འདས་�ི་ཆོས་�མས་ཤར་བ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། �ི་མ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ལ་�ེན་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །རང་དག་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །ཅེས་པ་དང་། ནོར་�་འ�་
མཛ�ད།
 བཀོད་ལས། ཅི་ཡང་མེད་པའི་དངོས་པོ་ནི། །གང་གི་�ོགས་�་མ་�ང་བ། །ཅིར་ཡང་འ�ལ་བའི་དངོས་པོ་ནི། །མ�ན་�ང་ཙམ་�་�ང་བར་ཟད། །འོན་�ང་དེ་ཡི་དོན་མི་�ེ། །ཆོས་ད�ིངས་�ན་�ར་�ང་བའོ། །ཞེས་
པ་དང་། �ོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནི། །ཅིར་ཡང་མེད་ལས་ཅིར་ཡང་འ�ལ། །ཅེས་པ་དང་། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། དེ་ནི་ང་ཡིན་འ�ོ་བ་ཡིན། །སེམས་ཡིན་སེམས་ལས་�ང་བ་ཡིན། །�་མ་ཡིན་ལ་ཉག་གཅིག་ཡིན། །
འཁོར་བ་�ང་འདས་ང་རང་ཡིན། །ད�ིལ་འཁོར་ལ་སོགས་རིམ་འ�ག་ཡིན། །ཆོས་ཡིན་ཆོས་�་�ང་བ་ཡིན། །གནས་པ་ཡིན་ལ་འ�ོ་བ་ཡིན། །འ�ག་དང་ཉལ་དང་འཆག་པ་ཡིན། །�ོག་ཡིན་གཅོད་པ་ཉིད་�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-232
ཡིན། །འཇིག་�ེན་ག�མ་པོ་དེ་ལས་�ེས། །ཞེས་དང་། མདོར་ན་ཇི་�ར་�ང་བ་ཡི། །ཆོས་�ན་དེ་ལས་�ང་བའོ། །ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་ཡི། །འ�ང་བ་ཆེ་�མས་དེ་ལས་�ང་། །ཞེས་པ་ནས། དེ་�ར་གནས་པའི་
ཆོས་ཉིད་ལ། །འ�ལ་པ་གདོད་ནས་མེད་པ་�ེ། །ཆོས་�་ནམ་མཁའ་�་�་ལ། །�ོ་�ར་སེམས་ཅན་�ིན་�ིས་བ�ིབས། །མ་འ�ལ་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་�ང་། །�ོ་ལ་འ�ལ་བའི་�ལ་�་�ང་། །ཞེས་པ་ནས། སེམས་
ཅན་ཉོན་མོངས་�་ཉིད་ནི། །དོན་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་�ིན་བཞིན་�། །�ོ་�ར་�ེན་དང་བཅས་པ་ཉིད། །�ིན་དེ་ནམ་མཁའ་ཉིད་ལས་�ང་། །དེ་བཞིན་ནམ་མཁར་ཐིམ་ཤེས་ནས། །ད�ེར་མེད་
 ༄༅། །གཅིག་གི་ངང་ཞེས་�། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་�ི་མ་ཉིད། །རང་�ང་རང་ཞི་ཉིད་ཤེས་ན། །སེམས་ཅན་འཆིང་བར་ག་ལ་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། �ང་�ལ་མ་�བ་པ་�ར། འཛ�ན་པར་�ང་ཡང་

ཐེག་མཆོག་
གང་�འང་མ་�བ་པས། གཏད་མེད་ཆེན་པོར་བ�ན་པ་ཡང་། རིན་ཆེན་�ངས་པ་ལས། གནས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་འདི། །འ�ོ་ས་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །�ན་�་འ�ག་པའི་ཡིད་�ག་ལ། །བ�ེན་པའི་ས་མེད་ཡ་རེ་ཆ། །
ཐམས་ཅད་�ད་པའི་�ན་གཞི་ལ། །བཞག་པའི་ས་མེད་ཡ་རེ་ཆ། །འཁོར་ཞིང་འ�ལ་པའི་མ་རིག་ལ། །འ�ར་བའི་དབང་མེད་ཡ་རེ་ཆ། །ཐམས་ཅད་�ལ་ཞེན་ཉོན་མོངས་ལ། །གཞི་�་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །�་དང་རགས་
བ�་ བ�་བ�ན།

12-233
པའི་�ི་མ་ལ། །འཆགས་ས་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །འ�ང་བ་རགས་པའི་ག�གས་�མས་ལ། །གཏད་པའི་ས་མེད་ཡ་རེ་ཆ། །�ེས་�་�ེན་པའི་ཚ�་�ོག་ལ། །�ས་བཏབ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །ཚ�གས་�ག་�ལ་�ི་�ང་བ་ལ། །�ག་
པ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །�ེས་�འི་�ན་བསམ་�ང་ཚ�ར་ལ། །ཟད་པ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། གཞི་�་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་འདི། །མ་བཙལ་བཞག་པས་ངོ་མཚར་ཆེ། །འ�ོ་དང་འོང་བའི་རིག་པ་ལ། །�ག་པ་
མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཡེ་གནས་ཆེན་པོའ་� ཡེ་ཤེས་ལ། །གཉེན་པོ་མེད་པ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་པ་དང་། �ན་མོང་གི་ཐེག་པ་འཕགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ལ་པོ་ལས་�ང་། ཇི་�ར་བར་�ང་�ང་ཟད་�ིན་མེད་ལ། །�ད་ཅིག་
མཛ�ད།
 �་ནི་�ིན་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�ང་། །�ང་ནས་ཞིག་�ེ་�ིན་�ི་ད�ིལ་འཁོར་དེ། །ཐོག་མ་གང་ལས་�ང་བ་བ�ག་པར་�ིས། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�། །ཇི་�ར་མི་དག་�ག་རིའི་�ོད་འ�ག་�ེ། །�་
ལེན་�་དང་དགོད་དང་�་བ་ལས། །�ེན་ལ་བ�ེན་ཏེ་�ག་ཅ་འ�ང་མོད་�ི། །�་ལས་ད�ངས་དེ་ནམ་ཡང་འཕོས་པ་མེད། །ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་ཤེས་པར་�ིས། །ཞེས་�་ཆེར་ག�ངས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་
ཆོས་ཟད་�ོ་འདས་�ི་དགོངས་པ་ཟང་ཐལ་�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་ངོ་�ད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ཆོས་ཟད་�ོ་འདས་�ི་རིག་པ་ཟང་ཐལ་�ེན་པར་ངོ་�ད་པ། རང་གསལ་ངང་གནས་�ི་དགོངས་པ་�མ་གདལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-234
ཆེན་པོར་བ�ང་བ། གནད་ག�མ་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་ལོ་མཁའ་མཉམ་�ོང་གསལ་ཆེན་པོར་གཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་བབས་�ི་རིག་པ་རང་གསལ་�་�ེན་ནེ་བཞག་ལ། �ིར་མི་�ོ། ནང་�་མི་བ�། བར་�་མི་
བསམ་པའི་རང་ངོ་ལ་བ�ས་པས། �ི་ནང་བར་མེད། རང་གསལ་�ེན་པ། �་�ོམ་�ིས་མ་བ�ད་པའི་ཆོས་�། �མ་�ོག་གིས་མ་བ�ོད་པའི་ཡེ་ཤེས། �ོ་བ�ས་མ་བཟོས་པའི་དགོངས་པ། གསལ་བ་ལ་�ོག་པ་མེད་པ།
གནས་པ་ལ་འཛ�ན་པ་མེད་པ། ཡངས་པ་ལ་�ལ་བར་མ་ཤོར་བ། མཉམ་པ་ལ་བར་མེད་པ། འཇོག་མཁན་མེད་པའི་རང་�ངས་ཆེན་པོ། ཡེ་ནས་རང་བབས་�ི་དགོངས་པ་ཆེན་པོ། �ངས་ཤིང་�ེངས་པ་�་མཚ�་�་�།
 ༄༅། །གསལ་ཞིང་དག་པས་ཉི་�་�་�། ཡངས་ཤིང་�མ་པས་ནམ་མཁའ་�་�། བ�ན་ཞིང་གནས་པས་རི་�ལ་�་�འོ། །འདི་�་�འི་དོན་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ད་ཅིག་�ང་འ�ལ་མ་�ོང་�་

ཐེག་མཆོག་
ཡེ་ནས་རང་ལ་ཡོད་�ང་། ངོ་མ་ཤེས་པས་འཁོར་བར་ངན་�ོག་གི་�ོས་པས་འཆོལ་བ་ཡང་། ད་�་མའི་གདམས་པས་ངོས་ཟིན་ནས་འཆར་རམ་གནས་སམ་�ིན་འདར་�ན་ནེ་བའི་�ས་གང་�འང་རང་བབས་ཅོག་
གཞག་གི་ངོ་བོར་ངོ་�ད་པ་བཞིན་ངང་མ་ཡེངས་ཙམ་�་�་�ེ། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། ཨེ་མ་སེང་གེ་བ�ོད་མེད་ལམ། །�་�ོལ་མེད་པའི་སེང་གེ་ཡིས། །བཏང་བཞག་མེད་པའི་གངས་དཀར་ལ། །�ན་པ་སངས་པའི་
བ�་ བཅོ་བ�ད།

12-235
�ལ་ག�མ་�ོགས། །བསམ་མེད་�ངས་པའི་སེང་གེ་ངས། །ཀ་དག་�ི་མེད་གངས་བཟང་ལ། །འ�ང་བ་སངས་པའི་�ལ་ག�མ་�ོགས། །ཞེས་པ་དང་། �ོང་�ག་པ་ལས། �ག་ཆད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བཟང་
ངན་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །�ང་�ང་�ལ་བའི་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ང་དོར་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ོགས་མེད་རང་�ོལ་�ང་བ་ནི། །�བ་གདལ་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་
�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །�ིང་�ོད་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །བཏང་�ོམས་ཆེན་པོའ་� བ�ོམ་པ་ནི། །ཚ�གས་�ག་�ག་པའི་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །ཡ་ང་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །རེ་
མཛ�ད།
 དོགས་�ལ་བའི་�ང་བ་ནི། །ཡེ་བཞག་གདེང་�ན་དགོངས་པ་ཞེས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡིས་བ�ན། །ཅེས་པ་དང་། �ལ་�ོགས་ལས། འཛ�ན་ཆགས་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དངོས་�ལ་འདི། །སངས་�ས་�མས་�ི་
གཉིས་མེད་དགོངས་པའི་མཆོག །སོ་སོར་�ོག་དང་མཚན་མ་ཚ�ག་གི་ལམ། །�་�ོལ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་རང་སར་དག །�བ་�བ་ཏིང་འཛ�ན་ཆོས་ཉིད་�ལ་ལ་འ�ག །དག་དང་མ་དག་ཐ་�ད་ཆོས་�་མེད། །གཅིག་དང་
གཉིས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་གནས་དོན། །རང་�ས་ངང་�་ཐིག་ལེ་གཅིག་�་�བ། །�ས་མེད་�ོགས་པས་ཏིང་འཛ�ན་མ་ཡེངས་གསལ། །མཐའ་ད�ས་མེད་པས་ཆོས་ཉིད་མིང་དང་�ལ། །འ�ར་བ་མ་ཡིན་�ང་པོར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-236
ཡོངས་ལ་�བ། །�ས་པ་མ་ཡིན་�ང་སར་�ན་�ིས་�བ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་དེའི་ངང་བ�ང་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �་�ོམ་�ལ་འདས་ཆེན་པོར་བ�ང་བ། ཏིང་འཛ�ན་རང་བབས་ཆེན་པོར་བ�ང་བ། དགོངས་པ་�ོ་
འདས་ཆེན་པོར་བ�ང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ངོ་�ད་པའི་ངང་དེ་ལ་�ོའ་� འཛ�ན་�ོལ་དང་ཆེད་�་བ�ོམ་པའི་གཉེན་པོ་མ་�གས་པར་རིག་པ་�་ཡན་ཡེ་བཞག་དཔངས་བ�ོད་ལ་�ལ་བ་བར་མེད་རང་སངས་�་བཞག་པ་�ེ།
ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། ཡངས་སོ་ཆོས་ཉིད་�མ་པར་དག །ཆེའོ་�་བ་�ད་པོ་ཆེ། །�ང་ངོ་རང་�ང་ད�ིལ་འཁོར་ཉིད། །�ལ་དང་�ལ་མེད་�མ་པར་དག །�ི་དང་ནང་མེད་�མ་པར་�ང་། །�ོང་དང་མི་�ོང་ཚ�ག་ལས་
 ༄༅། །འདས། །ཞེས་པ་དང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། དང་པོའ་� གནས་ས་གང་ཡིན་པར། །ཐ་མ་དེ་ཡི་གནས་�་འ�ོ། །ད་�་དེ་ཡི་དོན་ལ་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། འཛ�ན་�ོག་མེད་པའི་ནམ་

ཐེག་མཆོག་
མཁའ་ལ། །�མ་ཤེས་ཡིད་མ་འ�ས་པ་ནི། །ཡེངས་པ་མེད་པའི་ཏིང་འཛ�ན་མཆོག །སངས་�ས་ཉག་གཅིག་གནས་�གས་ཡིན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་ག�མ་�ེ། རང་གནས་ཅོག་གཞག་ནི། ཚ�གས་�ག་�ལ་�ི་�ང་
བ་ལ་འཛ�ན་པའི་བཟོ་�་མི་�ེད་པར་�ི་ནང་བར་མེད་ཧར་སངས་�་�ལ་ལེ་བཞག་ནས། གཉིད་�་འ�ོ་ཁར་ཡང་དེའི་ངང་ལ་ཉལ་བས་�ི་ལམ་འོད་གསལ་�་འཆར་བའོ། །ཐོག་བབས་ཆེན་པོ་ནི། �ོ་ག�མ་�ག་པར་
བ�་ བཅོ་ད�།

12-237
�ོད་ལ་གང་ཤར་ཅར་ཕོག་�་རང་སངས་ལ་�ལ་�ལ་སོང་བའི་ངང་ངོས་ག�ང་བའོ། །�ང་བ་�ས་འདེབས་ནི། �ས་�ིལ་�ང་དང་མིག་བར་�ང་ལ་�ིག་གེ་བ�ས་ཏེ། སེམས་འ�ོ་འ�་བཅད་ནས་རིག་པ་དང་སངས་
�ེད་པའི་ངང་ངོས་བ�ང་བས་�ང་�་ད�ིངས་�་འཆིངས་ཏེ། རང་�ང་དག་པའི་འོད་གསལ་�ི་�་བ་�ིག་�་འཇའ་འོད་ལ་སོགས་པ་དང་ནང་ཆོས་ཉིད་�ོང་གསལ་བར་�ང་དག་པ་�ར་འཆར་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས།
ཏིང་འཛ�ན་ག�མ་ལ་འདི་�ར་བ�བ། །རང་གནས་ཅོག་གཞག་ཏིང་འཛ�ན་ནི། །དབང་པོའ་� �ོ་�མས་མི་དགག་ཅིང་། །�ས་�ི་�ོད་པ་�ད་མི་�། །གཉིད་�ང་�ང་བར་མི་�་�ེ། །སེམས་�ིས་�ད་�་བཅད་པ་མིན། །
མཛ�ད།
 མདོར་ན་�ས་ངག་རང་སོ་ལ། །ཡིད་�ང་ཆ་�མས་�ིར་མ་ཤོར། །དབང་པོའ་� �ལ་�མས་�ག་ལ་ཡང་། །ཤེས་བཞིན་�ོད་པའི་ཡིད་མ་འ�ས། །རང་�ང་མི་�ོག་ཆེན་པོ་ལ། །གསལ་ལ་�ོག་མེད་ཉམས་�ེས་པའོ། །
ཐོག་བབས་ཆེན་པོའ་� ཏིང་འཛ�ན་ལ། །�ས་ནི་ཐ་མལ་�་�་ལས། །ངག་ནི་�་བ�ོད་ཚ�ག་དང་�ལ། །སེམས་ནི་དམ་�་མ་བཅིངས་པའི། །རང་ཤར་ངང་ལ་མ་ཡེངས་པའོ། །�ང་བ་�ས་འདེབས་ཏིང་འཛ�ན་ནི། །�ས་
དང་�ལ་དང་རིག་པ་ཡིས། །རང་�ང་དག་པའི་ཚད་�མས་བ�ང་། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དགོངས་པ་�ོ་འདས་�་བ�ང་བ་ལ་བཞི་�ེ། རི་བོ་ཅོག་གཞག་གི་�་བ། �་མཚ�་ཅོག་གཞག་གི་དགོངས་པ། རིག་པ་ཅོག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-238
གཞག་གི་མན་ངག །�ང་བ་ཅོག་གཞག་གི་ཐབས་སོ། །དང་པོ་ནི། རིག་པ་རང་གསལ་འདི་ངོས་བ�ང་ནས་གང་ཤར་ཡང་�་བ་རི་�ལ་�ར་འཕོ་འ�ར་མེད་པའི་ངང་�་འཇོག་པ་�ེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། རི་བོ་ཅོག་
གཞག་�་བ་གསང་བ་ཉིད། །ཐེ་ཚ�མ་མ་ཡིན་འ�ར་བ་ངང་གིས་མེད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། �ས་�ིལ་�ང་ལ། མིག་ཧ་རེ་བར་�ང་ལ་གཏད་དེ། ཤེས་པ་དང་སངས་�ེད་པ་�་མཚ�་�བས་�ིས་མ་བ�ོད་པ་�་�འི་
ངང་ལ་གསལ་སང་ངེ་བཞག་པ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། �་མཚ�་ཅོག་གཞག་དག་གི་དགོངས་པ་ནི། །�ང་བ་མ་ཡིན་�ང་བར་�ེད་པ་མིན། །�ོང་པ་མ་ཡིན་�ོང་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །གསལ་བ་མ་ཡིན་གསལ་བ་ཆེན་པོའ་�
 ༄༅། །�ལ། །�ིང་བ་མ་ཡིན་�ོད་པ་ངང་གིས་མེད། །མ་གཡོས་མི་གཡོ་གཡོ་བར་མི་འ�ར་ཏེ། །མ་བ�ོད་མི་བ�ོད་བ�ོད་པ་�ན་ལས་འདས། །�ས་པས་མ་�ང་བཞག་ཐབས་ཆེན་པོ་�ོས། །�ོས་

ཐེག་མཆོག་
བ�་མ་�ེད་ཅོག་གཞག་གཅིག་གི་ངང་། །གནས་པ་མ་ཡིན་དེ་ལས་འདའ་བ་མེད། །གསང་བའི་ཡེ་ཤེས་�་མཚ�་�་�་ལ། །ཡེ་ནས་�ན་འ�མས་མ་བ�ོད་ད�ིངས་�་ཞོག །གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་�་མཚ�་ཆེན་པོ་ནས། །
�བ་པ་མེད་པའི་�ལ་མཚན་�ེ་མོ་�ོས། །�ོང་པའི་སེམས་མེད་མ་བཅོས་ཆེན་པོའ་� �། །�ས་པ་མེད་པས་�ེད་པ་�ན་ལས་�ལ། །ཡེ་ནས་མ་�ང་མ་བཅོས་ཅོག་གཞག་ཉིད། །�ང་བས་མ་བ�ར་�ོ་ཡིས་མ་བཅོས་པ། །
བ�་ ཉི་�།

12-239
ཆོས་ཉིད་མཁའ་ལ་གནས་ན་དགོངས་པར་བ�ན། །ཆོས་�འི་ཡེ་ཤེས་བསམ་པ་རབ་�ངས་པས། །འ�་�ེད་མེད་ན་བ�ོམ་པའི་དགོངས་པ་ཡིན། །�ང་�ལ་དམིགས་པའི་�ོགས་དག་མི་འཛ�ན་ན། །�་མཚ�འི་གཏིང་�་
གཟའ་�ར་ཤར་བ་བཞིན། །�ལ་ལ་འཛ�ན་མེད་གསལ་ཆ་མ་འགགས་པས། །རང་�ང་དགོངས་པའི་འ�ག་�ལ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། རིག་པ་གསལ་�ོང་གི་ཡེ་ཤེས་�ེན་པར་�ད་པ་དེ་�་ར་ར་རང་
གསལ་�་ངོས་བ�ང་བས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་སེམས་ཆགས་�ི་གོལ་ས་གཅོད་ཅིང་ཟང་ཐལ་�ེན་པའི་ཆོས་�་ཁོང་ནས་འཆར་ཏེ། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། རང་རིག་�་མའི་�ལ་ལ་ཕར་བ�ས་པས། །ཆོས་�་�ོག་མེད་ཆེན་
མཛ�ད།
 པོ་ནང་�་�ེད། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། �ི་�ལ་�ར་�ང་བ་ལ་ཆེ་རེ་བ�ས་�ས་ནང་རང་གསལ་�ེན་པ་སངས་སེ་ཁོང་ནས་འཆར་བའི་ངང་�་འཇོག་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། རིག་གསལ་ཆོས་ཉིད་�ལ་ལ་ཕར་བ�ས་
པས། །�་ཚ�གས་�ལ་བའི་རིག་པ་ནང་�་མཐོང་། །ཞེས་པ་དང་། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། �ང་བ་ཅེར་གཞག་རིག་པའི་ཐབས་ཆེན་ནི། །�ང་བ་ཆེན་པོ་�ན་�ི་གཞི་མ་ཡིན། །འ�ང་བ་�་ཡི་སངས་�ས་ལམ་�ར་�ང་། །
ཆེན་པོ་�་ཉིད་མ་ཡི་�ང་བར་གསལ། །མ་ཡེངས་ངང་�་འཛ�ན་མེད་ཆེན་པོར་ཞོག །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་གནད་ག�མ་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་ལོ་མཁའ་མཉམ་�ོང་གསལ་ཆེན་པོར་བཞག་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ཆོས་ཉིད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-240
འབད་�ོལ་དང་�ལ་བའི་གནད་�ིས་སེམས་ཉིད་�་�ལ་�་གཞག་པའི་གདམས་ངག །ཆོས་ཉིད་རང་ཐོག་�་�ད་པའི་གནད་�ིས་�མ་�ོག་ཡེ་ཤེས་�་འཆར་བའི་མན་ངག །ཆོས་ཉིད་རང་ས་ནས་�ོལ་བའི་གནད་�ིས་
�ང་བ་ལ་དགག་�བ་མེད་པའི་གདམས་ངག་གོ །དང་པོ་ནི། གཤིས་�་བ་དང་�ལ་བ་དེ་�ས་པས་མི་�ོགས་མ་�ས་བཞག་ན་�ོགས་པས་�ོ་ག�མ་རང་བབས་�ལ་བར་གཞག་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། གཞན་ཡང་�་
�ལ་ཆོས་ཉིད་ནི། །�་བ་མེད་པས་�ོལ་བར་�ོལ། །ཅེས་པ་དང་། �ང་ཆེན་མཁའ་�ིང་ལས། དེ་�ིར་འཁོར་འདས་�་�ེད་ཉིད་�ལ་ནི། །�ོགས་ཆེན་ཉིད་ལས་གཞན་པ་ཅི་�ར་ཡོད། །ཅེས་པ་དང་། དམིགས་�ག་
 ༄༅། །ལས། �་བ་དང་�ལ་བས་གཞི་གཞག་གོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། �ང་བ་སེམས་�ི་རོལ་པར་ངོ་�ད། རོལ་པ་གཞི་མེད་གསལ་�ང་�་ངོ་�ད། གསལ་�ང་བ�ང་ན་འ�ལ་པར་ངོ་�ད། མ་

ཐེག་མཆོག་
བ�ང་རང་གསལ་མེད་�ང་�་ངོ་�ད་པས་�ི་�ལ་�ང་སེམས་དང་གཞན་�་མ་�བ་པར་ཐག་ཆོད་པས་འཁོར་བར་�ེ་བའི་�ལ་�ོངས་པའོ། །ཡང་�ང་འཛ�ན་སེམས་དེ་གཞི་མེད་�་ངོ་�ད། གཞི་མེད་�ོང་པའི་རང་
འ�ོས་�་ངོ་�ད། རང་འ�ོས་�ེས་མེད་ཡེ་སངས་�་ངོ་�ད་པས། འཁོར་མཁན་རང་སེམས་གཞི་མེད་�་སངས་ནས་ཁམས་ག�མ་མིང་མེད་ཆོས་ཉིད་�་ལ་�ོས་པ་�ེ། �ལ་�ོགས་ལས། འ�་ཤེས་�ལ་�་མེད་པ་ཆོས་
བ�་ �་གཅིག

12-241
ཉིད་ཞི་བའི་ངང་། །�ང་བ་རང་ལ་ཡས་པའི་རང་�ང་དངོས་མེད་ཉིད། །�ང་བའི་སེམས་�ལ་ཆོས་ཉིད་རང་གི་དོན། །�ོ་བ�་མ་�ེད་རང་གི་�ལ་ལ་�ོས། །ཞེས་སོ། །འདིར་ཁ་ཅིག་�ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ོད། སེམས་
�ོང་པར་ངོ་�ོད་ཅིང་། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། ཨེ་མ་ཧོ་�ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ད་པས་སེམས་ལ་�ན་�ད། སེམས་ཉིད་�ོང་པར་ངོ་�ད་པས་�ོང་པ་བདེ་བའི་�ས་གདབ། �ོང་པ་རིག་པར་ངོ་�ད་པས། རིག་པ་ཉིད་
ད�ིངས་དང་གཉིས་�་མེད་པ་དེ་ཁོ་ན་ཆོས་�འོ་ཞེས་པའི་ཚ�ག་ལ་དོན་རང་མཚན་�་ཞེན་པར་�ང་�ེ། འདི་ལ་དགོངས་གཞི། དགོས་ཆེད། དངོས་ལ་གནོད་�ེད་�ི་ཚད་མ་དང་ག�མ་ཡོད་པས་�ིང་ཏིག་གི་དགོངས་
མཛ�ད།
 པའི་�ོགས་ལ་མི་ཉེ་བ་ཡིན་ནོ། །དགོངས་གཞི་ནི། �ི་�ལ་ལ་དོན་གཞན་�་བདེན་པར་འཛ�ན་པ་�མས་�ང་བའི་�ིར་དེ་�ད་ག�ངས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། ལ་ལར་�ང་བ་སེམས་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །དེའང་�ང་བ་
གཞན་�་མེད་སེམས་འ�ལ་པ་ལ་�ང་བ་ཡིན་པ་ཙམ་ནས་བཏགས་སོ། །དགོས་ཆེད་ནི་�ི་དོན་�་ཞེན་པ་�ང་བ་ཙམ་མོ། །དངོས་ལ་གནོད་�ེད་ནི། �ང་བ་སེམས་ཡིན་ན་སེམས་ལ་ཁ་དོག་དང་ད�ིབས་ལ་སོགས་པར་
མིག་སོགས་དབང་པོས་ངེས་པར་ཐལ་ཏེ་�ང་བ་ལ་ག�གས་སོགས་ད�ིབས་དང་ཁ་དོག་�་ངེས་པའི་�ིར་དང་། �ང་བ་སེམས། སེམས་�ོང་པ། �ོང་པ་རིག་པ་ཡིན་ན་དེ་ག�མ་ཕན་�ན་འཆོལ་བས། རིག་པ་འ�ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-242
པར་ཐལ་བ་དང་། �ང་བ་མིག་ལ་སོགས་པས་མི་མཐོང་བར་ཐལ་བ་དང་། སེམས་མ་འ�ལ་བར་ཐལ་བ་�ེ། དེ་ག�མ་ངོ་བོ་�ས་གཅིག་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །འདིའི་�ད་�ར་ཞིབ་�་བཤད་ལ། �ང་བ་སེམས་�ི་�ལ་
འ�ོར་�་�ེད་པ་མི་�ོལ་བར། རང་ཤར་ལས། �ང་བ་སེམས་�ི་�ལ་འ�ོར་ནི། །ཐམས་ཅད་ང་ཡི་སེམས་ལས་�ང་། །སེམས་ཉིད་�ོགས་ན་ཅི་�ར་ཡོད། །དེ་�ད་�ན་�་�ོད་�ེད་པ། །ང་ཡིས་�ོལ་བར་མ་བཤད་དོ། །
ཞེས་པའི་�ང་གིས་�ང་གནོད་ལ། སེམས་མེད་པར་�ོགས་�ས་�ང་བ་མེད་པར་ཐལ་ལ། སེམས་འགགས་�ས་�ང་བ་�ས་དེར་འགག་པར་ཐལ་བ་ལས། སེམས་མེད་པའི་�བས་�་�ང་བ་འ�ག་པས་�ང་གནོད་དོ། །
 ༄༅། །སེམས་མེད་པའི་གནས་�བས་�་ཡོད་དེ། ད�ས་མཐའ་ལས། སེམས་མེད་གཉིད་དང་བ�ལ་བ་དང་། །�ོམས་པར་འ�ག་པ་�མ་གཉིས་དང་། །�ག་�་འ�་ཤེས་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །མདོར་

ཐེག་མཆོག་
བ�་ན། �ང་བ་སེམས་�་འདོད་པ་འདི་ལོག་�ོག་གི་�ན་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་བསལ་དགོས་སོ། །ག�མ་པ་ཆོས་ཉིད་རང་ས་ནས་�ོལ་བའི་གནད་�ིས་�ང་བ་ལ་དགག་�བ་མེད་པའི་གདམས་ངག་ནི། �ི་�ལ་�་མེད་
�ང་�ོང་པ་རང་དག་�འི་�་བ་འ�་བས་�ང་མི་དགོས། ནང་ཡིད་�ི་�ན་�ོག་རང་ཡལ་�ེས་མེད་ཡིན་པས་འབད་�ོལ་གཉེན་པོས་འཇིག་མི་དགོས། �ང་སེམས་ཡེ་�ོལ་�ག་པ་ལ་�ང་�ང་གི་�ོ་མི་འདོགས། རིག་པ་
བ�་ �་གཉིས།

12-243
ཟང་ཀ་གཅེར་�་ལ་�ོས་པའི་གོས་མི་བ�ོན་པར་ཤིགས་སེ་�ན་ནེ་�ེས་སེ་�ེས་མེད་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་ཁོང་�ོད་ནས། �ོ་�་རང་�ང་ཡེ་གདངས་�་འ�ོལ་�་འ�ག་པ་�ེ། དེའང་ནང་རང་གསལ་�ི་ངོ་བོ་རིག་པ་�ེན་
ལ་�ད་ནས། དེའི་ངང་ནས་�ན་བསམ་བཟང་ངན་ཅི་ཤར་ཡང་རིས་མེད་རང་�ང་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་གདངས་�་ཤེས་པས་�ེས་མི་བ�ག་པར། �ང་སེམས་�ལ་མ་�ོལ། སང་མ་སེང་། འལ་མ་འོལ་�ི་ཡོ་ལང་�་�་�མ་ལ་
བཏང་ན་�ན་�་བཟང་པོའ་� དགོངས་པ་�ོང་�་རང་ཤར་བ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། སེམས་ཅན་�ན་�ི་རང་�ང་ཆེ། །གཞན་ནས་བཙལ་བའི་གནས་མེད་དོ། །རང་གི་མ�་ཡིས་རང་རིག་པས། །�ོང་ག�མ་འཇིག་�ེན་
མཛ�ད།
 གང་ནས་�ང་། །དེ་ཉིད་བཙལ་�ང་�ེད་གནས་མེད། །འཇིག་�ེན་�ན་�ི་�ོད་�ལ་ནི། །དེ་ཉིད་�ང་བའི་རང་བཞིན་ལ། །�ས་�ང་མཐོང་བ་མེད་པ་ཡི། །�ང་བ་རང་རིག་བདེ་བའི་ཞིང་། །འདི་ལ་གོམས་པའི་�ལ་
འ�ོར་པས། །�ན་�་བཟང་པོ་ང་ཡི་�། །�ལ་དང་�ན་པ་འདི་ཡིས་མཐོང་། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། �ལ་ལ་�ེན་�ོག་རང་ཤར་ཚ�། །འདི་�ན་རང་བཞིན་མེད་ཤེས་ན། །�ང་བ་ཐམས་ཅད་�་མའམ། །�ི་ལམ་དང་ནི་
ག�གས་བ�ན་�ར། །མི་�ོག་ག�གས་བ�ན་ཆེན་པོའ་� ཉམས། །�་ཡི་�ད་ལ་ཤར་བ་དེ། །�ང་བ་�མས་ནི་ཐོག་བབས་�། །�ང་�ེན་�ད་ལ་མི་འཆར་བར། །�ིར་མི་�ོག་པའི་ཏིང་འཛ�ན་ཐོབ། །ཅེས་པ་དང་། ཡི་གེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-244
མེད་པ་ལས། ཐམས་ཅད་འ�ང་ཞིང་འ�ལ་�ང་ང་ཡི་སེམས། །ཐམས་ཅད་གནས་པ་འ�ལ་�ང་ང་ཡི་�གས། །ཐམས་ཅད་�ང་བ་འ�ལ་�ང་ང་ཡི་�། །ཐམས་ཅད་�ག་པ་འ�ལ་�ང་ང་ཡི་ག�ང་། །མཐོང་བ་མ་
འགགས་ང་ཡི་ག�གས་�ར་�ང་། །ཐོས་པ་མ་འགགས་ང་ཡི་�་�ར་�ག །�ོམ་�ེད་མ་འགགས་ང་ཡི་�ི་�ར་ཚ�ར། །�ོང་�ེད་མ་འགགས་ང་ཡི་རོ་�ར་བདའ། །ཚ�ར་�ེད་མ་འགགས་ང་ཡི་ཡིད་�ར་མ�ོགས། །གསང་
བའི་ཉོན་མོངས་ང་ཡི་ཆོ་འ�ལ་ཏེ། །སངས་�ས་སེམས་ཅན་ང་ཡི་�ར་ས་ཡིན། །�ན་�ེད་ང་ནི་�ང་བ་རང་གསལ་ཆེ། །ཞེས་སོ། །འོ་ན་འ�ལ་�ང་ལ་རང་སར་ཡན་�་བ�ག་པས་�ར་ལ་འ�ལ་མི་འ�ོའམ་ཞེ་ན།
 ༄༅། །སེམས་ཅན་ཐ་མལ་པས་བདག་�་བ�ང་བས་འ�ལ་ཡང་། �ལ་འ�ོར་པས་གཞི་མེད་�་ཤེས་པས་བཅོས་བ�ད་མེད་པར་རང་བབས་ལ་འཇོག་པས་མི་འ�ལ་ཏེ། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། སེམས་

ཐེག་མཆོག་
ཅན་འཁོར་བ་དེ་དག་ནི། །རང་གི་�མ་�ོག་ལས་�ིས་བཅིངས། །རང་བཞིན་མེད་ཤེས་�ོལ་བར་ངེས། །ཞེས་སོ། །ཡང་འ�ལ་པ་དང་�ོལ་བ་ནི་ནང་ཤེས་པ་ལ་བ�ི་བ་ཡིན་�ི། �ི་�ང་བས་འ�ལ་པ་དང་�ོལ་བ་
འགའ་ཡང་མ་�ས་པས། �ང་བ་ཐད་སོར་བཞག་པས་ཆོག་�ེ། ཏེ་ལོ་པས། �ང་བས་མི་འཆིང་ཞེན་པས་འཆིང་། །ཞེན་པ་ཆོད་ཅིག་�་རོ་པ། །ཞེས་གདམས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའང་གནས་�གས་�ི་དོན་རང་གི་རིག་པ་དེ་
བ�་ �་ག�མ

12-245
རང་�ངས་�ི་ངང་ལ་འཇོག་པ་ཙམ་ལས། ཆེད་�་བཅོས་པའི་�་�ོམ་�ོད་པས་བཟང་�་བཅོས་�་མེད་དེ་གཤིས་བ�ར་�་མེད་པའི་�ིར་དང་། རང་�ང་ཡེ་ཤེས་མི་བདེན་པར་འ�ར་བའི་�ིར་ཏེ། �ལ་�ོགས་ལས།
བསམས་པས་ཡེ་ཤེས་དོན་མི་�ེད། །བསམས་པས་ཡེ་ཤེས་དོན་�ེད་ན། །རང་�ང་ཡེ་ཤེས་བ�ན་པར་འ�ར། །བ�ོམས་པས་ཆོས་�ི་�་མི་མཐོང་། །བ�ོམས་པས་ཆོས་�ི་�་མཐོང་ན། །རང་�ང་ཆོས་ཉིད་བ�ན་པར་
འ�ར། །བ�ས་པས་རིག་པའི་དོན་མི་�ོགས། །བ�ས་པས་རིག་པའི་དོན་�ོགས་ན། །ཆོས་�་འགག་མེད་བ�ན་པར་འ�ར། །ཆོས་�ིས་མ་རིག་�ད་མི་ཆོད། །ཆོས་�ིས་མ་རིག་�ད་ཆོད་ན། །ཀ་དག་ཡེ་ཤེས་བ�ན་
མཛ�ད།
 པར་འ�ར། །ཞེས་སོ། །འདི་�ར་�ང་ཤེས་ཆོས་ཉིད་�་�ོགས་པས་�ོད་ལམ་ཇི་�ར་�ས་�ང་ཆོས་ཉིད་ལས་མ་འདས། �ང་�ལ་ཅིར་�ང་ཡང་རོལ་པ་འགག་མེད་�་ཤར་བས། རང་�ང་དོན་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�་ཤར་
ཏེ། བཟའ་བ�ང་ཆོས་ཉིད་�ི་བ�ེན་པ། ཉལ་འ�ག་�ང་�བ་�ི་བ�བ་པ། འ�་�ེད་�ག་གནས་�ི་བསམ་གཏན། �ལ་�ད་ད�ིལ་འཁོར་�ི་�བ་པ། �ོང་ག�མ་�ན་�བ་�ི་ད�ིལ་འཁོར། ཆར་�་རང་བབས་�ི་
ཆག་ཆག །ལམ་�ང་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ཆེན། �ང་�ེས་ཁ་དོག་གི་�ལ་ཚ�ན། �ལ་�ོད་�ག་�འི་རང་བཞིན། �་བ�ོད་�ོ་�ེའི་བ�ས་པ། �ན་བསམ་བ�ེད་རིམ་�ི་འཁོར་ལོ། གང་�ང་�འི་རོལ་པ། རང་�ས་དབང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-246
གི་�མ་པ། རང་བབས་�ན་�ི་དམ་ཚ�ག །ཤེས་རིག་རང་གསལ་�ི་གདམས་ངག །�ེ་ཤི་ཆོས་ཉིད་�ི་གོམས་ཚད། ཚ�གས་�ག་�ལ་�ང་གི་�ོགས་པར་རང་ཤར་བས། ཁམས་ག�མ་ཡོངས་�ོལ་ཆེན་པོའ་� དགོངས་པར་
�ན་�ིས་�བ་པ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ཨེ་མ་དེ་�ར་�ང་བ་�མས། །འ�ལ་པ་ཉིད་�ང་རང་�ོལ་ན། །འ�ལ་པ་མེད་པ་ཅིས་མི་�ོལ། །ཇི་�ར་�་དང་�་�ེད་�མས། །�ོང་རིག་གསལ་བའི་�ོད་པ་ཡིན། །བཟང་
དང་ངན་པའི་�ོག་པ་�མས། །�ོམ་པ་�་བོའ་� �ོང་ཆེན་ཡིན། །ལོག་�་ཡང་དག་འདོད་པ་�མས། །�ལ་འ�ོར་རིས་མེད་�་བ་ཡིན། །རེ་དང་དོགས་པར་འཛ�ན་པ་�ན། །ཟང་མ་ཐལ་�ང་འ�ས་�་ཡིན། །�ག་�་ཆེན་
 ༄༅། །པོ་མངོན་འདོད་པས། །བཟའ་དང་བ�ང་བ་བ�ེན་པ་ལ། །ཉལ་དང་འ�ག་པ་བ�བ་པའོ། །འ�་�ེད་�མས་ནི་�ག་གནས་ཡིན། །�ལ་དང་�ད་པ་ད�ིལ་འཁོར་བ�བ། །�ོང་ག�མ་ཐམས་

ཐེག་མཆོག་
ཅད་ད�ིལ་འཁོར་ལ། །ཆར་དང་�་�ངས་ཆག་ཆག་བཏབ། །འ�ོ་བའི་ལམ་དམིགས་ཐིག་ཆེན་ཏེ། །�ང་པའི་�ེས་ནི་�ལ་ཚ�ན་རིས། །འ�ོ་བར་འདོད་པ་�ང་�བས་ཉིད། །ཡན་ལག་བ�ོད་པ་�ག་�འོ། །ཇི་�ར་
�ས་པ་�གས་�ི་ཚ�ག །བསམ་པ་�མས་ནི་བ�ེད་རིམ་ཡིན། །ཡིད་ལ་འ�་བ་མཆོད་པ་ཉིད། །ག�གས་�་�ང་བ་�་ཡི་�། །�་ཆེན་བ�ོད་པ་རོལ་མོ་ཉིད། །རང་གི་�ས་ནི་�མ་པ་ལ། །�་ནི་ལོ་འདབ་ཁ་�ན་མཛ�ས། །
བ�་ �་བཞི།

12-247
�ག་དང་�་སེར་�་�མས་ཉིད། །དོན་�ིང་ལ་སོགས་�ས་�ིས་གཏམས། །རང་ལ་�ང་བའི་དབང་�མས་�ིན། །མ་བ�ར་ཉིད་ལ་�ོགས་པའོ། །འདའ་བར་འདོད་པ་དམ་ཚ�ག་ལ། །བ�ང་བར་འདོད་པ་བཅིངས་པ་
ཉིད། །�ོལ་བར་འདོད་པ་ཉམས་པ་�ེ། །མེད་པར་འདོད་པ་�བ་མཆོག་ཡིན། །མཐོང་བ་�མས་ནི་�ག་�འི་གདའ། །དེ་ལ་ཆགས་པ་ཉམས་�ོང་ཡིན། །ཤེས་རིག་གསལ་བ་གདམས་ངག་ལ། །�ལ་སེམས་གཉིས་
འ�ས་གདབ་པའི་�ལ། །�ེ་�་ན་འཆི་གོམས་པའི་གནད། །ཚ�གས་�ག་མ་འགགས་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ལ་འ�ོར་པས་ཅི་�ས་ཆོས་ཉིད་�ི་ངང་�་བ�ེད་པ་�འི་འཁོར་ལོ་དབང་�ོགས་གདམས་ངག་དང་
མཛ�ད།
 བཅས་པ། �ོགས་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་ལོ་རང་བབས་�་བོ་�ན་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཟམ་མ་ཆད་པས། འབད་�ོལ། �་འ�ས་ལ་མ་�ོས་པར་དངོས་�བ་ཡ་མཚན་�ད་པོ་ཆེ་ངང་གིས་ཐོབ་ནས་ས་མཆོག་ད�ིལ་འཁོར་
ཆེན་པོ་�ོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའང་ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་པས། །�ང་བར་�་བ་གང་ཡང་མེད། །གཞག་པར་�་བ་�ང་ཟད་མེད། །གང་�་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཅིར་�ང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་
ལས། །བཅོས་མའི་ཆོས་ཉིད་ལོགས་ན་མེད། །ཇི་�ར་�ས་�ང་མི་�ོག་�ེ། །�ང་དང་�ང་མེད་རང་�ང་ངོ་། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། �ང་བ་ལ་མི་ཞེན། མེད་པ་མི་བ�བ། ཡོད་པ་མི་�ོང་། མེད་པ་ལ་ཞེ་འདོད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-248
མི་�། ཡོད་པ་ལ་མངོན་པར་མི་ཞེན། �ས་པ་མི་བ�བ། �ང་བ་མི་འགེགས། �ང་བ་ལ་�ོན་�་མི་�། ཉོན་མོངས་པ་མི་�ོང་། སངས་�ས་མི་བ�བ། �ོམ་པ་མི་བ�ོམ། �་བ་མི་�། འ�ལ་�ང་མི་འགེགས། དག་
�ང་མི་འཚ�ལ་ཅེས་པ་དང་། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། �ོགས་�ེད་�ི་ཤེས་པ་�ལ་ལ་�ང་བའི་ཚ�་ན། �ང་བ་རང་�ང་�ེ། དེའི་ཚ�་ཤེས་པ་ཁ་ཡན་�་གཏང་བར་�འོ་ཞེས་�་ཆེར་ག�ངས་སོ། །དོན་ག�མ་པ་�ན་མཉམ་
ཡངས་པ་ཆེན་པོའ་� �ོང་�་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་འདས་ཟིན་པས། བཅིངས་�ོལ་�ང་�ང་མེད་པའི་ངང་�་འཁོར་འདས་མིང་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བ�་བ་ནི། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་གནད་�ི་ཆེ་བ་�ོ་�ེའི་གད་མོ་ཆེན་པོ་
 ༄༅། །བ�་གཉིས་ངོ་མཚར་�ི་ཚ�ག་བ�ད་དང་བཅས་པས་ཁམས་ག�མ་ཡོངས་�ོལ་ཆེན་པོ། འཁོར་འདས་མིང་མེད་ཆེན་པོ། �་འ�ས་ལ་འདས་ཆེན་པོ། མ་�ས་ཡེ་ཟིན་ཆེན་པོ། �ང་�ང་ཡེ་�ོལ་

ཐེག་མཆོག་
ཆེན་པོ། �ར་མེད་�ལ་�གས་ཆེན་པོར་ལ་�ོས་ཏེ། ད་ཆོས་ལ་�ར་མེད། �ས་�ང་འཆིང་ཞེན་ལས་མ་འདས། ཡེ་�ོང་ནམ་མཁའ་�ོང་ཡངས་�་�མ་གདལ་བ་ནི། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་གསང་བ་ཆེན་པོ་ལས།
�ེ་སངས་�ས་ཐམས་ཅད་�ི་ག�ང་གི་�ོ་�ེ་�ིང་པོ། �་བ་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོས་དང་། དགེ་�ིག་དང་�་�ོམ་ལས་འདས་པ་ངོ་མཚར། གཞི་མ་བ�ོད་པས་�ས་ངག་གི་�་བ་ཅི་�ས་�ང་དགེ་�ིག་ཕན་གནོད་དང་
བ�་ �་�།

12-249
�ལ་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། དངོས་པོ་གཤིས་�ི་འ�ག་�ལ་ལ་�ོས་དང་། �ང་བ་འདི་�་མ་བ�ེས་མདོག་མ་བ�ར་བ་ངོ་མཚར། བདེ་�ག་ཇི་�ར་བསམས་�ང་དོན་ལ་འ�ར་བ་མེད་པ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ།
�ོང་པ་ཆེན་པོ་�ན་འ�ང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོས་དང་། �ན་བསམ་�ི་�ོད་པ་�་ཚ�གས་ཅི་�ས་�ང་རོལ་པར་ཤར་ཏེ་ངོ་མཚར། ཇི་�ར་�ས་�ང་འགག་མེད་�ི་�ོང་�་�ེ་མེད་�ོལ་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། ཆོས་ཉིད་
�ོང་པ་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོས་དང་། �ེ་བ་མེད་པ་དང་ཡེ་ནས་�ན་ཅིག་གནས་པ་ངོ་མཚར། �ེས་�ས་མཚ�ན་�ོན་པོ་ཐོགས་ནས་འ�ོ་བ་�མས་�ས་གཅིག་ལ་བ�ལ་�ང་། གང་ཟག་དེའི་�ད་ལ་ཕན་གནོད་དང་
མཛ�ད།
 �ལ་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རང་གི་ཤེས་པ་�ོང་པ་�ན་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོས་དང་། གང་�ར་�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་�ོགས་�་ཤར་བ་ངོ་མཚར། ཅིར་�ང་ཡང་རང་གི་གཞི་ལས་གཡོས་པ་མེད་པ་ཧ་ཧ། �ེ་
ག�ང་གི་�ོ་�ེ་�ིང་པོ། རིག་པ་�ོང་པ་�ན་�ོལ་�ི་�ང་བ་ལ་�ོས་དང་། རང་གི་གཉེན་པོར་རང་ཆེ་བ་ངོ་མཚར། ཉོན་མོངས་པ་�མས་རང་གིས་རང་�ོལ་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རིག་པ་�ོང་པ་�ན་དག་གི་ངོ་བོ་
ལ་�ོས་དང་། འབད་�ོལ་མེད་པར་འ�ས་�་རང་�ེད་པ་ངོ་མཚར། གཅིག་ཟིན་པས་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་གཉིས་མེད་�་དག་པ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། ངོ་བོ་�ོང་པ་ཆེན་པོ་�ན་གཞག་གི་ཚད་ལ་�ོས་དང་།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-250
འ�ོ་�ག་�་ག�མ་�་�ང་བ་ངོ་མཚར། འ�ོ་བ་�མས་�ིས་བ�ོམ་པ་�ལ་ཙམ་ཡང་མ་�ས་པར་�ས་གཅིག་ལ་སངས་�ས་པ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། �་ག�མ་�ོང་པ་ཆེན་པོ་ཡེ་�ོགས་�ི་འ�ས་�་ལ་�ོས་དང་།
�ས་ག�མ་འ�་འ�ལ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ངོ་མཚར། ཕ་རོལ་�་�ིན་པ་�ག་མ་�ད་པར་ཚ�གས་�མས་�ས་གཅིག་ལ་�ོགས་པ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རིག་པ་ཅེར་གཞག་�ོང་པ་ཆེན་པོ་�ན་མཉམ་�ི་ཡེ་ཤེས་ལ་
�ོས་དང་། �་�ེད་ཐམས་ཅད་�ན་�་ཤར་བ་ངོ་མཚར། �ོང་ལེན་ཐམས་ཅད་�་བས་�ོལ་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། �ོང་པའི་�ོང་པ་ཡེ་�ོང་ཆེན་པོ་ལ་�ོས་དང་། སངས་�ས་ཐམས་ཅད་གཡང་སར་འ�ག་པ་ངོ་
 ༄༅། །མཚར། �་�ེད་བ�ོམ་པས་�ང་བར་འ�ར་བ་ཧ་ཧ། �ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། མི་�ོང་པའི་�ོང་པ་�ོང་པ་དངོས་ཅན་ལ་�ོས་དང་། མེད་པ་ལ་བདག་�་འཛ�ན་པའི་ཐེག་པ་ངོ་མཚར། �ེས་པས་�ེ་མེད་

ཐེག་མཆོག་
ཐོབ་པ་ཧ་ཧ་ཞེས་ག�ངས་ཏེ། རང་གི་རིག་པ་ནན་ཏར་བ�ས་ན་གཤིས་ལ་གད་མོ་བ�་གཉིས་�་གནས་པས་འབད་�ོལ་རང་ཞིག །ཆོས་ཟད་�ོ་འདས་ཆེན་པོར་ལ་བ�་བར་�འོ། །དེའང་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་རང་�ད་
གཤིས་ལ་ཐད་�ང་�་བཤད་ནས་�ོའ་� གཏིང་�་ཡིད་ཆེས་པར་�འོ། །དེ་བཞིན་�་ངོ་མཚར་�ི་ཚ�ག་ཆེན་པོ་བ�ད་�ིས་�ང་འཁོར་འདས་ཆོས་ཟད་�ལ་མེད་�ི་དགོངས་པར་ལ་བ�་བར་�་�ེ། ཡང་རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པ་
བ�་ �་�ག

12-251
ལས། ཨེ་མ་ཧོ། ག�ང་གི་�ོ་�ེ་�ིང་པོ་�ོད་ཉོན་ཅིག །རང་གི་རིག་པ་ཉིད་�ེ་ཤི་དང་�ལ་བའི་གནད་�ིས། སེམས་ཅན་�ེ་བའི་�ོག་བཅད་པ་དང་། ཕ་རོལ་�་�ིན་པ་བ�་�ག་�་�ད་པའི་གང་ཟག་ལ། �ད་པར་�ལ་
ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །སངས་�ས་�ན་�ི་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། ཆོས་ཉིད་ལ་�ོས་པ་མེད་པའི་གནད་�ིས། �ག་�་�ོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་པར་བ�ོམ་པའི་�ེས་�་དང་། �ོང་པ་ཉིད་ཡིད་ལ་
�ད་ཅིག་ཙམ་ཅིག་མ་�ས་པའི་གང་ཟག་གཉིས་སངས་�་བ་ལ་�ད་པར་�ལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རིག་པ་ཉིད་འ�ས་མ་�ས་པའི་གནད་�ིས། འ�ས་�ས་�ི་དགེ་
མཛ�ད།
 བ་དཔག་�་མེད་པ་�ས་པའི་དད་པ་ཅན་དང་། �ོག་གཅོད་པ་ལ་�ག་�་དགའ་བའི་མི་གཉིས་ལ། ཚ�གས་�ོགས་པའི་�ོ་ལ་�ད་པར་�ལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རིག་
པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འ�ོ་འོང་མེད་པའི་གནད་�ིས། ཆོས་ཉིད་�ི་�གས་�་ཚ�གས་�ས་ངག་ལ་�ང་བའི་�ེས་�་དང་། ཐོས་བསམ་ལ་�ོ་�ད་ཅིག་�ང་མ་�ངས་པའི་གང་ཟག་གཉིས། དངོས་པོ་མཐོང་བ་ལ་�ད་པར་�ལ་
ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། ཆོས་ཉིད་ལ་�ེ་འགག་མེད་པའི་གནད་�ིས། ད�ལ་བ་ཚ་�ང་ཉམས་�་�ོང་བའི་�ེས་�་དང་། སངས་�ས་�མས་�ི་བདེ་བ་ཉམས་�་�ོང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-252
བའི་�ེས་�་གཉིས་ལ། �ོགས་པའི་�ོ་ཐོབ་པ་ལ་�ད་པར་�ལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། རིག་པ་ལ་འ�ར་བ་མེད་པའི་གནད་�ིས། ཡིད་ཆོས་�ི་�ོས་པ་ཆོད་པའི་�ེས་
�་དང་། བདག་�ག་པར་�་བ་གཉིས་ལ་�ད་པར་�ལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ། ཆོས་�་རང་ལ་ཡོད་པའི་གནད་�ིས། �ི་རོལ་�་མཆོད་པ་དང་བ�ོད་པ་དང་གསོལ་བ་
�་ཚ�གས་བཏབ་པའི་�ེས་�་དང་། ལས་�་�་�ེད་དང་�ལ་བར་འ�ག་པ་གཉིས་ལ། འ�ས་�་ཐོབ་པ་ལ་�ད་པར་�ལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་�ན་�་བཟང་པོ་ངས་བ�ན་པའོ། །�ེ་ག�ང་གི་�ོ་�ེ་དེའི་�ིར་ན་རང་�ང་
 ༄༅། །ཆེན་པོའ་� ཚ�ག་འདི་དག་ལ་�ོད་པའི་�ེས་�་ནི་འབད་པ་མེད་པར་ཉམས་�་ལོངས་པའི་གདེང་�ེད་ནས། �ང་བ་དང་�་ག�མ་ད�ེར་མེད་�་སངས་�་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ག�ངས་ཏེ། ཚ�ག་གི་�ལ་

ཐེག་མཆོག་
པོ་བ�ད་པོ་འདི་དག་མི་འ�ར་བ་དོན་�ི་གཏན་ཚ�གས་ཆེན་པོ་བ�ད་�ིས་�བ་པས། �ོ་ཡང་རབ་�མས་ལ་�་ཇི་བཞིན་པར་བཤད་པར་�་�ེ། རིག་པའི་གཤིས་དེ་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་�ིར་རོ། །དམན་པ་�མས་ལ་བདེན་
པ་གཉིས་�་�ེ་ནས་བཤད་པས་�ད་�ིས་�ོགས་པར་�ེད་�ི། ཐད་�ང་�་བཤད་ན་�ང་བར་འ�ར་ཏེ། རང་ཤར་ལས། སེང་གེས་རང་�ད་བཏོན་པས་གཅན་གཟན་ཐམས་ཅད་བ�ལ་ཞིང་�ག །�ོགས་ཆེན་རང་�ད་
བ�་ �་བ�ན།

12-253
�ས་པས་ཐེག་དམན་ཐམས་ཅད་བ�ལ་ཅེས་སོ། །དེས་ན་�ལ་མེད་�་འ�ས་ངེས་དོན་�་འདོད་པ་�མས་ལ་གསང་བར་གདམས་པ་ནི། �་མ་དེ་ལས། ཚ�ག་འདི་དག་ནི་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་�ས་ལ་སོགས་པའི་
ནང་�་�ལ་ཙམ་ཡང་བ�ོད་པར་མ་�ེད་ཅིག །དེ་ཅིའི་�ིར་ཞེ་ན། དེ་དག་�མས་�ིས་ཚ�ག་འདི་�ན་ཐོས་པས། �ག་པ་དང་། �ངས་པ་དང་། བ�ལ་བར་འ�ར་ཏེ། གསང་�གས་�མས་ལ་མི་མོས་ཏེ་ཡིད་�ང་ནས།
དེའི་�མ་པར་�ིན་པས་སེམས་ཅན་ད�ལ་བ་ཆེན་པོ་ཉམས་�་�ོང་བར་འ�ར་བས་ན། བ�ན་ཅིང་ཐོས་པར་ཡང་�་ཅི་�ོས་ཏེ། �ང་�ོགས་ཙམ་�་ཡང་བ�ོད་པར་མི་�འོ་ཞེས་སོ། །གསང་�གས་�ན་མོང་ལས་�ང་།
མཛ�ད།
 ཡོངས་�་མ་�ིན་སེམས་ཅན་ལ། །གསང་བ་�ོགས་པ་བ�ན་པ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། �ང་�བ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་�ང་། �ོ་མ་�ངས་པ་ལ་�ོང་པ་ཉིད་�ོན་པ་དང་ཞེས་�་�ང་�་བཤད་པས་གསང་ངོ་། །དེ་ཡང་�མ་
པར་ཤེས་པའི་ཚ�གས་བ�ད་དག་པར་�ེད་པ་ངོ་མཚར་�ི་ཚ�ག་ཆེན་པོ་བ�ད་དང་། མི་འ�ར་བའི་གཟེར་ཡིག་ཆེན་པོ་བ�་གཉིས་�ིས་ཆོས་ཟད་�ར་མེད་ཆེན་པོར་ལ་བ�་བའི་ཆིངས་�་�ིང་ཁམ་མ་�ང་བར་བཤད་ལ།
རེ་དོགས་འཆིང་ཞེན་མེད་པས་འཁོར་འདས་�ས་གཅིག་ལ་མིང་མེད་ཆེན་པོར་�ོས་བཏང་ངོ་། །གཤིས་དེར་ཕེབས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཆེན་པོ་�མས་ལ་�་འ�ས་དགེ་�ིག་མེད་པ་ཐད་�ང་�་བཤད་དེ་པ�་དང་བི་མ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-254
དང་། ཏེ་ལོ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །རང་ཅག་�མས་ལ་�ོས་དེ་�ར་�ོགས་�ང་གོམས་པས་ཐོག་�་མ་ཕེབས་པས། གཤིས་ལ་མི་�ག་ཅིང་ལས་འ�ས་ཆ་�་བ་ལ་འཛ�མ་པ་དང་�ར་ནས་བཤད་དོ། །དེ་�ར་ན་�ོ་
�ེའི་གད་མོ་བ�་གཉིས་ཆིངས་ག�མ་�་ལན་ག�མ་�་བཤད་པས་�མ་�་�་�ག་�་འ�ར་བ་ནི་�་བ་ཉོན་མོངས་པ་�ེན་འ�ེལ་བ�་གཉིས་�གས་�་འ�ག་པ་དང་། �གས་ལས་བ�ོག་པ་དང་། ཡོངས་�་�ོལ་བ་�ེ་
�མ་�་�་�ག་གི་གནས་དག་པ་དང་�ར་ལ་གོ་བར་�འོ། །དེ་དག་གི་དོན་ཆིངས་ངེས་པས་མདོར་བཤད་དེ་ཚ�ག་གི་དོན་�ོས་པས་ཆོག་གོ །�ི་དོན་གཉིས་པ་ཐག་ཆིག་ཐོག་�་བཅད་པས་ཆིངས་བ�མ་པ་ལ་ག�མ་�ེ།
 ༄༅། །�་བ་རང་�ང་ཡེ་ཤེས་�་ཐག་བཅད། དགོངས་པ་�ས་ག�མ་�ས་མེད་�་ངང་བ�ང་། གནས་�གས་ཆོས་མེད་ཡེ་ཟད་�་ལ་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི་རང་གི་རིག་པ་�ོང་གསལ་འཕོ་འ�ར་མེད་

ཐེག་མཆོག་
པའི་ངོ་བོ་འདི་ཟང་ཐལ་�ེན་པའི་ངོ་བོར་ཐག་བཅད་ལ་�་�ོམ་�ོད་འ�ས་�ོའ་� ཆོས་�ིས་བཅོས་བ�ད་གང་ཡང་མི་�་བར་མ་བཅོས་�ན་�བ་ཆེན་པོའ་� �་�ོམ་རང་བབས་�མ་གདལ་ཆེན་པོས་ཉམས་�་�ང་བ་ནི།
�ལ་�ོགས་ལས། གསང་�གས་རིག་པ་ཅོག་གཞག་ནི། །�་�ོམ་�ོད་པའི་མདོ་མ�ད་ཡིན། །�ི་ནང་གསལ་བའི་ཤེས་རབ་ལ། །ཡིད་�ི་�མ་�ོག་མ་འ�ས་པས། །གསང་�གས་གསང་བའི་�་བར་འདོད། །བཅོམ་
བ�་ �་བ�ད།

12-255
�ན་སེང་གེ་ཆོས་�ི་�། །ག�ང་འཛ�ན་�ལ་བའི་ཏིང་འཛ�ན་གནས། །མཚན་མ་མེད་པའི་�་བ་ལ། །བཏང་�ོམས་ཆེན་པོའ་ཤ� ེས་རབ་གསལ། །ཅེས་པ་དང་། ཡང་། ཐམས་ཅད་འ�ང་བའི་ཆོས་�་ལས། །�ོང་ཡངས་
�ལ་མེད་ངང་�་ཐིམ། །བཅས་བཅོས་མེད་ན་�ོད་པ་ཡིན། །རང་�ང་མཐོང་ན་�་བ་ཡིན། །དེ་ལ་མ་ཡེངས་བ�ོམ་པར་བཤད། །བཏང་བཞག་མེད་ན་ཏིང་འཛ�ན་ཐོབ། །�ོགས་�ང་མེད་ན་རང་ས་ཟིན། །མ་�ས་རང་
�ང་ཡེ་ནས་�བ། །ཅེས་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་མཐའ་ཡས་རང་�ང་�་མཚ�་ན། །རང་རིག་�ོག་�ལ་གསེར་�ི་ཉ་མོ་འ�། །�ོང་གསལ་འཁོར་འདས་�ལ་བའི་�་ཡིས་ཐོབ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་དགོངས་པ་�ས་ག�མ་
མཛ�ད།
 �ས་མེད་�་ངང་བ�ང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་བོ་རང་གསལ་ངང་�ངས་ལ་བཅོས་བ�ད་མེད་པར་རང་ས་ན་སལ་ལེ་�ིག་གེ་མེར་རེ་འ�ིལ་ལེ་འོད་གསལ་མཉམ་པའི་ངང་ལ་ནང་�་གཞག་པ་དང་། ངང་ལས་རང་ཤར་བའི་
�ོ་�ོག་�ེས་འཛ�ན་འ�ོ་མ�ད་བཅད་ནས། བར་མེད་ཧར་སངས་�ལ་བར་�ས་ག�མ་�ས་མེད་དག་པའི་དགོངས་པ་�་བོའ་� �ོང་ཆེན་ཡངས་པར་�ིར་བཞག་པས་ད�ིངས་རང་ས་ན་གསལ་བའི་མན་ངག་གོ །དང་པོ་
ནི། �ས་གནད་དང་�ང་གནད་བ�ན་ལ་ཤེས་པ་རང་གསལ་ལ་�ང་བ་རང་�ང་ག�ང་འཛ�ན་མེད་པར་ཙན་ནེ་བཞག་པ་ནི། �ོང་�ག་པ་ལས། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་མ་བཅོས་ན། །ནམ་མཁའ་�ིན་�ིས་མ་བ�ིབས་བཞིན། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-256
ཡེ་གདངས་ཡེ་ནས་གསལ་བའི་ཆ། །དེ་�ར་ནམ་མཁའ་�ངས་པ་ལ། །ཉི་མའི་�ིང་པོ་རང་�ང་�ར། །ངོ་བོ་�ི་མ་མེད་པའི་�། །གཅིག་བ�ས་ངེས་པའི་�ིང་པོ་ནི། །ང་ཡི་ད�ིལ་འཁོར་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་
པ་ལ་�ས་ག�མ་ཡིད་�ི་འ�ེལ་ཐག་བཅད་པའི་ཐབས་ཆེན་པོ་བ�ས་ཉམས་�་�ང་བ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། �ེས་�་གང་གིས་འདས་པའི་�ེས་མ་བ�ང་། མ་འོངས་པའི་�ན་མ་�ང་། ད་�འི་ཤེས་པ་རང་སོ་ལ་བཞག་
ན། ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་�་�ི་མེད་པར་གཅིག་�་འ�ེས་ནས། གཅིག་འ�ས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ། །ཡང་འདས་པའི་བག་ཆགས་�ི་�ེས་�་མ་འ�ངས། �ིས་
 ༄༅། །འ�ང་གི་བག་ཆགས་�མས་�ན་མ་བ�། ད་�ར་�ི་བག་ཆགས་�མས་�ད་ལ་མི་བ�ེན་པ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། �ན་པ་རང་ཟད་�ི་ཐབས་�ིས་

ཐེག་མཆོག་
འཁོར་འདས་གཉིས་མེད་�་བ�ེ་བ་�ེ། འདས་པའི་�ན་པ་�མས་བར་མཚམས་བཅད་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་�ན་པ་ཉིད་མགོ་མནན་པ་དང་། ད་�ར་�ི་�ན་པ་�མས་རང་ཡལ་�་གཏང་བ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་
ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། །ཡང་འདས་པའི་སེམས་ལ་�གས་མི་གཏད། མ་འོངས་པའི་སེམས་ལ་�བ་མི་གཏད། ད་�ར་�ི་སེམས་ལ་�ོ་མི་གཏད་པ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པའི་�ལ་
བ�་ �་ད�།

12-257
འ�ོར་པ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་མ་རིག་པ་ལ་གཟེགས་མ་བ�ར། མ་འོངས་པའི་མ་རིག་པ་ལ་ཡབ་མ་བོར། ད་�ར་�ི་མ་རིག་པ་ལ་ཕང་�་མ་�ངས་ན། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཡིན་ནོ། །
འདས་པའི་ཞེ་�ང་ལ་ཞེ་མ་ཆགས། མ་འོངས་པའི་ཞེ་�ང་ལ་�གས་�ས་མ་བ�ང་། ད་�ར་�ི་ཞེ་�ང་ལ་ངར་མ་�ད་ན། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། །འདས་པའི་གཏི་�ག་གིས་
�ིན་མ་བ�ས། མ་འོངས་པའི་གཏི་�ག་གིས་ས་མ་བཅད། ད་�ར་�ི་གཏི་�ག་གིས་ཆར་མ་ཕབ་ན། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། །འདས་པའི་སངས་�ས་ལ་ལན་མ་གདབ། མ་
མཛ�ད།
 འོངས་པའི་སངས་�ས་ལ་�་མ་གདབ། ད་�ར་�ི་སངས་�ས་ལ་ཐོག་མ་གཏོད་པ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�ི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�འོ། །འདས་པའི་འདོད་ཆགས་ཉིད་�ན་ད�ང་། མ་འོངས་པའི་འདོད་ཆགས་
�མས་ཞེ་བཅད། ད་�ར་�ི་འདོད་ཆགས་�མས་�ལ་�ང་བ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�ི་�ལ་འ�ོར་པ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་�ག་དོག་ལ་དམ་�་མ་བ�ང་། མ་འོངས་པའི་�ག་དོག་ལ་སེམས་མ་བ�ས། ད་�ར་
�ི་�ག་དོག་ལ་སེམས་མ་བ�ག་པ་ནི། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་�ེ། འཁོར་འདས་གཉིས་མེད་�་�ོགས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་�འོ་ཞེས་སོ། །དེའང་�ས་ག�མ་�ི་སངས་�ས་ནི།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-258
རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ཉམས་�ད་པར་ཅན་ཏེ་དགའ་�ོད་�ི་འཛ�ན་ཞེན་འདོར་བར་གདམས་ཤིང་། གཞན་ད�་དགག་�བ་�ལ་ལ་འཆར་བ་དང་རང་གནས་�ང་མ་བ�ན་�ི་གཏི་�ག་�ེ། ངོས་བ�ང་ལ་�ས་ག�མ་
འ�ེལ་ཐག་བཅད་པའི་བར་�ི་ཧར་སངས་ཆོས་ཉིད་�་གནས་པ་ངོས་བ�ང་ལ་བ�ོམ་པ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་གནས་�གས་ཆོས་མེད་ཡེ་ཟད་�་ལ་བ�་བ་ནི། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། དགེ་བས་སངས་�ས་དོན་མ་
�ོགས། །དགེ་བས་སངས་�ས་དོན་�ོགས་ན། །�ོགས་ཆེན་གནས་�གས་བ�ན་པར་འ�ར། །�ིག་པས་འཁོར་བར་�ང་མི་འ�ར། །�ིག་པས་འཁོར་བར་�ང་འ�ར་ན། །�ད་ཅིག་�མ་ག�མ་བ�ན་པར་འ�ར། །
 ༄༅། །�ོང་པས་ཡང་དག་དོན་མི་མཐོང་། །�ོང་པས་ཡང་དག་དོན་མཐོང་ན། །ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་བ�ན་པར་འ�ར། །མཚན་མས་རང་རིག་དོན་མི་མཐོང་། །མཚན་མས་རང་རིག་དོན་མཐོང་ན། །

ཐེག་མཆོག་
རང་སངས་ཆོས་ཉིད་བ�ན་པར་འ�ར། །�ས་པས་�ན་�ོགས་དོན་མི་�ེད། །�ས་པས་�ན་�ོགས་དོན་�ེད་ན། །ངོ་བོ་འ�ར་མེད་བ�ན་པར་འ�ར། །ག�ང་བས་�ང་བ་མཐོང་མི་འ�ར། །ག�ང་བས་�ང་བ་
མཐོང་�ར་ན། །རང་བཞིན་འགག་མེད་བ�ན་པར་འ�ར། །ད�ད་པས་ཕ་རོལ་�ོལ་མི་འ�ར། །ད�ད་པས་ཕ་རོལ་�ོལ་�ར་ན། །�གས་�ེ་�ན་�བ་བ�ན་པར་འ�ར། །འ�ལ་པའི་�ང་བས་ང་མི་བ�ིབ། །འ�ལ་
བ�་ �མ་�།

12-259
པའི་�ང་བས་ང་བ�ིབས་ན། །�ོན་མ་�མ་གཉིས་བ�ན་པར་འ�ར། །དེ་ནི་གསང་�གས་དགོངས་པར་བ�ན། །ཅེས་སོ། །འདི་ནི་གསང་དོན་ད�ིངས་�ི་ལ་བ�་གལ་པོ་ཆེ་ལ་�མས་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་ཐད་�ང་�་
བཤད་པ་ལ་མི་�ག་པར་�འོ། །�ི་དོན་ག�མ་པ་གདེང་�ོལ་ཐོག་�་བཅའ་བས་འ�ང་བསལ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། རང་�ོལ་�ི་གོ་དོན་�ིར་བ�ན་པ། ཡེ་�ོལ་�ི་གནས་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ། རང་�ོལ་�ི་
དགོངས་པ་�ས་པར་བ�ོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉོན་མོངས་ལས་ངེས་པར་འ�ིན་པའི་ལམ་�ལ་ཨ་ཏི་�ོ་�ེ་�ིང་པོ་འདིར། ཉོན་མོངས་མ་�ངས་གནས་�་དག་པས། ཉན་རང་�ར་�ོང་བ་དང་། སེམས་དཔའ་�ར་�ོང་
མཛ�ད།
 བ་དང་། �གས་འོག་མ་བ�ེད་རིམ་�ར་བ�ར་བ་དང་། �ོགས་རིམ་�ར་རང་ཞིར་གཏོང་བ་དང་། ཐེག་པ་�ན་མོང་བ་�ི་�ར་གཉེན་པོས་ག�ལ་བ་དང་། སེམས་�ེ་�ར་རང་�གས་�་འཇོག་པ་དང་། �ོང་�ེ་�ར་དེ་
ཉིད་ཆོས་ཉིད་�་�ེད་པས་དག་པ་�་�་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་�ིར་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པ་དེ་ཡེ་ཇི་བཞིན་ཡོད་མ་�ོང་�་མ་ཤེས་ན། �ངས་པས་མི་�ོང་�ེ། ཉོན་མོངས་དེ་སེམས་�ིས་�ོང་ན། �ང་�་�ོང་�ེད་གཉིས་�ས་
གཅིག་པས་དག་པར་མི་�ང་ལ། ཡེ་ཤེས་�ིས་�ོང་ན་སེམས་�ིས་ཡེ་ཤེས་མ་མཐོང་། ཡེ་ཤེས་�ིས་སེམས་མ་མཐོང་བས་�ན་ཅིག་མི་གནས་པའི་དངོས་འགལ་ལ་�ང་�་�ོང་�ེད་�ི་ཐ་�ད་མི་�ང་ལ། �་མ་�ི་མས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-260
�ངས་པ་མེད་དེ་འདས་མ་འོངས་�ས་འགལ་བས། གཅིག་ཡོད་�ས་གཅིག་འགགས་ལ། �ས་མཉམ་ན་ཕན་�ན་འཆོལ་བས་�ང་�་གཉེན་པོར་ཐལ་ལ། གཉེན་པོ་�ང་�ར་ཐལ་ཏེ། སེམས་�ན་གཅིག་ལ་�ས་མཉམ་
པའི་�ིར་རོ། །ཡང་སེམས་དེ་ཉིད་ལས་ཉོན་མོངས་འ�ང་བ་�ས་དང་�ིབ་མ་�་�་ལ་�ངས་པས་�ོང་བའི་�ས་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་�་�ང་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་�ོར་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་བཞིན་ཉིད་�་མ་
�ོགས་ན། །�ལ་འ�ོར་�ས་དང་�ིབ་མ་བཞིན། །དེ་ལས་དེ་ཉིད་རང་འ�ང་བས། །�ངས་པས་�ོང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་�ངས་པས་�ང་ནི་མིན། །བ�ར་བས་ཡང་ནི་མི་འ�ར་རོ། །འ�ར་མེད་�ིང་པོ་མ་�ོགས་
 ༄༅། །པར། །ཤེལ་�ི་�ག་གམ་ག�་�ོ་བཞིན། །�ང་ཞིང་བ�་བར་�ས་པ་མིན། །རང་བཞིན་�ིས་ནི་གནས་དག་�། །�ལ་འ�ོར་�ན་པ་ཡིས་ནི་བ�ག །དེ་བཞིན་ཞི་བ་ཉིད་�ང་མིན། །མངོན་�མ་

ཐེག་མཆོག་
�ག་མཐོང་མ་ཤེས་པར། །རི་རབ་རི་ཡི་�ལ་པོ་བཞིན། །�ས་�ང་གཞིག་པར་�ས་པ་མིན། །གཉེན་པོ་ཡིས་ནི་�ོལ་བ་མིན། །མ་བཙལ་རང་དག་མ་ཤེས་པར། །�ོག་མ་སངས་འདོད་�་�ོག་བཞིན། །�ི་�ིར་སངས་པ་
མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་�ངས་�ང་ཆོས་ཉིད་མིན། །རང་�ང་�ག་པ་མ་ཤེས་པར། །ཐ་མལ་�ན་པོའ་� �ང་བ་བཞིན། །མངོན་ཞེན་བ�ོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པས་�འི་རི་མོ་�ར་རང་གིས་རང་�ོལ་བའི་གནད་�་ཤེས་པར་
བ�་ སོ་གཅིག

12-261
�འོ། །འདི་ལའང་�ོ་རིམ་པ་གཉིས་ལས། འབད་བཅས་རང་�ོལ་ནི། ཉོན་མོངས་གང་�ེས་ངོས་བ�ང་ལ་རང་སར་བཞག་པས་རང་སངས་�་�ོལ་�ོལ་སོང་བའི་ངང་ལ་འ�་བ་གནས་དག་གི་དགོངས་པ་རང་�ོལ་
མཉམ་པ་ཆེན་པོར་�ད་ཅིག་�ང་ཡེང་མེད་�་�ལ་�ང་ངོ་། །འབད་མེད་ནི། གང་�ེས་དེས་�གས་མི་�བ་པར་རང་སངས་པ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས། དེ་ལ་�་བའི་ཐབས་དེ་�ང་མི་དགོས་པར་རང་བཞིན་ངང་ངམ་�གས་
�ིས་�ོལ་བ་�ེ། �ོ་རིམ་འདི་གཉིས་དབང་པོའ་� �ད་དང་། �་�ི་�་�ར་གནས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། འདི་དག་�ོ་རིམ་�མ་གཉིས་ཏེ། །འབད་བཅས་�མས་དང་འབད་མེད་དོ། །འབད་བཅས་�མས་ནི་རང་སར་གཞག །
མཛ�ད།
 �ང་བ་གོམས་པའི་ཚད་�མས་�ིས། །ཡེ་ཤེས་དག་པའི་�ང་བ་ཉིད། །�ི་ནང་�ན་ལ་རང་ཤར་ཚ�། །�ེན་དེས་�ེ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་�ིད་དེ་དག་�ེ་འ�ར་ཡང་། །རང་གཞག་རང་ས་ཉིད་�་�ོལ། །དེ་�ིར་�ལ་འ�ོར་
�ང་བའོ། །འབད་མེད་�མས་ནི་འདི་�་�ེ། །རང་གིས་རང་�ོལ་རང་ཉིད་ལ། །རང་ཀ་མ་ནི་རང་�ོལ་བས། །�གས་�ིས་�གས་�མས་གཤོག་པ་དང་། །�ོ་ཡིས་�ོ་�མས་གཅོག་པ་བཞིན། །རང་གི་གཉེན་པོར་རང་
ཉིད་ཆེ། །རང་བཞིན་�ོགས་ཆེན་�ོགས་པ་ཡིས། །འདི་�ར་གོམས་པ་གང་ཡིན་པ། །མ་བཙལ་གཞག་པའི་དོན་�མས་�ེད། །མ་བ�ོམས་པར་ནི་བདེ་ཆེན་�ས། །རང་བཞིན་ཉིད་�་མངོན་�མ་རིག །འདི་ཉིད་�་དང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-262
�ད་པ་དེ། །མཚམས་མེད་�ིག་དང་�ན་པ་ཡང་། །འདི་ཉིད་གོམས་པས་�ོལ་བ་ནི། །ཐེ་ཚ�མ་ཉིད་མེད་ན་ར་ཀན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ཡེ་�ོལ་�ི་གནས་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ཡེ་ནས་�ོལ་ཟིན་
པས་ད་�་རང་�ོལ་ཏེ་འབད་�ོལ་�ི་གཉེན་པོ་མི་དགོས་པར་བ�ན་པ། གནས་�གས་དེའི་རང་བཞིན་ལས་མི་འདའ་བར་གདམས་པ། ངང་�་རང་སངས་གཞི་མེད་ཙམ་ལས་གཞན་�་སོང་མ་�ོང་བར་ལ་བ�་བའོ། །
དང་པོ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། འབད་པས་�ོལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཡེ་ཉིད་ནས་ནི་�ོལ་བར་གནས། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། མ་རིག་པ་ཉིད་རང་�ང་བས། །འ�ལ་པའི་�་ཉིད་ཡེ་ནས་སངས། །�ན་གཞི་ཆོས་�ར་རང་
 ༄༅། །ཤར་བས། །བ�ད་པའི་�ེ་བ་�ད་ནས་བཅད། །ཡིད་བཞན་དགོངས་པར་ཡེ་གནས་པས། །འ�་�ེད་�མས་ནི་རང་གཞག་ཡིན། །ད�གས་ནི་ཡེ་ནས་�ན་ཆད་པས། །�ེ་ཤི་གདོད་ནས་ཡོད་པ་

ཐེག་མཆོག་
མིན། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡེ་�ོགས་པས། །ཞེན་པའི་མཐའ་ནི་བ�ོམ་པ་ཉིད། །ཡན་ལག་མ་བ�ོད་ཡེ་�ིན་པས། །འ�ོ་བའི་ལམ་ཉིད་ཡེ་ནས་བ�ོད། །�ས་པའི་ངག་ནི་བ�ོད་མེད་པས། །ཡེ་ནས་�་བསམ་�ལ་
ལས་འདས། །བསམ་པའི་འ�ོ་འ�་ཡེ་�ོང་པས། །ཡེ་ནས་བསམ་གཏན་ཆེན་པོར་གནས། །�ི་མ་�མས་ནི་རང་དག་པས། །�ི་མེད་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོར་གནས། །�ས་པས་�ང་ས་མེད་པའི་�ིར། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་�་
བ�་ སོ་གཉིས།

12-263
�ེད་�ལ། །གཞི་ནས་གཞན་�ང་ཆོས་མེད་པས། །གདོད་ནས་རང་�ང་ཉག་གཅིག་གོ །གཅིག་དང་གཉིས་�ི་�ངས་ཟད་པས། །ཐིག་ལེ་�་དང་�ལ་བ་ཉིད། །�ན་པ་གདོད་ནས་�མ་དག་པས། །རིག་པའི་�ང་བ་འོད་
གསལ་�བ། །འཁོར་བ་འ�ར་མེད་འགགས་ཟིན་པས། །ཡེ་ནས་�ན་�ོགས་སངས་�ས་ས། །མཚན་མའི་དངོས་པོ་�ོང་སངས་པས། །བདག་འཛ�ན་�ོ་ནི་ཡེ་ནས་ཟད། །�ེན་�མས་�ེན་�ིས་རང་�ོལ་བས། །�ོས་པ་
�མས་ནི་ཅོག་བཞག་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� མཐའ། །ཆོས་�མས་རང་སར་གཞག་པ་�ེ། །�ང་ཤེས་ཆོས་ཉིད་�ང་འ�ག་པས། །ཡེ་�ོལ་ཅོག་གཞག་ཉིད་ལ་
མཛ�ད།
 �ག །དགོངས་པ་�ོ་ལས་འདས་པ་དང་། །མཚན་བཅས་རང་སར་དག་པ་དང་། །�ོང་དང་དངོས་པོའ་� མཐའ་�ོལ་དང་། །འ�་ཟད་�ོག་པ་མེད་པ་དང་། །�ོ་ཟད་ཡིད་ལས་འདས་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �་མ་ལས།
འ�ང་བ་�་ཉིད་ཡེ་�ངས་པས། །�ང་བ་འོད་གསལ་ཉིད་�་�ོལ། །དབང་པོ་�་ཉིད་ཅེར་གཞག་པས། །འཛ�ན་པའི་�ལ་�་རང་སར་�ོལ། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། རང་སེམས་�ོལ་བ་ཞེས་�་
བ། །གཅིག་ནས་གཅིག་�་སོང་བ་མེད། །གང་གིས་ད�ོལ་བ་མེད་པའི་སེམས། །གཞི་ནས་�ོགས་པས་འ�ོ་འོང་མེད། །བ�གས་པས་མ་�ེད་�་མཚན་མེད། །གཞི་�་མེད་པས་�ོང་གསལ་གནས། །རང་གསལ་གནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-264
པའི་སེམས་དེ་ནི། །གནད་�ིས་�ོལ་བས་�ོགས་རིས་མེད། །�ས་�ིས་�ོལ་བས་�ོས་གཞི་མེད། །འབད་མེད་�ོལ་བས་བ�ོན་འ�ས་མེད། །གདེང་གིས་�ོལ་བས་འབད་�ོལ་མེད། །དེ་ལ་གདེང་གིས་�ོལ་བ་བཤད། །
ཡེ་ནས་�ོལ་བས་བ�ར་གཞི་མེད། །རང་གིས་�ོལ་བས་གཉེན་པོ་མེད། །ཅེར་�ིས་�ོལ་བས་མཐོང་སར་ཡལ། །ཡོངས་�་�ོལ་བས་འབད་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ོ་ག�མ་ཡེ་ནས་�ོལ་བས་གདོད་�ིས་འབད་
པས་�ོལ་མི་དགོས་ཏེ། �ས་�ིས་�ག་�་བ�ར་བ་ལ་སོགས་པ་ཅི་ཡང་མི་དགོས་པར་འ�ང་བ་རང་གནད་�ིས་�ོལ་བས་འ�ོ་བ་�ག་�་�ར་མི་�ོག །ངག་གིས་འབད་པ་�ིང་པོ་བ�ས་པ་ལ་སོགས་པ་�་མི་དགོས་
 ༄༅། །པར། བ�ོད་པ་གསལ་དག་�་�ོལ་བས། �ས་ཚད་�་དོན་�ི་གནད་�ིས་�ོལ། སེམས་�ི་འབད་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་བ�ོམ་པ་ལ་སོགས་པ་�་མི་དགོས་པར། ཅི་བསམས་དགོངས་པའི་གནད་

ཐེག་མཆོག་
�ིས་�ོལ་བ་�ེ། གཞན་ནས་�ང་བ་མེད་པས་རང་�ོལ་བ་�ེ་གཉེན་པོ་ཡོད་མི་�ིད་པའོ། །དེ་�ར་ན་རང་�ོལ་ལ་གཉེན་པོ་མེད་པའི་གནད་དོ། །�ོལ་ཞེས་�་བ་ལ། བཞག་པ་ཙམ་�ིས་�ོལ་བ་དང་། ཤེས་པ་ཙམ་
�ིས་གནད་ཐོག་�་�ོལ་བ་དང་། ཡེ་�ོལ་དང་། རང་�ོལ་དང་། ཅེར་�ོལ་དང་། ཡོངས་�ོལ་ལ་སོགས་པ་མང་ཡང་འདི་ནི་རང་�ོལ་ཆེན་པོ་ལ་གཉེན་པོ་མེད་པས་འབད་མི་དགོས་པར་བ�ན་པའོ། །ག�མ་པ་རང་
བ�་ སོ་ག�མ།

12-265
�ོལ་�ི་དགོངས་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ངོ་བོ་མདོར་བ�ན། རང་བཞིན་སོ་སོར་བཤད། དོན་�ི་མ�ག་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། འགག་པ་མེད་པའི་རིག་པ་ལ། །འ�ལ་�་མེད་པས་
�ོག་ས་མེད། །ཡེ་�ོལ་ཡིན་པས་གཏན་ནས་འཕགས། །རང་�ོལ་ཡིན་པས་�ལ་�ེན་ཟད། །ཅེར་�ོལ་ཡིན་པས་�ང་བ་དག །མཐའ་�ོལ་ཡིན་པས་�་བཞི་འགགས། །གཅིག་�ོལ་ཡིན་པས་�་མ་�ོང་། །ཞེས་པས།
�ི་ནང་གཉིས་མེད་ཟང་ཐལ་བའི་རིག་པ་�ེན་པ་ཤེལ་གོང་�ི་མ་མེད་པ་�་�་ལ། གཞི་མེད་པའི་གནད་�ིས་ད་འ�ལ་པའི་�་མེད་པས་�་བ་དང་�ལ་བའི་རིག་པ་ལ་ལམ་མེད། ལམ་མེད་པས་ད་འ�ས་�་ཁམས་
མཛ�ད།
 ག�མ་�་�ོག་པའི་ས་མེད་དེ་ཡེ་ནས་�ོལ་ཟིན་ནམ་མཁའ་�་�འི་དགོངས་པར་�ན་�ིས་�བ་ཟིན་པས། �ོལ་�གས་ཆེན་པོ་�་དང་བཅས་ཏེ་�ན་མོང་གི་ཐེག་པ་�ན་ལས་�ད་པར་�་འཕགས་པའི་གནད་དོ། །
གཉིས་པ་ལ་�་�ེ། ཡེ་�ོལ། རང་�ོལ། ཅེར་�ོལ། མཐའ་�ོལ། གཅིག་�ོལ་�ི་རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ཡེ་�ོལ་བ�ར་གཞི་མེད་པའི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། �་�ོམ་འབད་�ོལ་ལ་རག་མ་ལས་
པར་བ�ན་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་�བ་པ་�ིར་བཏང་བས་�ས་པ་དང་བཅོས་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། གང་ནས་�ང་མ་�ང་། གང་�་ཡང་མ་སོང་། གར་ཡང་མི་གནས་པ་ལས་འ�ར་བ་མེད་པའི་དོན་ནོ། །�ོལ་ནི་བ�ོལ་བ་�་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-266
མ་ཡིན་པས། �་�ོམ་�ིས་འབད་མི་དགོས། �ོལ་ཞེས་རང་�གས་�་གནས་པ་ལས། བཅས་བཅོས་མེད་པའི་དོན་ནོ། །དེ་�ར་ཡིན་པས་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་རང་�གས་ལ་�ོད་ཆགས་ཤིང་། སེམས་ཉིད་�ལ་�་
ཕེབས་པ་ལ་�ོལ་ཞེས་�། དེ་ཡང་གཏན་�་དེ་�ར་གནས་པས་ཐེག་པ་�ན་མོང་བ་ལས་འཕགས་པའོ། །ཡེ་ནས་�ོལ་བའི་དཔེ་ནི། �་ལི་ཀའི་འ�ས་�་ཡེ་ནས་�ིན་པ་ལ། ད་�ིན་�་མེད་པ་�་�འོ། །ཡེ་�ོལ་ལ་
ག�མ། ཡེ་�ོལ་�ི་གོ་བ། འཇོག་པའི་འཐད་པ། �ོལ་�གས་སོ། །ཡེ་�ོལ་�ི་གོ་བ་ནི། �ོ་�ར་བ་མ་ཡིན་པར་ཐོག་མ་ནས་�ོལ་ཟིན་པས། ད་བ�ར་ནས་�ོལ་�་མེད་པའི་གནད་ནི། རིག་པ་ཉིད་འ�ལ་མ་�ོང་བ་
 ༄༅། །ལས་�ང་བའོ། །ཡེ་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ་ལ་ག�མ། རིགས་པས་འཐད་པ། �ང་གིས་འཐད་པ། གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་པའོ། །རིགས་པས་འཐད་པ་ནི། ཡེ་ཉིད་ནས་རིག་པ་ཉིད་

ཐེག་མཆོག་
�ོལ་བའི་གནད་ནི། རིག་པ་ལ་གཞི་མེད་པས་�ོག་ས་མེད་པ་དང་། �་བ་མེད་པས་�ང་ས་མེད་པ་དང་། མཚན་ཉིད་མེད་པས་གཏན་ལ་མི་ཕེབས་པ་དང་། �ེ་བ་མེད་པས་�ོལ་�་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཡེ་�ོལ་ཡིན་པའི་
�གས་�་�ོམ་�བ་གང་གིས་�ང་མཚན་ཉིད་མཐོང་བ་མེད། དེ་ཡང་�་འ�ས་�ེས་མེད་�ི་རིགས་པས་འཐད་དེ། རིག་པ་ལ་�་མེད་པས་འ�ས་�་མེད་དེ་ལས་དང་�མ་པར་�ིན་པ་ཡོད་མི་�ིད་དོ། །�ང་གིས་འཐད་
བ�་ སོ་བཞི།

12-267
པ་ནི། བ�ོན་པ་དོན་�ན་ལས། ཡེ་ནས་�ོལ་བའི་སེམས་ཉིད་ནི། །�ི་ནས་�ོལ་�ེན་ག་ལ་�ིད། །ཅེས་སོ། །གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་པ་ནི། གཏད་ཡལ་རང་གཞག་གི་གཏན་ཚ�གས་�ིས་འ�བ་�ེ། གཏད་པ་ཡེ་ནས་
�ོལ་བས། དེ་ཉིད་རང་སར་�ོལ་ཏེ། ཡེ་ཉིད་ནས་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །དེ་ཡང་སེམས་ལ་�ང་ས་མེད་པ་དང་། གནས་ས་མེད་པ་དང་། འ�ོ་ས་མེད་པའི་གནད་�ིས་ཡེ་ནས་�ོལ་བར་ཤེས་སོ། །�ོལ་�གས་ནི། སེམས་
�ོང་པ་ཡིན་པས་�ོལ་ཞེས་�་བའམ། མ་�ོལ་ཞེས་ཐ་�ད་ཙམ་�་གདགས་�་མེད་པས། ཡེ་ནས་�ོལ་ཟིན་པའི་�གས་�། ད་དེ་ལ་བ�ར་ནས་�ོལ་མི་དགོས་པ་ནི། སེམས་ཡེ་ནས་སངས་�ས་པས་སོ། །ཡེ་ནས་�ོལ་
མཛ�ད།
 བ་དེ་ལ་�ོལ་�་མེད་པར་ཤེས་སོ། །གཉིས་པ་རང་�ོལ་ལ་གཉེན་པོ་མེད་པའི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། �་མའི་གདམས་ངག་ལ་རག་མ་ལས་པར་བ�ན་པ་ནི། འདི་�ར་�ང་�གས་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ང་ཡང་རང་ལས་
�ང་ལ། �ོལ་�ང་རང་�ོལ་བས་སོ། །དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་དང་�ིན་བཞིན་ནོ། །དེ་�ར་ཡིན་པས་�ལ་གཞན་ལ་བ�ེན་པའི་བ�ོམ་པ་དང་། �་བ་དང་། �ོད་པ་�ོན་ཅན་�་�་མིན་པས་ནི། དོན་�ིས་�ོལ་ཞེས་�་བ་
ནི་ཆོས་ཟད་པ་ལ་�འོ། །རང་�ོལ་ལ་ག�མ་�ེ། རང་�ོལ་�ི་གོ་བ། རང་�ོལ་�ི་འཐད་པ། �ོལ་�གས་སོ། །རང་�ོལ་�ི་གོ་བ་ནི། གཉེན་པོ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། �ང་བ་ཉིད་�ང་བ་ནས་རང་�ོལ་བས། �ང་བ་ལས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-268
མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡང་མེད། དེ་བཞིན་�་�ོང་པ་ལ་སོགས་པ། དེ་ཉིད་�ིས་�ོལ་བ་ལས་ལོགས་པ་མེད་པའོ། །དཔེར་ན་ཆང་ནད་ཅན་ཆང་གིས་འཇོམས་པ་དང་། �ག་གིས་�ག་འཇོམས་པ་དང་། �གས་
�ིས་�གས་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འ�འོ། །ཉོན་མོངས་པ་ཉིད་དེ་ཉིད་�ིས་�ོལ་བས་ན་རང་�ོལ་ཞེས་�འོ། །རང་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། རིགས་པས་འཐད། �ང་གིས་འཐད། གཏན་ཚ�གས་
�ིས་འཐད་པའོ། །རིགས་པས་འཐད་པ་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་རིགས་པས་འཐད་དེ། �ོལ་བ་ཐམས་ཅད་རང་�ོལ་ཡིན་པས། གཞན་�ིས་བ�ོལ་བ་�་�་མ་ཡིན་པར་འཐད་ལ། གལ་ཏེ་གཞན་�ོལ་ཡིན་ན། དངོས་པོ་
 ༄༅། །གཅིག་ལ་ག�གས་ཐ་དད་�་�ང་བ་མི་�ིད་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་པོའ་� མཚན་ཉིད་དངོས་པོས་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་བཞིན་ནོ། །�ང་གིས་འཐད་པ་ནི། སེམས་�ེ་ལས། �ོལ་བ་རང་�ང་གཞན་

ཐེག་མཆོག་
ལས་མིན། །ཞེས་སོ། །གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་པ་ནི། རང་�ོལ་ཆེན་པོ་ལ་�ོད་གཞི་མེད་པའི་གཏན་ཚ�གས་�ིས་འ�བ་ཅིང་འཐད་དོ། །འདི་�ར་�ང་བ་རང་�ོལ་བ་ཡིན་ཏེ་གཉེན་པོ་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་མེད་པའི་
�ིར་རོ། །�ོལ་�གས་ནི། རང་གིས་རང་�ོལ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། ག�ང་གཞན་ནས་�ང་། འདོད་ཆགས་ཅན་འདོད་ཆགས་ལ་ལམ་�་�ས་པས་�ོལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཤད་དེ། �ེ་�ོ་�ེ་ལས། ཇི་
བ�་ སོ་�།

12-269
�ར་མེ་ཡིས་ཚ�ག་པ་ལ། །མེ་དེ་ཉིད་�ིས་བ�ོ་བར་�། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །�ང་བ་�ང་བ་རང་གི་ཐོག་ནས་�ོལ་བ་ཉིད། �ང་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་�ོལ་�འམ་�ོལ་�ེན་གཞན་མེད་
པའོ། །དེ་གཞི་མེད་�་�ོལ་བས། གནས་པའི་�ེན་མེད་པས། གཞི་�་མེད་པས། གཞི་�་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་དེ། གསང་�ིང་ལས། གཞི་�་མེད་པའི་སེམས་ཉིད་འདི། །ཕོ་མོ་མ་ཡིན་མ་ནིང་མིན། །ཁ་དོག་མ་ཡིན་
ད�ིབས་�་མིན། །མཚན་མེད་མ་ཡིན་རིགས་�ད་མིན། །ཅེས་སོ། །དེ་ཉིད་རང་ལས་མ་གཏོགས་པ་�ོག་པའི་ས་མེད་པས། འ�ོ་ས་མེད་པས། �ེ་མ་�ོང་བའོ། །གང་ནས་�ང་བའི་ས་མེད་དེ། དེ་ཉིད་རང་མ་ཡིན་པའི་
མཛ�ད།
 ཆོས་ལོགས་པ་མེད་པས་རང་�ོལ་ཞེས་�འོ། །དཔེར་ན་�ལ་�ི་མ�ད་པ་�ས་�ང་མ་བ�ོལ་བར་རང་�ོལ་བ་བཞིན་ནོ། །ག�མ་པ་ཅེར་�ོལ་མཐོང་ཡལ་�ི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། �ད་�ང་ལ་རག་མ་ལས་པར་
བ�ན་པ་ནི། ཅེར་�ིས་མཐོང་བ་ཙམ་�ིས། དེ་ཉིད་�་�ོལ་བ་ནི། མ་�་�ད་པས་�ོལ་བ་ཡིན་པས། �ང་བ་དེ་ཉིད་�ོས་མ་བ�ར། �ང་བས་མ་བཅད་པར་བཞག་པས་རང་དག་�་�ོལ་བའོ། །ཅེར་�ོལ་མཐོང་ཡལ་
ལ་བཞི་�ེ། ཅེར་�ོལ་�ི་གོ་བ། ཅེར་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ། �ོལ་�གས། དཔེའོ། །ཅེར་�ོལ་�ི་གོ་བ་ནི། ཅེར་�ིས་མཐོང་བ་ཙམ་�ིས། དེ་ཉིད་མཐོང་བར་�ོལ་བ་ནི། �ད་ཅིག་དང་པོ་རང་ལ་མཐོང་ངམ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-270
ཐོས་སམ། རིག་པ་ཙམ་�ིས་�ོལ་བ་�ེ། དེ་ལ་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ིས་ཐེབས་སོ། །ཅེར་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ་ལ་ག�མ། རིགས་པ། �ང་། གཏན་ཚ�གས་སོ། །རིགས་པ་ནི། གཏད་ཡལ་གང་�་ཡང་མ་
དམིགས་པས་འཐད་དེ། �ང་བ་�ང་ཐོག་�་�ང་བ་ཙམ་�ིས་�ོལ་བ་དང་། ཤེས་པ་འ�ས་ཐོག་�་འ�ས་པ་ཙམ་�ིས་�ོལ་བ་�ེ། �ོང་པ་རང་སོའ་� གནད་�ིས་ག�གས་ཅེར་�ིས་མཐོང་བས། ག�གས་�མ་པ་ཙམ་ལ་
བ�ེན་ནས། དེ་ཉིད་�ིས་�ོལ་བའོ། །དེ་བཞིན་�་�་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་�ོལ་བར་ཅིས་ཤེས་ན། ག�གས་�་མཐོང་བས་ག�གས་མ་ཡིན་པའི་�ོས་པ་ཆོད། དེ་ལ་ཅེར་�ིས་གཞག་པས། དེ་ཉིད་�ོལ་ཏེ། གཞན་ལ་
 ༄༅། །འ�ག་པའི་ཤེས་པ་མི་�ེ་བས་སོ། །�ང་གིས་འཐད་པ་ནི། གསེར་�ི་�ིང་པོའ་� �ད་ལས། ཅེར་�ོལ་ཆེན་པོའ་� �་�ངས་�ིས། །སངས་�ས་སེམས་ཅན་གཉིས་ཀ་�ོལ། །ཅེས་སོ། །གཏན་

ཐེག་མཆོག་
ཚ�གས་ནི། �ོགས་�ལ་རང་དག་གི་གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་དེ། འདི་�ར་�ང་བ་ཅེར་�ོལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཅེར་སར་བཞག་ནས། བཞག་སར་�ོལ་ལ། �ོལ་སར་ཡལ་བའི་�ིར་རོ། །�ོལ་�གས་ནི། ཆོས་ཅན་�མ་
�་ལ་བ�བས་པས། �མ་�ར་ཅེར་སར་�ོལ་ཏེ། གང་�་ཡང་སོང་བ་མེད་པ་དང་། གང་ནས་�ང་འོང་བ་མེད་པ་དང་། གང་�་ཡང་འ�ོ་ས་མེད་པའོ། །གར་ཡང་གནས་པ་ལས་འ�ར་བ་མེད་པའོ། །ཆོས་ཅན་�ི་ལ་
བ�་ སོ་�ག

12-271
བ�བས་པས། �ང་བ་ཐམས་ཅད་ཅེར་�ོལ་�་སོང་བའོ། །དཔེ་ནི། དཔེར་ན་ག�་བོའ་� �ོ་ཅན་�་ཁང་�་�ིན་པ་�་�་�ེ། མཐོང་རིས་མེད་པའོ། །བཞི་པ་མཐའ་�ོལ་�ོས་པ་དང་�ལ་བའི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། �ོས་
པ་གང་ལ་ཡང་མི་འཆའ་བའི་གནད་ནི། གཅིག་གི་མཐའ་ལས་�ོལ་བ་ཡིན་པས། གཉིས་�་མི་གནས་ལ། གཉིས་ལས་�ོལ་བས་གཅིག་�་ཡང་མི་གནས་པའོ། །དེ་བཞིན་�་གཉིས་ཀ་དང་། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ལ་
སོགས་པའོ། །�་ནི་ཡོད་པའི་�་�ང་བ་དང་། མེད་པའི་�་མི་�ང་བ་དང་། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་�་བཞི་འགགས་པ་ལ་�ོལ་ཞེས་ཐ་�ད་�་�འོ། །མཐའ་�ོལ་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། མཐའ་
མཛ�ད།
 �ོལ་�ི་གོ་བ། མཐའ་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ། �ོལ་�གས་སོ། །མཐའ་�ོལ་�ི་གོ་བ་ནི། ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། �ང་བ་དང་། �ོང་པའི་མཐའ་གང་ལ་ཡང་�ོས་པ་མི་འཆའ་བའོ། །དོན་�ིས་འདི་ཡིན་འདི་
མིན་�ི་�ིས་ལས་འདས་པའོ། །མཐའ་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། རིགས་པ། �ང་། གཏན་ཚ�གས་སོ། །རིགས་པ་ནི། �ོས་�ལ་ངོ་བོ་ཉིད་�ི་རིགས་པས་འཐད་དེ། གང་ལ་ཡང་མ་�ོས་པས་མཐའ་དང་
�ལ་བ་ཡིན་པས། མཐའ་གང་ལ་ཡང་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་�ིར་ན་མཐའ་�ལ་ད�ས་མི་དམིགས་པའི་�་བ་ཞེས་�འོ། །�ང་གིས་འཐད་པ་ནི། �ལ་ཆེན་ཡོན་ཏན་�ོགས་པའི་�ང་ལས། མཐའ་དང་�ལ་བས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-272
�ོལ་ཞེས་�་ཞེས་སོ། །གཏན་ཚ�གས་ནི། གཅིག་ཤེས་པས་�ན་�ོལ་བའི་གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་དེ། གཅིག་མཐའ་དང་�ལ་བར་ཤེས་པས། འདི་�ར་�ང་བཏགས་ཐམས་ཅད་ལས་�ོལ་བ་ཡིན་ཏེ། �ོས་པ་གང་ལ་
ཡང་བཅར་མེད་པའི་�ིར་རོ། །�ོལ་�གས་ནི། ཡོད་མཐའ་ལ་མི་གནས་པས། མེད་མཐའ་ལས་�ོལ་ལ། མེད་མཐའ་ལ་མི་གནས་པས། ཡོད་མཐའ་�ོལ་ལ། ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་ལ་མི་གནས་པས། གཉིས་ཀ་�ོལ།
གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པས། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་�ོལ་བའོ། །�་པ་གཅིག་�ོལ་ལ་�་མེད་པའི་གནད་ལ་བ�ེན་ནས། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ལ་རག་མ་ལས་པར་བ�ན་པ་ནི། གཅིག་ནི་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་
 ༄༅། །�ོས་པ་དང་�ལ་བ་ཉིད་དེ། དེའི་ངང་�་�ོལ་བ་ཡིན་པས་�་མ་�ངས་�ི་མཐའ་ཐམས་ཅད་�ོངས་པའོ། །གཅིག་�ོལ་�་མེད་པའི་གནད་ལ་བཞི་�ེ། གཅིག་�ོལ་�ི་གོ་བ། གཅིག་�ོལ་�་

ཐེག་མཆོག་
འཇོག་པའི་འཐད་པ། �ོལ་�གས། དཔེའོ། །གཅིག་�ོལ་�ི་གོ་བ་ནི། གཅིག་�ོལ་དེ་མི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ལ་གཅིག་�་�ོལ་བ་ལས་མ་�ོགས་པ་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེས་ན་རིག་པ་ལ་ཡེ་ནས་�ོལ་མ་�ོལ་
�ི་ཐ་�ད་ལས་འདས་པའོ། །གཅིག་�ོལ་�་འཇོག་པའི་འཐད་པ་ལ་ག�མ། རིགས་པ། �ང་། གཏན་ཚ�གས་སོ། །རིགས་པས་འཐད་པ་ནི། �ོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཐ་དད་པ་མིན་ཏེ། གཅིག་ལས་གཞན་མེད་པས་�ོལ་
བ�་ སོ་བ�ན།

12-273
ཞེས་�་�ེ། གཅིག་པོ་ནི་རིག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང་རང་རིག་གཅིག་�་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལོགས་པ་མེད་པས་སོ། །�ང་གིས་འཐད་པ་ནི། གསེར་�ི་�ིང་པོ་ལས། གཅིག་�་�ོལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ནི། །�་མ་རོ་གཅིག་ཡིན་
པའི་�ིར། །ཞེས་སོ། །གཏན་ཚ�གས་�ིས་འཐད་པ་ནི། གཅིག་ཤེས་�ན་�ོལ་�ིས་འཐད་དེ། གཅིག་རིག་པར་ཤེས་པས། འཁོར་འདས་�ན་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །�ོལ་�གས་ནི། ཆོས་ཉིད་�་ངོ་ཤེས་པས་�ང་ཤེས་�ན་
�ོལ་བའོ། །དཔེ་ནི། �་མ་རོ་གཅིག་�་ཤེས་པས། �་གཅིག་གི་རོ་གཏན་ལ་ཕེབས་ན། �་�ན་�ི་རོ་གཏན་ལ་ཕེབས་པའམ། �་རམ་དང་། མེ་གཅིག་ངོ་ཤེས་པས་�ན་ངོ་ཤེས་པ་�་�་�ེ། �ང་�བ་སེམས་འ�ེལ་ལས།
མཛ�ད།
 མེ་ཡི་རང་བཞིན་ཚ་བ་དང་། །�་རམ་རང་བཞིན་མངར་བ་�ར། །དེ་བཞིན་ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་�ང་། །རང་བཞིན་�ོང་པ་ཉིད་�་གཅིག །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་�ར་�ོལ་�གས་�་པོ་གང་ཟག་གཅིག་ལ་བ�ི་བ་མ་
ཡིན་ཏེ། དབང་པོའ་� �ེ་�ག་གིས་གང་ལ་གང་མོས་�ིས་�ོལ་བ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་�ོལ་�གས་�འི་མ�ག་བ�་བ་ལ་�ས་བ�ན་པ་ནི། དེ་ཡང་འདིར་�ོལ་�གས་�་པོ་དེ་�ོས་གཞི་དང་�ལ་བ་ནི། རང་�ོལ་ཡིན་
པས་དམིགས་པའི་�་བ་དང་�ོམ་པ་དང་�ོད་པའི་ཆོས་�ི་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་�ེ། �ེན་�མས་�ེན་�ིས་�ོལ་བ་དཔེར་ན་�ི་མས་�ི་མ་འ�་བ་�ར་�ེན་ངན་�ེན་ངན་�ིས་�ོལ་ཏེ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོགས་�་འཆར་ལ། ཀ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-274
དག་ཀ་དག་གིས་�ོལ་ལ། རིག་པ་རིག་པས་�ོལ་བའོ། །ཡེ་�ོལ་ལ་ག�ང་འཛ�ན་�ང་འ�ག་གི་�ོས་པ་དང་�ལ་བས། �ལ་�མས་�ལ་�ིས་�ོལ་བ་�ག་གིས་�ག་�མས་འཇོམས་པ་�་�་དང་། ཅེར་�ོལ་འཁོར་
འདས་གཉིས་ལ་མི་�ོས་པས་�་ཡིས་�་�མས་�ོལ་བ་དཔེར་ན་�གས་�ིས་�གས་གཅོད་པ་�་�་དང་། མཐའ་�ོལ་ཐ་�ད་�ི་ཚ�ག་ལ་མི་�ོས་པས་ཆོས་ཆོས་�ིས་�ོལ་བའི་དཔེ་ཤིང་ལས་�ང་བའི་མེ་དེས་ཤིང་དེ་ཉིད་
བ�ེགས་པ་�་�་དང་། གཅིག་�ོལ་�ོལ་�ེད་�ོ་ལ་མི་�ོས་པས་སེམས་ཉིད་སེམས་�ིས་�ོལ་བའི་དཔེ་�ོ་ཡིས་�ོ་�མས་གཅོག་པ་�་�་�ེ། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ེན་�མས་�ེན་�ིས་�ོལ་བས་ན། །དམིགས་པའི་
 ༄༅། །ཆོས་ལ་ང་མི་�ོས། །�ལ་�མས་�ལ་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །ག�ང་འཛ�ན་གཉིས་ལ་ང་མི་�ོས། །�་ཉིད་�་ཡིས་�ོལ་བ་ལ། །འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་ང་མི་�ོས། །ཆོས་ནི་ཆོས་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །ཐ་

ཐེག་མཆོག་
�ད་ཚ�ག་ལ་ང་མི་�ོས། །སེམས་ཉིད་སེམས་�ིས་�ོལ་བ་ལ། །མཚ�ན་�ེད་�ོ་ལ་ང་མི་�ོས། །�ི་མས་�ི་མ་འ�ད་པ་བཞིན། །དེ་བཞིན་དག་པས་དག་པ་�ོལ། །�ག་གིས་�ག་�མས་འཇོམས་པ་དང་། །�གས་�ིས་
�གས་�མས་གཅོད་པ་དང་། །�ོ་ཡིས་�ོ་�མས་གཅོག་པ་དང་། །ཤིང་གིས་ཤིང་�མས་བ�ེགས་པ་�ར། །རང་རང་ད�་ནི་རང་གིས་�ེད། །རིགས་མི་མ�ན་པས་�ོལ་བ་མིན། །ཅེས་སོ། །དེའང་ཐམས་ཅད་རིག་པར་
བ�་ སོ་བ�ད།

12-275
མ་�ོགས་པ་མེད་པའི་གནད་�ིས་རིག་པ་�ོལ་�ས་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ོལ་བ་�ེན་གཞི་ཞིག་པས་�ེན་ཆོས་འཇིག་པ་�ར། རང་�ོལ་རང་ཞིག་ལ་ད�ིངས་�་�མ་གདལ་བ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། དེ་�ིར་གཞི་གནས་རིག་པ་
ལ། །རང་ཤར་ཡིན་�ིར་�ང་བ་�ོགས། །རང་�ང་ཡིན་�ིར་གཞི་ཉིད་�ོགས། །རང་�ང་ཡིན་�ིར་�ལ་ཡང་�ོགས། །རང་�ོལ་ཡིན་�ིར་འ�ལ་གཞི་�ོགས། །རང་དག་ཡིན་�ིར་ལམ་�ན་�ོགས། །རང་རིག་ཡིན་
�ིར་ཤེས་�་�ོགས། །རང་�བ་ཡིན་�ིར་འ�ས་�་�ོགས། །རང་ས་ཡིན་�ིར་�་�ེན་�ོགས། །རང་�ོགས་ཡིན་�ིར་ཆོས་ཉིད་�ོགས། །རང་ལོག་ཡིན་�ིར་འཁོར་འདས་�ོགས། །རང་གནས་ཡིན་�ིར་�ད་�ང་
མཛ�ད།
 �ོགས། །རང་�ོགས་ཡིན་�ིར་�ས་གཅིག་�ོགས། །རང་ཤེས་ཡིན་�ིར་གདམས་ངག་�ོགས། །རང་གཞག་ཡིན་�ིར་བསམ་གཏན་�ོགས། །རང་ཆས་ཡིན་�ིར་ད�ིངས་�ོགས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ོགས་ཤིང་
�ོལ་བའི་རིག་པ་དེ་ཉིད་ཐོག་མ་ནས་ཀ་དག་ཡིན་པས་�ི་མ་མེད་ཅིང་། �ག་ས་ཡིན་པས་�ད་པ་ཟད་ལ། ཉག་གཅིག་བདེ་བ་ཆེན་པོ་�་བསམ་བ�ོད་ལས་འདས་པ། ཡེ་ནས་�མ་དག་ཟང་ཀ །�ོས་བཅས་དག་པའི་�ོང་
པ། �ིར་�ང་འཁོར་འདས་�ི་འཕེལ་ཆས་མ་གོས་པ། ཆོས་ཟད་འ�་སངས་བེམ་རིག་ལས་འདས་པ། ག�ག་མ་གཞིའི་སངས་�ས་�་བ�གས་པ་ཉིད། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། ཨེ་མ་རང་�ོགས་ཆེན་པོའ་� ཆོས་�་ནི། །ཀ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-276
ནས་དག་པས་�ི་མ་ཟད། །ཐོག་མར་�ང་བས་�ད་པ་ཟད། །�་དང་�ལ་བས་�ིས་ལས་འདས། །�ག་བ�ལ་�་མེད་བདེ་ཆེན་པོ། །བ�ོད་པའི་�་མེད་�་བསམ་འདས། །ཡེ་ནས་རང་རིག་�མ་དག་པའོ། །ཟག་པ་ཟད་
�ིར་�ོས་བཅས་མིན། །དངོས་པོ་ཟད་�ིར་�ོང་པར་གནས། །གཉིས་�ིས་འཕེལ་མེད་ངོ་བོ་ཉིད། །ཆོས་དང་�ལ་བས་ཐབས་ལས་འདས། །�ོག་མེད་གསལ་བས་འ�་བ་སངས། །བེམས་རིག་གཉིས་མེད་ཚ�གས་
གཉིས་�ོགས། །འ�ན་པའི་�་མེད་ཅོག་གཞག་རང་། །བཅོས་པའི་ཚ�ག་མེད་�ན་�་�བ། །བསམ་�ེད་སེམས་མེད་�ན་པ་�ལ། །སོ་མ་ཉིད་ཡིན་ག�ག་མའི་ངང་། །མ་བཅོས་མཆོག་ཡིན་�ལ་མར་བ�གས། །ཞེས་
 ༄༅། །སོ། །དེ་�ར་�ི་�ང་བ་ནང་�ས་སེམས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་པ་གསལ་�ང་�འི་�་བ་�་�ར་�ོགས་པ་�ལ་འ�ོངས་ཏེ། རིག་པ་ནམ་མཁའ་�་�འི་དོན་ལ་བ�ན་པ་�མས་ནི། ཆོས་

ཐེག་མཆོག་
ཟད་པས་�ང་བ་དང་�ས་�་�་�ར་འ�ོངས་ཏེ། �ིག་པ་དང་ར་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་། �ན་དང་མངོན་ཤེས་ཚད་མེད་པ་ཐོབ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་མཐོང་ནས་ཡང་�ིད་པ་�མ་པར་�ོལ་ཏེ། ཀ་དག་
གི་ས་ལ་�ོལ་བ་ནི། འ�ང་བཞིའི་�ལ་�ན་�ས་མེད་པོ་ཡེ་ཤེས་�ི་མེས་བ�ེགས་ཏེ། ན་�ན་ཡལ་བ་�ར་ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་�འི་�་འ�ལ་བ�ན་ནས། དོན་�་འ�ར་ན་ཡེ་ཤེས་�ི་མེས་བ�ེགས་པའི་�ལ་�ན་དེ་
བ�་ སོ་ད�།

12-277
དག་�་ག�ང་དང་རིང་བ�ེལ་�་�ིན་�ིས་�ོབ་ཅིང་། མི་འ�ར་ན་རང་དེངས་�་ཞི་བར་མཛད་ནས། རིག་པ་ཆོས་�འི་ད�ིངས་�་བ�གས་ཏེ། ག�གས་�་འ�ིན་ལས་དང་བཅས་པས་འཁོར་བ་མ་�ོངས་�ི་བར་�་
སེམས་ཅན་�ི་དོན་མཛད་པ་ནི། ཟངས་ཡིག་ཅན་དང་�གས་ཚད་ལས། �ང་བ་བཞི་ཚད་�་མ་�ིན་ཡང་། �ོས་བཅས་མི་�ང་བར་གདོད་མའི་སར་�ོལ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི་དགོངས་པ་�ེ། �ེགས་ཆོད་�་�ོལ་བའི་�ལ་
�་གསལ་བར། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་ལས་ག�ངས་པ། མ་བཏང་རང་སོར་གཞག་པ་ཡི། །སེམས་�ིས་འདི་ཡི་ཚ�ག་�ན་ཡང་། །�ས་�ང་བ�བས་པ་མེད་པར་ནི། །སོ་སོའ་� �ོ་ལ་གོ་བར་�ང་། །འདི་ཉིད་རང་གི་
མཛ�ད།
 �ོར་གོ་བས། །མི་�ང་�ོག་པ་མེད་པ་ཡི། །�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་དག་ནས། །ཐམས་ཅད་ཟང་མ་ཐལ་�ང་�། །�ོང་གསལ་ཆེན་པོའ་� རིགས་�་འ�ར། །ས་�་མེ་�ང་འ�ང་བ་བཞི། །སོ་སོའ་� �ས་པ་མི་�ང་བར། །ན་
�ན་བཞིན་�་མཁའ་ལ་དེངས། །འ�ལ་པའི་ཞེན་པ་�་ཚ�གས་ནི། །ཇི་�ར་བསམས་�ང་�ེ་མེད་པར། །ག�ང་འཛ�ན་ཆ་�མས་རང་འགགས་ནས། །གང་མི་�ང་�ེ་རང་ཟད་ནས། །གསལ་�ེད་རང་གིས་ཉམས་�ོང་
བར། །�ས་ཅན་�ན་�ང་དེ་བཞིན་སོང་། །�ས་མེད་�མས་ནི་�ོས་ཅི་དགོས། །ཞེས་སོ། །�ལ་འ�ོར་པ་འདིའི་�ོགས་པ་ཚད་�་�ིན་ན། �ལ་�ན་ཆ་མེད་�་�ས་�ོས་བཅས་རང་སར་དེངས་ལ། �ང་ཟད་མ་�ིན་ཡང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-278
གཞན་ལས་འཕགས་པ་ཡིན་ན་རོ་དེ་�ང་གཅིག་ལ་སོགས་པའི་�ིད་ཙམ་�་ཡང་ལ་�ང་བ་ལ་སོགས་པ་�ེ་རིག་པ་ཀ་དག་ལ་ཐིམ་པའོ། །འདིའི་གནད་ནི། རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཟང་ཐལ་�ོས་བཅས་དག་པ་གོམས་པའི་ཆ་
ལས་�ང་བ་�ེ། སེམས་དང་དེའི་འ�ལ་�ང་མེད་པ་གསལ་�ང་གི་ཆ་ཡང་�ས་དེར་རང་ངོ་ལ་�མ་པར་དག་ནས་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་�ེད་དེ། སེམས་དག་ཡེ་ཤེས་�ི་བདེན་པ་མཐོང་བས་�ོ་བདེ་བ་ནི། སེང་གེ་�ལ་
�ོགས་ལས། སངས་�ས་བདེན་པ་མཐོང་ན་�ལ་བའི་�ས། །�ོགས་པ་ཁོང་�་�ད་ན་ནམ་ཡང་བདེ། །ཞེས་�་ཆེར་ག�ངས་པ་ཐོག་�་ཕེབས་པའི་�ས་སོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། ཡང་རབ་�ོགས་
 ༄༅། །པས་�ོལ་བའི་མན་ངག་གི་ཆིངས་བ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་བ�་ད�་པའོ།། །།དེ་�ར་�ེགས་ཆོད་�ི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་ནས། ད་ནི་ཐོད་�ལ་�ི་གནད་ལས་�ོས་བཅས་འོད་�ས་�་དག་པའི་

ཐེག་མཆོག་
ཐབས་�་ཆེར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ེགས་ཆོད་ལས་�ད་པར་�་འཕགས་�ལ་དང་། �ད་པར་ཅན་�ི་ཐོད་�ལ་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ད་པར་བ�ན་�ིས་འཕགས་ཏེ། �ང་བ་འོད་�ི་�ད་པར། ཉམས་
ལེན་ལག་ལེན་དང་འ�ེལ་བའི་�ད་པར། རང་�ང་མངོན་�མ་�་གཟིགས་པའི་�ད་པར། �ས་གནད་�འི་�ད་པར། �ང་�ེད་�ོའ་� �ད་པར། མཐོང་བ་དབང་པོའ་� �ད་པར། ཉམས་�ོང་འཕེལ་�ང་གི་�ད་པར་དང་
བ�་ བཞི་བ�།

12-279
བ�ན་ནོ། །དང་པོ་ནི། �ེགས་ཆོད་�ིས་�ི་འ�ལ་�ང་གི་ས་�ོ་རི་�ག་ལ་སོགས་པ་དག་པར་�ེད་མི་�ས་ཤིང་། �ལ་�་�ེད་པས་�་མ་དང་གཞི་མེད་ལ་སོགས་པའི་�ས་འདེབས་ཡིད་ད�ོད་ལ་�ོས་པས། སེམས་�ི་
�མ་ཤེས་ཚ�གས་པའི་ཆོས་ལ་བ�ེན་ཞིང་�ར་�་མི་�ོལ་བ་ཉིད། ཐོད་�ལ་�་འོད་�་ད�ིངས་རིག་གི་�ང་བ་�ལ་�་�ེད་པས། འ�ལ་�ང་གི་མིང་མེད་ཡིད་ད�ོད་�ིས་�ས་འདེབས་མི་དགོས་ཤིང་། སེམས་�ི་ཆོས་
མིག་གི་�མ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་རང་འགགས་ལ་�ོང་བས། འཁོར་བ་མིང་མེད་�་ལ་�ོས་ཏེ། ཚ�་དེས་འོད་�་�ོལ་བའི་�ད་�གས་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། འདི་ནི་རང་�ལ་བ�ན་པ་ལས། །འཁོར་�ེན་འ�ག་པ་མ་
མཛ�ད།
 ཡིན་པར། །ཟང་མ་ཉིད་དང་ཐལ་�ང་�། །�ལ་དང་ཤེས་པའི་�ང་ཆ་ལས། །ཐད་ཀ་སོ་སོའ་� གཞི་ལས་�ོལ། །ཅེས་སོ། །འོ་ན་�ེགས་ཆོད་འ�ོངས་ནའང་�ང་བ་ཚད་�་མ་�ིན་པར་�ང་པོ་ལས་�ོལ་བར་བཤད་པས་
�ད་ཅི་ཡོད་ན། ཤིན་�་ཆེ་�ེ། �ེགས་ཆོད་�ིས་འ�ོངས་�ང་�ལ་�ན་ཆ་མེད་ལས། འོད་�་འ�ོ་མི་�ིད། འོད་�་མ་སོང་ན་�ོ་�ེའི་�ས་མི་འ�བ་�ེ། རེས་འགའ་བའི་�་�ས་�ིས་མཐར་�ག་གི་ས་མི་ཆོད་པ་དང་།
འོད་�ས་མ་ཐོབ་ན་འཕོ་བ་ཆེན་མོའ་� �་མི་ཐོབ་པས་གཞན་དོན་�བས་པོ་ཆེ་�ེན་དེས་མི་འ�བ་པས་ན། འོད་དང་�ལ་�ན་�་དེངས་པའི་ཆ་ལས། འཕོ་བ་ཆེན་མོས་དོན་�ེད་མི་�ེད་དང་�ན་དང་མངོན་ཤེས་དང་། �་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-280
འ�ལ་�བ་པ་ལ་�བས་ཆེ་�ང་གི་�ད་ཡོད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། རིག་པ་ཡེ་ནས་འོད་གསལ་�་ག�ངས་པ་དེ་�ེགས་ཆོད་�ིས་�ོང་པར་འཇལ་བ་ལས་རང་འོད་མི་མཐོང་བ་དེ། ཐོད་�ལ་�ིས་གནད་ག�ན་པས་ཆོས་
ཉིད་ངོ་བོའ་� འོད་གསལ་ནང་�་ཟིན་�ས། ཆོས་ཅན་རང་གདངས་�ི་འོད་གསལ་�ིར་�ང་བ་ལག་ལེན་ལ་བ�ན་�་ཡོད་པས་འཕགས་ཏེ། རང་ཤར་ལས། རང་�ང་རིག་པའི་�ལ་པོ་འདི། །�ན་ལ་ཡོད་དེ་�ོགས་པ་
མེད། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ེགས་ཆོད་�་བ�ར་མེད་�ི་�ས་བཀབ་ནས་མཐོང་�་མེད་པ་ཅིག་�་ཐག་གཅོད་པ་དེ། ཐོད་�ལ་�་ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོངས་�ེ་བས་ཆོས་ཉིད་�ི་ཉི་ཟེར་གསལ་བ་ནི། ཐལ་
 ༄༅། །འ�ར་ལས། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ང་བ་ཡིས། །ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་པའི་�་བ་བ�བས། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། �ེགས་ཆོད་�་རགས་པའི་�་�ང་ལ་བ�ེན་པ་ལས། ཐོད་�ལ་�་འོད་�་�ངས་

ཐེག་མཆོག་
བ་ངོས་བ�ང་ནས་�ོན་མ་དངོས་ལམ་�་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། གཞན་ཡང་�་དང་འ�ལ་འཁོར་�ིས། །རང་བཞིན་�ང་བའི་ཡེ་ཤེས་�། །�་�ར་མིག་གིས་མཐོང་བའོ། །ཞེས་སོ། །�་པ་ནི། �ེགས་ཆོད་�་དབང་པོ་
�ག་གི་�ོ་མ་དག་པ་སེམས་�ི་ཆོས་ལ་�ངས་འཚ�ལ་བ་ལས། ཐོད་�ལ་�་དག་པ་འོད་གསལ་�ི་�ོ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གིས་བ�ལ་བས་�ོན་མ་བཞིའི་�ང་བ་འཆར་བས་འཕགས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། �ོ་ནས་ཇི་�ར་འ�ང་
བ�་ ཞེ་གཅིག

12-281
བ་ནི། །འ�ག་པའི་�ང་གིས་བ�ལ་བ་ཡིས། །�ོན་མ་བཞི་ལས་ལས་བཞིར་�ང་། །ཞེས་སོ། །�ག་པ་ནི། �ེགས་ཆོད་�ིས་བ�ར་མེད་རིག་པ་ནང་�ངས་�ི་དབང་པོ་ལ་�ངས་འཚ�ལ་བ་ལས། ཐོད་�ལ་�་�ི་ནང་ཡེ་
ཤེས་ཟང་ཐལ་�ི་དབང་པོས་ད�ིངས་དང་། ཡེ་ཤེས་འ�་འ�ལ་མེད་པའི་�ང་བ་ལ་དངོས་�་ད�ོད་པའི་�ད་�གས་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། དག་པ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ལ། །ཐིག་ལེ་�་དང་འ�ལ་�ང་དག །རང་བཞིན་
ཉིད་དང་ངོ་བོ་ཉིད། །གཉིས་མེད་འ�་འ�ལ་མེད་པར་�ང་། །ཞེས་སོ། །བ�ན་པ་ནི། �ེགས་ཆོད་�ིས་�ི་�ལ་ནང་སེམས་�ི་འ�ལ་པ་�ང་�་བ�ག་ནས་�ོང་ལེན་མེད་པའི་ངང་�ས་འདེབས་པས་�ར་�་དེ་དག་མི་
མཛ�ད།
 �ོལ་བ་ཉིད། ཐོད་�ལ་�་གནད་བཅས་པའི་�ད་ཅིག་ནས། �ི་ནང་གི་འ�ལ་�ང་འ�ལ་འཛ�ན་དང་བཅས་པ་རང་སངས་ཏེ། མ་�ངས་གནས་�་དག་པ་�ས་འདེབས་ལ་མི་�ོས་ཤིང་། ཡེ་ཤེས་�ི་འཕེལ་�ང་�་བ་
ཡར་ངོ་བཞིན་གོང་�་འཕེལ་ཏེ། �ང་བ་བཞི་ཚད་�་�ིན་ནས་�ར་�་�ོལ་བ་ཉིད། དེ་ལས། �ང་�ལ་འ�ལ་པ་མ་ཡིན་ལ། །�་�ེན་དག་པའི་རང་བཞིན་ལ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་རང་དག་ནས། །�ོ་�འི་�ལ་ཞེན་
དག་པ་དང་། །འ�ང་བའི་རགས་པ་དག་པ་དང་། །ཡེ་ཤེས་དག་པ་འཕེལ་�ང་�ོན། །དེ་ལས་ཟད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་གི་�ད་པར་ཞིབ་མོར་�ེ་ན་བསམ་�ིས་མི་�བ་�ང་། ཆེ་ལོང་ཙམ་བ�ོད་པ་�ེ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-282
མདོར་བ�་ན་རིག་པའི་དོན་དངོས་�་མཐོང་ཞིང་བ�ར་ཡོད་པས་འ�ལ་པ་�ད་ཅིག་ལ་�ོག་པ་དང་། ཡིད་ད�ོད་ལ་�ས་པས་འ�ལ་�ང་ལ་ལམ་�ས་ནས་མ་འ�ལ་པའི་འ�ས་�ས་འཚ�ལ་བའི་�ད་པར་�ིས་ཆེ་
བར་ཤེས་རབ་�ི་མིག་དང་�ན་པ་�མས་�ིས་�ོགས་པར་�འོ། །ཆོས་འདི་ལ་གནད་འདི་�་�་ཡོད་པས་�ན་�ི་�ེ་མོ་�་ན་མེད་པ་ཞེས་�འོ། །དོན་གཉིས་པ་�ད་པར་ཅན་�ི་ཐོད་�ལ་ཉིད་བ�ན་པ་ལ་ག�མ་�ེ།
གནད་ག�མ་ཆོས་ཉིད་�ི་འཁོར་ལོ་�ིར་བ�ན་པ། ཉིན་མཚན་འོད་གསལ་�ི་འཁོར་ལོ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ། དགོངས་�ོང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཁོར་ལོ་�་ཆེར་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི་�ེ། བཅའ་བ་�ས་�ི་གནད་
 ༄༅། །ག�མ། གཟིགས་པ་�ོའ་� གནད་ག�མ། �ིད་པ་ད�ིངས་�ི་གནད་ག�མ། �ང་བ་�ལ་�ི་གནད་ག�མ་མོ། །དང་པོ་ནི། �ས་�ི་འ�ག་�ངས་ག�མ་གང་འཆའ་ཡང་། ཁོང་�ོད་པར་བཅས་

ཐེག་མཆོག་
པས་�་�ང་བདེ་�གས་�་གནས་པའི་དགོས་པ་ཡོད་ལ། ཆེད་�་བ�མས་ན་�ང་ལ་སོགས་པ་ལོག་པ་དང་འ�མས་པ་འ�ང་�ེ་�་འ�ས་པ་དང་�ིམས་�གས་པའི་�ིར་རོ། །དེ་ལ་�་�ངས་བཅས་�ས་�ང་གནད་རབ་
�་དལ་བ་ལས་�ིར་བ�ང་ཁ་ནས་�ང་བ་འདིའི་�ད་པར་�ི་ཆོས་གནད་འ�ས་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་�་ནས་འ�ང་�བ་�ེད་པ་�ན་མོང་གི་�གས་ཏེ་འཁོར་ལོ་བཞིའི་ནང་�་བཀང་ནས་སེམས་གསལ་�ངས་�ེད་
བ�་ ཞེ་གཉིས།

12-283
པའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་བ�ེད་པ་�ེ། དེའི་�གས་ལ་�ང་ལོག་པ། འ�མས་པ། འ�ིལ་བ། �གས་པ་བཞིའི་གེགས་འ�ང་ཞིང་འ�ལ་�ང་�་མ་འཆར་བ་ཡིན་ལ། འདིར་�ང་དག་པར་�ེད་�ི་འཕེལ་བ་ལམ་�་མི་�ེད་ལ།
འཁོར་ལོ་བཞི་དང་ནང་�་བཀང་པས་སེམས་�ན་�་�ོག་པ་དར་རེ་འགགས་�ང་གཏན་ནས་འགག་མི་�བ་པའི་�ིར་ན། ལས་�ང་སོར་རང་འགགས་ལ་ཁ་ནས་གཏོང་བའོ། །�་ནས་རོ་�ང་�་འ�ག་ལ། དེ་ནས་
འཁོར་ལོ་བཞི་ཐམས་ཅད་པའི་�་ནང་�་འ�ག་པས། �ོག་པ་ཐ་དད་པ་འ�་བའི་�་�ེད་པས་འདིར་བཀག་ནས། ཁ་དང་�ོ་བར་འ�ེལ་ལ། �ོ་བའི་�་སོག་མའི་�་�་ཙམ་དེའི་ནང་གི་སེམས་�ི་�་དེ་རང་འགགས་ལ་
མཛ�ད།
 གཏོང་བའི་�ིར། �ང་ཁ་ནས་དལ་�ས་�ིར་�ངས་ལ་�ན་ཇི་ཙམ་གནས་�ི་བར་བ�ང་བས། �་དང་མི་གཉིས་སོ་སོར་�ལ་ནས། མི་�ིང་ནང་གི་རིག་པ་ལ་ཐིམ་པས་མི་�ོག་པའི་བསམ་གཏན་རང་བབས་�་འ�བ་
པའི་གནད་དེ་ཡིན་ལ། �བས་�་�ང་�ར་�་དང་བཅས་ཏེ་�ག་པོར་འཕངས་པས། �ང་འ�ས་�ི་གེགས་སེམས་མི་དགའ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་�ི་�ོག་པ་གཡོ་བ་དང་། �ིང་ག་གཟེར་བ་�མས་སེལ་ལོ། །�ས་དེ་དག་
�་�ག་�་འཕང་བ་ནི་གནད་དམ་པའོ། །དེའང་�ང་གི་གནད་འདི་མི་ཤེས་པར་བ�ོམས་�ང་�ང་བའི་འཕེལ་དང་�གས་ཚད་འ�ང་བར་གཏན་ནས་མི་འ�ར་རོ། །གཉིས་པ་གཟིགས་པ་�ོའ་� གནད་ག�མ་ནི། གཟིགས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-284
�ངས་ག�མ་གང་�ེད་�ང་�ོལ་བས་ག�ན་པ་མ་ཡིན་པར། ཁོང་�ོད་དེ་རང་བབས་�་�ས་ལ། མིག་མི་འ�ལ་བས་�་�ངས་གཟིར་བ་གནད་དེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ང་ཞགས་འ�ལ་བ་མེད་པ་གནད། །འདི་�ས་
�་�ངས་ག�མ་དང་�ར། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་�ིད་པ་ད�ིངས་�ི་གནད་ག�མ་ལ། མིག་དལ་�ས་�ར་དང་�ེང་འོག་�་ད�ིངས་�ང་�ིད་པ་ལ་མིག་མ་འ�ལ་�ོག་པ་མ་འ�ས་པར་ཤེས་པ་གསལ་�ོང་�་ཤིགས་སེ་
བཞག་པ་གནད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ད�ིངས་�ི་གནད་ནི་འ�ིད་པ་�ེ། །ཞེས་པ་དང་། �ལ་�ོགས་ལས། ཆོས་ཉིད་�ན་པ་སངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །ཚ�མ་�་�ར་�ང་གསེར་�ི་�་�ང་�ིང་། །འཛ�ན་ཆགས་�ོག་
 ༄༅། །མཐའ་�ལ་བའི་ངང་�་�བ། །རང་�ང་�ོགས་�ང་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །�ོང་གསལ་�ོས་དང་�ལ་བའི་�་�ང་�ིང་། །�ང་ལ་འཛ�ན་པ་མེད་པའི་ངང་�་�བ། །མཚན་མ་�ོས་དང་�ལ་

ཐེག་མཆོག་
བའི་ནམ་མཁའ་ལ། །ག�ང་འཛ�ན་�ལ་བ་ཆོས་�འི་�་�ང་�ིང་། །ཆོས་ཉིད་རང་�ང་ཐིག་ལེའི་ངང་�་�བ། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། �ིའི་�ལ་ནམ་མཁའ་�ིན་དེངས་ལ་གཏད་པས་རིག་པ་�ངས་སངས་�ེད་ལ་�ང་
བའི་འཕེལ་�ར། ནང་གི་�ལ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ལ་གཏད་པས་འོད་གསལ་མ་�་འ�ེལ། གསང་བའི་�ལ་རིག་པ་རང་�ངས་ལ་གཏད་པས་ཀ་དག་ཆོས་ཟད་�ི་དགོངས་པ་རང་ས་ན་གསལ་བའི་གནད་ཡོད་དེ། རང་
བ�་ ཞེ་ག�མ།

12-285
ཤར་ལས། ནམ་མཁའ་�ོང་པའི་ད�ིལ་འཁོར་�། །བཅོས་མེད་�ོན་མ་�མ་པ་བཞི། །མ་འགགས་པ་ཡི་དོན་�ིས་གསལ། །རིག་པ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ནི། །ནམ་མཁའ་�ོང་པའི་�ོང་ད�ིལ་�། །ད�ིངས་�ི་རང་
བཞིན་འོད་�ི་�། །མ་འགགས་འགག་མེད་�མ་པར་གསལ། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�གས་�ི་�། །�་�་�ད་�ི་�ལ་�་འཆར། །དེ་ཡང་འ�ོ་དང་འོང་བ་དང་། །འ�ལ་བ་དང་ནི་འ�ིག་པའོ། །རིག་པ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་�། །
བ�ག་�ེ་རིག་པ་མ་འ�ལ་ན། །འ�ར་མེད་�ོགས་པའི་རབ་�་བཤད། །ཤེས་རབ་རང་�ང་�ོན་མ་ནི། །�ོ་འདོགས་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་དང་། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ནི། །�ོལ་བ་མེད་པར་ཤར་�ར་ན། །�ང་
མཛ�ད།
 ཞགས་�་ཡི་�ོན་མ་ཡིས། །དེ་ལ་�་བ་མ་ཡེངས་ན། །མཐར་�ིན་བ�ོམ་པའི་ཚད་�་ག�ངས། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། འདི་ཉིད་�ལ་གནད་འདི་�་�། །�ིན་�ལ་�ི་�ལ་�ོང་པ་ལ། །�ལ་འ�ོར་ནམ་
མཁའི་�་ལམ་གནས། །འདི་དང་མ་�ལ་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་དང་། ཡང་། �ལ་ལ་�ང་བའི་མཚན་ཉིད་ན། །ནམ་མཁའ་�ོ་བསངས་�ི་མེད་ལ། །འོད་དང་ཁ་དོག་ད�ིངས་ཉིད་དང་། །ཡེ་ཤེས་�་ཡི་རང་�ང་�ོན། །
དག་པ་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ལ། །ཐིག་ལེ་�་དང་འ�ལ་�ང་དག །རང་བཞིན་ཉིད་དང་ངོ་བོ་ཉིད། །གཉིས་མེད་འ�་འ�ལ་མེད་པར་�ང་། །ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་�་ནང་གི་�ང་�་བས་�ོག་པ་�་མོ་ཤ་ར་ར་འ�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-286
ཡང་། མངོན་�མ་�ི་དོན་ལ་གནོད་པ་མེད་དེ། �ོག་པ་དེ་ཉིད་རང་གིས་རང་�གས་མི་�བ་པར་�ོལ་ནས་སང་སང་འ�ོ་�ེ། �་�ད་�ས་བ�ང་བ་འ�ར་བ་�ར། ཡལ་�ལ་འ�ོ་ཡང་�ར་བཞིན་�་�་�ད་གཅིག་ལ་
གཅིག་མ�ད་�་�ལ་བར་ཡེངས་པ་དེ་འ�་མེད་པས། ལས་དང་བག་ཆགས་མི་སོག །འོད་གསལ་�ི་�ོམ་པ་མི་འཇིག །རིག་པའི་�ལ་འཆར་�་བ�ག་པས། ཤེས་རབ་ཐོལ་�ང་�་�ེ་བའི་གོ་འ�ེད་པའོ། །དེ་ཡང་�་
�ངས་ལ་གཟིགས་�ངས་ག�ན་པས་�ོག་པ་ཤེད་པོ་ཆེ་ནི་རང་འགགས། ཤེད་�ང་�་�ོ་�མས་རང་�ོལ་�་སོང་བ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། དགོངས་པ་གཅིག་ལས་གཡོས་པ་མེད། །�ང་བ་�ང་བའི་ཐོག་གསལ་བས། །
 ༄༅། །བཞིན་དང་མེ་ལོང་�་�་ལས། །�ོལ་བ་དེ་དང་དེ་ཉིད་�ོལ། །ཤེས་པ་འ�་བ་�ོང་ཡལ་བས། །མཐོང་ཤེས་རིག་པ་ཐ་དད་མིན། །དེ་ཉིད་རང་གི་ཐོག་�་�ོལ། །གཅིག་ཤེས་པས་ནི་�ན་�ོལ་

ཐེག་མཆོག་
�ིར། །གཉིས་དང་ག�མ་�ི་�ངས་མཐའ་ཟད། །�ོག་ཅིང་འཛ�ན་པའི་�ལ་མི་�ང་། །འ�་དང་འཛ�ན་པ་ཡེ་ནས་�ོང་། །�ོང་པའི་དགོངས་པ་གསལ་�ོགས་པས། །�་མའི་�ངས་མཐའ་ཟད་པའོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་
�ས་ན་�་�ོམ་�ོད་པ་ག�མ་�ི་དགོངས་པ་�ོང་གཅིག་�་འ�ིལ་བ་�ེ། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། �་ཆད་�ོགས་�ང་མེད་པས་�་བའི་ཚད་དང་�ན། །གསལ་ལ་�ོག་པ་མེད་པས་�ོམ་པའི་ཚད་དང་
བ�་ ཞེ་བཞི།

12-287
�ན། །རང་�ང་བཅོས་བ�ད་མེད་པས་�ོད་པའི་ཚད་དང་�ན། །བདེ་ཆེན་ཟག་པ་མེད་པའི་�ང་�བ་དངོས་མེད་འདི། །བ�ང་བས་མི་ཟིན་�་ཡི་�་བ་འ�། །འདོད་ད�་རང་འ�ང་�ག་པོའ་� བང་མཛ�ད་འ�། །ཞེས་
སོ། །དེའང་ད�ིངས་རིག་གི་�ང་བ་མ་ཤར་ན་མིག་�ར་ལ་མཉམ་པར་བ�ས་པས། མཐོང་�ས་ནམ་མཁའི་ད�ིལ་�ིན་ད�ག་གི་ཐད་ལ་མི་འ�ལ་བར་བ�་བ་གནད་ཡིན་ཏེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། རིག་པ་ཅོག་གཞག་
མན་ངག་ཉིད། །འདི་ནི་གསང་བའི་�ག་ས་�ེ། །མིག་ནི་རབ་�་གནན་�་�ེ། །དེ་ཡང་འ�་འ�ལ་མེད་པར་བ�ག །མིག་�ར་ཉིད་ལས་ད�ིངས་འ�ང་བས། །འོད་ནི་�་ལ་འ�ིལ་བ་འ�ང་། །དེ་ལས་ངོ་བོ་�་�་�ད། །
མཛ�ད།
 �་དང་འ�ག་དང་འ�་བའོ། །མིག་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་�་བ�ག །སངས་�ས་�་ཡི་ཐིག་ལེ་འཆར། །དེ་ཉིད་དགོངས་པའི་�ོད་�ེད་ནས། །རིག་པའི་�་ནི་�་�་�ད། །�་དང་བཅས་པ་�ང་བའོ། །ཞེས་སོ། །�བས་
འདིར་འོད་གསལ་�ི་ཆིངས་ག�མ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི། དགོངས་པ་ངོ་བོའ་� ཆིངས་ལ་སེམས་�ི་�ི་མ་དག་�ལ། ངང་ལ་མི་གཡོ་མཉམ་པར་བཞག་�ལ། དེ་ལས་�གས་ཚད་�ས་ངེས་འཆར་�ལ་དང་ག�མ་ལས།
དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། ངོ་བོའ་� དགོངས་པ་དངོས། སེམས་དང་བག་ཆགས་�ི་མཚ�ན་དཔེ། དེ་དང་�ལ་�ལ་�ི་མདོ་ཆིངས་སོ། །དང་པོ་ནི། �ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། མ་བ�ོད་མཁའ་ལ་དེ་བཞིན་རིག་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-288
གསལ། །གསལ་ལ་མ་ཡེངས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ངང་། །�ོང་གསལ་གདལ་བ་བདེ་ཆེན་ད�ིངས་ལ་�ོད། །�ེ་གཅིག་གསལ་ན་དོན་དམ་ད�ིངས་�ི་ངང་། །མ་འ�ེས་�ོགས་ན་�ན་�བ་ས་ལ་གནས། །ཞེས་
སོ། །རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་ལ་ཤེས་རབ་བཞི་རང་�ལ་�་འཆར་བས་�ོགས་པ་�ག་མཐོང་གི་གནས་�གས་མཚ�ན་པའོ། །ཤེས་རབ་བཞི་ནི། རང་ཤར་ལས། དེ་ཡང་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ། །ཤེས་རབ་�མ་པ་བཞི་དང་�ན། །
ཤེས་རབ་�མ་བཞི་འདི་�་�ེ། །�མ་པར་�ོལ་�ེད་ཤེས་རབ་ནི། །ཐམས་ཅད་�ོལ་བར་�ེད་པའོ། །ཉོན་མོངས་དག་པའི་ཞིང་�་�ོལ། །�ོག་མེད་�ེ་མེད་ངང་�་�ོལ། །མ་རིག་རིག་པའི་�ོང་�་�ོལ། །ཤེས་རབ་�ོག་
 ༄༅། །མེད་ངང་�་�ོལ། །དེ་�ིར་�ོལ་�ེད་ཤེས་རབ་བོ། །�མ་པར་�ོད་�ེད་ཤེས་རབ་ནི། །�་�་ཀ་དག་ད�ིངས་�་�ོད་པར་�ེད། །འོད་�་འཛ�ན་མེད་ད�ིངས་�་�ོད་པར་�ེད། །རིག་པ་ཡེ་ཤེས་

ཐེག་མཆོག་
ད�ིངས་�་�ོད་པར་�ེད། །�ོན་མ་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་�་�ོད་པར་�ེད། །དེ་�ིར་�ོད་�ེད་ཤེས་རབ་བོ། །�མ་པར་�ད་�ེད་ཤེས་རབ་ནི། །འ�ང་བ་འོད་�འི་ནང་�་�ད། །ནམ་མཁའ་�ོན་མའི་ནང་�་�ད། །�་�་
རིག་པའི་ངང་�་�ད། །རིག་པ་�ོག་མེད་ནང་�་�ད། །དེ་�ིར་�ད་�ེད་ཤེས་རབ་བོ། །�མ་པར་འ�ེད་�ེད་ཤེས་རབ་ནི། །མ་རིག་རིག་པ་གཉིས་�་འ�ེད། །ཉོན་མོངས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་འ�ེད། །དག་དང་མ་དག་
བ�་ ཞེ་�།

12-289
གཉིས་�་འ�ེད། །འཁོར་དང་�ང་འདས་གཉིས་�་འ�ེད། །�ོགས་དང་མ་�ོགས་གཉིས་�་འ�ེད། །བཟང་དང་ངན་པ་གཉིས་�་འ�ེད། །དེ་�ིར་འ�ེད་�ེད་ཤེས་རབ་བོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་སེམས་དང་བག་ཆགས་
དགོངས་པའི་དག་�་�མས་�ས་དེར་དག་པ་ལས། དེའི་མཚ�ན་དཔེ་ནི། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ཨ་ཧོ་�ོ་�ེ་འཛ�ན་པ་ཉོན། །མ་�ིན་�མ་�ོག་འཁོར་བ་ནི། །དཔེར་ན་�ི་ལིང་�གས་བ�ག་བཞིན། །
�ོལ་མིན་ཐར་པའི་�ས་མི་འ�ང་། །མ་རིག་�གས་བ�ག་ཐར་མི་འ�ར། །མ་རིག་�་དང་འ�་�ེ་ཉོན་མོངས་�ད། །ཞེ་�ང་མེ་ནི་བ�ལ་པའི་མེ་ད�ང་འ�། །འདོད་ཆགས་དངོས་གང་ལན་�འི་�་འ�ང་འ�། །གཏི་
མཛ�ད།
 �ག་འཐིབས་པ་ཁང་�ོང་�ན་ནག་འ�། །ང་�ལ་�ེགས་པ་རི་བོ་བ�ིལ་བ་འ�། །�ག་དོག་གནོད་སེམས་གཅོང་རོང་དོག་མོ་འ�། །ཉོན་མོངས་�མ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ིབ་པར་�ེད། །ཡིད་ནི་དཔེར་ན་�ི་མོ་�ན་མ་འ�། །
�མ་ཤེས་དཔེར་ན་ནགས་�ི་�ེ�་འ�། །སེམས་ནི་དཔེར་ན་མི་གཙང་འདམ་�བ་འ�། །�ན་གཞི་དཔེར་ན་སེམས་ཅན་ཕག་པ་འ�། །ཤེས་པ་དཔེར་ན་�་�ོ་�ང་�ེར་འ�། །ག�ང་འཛ�ན་དཔེར་ན་�ེས་པ་�ད་མེད་
འ�། །ལས་�ི་�ེ་�ག་�་�ིས་འཛ�ངས་པ་འ�། །�ག་བ�ལ་�ེ་�ག་�་ཡི་གཉེར་མ་འ�། །ཉོན་མོངས་འ�ས་�་བཟོད་པའི་ཐབས་མེད་དེ། །འཁོར་བའི་�ག་བ�ལ་ག�ང་འཛ�ན་བ�ོད་�ར་འདི། །�ས་པས་མི་ཐོན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-290
བཞག་པས་ཐོན་པར་འ�ར། །�ས་པའི་ཆོས་�མས་�ངས་ན་དལ་བ་འ�བ། །བསམ་པ་�ན་�ངས་ཡེ་ཤེས་མཆོག་མི་གཡོ། །གསང་�གས་�ལ་པོས་ཉོན་མོངས་ཡེ་ཤེས་འ�ར། །དཔེར་ན་ཁང་�ོང་�ོན་མེ་བཏེག་པ་
བཞིན། །ཡེ་ཤེས་�ོན་མེས་མ་རིག་རིག་པར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་དེ་དང་�ལ་�ལ་�ི་མདོ་ཆིངས་ལ་ག�མ་�ེ། མངོན་�མ་�ི་རང་�ས་�ལ་�ལ་དངོས། �ལ་བའི་འཐད་པ་དགོད་པ། �མ་�ངས་གཞན་
བ�ོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ི་�ང་བའི་འོད་གསལ་ལ་བ�ས་པས། འ�ལ་པ་མེད་པར་ནང་རང་�ངས་�ི་བ�ོམ་པ་རང་ས་ན་གསལ་�ས། སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་དར་ཅིག་�བ་�ེས་པས་�ན་གཞི་ཚ�གས་བ�ད་དང་བཅས་
 ༄༅། །པ་ཡེ་ཤེས་�ིས་བ�ིབས་ཏེ། འཁོར་བའི་ཆོས་མི་གསལ། འདས་པ་རང་ཆས་�་�ན་�ིས་�བ་པ་ནི། �ན་�་བཟང་པོའ་��གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། སེམས་དང་�ལ་བའི་རིག་པ་སངས་�ས་དངོས། །

ཐེག་མཆོག་
ཡིད་དང་�ལ་བའི་ཡེ་ཤེས་དགོངས་པ་དངོས། །�བས་དང་�ལ་བའི་འོད་ཟེར་དག་�ང་དངོས། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། སེམས་དང་�ལ་བའི་རིག་པ་སངས་�ས་དངོས། །ཡིད་དང་�ལ་བའི་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་
ངས། །གསལ་�ེད་�ང་ལ་�ོག་པ་མེད་པར་ཤེས། །�ོག་མེད་ཤེས་རབ་མཉམ་ཉིད་ནི། །རང་གིས་རང་�ོལ་ཆེན་པོའ།ོ །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་འཐད་པ་ནི། �ང་བའི་ངང་ལ་མ་གཡོས་པར་བཞག་པས་འཁོར་བའི་ཆོས་
བ�་ ཞེ་�ག

12-291
རང་སངས་ལ་སོང་བ་�་མི་གཡོ་བས་�ོག་རང་སངས་པ་�་�་�ེ། ནོར་�་�་�ངས་�ི་དཔེས་དགོངས་པ་གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་མཚ�ན་པ་ནི། �་མ་ལས། རང་�ང་བ�ད་�ིའི་ཐིགས་པ་འདི། །དཔེར་ན་ནོར་�་�་�ངས་
བཞིན། །�ོག་ཅན་བཞག་ན་�ོག་མ་�ངས་། །དེ་བཞིན་�ིང་པོའ་� གདམས་ངག་འདིས། །བཏབ་ན་ཉོན་མོངས་གོས་མི་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། གཅིག་�་དལ་བས་�ང་བ་�ོགས་�་འཆར། །མ་�ེས་ད�ིངས་ན་ཡེ་ཤེས་
འོད་གསལ་བ། །�ན་ལ་ཡོད་དེ་�ན་�ིས་མཐོང་བ་མེད། །དཔགས་པས་མི་དཔོགས་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་དང་འ�། །གསལ་ལ་འཚ�ར་བས་ཉི་མའི་འོད་དང་འ�། །འ�ར་བ་མེད་པས་རི་�ལ་�ན་པོ་འ�། །ཟབ་ཅིང་
མཛ�ད།
 དཔག་དཀའ་�་མཚ�འི་གཏིང་དང་འ�། །གོས་པ་མེད་པས་འདམ་�ི་པད་མ་འ�། །ངོས་ག�ང་མེད་པས་�་ཡི་�་བ་འ�། །ཅིར་ཡང་�ང་བས་ནམ་མཁའི་ཆོ་འ�ལ་འ�། །གསལ་ལ་�ོགས་པས་བར་�ང་འཇའ་ཚ�ན་
འ�། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་�མ་�ངས་གཞན་བ�ོད་པ་ནི། ད�ིངས་རིག་ལ་སོགས་པའི་དགོངས་པ་ཐམས་ཅད་�་བ་རིག་པའི་�ོང་གཅིག་�་ལ་�ོ་ཞིང་ཐག་གཅོད་པ་�ེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དོན་ཐམས་ཅད་�ེ་བ་མེད་
པའི་ད�ིངས་�་�ོལ་ཞིག །�ང་�བ་ལམ་�ི་�ོན་མ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཆོས་ཐམས་ཅད་བ�ོད་པ་དང་�ལ་བའི་ངང་�་�ས་ཤིག །�ད་ཐམས་ཅད་ཡི་གེ་མེད་པའི་�ད་ཆེན་པོ་རང་གི་རིག་པའི་�ད་ཆེན་པོར་�ོལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-292
ཞིག །�ང་ཐམས་ཅད་བ�ན་�་མེད་པ་�་བའི་�ང་ཆེན་པོར་�ོལ་ཞིག །མན་ངག་ཐམས་ཅད་བ�ོད་གཞི་དང་�ལ་བར་�ོལ་ཞིག །�བ་པ་ཐམས་ཅད་�་�ེད་དང་�ལ་བར་�ོལ་ཞིག །�ོད་པ་ཐམས་ཅད་མ་བཅོས་
པའི་མཆོག་ཆེན་པོར་�ོལ་ཞིག །བ�ོམ་པ་ཐམས་ཅད་གསལ་བ་འཛ�ན་མེད་ཆེན་པོར་�ོལ་ཞིག །�་བ་ཐམས་ཅད་ཟང་ཐལ་ཅི་ལ་ཡང་མ་ཆགས་པར་�ོལ་ཞིག །འ�ས་�་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཆིག་ཆོད་ཆེན་པོར་�ོལ་
ཞིག །དེ་�མས་ཐམས་ཅད་མི་གནས་པའི་�ོང་གཅིག་�་�ིལ་ཞིག །འཁོར་བའི་�་བ་ཐམས་ཅད་ཐོང་ཞིག །ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་�ག་�་འ�ིས་པར་�ིས་ཤིག །ཡེ་ཤེས་འཆར་བའི་�ས་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །གཞིའི་
 ༄༅། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་�་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ལམ་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�་�་ཡེ་ཤེས་�ར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །འ�ས་�འི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�་ག�མ་�ིར་མི་�ོག་

ཐེག་མཆོག་
པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ངོ་བོའ་� ཆོས་ཐམས་ཅད་�ོང་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །རང་བཞིན་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །�གས་�ེའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་�ན་ལ་�བ་པར་ཤེས་པར་�ིས་
ཤིག །ཡེ་ཤེས་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་འ�ེས་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །འོད་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཛ�ན་པ་མེད་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཟེར་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ོ་བ�་མེད་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །རིག་པའི་ཆོས་
བ�་ ཞེ་བ�ན།

12-293
ཐམས་ཅད་བདག་�ོག་དང་�ལ་བར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །དེ་བཞིན་�་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅི་ལ་ཡང་མི་�ོག་མི་སེམས་པར་�ོལ་ཞིག་ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ངང་ལ་མི་གཡོ་མཉམ་པར་བཞག་�ལ་ལ་གཉིས་ལས། ངོ་བོའ་�
ངང་ལ་བཞག་�ལ་མདོར་བ�ན་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། བ�ོམ་པའི་མཚན་ཉིད་�ང་�ལ་ནི། །མཚན་ཉིད་�ོང་གསལ་རིག་པ་ལ། །རང་བཞིན་གང་�་མ་འ�ེས་པ། །ག�ང་དང་འཛ�ན་པའི་མཐའ་ཟད་ངང་། །ཆོས་
ཉིད་རང་ངོ་དག་པའོ། །ཞེས་སོ། །རང་བཞིན་�ི་�ང་བ་ལ་བཞག་�ལ་�ས་པར་བཤད་པ་ནི། �ོང་�ག་པ་ལས། འདས་པའི་�་ག�མ་ལ་�་གཏད། མ་འོངས་པའི་�་ག�མ་ལ་�བ་བ�ེན། ད་�ར་�ི་�་ག�མ་ལ་
མཛ�ད།
 ལོངས་�ོད་པ་ནི། སངས་�ས་�མས་�ི་འ�ས་�་ལ་མངོན་�་�ས་པ་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཞེས་�འོ། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་�་ལ་གཞི་�ས། མ་འོངས་པའི་ཡེ་ཤེས་�་ལ་�ེ་མོ་གཏད། ད་
�ར་�ི་ཡེ་ཤེས་�་ལམ་�་�ེད་པ་ནི། གསལ་བས་གསལ་བའི་འོད་འ�ས་པ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ། །འདས་པའི་རིག་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་�། མ་འོངས་པའི་རིག་པ་ལ་ཚད་བ�ང་།
ད་�ར་�ི་རིག་པ་ལམ་�་�ེད་པ་ན། མ་ཡིས་�་བ�ང་བ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་རིག་པའི་�ལ་འ�ོར་རོ། །འདས་པའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཆ་བ�ང་། མ་འོངས་པའི་ཐིག་ལེ་ལ་�ོ་གཏད། ད་�ར་�ི་ཐིག་ལེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-294
�མས་གཅིག་�་བ�ས་པ་ནི། ཉག་གཅིག་�་བ་བཅད་པ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ིལ་བའི་�ལ་འ�ོར་པ་ཞེས་�་བ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་ད�ིངས་དང་མཚམས་�ར། མ་འོངས་པའི་ད�ིངས་དང་�་
བ�ེད། ད་�ར་�ི་ད�ིངས་དང་ས་གཅིག་ལ་གནས་པ་ནི། རིག་པ་ད�ིངས་�་�ད་པ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་ཡེ་ནས་འ�ེལ་པར་གནས་པ་ཞེས་�འོ། །འདས་པའི་�ོན་མ་�མས་ལ་�་གཏད། མ་
འོངས་པའི་�ོན་མ་ལག་�་ག�ང་། ད་�ར་�ི་�ོན་མ་�མས་ལ་གསལ་གདབ་པ་ནི། �ོང་པ་ཆོས་འ�ང་�ོན་མ་རང་དག་གི་�་བ་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་ཡེ་ནས་�ང་བ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་འོད་�མས་ལ་
 ༄༅། །ལམ་གཏོད། མ་འོངས་པའི་འོད་�མས་ལ་སེམས་གཞག །ད་�ར་�ི་འོད་�མས་ལ་�ོ་ཕབ་པ་ནི། �ང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རང་�ས་ཐེབས་པ་ཞེས་�་�ེ། �ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་ཡེ་ནས་འ�་

ཐེག་མཆོག་
འ�ལ་མེད་པའོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དེ་ལས་�གས་ཚད་�ས་ངེས་འཆར་�ལ་ལ་ག�མ་�ེ། འོད་གསལ་�་ག�མ་�ི་�གས། ཏིང་འཛ�ན་�ན་�བ་�ི་ཚད། མི་གཡོ་མཉམ་གཞག་གི་�ས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་
ལས། ཏིང་འཛ�ན་དང་པོ་ཅོག་གཞག་གིས། །�་ག�མ་རིམ་�ིས་གོམས་པ་ཡིས། །དངོས་པོ་གཤིས་�ི་�ལ་འ�ོར་ལ། །དོན་འདིས་མཆོག་�་ཉེ་བར་འ�ར། །�་ག�མ་གོམས་པའི་ཏིང་འཛ�ན་ཉམས། །ཅིག་ཅར་�ེ་བ་
བ�་ ཞེ་བ�ད།

12-295
མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་�ན་རིམ་�ིས་�ོ་�ལ་ལོ། །ཐོག་མ་ཏིང་འཛ�ན་�ལ་�་ཐོབ། །དེ་�ས་རང་གི་ཤེས་པ་ལ། །�ར་མ་མཐོང་བའི་ཆོས་�མས་ནི། །བསམ་པ་མེད་པར་�ོ་ལ་འཆར། །རང་གི་གདམས་པའི་ཐ་�ད་ཚ�ག །མ་
བ�ང་བཞིན་�་སེམས་ལ་བ�། །�ེས་�་�ལ་དང་�ན་པ་ལ། །ཆོས་�ི་རོ་ཡིས་སེམས་�ས་པས། །�ས་�ང་ཞག་ནི་�ག་བ�ན་ན། །ཡོད་པ་དག་ནི་མི་ཚ�ར་ཞིང་། །ས་ཡི་�ེང་ལས་འཕགས་ནས་ནི། །བར་�ང་དག་ལ་
འ�ོ་བའི་ཉམས། །རང་གི་�ོད་�ལ་ཉིད་�་འ�ང་། །རིག་པ་བཅོས་མེད་མཁར་བཞག་ན། །རང་གིས་�ལ་�་དེ་�ར་འཐོབ། །དེ་འདས་རིག་པ་མ་འ�ས་པས། །ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་�་ཉིད་�ང་། །རང་གི་ཤེས་
མཛ�ད།
 པའི་�ན་�་ནི། །རང་�ང་�ོལ་བ་�ན་�ལ་བར། །ཉམས་�་�ོང་བ་འདི་�ར་འ�ང་། །�ར་མ་མཐོང་བའི་འོད་�ང་ཡང་། །�མ་�་�མ་�་�ས་མཐོང་བ། །འདི་ཡང་ལོངས་�ོད་�ོགས་�ར་�ོད། །�ལ་�ན་�ལ་
འ�ོར་རིགས་�ན་དེའི། །ཤེས་པ་རང་གསལ་ཉམས་རེ་གསལ། །རང་གསལ་�ོ་ལ་གོམས་པ་ཡིས། །ནང་གསལ་འ�་ཡིད་�ིར་མི་འཆོར། །དངོས་པོའ་� �ེས་�་སེམས་མི་འ�ང་། །འཇིག་�ེན་�་བ་�ོར་མི་�ང་། །
འདིས་ནི་ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་ཐོབ། །དེ་ནས་རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལ། །ཅོག་གཞག་ཆེན་པོའ་� �་�ངས་�ིས། །ཡེངས་པ་མེད་པར་མཉམ་བཞག་པས། །ཡང་ནི་ཆོས་�འི་ཏིང་འཛ�ན་�ང་། །དེ་�ས་ཤེས་པ་གཏིང་ནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-296
གསལ། །�་�་�ད་ལ་མངོན་�་�ོད། །�ང་བ་འཕེལ་བའི་ཚད་ཡིན་ཏེ། །ཤེས་པ་�ོ་ལ་�ར་བ་ཡིས། །�ར་མ་མཐོང་བའི་སངས་�ས་མཐོང་། །འདི་ཡིས་དེ་�ས་མི་�མས་ནི། །བ�་�ོང་�ེ་བ་�ོ་ལ་�ང་། །�ས་�ིས་
�ར་མ་�ས་པ་ཡི། །ཤེས་པ་མེད་པའི་བཟོ་�མས་དང་། །�་�ལ་�མས་དང་ཡི་གེ་དང་། །བ�་དང་�ད་དང་�ེན་འ�ེལ་དང་། །ཇི་�ར་�ར་མ་མཐོང་བ་ཡི། །འདི་�ན་ཉམས་�་�ོང་བ་དང་། །ས་དང་�་དང་མེ་�ང་གི །
�་ཡང་འདི་ཡིས་རང་དབང་ཐོབ། །མདོར་ན་མངོན་ཤེས་�ག་�མས་�ང་། །�ལ་དང་�ན་པ་འདིས་ཐོབ་�ེ། །རང་དང་ཕ་རོལ་དོན་�མས་ནི། །�ེས་�་འདི་ཡིས་�ེད་པར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ཏིང་འཛ�ན་�ན་
 ༄༅། །�བ་�ི་ཚད་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། �་ག�མ་རང་�ང་དགོངས་པ་ནི། །མདོར་ན་འདི་�ར་ཉམས་ཚད་�ེད། །�ལ་པ་�་ཡི་�ལ་འ�ོར་�ོད། །�ར་མེད་�ིང་�ེ་ཆེན་པོ་ནི། །རང་གི་�ད་ལ་མཆོག་

ཐེག་མཆོག་
�་�ེ། །འདི་�ས་�ལ་�འི་ཏིང་འཛ�ན་ཐོབ། །གསལ་ལ་མི་�ོག་ཤེས་པའི་ཉམས། །ལོངས་�འི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཞེས་�། །ཟག་མེད་�ོང་པ་ཐིག་ལེའི་�། །�ོལ་བ་མེད་པར་རང་ཤར་ཚ�། །ཆོས་�ི་�་ཡི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན། །
�ལ་འ�ོར་�ན་པ་འདིས་ཐོབ་བོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་མི་གཡོ་མཉམ་གཞག་གི་�ས་ལ་གཉིས་ཏེ། འོད་གསལ་མངོན་�་�ང་བའི་�ས་དང་། གདམས་ངག་�ང་ས་འདེབས་པའི་�ས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས།
བ�་ ཞེ་ད�།

12-297
�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་དབང་�་�ར་ནས། རིག་པ་མངོན་�མ་�་བ�ན་པའི་ཚ�། དགོངས་པ་བདེན་མཐོང་གི་�ས་ཞེས་�འོ། །�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་ཐད་�་ཤར་ཏེ། ཉམས་�ི་ས་བོན་འཕེལ་བའི་ཚ�། རིག་པ་ཉིད་�ང་
ལ་ཐེབས་པའི་�ས་ཞེས་�འོ། །�ེས་�་འ�ང་བའི་�ོབས་ཟད་ནས། ཤེས་པ་�མས་ཁ་ནང་�་བ�ས་པའི་ཚ�། རིག་པའི་�ང་ས་འདེབས་པའི་�ས་སོ། །ཆོས་ཉིད་�ེན་དང་�ལ་ནས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་གདལ་
བའི་ཚ�། ཆོས་ཉིད་མ་�་མཉམ་པའི་�ས་ཞེས་�འོ། །སངས་�ས་�མས་�ི་བདེན་པའི་འོད་ཟེར་�ིས་རང་གི་�ས་གང་ཞིང་�ས་ནས། �་མངོན་པར་�ང་�བ་པའི་ཚ�། བ�ན་པ་རང་ཐོབ་�ི་�ས་ཞེས་�འོ་ཞེས་སོ། །
མཛ�ད།
 གཉིས་པ་གདམས་ངག་�ང་ས་འདེབས་པའི་�ས་ནི། རང་ཤར་ལས། �ད་ལ་ཤེས་རིག་ཤར་བའི་�ས་�། �་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །�ོགས་པ་�ད་ལ་�ེས་པའི་�ས་�་རིག་པའི་�ལ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཏིང་ངེ་
འཛ�ན་�ོབས་�་�ར་པའི་�ས་�་�ོན་མ་�མ་པར་དག་པ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །�ོབས་�ད་པར་ཅན་�ེས་པའི་�ས་�། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལམ་ད�ེར་བ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །རིག་པའི་�་མཐོང་བའི་�ས་�་ཞེ་འདོད་
མེད་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཤེས་རབ་�ད་པར་ཅན་�ད་ལ་�ེས་པའི་�ས་�་བ�ད་�ི་བ�་བ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཉམ་ང་བ་མེད་པའི་�ོད་པ་�ོང་�ོལ་བའི་�ས་ན། ཤེས་རབ་�ི་འ�ག་�ོགས་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-298
ཤིག །�ོང་པ་�ལ་ལ་�བ་པའི་�ས་ན་འོད་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །�ོན་མ་�ལ་ལ་�ང་བའི་�ས་ན། ད�ིངས་དང་�ལ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག་ཅེས་པ་དང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། �ང་བ་�མ་�་�མ་�འི་ཚ�། །
མཁས་པས་རབ་�་བ�ག་པར་�། །ཤིན་�་�་དང་འ�་བའི་ཚ�། །གོམས་པས་རབ་�་གནས་པར་�། །འ�ིག་དང་�་དང་འ�་བའི་ཚ�། །མཐོང་བས་རབ་�་ག�ང་བར་�། །�མ་དང་�་དང་འ�ིལ་བའི་ཚ�། །མཁས་
པས་ཡེང་མེད་ཏིང་འཛ�ན་བ�ན། །�ེམ་དང་མེར་དང་�ར་�ང་ཚ�། །གོམས་པས་�ང་བ་མཆེད་པ་ག�ང་། །ཡང་དག་�ན་�་�ང་བའི་ཚ�། །མཁས་པས་�ང་བ་བ�་བར་བཤད། །ཆགས་དང་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཚ�། །
 ༄༅། །མཁས་པས་ག�ང་ཐབས་ཤེས་པར་�། །གསང་�གས་གོམས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ཉིན་མཚན་འོད་གསལ་�ི་འཁོར་ལོ་ལ་ག�མ་�ེ། ད�ིངས་འོད་གསལ་�ི་འཆར་གཞི་

ཐེག་མཆོག་
ངོས་ག�ང་བ། དེ་ལས་�ོན་མའི་ཉམས་ལེན་བ�ན་པ། ཉིན་མཚན་འཁོར་�ག་གི་བ�ོམ་�ལ་ངེས་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ར་ཡང་བཤད་མོད་�ི། འོན་�ང་འདིར་རབ་�་བ�ས་ཏེ་གསལ་བར་བ�ན་པ་ལ་�་�ེ།
ད�ིངས་�ི་འ�ག་�ལ། �ོན་མའི་གནས་�ལ། ད�ིངས་རིག་གི་འཆར་�ལ། ཉམས་�་�ང་�ལ། �ད་པར་ངེས་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། ད�ིངས་�ི་འོད་གསལ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་�ིང་པོ་དེ་སེམས་ཅན་�ན་ལ་
བ�་ �་བ�།

12-299
ད�ེར་མེད་�་གནས་ཏེ། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། ཏིལ་འ�་འམ་ནི་�ངས་འ�་ལ། །མར་ཉིད་ཡེ་ནས་�ན་�བ་བཞིན། །སེམས་ཅན་�ས་�ར་�ང་བ་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་བོན་ནི། །མ�ན་པའི་འོད་དང་
རང་ཆས་�། །གནས་ནས་ལམ་�གས་�ོ་དག་�། །�མ་པར་འཐོན་ནས་དོན་ལ་�ོད། །ནམ་མཁས་གར་�བ་སེམས་ཅན་ཏེ། །རིག་པའི་དོན་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །ཞེས་སོ། །གང་ན་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་ཉིད་ལས། ཨེ་མ་རིག་
པའི་གནས་�གས་ནི། །རང་གི་�གས་�ི་ད�ིལ་ན་གནས། །ཡབ་�མ་གཉིས་�ི་ཆ་འཛ�ན་པའི། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་�ལ་�་གནས། །ཡབ་�ི་ཆ་འཛ�ན་ཐབས་�ི་�། །�མ་�ི་ཆ་འཛ�ན་ཤེས་རབ་�། །འོད་དང་འོད་
མཛ�ད།
 ཟེར་�ལ་�་གནས། །ད�ིངས་དང་རིག་པས་རབ་བ�ན་ཏེ། །�ན་�ོགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་གནས། །ཞེས་སོ། །དེའང་རིག་པ་འོད་�ི་�ོང་ན་�་དང་ཡེ་ཤེས་�་ཇི་�ར་བ�གས། གནས་ངེས་པ་ནི་གང་དང་གང་ཞེ་ན།
�ལ་�ོགས་ལས། རང་རང་ཙ��་རིན་ཆེན་ནང་། །ཚ�ན་གང་འོད་འབར་�མ་པའི་�ལ། །ནང་ན་ཡེ་ཤེས་མེ་འོད་འབར། །གཞལ་ཡས་ཡེ་ཤེས་�་མ་�ང་། །�་ཡི་ངོ་བོ་རེ་རེ་ལ། །ག�ང་གི་�ལ་པ་�ངས་མེད་ཅིང་། །
�གས་�ི་དགོངས་པ་འདའ་མེད་ཅིག །ཅེས་པ་དང་། �ན་གཞི་ཆོས་འ�ང་ཆེན་མོའ་� མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་གོང་�ར་གནས། །�ང་བ་འཛ�ན་མེད་�ལ་�ི་མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་གནས། །གསང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-300
འ�ས་རིན་ཆེན་�ར་བ�ད་མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡབ་�མ་�ལ། །�ོག་འ�ས་རིན་ཆེན་�ར་བཞིའི་མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེར་གནས། །དོན་འ�ིལ་བྷ�འི་གཞལ་ཡས་མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ོ་�ར་
གནས། །འགགས་མེད་གསལ་བའི་�ོ་གཉིས་མཛ�ད། །ད�ིངས་དང་�་�་�ད་�་གནས། །�ོང་པ་མཚན་�ལ་ནམ་མཁའི་མཛ�ད། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་�་གནས། །དེ་ནི་གསང་བའི་མཛ�ད་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །
དེའང་རིག་པའི་ངོ་བོ་དེ་གཞི་�ིང་ན་གནས་�ས་ད�ིངས་འོད་�འི་ནང་ན་ཡོད་པ་�་�འི་�ོ་ང་�་�འོ། །ལམ་ད�ིངས་ལ་ཤར་�ས་ནམ་མཁའི་འཇའ་འོད་དང་། མཐར་�ིན་�ས་�་�་�ོང་�་ལས་�ོལ་བ་�་�་�ེ། �ལ་
 ༄༅། །�ོགས་ལས། གཞི་ལ་གནས་པའི་རིག་པ་ནི། །ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་ན་�་ག�མ་�ོགས། །དཔེར་ན་�་�འི་�ོ་ང་བཞིན། །ནང་འོད་ཡེ་ཤེས་གསལ་བར་བ�ན། །ལམ་ལ་འཆར་བའི་རིག་པ་ནི། །

ཐེག་མཆོག་
དཔེར་ན་འཇའ་ཚ�ན་�་�ར་བ�ན། །མཐའ་ལ་�ོལ་བའི་རིག་པ་ནི། །�་�འི་�་�་�ོ་ང་�མས། །�ོལ་ཏེ་དོན་པ་�་�འོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་ཡེ་ཤེས་དེ་མ་�ིན་པའི་�ས་�་�ན་�ི་གོ་འ�ེད། �ང་བའི་�ས་�་འོད།
གོམས་�ས་�ར་�ང་�ེ། དེ་ལས། �ོས་པ་མེད་པའི་ད�ིངས་ཉིད་ནས། །འོད་གསལ་ཐོགས་མེད་རིག་པ་�ང་། །�ང་བའི་�ས་ན་འོད་�ང་�ེ། །�ོགས་པའི་�ས་ན་རང་�ང་ངོ་། །གོམས་པའི་�ས་ན་�་�་འ�ར། །
བ�་ ང་གཅིག

12-301
ཤེས་རབ་ཐབས་དང་འ�ེལ་པ་ཡིས། །དོན་དམ་ད�ིལ་འཁོར་�མ་�་མཐོང་། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་གནས་པའི་�་དང་རིག་པ་དང་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་མཚན་ཉིད་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། �་ཡི་མཚན་ཉིད་འདི་�་�ེ། །
འ�ར་བ་མེད་དང་གསལ་བ་དང་། །�ོང་པ་དང་ནི་�ོག་�ལ་ལོ། །རིག་པའི་མཚན་ཉིད་འདི་�་�ེ། །�་བ་ཉིད་དང་འ�ོ་བ་དང་། །�་�་�ད་དང་འ�ལ་བའོ། །ད�ིངས་�ི་མཚན་ཉིད་འདི་�་�ེ། །ཡངས་དང་�ན་�ག་
�ོང་མཐའ་ཡས། །གསལ་དང་�ོ་དང་བསིལ་བ་དང་། །ཡང་ཞིང་གཡོ་བའི་བདག་གཉིད་འཛ�ན། །�བ་དང་�་�ད་ར་བའོ། །ཡེ་ཤེས་མཚན་ཉིད་འདི་�་�ེ། །འ�ང་དང་�ང་དང་རང་གསལ་དང་། །ཡེ་དང་ཤེས་དང་
མཛ�ད།
 �ོགས་པའོ། །གསལ་དང་འཚ�ར་དང་འ�མས་ཡས་ཉིད། །�ང་དང་�ན་དང་གོ་འ�ེད་དང་། །�ོང་དང་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག །གསང་�གས་མཚན་ཉིད་དག་�་འདོད། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�ོན་མའི་གནས་�ལ་
ནི། �་ལ་�་གང་། �་མིན་ལ་སོར་བཞི། མི་ལ་ཚ�ན་གང་། �ད་འ�ོ་ལ་རང་གསལ། ཡི་�གས་ལ་ཏིལ་འ�་ཙམ། ད�ལ་བ་ལ་�་�་ཙམ། སངས་�ས་ལ་ཚད་མེད་པ། �ང་�བ་སེམས་དཔའ་ལ་མདའ་གང་། �ལ་�་
ལ་འདོམ་གང་བ་�ེ། རང་འོད་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བར་ཡོད་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ཡེ་ཤེས་གནས་�གས་ཆེ་�ང་དག །�ང་བ་�ག་གི་�ོགས་དག་ནས། །རབ་�་བཤད་པ་འདི་�་�ེ། །དགའ་�ན་�མས་ལ་�་གང་གནས། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-302
�ོད་�ན་�མས་ལ་སོར་བཞི་གནས། །ཆ་མཉམ་�ན་ལ་ཚ�ན་གང་ངོ་། །གཉིས་�ན་�མས་ལ་རང་གསལ་ཙམ། །བ�ེས་�ན་�མས་ལ་ཏིལ་འ�་ཙམ། །�ག་བ�ལ་�ན་ལ་�་�་ཙམ། །དེ་བཞིན་�་ནི་གནས་པར་
བཤད། །སངས་�ས་�མས་ལ་དཔག་�་མེད། །�ང་�བ་སེམས་དཔའ་མདའ་གང་ངོ་། །�ལ་པའི་�་ལ་འདོམ་གང་གནས། །སངས་�ས་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དང་། །�ལ་པའི་�་དང་�་�མས་ལ། །མངོན་�མ་
�ལ་ལ་�ང་བའོ། །དེ་�མས་མན་ཆད་�ལ་�་ལ། །མ་བ�ན་མཐོང་བར་མི་འ�ར་རོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་བར་�ང་ལ་རང་�ང་བ་སངས་�ས་སེམས་དཔའ་�་ག�མ་�ོན་མའི་�ང་བ་ཆེ་བ་ནི་�ལ་ཡངས་པས་སོ། །
 ༄༅། །གཞན་�་རང་�ས་�ི་�ལ་ཡིན་པས་�ང་བའོ། །ག�མ་པ་ད�ིངས་རིག་གི་འཆར་�ལ་ལ་གཉིས་ལས། ད�ིངས་ནི་ནང་ན་ཡོད་པའི་འོད་�་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་གདངས་�ིའི་�ལ་�་མཐིང་ག་�བ་

ཐེག་མཆོག་
པ་ཆེན་པོའ་� འོད་དང་། དེ་ལས་མཆེད་པ་�་�ན་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� འོད་གཉིས་�ལ་�ང་�་རང་ཤར་བའོ། །རིག་པ་ནི་�ོ་�ེ་�་�་�ད་�ི་�ང་བ་ཆ་ཤས་�ི་�་དང་བཅས་པ་�ེ། �ལ་�ོགས་ལས། སངས་�ས་�ན་�ི་�་
�གས་ནི། །ད�ིངས་རིག་གཉིས་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་�་�་�ད་ཉིད་ལས། །ཆ་ཤས་�་ནི་བསམ་མི་�བ། །རང་�ང་ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་ལ། །རང་�ང་འོད་ནི་བསམ་མི་�བ། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་
བ�་ ང་གཉིས།

12-303
�ོན་མ་ལ། །ཟེར་�ན་ཐིག་ལེ་བསམ་མི་�བ། །ཡེ་ཤེས་�་ཡི་ངོ་བོ་ལ། །མཚ�ན་པའི་ཚ�ག་ནི་བསམ་མི་�བ། །�ེན་མེད་�ལ་�ི་�ང་བ་ལ། །འགག་མེད་འ�ང་བ་བསམ་མི་�བ། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ཉམས་�་�ང་�ལ་
ལ་གཉིས་ཏེ། གནད་�ིས་ག�ན་པ་དང་། དེ་ལས་ཤར་བའི་ཉམས་�ང་ངོ་། །དང་པོ་ལའང་�ིའི་བཞག་ཐབས་དང་། �ེ་�ག་གི་ག�ད་ཐབས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རང་ཤར་ལས། ཆོས་ཉིད་རང་�ང་ནམ་མཁའ་ལ། །
རིག་པ་ཡེ་ཤེས་མ་ཡེངས་པར། །འཛ�ན་མེད་ངང་�་བཞག་�ར་ན། །ཡེ་ཤེས་དག་པའི་རང་�ང་མཐོང་། །མ་རིག་འ�ལ་�ང་ཆོས་�མས་ལོག །ཅེས་པ་དང་། �བ་པ་མེད་པའི་�ལ་མཚན་ལ། །འ�ར་བ་མེད་པའི་�ོན་
མཛ�ད།
 མ་གསལ། །�ོག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ། །གསལ་འ�ིབ་མེད་པའི་འོད་�་གསལ། །ཅེས་པ་དང་། ནོར་�་རིན་ཆེན་བ�ད་�ི་ལ། །�ས་ཤིང་བ�ོམས་པས་�ེད་མི་འ�ར། །�ོན་མ་ད�ིངས་�ི་�ང་བ་ལ། །མ་ཡེངས་
གསལ་འཛ�ན་མེད་པར་བ�ག །དེ་�ར་དོན་ལས་མ་ཡེངས་ན། །རིན་ཆེན་བ�ད་�ིའི་�ོན་མ་ཡིན། །བཏང་བཞག་མེད་ན་�ེད་པའི་མཆོག །འཛ�ན་པ་མེད་ན་རང་སར་�ོལ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས།
�་ཡི་གནད་ནི་གདངས་�ིས་སོ། །ཡེ་ཤེས་འ�ག་�ངས་དག་གིས་སོ། །ཐིག་ལེ་བ�ིལ་ཞིང་ད�གས་པས་འ�བ། །འོད་ནི་ཡས་ཤིང་�ད་པའོ། །འ�ེལ་�ན་བ�མས་པས་�ང་གི་གནད། །འ�ག་པའི་ལས་ནི་མཐའ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-304
ཡིས་ད�ེ། །དེ་ཡི་འ�ར་�ེད་ལས་�ང་ཟད། །འ�ལ་པའི་�ེབས་དང་�ར་བའོ། །རིག་པའི་གནད་ནི་ད�ང་བ་དང་། །བ�ིལ་ཞིང་མཁའ་ལ་གཏད་པའོ། །ད�ིངས་�ི་གནད་ནི་བ�་བ་དང་། །ད�ག་དང་ཁམས་�ི་�ེར་
ཡས་�ར། །�ང་བའི་གནད་ནི་འཕེལ་དང་ཟད། །�་ཚ�གས་རང་སར་�ོལ་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་�་མཐོང་�ས་དེ་�ོགས་པར་�ེད་པའི་གནད་གདངས་དེ་ལ་མི་འ�ར་བར་བ�་བའོ། །ཡེ་ཤེས་མཁར་ཐབ་ལ་སོགས་
པའི་�ས་ན་འ�ག་�ངས་མི་འ�ར་བའོ། །ཐིག་ལེ་མ་འཕེལ་ན་མིག་ད�ས་�་�ིལ་ནས་འོད་�་ག�ད་པའོ། །འོད་�་ཡས་ན་�ིན་�ག་�་གཏད་པའོ། །�ོག་པ་འཐོར་ན་�ང་འཆིང་ཞིང་འཕེན་པའོ། །རིག་པའི་གནད་�་
 ༄༅། །�་�ད་མཁའ་ལ་ད�ང་བའོ། །ད�ིངས་�ི་གནད་ད�ས་�་བ�་ཞིང་མིག་�ར་ནས་�ིད་དེ་བ�་བའོ། །འདི་དག་གནད་དོ། །གཉིས་པ་དེ་�ར་ཉམས་�་�ངས་�ས་རིམ་པས་ཉམས་�་ཤར་བའི་

ཐེག་མཆོག་
ད�ིངས་རིག་གི་གནད་ནི། དང་པོ་ཉམས་�་ལེན་པ་ནས་མཐར་�ོགས་�ི་བར་ཏེ། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། རང་�ང་རིག་པའི་དངོས་པོ་དེ། །ཡེ་ཤེས་�་�་�ད་�་གནས། །དཔེར་ན་འདབ་ཆགས་འ�ར་�ེན་བཞིན། །
�ད་ཅིག་ཙམ་ལ་�ན་�་�། །དེ་ལ་�ི་ཡིས་ཐེབས་�ར་ན། །རི་�གས་མ�ོགས་པ་ཙམ་�་འ�ར། །དེ་ནས་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །�ང་བ་བ�ད་ལ་འཁོར་བ་ཙམ། །དེ་ནས་རང་�ང་བ�ས་�ར་ན། །དཔེར་ན་�ིག་�་�་
བ�་ ང་ག�མ།

12-305
�ར་གནས། །དེ་ནས་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །འ�ལ་ལམ་འ�ིག་པ་ཙམ་�་འ�ར། །དེ་ཡི་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །�ེམ་བཞིན་པ་དང་མེར་བར་འ�ར། །དེ་བས་ཤིན་�་བ�ས་�ར་ན། །འ�ོ་འོང་མ་ཡིན་འོད་�ང་མཐོང་། །
དེ་ཡི་དོན་ལ་བ�ན་�ར་ན། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་མཐོང་། །དེ་ལ་ཡང་དག་བ�ས་�ར་ན། །ཐིག་ལེ་�་དང་བཅས་པ་མཐོང་། །དེ་ཡི་དོན་ལ་མ་ཡེངས་ན། །འ�ལ་�ང་ལོངས་�ར་མཐོང་བར་འ�ར། །�་ཡི་�ང་བ་
དེ་�མས་�ན། །�་མ་འཇའ་ཚ�ན་ཇི་བཞིན་པའོ། །དེ་ལ་རབ་�་བ�ན་�ར་ནས། །ཉིན་མོ་མཚན་མོ་མེད་པ་ནི། །དཔེར་ན་ཅེ་�ང་མོ་ཡི་མིག །ཉིན་དང་མཚན་མོ་མེད་པ་�ར། །རང་�ང་ད�ིལ་འཁོར་དེ་བཞིན་ནོ། །
མཛ�ད།
 ཞེས་སོ། །དེའང་�ོང་ག�གས་�ི་འཇའ་འོད་ཐིག་ལེ་�་ལ་སོགས་པ་�ན། �ིའི་བར་�ང་ལ་ཡོད་པར་ཕལ་�་བ�ོད་པ་དང་། དེ་ན་ཡོད་�མ་�་འཛ�ན་ཏེ། �ིང་ས་ལོག་པས་དེ་�ར་མ་ཡིན་ཏེ། ནང་�ས་�ི་འོད་�་
�ངས་པ་ན་ཡོད་པ་�ན། མིག་གི་འོད་�་�ངས་པས་�ར་ནང་�་�ོང་ག�གས་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེའང་�ིང་གའི་གདངས་�་�ན་�བ་པར་འ�ོ་བ་ནི། ད་�་གཞི་�ང་ཤར་བའི་�ས་ཡིན་ལ། རང་ངོ་ཤེས་ནས་རང་
གདངས་ལ་ས་ལེ་བཞག་པས། ཇེ་དག་ལ་སོང་�ེ། �ང་སེམས་དག་�ས་�ན་�བ་�ི་�ང་བ་ཅི་ཡིན་པ་�ས་ནང་�་མཐོང་ནས་�ལ་གཞི་ཐིམ་ལ་ནང་�་འ�ག་�ས། ཚད་ཕེབས་ནས་ཟད་པར་འ�ོ་བ་�ེ། �ར་�བ་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-306
གཞི་�ང་གཞི་ལ་ཐིམ་པས་ཀ་དག་�་�ོལ་བ་ལས། �ང་བ་དེ་�ན་འཕེལ་བར་�ང་�ས་འཕེལ་བ་རང་མཚན་�་མེད་ལ། ནང་�་རང་ལོག་པ་ལས་འ�ིབ་པ་མེད་དོ། །འདིར་�ད་དང་མན་ངག་ལས་�ིའི་ནམ་མཁའ་ན་
ཡོད་པར་ག�ངས་པ་དེ། རེ་ཞིག་དགོངས་ཏེ་ག�ངས་པ་ནི་�ེན་�ིའི་ནམ་མཁར་མིག་གཏད་ན་མཐོང་བའི་ཆ་དང་དེ་ན་ཡོད་ཡོད་འ�་བས་སོ། །རང་བཞིན་�་�ི་ན་ཡོད་ན་གཞན་�ིས་�ང་མཐོང་�་�ང་བ་ལས། �ི་ན་
མེད་པར་ཤེས་ལ། གཞན་�ིས་རང་གི་�ོང་ག�གས་མི་མཐོང་བ་དེ་�ས་�ིས་བ�ིབས་པས་སོ། །རང་གིས་མཐོང་བ་ནི་འོད་�་དག་པའི་གསེང་ལས་ནང་�་ཤར་བ་མཐོངས་�ང་ལས་ནང་ན་ཉི་མ་ཤར་བའི་�ང་བ་མཐོང་
 ༄༅། །བ་བཞིན་ནོ། །གཏན་ཚ�གས་ནི་མིག་བ�མས་ནས་�ོང་ག�གས་མཐོང་བ་འདིས་�ང་ནང་ན་ཡོད་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་�་ལ་སོགས་པའི་�ང་བ་�ིའི་�ལ་ན་མེད་�ང་ཡོད་ཡོད་�ར་

ཐེག་མཆོག་
�ང་བ། མེ་ལོང་ལ་བ�ས་�ས་�ད་ཤར་བ་�ར། ནང་འོད་�་�ངས་པའི་མེ་ལོང་ན། �ིང་གའི་རིག་པ་�ད་�་�འི་གདངས་�ང་བ་དེ། �ལ་ལ་མེད་�ང་ནང་�་མཐོང་བ་དམིགས་པ་དག་པའི་འོད་�འི་ཡོན་ཏན་�ི་ཆ་
ལས་ཤར་བའོ། །�ི་ནང་གཉིས་ཆ་འཛ�ལ་བ་�ང་བ་ཙམ་ལ་འ�ལ་བའང་ཕལ་པ་�མས་རེ་བདེན། �ལ་འདི་�ར་གོ་ན་�ེས་�་ཤེས་རབ་ཅན་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �ོང་ནས་�ེས་པ་ཞེས་�་�ེ། �་ཚ�གས་རང་�ོལ་�ི་�ལ་
བ�་ ང་བཞི།

12-307
འ�ོར་པ་ཁོ་བོ་བཞིན་ནོ། །�ལ་འདི་དག་ཡིད་ཆེས་པའི་�ང་དང་�ར་བ་ནི། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། �་ཡི་�ང་བ་དེ་དག་�ན། །�ལ་�ི་�ང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །དཔེར་ན་ན་�ང་གཞོན་པ་ཡིས། །མེ་ལོང་
མཚན་ཉིད་གསལ་བ་ལ། །རང་གི་བཞིན་�ང་མཐོང་བ་�ར། །ཆོས་ཉིད་�ལ་�ི་ནམ་མཁའ་ལ། །རིག་པའི་�ང་བ་�་�་ཤར། །རང་གི་གནས་�གས་མཐོང་བ་ནི། །�ལ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །དམིགས་པ་དག་པས་
མངོན་�་གསལ། །རང་གི་ད�ིལ་དང་འཁོར་�་བཅས། །ཡེ་ཤེས་དོན་ལ་�ལ་མེད་�ང་། །སེམས་ཅན་�ས་ན་�ལ་�ར་�ང་། །མཐོང་བའི་�ལ་ལ་�ོགས་པ་ཆེ། །གོ་བའི་�ལ་ན་བདེ་བ་ཆེ། །�ང་བ་མཐོང་ན་ཉམས་
མཛ�ད།
 �ོང་ཆེ། །རང་རིག་གཅིག་�་�ོགས་�ི་མཆོག །�ང་བའི་�ལ་�་མེད་པས་ན། །�ོ་�ེ་�་�་�ད་ཉིད་ལས། །ཆ་ཤས་�་ནི་བསམ་མི་�བ། །ཅེས་སོ། །འདི་ནི་གོ་�་ཞིག་ཡོད་པས་�ོ་�ོས་ཅན་�མས་�ིས་རིག་པར་�འོ། །
རང་བཞིན་�་�ོགས་�་བས་�ལ་�ང་ཞེས་བ�ོད་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པས། �ིའི་ནམ་མཁའ་ལ་ད�ིངས་རིག་དང་�ོན་མ་�ང་ཞེས་�ོངས་པ་�མས་ལ་�ོགས་�་བའི་�ིར་བཤད་པར་�འོ། །རང་གི་ནང་�་གོ་�་ནི་�་
མ་བཞིན་ནོ། །�་པ་�ད་པར་ངེས་�ལ་ནི། རིག་པ་ལ་འ�ར་བ་མེད་པའི་གནད་�ིས། དང་པོ་གཞི་ནས་འཕགས་ཏེ་འཁོར་བར་འ�ལ་ཡང་རིག་པ་ངན་�་སོང་བ་མེད། དེ་ནས་�་མས་ངོ་�ད་དེ་�ོར་ནས་འ�མས་པ་དེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-308
�ིས་�ད་ཆོད་�ས་དགའ་བ་དང་། དང་པོ་�ོར་�ས་འ�ལ་པའི་�ས་�ི་རིག་པ་གཉིས་ལ་བཟང་ངན་�ད་མེད། མ་བ�ོམས་པའི་རིག་པ་དང་། བ�ོམས་�ས་ལ་�ད་མེད་པ་དང་། འཁོར་�ས་དང་། འདས་�ས་�ི་རིག་
པ་ལ་བཟང་ངན་མེད་དེ། གཉིད་�་སོང་�ས་དང་། སད་�ས་དང་། འ�ོ་ཁའི་རིག་པ་ལ་བཟང་ངན་�ད་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །འོན་�ང་�ང་�ལ་བཟང་ངན་�ི་ལམ་བདེ་�ག་ཙམ་ཡོད་པས། དེ་ལ་�ོས་ནས་ལམ་བ�ོམ་
པ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་བཟང་�་འ�ོ་བར་རེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རིག་པ་ལ་འཕོ་འ�ར་མེད་པའི་�ིར་རོ། །དེ་�ད་�འང་རང་ཤར་ལས། ཨེ་མ་ཧོ། ནོར་�་རིན་ཆེན་བ�ད་�ི་འདི། །ཐོག་མ་མེད་པའི་�ས་�ི་ཚ�། །ང་ཡི་ནོར་�་
 ༄༅། །རིན་ཆེན་�ོར། །དེ་ཚ�་�ག་བ�ལ་ལོག་པར་འ�མས། །ནོར་�་རིན་ཆེན་བ�ད་�ི་དེ། །བཙལ་བས་�ེད་པའི་གནས་མེད་དེ། །རང་ལས་རང་�ང་རང་གིས་�ོགས། །ནོར་�་རིན་ཆེན་བ�ད་�ི་དེ། །

ཐེག་མཆོག་
�ོར་བ་མ་ཚ�ར་�ེད་པ་ཚ�ར། �ོར་བས་དངོས་པོ་མཚན་མ་མེད། །�ེད་པས་དགའ་བའི་མདངས་དང་�ན། །�ེད་པའི་�ས་དང་�ོར་བའི་�ས། །�ད་མེད་གཅིག་གི་ངང་�་�ོགས། །ཞེས་སོ། །དེའང་རང་རིག་གི་ངང་�་
�ོར་བ་དེ་རང་གི་ངང་ནས་�ེད་�ང་། རང་རིག་གཅིག་གི་འཁོར་ལོ་ལས། གཞན་�་འ�གས་པ་མེད་དེ། �ལ་པོའ་� བང་མཛ�ད་�་ནོར་�་�ོར་ནས་ནོར་�་མེད་པས་�ག་བ�ལ་�ེད་པ་ཉིད། བང་མཛ�ད་ནས་�ེད་པས་
བ�་ ང་�།

12-309
དགའ་བདེ་�ས་�ང་གཉིས་ཀ་བང་མཛ�ད་གཅིག་ལས་མ་གཡོས་པ་བཞིན་�། རིག་པའི་ངང་ན་འཁོར་འདས་གཉིས་�་�ང་བ་ཡང་དེ་དང་འ�འོ། །འདི་ནི་ཡངས་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་�ོང་�ོགས་པ་ཡིད་བཞིན་མཆོག་གི་རང་
གནད་ངེས་པའི་གསང་ཚ�ག་�འོ། །གཉིས་པ་དེ་ལས་�ོན་མའི་ཉམས་ལེན་བ�ན་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �ོན་འ�ོ་གནས་�ི་མཚན་ཉིད། དངོས་གཞི་�ོན་མའི་གཏེམ་�ལ། དེ་ལས་�ང་བའི་འཆར་�གས་སོ། །དང་པོ་ནི།
ཚ�་འདིའི་�་བ་ཐམས་ཅད་�ངས་ཏེ། �་མ་དམ་པ་མཉེས་པར་�ས་ལ། རབ་�་དབེན་པའི་གནས་�ན་པས་བ�ན་པའི་ཁང་�ར་མི་གཡོ་བ་ག�མ་�ིས་འ�ག་ནས། �་མའི་�ལ་འ�ོར་�ོགས་པར་བ�ོམས་ལ་གསོལ་
མཛ�ད།
 བ་�ིང་ནས་འདེབས་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ོན་མ་གཏེམ་པ་འདི་�་�ེ། །དད་�ན་འཁོར་བའི་ཡིད་�ལ་བས། །�་མ་མཆོད་དང་གཏོང་བ་�། །འཁོར་བའི་�ེལ་བ་�ན་�ངས་ལ། །དབེན་པའི་�ོགས་སམ་�ར་
�ོད་�། །�ོགས་�ངས་གཅིག་�ར་གནས་པར་�། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཨར་ལ་གཏད་པ་དང་། དངས་�་འ�ག་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཙ�ག་�ར་འ�ག་ལ་མཐེབ་མ�བ་�ིས་གཏེམས་པས་དམར་གསལ་
�ངས་པའི་འོད་�མ་�ང་བ་ལ་གཏད་ནས་ཉམས་�་�ང་ངོ་། །�ན་�ང་ལ་�ངས་མང་བར་�ས་ལ། མཐེབ་མ�བ་�ི་�ོལ་བ་བཏང་ནས་དར་རེ་བ�་ཞིང་། ཡང་གཏེམས་པས་�ང་བ་མཐོང་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-310
�ི་�ང་བ་ཞེས་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། རང་གི་མཐེབ་དང་མ�བ་མོ་ཡིས། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་གཏེམས། །གཏེམས་པ་དེ་ལས་གང་�ང་བ། །ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ང་བའོ། །ཞེས་སོ། །དངས་�་འ�ག་པ་ནི། དེ་
ནས་འོད་�འི་�ང་བ་ལས་དང་པོ་�་བ་�་�་དང་། �གས་པ་�་མ་�་�་དང་། �ིན་�ིང་བ་�་�་དང་། མེ་�ག་འ�ོ་བ་�་�་དང་། ཉི་མ་དང་�་བ་དང་། �ར་མའི་�མ་པ་�་�་དང་། བར་�ང་གི་འཇའ་ཚ�ན་�་�་དང་།
འོད་དཀར་གསལ་དང་། སེར་གསལ་དང་། དམར་གསལ་དང་། �ང་གསལ་དང་། མཐིང་ག་དང་། �་ཚ�གས་དང་། �་བ་རིས་དང་། �ིབས་ཤར་དང་། �མ་�ིགས་དང་། ཐིག་ལེ་དང་། མཆོད་�ེན་དང་། �་�་དང་།
 ༄༅། །སེམས་ཅན་�ི་ག�གས་ཐ་དད་པ་�མ་�མ་ཕར་ཡལ་�ར་ཡལ་འ�ོ་འ�ར་རང་�ང་བའི་�ས་ན། དངས་�་བ�ག་པས་�ང་�འི་འཆར་�ང་ཚད་མེད་པ་འཆར་ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་ལས་ཡེ་

ཐེག་མཆོག་
ཤེས་འཕེལ་བའི་ཉམས། །ཁ་དོག་དང་ནི་ད�ིབས་�ི་ཡང་། །�ི་དང་ནང་�ན་གསལ་བར་�བ། །གོང་ནས་གོང་�་ངེས་པར་འཕེལ། །འདི་�ས་�ས་ངག་བདེ་བའི་�གས། །�ང་བའི་ཚད་དང་རིམ་པས་�ར། །ཅེས་
སོ། །ག�མ་པ་དེ་ལས་�ང་བའི་འཆར་�གས་ནི། དང་པོ་དམར་སེར་�མ་པོ་ལས། �ིས་འོད་�འི་�་�ད་�་�ང་ངོ་། །དེའང་�ང་གི་གནད་�ིས་འ�ལ་བ་ལས། �ིར་བ�ང་དལ་བ་གནད་དོ། །དེ་ནས་�ངས་པའི་ཆ་
བ�་ ང་�ག

12-311
ཉམས་�་�ངས་པས། �ོན་མ་མེ་ལོང་ཙམ། འོད་རེ་�ེ་ཙམ། ཐིག་ལེ་འཁར་ཕོར་ཙམ་ལས་�་དང་བཅས་པར་མཆེད་པ་ནི། དེ་ལས། དེ་�ར་གཏེམས་པའི་�ང་བ་ནི། །དང་པོ་དམར་པོ་དག་པ་ཡི། །དབང་�ོགས་�མ་
པོ་རང་གསལ་�ོགས། །མ�བ་གཉིས་དག་ལས་ག�མ་�་འ�ར། །དེ་ནས་ཡང་ཡང་གཏེམས་པ་ཡིས། །ཡེ་ཤེས་�་ཡི་ཁ་དོག་ནི། །དཀར་དམར་�ང་�་མཐིང་སེར་�ི། །�ལ་ལ་�ང་�ེ་�ོལ་བའོ། །དེ་ནས་�ོལ་�ལ་
�ིན་པ་ཡང་། །�ང་གི་ཆ་ཡིས་འ�ོ་འོང་དང་། །མེ་ལོང་དག་གི་ད�ིབས་ཙམ་ལས། །གཉིས་དང་ག�མ་�ི་ཆར་�ང་ངོ་། །དེ་ཉིད་�ག་�་གོམས་པ་ལས། །ཁ་དོག་�་ཡི་འོད་�ིས་�ང་། །རེ་�ེ་ཙམ་ལས་�་ཆད་�ང་། །
མཛ�ད།
 �ལ་�་ཙམ་ལས་མཐོང་ཚད་དོ། །དེ་ལས་གོམས་པའི་ཚད་�ེད་ནས། །ཐིག་ལེའི་ནང་�་�་དང་བཅས། །�ེད་�་དག་�་�ན་འགའ་གནས། །དེ་ལས་�་�་�ང་�་བཅས། །རབ་�་གསལ་བའི་ཐིག་ལེས་འ�ེལ། །ཡབ་
�མ་�་ཡི་�ང་བ་ཅན། །འ�ལ་�ང་ཟད་ནས་ཞིང་ཁམས་སོ། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་གི་�ས་�་�ར་བ�ན་པའི་ཚད་དང་�གས་�ི་རིམ་པ་�མས་འཆར་ཞིང་། ཡེ་ཤེས་�ོགས་པའི་�ང་བ་ད�ིངས་དང་། ཆོས་ཉིད་དག་
པའི་�ང་བ་རིག་པ་དང་། ཐིག་ལེ་�ིན་པའི་�ང་བ་�་ལས་ད�ིལ་འཁོར་�་ཚད་ལ་ཕེབས་ནས། �ར་ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་ལ་�ོད་དེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཡེ་ཤེས་�ོགས་པའི་�ང་བ་དང་། །ཆོས་ཉིད་དག་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-312
�ང་བ་ལས། །�ང་ག�མ་�ོགས་ནས་ཟད་པར་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། འདི་�ས་�ས་ངག་ཡིད་�ི་ཚད། །སོ་སོའ་� �ང་བ་མཐོང་�ས་�ི། །རང་ལ་�ིན་པས་�གས་�ོགས་ཏེ། །ཟད་པའི་ཚད་�མས་མངོན་པར་�ང་། །
ཞེས་སོ། །དེ་�ར་ཉམས་�་�ངས་པས་བ�ོན་འ�ས་རབ་�མས་ལོ་ག�མ། འ�ིང་�མས་ལོ་�། ཐ་མ་�མས་ལོ་བ�ན་�་བ་བ�་གཅིག །ཞག་�ག་ན་ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་མཐོང་ནས་འོད་�ས་�་�ོལ་ཏེ། དེ་
ཉིད་ལས། འདི་ལ་བ�ོན་འ�ས་ཆེ་�ང་གིས། །ཞག་དང་�་བ་ལོ་�མས་�ིས། །སོ་སོའ་� �ས་ལ་ངེས་པར་འ�བ། །འ�ར་བ་མེད་པའི་�ས་དག་ལས། །སོ་སོའ་� ཚད་ལ་ཕེབས་པའོ། །ཞེས་སོ། །འདི་ནི་ཉམས་�་ལེན་པ་
 ༄༅། །གསང་བའི་གནད་གལ་པོ་ཆེའོ། །ག�མ་པ་ཉིན་མཚན་ཁོར་�ག་གི་�ལ་ངེས་པ་ལ་བཞི་�ེ། �ོད་ལ་དབང་པོ་གནད་�་བ�་བས་�ན་པའི་�ོ་བཅད། ནམ་�ེད་ཤེས་�་�མ་པར་བ�ག་པས་ཤེས་

ཐེག་མཆོག་
པ་རང་ཐོག་ན་གསལ། ཐོ་རངས་ཡེ་ཤེས་གསལ་ལ་�ོན་པས་�ང་ཚ�ར་�མས་རང་སར་དག །ཉིན་པར་�ང་བ་�་ཡིས་བཏབ་པས། མཚན་མ་�མས་ཟིལ་�ིས་མནན་པའོ། །འདི་དག་�ར་ཡང་བཤད་མོད། འདིར་ཡང་
ཐོད་�ལ་�ི་�ོགས་�་བཤད་པས་མདོར་བ�ས་ཏེ་ཉམས་�་�ངས་ན། �ང་ཟད་�ར་དང་མི་འ�་བའི་�ད་ཡོད་དེ། ཉིན་�ས་�ང་པོའ་� �་�ངས་�ིས་མངོན་�མ་ལ་�་ཞིང་། འ�ལ་�ང་རང་འགགས་ལ་བཏང་བས་
བ�་ ང་བ�ན།

12-313
མཚན་མ་ཟིལ་�ིས་གནོན་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་�ས་ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ལ་ཤེས་པ་གཏད་དེ། ཐིག་ལེ་དེ་འཕེལ་�ས་ཤེས་པའང་གསལ་ཆ་འཕེལ་ལ། འ�ིབ་�ས་ཤེས་པ་ཇེ་�་ལ་སོང་བས་མཐར་དམིགས་མེད་�་
སོང་བའི་ངང་ལ་�ོ་དམིགས་བསམ་�ོ་བ�་མེད་པར་མཉམ་པར་གཞག་གོ །གཉིད་�་འ�ོ་ཁར་�ང་ཁང་ན་ཐིག་ལེ་�ོང་པ་ཡལ་བའི་ངང་ལ་སེམས་གཏད་ནས། གཉིད་�ི་འོད་གསལ་ངོས་བ�ང་ལ། ནམ་�ེད་ན་�ིང་
ནང་གི་འོད་གསལ་ལ་སེམས་བ�ང་ནས་ཉལ་བས། �ི་ལམ་འོད་གསལ་�་�ོལ་ནས་བག་ཆགས་�ན་འཆད་པའོ། །དེ་ནས་ཐོ་རངས་སེང་གེའི་�་�ངས་�ིས་ག�་གང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་ཨ་དཀར་པོ་གཅིག་ལ་ཤེས་པ་
མཛ�ད།
 གཏད་པས། གསལ་�ོང་�ོས་པ་དང་�ལ་བའི་དོན་ཁོང་ནས་འཆར་ཏེ། དེའི་ངང་ལ་ཇི་ཙམ་གནས་པར་བ�ོམ་པ་ཡིན་ནོ། །�ོང་�ག་པ་ལས། �ས་�ི་འ�ག་�ངས་གཟིར་�ས་ནས། །ཤེས་པ་ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་
འཕང་། །དེ་བཞིན་མིག་ནི་བར་�ང་ལ། །�ང་པོ་ཆེ་ཡི་�་�ངས་�ིས། །�ན་མེད་�ས་འདེབས་ཆེན་པོར་བཞག །དེ་�ར་རིག་པ་ནམ་མཁར་གཏད། །འདི་དང་འ�ལ་བ་མེད་པར་ནི། །�ལ་འ�ོར་�ན་�་གང་�ོམ་
པ། །ཉིན་�ས་�ང་བ་�ས་འདེབས་སོ། །མཚན་�ས་རང་གི་གནས་ཁང་�། །�ས་བཞི་མཉམ་པའི་ཚད་ག�ང་�ིར། །དབང་པོའ་� �ོ་�མས་རང་བ�ས་ནས། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ལ། །�ལ་འ�ོར་�ན་པས་སེམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-314
བཞག་པས། ཐིག་ལེ་ཉིད་ནི་འཕེལ་བ་ན། །ཤེས་པ་ཉིད་�ང་འཕེལ་བར་གཏད། །དེ་བཞིན་ཐིག་ལེ་�ར་�ར་ཚ�། །ཐིག་ལེ་ཇེ་�་ཇེ་�་ལ། །ཤེས་པ་ཇེ་�་ཇེ་�ར་གཞག །གཉིད་དང་�ི་ལམ་གནད་�ིས་ནི། །�ར་ཞེན་
བག་ཆགས་�ད་ནས་ད�ང་། །འདི་�ར་མཚན་མོའ་� �ས་�མས་�། །�ལ་འ�ོར་�ལ་དང་�ན་པས་�ོད། །འདིས་ནི་�ང་བ་རང་�ས་ཐེབས། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་ཉིན་མཚན་འཁོར་�ག་�་ཉམས་�་�ངས་པས།
འ�ལ་�ང་རང་འགགས་ཏེ་འོད་གསལ་�་�ོལ་བ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། �ས་དང་�ལ་དང་རིག་པ་ཡིས། །རང་�ང་དག་པའི་ཚད་�མས་བ�ང་། །དེ་�ར་རང་�ང་ཚད་ཟིན་ནས། །འ�ོ་�ག་འ�ལ་པའི་�ང་བ་འགག །དེ་
 ༄༅། །ཉིད་འགགས་པའི་�ས་�ི་ཚ�། །རིག་པ་�ང་ལ་ཐེབས་པ་ཡིན། །དེ་�ར་�ང་ལ་ནམ་ཐེབས་ཚ�། །རང་གི་�ས་�ང་མི་�ང་�ེ། །འ�ང་བས་བ�ེད་པའི་ཤ་�ག་�ས། །འ�ང་བ་རང་སར་དག་པའི་

ཐེག་མཆོག་
�ིར། །འདི་ནི་�ལ་�་�ང་བའི་�ིར། །འ�ལ་བས་ག�ང་བའི་ཡིད་�ི་�ས། །འ�ང་བ་རང་སར་སངས་པའི་�ིར། །འདི་ཡང་མི་�ང་རང་སར་ཡལ། །རིག་པས་ག�ང་བའི་འོད་�ི་�ས། །�་�འི་ད�ིལ་འཁོར་བཞིན་
�འོ། །འདི་ཚ�་ཆོས་ཉིད་ཟད་དང་ཉེ། །འདི་ལ་གང་གོམས་སངས་�ས་ཞིང་། །དེ་ནས་�ས་ག�མ་མཐའ་ཟད་ནས། །�་�ལ་�ོགས་པའི་�ས་ཐོབ་�ེ། །འདི་ཚ�་�ས་�ི་མཐའ་�མས་དང་། །�ལ་བ་ལ་ནི་ཉེ་བ་ཡིན། །
བ�་ ང་བ�ད།

12-315
གཞི་ལ་གོམས་པའི་�ལ་འ�ོར་པས། །རང་གི་གནས་�ང་�ོངས་པར་འ�ར། །ལམ་ལ་གོམས་པའི་�ལ་འ�ོར་པས། །འ�ང་བ་རགས་པའི་�ི་མ་ཟད། །འ�ས་�་ལ་ནི་�་གོམས་པ། །མི་�ོག་ས་ལ་འདི་ཡིས་�ིན། །
ཅེས་སོ། །དེའང་འོད་�ས་དང་བསམ་གཏན་�ི་�ས་གཉིས་�ི་�ད་ནི་འོད་�ས་རིག་པའི་རང་འོད་�ི་མ་མེད་པ་སངས་�ས་�ི་�ན་�ི་�ལ་ལས་སེམས་ཅན་�ིས་བ�ར་མེད་ལ། བསམ་གཏན་�འི་�ས་ནི་�མ་�ིན་
བག་ཆགས་�ེས་འ�ང་བཞིའི་�ལ་�ན་ཤིན་�་�ངས་པ་འ�ེས་ཆོས་ཅན་སེམས་ཅན་�འི་མིག་ཡོད་པ་ལ་�ང་བའི་�ད་ཡོད་པར་ཤེས་པར་�འོ། །དོན་ག�མ་པ་དགོངས་�ོང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཁོར་ལོ་�་ཆེར་བཤད་པ་ལ་
མཛ�ད།
 ག�མ་�ེ། ངོ་བོ་མདོར་བ�ན། རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད། �མ་པས་དོན་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། དེ་ཡང་དགོངས་པ་�་གང་ཞེ་ན། རི་བོ་�ི་ཆིངས་�ི་དགོངས་པས་�་བས་ལ་བ�་བར་
�འོ། །ཡེ་ཤེས་�ི་�གས་�ི་དགོངས་པས་ས་ག�ང་བར་�འོ། །ཐིག་ལེ་མཐོངས་�ོལ་�ི་དགོངས་པས་�ང་བའི་འཆར་�ལ་བ�ག་པར་�འོ། །ཉི་�་ཁད་མཉམ་�ི་དགོངས་པས་དོན་མཐའ་ལ་བ�ལ་བར་�འོ། །�་
མཚ�་�ོང་�ོལ་�ི་དགོངས་པས་རིག་པ་ད�ིངས་ལ་བ�ལ་བར་�འོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་�་ལས། དང་པོ་རི་བོ་�ི་ཆིངས་�ི་དགོངས་པའི་ངོ་བོ་ནི། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་འཕོ་འ�ར་མེད་པའི་རིག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-316
པ་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་མེད་པའོ། །དེ་ཉིད་དབང་པོས་�ོགས་�ས། ད�ིངས་རིག་�ལ་ལ་�ང་བ་ན་གང་ཟག་གི་དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལ་�་དགོངས་�ོད་འ�ས་བཞི་བཞིར་འཆར་བས་ཆ་བ�་
གཉིས་ཏེ། �ལ་�ོགས་ལས། རི་བོ་�ི་ཆིངས་�ི་དགོངས་པ་ཤར་བའི་�ས་ན། �ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �་བ་མཐར་�ིན་ཏེ། དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལ་�་བ་�མ་པ་ག�མ་འཆར་ཏེ། དབང་པོ་རབ་ལ་ཡེ་ཤེས་�ི་
�ང་བ་�ག་པར་འཆར་བའི་�་བ་ནི། རང་གི་ཡེ་ཤེས་�ོག་མེད་�ི་རིག་པ་�་དང་བཅས་པར་�ོགས་པའོ། །དེའི་ཚ�་དགོངས་པ་ནི་གསལ་བ་ལ་མི་གཡོ་བ་�་མཚ�་ལ་གཟའ་�ར་ཤར་བ་�་�འོ། །�ོད་པ་ནི་འགག་མེད་
 ༄༅། །�གས་�ང་གི་�ོད་པ་ནམ་མཁའི་མ�ང་བ�ོར་�་�འོ། །འ�ས་�་ནི་�ེ་མེད་རང་�ང་གི་�ང་བ་མཐོང་བའོ། །དབང་པོ་འ�ིང་གི་�་བ་ནི། རང་གི་རིག་པ་�ེ་བ་མེད་པ་ཙམ་�་�ོགས་སོ། །

ཐེག་མཆོག་
དགོངས་པ་ནི་�་མཚ�་ལ་དར་ཆགས་པ་�ར་�མ་�ོག་གི་�ོགས་དང་�ལ་བའོ། །�ོད་པ་ནི་མ་བཀག་�ག་པ་�ོན་པ་�་�་�ེ། �ང་བ་གང་ལ་ཡང་ཐོགས་�གས་མེད་པར་�ོད་པའོ། །འ�ས་�་ནི། མཚན་མ་ཟིལ་�ིས་
ནོན་པས་རང་གནས་�ི་དགོངས་པ་དང་�ན་པའོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་�་བ་ནི་�ང་བ་འདི་ཉིད་ལ་�་མའམ་�ལ་པ་�་�ར་�ོགས་པའོ། །དགོངས་པ་ནི་རང་གི་�ང་བ་ངོ་�ད་པས་བར་མ་དོ་ལ་ཡེ་ཤེས་འཆར་བར་ཤེས་པ་
བ�་ ང་ད�།

12-317
སེང་�ག་མངལ་�་དང་�ལ་བ་�་�་�ེ། �བས་�ི་ཡེ་ཤེས་བ�ིབས་པར་མཐོང་བའོ། །�ོད་པ་ནི། འཁོར་འདས་གཉིས་འཛ�ན་�ི་�ོད་པ་དང་�ན་པའོ། །འ�ས་�་ནི། �ས་བོར་ནས་རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་
ཁམས་�་ད�གས་�ིན་པའོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�གས་�ི་དགོངས་པའི་ངོ་བོ་ནི། རིག་པའི་�ལ་དབང་ཡེ་ནས་�ོགས་པར་�ོགས་པ་�ེ། དབང་པོ་ག�མ་�ིས་�ོགས་�ལ་ཐ་དད་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ཡེ་
ཤེས་�ི་�གས་�ི་དགོངས་པ་�ེས་པའི་�ས་ན། ཡང་གང་ཟག་དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་�ིས་�་�ངས་ག�མ་�་�ང་�ེ། དབང་པོ་རབ་�ིས་དབང་བ�ར་བ་དེ་ཉིད་�ེ་མེད་�ི་འ�ས་�་རང་ཆས་�་བ�ན་པ་
མཛ�ད།
 ཙམ་�ིས་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། ཤེས་རབ་�ི་�ོར་བས་ཐིག་ལེ་ལ་�ས་བཏབ་པས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མཁའ་མཉམ་�ི་དགོངས་པ་ལས་མ་གཡོས་པའོ། །�ོད་པ་ནི། �ང་�བ་�ི་སེམས་དཀར་དམར་ལ་གཙང་�ེ་མེད་
པར་�ོད་པའོ། །འ�ས་�་ནི། རིགས་�ི་སའི་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བའོ། །དབང་པོ་འ�ིང་གི་�་བ་ནི། �ང་བ་རིག་པའི་�ོབས་�་�ར་པ་ཙམ་�་�ོགས་པའོ། །དགོངས་པ་ནི། གསལ་ལ་མ་ཡེངས་པ་ཉི་�་�ང་�་
འ�ེལ་བ་�་�ར་གནས་སོ། །�ོད་པ་ནི། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་�ལ་འ�ོར་�ི་ངང་ལ་�ོད་པའོ། །འ�ས་�་ནི། �ེ་ཤི་མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐོབ་པའོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་�་བ་ནི། དབང་བ�ར་བའི་ཡོན་ཏན་�མས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-318
�ས་པར་འ�ང་བར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �འི་�་མཚན་མ་དང་བཅས་པ་ལ་བ�ེན་ཏེ་བ�ོམ་པའོ། །�ོད་པ་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་རོལ་པ་ལ་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི། ཡོན་ཏན་�ི་�ོ་ནས་སངས་�ས་འཐོབ་བོ་ཞེས་
སོ། །ག�མ་པ་ཐིག་ལེ་མཐོངས་�ོལ་�ི་དགོངས་པའི་ངོ་བོ་ནི། བར་དོའ་ཤ� ེས་རབ་རང་�ང་གི་རིག་པས་རང་�ང་གི་མཐོངས་རང་རིག་�་�ོལ་ནས་སངས་�་བ་�ེ། གང་ཟག་གི་དབང་པོའ་� �ེ་�ག་གིས་ཐ་དད་པ་ནི། དེ་
ལས། ཐིག་ལེ་མཐོངས་�ོལ་�ི་དགོངས་པ་ཤར་བའི་ཚ�། ཡང་དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལ་མཐོང་�ས་མི་འ�་བ་ག�མ་�་འཆར་ཏེ། དབང་པོ་རབ་�ི་�་བ་ནི། དཔེར་ན་�ར་མདའ་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པ་�ར།
 ༄༅། །ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་ཡོན་ཏན་�་ཤར་ནས། �ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་�ོལ་བར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། བར་�ང་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ་�ར་གསལ་བ་ཟང་ཐལ་�ན་ལ་�བ་པར་གནས་སོ། །�ོད་པ་ནི།

ཐེག་མཆོག་
ཡེ་ཤེས་�ི་�་�མ་པར་དག་པ་ལ་ལོངས་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི་�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་ཀ་དག་གི་སར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །དབང་པོ་འ�ིང་གི་�་བ་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་བདེ་བ་ཟག་མེད་ཆེན་པོའ་� �ང་བ་ཁད་�ིས་�ེ་
བར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �ད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་མཐོང་བའི་�ལ་�ད་པར་ཅན་རེ་རེ་མཐོང་བས། �ོགས་པ་�ད་པར་ཅན་རེ་རེ་�ེ་བ་དང་། ཆོས་�ི་�འི་�ང་བ་རེ་རེ་མཐོང་བ་དང་། �གས་ཀའི་དེ་བཞིན་ཉིད་�མ་
བ�་ �ག་�།

12-319
པར་དག་པའི་དགོངས་པ་ལ་གནས་སོ། །�ོད་པ་ནི། རང་གི་�གས་ཀའི་ཟེར་ཐག་དང་གཉིས་�་མེད་པར་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི། རང་གི་རིག་པའི་�ང་བ་�ེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་�ར་མཐོང་བའོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་�་བ་
ནི། ཡེ་ཤེས་དག་པའི་�ང་བ་ལ། ཕ་གི་ལས་ང་�ང་ངམ། ང་ལས་ཕ་གི་�ང་�མ་པར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �ང་བ་དེ་ཉིད་ལ་མཐོང་�ེད་མེད་པར་གནས་སོ། །�ོད་པ་ནི། ཐེ་ཚ�མ་དང་ཡིད་གཉིས་�ི་�ོད་པ་དང་
�ན་པའོ། །འ�ས་�་ནི། རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་ཁམས་�་ད�གས་འ�ིན་པའི་འ�ས་�་ཐོབ་པའོ་ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ཉི་�་ཁད་མཉམ་�ི་དགོངས་པའི་ངོ་བོ་ནི། �ང་�ོང་ཟང་མ་མཉམ་ཉིད་�་�ོགས་པ་�ེ།
མཛ�ད།
 དབང་པོས་སོ་སོར་�ེ་བ་ནི། �ལ་�ོགས་ལས། ཉི་�་ཁད་མཉམ་�ི་དགོངས་པ་�ོང་�ོལ་བའི་�ས་ན། དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལ་མཐོང་�ས་ག�མ་�་འཆར་ཏེ། དབང་པོ་རབ་�ི་�་བ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་
�་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི་འགག་མེད་�ི་ཡེ་ཤེས་�་བོའ་� ག�ང་�་�་དང་མི་འ�ལ་བའོ། །�ོད་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� �ོད་པས་རོལ་པ་མ་འགགས་པར་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་�ོར་བ་
དང་�ོལ་བ་གཉིས་ཏེ་�མ་པ་བཞི་འ�་འ�ལ་མེད་པའི་འ�ས་�་ཐོབ་བོ། །ཡང་དབང་པོ་འ�ིང་གི་མཐོང་�ས་ག�མ་ནི། �་བ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་�་མེད་པར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-320
�ི་རང་བཞིན་བར་�ང་ལ་ཉི་�་ཤར་བ་�་�འི་ངང་ལ་གནས་སོ། །�ོད་པ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་གསང་བའི་ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་ལ་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི། རིགས་�ི་སངས་�ས་�འི་�ོར་བའི་�མས་�་སངས་�ས་པའི་
འ�ས་�་ཐོབ་བོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་མཐོང་�ས་ག�མ་ནི། �་བ་ཡབ་�མ་�ི་�ོར་བས་�ང་�བ་�ི་སེམས་�ར་མཚ�ན་པའི་�་བར་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �འི་རང་བཞིན་�ིང་པོ་�ན་པས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་གསལ་
བའི་ངང་�་གནས་པའོ། །�ོད་པ་ནི། �ན་�་བ�ད་�ི་�་ལ་�ོད་པའོ། །འ�ས་�་ནི། བར་མ་དོ་ལ་ཡི་དམ་�འི་�་�ས་བ�ང་�ེ། �ང་བ་དག་པའི་འ�ས་�་ཐོབ་པའོ་ཞེས་སོ། །�་པ་�་མཚ�་�ོང་�ོལ་�ི་དགོངས་
 ༄༅། །པའི་ངོ་བོ་ནི། ངང་�ངས་མཉམ་པའི་ཆོས་ཉིད་�་རང་བཞིན་�གས་�ི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་�ེ། དབང་པོ་སོ་སོས་ད�ེ་ན། �ལ་�ོགས་ལས། �་མཚ�་�ོང་�ོལ་�ི་དགོངས་པའི་�ས་ན།

ཐེག་མཆོག་
ཡང་དབང་པོ་ག�མ་ལ་མཐོང་�ས་ག�མ་འཆར་ཏེ། དབང་པོ་རབ་�ི་�་བ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� མཛད་པས་ཅིར་�ང་རང་གི་�ང་བ་ཉིད་�་�ོགས་སོ། །དགོངས་པ་ནི། �ང་བ་ལ་ཆགས་ཞེན་�ང་བ་ཆང་གིས་ར་རོ་བ་
�་�འོ། །�ོད་པ་ནི། འཁོར་བ་དང་�་ངན་ལས་འདས་པར་�ོད་དོ། །འ�ས་�་ནི་�ང་བ་ལ་མི་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆིག་ཆོད་�་�ེ་བའི་འ�ས་�་ཐོབ་པའོ། །དབང་པོ་འ�ིང་གི་མཐོང་�ས་ག�མ་ནི། �་བ་གསལ་བ་
བ�་ རེ་གཅིག

12-321
ཟང་ཐལ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ར་�ོགས་པའོ། །དགོངས་པ་ནི། �ག་ལ་�ན་�ང་བ་འབབ་�་�་�་དང་�ན་པའོ། །�ོད་པ་ནི། �ན་�ི་�ོད་�ལ་མ་ཡིན་པ་རི་�གས་�་�འི་�ོད་�ལ་དང་�ན་པའོ། །འ�ས་�་ནི། �ོང་པ་ཡེ་
ཤེས་�ི་�ིང་པོ་ལ་མཐར་�ིན་པའི་ངེས་པ་�ེད་དོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་མཐོང་�ས་ག�མ་ནི། �་བ་ནི། འ�ལ་པའི་�ང་བ་ཁད་�ིས་�ང་བར་འདོད་པའོ། །དགོངས་པ་ནི། �་དང་མིའི་སེམས་འཛ�ན་ལ་གནས་སོ། །�ོད་
པ་ནི། བཅོས་མ་གཉིས་འཛ�ན་�ི་�ོད་པ་དང་�ན་ནོ། །འ�ས་�་ནི། �་དང་མིའི་གོ་འཕང་ཐོབ་བོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་�མ་པས་དོན་བ�་བ་ནི། དགོངས་པ་�་པོ་དེས་གསང་བ་�ིང་ཏིག་གི་�ལ་འ�ོར་�ན་བཅིངས་ཏེ།
མཛ�ད།
 �ལ་འ�ོར་པའི་ཉམས་ལེན་�་ཤར་བ་ནི། རི་བོ་�ི་ཆིངས་�ིས་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �་བ་མཐོ་དམན་དང་དལ་ཁོད་མེད་པར་�ོམས་ཏེ་ལ་བ�ས། ཡེ་ཤེས་�ི་�གས་�ིས་དེའི་ངང་�་རང་གནས་ཆོས་ཉིད་�་ས་བ�ང་།
ཐིག་ལེ་མཐོངས་�ོལ་�ིས་ད�ིངས་�ང་ལས་རིག་པའི་�ོལ་�ལ་བ�ག །ཉི་�་ཁད་མཉམ་�ིས་དགོངས་པ་ཆོས་ཟད་�ི་�ོང་�་བ�ལ། �་མཚ�་�ོང་�ོལ་�ིས་ད�ིངས་རིག་ཀ་དག་གི་སར་བཙན་ས་འཛ�ན་པའོ། །
དེའང་དང་པོ་�་བས་�་འ�ས་པས་འ�ལ་�ང་གི་འཇིགས་པ་ཟིལ་�ིས་གནོན་པ་སེང་གེ་�མ་བ�ིངས་�་�་དང་། གཉིས་པས་རང་དབང་ཆོས་ཉིད་�་ཐོབ་པ་�ལ་རིགས་དབང་བ�ར་བ་�་�་དང་། ག�མ་པས་དག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-322
པ་ད�ིངས་�་�ིན་པ་�་�འི་�་�་�ོང་�་ལས་འཐོན་པ་�་�་དང་། བཞི་པས་�ན་མཉམ་ཡངས་པ་ཆེན་པོར་གདལ་བ་ཉི་�་གཉིས་མེད་�་�ོམས་པ་�་�་དང� �་པས་རང་�ང་ཡེ་ཤེས་�་གསལ་བ་རི་རབ་�ི་མ�ལ་
ནས་ཉི་མ་ཤར་བ་�་�འི་དགོངས་པར་ཐིག་ལེ་མཆོག་གསང་�་ན་མེད་པའི་དོན་འ�ས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནི། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། རི་བོ་�ི་ཆིངས་�ི་དགོངས་པ་ནི། སེང་གེ་�མ་པར་བ�ིངས་པ་�་�འོ། །ཡེ་
ཤེས་�ི་�གས་�ི་དགོངས་པ་ནི། �ལ་རིགས་�ི་བོ་ནས་དབང་བ�ར་བ་�་�འོ། །ཐིག་ལེ་མཐོངས་�ོལ་�ི་དགོངས་པ་ནི་�་�འི་�་�་�ོ་ང་ནས་ཐོན་པ་�་�འོ། །ཉི་�་ཁད་མཉམ་�ི་དགོངས་པ་ནི་ཉི་མ་དང་�་བ་
 ༄༅། །གཉིས་�་མེད་པར་�ོམས་པར་�གས་པ་�་�འོ། །�་མཚ�་�ོང་�ོལ་�ི་དགོངས་པ་ནི། རི་རབ་�ི་མ�ལ་ནས་ཉི་མ་ཤར་བ་�་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་�ར་དགོངས་པ་�་པོ་རེ་རེ་ལ་དབང་པོ་ག�མ་

ཐེག་མཆོག་
ག�མ་�་�ེ་བས་བཅོ་�་པོ་རེ་རེ་ལ་�་དགོངས་�ོད་འ�ས་བཞི་བཞིར་�ེ་བས་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་�ག་�ར་�ང་བ་ནི་བ�ལ་པའི་འཕེལ་འ�ིབ་དང་སེམས་ཅན་�ི་ཉོན་མོངས་པ་དང་�་བའི་�མ་�ངས་�ག་�་�ར་བ་
ལས། ཡེ་ཤེས་�ི་རང་བཞིན་ཉམས་�་ལེན་པའི་�མ་དག་�་�ོན་པ་�ོ་�ེ་འཆང་གིས་ག�ངས་པའོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། �ན་�བ་ཐོད་�ལ་�ི་ཡེ་ཤེས་ཉམས་�་ལེན་པའི་གནད་ངེས་པ་�ེ་རིམ་
བ�་ རེ་གཉིས།

12-323
ཁང་ཉི་�་པའོ།། །།དེ་�ར་�ིད་�ི་�ལ་�ིས་ཉམས་�་ལེན་པའི་ཐབས་�མས་བ�ན་ནས། ད་ནི་ངོ་�ོད་�་གདབ་པས་ཉམས་�་ཇི་�ར་�ང་བའི་རིམ་པ་�་ཆེར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་�ོད་�ིའི་རིམ་པས་ཆོས་
ཐམས་ཅད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། དེའི་�ེ་�ག་ངེས་པས་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་མཚ�ན་དཔེ་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་�ོད་པའི་�ོན་�་འ�ོ་བ་དང་། ངོ་�ད་པ་དངོས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གནས་ཁང་
�ོགས་�ེད་པ་ཉི་མའི་ཟེར་ཐག་དང་བཅས་པར་མན་ཤེལ་�ི་མ་མེད་པ་�་གོན་�་�་བ་�ེ། ངོ་�ོད་�ས་པའི་�ད་ལས། གནས་ཁང་�ོགས་ནི་�ེད་པར་ཡང་། །�་ག་ཉི་མའི་ཟེར་�ན་ལ། །གསལ་བར་�ེད་པའི་མེ་ལོང་
མཛ�ད།
 �ར་བ་ཡིས། །འོད་�ི་�ང་བ་�ིར་�ང་མཐོང་བ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དེ་ལ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་མེ་ལོང་དཔེའི་ངོ་�ོད་�་�ོན་�ང་�ོན་པའི་�ིན་�ིས་བ�བས་ལས། འཛམ་�འི་�ིང་འདིར་�ང་�ལ་ནི། འཁོར་བ་དོང་
�གས་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�ད་ལས། སངས་�ས་�་ཡི་ག�ང་འཛ�ན་པ། །ཤེལ་�ི་མཆོད་�ེན་�ི་འཕང་�། །ཡེ་ཤེས་�་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །མཁའ་�ོང་�་ཡི་ག�ང་འཛ�ན་པ། །�ང་མེད་མཁའ་ལ་�བ་པར་གདལ། །
ཁ་དོག་མ་འ�ེས་སོ་སོར་གསལ། །ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ། །ངོ་བོ་འགག་མེད་དག་པའི་གཞི། །རང་བཞིན་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་�། །�གས་�ེ་ག�གས་�་ཡོངས་�་བ�ན། །�ོ་�ེ་ད�ིངས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་ནས། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-324
རང་བཞིན་�ན་�ིས་�བ་པའི་�། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�་�འི་�། །མི་གསལ་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན། །ཤེལ་�ི་མཆོད་�ེན་�ི་འཕང་�། །�ོ་�ེ་འཆང་གི་གཡོན་�་བབས། །གདངས་�ི་�མ་པ་ག�མ་�ན་པ། །�ང་
ཤར་མཚམས་ནས་�ར་ལ་འ�ག །མཚན་མོའ་� �ོགས་ནས་ཉིན་མོ་�། །ཤེས་རབ་གཡས་�ར་�ང་བཞག་ན། །སངས་�ས་ཉག་གཅིག་ངེས་མཐོང་འ�ར། །ཤེས་རབ་�ག་མཐོང་ཡེ་ཤེས་ནི། །སངས་�ས་དགོངས་པ་
ཉག་གཅིག་ཡིན། །བ�ད་�ི་�ེ་ཡིས་དོན་�ར་ན། །རིག་པའི་�་�ག་ཚ�ག་གཅིག་ཡིན། །འ�ར་མེད་�ོ་�ེ་�ས་�ི་མཆོག །མན་ངག་ཏི་ཀ་�ར་འ�ོས་ཅན། །�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་ཞལ་ཆེམས་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། དེ་ནས་
 ༄༅། །�མ་�་�་ག�མ་�ི་གནས། �མ་པར་�ལ་བའི་ཁང་བཟང་གི་ཡང་ཐོག །པ་ཏ་རི་ཀད་ཀ་ཞེས་�་བར་བབས་སོ། །དེ་ནས་རི་བོ་�ེ་�འི་�ེ་ལ་བབས་སོ། །དེ་ནས་�ོ་�ེ་གདན་�་བབས་སོ། །དེ་

ཐེག་མཆོག་
ནས་གངས་ཏི་སེ་ལ་བབས་སོ། །དེ་ནས་མཆོད་�ེན་ཆེན་པོ་དེ་འོད་ཟེར་�་འ�ོས་ཏེ། སེམས་ཅན་�ི་�ོག་པ་བསལ་ལོ་ཞེས་ག�ངས་ཏེ། ཐོག་མ་འཇིག་�ེན་འདི་ཆགས་�ས་�ོ་�ེ་ད�ིངས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་ནས་�ལ་པ་
རང་བཞིན་�ི་�ིན་�བས་ལས། �ོན་པ་�ོ་�ེ་འཆང་འ�ོ་བའི་དོན་ལ་དགའ་�ན་བ�ེགས་པར་�ོན་པའི་གཡོན་�་བབས་ནས། �མ་�་�་ག�མ་དང་། རི་བོ་�ེ་�་དང་། �ོ་�ེ་གདན་དང་། གངས་རི་ཏི་སེའི་བར་�་
བ�་ རེད་ག�མ།

12-325
འ�ོ་བའི་དོན་ལ་གཅིག་ནས་གཅིག་�་བབས་ཏེ། དིང་སང་ཏི་སེའི་�ེ་མོ་རིན་པོ་ཆེ་འོད་འ�ོ་བའི་ཁང་�་ན་བ�གས་ཏེ། མཁའ་འ�ོ་དང་�བ་པ་དང་རིག་�གས་འཆང་�་མས་བ�ི་�ང་�་�ེད་ཅིང་འ�ན་ཏོ། །དེ་�ར་
དངོས་�ི་མེ་ལོང་མེད་ན་ཡང་། མཚ�ན་དཔེ་ངེས་པ་ལ་ནོར་�་�་ཚ�གས་སམ། གངས་དང་�་མཚ�འི་�ིང་ལ་སོགས་པ་ནས་རང་�ང་བའི་མན་ཤེལ་བཙལ་ལ་ངོ་�ོད་པའི་མེ་ལོང་�་�་བ་ནི། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། རིན་
ཆེན་�ིང་པོ་ནོར་�་འོད་འབར་རམ། །ནོར་�་མར་གད་�ོན་པོ་�་ཤེལ་ལམ། །ས་ཡི་�ིང་པོ་རིན་ཆེན་མིག་མ་�ག །�ོ་ཡི་�ིང་པོ་རིན་ཆེན་མེན་ཤེལ་�ིས། །སངས་�ས་�མས་�ི་གནས་�གས་གཏན་ལ་འབེབས། །ཞེས་
མཛ�ད།
 པ་དང་། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་མཚ�ན་དཔེ་ནི། །�ི་མེད་དཀར་པོ་�་བའི་མདོག །�ན་དང་�ང་བའི་མཚམས་ནས་བ�ག །ནོར་�་འོད་གསལ་�ི་མེད་པས། །�ང་བ་ཁ་དོག་�་དང་�ན། །�་�་
སོ་སོར་མ་�ེ་བས། །མ�ན་དང་�བ་�་ད�ེར་མི་�ེད། །�ང་གསལ་ཆོས་ཉིད་འོད་པོ་ཆེ། །གསལ་བའི་ཆོས་ཉིད་�ན་�་འབར། །�ང་�ེད་�ོན་མ་�ན་�ི་མཆོག །�ོང་པ་ཆེན་པོའ་� མཁའ་�ོང་�། །�ང་བ་ཐམས་ཅད་
འོད་�་ཤར། །ཤར་བ་དེ་ཉིད་�ོགས་པ་མིན། །�ས་�ང་བ�ང་བར་�ས་མ་ཡིན། །གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་མིག་�ན་པས། །རང་�ང་�ི་མེད་�་�ས་བཞིན། །བཞིན་བཟངས་ད�ིལ་འཁོར་མཐོང་འ�ར་ཏེ། །ཡེང་མེད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-326
�ོགས་ཆེན་བ�ོམ་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�་�འི་མེ་ལོང་དེ་ག�ངས་�ས་�ི་མ་བ�ས་ལ་རང་གི་�་བའི་�་མར་མོས་པས། ཨ�་�ཿ�ྃ་བ�་�ོང་གིས་�ིན་�ིས་བ�བས་ལ་�ེན་འ�ེལ་�ིང་པོས་མེ་ཏོག་འཐོར་ཞིང་ཤིས་པ་
བ�ོད་ལ། ཡན་ལག་བ�ན་པས་མངའ་གསོལ་ཏེ། �ར་ཡང་ཤིས་པ་བ�ོད་ནས། དར་ཚ�ན་�་�་དང་�ིའི་�ེ་མ་བ�ོས་པས་ན་བཟའ་གསོལ་ཏེ། དཔེ་ཐམས་ཅད་�ི་�ོན་�་འ�ོ་བར་�འོ། །གཉིས་པ་ངོ་�ད་པ་དངོས་
ལ། བ�ད་པ་དང་། ངོ་�ད་པ་གཉིས་ལས། བ�ད་པ་ནི། སངས་�ས་དགོངས་པས་བ�ད་པ། རིག་འཛ�ན་བ�ས་བ�ད་པ། གང་ཟག་�ན་�ངས་ནས་བ�ད་པ་ག�མ་བ�ོད་ལ། ངོ་�ད་པ་དངོས་ནི། གདམས་པ་ཟབ་
 ༄༅། །མོའ་� ངོ་�ོད་ཐེག་པ་གཅིག །རིགས་གཅིག །ཐིག་ལེ་གཅིག །ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག །དཔེར་གཅིག་�ེ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་མེ་ལོང་གིས་ངོ་�ད་ན། དཔེ་ལ་བ�ེན་ནས་དོན་ངོ་ཤེས་ཏེ། �ོས་པ་མེད་

ཐེག་མཆོག་
པའི་�ོང་། བསོད་ནམས་བ�ན་པའི་�། �ལ་པའི་�་�ོ་�ེ་འོད་�ངས་ལ། བཅོམ་�ན་འདས་གཟི་བ�ིད་མཐའ་ཡས་�ིས། �ེ་མེད་དག་པའི་�ོང་ནས། �ིང་པོ་�ང་�བ་མཆོག་གི་ཐིགས་པ་ག�མ་�ོས་ཏེ། �་མངོན་
པར་�ང་བ་�་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་�་ནས། �འི་ཐིགས་པ་མེན་ཤེལ་གསང་བའི་�་�ང་ནས་དཔེའི་ཡེ་ཤེས་�་བཞག །ག�ང་�ོས་པ་མེད་པའི་�ོང་ནས། ག�ང་གི་ཐིགས་པ་བ�ད་�ི་�ང་�བ་སེམས་�ི་ཡང་�ན་
བ�་ རེ་བཞི།

12-327
�ང་ནས། དོན་�ི་ཡེ་ཤེས་ངོ་�ད། �གས་�ོ་�ེ་�ར་མི་འ�ར་བའི་ངང་ནས། �གས་�ི་ཐིགས་པ་�ིང་པོ་�ང་�བ་�ི་སེམས་གསལ་བའི་�ོན་མ་�ང་ནས། �གས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ིས་ཡིད་ཆེས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་བོ། །�འི་
ཐིགས་པ་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་�ས་�ས་པ། རང་བཞིན་�མ་པར་དག་པ་�ི་མ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མ�ན་�བ་མེད་པར་གསལ་བས། ཡེ་ཤེས་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོ། �ི་ནང་མེད་པར་གསལ་བས། གཉིས་�་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས།
ནང་མེད་པའི་ནང་ནས། �ེན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆ་མ་འ�ེས་པར་གསལ་བས། མ་འ�ེས་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་ཡེ་ཤེས། �ེ�་�ང་བ་དམ་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་དང་�ས་མཉམ་�་�ང་བས། �ན་ཅིག་འ�ང་བའི་ཡེ་
མཛ�ད།
 ཤེས། �ང་བ་མཐའ་ཡས་�ི་�འི་ག�ང་འཛ�ན་ཅིང་། སེམས་ཅན་�ི་�ོག་པ་སེལ་བ། �་ག�ང་རིང་བ�ེལ་ཆེན་པོ་ཞེས་�འོ། །�་ག�མ་ཡེ་ཤེས་�འི་དཔེ་མཚ�ན་པས་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་ཡེ་ཤེས་གསལ་བ་�ེ། མཚ�ན་
དཔེའི་�མ་པ་མང་ན་ཡང་དཔེ་�མས་�ི་ནང་ནས་མཆོག་�་�ར་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཤེལ་ལ་�་�ེ། ཤེལ་རང་བཞིན་�ིས་�མ་པར་དག་པ་�ི་ནང་མེད་པར་གསལ་བ་དེས་མཚ�ན་པས། ཆོས་�་ངོ་ཤེས། ཤེལ་�ི་ནང་འོད་ལ་
བ�ེན་ནས། ཤེས་རབ་�ོག་�་�ར་པའི་�ང་ཡན་ལག་བཞི་�ན་ལས། ཤེས་རབ་�ི་�ར་གསལ་�གས་ངོ་ཤེས། �ིར་གསལ་�ི་འོད་ལ་བ�ེན་ནས། �ལ་པའི་�་འོད་�ི་ཤར་�གས་ངོ་ཤེས། ཤེལ་�ེན་ཅིང་མཚ�ན་ནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-328
གཞི་གནས་�ི་ཡེ་ཤེས་ངོ་ཤེས། ནང་གསལ་�ི་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་ཤེས། �ིར་གསལ་�ིས་�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་ཤེས། ནང་�་ཐིམ་པས་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་ཤེས། ཤེལ་�ི་
�ང་བ་�་ཚ�གས་མཚ�ན་པས། �ང་�གས་ངོ་ཤེས། ཤེལ་རང་གི་ངོ་བོ་མཚ�ན་པས་གནས་�གས་ཉག་གཅིག་�་ངོ་ཤེས། ཤེལ་འོད་དང་བཅས་པས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�་ངོ་ཤེས་ཏེ། དེ་དག་�ང་མཚ�ན་དཔེ་ངེས་པའི་
�ོགས་བ�་ན། �ོན་མ་�མ་པར་བཀོད་པའི་�ད་ལས། དགོངས་པ་བ�་དང་�ན་བ�ད་ནས། །གསང་�གས་དོན་�ི་ཚད་མ་འ�ང་། །དཔེ་ལ་བ�ེན་ནས་དོན་ངོ་ཤེས། །�གས་ལ་བ�ེན་ནས་ཡིད་ཆེས་འ�ར། །དོན་�ི་
 ༄༅། །�ིང་པོ་ཐག་ཆོད་པས། །གཞི་ལ་�བ་པའི་ཤེས་རབ་ག�མ། །ས་བོན་�ལ་�་གནས་པ་དེ། །�ེན་ལས་�ང་བའི་ཤེས་རབ་�ིས། །འ�་ཡི་�ལ་�་�ིན་པ་ཡིས། །མ་རིག་པ་ཡི་�ན་པ་སངས། །

ཐེག་མཆོག་
ཤེས་�འི་�ིབ་པ་རང་དག་པས། །མ་བཙལ་འ�ས་�་རང་གིས་མཐོང་། །ཞེས་ག�ངས་པའི་དོན་རིམ་པ་ཇི་�་བ་བཞིན་�་ངོ་�ད་པར་�་�ེ། དེ་ལ་ཐོག་མའི་�ི་གཞི་རང་�ང་ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�། ངོ་�ད་པར་�འོ། །དེ་ལ་
ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་�་བ�གས་པ་དེ། �ོང་པ་རིག་པའི་�ིང་པོ་ཅན་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་དེ། མེ་ལོང་�ངས་པ་གཅིག་�ོབ་དཔོན་�ིས་བ�ང་ལ། �ོབ་མ་ལ་བ�ན་ཏེ། འདི་�ད་བ�ོད་དོ། །�ན་�་བཟང་
བ�་ རེ་�།

12-329
པོའ་� �ང་གསལ་མེ་ལོང་འདི། །�ོགས་མ�ན་དཔེ་ཡིས་རང་བཞིན་�ོགས་པར་�ེད། །�ོགས་པའི་དོན་དེ་�ང་གསལ་ངོ་�ོད་ཡིན། །དང་པོ་�ན་བཟང་གནས་�གས་ངོ་�ོད་ཡིན། །རིག་པ་ཟང་ཐལ་གནས་པས་མེན་
ཤེལ་འ�། །རིག་པ་�ོག་མེད་གསལ་བས་མེན་ཤེལ་འ�། །རིག་པ་�ན་�བ་གནས་པས་མེན་ཤེལ་འ�། །རིག་པ་མ་འགགས་�ོགས་མེད་མེན་ཤེལ་འ�། །ཞེས་ག�ངས་པས། འོད་�་�ིར་མི་གསལ་�ང་། ནང་ན་
གསལ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་�ི། རང་བཞིན་ནི། འོད་དཀར་པོའང་ཁོ་རང་དང་ད�ེར་མེད་�་གནས་པས་�གས་�ེ་མཚ�ན། ཤེལ་ངོ་བོས་ཀ་དག་དང་ག�མ་�་མཚ�ན་�ང་། ད�ེར་མེད་པས་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་གི་དོན་
མཛ�ད།
 དཔེ་དེས་ཇི་�ར་གནས་པ་ཁོང་�་�ད་པར་�འོ། །དེ་ནས་འ�ལ་གཞི་མཚ�ན་པ་ནི། ཤེལ་ཉི་ཟེར་ལ་�ར་ལ། ནང་འོད་གཉིས་�ིར་བ�ན་པས། གཞི་ལས་གཞི་�ང་ཤར་བའི་�ས་�ི་�་བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་མ་རིག་པ་
�འི་�ེན། ཁ་དོག་�་�ན་�ལ། དཀར་པོ་�་�ོ་དེ་�ན་�་ཚ�ལ་བའི་ཡིད་མཚ�ན་པས། ཐོག་མའི་འ�་བ་དེ་འོད་དང་�ན་ཅིག་ཤར་བས། �ན་ཅིག་�ེས་པའི་མ་རིག་པ་ཤེས་�འི་�ིབ་པར་ཤར་རོ། །�ན་�་བཟང་པོ་གཞི་
ནས་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་�ི་དབང་པོས་�ད་ཅིག་གཅིག་གིས་�ེ་�ག་�ེད། �ད་ཅིག་གཅིག་གིས་�ོགས་སངས་�ས་ནས། སངས་�ས་�ན་�ི་�ི་མེས་ཡང་མེས་ཆེན་པོར་�ར་སངས་�ས་པ་ཡིན་ནོ། །�ོལ་�ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-330
འདིས། དང་པོའ་� སངས་�ས་�ི་�ང་�ལ་དང་འཆར་�ལ་�ན་ཤེས་པར་�འོ། །དང་པོའ་� སངས་�ས་�་མེད་པ། །སངས་�ས་ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད། །ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག་�ི་མ་མེད། །ཅེས་འཇམ་དཔལ་ལས་ག�ངས་པས་
ཏེ། �ན་�་བཟང་པོའ་� �ོལ་གཞི་བ�ན་པའོ། །དེའང་གཞི་ལས་གཞི་�ང་�་ཤར་བ་ངོ་ཤེས་ཏེ་�ོལ་ནས་འཁོར་བར་འ�ལ་མ་�ོང་བའི་སངས་�ས་ད་�འང་ད�ིངས་ནས་འཆར་བ་དཔག་�་མེད་པ་ཡོད་པར་ག�ངས་
སོ། །གཞི་�ང་དེ་སེམས་ཅན་�མས་�ིས་རང་�ང་�་མ་ཤེས་ཏེ། �ན་�་བ�གས་པའི་མ་རིག་ཉོན་མོངས་�ིབ་པར་ཤར། ཅེས་པས། རིག་པ་�ང་ཉལ་�ིས་བག་ཆགས་�ིས་འ�ལ་པ་�་ཚ�གས་�་ཤར་རོ། །དེ་ཡང་
 ༄༅། །ཤེལ་རས་ཁ་དོག་�་ཚ�གས་�ི་�ེང་�་རེ་མོས་�ིས་བཞག་པའམ། འོད་དཀར་པོ་དེ་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེ་བཞིན་བཞག་པ་དང་མ�ངས་སོ། །དེར་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ོག་ཚ�གས་�ི་�་

ཐེག་མཆོག་
བ་དང་། �ས་�ི་�བས་�་�ད་པས། གཞི་འཛ�ན་པའི་རིག་པ་�ིང་ག་ན་གནས་�ལ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་�བ་�ལ་ངོ་�ད་དོ། །དེ་ཡང་རང་བཞིན་འ�ལ་�ལ་ངོ་�ོད་ཡིན་ནོ། །འ�ལ་པ་�ེན་ལས་�ང་བ་
མེན་ཤེལ་འོད་དང་འ�། །དངོས་པོ་�་ཚ�གས་�ང་བ་མེན་ཤེལ་འོད་དང་འ�། །�ང་ཡང་ངོ་བོ་འ�ར་མེད་མེན་ཤེལ་འོད་དང་འ�། །ཟད་མེད་འཕེལ་བ་མེད་པས་མེན་ཤེལ་འོད་དང་འ�། །ཞེས་ག�ངས་པ་�མས་གོ་བར་
བ�་ རེ་�ག

12-331
�ས་ལ་བ�་དོན་ལེགས་པར་�ད་དོ། །འ�ལ་པའི་སེམས་ཅན་གོལ་�ལ་བ�་དོན་ནི། �ོན་མ་འབར་བ་ལས། གཞི་ཉིད་འ�ས་�ར་�ིན་�ེད་ཤེས་རབ་�ེ། །ཤེས་རབ་�་�་�ིན་པ་ཡིས། །ངོ་བོ་ཉིད་�ི་ཆོས་�་དེ། །ཡེ་
ཤེས་ཆོས་�ི་�་�་�ིན། །ཞེས་ག�ངས་པས། �ིང་ག་ན་ཡེ་ཤེས་�མ་བ�ེགས་�ོ་བའི་�ང་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་གདངས་གཉིས་�ད་པས། �ལ་སེམས་�་�ང་བས། �ལ་གཞིའི་ངང་�་ཐིམ་ཞིང་མི་གཡོ་བར་གནས་པའི་
དཔེ། ནང་འོད་�ིར་འ�ོས་པས་དཀར་པོ་སེམས་�ི་དཔེ་�ག་པ་ཡིད་ཅེས་�། འོད་�་ཡེ་ཤེས་�ི་དཔེ། གཞི་འཛ�ན་པའི་རིག་པའོ། །སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་དཔེའི་ངོ་�ོད་དེ་འཐད་དོ། །བར་དོའ་� ངོ་�ོད་�་འོད་ཟེར་
མཛ�ད།
 ག�མ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་ཁོང་གསེང་�་ལམ་ངོ་�ོད་ལ་སོགས་པ་ཅི་རིགས་པ་�མས་མེན་ཤེལ་ལ་ངེས་ཤེས་བ�ེད་ལ། �ལ་འ�ོར་ངོ་དང་ཤེས་པ་�ད་ནས་ཡིད་ཆེས་པར་�ས་ཏེ་ཉམས་ལེན་ལ་བ�ོན་པར་�འོ། །
འ�ས་�ར་�ོལ་�ལ་ནི། གོང་�་ནང་གསལ་ཀ་དག་གི་�ོལ་གཞི་རང་�ང་ངོ་བོ་ཉིད་�ར་གསལ་ཡང་། �ིར་གསལ་ཅེས་པས། འོད་�་དང་དཀར་པོ་གཉིས་འ�ེས་པ་ལ་ངོ་�ད་དེ། འདི་ཤེས་རབ་ཡོད་ན་གནད་ཆེ་བར་
ཡོད་པས། ལམ་�ི་ཡེ་ཤེས་སམ། ཡེ་ཤེས་མེད་པར་འདོད་པ་ད�་མ་རབ་�་མི་གནས་པའམ། རང་རེ་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཀ་དག་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པར་འདོད་པ་ཡོད་པས། འ�ལ་པ་�ད་ནས་དག་�ང་། �་གཉིས་མི་འགག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-332
པར་འཆར་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་ལ་ཡོད་དགོས་པས། འོད་�་དཀར་པོ་དང་འ�ེས་པ་དེ་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས། ཡང་དཀར་པོ་ལོགས་�་འཆར་བ་ལོངས་�་ལས་�ལ་�་འ�ོ་བའི་དཔེ། དེ་དག་ནི་དག་པ་གཉིས་�ན་�་�མ་
པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པར་སངས་�ས་པའི་ངོ་�ོད་དོ། །�་དགས་�་སངས་�ས་�་ངན་ལས་འདས་ཞེས་པ་ནི། �ལ་�་དང་ལོངས་�་ཆོས་�ར་ཐིམ་པ་ནི། ཤེལ་ཉི་མའི་�ེན་དང་�ལ་བས། ཐོག་མའི་གཞི་ཀ་དག་ལ་
བཙན་ས་ཟིན་ནས་མི་འ�ལ་བར་གནས་པ་ནི། ངོ་བོ་ལ་ད�ེར་མེད་དེ་ཀ་�ར་�ོལ་བ་ཡིན་�ང་། རིག་མ་རིག་གི་�ད་�ིས། ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་�ི་�་ཁོ་ནར་འ�ག་པས་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པ་ཞེས་�འོ། །གཙ�་ཆེར་ཡེ་
 ༄༅། །ཤེས་གཉིས་�ན་ཡིན་ནོ། །ནང་གསལ་�་ཡོད་པས་ཟད་སར་�ོལ་བའི་ངོ་བོ་དེ་ཐོག་མའི་�ི་གཞི་རང་�ང་ངོ་བོ་ཉིད་�་དང་ད�ེར་མེད་དོ། །འོན་�ང་ཉི་མ་�ིན་�ིས་བ�ིབས་པ་དང་། �ོལ་བ་

ཐེག་མཆོག་
�ར། རང་ངོ་ཤེས་ཤིང་�ིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་�ོལ་བས་�ོགས་པ་མངོན་�་�ར་བའི་ཆ་ནས། ཐོག་མའི་གཞི་དང་། ཐ་མའི་�ོལ་ས་གཉིས་�ད་པར་ཤིན་�་ཆེ་བར་ཤེས་རབ་ཅན་�མས་�ིས་�ོགས་པར་�་�ེ། གནད་
གལ་པོ་ཆེའོ། །ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་འ�ིལ་བ་མེན་ཤེལ་འོད་དང་འ�། །ཆོས་�་གསལ་དག་ཤར་བ་མེན་ཤེལ་ཉིད་དང་འ�། །ཞེས་སོ། །རང་ངོ་ཤེས་པའི་ཆོས་�་དེ་རང་མལ་�་རང་ཉིད་གནས་པ་ཡིན་པས། ད་�་ཡང་མ་
བ�་ རེ་བ�ན།

12-333
འ�ལ་བའི་ཆོས་�་ལ་བཙན་ས་འཛ�ན་པར་འདོད་ན། རང་གསལ་�ེན་པ་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོའ་� ངང་ལ་སལ་ལེ་�ིག་གེ་མ་ཡེངས་པར་�ོང་བ་ཉིད་གནད་�་ཆེ་�ེ། འ�ོ་བའི་མགོན་པོ་དཔལ་�ན་�་མ་དམ་པའི་ཞལ་ནས།
རང་ངོ་ཤེས་པའི་ཆོས་�་རང་མལ་ཉིད་ཡིན་པས། །མ་འ�ལ་བཙན་ས་འཛ�ན་པར་འདོད་པ་�་ཡོད་�ན། །མ་ནོར་མ་འ�ལ་མི་ཡེངས་�ེད་པ་གནད་ཡིན་པས། །དགོངས་པ་�་མཚ�་�་�ར་ཤེས་རབ་ཅན་�ིས་ཤེས་པར་
མཛ�ད། །ཅེས་ལེགས་པར་ག�ངས་པ་ཡིན་ནོ། །ངོ་�ོད་འདི་�ན་�ི་�ས་ན་སོས་གདལ་ནས་རང་གིས་�ང་གསར་�་ཡིད་ཆེས་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་བ�ེད་ནས་གཞན་ལ་བ�ན་པར་�་�ེ། ཡང་འཇིག་�ེན་ཉི་མ་ཆོས་�ེ་
མཛ�ད།
 �་མའི་ཞལ་ནས། ངོ་�ོད་�མས་རིམ་པས་ངོ་�ད་ཅིང་ལེགས་པར་གཟབས་ལ་�འོ། །འལ་ལེ། འོལ་ལེ། ཅི་ཡིན་ཆ་མེད། ངོ་�ད་མིན། མ་�ད་མིན་མ་�ེད། ཆོས་མིན་�ི་�་བ་རིས་�་མ་འདོན། འ�ལ་�ིར་མ་འ�ེང་།
�་མ་ལ་སོགས་�ི་མིང་ཐོགས་ནས་ཆོས་མིན་�ི་�་བ་ངན་པ་�མས་མ་�ེད། མིང་དོན་འཛ�མ་པར་�ེད་དགོས་པ་ལགས་སོ་ཞེས་གདམས་པར་མཛད་པས། �ི་རབས་�ི་�ས་ནའང་ཆོས་འདི་པར་�གས་པ་�མས་�ིས་དེ་
བཞིན་�གས་ལ་བཞག་འཚལ་ལོ། །དོན་གཉིས་པ་དེའི་�ེ་�ག་ངེས་པས་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་མཚ�ན་དཔེ་�ས་པར་བ�ན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �་བ་རིག་པ་ལས་འ�ལ་པས་�ོག་�ལ་སེམས་�ི་ངོ་�ོད་དང་། རིག་པ་རང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-334
�ང་དང་བཅས་པ་རང་�ང་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་དོ། །དང་པོ་ནི། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། ཨེ་མ་ཧོ། �ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ད་པས་སེམས་ལ་�ེན་�ད། སེམས་ཉིད་�ོང་པར་ངོ་�ད་པས་�ོང་པ་བདེ་བར་�ས་ཐེབས། �ོང་པ་
རིག་པར་ངོ་�ད་པས། རིག་པ་ཉིད་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་མེད་པའོ་ཞེས་ག�ངས་པས། འདི་ལ་ག�མ་�ེ། �ི་�ལ་�ི་གནད་�ིས་ནང་སེམས་གཏན་ལ་དབབ་པ། ནང་སེམས་�ི་གནད་�ིས་གསང་བ་ད�ིངས་
གཏན་ལ་དབབ་པ། གསང་བ་ད�ིངས་�ི་གནད་�ིས་�་ན་མེད་པ་རིག་པ་ཉིད་གཏན་ལ་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་�ང་�ལ་གཞི་མེད་འ�ལ་པར་བ�ན་པ་དང་། �ང་འཛ�ན་རང་སེམས་�ོང་པར་བ�ན་པ་གཉིས་ལས།
 ༄༅། །དང་པོ་ནི་�ི་�ང་བ་�་ཚ�གས་དཀར་དམར་�ི་�ང་བ་�ོད་བ�ད་འ�ང་བ་�ས་བ�ས་�ི་�ོང་ན་གསལ་བ་འདི་དག །རང་སེམས་འ�ལ་པའི་ངོ་ལ་�ང་བ་མ་གཏོགས་པ་�ི་དོན་�ི་དངོས་པོ་དང་།

ཐེག་མཆོག་
ནང་སེམས་�ི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀར་མ་�བ་པས། གཞི་མེད་�ོང་པའི་ཆོ་འ�ལ་མེད་པ་གསལ་�ང་གི་རང་བཞིན་རབ་རིབ་ཅན་�ི་�་ཤད་དང་�ི་ལམ་�་མའི་�ང་བ་དང་འ�་བར་ཤེས་པར་�་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས།
�ང་བ་ཐམས་ཅད་�་མའམ། །�ི་ལམ་དང་ནི་ག�གས་བ�ན་བཞིན། །ཅེས་པ་དང་། �་བ་ཤེས་རབ་ལས། �ི་ལམ་ཇི་བཞིན་�་མ་བཞིན། །�ི་ཟའི་�ོང་�ེར་ཇི་བཞིན་�། །དེ་བཞིན་�ེ་དང་དེ་བཞིན་གནས། །དེ་བཞིན་
བ�་ རེ་བ�ད།

12-335
�་ནི་འཇིག་པའང་ག�ངས། །ཞེས་སོ། །གང་ལ་�ང་ན་སེམས་ལ་�ང་�ེ། རབ་རིབ་�ི་�་ཤད་མིག་�ོན་ཅན་�ི་དབང་པོ་མ་དག་པ་ལ་�ང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ལས། དམིགས་�་ཡོད་པའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�ང་བ་
�་ཚ�གས་རང་ཤར་ཏེ། །མིང་དང་ཁ་དོག་སོ་སོར་ནི། །ག�གས་�་�མ་པ་གཉིས་�་�ོགས། །ཞེས་སོ། །སེམས་ལ་�ང་ཡང་�ང་�ལ་�ིར་གསལ་བ་འདི་�མས་རང་གི་སེམས་མ་ཡིན་ཏེ། རང་མེད་�ང་ཡོད་པ་དང�
�ལ་�་གནས་པ་དང་། ཁ་དོག་དང་། ད�ིབས་ལ་སོགས་པར་མཐོང་བའི་�ིར་རོ། །སེམས་ལ་དེ་དག་མེད་པས་སེམས་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་�ང་�ལ་ག�གས་སོགས་�ི་ན་�ང་བ་འདི་དག་མེད་པ་གསལ་�ང་འ�ལ་པ་
མཛ�ད།
 �ི་ལམ་�་�ར་ངོ་�ད་ལ། འདི་ནི་ག�གས་སོ། །ཁ་དོག་གོ་�མ་པ་ལ་སོགས་པ་ཤར་ཤར་དང་པོར་འཆར་བའི་�ང་�ལ་འཛ�ན་པ་དེ་�ང་བའི་སེམས་ཞེས་�། ག�ང་བའི་སེམས་ཞེས་�། �ལ་�ི་སེམས་ཞེས་�་བར་
ངོས་བ�ང་ནས། �ང་བའི་སེམས་དེ་ཡོད་དམ་�མ་ན་�ལ་མེད་པ་གསལ་�ང་འཛ�ན་པས་�ང་མི་བདེན་ལ། ཁ་དོག་ངོས་ག�ང་�་མ་�བ་པས་�ང་མེད་ལ། �ེ་འགག་གནས་ག�མ་�་བ�གས་པས་�ང་མེད་པའི་
�ིར། སེམས་ཉིད་�ོང་པར་ངོ་�ད་པ་ཞེས་�་�ེ། རང་ཡལ་གཏད་མེད་ཡེ་སངས་�་ངོ་�ད་དོ། །དེས་ན་ཆོས་ཕལ་དང་། �ོགས་ཆེན་པ་ཕལ་�ིས་�ང་བ་དང་། �ང་�ལ་མ་�ེད་པས། �ི་�ང་�ལ་རང་མཚན་སེམས་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-336
འདོད་པ་ནི། སེམས་ཙམ་�མ་བདེན་�ི་བཅས་�་གོལ་བ་ཡིན་ནོ། །འདིར་�ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ོད་�ས་�ང་མི་�ང་�་སེམས་�ིས་འཛ�ན་པས། �ལ་དང་པོར་མཇལ་བའི་སེམས་ལ་�ང་བའི་སེམས་དང་། �ེས་ལ་དེའི་
�ད་པར་སེམས་�ང་�་ད�ོད་པ་ལ་འཛ�ན་པའི་སེམས་ཞེས་འདོད་པས། �ང་�་དག་�་འ�ལ་�ང་འ�ལ་འཛ�ན་འཁོར་བ་ཞེས་�་�ེ། བདེན་གཉིས་�། སེམས་དང་སེམས་�ང་ཁམས་ག�མ་པའི། །�ོ་བཏགས་�མ་
པ་ཅན་�ོག་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། མཛ�ད་ལས། �ོག་དང་ད�ོད་པ་�ིང་ཞིབ་ཉིད། །ཅེས་�ང་�ར་བཤད་པ་�ན་གོང་མ�ན་པར་འཇོག་པས་གནད་གལ་པོ་ཆེ་འདི་�ོ་མཆོག་དམ་པ་ཤེས་རབ་ཅན་�མས་�ིས་�ོགས་པར་
 ༄༅། །�འོ། །དེའང་�ི་ནང་གཞི་མེད་�་མཇལ་བ་ལ་འདི་�་�་ཞིག་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་ནང་སེམས་�ི་གནད་�ིས་གསང་བ་ད�ིངས་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི། སེམས་ལ་བ�གས་པས་ངོ་བོ་ངོས་ག�ང་

ཐེག་མཆོག་
མེད་�ས། བེམ་པོ་�་�ར་སོང་བ་མེད་དེ། �ལ་�ལ་བ་ལ་ས་ལེ་བ་ངོས་ག�ང་�་མེད་པས་བ�ོད་མ་ཤེས་�ང་། རང་གསལ་�ོང་པ་རང་གདངས་�ི་ངང་ད�ིངས་ཀ་དག་�ི་མ་མེད་པར་འཆར་བ་ཆོས་ཟད་ནང་གི་ཆོས་
ད�ིངས་�་ངོ་�ད་པས། མཐའ་�ལ་�ི་མ་མེད་པའི་�ོགས་པ་ཁོང་ནས་འཆར་ཏེ། དེའི་ངང་ལ་གོམས་པས་འོད་གསལ་ད�ིངས་�ང་གི་�ང་བའང་ཞར་ལ་མཐོང་བ་ཉིད། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། ཡེ་ནས་མེད་པའི་�ོང་པ་
བ�་ རེ་ད�།

12-337
ཡིས། །འ�ང་བ་རང་ཟད་འོད་�ང་ཟེར། །�་�ེད་�ལ་བའི་�ོང་པ་ཡིས། །�་ག�མ་མཚ�ན་པའི་འོད་�ང་�ེད། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་གསང་བ་ད�ིངས་�ི་གནད་�ིས་�་ན་མེད་པ་རིག་པ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི།
སེམས་ད�ིངས་�་དག་པའི་�ོང་པ་དེ་ཡང་�ོང་ཆད་ཅང་མེད་པོ་མ་ཡིན་པར། ས་ལེ་བ་ལ་�ིག་གེ་བ། རང་�ངས་རང་གསལ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་�་�ི་མ་དང་�ལ་བར་ངོ་�ད་པས། རིག་པའི་ཆ་ནས་
ཆད་པར་མ་སོང་། དངོས་པོ་མེད་པས་�ག་པར་མ་སོང་། གང་�འང་བ�ོད་�་མེད་པས་གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་མཐའ་�ོལ་�ོང་ཡངས་ཆེན་པོར་ཐག་ཆོད་པའི་ངང་ལ་བཞག་པས། རིག་པའི་རང་གདངས་
མཛ�ད།
 �་�་�ད་ཐིག་ལེ་དང་བཅས་པ་རང་�ང་བ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། གཞི་ལ་གནས་པའི་རིག་པ་ཡིས། །ཆོས་ཉིད་འ�ས་པའི་ད�ིངས་དང་�ད། །མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་རིག་པ་ཡིས། །�མ་པར་དག་པའི་ད�ིངས་དང་�ད། །
�་�་�ད་�ི་རིག་པ་ཡིས། །རང་བཞིན་འོད་�ི་ད�ིངས་དང་�ད། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་ན་�ལ་�ང་གཞི་མེད་�་ངོ་�ད་པས། �ང་�ལ་�ོད་བ�ད་�ི་འཁོར་བ་ལ་བ�འོ། །�ང་བ་སེམས་�་ངོ་�ད་པས། ཤར་�ོལ་རང་
ཡལ་�ི་དམིགས་ཤེས། སེམས་ཉིད་�ོང་པར་ངོ་�ད་པས། ག�ང་འཛ�ན་འ�ལ་བའི་�་བ་ཆོད། �ོང་པ་ད�ིངས་རིག་�་ངོ་�ད་པས། ཉམས་ལེན་�་ག�མ་གཅིག་�་�ིལ་ནས། ཚ�་གཅིག་གིས་�ོགས་པའི་སངས་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-338
ཐོབ་པའི་�ིར། སེམས་ལས་འ�ལ་པ་�ོག་�ལ་�ི་ངོ་�ོད་རབ་�་གཅེས་པར་བ�ན་ཏེ། དཔེའི་ངོ་�ོད་�ིས། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་ལ་ཡོད་པའི་དོན། �ང་�བ་སེམས་�ི་�ོན་མས་�གས་ཡིད་ཆེས་པར་བ�ན་པ་ནི། དེ་
ཉིད་ལས། སངས་�ས་�ན་�ི་ཚད་འཛ�ན་པ། །དཔེ་ཡི་ཡེ་ཤེས་�མས་ལ་བ�ག །�གས་�ི་ཡེ་ཤེས་ཚད་འཛ�ན་པ། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་བ�ག །དོན་�ི་ཡེ་ཤེས་ཚད་འཛ�ན་པ། །མངོན་�མ་གསལ་བའི་�ང་བ་
བ�ག །ཅེས་སོ། །མདོར་�ིལ་�ིས་བ�་ན། �ི་�ང་བའི་�ལ་གཞི་མེད། དེ་འཛ�ན་�ང་བའི་སེམས་�ོང་པར་ངོ་�ད་པས། འཁོར་བ་འ�ལ་པ་གཏན་མེད་པོ་གཅིག་�་ཤེས་ནས། དེས་མི་ཆོག་པར། �་བ་རིག་པའི་དོན་
 ༄༅། །མངོན་�མ་ངོ་�ད་དེ་ད�ིངས་རིག་འ�་འ�ལ་མེད་པར་ངོ་�ད་ནས། ཀ་དག་གི་ཆོས་�་ལ་བ�ལ་བར་�འོ་ཞེས་�ོ་མཆོག་ཡང་རབ་པ་�མས་ལ་གདམས་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་གཉིས་པ་རང་�ང་ཡེ་

ཐེག་མཆོག་
ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ལ་གཉིས་ཏེ། གདམས་�ལ་དབང་པོའ་� ད�ེ་བ་དང་། གདམས་པ་ངོ་�ོད་�ི་རིམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལ་བ�ན་བ�ན་�་�ེ་བས་ཉི་�་�་གཅིག་�ེ། དེ་དག་�ང་ཤེས་རབ་
དང་། �ངས་པ་དང་། �ོལ་བ་ཐ་དད་པའོ། །དང་པོ་རབ་�་ངེས་པ་ནི། ཤེས་རབ་དང་�ོགས་པའི་ཆ་�ེ། དེའང་ད�ེ་ན་བ�ན་ནི། རབ་�ི་ཐ་མ་དང་། རབ་�ི་འ�ིང་དང་། རབ་�ི་རབ་དང་། རབ་�ི་�ལ་དང་། རབ་�ི་
བ�་ བ�ན་�།

12-339
མཆོག་དང་། རབ་�ི་�ེ་མོ་དང་། རབ་�ི་མཐར་�ིན་པའོ། །དེ་དག་�ང་རང་�ང་�ོགས་�་བའི་ཆ་ནས་གཞག་པའོ། །འ�ིང་ལ་ཡང་བ�ན་ཏེ། འ�ིང་གི་ཐ་མ་དང་། འ�ིང་གི་འ�ིང་དང་། འ�ིང་གི་རབ་དང་། འ�ིང་
གི་�ལ་དང་། འ�ིང་གི་མཆོག་དང་། འ�ིང་གི་�ེ་མོ་དང་། འ�ིང་གི་མཐར་�ིན་པའོ། །དེ་བཞིན་�་ཐ་མ་ལ་ཡང་བ�ན་ཏེ། ཐ་མའི་ཐ་མ་དང་། ཐ་མའི་འ�ིང་དང་། ཐ་མའི་རབ་དང་། ཐ་མའི་མཆོག་དང་། ཐ་མའི་�ལ་
དང་། ཐ་མའི་�ེ་མོ་དང་། ཐ་མའི་�ེ་ཟིན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་�ར་དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་�ང་བས་ངོ་�ོད་�ང་ཉི་�་�་གཅིག་འ�ང་ལ། དེ་ཡང་སོ་སོར་ངོ་�ད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་གི་ད�ེ་བ་དང� �ད་པར་
མཛ�ད།
 �ི་མཚ�ན་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། འོད་དང་ཡེ་ཤེས་རིག་པ་ག�མ་ལ། བ�ན་ཚན་�་ངོ་�ད་པ་ནི། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་གི་�ད་ལས། རིག་པ་གཞི་ནས་འཕགས་ཏེ། ལམ་�་འ�ག་པ་ངོ་ཤེས་པར་�་བའི་ཆེད་
�་དཔེ་དོན་�ི་ངོ་�ོད་ལ་སོགས་ཏེ་ངོ་�ོད་ཉི་�་�་གཅིག་ཤེས་པར་�འོ། །གངས་སམ། གཡའ་འམ། �་མཚ�་ལས་�ང་བའི་མེན་ཤེལ་�ི་མ་མེད་པ་ཞིག །�ར་�ང་གི་�ང་བ་ལ་�ར་ན། འོད་ཁ་དོག་�་�ག་པར་འཆར་
རོ། །དེའང་གང་ཞེ་ན། ཁ་དོག་མཐིང་ག་དང་། དཀར་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། �ང་�འོ། །མེན་ཤེལ་གཅིག་�ེས་�་འ�ག་པའི་གང་ཟག་དེའི་མིག་གཡས་པར་ལག་པ་གཡས་པས་བ�ང་�ེ། མིག་གི་�ེང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-340
�་བཞག་ན་�ང་བ་མཐོང་བར་འ�ར་རོ། །ལག་པ་གཡོན་པས་མིག་གཡོན་པ་དགག་པར་�འོ། །དེ་ནི་དཔེའི་ངོ་�ོད་དོ། །དོན་དེ་བཞིན་�་རང་གི་�ིང་གི་ད�ིལ་ན་གནས་སོ། །དེ་ནི་དོན་�ི་ངོ་�ོད་དོ། །�གས་རང་གི་
མ�བ་མོས་མིག་མནན་ན་འོད་�ི་ཐིག་ལེ་ཉའི་མིག་�་�་འཆར་རོ། །དེ་ནི་�གས་�ི་ངོ་�ོད་དོ། །ཆོས་�ི་�འི་ངོ་�ོད་ནི། ཉི་མའི་ད�ིལ་འཁོར་ལ་�ད་དོ། །ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་�འི་ངོ་�ོད་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་�་རས་ལ་�ིས་པ་རང་གི་མ�ན་�་བཞག་�ེ། ཤེལ་མིག་གི་�ེང་�་བཞག་ནས། མིག་ནམ་མཁའ་ལ་བ�ས་ན། ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་�་ཁ་མིག་�་བ་ཅན་མཐོང་བར་འ�ར་རོ། །དེ་བཞིན་�་ལོངས་�ོད་�ོགས་
 ༄༅། །པ་�འི་ཞིང་ཁམས་བར་མ་དོ་ལ་འཆར་བ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །�ལ་པའི་�་ལ་ངོ་�ད་པ་ནི། ཆོས་ཅན་མཚན་མར་�ང་བ་རང་གི་རིག་པའི་ཆོ་འ�ལ་�་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །ཆོས་ཉིད་རང་

ཐེག་མཆོག་
གི་འོད་ཟེར་�ི་�ང་པོར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །དེ་ནི་�མ་�ོག་བག་ཆགས་�ི་�བས་འདི་ཉིད་མ་བོར་བ་ལ་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །དེ་ནི་�ལ་པ་�འི་ངོ་�ོད་དོ། །�འི་ག�ན་ཐབས་�ང་བ་རང་�གས་�་འཆར་བའི་ངོ་
�ོད་ནི། དེ་�ར་�མ་པ་བ�ན་ཏེ་འོད་�ི་ངོ་�ོད་ཅེས་�འོ། །ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་གང་ཞེ་ན། ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་འཁར་གཞོང་གི་བ�ད་ལ་བ�ག་པ་ནི། འཁར་ཕོར་ལེགས་པར་�ས་བཀང་ནས། མིག་གི་
བ�་ དོན་གཅིག

12-341
ཐོག་�་གསལ་�ེད་�ི་མེ་ལོང་བཞག་�ེ་བ�ས་པས། ཐིག་ལེ་དང་། ཐིག་�ན་�ི་�ལ་�་འཆར་ཏེ། དེ་ལས་�ང་འོད་དང་། མཚ�ན་ཆའི་�ེ་མོ་བཞིན་�་འ�ོའ།ོ །དེ་ནི་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་དོ། །མེ་ལོང་�་
�འི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་གང་ཞེ་ན། ད�ལ་�ི་མེ་ལོང་གཉིས་�ི་བར་�་�ལ་ཚ�ན་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�ིས་ཏེ། ཕར་འ�མ་�ར་འ�མ་གཉིས་�་མེ་ལོང་རེ་རེ་ག�གས་སོ། །དེ་ལས་�ང་བ་གཉིས་འཆར་རོ། །མཉམ་པ་ཉིད་
�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། �འི་�་བ་ལ་ངོས་ག�ང་བའོ། །སོ་སོར་�ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། མར་མེ་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །�་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། མེན་ཤེལ་�ི་མ་མེད་པ་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །མི་གནས་
མཛ�ད།
 པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། ནམ་མཁའི་འཇའ་ཚ�ན་�ིས་ངོས་ག�ང་བའོ། །ཡོངས་�་�ོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། ནམ་མཁའ་�ིན་མེད་པས་ངོས་ག�ང་བའོ། །བ�ན་པོ་དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་�ོད་དོ། །ད་ནི་རིག་པའི་
ངོ་�ོད་བ�ན་ཏེ། རིག་པ་གཞོན་�་�མ་པའི་�འི་ངོ་�ོད་ནི། མི་གོས་ཁ་དོག་དཀར་པོ་�ོན་པ་ཞིག་རང་གི་མ�ན་�་བཞག་ནས། མིག་གི་�ེང་�་རིན་པོ་ཆེ་བཞག་ནས། མིག་ནམ་མཁའ་ལ་བཏེག་�ེ་བ�ས་ན། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཞི་བའི་�་མཐོང་བར་འ�ར་རོ། །དེ་ནི་རིག་པ་�མ་པའི་�འི་ངོ་�ོད་དོ། །རིག་པ་གཞོན་�་དཔའ་བོ་�ོབས་�ན་�འི་ངོ་�ོད་ནི། �ིམ་�ན་པ་ནག་པོར་མི་གོས་ནག་པོ་གོན་པ་རང་གི་མ�ན་�་བཞག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-342
�ེ། གོང་གི་�ར་བ�ས་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་�ོ་བོའ་� �་མཐོང་བར་འ�ར་རོ། །རིག་པ་གཞི་གནས་�ི་ངོ་�ོད་ནི། �་མཚ�་�ངས་པ་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །རིག་པ་�ན་�་གསལ་བའི་ངོ་�ོད་ནི། ཉི་མ་དང་�་བ་ལ་ངོས་
ག�ང་ངོ་། །རིག་པ་གཉིས་�་མེད་པའི་ངོ་�ོད་ནི། �མ་པའི་�་ལ་ངོས་ག�ང་བའོ། །རིག་པ་�ི་མ་དང་བཅས་པའི་ངོ་�ོད་ནི། ཉི་�་�ིན་�ིས་བ�ིབས་པ་�་�་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །རིག་པ་ཅིར་ཡང་མི་གནས་པའི་ངོ་
�ོད་ནི། མིག་བར་�ང་ལ་བ�ས་པས་ཤེས་པར་�འོ། །དེ་�ར་བ�ན་ནི་རིག་པའི་ངོ་�ོད་དོ། །དེ་�ར་ཉི་�་�་གཅིག་�ོགས་ནས། རིགས་�ི་�་དེ་�་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཚ�། རིག་པ་མིག་ནས་ལམ་�ང་ནས་བར་མ་
 ༄༅། །དོའ་� �ང་བ་ལ་འ�ག་གོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ད་པར་�ི་མཚ�ན་�ལ་ལ་གཉིས་ཏེ། ངོ་�ོད་�ི་ཆིངས་མདོར་བ�ན་པ་དང་། དེའི་རང་བཞིན་�ས་པར་ད�ེ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འོད་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་

ཐེག་མཆོག་
ངོ་�ོད་པ་བ�ན་�ིས་དབང་པོ་ཐ་མ་བ�ན་ཡིད་ཆེས་པའི་མཚ�ན་དཔེར་བ�ན་ལ། �་དང་། ཐིག་ལེ་ལ་ངོ་�ོད་པ་བ�ན་�ིས་འ�ིང་པོ་བ�ན་འོད་གསལ་�ི་ངོ་བོ་ལ་ཡིད་ཆེས་བ�ེད་ཅིང་། རིག་པ་དང་ད�ིངས་ལ་ངོ་
�ོད་པ་བ�ན་�ིས་རབ་�མས་ཡིད་ཆེས་པར་བ�ན་པ་ནི། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། ཉི་�་�་གཅིག་�ོ་རིམ་བཞིན། །འོད་དང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ལ་ནི། །ངོ་�ོད་�མ་པ་བ�ན་དག་གིས། །�ོ་�ང་རིམ་པ་བ�ན་�མས་�ོལ། །�་
བ�་ དོན་གཉིས།

12-343
དང་ཐིག་ལེ་ཉིད་ལ་ཡང་། །ངོ་�ོད་ཉིད་ནི་�མ་བ�ན་�ིས། །འ�ིང་པོ་བ�ན་པོའ་� དོན་�འོ། །རིག་པ་དང་ནི་ད�ིངས་ལ་བ�ན། །ཆེན་པོ་�མས་�ི་དོན་�འོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་ག�མ་ལས། འོད་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་
ངོ་�ད་པ། བ�ན་ལས། ཡེ་ཤེས་�ི་རང་འོད་ད�ིངས་ནས་བ�ོད་པའི་�ང་བ་འོད་�་གསལ་བས་རང་འོད་ངོ་�ད་པ་དང་། དེ་ལས་�ིར་གསལ་�་ཤར་བ་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ངོ་�ད་པ་དང་། མེ་ལོང་�་�་ལ་
སོགས་པ་�འི་རང་�ང་ཤེས་པའི་ངོ་�ོད་དོ། །བར་�ི་འ�ེལ་ཐག་ཟེར་�ིས་�ང་བ་དང་། �་ག�མ་གཅིག་�་འ�ེལ་བའི་�ང་བ་དང་། �ང་གསལ་ལས་ཡེ་ཤེས་རང་�ང་གི་�ང་བ་དང་། �ལ་ཚ�ན་ལས་རིག་པ་མ་�འི་
མཛ�ད།
 ཚད་དང་། མི་མོ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཁོང་གསེང་གི་�ང་བ་�ེ་བ�ན་ངོ་�ད་དོ། །གཉིས་པ་ཐིག་ལེ་དང་། �་ལ་ངོ་�ད་པ། བ�ན་ལས། ཐིག་ལེ་ལ་ཡེ་ཤེས་�འི་�ང་བ་དག་པ་ཐིག་ལེའི་�ང་བར་ཤར་བ་�་ལ། འཁར་ཕོར་�ི་
བ�ད་�ིས་ཐིག་ལེ་རང་ངོ་�ད་པ་དང་། རས་�ི་�མ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་འོད་�ང་ངོ་�ད་པ་དང་། འ�ིལ་�ས་བར་དོ་དང་པོའ་� �ང་བ་ངོ་�ད་པ་དང་། �་�འི་མེ་ལོང་གིས་དགོངས་པ་ངོ་�ད་པ་དང་། ད�ག་པའི་འཁར་
ཕོར་�ིས་བདེ་ཆེན་ཚངས་པའི་�ོ་ནས་�ང་བའི་ཐིག་ལེ་ད�་བ�ེགས་ངོ་�ད་པའོ། །�་ལ་གཉིས་ཏེ། རིག་པ་གཞོན་�་�མ་པའི་�་དང་། གཞོན་�་�ོ་གཉེར་ཅན་�ི་�འོ། །འདི་གཉིས་�ང་�ེད་�་དང་། རང་�ང་དང་།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-344
ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་ལས། སེམས་དཔའ་དང་། སེམས་མ་དང་། ཡབ་�མ་�ང་འ�ེལ་�་�ང་བར་ངོ་�ད་པ་�་ཡོད་�ང་། ཞི་�ོ་གཉིས་�ི་�ར་རིགས་བ�ས་པས་དེ་�ར་བ�ན་ནོ། །ག�མ་པ་རིག་པ་དང་ད�ིངས་
ལ་ངོ་�ད་པ་བ�ན་ལས། རིག་པའི་ངོ་�ོད་གཉིས་ནི། �་ག�མ་ད�ེར་མེད་�་ངོ་�ད་པ་དང་། ཡབ་�མ་ཁ་�ོར་ལས་�ལ་པ་འ�ོ་བར་ངོ་�ད་པ་�ེ། རིག་པ་�ར་�ིན་པའི་ངོ་�ོད་དོ། །ད�ིངས་�ི་ངོ་�ོད་ལ་�་ལས།
ཡེ་ཤེས་�ང་གིས་བ�ོད་པའི་ད�ིངས་�ང་ངོ་�ད་པ་དང་། རིགས་�འི་�མ་�་�ང་བ་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་ངོ་�ད་པ་དང་། ད�ིངས་�ི་�ན་�་བ་དང་། �་བ་�ེད་པ་འ�ང་བས་གཞལ་ཡས་ཁང་ངོ་�ད་པ་དང་། �ར་�ང་
 ༄༅། །གི་�ོགས་བཞི་ད�ས་དང་�ར་རིགས་�འི་�་�ང་བ་ལ་མེ་ལོང་བཏེག་ནས་བ�ན་པས། ད�ིངས་�ི་�འི་ངོ་�ོད་དང་། �ོད་�ས་བཀང་བར་མེ་ཏོག་�འི་ཚ�མ་�་ལ་དེ་བཞིན་�་བཏེག་ནས་

ཐེག་མཆོག་
བ�ན་པས། ད�ིངས་�ི་ཚ�མ་�་ངོ་�ད་པ་�ེ་བ�ན་ནོ། །འདི་དག་�ང་ངོ་�ོད་པའི་�ས་�་མཆོད་གཏོར་དང་། ཚ�གས་�ི་ཡོ་�ད་བཟང་པོ་བཤམས་ལ། ཆས་གོས་དང་གནས་ཁང་འཛ�མ་པར་གཟབས་ལ་�འོ། །ངོ་�ོད་
�ས་པའི་�ད་ལས། དེ་ནས་�ལ་�ན་�ེས་འ�ག་�མས། །རང་གི་ངོ་བོ་བ�་བའི་�ིར། །གནས་ཁང་�ོགས་ནི་�ེད་པར་ཡང་། །�་ག་ཉི་མའི་ཟེར་�ན་ལ། །གསལ་�ེད་མེ་ལོང་�ར་བ་ཡིས། །འོད་�་�ིར་�ང་མཐོང་
བ�་ དོན་ག�མ།

12-345
བ་ཡིན། །མིག་གི་�ེང་�་མཁས་པས་དེ་བཞག་ནས། །རང་འོད་གསལ་བའི་�ི་ཡང་མཐོང་བའོ། །�ེས་འ�ག་གཡོན་པའི་�ར་�ིས་གཅིག་ལ་གཅིག་བ�ས་ན། །བར་�ི་འ�ེལ་ཐག་ཟེར་�ི་�ང་བ་མཐོང་། །ཡང་ནི་
མིག་གི་�ེང་�་འོད་བཞག་ནས། །ཡང་ནི་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བ�ས་པ་ན། །�་ག�མ་གཅིག་�་འ�ེལ་བའི་�ལ་ཡང་མཐོང་། །མར་མེའི་�ིང་པོ་ལ་ནི་དེ་ཉིད་�ིས་བ�ས་ན། །ཡེ་ཤེས་�ང་གསལ་རང་གི་ངོ་ཡང་�ད། །
མཁས་པས་�ལ་ཚ�ན་འ�མ་�་མེ་ལོང་གཉིས། །གསལ་�ེད་མིག་གིས་ཐབས་མཆོག་ཉིད་བ�ས་ན། །རིག་པ་མ་�འི་ཚད་�མས་དེ་�ད་ནས། །ཆོས་ཉིད་མ་ཡི་ཚད་�མས་ཤེས་པ་ཡིན། །ཁམ་པའི་ག�གས་བ�ན་ཁོང་
མཛ�ད།
 �ོང་དབང་�ོ་དོད། །ནང་�་མར་མེ་བ�ག་�ེ་ཡེ་ཤེས་�ོ་ལ་བ�ང་། །འཁར་ཕོར་�ས་བ�མས་ལེགས་པའི་ནང་ཉིད་བ�། །ཐིག་ལེ་ཉིད་�ི་རང་ངོ་འ�ོད་པ་ཡིན། །རས་�ི་�མ་�་དཀར་དམར་�མས་བ�མ་ནས། །
གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་བ�ས་�ར་ན། །ཡེ་ཤེས་�མས་�ི་འོད་�མས་རང་ངོ་�ད། །�་མཚ�་�ེང་ཀ་�ིང་ངམ་འ�ིལ་�འི་འ�མ། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་དེ་བ�ས་ན། །འོད་�ི་གོང་�ས་ནམ་མཁའ་
གང་བ་ཡིས། །བར་དོ་དང་པོའ་� �ང་བ་གཏན་ལ་འབེབས། །�་�འི་མེ་ལོང་ཉིད་�ི་འ�ེང་བ�ས་པ། །གསལ་�ེད་ཐོགས་པའི་མིག་གིས་བ�ས་ན་ནི། །ཐིག་ལེ་འོད་གསལ་�ན་པ་མཐོང་བ་ནི། །ཡེ་ཤེས་དགོངས་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-346
ཉིད་�ི་ངོ་ཡང་�ད། །ད�ག་པ་འཁར་ཕོར་བ�་བ�ིགས་དེ་མགོ་ལ། །གསལ་�ེད་�ན་པས་གོང་བཞིན་བ�ས་པ་ན། །ཐིག་ལེ་ད�་བ�ེགས་ཚངས་པའི་དོན་ངོ་�ད། །རིགས་�འི་འ�་འབག་ཐང་ལ་བཞག་ནས་ནི། །
གསལ་�ེད་�ན་པས་གོང་བཞིན་བ�ས་པ་ན། །ནམ་མཁའི་ད�ིངས་ཉིད་�་ནི་ག�གས་�ི་�། །�ང་བ་ཉིད་ནི་ཉམས་�ི་དགོངས་པའོ། །�ེས་�་�ན་�ན་རང་གི་མ�ན་བཞག་�ེ། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་
བ�ས་པ་ན། །འོད་�ི་�་ནི་འ�ོ་འོང་ཟེར་དང་བཅས། །དེ་ཉིད་མཐོང་བས་ལོངས་�་རང་�ང་�ང་། །རིག་པ་གཞོན་�་�མ་པའི་�་ཞེས་�། །ཡང་ནི་�ང་བ་མེད་པའི་�ིམ་དག་�། །�ེས་�་ཁ་དོག་ནག་པ་རབ་བ�ན་
 ༄༅། །པ། །རང་གི་མ�ན་�་གོང་བཞིན་བཞག་ནས་ནི། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་བ�ས་ན་ནི། །�ོ་�་འཇིགས་པའི་ག�གས་བ�ན་ནམ་མཁར་ནི། །འ�ོ་དང་འོང་དང་�གས་དང་བཅས་པར་

ཐེག་མཆོག་
མཐོང་། །ལོངས་�ོད་�ོ་�འི་ངོ་བོ་བ�ན་པའོ། །རིག་པ་ཉིད་ནི་གཞོན་�་�ོ་གཉེར་ཅན། །དཔའ་བོ་ཉིད་ནི་�ོབས་དང་�ན་པར་བ�ན། །�ེས་�་�ན་�ན་�ེད་�ང་མཚམས་འ�ག་�ེ། །གསལ་�ེད་�ན་པས་གོང་
བཞིན་བ�ས་པ་ན། །སེམས་དཔའ་ཉིད་�ི་བ�གས་�ལ་ངོ་�ད་ནས། །�་�ེད་བ�ན་པས་འ�་འབག་ཉིད་ལ་�ད། །ཤེལ་ལས་�ས་པའི་�གས་�་�ག་གང་བ། །�ལ་འ�ོར་�ན་པས་གཡོན་པས་བ�ང་ནས་ནི། །
བ�་ དོན་བཞི།

12-347
གསལ་�ེད་�ན་པས་ཡང་ནི་དེ་བ�ས་ན། །ཤིན་�་འོད་དང་�ན་པའི་�་མཐོང་བར། །�་�ེད་ཉིད་�ིས་སེམས་མའི་རང་ངོ་�ད། །གསལ་�ེད་�ང་བ་མཉམ་ཉིད་�་ཞེས་�། །�ལ་�ན་གཉིས་ཀ་�ན་�ིས་རབ་བ�ན་
ཏེ། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་ཕན་�ན་བ�། །ཡབ་དང་�མ་�ི་ངོ་བ�ན་ཡེ་ཤེས་བ�ང་། །མཉམ་ཉིད་ཁ་�ོར་དགོངས་པ་ཞེས་�འོ། །དེ་གཉིས་བར་�་�ེས་�་�ན་དང་�ན། །ག�མ་གཉིས་གཅིག་བ�ས་�་
ག�མ་རང་ངོ་�ད། །�་ག�མ་རང་འ�ག་དགོངས་པ་ཞེས་�འོ། །ཡང་ནི་�ེས་�་�ན་�ན་གཉིས་�ི་བར། །�་�་དག་ལ་�ོ་ང་གཉིས་བ�ས་ཏེ། །ནམ་མཁའི་ཐད་�་གཉིས་ཀས་རབ་བ�ང་ནས། །གསལ་�ེད་�ན་
མཛ�ད།
 པའི་མིག་གིས་བ�ས་ན་ནི། །རབ་�་ཐིག་ལེ་ཟེར་དང་�ན་པ་མཐོང་། །ཡབ་�མ་�ོར་བའི་�ང་�བ་སེམས་ངོས་བ�ང་། །གཉིས་མེད་གསང་�ོར་ཞེས་�འི་དགོངས་པའོ། །ད�ག་པ་ཡང་ནི་ནམ་མཁར་བ�ང་�ས་
ཏེ། །ཁ་དོག་མི་མ�ན་དར་�ི་འ�ར་�ེ་�ར། །གསལ་�ེད་�ན་པས་ཡང་ནི་བ�ས་པ་ན། །ཡེ་ཤེས་བ�ོད་པའི་ནང་�ང་རང་ངོ་�ད། །གནས་པ་�ང་འཛ�ན་ཞེས་�འི་དགོངས་པའོ། །�་ནི་ཁ་དོག་དམར་སེར་�ང་དང་
མཐིང་། །ཁ་དོག་དཀར་དམར་�མ་�་�མ་བ�ས་ན། །རིགས་�་སོ་སོའ་� �་ཡང་རང་ངོ་འ�ོད། །རིགས་�མ་འ�ེད་པ་ཞེས་�འི་ངོ་�ོད་དོ། །ཤིང་གི་བར་�ང་�ོགས་བཞི་�ེང་འོག་�། །�་ཏིག་ལ་སོགས་�ེང་བས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-348
ཡོངས་བ�ོར་ཏེ། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་ཡང་བ�ས་ན། །�་བ་དང་ནི་�་བ་�ེད་པ་ཡང་། །ཤིན་�་གསལ་བའི་འོད་�ིས་�མ་�ས་ཏེ། །�ེང་འོག་�ོགས་མཚམས་�མས་ནི་གསལ་བར་མཐོང་། །རིགས་�འི་�་
བ་ཉིད་ལ་ངོ་�ད་པས། །གཞལ་ཡས་རང་�ོན་ཞེས་�འི་ངོ་�ོད་དོ། །ཡང་ནི་གནས་ཁང་�ོགས་ནི་�ེད་པ་�། །�ོགས་བཞིར་�ར་�ང་ད�ས་�ི་མཐོངས་དང་བཅས། །རང་འོད་�་ཡི་ག�གས་བ�ན་ལེགས་�ིས་ལ། །
ལོགས་ལ་བ�མ་�ེ་ད�ས་�་དམར་པོ་�ང་། །འོད་དང་�ན་པའི་�ས་�མས་བ�མ་ནས་ནི། །དེ་ཡི་འོད་�མས་རང་འོད་�་དང་�ར། །དེ་ཉིད་བ�་ཞིང་�ོ་ལ་གོམས་པར་�། །དེ་�ར་�ང་ན་�་དང་མཉམ་པར་གནས། །
 ༄༅། །མེ་ཏོག་�ོད་བཀང་རང་གི་མ�ན་བཞག་�ེ། །གསལ་�ེད་�ན་པའི་མིག་གིས་ཡང་བ�ས་ན། །ཚ�མ་�་�མས་དང་རང་ངོ་�ད་པ་ཡིན། །དེ་ཡི་�ིར་ན་འདི་ལ་�ས་གོམས་པ། །བར་དོ་ལ་ནི་�ང་

ཐེག་མཆོག་
བ་ཕ་རོལ་ལོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ས་པ་ཉི་�་�་གཅིག་ནི། �ོ་�ོས་པ་ཆེ་བ་�མས་�ི་དོན་�་བ�ན། �ོས་པ་འ�ིང་�མས་ལ་འོད་ལ་ནང་འོད་དང་�ིར་�ང་གཉིས། ཡེ་ཤེས་ལ་ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ། �་
ལ་རང་�ང་ཡབ་�མ། ཚ�མ་�་ག�མ། ཐིག་ལེ་ལ་གཞི་ལམ་འ�ས་�་ག�མ། རིག་པ་ལ་གཞི་གནས་དང་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པ་�ལ་�ང་ག�མ། ད�ིངས་ལ་�ི་ནང་གཉིས་ཏེ་ངོ་�ོད་�ི་�མ་�ངས་བ�་�ག་གིས་
བ�་ དོན་�།

12-349
བ�ན་ལ། �ོས་པ་�ང་བ་�མས་ལ་དཔེ་དང་དོན་དང་�གས་ག�མ། ཤིན་�་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་�མས་ལ་མངོན་�མ་ཉག་གཅིག་གི་�ང་བས་ངོ་འ�ོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཆེན་པོ་�མས་�ི་དོན་�་ནི། །ངོ་�ོད་
ཉི་�་�་གཅིག་གིས། །དེ་ཉིད་�ི་ལས་ནང་�་བ�ས། །ཡང་བ�ས་པ་ནི་འདི་དག་གོ །འོད་ལ་གཉིས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ག�མ། །�་ལ་ག�མ་བ�ན་ཐིག་ལེ་ག�མ། །རིག་པ་ག�མ་�ེ་ད�ིངས་ལ་གཉིས། །དེ་དག་བ�ས་པའི་
དོན་�འོ། །ཤིན་�་བ�ས་པ་འདི་དག་གོ །དཔེ་དང་�གས་དང་དོན་ག�མ་�ིས། །རང་བཞིན་གནས་པའི་འ�ས་�་འཐོབ། །�ག་�་�་ཡི་�ལ་འ�ོར་འ�ག །མཚན་མ་ཅན་�ི་དོན་�འོ། །�ོས་�ལ་ཉག་གཅིག་
མཛ�ད།
 དགོངས་པ་ནི། །དེ་དག་�མས་�ི་འཛ�ན་པ་�ལ། །�ིན་པས་�ིན་པ་ལམ་�་�ེད། །མངོན་�མ་�ན་�་གནས་པ་ལ། །�ིང་པོ་རང་གིས་རང་མཐོང་བས། །གཞན་�ོལ་�མས་�ིས་ཅི་ཞིག་�། །འདི་ཉིད་ལ་ནི་གོམས་
པར་�འོ། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །�ང་ནང་འགལ་�ང་བ་ནི། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། �ེ་མ་རིགས་�ི་�་ང་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་པའི་འོག་�། �ས་�ིས་�ིགས་མ་�་བ�འི་�ས་�། བ�་�ིད་�ིས་པའི་ངང་�ལ་
ཅན་དག་གིས། སངས་�ས་�ི་དགོངས་པ་དཔེ་ལ་ཡིད་ཆེས་�ེད་པའི་�ས་འ�ང་�ེ། དེའི་ཚ�་རང་གི་�ད་གསང་བ་འདི་འ�ང་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དག་པའི་རིག་པ་ཉིད་ལ་དཔེས་མཚ�ན་�་མེད་དོ། །རང་བཞིན་�ི་འོད་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-350
རང་ཆས་�་ཡོད་པ་ལ། ག�གས་བ�ན་�ི་འོད་�་བ�ན་ཡང་སངས་�་བར་མི་འ�ར་རོ་ཞེས་བཤད་པས། དཔེའི་ངོ་�ོད་བཀག་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་རིག་པ་མངོན་�མ་�ི་དོན་མ་མཐོང་བར་ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་
པས་རིག་པའི་དཔེ་འདི་འ�འོ་ཞེས་ལ་ལས་ནམ་མཁའ་དང་། ལ་ལས་འ�ང་བ་ཐ་དད་པ་དང་། ལ་ལས་འོད་དང་། �འི་�ས་མཚ�ན་པ། �ན་མོང་གི་ཐེག་པ་�ི་དང་། �ི་ནང་གསང་བའི་ཆ་ཁ་ཅིག་ལ་དམན་པ་དགག་
པའི་རང་བཞིན་ཙམ་�་མཛད་དེ། དགག་གཞི་རིག་པ་ཀ་དག་ལ། དངོས་པོ་རང་མཚན་པར་ཞེན་པ་དགག་པའི་�ིར་ག�ངས་པ་ཡིན་ལ། གསང་བ་�ིང་ཏིག་གི་དོན་མཚ�ན་པའི་�བས་འདིར། དཔེ་ཇི་ཙམ་བ�ན་ཡང་
 ༄༅། །གོལ་ས་དང་། ཞེན་ས་མེད་དེ། རིག་པ་མངོན་�མ་�་མཐོང་བ་དག་གིས་དེའི་�ོགས་ཙམ་�་ངོ་�ོད་�ང་། �ར་ངོ་བོ་དང་། མཆེད་པ་དང་། ཐིམ་�ལ་�ིས་མན་ཤེལ་�ར་ཀ་དག་ཟང་ཐལ་ཆེན་པོ་

ཐེག་མཆོག་
ཁོ་ན་ཤེལ་གོང་དག་པས་མཚ�ན་པའི་�ིར། འཐད་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ལ། འདི་ཙམ་ཞིག་�ད་དེར་ཡང་མཚ�ན་དཔེར་ག�ངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་མཚ�ན་དཔེ་ནི། །ཁ་དོག་དཀར་པོ་�་བའི་མདོག །
ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་དཔེ་�གས་དོན་ག�མ་�ིས་རིག་པ་མཚ�ན་ནས། �ེ་མེད་འགག་མེད་ཟང་ཐལ་�ོང་ཡངས་པར་བ�ན་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དབང་པོ་དང་མ�ན་པར་ངོ་�ོད་པ་འདི་ནི། ཉམས་ལེན་ལག་�ིད་དང་
བ�་ དོན་�ག

12-351
བཅས་པ་�ེ། གོལ་ས་དང་འ�གས་ས་མེད་པ། �ན་བ�ད་དང་�ག་བཞེས་འཛ�མ་པ། ཡིད་ཆེས་དང་། �ོ་འདོགས་ཆོད་པ། ཚ�ག་དང་དོན་�་འ�ེལ་པ། སངས་�ས་�ི་ཆོས་�ད་�ི་གནས་�ོན་པ་ལ་ངོ་�ོད་མཆོག་�་
ག�ངས་སོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། �ོ་�ེའི་གནས་དཀའ་བ་ངོ་�ོད་ལ་བ�ེན་ནས་མཚ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་གཅིག་པའོ།། །།དེ་�ར་ཉམས་�་�ང་བའི་རིམ་པ་�་ཆེར་བ�ན་ནས། ད་ནི་
ཉམས་�་ལེན་པ་པོ་�ལ་འ�ོར་པའི་�གས་ངེས་པའི་རིམ་པ་བ�ན་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ཚ�་�་མ་ལ་�ངས་པའི་�གས་ད་�་�ས་ངག་ཡིད་ལ་ཇི་�ར་གནས་པའི་དོན་�ིར་བ�ན། ད་�་ལམ་ལ་�གས་པའི་�གས་�ོ་ག�མ་
མཛ�ད།
 �ང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་འཆར་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད། བར་དོ་དང་�ི་མ་ལ་�ོལ་འ�ལ་ངེས་པའི་�གས་གསང་བས་མ�ག་བ�་བའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། �ོན་�་�ས་�ིས་�་ག�ང་�གས་ག�མ་ལ་ཇི་�ར་
�ངས་པའི་�གས། ངག་གིས་ཇི་�ར་གོམས་པའི་�གས། སེམས་�ིས་ཇི་�ར་བ�བས་པའི་�གས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཚ�་�་མ་ལ་�ས་�ི་�ོ་ནས་�་ག�ང་�གས་ལ་�ངས་ནས་བར་ཆད་པས་ད་�་དེའི་�གས་བ�ན་པ་
ལ་བཞི་�ེ། �གས་�ི་རིམ་པ། འ�ང་བའི་འཐད་པ། གོམས་ན་འ�ས་�། མ་གོམས་ན་ངེས་པ་མི་�ེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔལ་ནམ་མཁའ་མེད་པ་�་ག�ང་འབར་བ་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། ཇི་�ར་�ོགས་སངས་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-352
�མས་�ི། །�་ཡི་�གས་དང་ག�ང་གི་�གས། །དེ་བཞིན་�ོ་�ེ་�གས་�ི་�གས། །ཇི་�ར་�ོན་�་ཤར་བ་�ར། །འདིར་ཡང་སེམས་ཅན་�ན་�ས་ལ། །འདི་དག་�མས་ནི་�ང་བར་འ�ར། །འདི་ཉིད་�་ལ་�ང་བ་དེ། །
�ོན་ནས་�ངས་པའི་�ལ་བ་ཅན། །�་མ་མ་�ིན་པ་ལས་ནི། །ད་�འི་�ས་ངེས་འ�ས་�་ནི། །�་ཡིས་འ�བ་པའི་མི་དེ་ལ། །�ས་�ི་�གས་དང་དེ་བཞིན་ངག །ཡིད་སོགས་�གས་འདི་འ�ང་བ་ཡིན། །ཅེས་པས། ཚ�་
�་མ་ལ་སངས་�ས་�ི་�་ལ་�ངས་པའི་�གས་�་�ེས་པའམ་�ད་མེད་གང་ཞིག་གི་ད�ལ་བའི་ད�ིལ་ན་�ང་གཡས་�་འ�ིལ་བའམ་�ེ་ག�མ་འ�་བའི་གཉེར་མ་�ེན་འ�ེང་དང་། ཨ�་�ི་མཚན་མ་�མས། རི་མོའམ།
 ༄༅། །རང་འ�ར་�་ཡོད་པའོ། །ག�ང་ལ་�ངས་པའི་�གས་�་�ེས་པའི་མ�ིན་པ་གཡས་དང་། �ད་མེད་�ི་གཡོན་ན་པ�་འདབ་བ�ད་དམ། �ང་གཡས་�་འ�ིལ་པའམ། དར་�ེ་�་�འམ།

ཐེག་མཆོག་
�གས་�་དང་། རལ་�ི་དང་། �ཿས་མཚན་པ་�མས་རི་མོའམ། རང་འ�ར་�་འ�ང་བའོ། །�གས་ལ་�ངས་པའི་�གས་�་�ིང་ག་ན་�ོ་�ེ་དང་། འཁོར་ལོ་དང་། �ེ་ག�མ་�ི་ཤ་མདངས་སམ། རིན་པོ་ཆེའི་ད�ིབས་
སམ། ཡི་གེའི་�མ་པ་�ྃ་དང་བཅས་པའོ། །གཉིས་པ་�གས་དེ་དག་འ�ང་བའི་འཐད་པ་ནི། འ�ོ་བ་�ན་ལ་གཞི་ནས་�་ག�ང་�གས་རང་ལ་ཡོད་པ་དེ་�ོན་�ངས་པས་ད་�་ཤར་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཤན་པ་�ད་
བ�་ དོན་བ�ན།

12-353
འཚ�ང་�ལ་མེད་ལའང་། །གཞི་ནས་�་ག�ང་�གས་ཡོད་པས། །དེ་ལས་�ོན་�་གོམས་པས་ན། །གོང་�་བར་ཆོད་�གས་པ་ལ། །གོང་གི་�་ག�ང་�གས་�ི་�གས། །འདི་�ན་ལ་ཡང་འ�ང་བ་ཡོད། །ཅེས་སོ། །
ག�མ་པ་གོམས་པར་�ས་ན་འ�ས་�་ཐོབ་�ལ་ནི། �གས་དེ་དག་ཡོད་པས་ཚ�་འདིར་འབད་ན་�ར་�་�་ག�ང་�གས་�་�ོལ་ཏེ། དེ་ཡང་�འི་�གས་ཡོད་པས་�་ལ་ད་�་�ངས་ན་ཚ�་གཉིས་ན་�ོ་�ེའི་�་འཐོབ་ལ།
ག�ང་གིས་ག�ང་�ོ་�ེ་�ེ་བ་གཉིས་ན་འ�བ་ཅིང་། �གས་ལ་གོམས་པས་ག�མ་ན་འ�བ་པའོ། །�གས་དང་གོམས་པའི་འ�ས་�་ངེས་པའི་ཤེས་�ེད་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། བདེ་གཤེགས་�་ལ་�ས་འ�ོངས་
མཛ�ད།
 པ། །དེ་ཡི་ད�ལ་བའི་ད�ིངས་�་ཡང་། །�ང་ནི་གཡས་�་འ�ིལ་བའམ། །ཡང་ན་�ེ་ག�མ་གཉེར་མ་�ེན། །དེ་བཞིན་ཡང་ན་ཡི་གེ་��། །རི་མོའམ་ནི་རང་འ�ར་�། །�་ལ་�གས་འདི་�ང་བའི་མི། །�ོན་�་སངས་
�ས་�་ལ་�ངས། །འདི་ཉིད་�ངས་པའི་�ལ་འ�ོར་དེ། །སངས་�ས་�་དང་ད�ེར་མེད་པར། གདེང་དང་�ན་པའི་རང་�ས་ནི། །ཚ�་ནི་གཉིས་ན་ཐོབ་པར་འ�ར། །འདི་ལ་བར་ཆོད་མ་�གས་པར། །�ོམ་པ་ཉིད་ལ་
བ�ོན་པ་ནི། །འདི་ཉིད་རབ་�་གཅེས་པའོ། །སངས་�ས་�ན་�ི་ག�ང་ལ་ནི། །�ོན་�་འ�ོངས་པའི་མི་དེ་ཉིད། །�ལ་བ་དང་ནི་�ན་པ་ལ། །དེ་ཡི་མ�ིན་པའི་གཡས་གཡོན་�། །པ�་འདབ་མ་བ�ད་པའམ། །ཡང་ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-354
�ང་ནི་གཡས་�་འ�ིལ། །དེ་བཞིན་དར་�ེ་�ར་བའམ། །�གས་�འམ་ནི་རལ་�ི་དང་། །ཡི་གེ་�ཿཡིས་མཚན་པ་ནི། །རི་མོ་ཉིད་དམ་འ�ར་�་ཡང་། །�་ལ་ཡོད་པའི་�ེས་�་དེ། །སངས་�ས་�ན་�ི་ག�ང་ལ་ཡང་། །
འདི་ཡིས་�ོན་�་�ངས་པས་ན། །ཚ�་གཉིས་�ིས་ནི་ག�ང་གཅིག་�། །ངེས་པའི་འ�ས་�་ཐོབ་པར་འ�ར། །འདི་ཡང་བར་ཆོད་མེད་པ་གཅེས། །བར་མ་ཆོད་པའི་ག�ང་བ�ོམས་ན། །གདོན་མི་ཟ་བར་ཐོབ་པར་ངེས། །
སངས་�ས་�མས་�ི་�གས་ལ་ཡང་། །�ོན་�་གོམས་པར་�ས་�ས་པ། །འདི་ཡི་�ས་ལ་�གས་འདིའོ། །གང་གི་�ིང་གའི་གནས་�་ནི། །�ེ་ག�མ་�ོ་�ེ་�ེན་འ�ེང་དང་། །དེ་བཞིན་འཁོར་ལོ་�ིབས་བཞིའམ། །རིམ་
 ༄༅། །པ་ག�མ་པའི་ཤ་མདངས་སམ། །རིན་པོ་ཆེ་ཡི་ད�ིབས་ཉིད་དམ། །ཡི་གེ་�ྃ་གི་མཚན་མ་ནི། །�་ལ་�ང་བའི་�ེས་�་ནི། །སངས་�ས་�ི་ཡང་�གས་ལ་ནི། །འདི་ཡིས་གོམས་སོ་�ལ་དང་�ན། །

ཐེག་མཆོག་
འདིས་ནི་བ�ོམ་ལ་བ�ོན་�ས་ན། །བར་མ་ཆད་དེ་ཚ�་ག�མ་ན། །སངས་�ས་�གས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�། །སངས་�་བ་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་�གས་དེ་དག་ཡོད་�ང་ཆོས་ཉམས་�་མ་�ངས་ན། ཐོག་མ་
མེད་པའི་བག་ཆགས་�གས་རིང་། འ�ལ་�ི་མི་དགེ་བ་འ�ང་ཉེ། ལས་�ི་འཕེན་པ་�གས་�གས་པས། �ར་�ི་�གས་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། དེས་མི་�ོབ་པར་�ི་མ་ལ། �ར་�ི་དགེ་བ་�ང་ཟད་དང་ད་�འི་�་ཚ�གས་
བ�་ དོན་བ�ད།

12-355
འ�ེས་མའི་ལས་�ིས། �འི་�གས་ཅན་ག�གས་དང་། ག�ང་དེ་ལས་�ད་པར་�་ཚངས་རིས་དང་། �གས་�ི་�གས་ཅན་�་མིན་�་�ེ་བར། དེ་ཉིད་ལས། འདི་ཉིད་ལས་ནི་བར་ཆད་ན། །འ�ས་�་ཉིད་ནི་མི་འཐོབ་
�ེ། །�གས་ལས་ཡིད་འ�ག་གནས་�་འ�ར། །�་ལས་དེ་བཞིན་ག�གས་ཁམས་�། །ག�ང་ལ་ཚངས་པའི་གནས་�འོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ངག་གིས་ཇི་�ར་གོམས་པས་ད་�འི་�གས་ག�མ་འཆར་�ལ་ལའང་།
�གས་�ང་ནས་�་ག�ང་�གས་ལ་�ལ་འ�ོར་�་བ�ོན་པར་�ས་ན། ཚ�་གཉིས་ན་�ོལ་བ་འཐོབ་ལ། གཞན་�་མི་འཐོབ་པ་ཉིད་དོ། །�གས་དང་དེའི་རང་བཞིན་ནི། དེ་ཉིད་ལས། འདི་�ར་སེམས་ཅན་དག་ལ་ཡང་། །
མཛ�ད།
 �ོན་�་སངས་�ས་�་ག�མ་ལ། །གོམས་ཤིང་�ངས་པའི་�གས་�་ཡང་། །འདི་�ར་འ�ང་ངོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །སངས་�ས་�ན་�ི་�་ཉིད་ལ། །�ོན་�་�་ཡིས་གོམས་པ་དེའི། །�ས་པའི་ཚ�ག་ནི་བཙན་པ་དང་། །ཆད་
ནས་འ�ར་བ་མེད་པར་ཡང་། །འདི་ཉིད་འ�ར་ཏེ་�ལ་དང་�ན། །ཉི་མ་ཡི་ནི་�ས་གཅིག་ལ། །ཚ�གས་�་བཅད་པ་�ོང་ངམ་ནི། །ཡང་ན་བཞི་བ�འི་ཚ�གས་བཅད་�ི། །དོན་ནི་�ོ་ལ་�ང་བར་འ�ར། །ཅི་�ས་གཞན་
ལ་ཕན་པའི་མི། །འདིས་ནི་�ོན་�་�་ལ་ཡང་། །གོམས་པ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །�ོན་�་སངས་�ས་�ན་�ི་ཡང་། །ག�ང་ལ་�་ཡིས་གོམས་པ་ལ། །�ད་ནི་ཚངས་པའི་ད�ངས་བཞིན་�། །�ན་�ི་�་བར་�ན་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-356
དང་། །ཚ�གས་�་བཅད་པ་�ོང་ལ་ཡང་། །ཉིན་གཅིག་ལ་ནི་�ོར་ཟིན་དང་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ན་བཞིན་�། །འདི་ཡིས་འཁོལ་བར་�ར་པ་དེ། །�ོན་�་སངས་�ས་ག�ང་ལ་ཡང་། །འདི་ཡིས་གོམས་སོ་མཁའ་
འ�ོ་མ། །སངས་�ས་�མས་�ི་�གས་ལ་ཡང་། །�ོན་�་གོམས་པའི་�ེས་�་ཡིས། །ཕ་རོལ་ཚ�ག་གཅིག་�ས་པས་ནི། །དེ་ཡི་དོན་ནི་དེ་�གས་�། །ཇི་�ར་བཞིན་�་གོ་བ་དང་། །རང་གིས་�ས་པའི་ཚ�ག་�མས་ལ། །
འ�ར་བ་མེད་པར་གཞན་�ེས་འཛ�ན། །འདིས་ནི་སངས་�ས་�མས་ལ་ཡང་། །�ོན་�་གོམས་སོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །དེ་�ར་�་ག�ང་�གས་ལ་ཡང་། །�་ཡིས་གོམས་པའི་�ེས་�་ནི། །ཚ�་གཉིས་ལ་ནི་སངས་�ས་འཐོབ། །
 ༄༅། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་སེམས་�ི་�གས་ད་�་ཡིད་ལ་ཤར་བས་གོམས་པར་�ས་ན་ཚ�་ག�མ་ན་�གས་�ི་�ོང་�་�ོལ་བར་བ�ན་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། སེམས་ཅན་གང་གི་ཡིད་ལ་ཡང་། །

ཐེག་མཆོག་
�གས་འདི་�མས་དང་�ན་པ་དེ། །སངས་�ས་�་ག�ང་�གས་ལ་ཡང་། །འདི་ཡིས་གོམས་པར་ང་ཡིས་བ�ན། །མ་བ�བས་�ོམ་པ་རང་འབབ་དང་། །སེམས་ནི་ངང་གིས་དལ་བ་�ེད། །འདིས་ནི་�ོན་�་�་ལ་གོམས། །
བསམས་པས་ཆོས་�མས་�ོར་�ང་དང་། །�ར་མ་མཐོང་བའི་�ལ་མཐོང་དང་། །�ར་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་�ི་ཚ�ག །རང་བཞིན་�་ནི་ཤེས་པ་ནི། །འདིས་ནི་�ོན་�་སངས་�ས་�ི། །ག�ང་ལ་གོམས་སོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །
བ�་ དོན་ད�།

12-357
�ག་�་གཅིག་�ར་འ�ག་པ་དང་། །གང་ལའང་འཇིགས་པའི་སེམས་མེད་དང་། །རི་དང་ནགས་ཚལ་འ�ིམ་པའི་མི། །འདིས་ནི་�ོན་�་�གས་ལ་ཡང་། །གོམས་པ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །འདི་�ར་�ན་པའི་�ེས་�་
དེས། །བར་མ་ཆད་པར་བདེན་�ད་ན། །ཚ�་ག�མ་�ིས་ནི་གདོན་མེད་པར། །སངས་�ས་ཉིད་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །�གས་འདི་དག་རང་བཞིན་�ིས་�ས་ངག་ཡིད་ལ་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཚ�་�་མ་ལ་གོམས་པས་
གསལ་�་བཏང་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལ་མཐར་མ་�ིན་ཏེ། བར་ཆད་�་�ར་པས་ཚ�་འདི་ལ་ཤར་ལ། འདིར་ཡང་མ་འབད་ན་མ་ངེས་པ་ཞེས་�་�ེ། ལས་ཐ་དད་�ི་དབང་གིས་�ིད་པ་གཞན་�་འ�ག་པའོ། །�གས་འདི་དག་
མཛ�ད།
 ཡིད་ད�ོད་འཛ�ན་པའི་དོན་གོམས་པས་འ�ོ་བ་ཕལ་པ་�་དང་རི་�གས་དང་། �ི་དང་�་ལ་སོགས་པ་ལ་འ�ང་བ་ཡང་ཚ�་�་མར་དཀར་པོ་�་ག�ང་�གས་ལ་�ངས་པས་�ང་ལ། ནག་པོའ་� ལས་�ིས་ངན་སོང་བའི་འ�ོ་
བར་�ེས་ཏེ། �ི་མ་ཕན་ཆད་ད་�འི་�ེད་ལས་ལ་རག་པས། ད་�་བདེན་པ་དམ་པའི་ཆོས་ལ་�ད་པ་གལ་ཆེའོ། །ཡང་དེ་ལས། འདི་�ར་རིགས་དང་རིགས་མིན་ལ། །�ོན་�་གོམས་པའི་�གས་�ིས་ནི། །འདི་�གས་
�ས་ལ་འ�ང་བ་ཡོད། །�་དང་རི་�གས་�ི་ལ་སོགས། །�ོལ་སོང་ག�གས་�་འཛ�ན་པ་ལ། །འདི་�གས་�མས་ནི་འ�ང་བ་ཡོད། །�ོན་�་�ངས་ཏེ་བར་ཆད་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་ད་�་ལམ་ལ་�གས་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-358
�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་བ་�ིའི་�གས་ཤེས་པར་�་བ་དང་། �ན་མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་བ་མཆོག་གི་ལམ་�གས་མངོན་�་�་བའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། འ�ལ་པ་རང་གིས་རང་གཟིངས་པ་
འ�ར་བའི་�གས་དང་། མན་ངག་གི་གནད་རང་ཐོག་�་མ་ཕེབས་པ་ངེས་པ་མེད་པའི་�གས་དང་། རིག་པ་མངོན་�མ་�ིས་མ་ཟིན་པ་བ�ད་�ི་བར་ཆོད་�ི་�གས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཉམས་�་མ་�ངས་པའི་�ེ་བོ་�མས་
དང་�་དང་རི་�གས་ལ་སོགས་པ་�མས་ལའང་འ�ང་བ་ཡོད་དེ། འ�ར་ཞིང་དོན་མེད་པས་�འི་�གས་ཞེས་�འོ། །གཉིས་པ་ནི། ཐེག་པ་�ན་མོང་གི་ལམ་ཉམས་�་�ངས་པ་དང་འདིའི་�ོན་འ�ོ་�ངས་པ་དང་
 ༄༅། །དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་ཅན་�མས་�ི་�་�ོམ་�ོད་འ�ས་ཉམས་�་�ངས་�ས་འ�ང་བ་�ིད་པས། གོལ་ས་དང་གོལ་ས་མ་ཡིན་པའི་ཡན་ལག་ཤེས་པར་�་བའི་�ིར་བཤད་ན། བ�་དང་བ�་

ཐེག་མཆོག་
�ག་ལས། དང་པོ་�ས་ངག་སེམས་ལ་འ�ང་བ་ངེས་པ་མེད་པའི་�གས་�་བ�་ཐམ་པ་ནི། ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་ལ་མཁས་པ་རང་�ོལ་བ་དང་། ཕ་རོལ་�ི་ཤེས་པ་�མ་�་ཤེས་པ་དང་། �འི་�་མཐོང་བ་དང་། �ས་ལ་�་
ག�ང་འ�ལ་བ་དང་། ངག་ལ་�ས་པ་འ�ང་བ་དང་། གཞན་�ིས་�ང་�ོན་པ་དང་། �ོག་པ་འགག་པ་དང་། ཞི་གནས་�ན་རིང་བ་དང་། �ས་�ི་�ོད་�མ་�་བ་དང་། འཇིག་�ེན་�ི་འ�ེའི་ཆ་�ད་མཐོང་བ་དང་། ཆོས་
བ�་ བ�ད་�།

12-359
�ོམ་ཞིང་ཚ�ག་�ོ་འདོགས་པ་ལ་གཟོ་བ་དང་། ཤེས་པའི་�ང་བ་དཔག་�་མེད་པ་འ�ོ་བ་དང་། སེམས་ཡང་བ་དང� དབང་པོ་གསལ་བ་དང་། �ོན་བས་བདེ་བ་�ག་�་ཆེ་བ་དང་། གཉིད་མི་འ�ང་བ་དང་། དགའ་བ་
�ད་པར་ཅན་དང་། ཤེས་པ་སེང་བ་དང་། �ག་�་�་ལེན་�ིང་འདོད་པ་དང་། འ�ོ་�ིང་འདོད་པ་དང་། མིག་འ�ོ་བ་གཞན་ལ་མི་ཆགས་པ་དང་། �ང་པའི་འ�ོས་མ�ོགས་པ་དང་། སེམས་�ོ་སངས་�ེར་བ་དང་། ཤེས་
པ་�ག་�་འ�ར་བ་དང་། �ོ་གཅིག་�་མི་ཕེབས་པ་དང་། ཚ�ག་�མས་ལ་�ོག་ད�ོད་ཞིབ་པ་དང་། མཁའ་འ�ོ་མའི་�ད་ཐོས་པ་དང་། �ལ་མཐའ་འཁོབ་�ི་�ེ་བོ་དང་�ན་ཅིག་�་གནས་པའི་ཉམས་�ང་དང་། �ག་�་
མཛ�ད།
 �ིང་འདར་བ་དང་། �ས་�ི་བ་�་�མས་�ེན་ལ་ལངས་པ་དང་། སེན་མོའ་� ད�ིལ་ནས་ཡི་གེ་�མས་རང་�ང་བ་དང་། �ས་ནས་སོ�་�ེ་བ་དང་། གཞན་�ི་�ས་ལ་�ིན་�བས་�ོན་པ་དང་། �ིལ་�ང་�་ནམ་མཁའ་ལ་
འཕར་བ་དང་། ལག་པའི་མཐིལ་ན་འཁོར་ལོ་ཡོད་པ་དང་། �ང་པའི་སོར་མོ་�་བས་འ�ེལ་པ་དང་། ཁ་ནས་འོད་འ�ང་བ་དང་། འ�ོ་འ�ག་མི་ཚ�ར་བ་དང་། �ས་�ོལ་སོང་�་�ལ་ཤེས་པ་དང་། ཡན་ལག་ལས་རིང་
བ�ེལ་�་མོ་འ�ལ་བ་དང་། �་དང་། �་མ་ཡིན་�ོད་པ་མཐོང་བ་དང་། ཡི་གེ་རིགས་�ོན་མི་ཤེས་པ་ཤེས་པ་དང་། མིག་ལས་�་འ�ང་བ་དང་། མི་མ་ཡིན་�མས་དང་�ེང་བར་�ས་པ་དང་། �ི་རོལ་�ི་�ང་འཆིང་བར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-360
�ས་པ་དང་། ཉི་�་འཛ�ན་པར་�ས་པ་དང་། གཞན་�ི་འ�ང་བ་འ�ག་པའི་�ས་ཤེས་པ་དང་། �ས་ལས་མེ་�ག་འ�ོ་བ་དང་། ཐལ་མོ་བ�བས་པ་ལས་�་ངོ་མཚར་ཅན་འ�ང་བའོ། །�ི་ལམ་འ�ར་ཞིང་ངེས་པ་མེད་
པའི་�གས་�ག་�་�་�ག་ནི། �ི་ལམ་ན་�ག་�་ཆོས་�་བ། ཉན་པ། �ོག་པ། འཛ�ན་པ། �ོམ་པར་�ེད་པ་དང་། �འི་�་མཐོང་བ་དང་། མཆོད་�ེན་དང་། གཞལ་ཡས་ཁང་དང་། �ང་�ོན་པ་མཐོང་བ་དང་། སེང་གེའི་
�ི་ལ་འ�ག་པ་དང་། �ལ་�ོན་མཐོང་མ་�ོང་བ་�་ཚ�གས་མཐོང་བ་དང་། ཉན་རང་དང་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་�་མཐོང་བ་དང་། ཤེལ་�ི་མཆོད་�ེན་ལ་འཛ�ག་པ་དང་། གསེར་�ི་�ས་ལ་འཛ�ག་པ་དང་། གངས་�ི་
 ༄༅། །�ོངས་ན་�ོམ་པ་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་འ�ར་ཞིང་སངས་�ས་�ི་ཞིང་ཁམས་མཐོང་བ་དང་། སེང་གེ་ལ་ཞོན་ནས་�ོགས་བ�ར་འ�ོ་བ་དང་། ཤེལ་�ི་མ�ང་རིངས་གཞན་ལ་བ�ེག་པ་དང་།

ཐེག་མཆོག་
སེམས་ཅན་�མས་ངན་སོང་ནས་བཏོན་པ་དང་། འཁོར་བའི་�་བོ་�ལ་བར་�ི་བ་དང་། �ས་བ�ེས་པ་�ི་བ་དང་། སངས་�ས་�ི་ཞལ་མཐོང་བ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་�ེད་པ་དང་། འ�ོ་བ་�ག་�བས་གནས་�་
བ�ད་པར་�ི་བ་དང་། ངན་སོང་ག�མ་�ན་ཆད་པར་�ར་ཅིག་ཅེས་�ོན་ལམ་འདེབས་པ་དང་། �ིང་བཞི་མཐོང་བ་དང་། �་མ་དང་མཁན་པོས་�ང་བ�ན་པར་�ི་བ་དང་། �་ག�མ་མཐོང་བ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་
བ�་ �་གཅིག

12-361
ཤེས་པར་�ི་བ་དང་། ད�ས་�ི་རི་བོའ་� �ེར་�ིན་པ་�ི་བ་དང་། བདག་ཉིད་སངས་�ས་པར་�ི་བ་དང་། འ�ོ་�ག་གི་ཁ་ལོ་�ེན་ལ་བ�ར་བར་�ི་བ་དང་། ཡན་ལག་�མས་རིན་པོ་ཆེའི་མཆོད་�ེན་�་སོང་བར་�ི་བ་དང་།
རང་གི་�ས་ལས་སངས་�ས་�ི་�ལ་པ་འ�ེད་པར་�ི་བ་དང་། ཁམས་ག�མ་དོང་ནས་བཏོན་པ་�ི་བ་དང་། གསེར་�ི་མདའ་ག�་འཛ�ན་པ་�ི་བ་དང་། མགོ་བོའ་� �ེང་�་སངས་�ས་བ�གས་པར་�ི་བ་དང་། རང་གི་
�ས་ཟང་ཐལ་�་སོང་བར་�ི་བ་དང་། འཁོར་བ་�ན་ཆད་པར་�ི་བ་དང་། བདག་ཉིད་ལ་�ལ་པོར་དབང་བ�ར་བ་�ི་བ་དང་། བ�ད་�མས་ཕམ་པར་�ས་པ་�ི་བ་དང་། རང་གི་�ས་རང་གིས་�ངས་པར་�ི་བ་དང་།
མཛ�ད།
 �ེ་�ས་ན་འཆིའི་�་བོ་བཞི་�ན་ཆད་དོ་ཞེས་�་ཐོས་པ་�ི་བ་དང་། བདག་ཉིད་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་�ས་�་�ལ་པར་�ི་བ་དང་། ཆོས་ཉིད་བ�ོད་�་མེད་པའི་དོན་�ོགས་པར་�ི་བ་དང་། བདག་ཉིད་�ས་མི་འ�་བ་�་
མར་�ལ་པ་�ི་བ་དང་། ངག་གིས་འ�ོ་བ་�མས་བ�ས་པར་�ི་བ་དང་། སེམས་�ི་མཚན་ཉིད་མཐོང་བར་�ི་བ་དང་། �་�མས་�ི་�ལ་མཐོང་བར་�ི་བ་དང་། གསེར་�ི་�་ཁང་གི་ཡང་ཐོག་ན་འ�ག་པར་�ི་བ་དང་།
སངས་�ས་�ི་ག�ང་ཐོས་པ་དང་། �་མཐོང་བ་དང་། �གས་�ི་དགོངས་པ་�ོགས་པར་�ི་བ་དང་། ལག་པ་གཉིས་ན་གསེར་�ི་ག�གས་རེ་བ�ང་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་འ�ར་བ་�ི་བ་དང་། �་དང་�་མ་ཡིན་�མས་�ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-362
�ག་�ེད་པར་�ི་བ་དང་། ནོར་�་རིན་པོ་ཆེའི་�ང་པོ་ལ་�ོད་པར་�ི་བ་དང་། �ེགས་བམ་�ི་ཆར་བབ་པ་�ི་བ་དང་། ཆོས་�ི་�་�ད་�་ཚ�གས་པ་བདག་གི་�་བར་�ག་ཅིང་རང་ལ་སིལ་�ན་�་ཚ�གས་པས་མཆོད་པར་
�ི་བ་དང་། �འི་དབང་པོས་རིན་པོ་ཆེའི་�ི་�ང་པ་བཞི་དང་�ན་པའི་�ེང་�་བཞག་པ་ནམ་མཁའ་ལ་བཏེག་ནས་འ�ོ་བར་�ི་བ་དང་། �འི་དབང་པོ་�མས་�ི་བདག་ལ་ནོར་�འི་ཆར་འབེབས་པར་�ི་བ་དང་། བར་མ་
དོའ་� �ང་བ་འཆར་ཞིང་�ི་བ་དང་། �ང་པོའ་� �ེང་ན་འ�ག་�ེ་�ེས་�་�ོབས་དང་�ན་པ་བཞིས་�ང་པ་བཞི་ནས་བཏེག་ནས་ནམ་མཁའི་མཐོངས་ན་ཡར་འ�ོ་བ་�ི་བ་དང་། གསེར་�ི་འཁོར་ལོའ་� �ེང་ན་བདག་ཉིད་
 ༄༅། །གནས་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་ལན་ག�མ་འཕར་བ་�ི་བ་�ེ། �་ག�ང་འབར་བའི་�ད་འ�ེལ་ལས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །ག�མ་པ་བར་ཆོད་�ི་�གས་ནི། �ས་�་ཚ�གས་�་�ལ་ཤེས་པ་དང་།

ཐེག་མཆོག་
�ས་ལས་འོད་འ�ང་བ་དང་། གང་�་�ིན་པའི་ས་�ོགས་�་�་འ�ང་བ་དང་། གཞན་ལ་�ས་པ་འ�ག་པ་དང་། ཚ�གས་འ�་བ་དང་། ཚ�ག་གི་�ོས་འདོགས་པ་ལ་གཟོ་བ་�མས་ནི། གང་ཟག་དེ་ལ་བར་ཆོད་�ང་བའི་
�གས་ཤས་ཆེ་བས། �བས་�་�འི་ད�ིལ་�་བ�ད་ཅིང་མཇིང་པ་ཤིང་གི་�ང་�་སོར་བ�་�ག་པའི་བར་�་གཏེམ་�ེ། �ས་ལ་ཙ�ན་�ི་མར་�ས་�གས་ནས་�ི་ནང་གི་དངོས་པོ་རགས་པར་བ�ོམས་ན་སེལ་བར་ངེས་
བ�་ �་གཉིས།

12-363
སོ། །བ�ད་�ི་�ིན་�བས་ལས་�ལ་ཤེས་པ་དེ་ཡང་བ�གས་ན་ག�གས་བ�ན་གཉིས་པར་�ང་བས། ག�ངས་�ས་�ས་བ�་ཞིང་ཕཊ་བ�ོད་ལ་�ོང་ཉིད་ནམ་མཁའ་�ར་བ�ོམས་པས་སེལ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་
�ལ་འ�ོར་པ་གང་ཞིག་ལ་ཆོས་ཉིད་མ་�ོགས་པར་�ོགས་སོ་�མ་པ་ལས། དགའ་�ོད་�ི་བ�ད་�གས་ཏེ། ཐམས་ཅད་�ོང་པར་�ོགས་ཤིང་�ལ་བར་�གས་ནས་ལས་དང་�མ་པར་�ིན་པས་མི་གནོད་པར་འཛ�ན་པ་
དང་། ཤ་ཟའི་མཁའ་འ�ོ་མ་དག་དེའི་�ང་�་�ང་�ོན་པ་དང་། ཚ�གས་འ�་བ་ལ་སོགས་པས་དངོས་�བ་�ན་ཚ�གས་འ�བ་པ་དང་། མཁའ་འ�ོ་མ་དང་གཏམ་ཟེར་ཞིང་�་བའི་�ང་�་ག�གས་མེད་པའི་�ས་ལེགས་
མཛ�ད།
 ཉེས་དང་ཆོས་འཆད་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་ཞིང་། �བས་�་མངོན་ཤེས་�་མོ་འཆར་བས་�ོམ་སེམས་དང་བཅས་པ་ཡོད་དེ། འདི་�ན་ཡང་བ�ད་�ི་བར་�་གཅོད་པར་ཤེས་ནས་བ�ེད་�ོགས་ལ་གནས་པའམ་ཚ�གས་�་
ཆེན་པོ་བསགས་ལ་�ོན་ལམ་བཏབ་པ་དང་། �ོང་པ་ཉིད་�་བ�ོམས་པས་�ོལ་བར་�ེད་པའོ། །རིག་པ་རང་ཤར་ལས། ཁ་ཚ�ག་ལ་�ོད་ཅིང་གཏིང་མ་�ོགས་པས་�ོན་པ་�་�ར་�ང་ན། བར་ཆོད་�ི་བ�ད་�ང་བ་ཡིན་
པས། ཚ�གས་�་ཆེན་པོ་བཏང་ལ་ཉམས་�་�ང་། ཡང་ན་�ན་པ་ཉམས་པ་དག་�ང་ན་�ང་བ་མ་མཐོང་བའི་�གས་ཡིན་པས་�་ག�མ་བ�ོག་པར་�འོ། །མཁའ་འ�ོ་མ་�ང་�ོན་པ་དག་�ང་ན་ཉམས་�་བ་ཡིན་པས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-364
དགོངས་པ་ལ་གཏད་དོ་ཞེས་པ་དང་། �ང་�ོན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཁའ་འ�ོ་མ་བདག་གི་དབང་�་འ�ར་བ་དང་། བདག་མཁའ་འ�ོ་མའི་དབང་�་�ར་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་དབང་�་མཁའ་འ�ོ་མ་�ར་པ་ནི།
ལས་ཐམས་ཅད་འ�བ་ཅིང་�་བ་�ོགས་པའོ། །བདག་གི་དབང་�་མཁའ་འ�ོ་མ་འ�ར་བར་�་བའི་ཐབས་ནི། རིགས་�ི་�་དེ་ཉམས་�་ལེན་པའི་�ས་�་�ང་�ོན་པ་དག་�ང་ན། དེ་ལ་ཆགས་པ་དང་དགའ་བའི་
སེམས་མ་�ེས་ཤིང་། དེ་ལ་བདེན་པར་མི་འཛ�ན་ན། བདག་གི་དབང་�་མཁའ་འ�ོ་མ་�ར་པ་ཞེས་�འོ། །དེས་དོན་གང་ཡང་�ོན་མི་�ས་སོ། །ཡེ་ཤེས་�མ་པར་དག་པའི་མཁའ་འ�ོ་མ་འཇིག་�ེན་�་མི་འ�ང་ངོ་། །ཤ་
 ༄༅། །ཟ་ལས་�ི་མཁའ་འ�ོ་མ་འཇིག་�ེན་�་འོང་�ེ། �བ་པ་པོའ་� གནས་�ལ་�་འོང་བ་དག་ཡོད་དེ། དེས་ནི་ག�གས་མངོན་པར་�ང་བ་མེད་པའི་�ིར་�ོལ་བར་མི་�ས་སོ། །ཡང་དག་པའི་ལམ་

ཐེག་མཆོག་
ལས་ཕ་རོལ་�་འ�ོ་བར་�་བའི་�ིར། མཁའ་འ�ོ་མ་�མས་�ིས་ང་ལ་�ོག་གི་�ིང་པོ་�ས་གཅིག་�་�ལ་བ་ཡིན་ནོ། །བདག་མཁའ་འ�ོ་མའི་དབང་�་�ར་པ་ནི། བདག་ཉིད་�ང་�ང་�ོན་པ་དེ་ལ་བདེན་པར་བ�ང་
ནས། �ང་�ོན་པ་དེ་ལ་�ག་པར་བ�ང་ནས། �ས་ལ་མི་ཆགས་པའི་�ོད་པ་�ེད་ཅིང་། འ�ས་�་ཡིན་མིན་�ི་མཐའ་ལས་འདས་སོ་ཞེས་�་བ་བ�ོད་ཅིང་། �ང་�ོན་པ་དེ་ལ་�ེས་�་འཛ�ན་པ་དེ་ནི་བར་�་གཅོད་པའི་
བ�་ �་ག�མ།

12-365
བ�ད་ཉེ་བར་�ར་པ་ཡིན་པས། དེའི་�ས་�་བ�ད་�ིས་བ�་བ་ངོ་ཤེས་པར་�འོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་བ་མཆོག་གི་�གས་མངོན་�་�་བ་ལ་ག�མ་�ེ། �ོན་འ�ོ་འ�ོངས་པ་�ས་ངག་སེམས་
�ི་�གས་�ིར་བ�ན་པ། དངོས་གཞི་འ�ོངས་པ་འོད་གསལ་�ི་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ། �གས་�ི་�ད་པར་གཞན་བ�ོད་པས་ལམ་�ི་ཚད་བ�ང་བའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་ལས། �་ག�མ་�ི་�་�ིད་པ་འ�ང་བཞི་
�་དོན་�ི་�ོན་འ�ོ་འ�ོངས་པའི་�གས་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་གིས་འ�ང་བའི་�་�མས་དང་། །རིགས་�ག་�་ལ་�ས་གོམས་པ། །འདི་ལ་འ�ང་བས་མི་གནོད་ཅིང་། །དེ་བཞིན་མེ་ཡིས་ཚ�ག་པ་མེད། །�་
མཛ�ད།
 ཡིས་�ིང་ཞིང་�ེར་བ་མེད། །�ང་པ་ས་ལ་མ་རེག་པར། །བར་�ང་ལ་ཡང་འ�ོ་བར་�ས། །�ང་གིས་�ང་ཞིང་གཡོ་བ་མེད། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བ་ནི། །འ�ང་བཞིའི་�་ལ་གོམས་པ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །སེམས་�ི་�་
�ིད་པ་�ས་ངག་ཡིད་�ི་�ོན་འ�ོ་འ�ོངས་པའི་ཚད་ནི། དེ་ལས། སེམས་ཅན་�ང་དང་མི་�ང་བའི། །�ད་ནི་གང་གིས་ཤེས་པ་དེ། །རིགས་�ག་ག�གས་�་མི་ལེན་�ིར། །འ�ོ་བ་�ག་གི་�ད་�མས་ཤེས། །འ�ོ་�ག་
སེམས་�ན་རང་ཆོད་�ིར། །དེ་�ན་སེམས་�ི་བསམ་པ་ཤེས། །འ�ལ་�ོག་བསམ་པ་ཟད་པའི་�ིར། །མདོར་ན་མངོན་ཤེས་�ག་འ�ང་�ེ། །འ�ོ་བ་�ག་གི་�ང་བ་ནི། །རང་གི་རང་བཞིན་ལོག་ནས་ནི། །�ིས་�ི་�ེ་�ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-366
བཅད་པའི་དོན། །འདི་�ར་�ེས་�་འདིས་ཆོད་པས། །རང་�གས་འདི་�ན་འ�ང་བའོ། །ཞེས་སོ། །རིག་པའི་�་�ིད་པ་འཁོར་འདས་�་ཤན་�ེད་པའི་�གས་ནི། ཡང་དེ་ལས། འཁོར་འདས་�་ཤན་འ�ེད་པ་ཡི། །�ོན་
�་འ�ོ་བ་�ས་ངག་ཡིད། །�ོད་པ་ལ་ནི་གོམས་པ་ལ། །འདི་�ར་�ས་ལ་�གས་�མས་འ�ང་། །�ས་�ི་ཞེན་པ་རང་ལོག་པས། །འ�ལ་པའི་ཞེན་པ་�ན་བཅད་�ིར། །རང་གི་�ས་ལ་ཆགས་པ་མེད། །ནམ་མཁའ་ལ་
ནི་�ོད་པ་དང་། །དེ་བཞིན་ས་ལ་འ�ལ་བར་�ས། །བསམ་དང་མི་བསམ་དོན་�མས་ཤེས། །ཁ་ནས་ཆོས་�ང་�་བ་འ�ང་། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བའི་མི། །�ས་དང་ངག་དང་སེམས་�ིས་ནི། །འཁོར་བའི་�ོགས་པའི་
 ༄༅། །འཆིང་བ་ནི། །གང་གིས་བཅིངས་པ་�ན་ལས་�ོལ། །�ིས་ནི་�ས་ངག་སེམས་འ�ེལ་ཆོད། །ཅེས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་དངོས་གཞིའི་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ན་མོང་བ་�་�ོམ་

ཐེག་མཆོག་
�ི་�གས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། མངོན་�མ་འོད་གསལ་�ི་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �་བ་མཐའ་�ོལ་ནམ་མཁའ་�ར་འ�ོངས་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འ�ོ་བ་དང་�ད་ཅིག་ལ་འཛམ་�འི་�ིང་འཁོར་བ་
དང་། བེམ་པོ་ལ་བ�ས་པས་འ�་བའོ། །�ོམ་པ་ངང་�ངས་རང་བབས་�ི་བསམ་གཏན་འ�ོངས་པས་�ས་ངག་སེམས་�ི་�གས་ངོ་མཚར་ཅན་འ�ང་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �་བ་ལ་ནི་གོམས་པའི་�གས། །
བ�་ �་བཞི།

12-367
�ལ་དང་�ན་པའི་�ེས་�་ལ། །འདི་བཞིན་�་ཡང་འ�ང་བར་འ�ར། །�ོང་པས་�ས་དང་སེམས་�ས་པས། །མཁའ་འ�ོ་བཞིན་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ། །�ང་ལ་རང་དབང་བ�ར་བའི་�ིར། །�ང་བཞིན་�ད་ཅིག་�ག་
བ�་ལ། །འཛམ་�འི་�ིང་�ན་�་བར་�ས། །རང་སེམས་�ོང་པར་�ོགས་པའི་�ིར། །གང་ལ་བ�ས་པ་འ�་བར་�ས། །འདིས་ནི་�་བའི་གདེང་ཆེན་�ེད། །གང་གིས་�ོམ་ལ་འ�ོངས་པའི་�གས། །�ས་ལ་འ�་�ིན་
�ོག་ཆགས་མེད། །�ིང་�ེས་གཞན་དོན་མཐར་�ིན་�ིར། །�མ་�ོག་སེམས་�ན་�ོང་པས་ན། །�ས་ནི་ཤིང་བལ་བཞིན་�་ཡང་། །རིག་པ་འཆི་མེད་དོན་�ན་པས། །�ས་ནི་བ�་�ག་ལོན་བཞིན་འ�ར། །ཆོས་ཉིད་
མཛ�ད།
 �ན་�ིས་སེམས་�བ་�ིར། །�ས་སོགས་�་�མས་�མ་བག་�ན། །འདི་�ར་སེམས་ནི་མི་འ�ོ་བར། །གང་�་གཏད་པའི་སར་�ོད་ཅིང་། །འ�ལ་པའི་�ལ་ལ་འ�ག་མི་�ས། །འདིས་ནི་�ོམ་པ་རང་�ེད་ནས། །ཚ�་
གཉིས་�ིས་ནི་སངས་�ས་འཐོབ། །ཅེས་སོ། །དེའང་དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་ཅན་�མས་�ི་�གས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་མངོན་�མ་འོད་གསལ་�ི་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་�་�ེ། འོད་དང་། ད�ིངས་དང་།
ཐིག་ལེ་དང་། �་དང་། རིག་པ་ཚད་�་འ�ོངས་པའི་�གས་བཤད་པའོ། །དང་པོ་འོད་ལ། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། མཚན་ཉིད། འ�ས་�་དང་�་ལས། འོད་�ི་ངོ་བོ་རིག་པའི་གདངས་�ོན་པའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། �ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-368
ཞིང་གསལ་བའི་�ིར་འོད་དོ། །ད�ེ་ན། རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་འོད་ཡེ་ཤེས་�འི་རང་གདངས་དང་། ཉམས་�་�ངས་པ་གོམས་པ་ཚད་�ི་འོད་མངོན་�མ་ལས་ཉམས་གོང་�་འཕེལ་བའི་�ང་བ་ཚད་ཕེབས་ལ་
�ག་པ་�ེ་�མ་པ་གཉིས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི། གསལ་�ེད་གཞན་ལ་མ་�ོས་པར་རང་གསལ་བའོ། །འ�ས་�་ནི། ཆོས་�ི་ད�ིངས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པའི་ངང་�་སངས་�་བའི་�ེན་�་�ར་པའོ། །དེ་�་�འི་འོད་ལ་
གོམས་པས་འ�ལ་�ང་འོད་གསལ་�་�ོལ་ནས་�ས་ངག་གི་�གས་�ད་པར་ཅན་�ང་བ་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་གིས་འོད་ལ་�ས་གོམས་པ། །རང་གིས་མཐོང་བའི་�ོད་�ལ་�། །ས་དང་�་དང་མེ་དང་
 ༄༅། །�ང་། །འ�ང་བཞིའི་�ང་བ་རང་�བ་�ེ། །རིམ་�ིས་ཁ་དོག་�་ལ་�ོད། །འདི་དང་འ�ལ་བ་མེད་པའི་�གས། །གཞན་�ིས་མཐོང་བའི་�ོད་�ལ་�། །�ོན་པ་བཞིན་ཏེ་ཐོགས་མེད་པར། །གང་

ཐེག་མཆོག་
ལའང་ཆགས་པ་མེད་པ་དང་། །རི་�གས་�མས་ལ་ཟང་ཐལ་དང་། །དེ་བཞིན་ས་གཏིང་འ�ལ་བར་�ང་། །�་�མས་ལ་ཡང་ཟང་ཐལ་ལོ། །�ས་ལ་གོས་�ང་མེད་པར་ནི། །གཅེར་�་གང་ལ་ཐོགས་མེད་ཅིང་། །ཟས་
སོགས་འདོད་པ་རང་�ལ་བས། །འདིས་ནི་�ང་བ་འདི་ཉིད་ལ། །འ�ང་བ་རང་སར་དེངས་ནས་ནི། །ཟག་བཅས་�ང་པོ་མི་�ང་བར། །འ�ས་�་ཐོབ་པར་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །�ི་�ང་བའི་ཉམས་�གས་�ར། ནང་
བ�་ �་�།

12-369
ཤེས་པ་ལའང་འ�ང་�ེ། �ེས་�་གང་གིས་ལམ་མ་ནོར་བར་�ད་པས་�་ངན་ལས་འདའ་བའི་�གས་འ�ང་བ་ནི། རང་ཤར་ལས། རིག་པ་འ�ར་མེད་�་ལ་ཞོན། །ཡང་དག་འོད་ལ་�ག་�་�ོས། །�ོན་པའི་ཚ�ག་གིས་
དོན་ཆེན་མཚ�ན། །རིག་པའི་�ལ་པོ་མཐོང་བའི་ཚད། །འདི་ཡིས་ཡང་དག་ག�ང་བར་�། །གཅིག་�ར་འ�ག་ན་བདེ་བ་འཐོབ། །རང་�ང་�ོགས་�་འཆར་བའི་�ིར། །ཕ་རོལ་སེམས་དང་མ�ན་པ་ཡིན། །རང་གི་དེ་
དང་མི་འ�ལ་�ིར། །ཆགས་དང་ཞེན་པ་མེད་པར་འ�ར། །རང་གི་ས་ལ་འ�ོ་བའི་�ིར། །གང་ལའང་ཞེ་འདོད་�ེད་མི་འ�ར། །རང་གི་དོན་ཉིད་�ེད་པའི་�ིར། །ཤིང་བལ་འདབ་མ་�་�ར་ཡང་། །འ�་དང་�ིན་འ�་
མཛ�ད།
 དེངས་པའི་�ིར། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ད�ིངས་ལ་གོམས་པའི་�གས་ལའང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། མཚན་ཉིད། འ�ས་�་དང་�་ལས། དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། ཡངས་ཤིང་�བ་གདལ་ཆེན་པོའ་� བདག་ཉིད་གསལ་བ་
རང་གསལ་བ་ཉིད་དོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། ད�ིལ་ཞེས་�། �ོང་ཞེས་�། ཆོས་ཉིད་དངོས་པོ་གཤིས་�ི་རང་བཞིན་ཡངས་ཤིང་མཐར་�ག་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ད�ེ་ན་�ིའི་ད�ིངས་ནམ་མཁའ། ནང་གི་ད�ིངས་�ོན་མ། གསང་
བའི་ད�ིངས་འོད་དང་ཐིག་ལེ། �་ན་མེད་པའི་ད�ིངས་འ�ལ་�ང་རང་འགགས་པའི་�ང་བ་ཆེན་པོའ།ོ །དེའང་རིམ་པ་�ར། རིག་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་། �་ག�མ་དང་། འ�ས་�འི་�ལ་ཡིན་ནོ། །མཚན་ཉིད་ནི།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-370
ཡངས་ལ་གོ་འ�ེད་ཅིང་�ང་བར་�ས་ལ་�བ་པས་གསལ་བའི་�ལ་�་�ང་བ་མེ་ལོང་�ངས་པའི་ད�ིངས་བཞིན་ནོ། །མདོར་ན་ཆོས་ཉིད་དངོས་མ་ཡིན། ཆོས་ཉིད་�ང་བར་�ེད་པའི་�ལ་གསལ་བའི་�ས་པ་འ�ིན་
པར་�ེད་པའོ། །འ�ས་�་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་�ལ་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་�་�ད་པ་ལ་བ�ེན་ནས། ཆོས་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོ་མཐོང་�ེ་མངོན་�མ་མི་འ�ར་བ་ལམ་�་�ས་ནས་སངས་�་བའོ། །དེ་�་�འི་ད�ིངས་ལ་
གོམས་པས་�ིའི་�གས་ངོ་མཚར་བ་�ང་ཉམས་�་འཆར་བ་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་གིས་ད�ིངས་ལ་གོམས་པ་ནི། །ད�གས་ནི་�ི་ནང་འ�་བ་ཟད། །ནམ་མཁར་�་བཞིན་འ�ོ་བ་དང་། །དེ་བཞིན་�་ལ་ཉ་
 ༄༅། །བཞིན་�། །�ལ་དང་�ན་པ་འདིས་འ�ོ་�ེ། །�ར་མ་མཐོང་བའི་�ལ་�མས་དང་། །�ིང་དང་རི་རབ་བཅས་པ་ཡང་། །འ�ག་ས་གཅིག་ནས་མཐོང་བ་དང་། །དེ་བཞིན་སངས་�ས་ཞིང་ཁམས་

ཐེག་མཆོག་
ནི། །�་ན་མཐོང་བ་མེད་པ་�མས། །འདི་�ན་�ས་གཅིག་མཐོང་བར་འ�ར། །འདི་�ར་�གས་དང་གང་�ན་པ། །འདི་ནས་�་བ་བ�་�ག་ན། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ང་མཐོང་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ནང་གི་ཉམས་
�གས་ནི། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། �ེས་�་དེ་ལ་�་�ས་འདི་�མས་འ�ང་�ེ། གཅིག་�ར་བ�ད་ན་ཉམས་དགའ་བ་དང་། �ས་ཤིང་བལ་�ི་འདབ་མ་བཞིན་�་ཡང་བ་དང་། མི་དང་འ�ོགས་�ིང་མི་
བ�་ �་�ག

12-371
འདོད་པ་དང་། ནམ་མཁའ་ལ་འ�ར་བ་�མ་�ེད་པ་དང་། �ང་བ་འདི་འགགས་ན་དགའ་བའི་འ�་ཤེས་དང་། �ས་དང་�ོག་ལ་མི་ཆགས་པ་དང་། �ང་བ་འདི་གང་ལ་ཡང་ཡིད་མི་འ�ག་པ་དང་། ཤེས་པ་མ་�ིང་བར་
གསལ་བ་དང་། ཤེས་པ་ངང་གིས་དལ་བ་དང་། འ�ོགས་ན་བདེ་བ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་�ང་�ང་མི་�ས་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ལངས་�ང་�ོག་པར་མི་འཛ�ན་པ་དང་། ག�གས་�ག་པ་ལ་ཆགས་པ་མི་�ེ་བ་
དང་། ག�གས་མི་�ག་པ་ལ་ཞེ་མི་�ང་བ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་�ས་པས་ཟས་དང་�ོམ་�ི་འ�་ཤེས་མི་�ེ་བ་དང་། མི་དང་འ�ོགས་ན་ཡང་ཕ་རོལ་�ི་སེམས་དང་ཅི་མ�ན་པར་�ེད་པ་དང་། དེ་�མས་ནི་ཡོངས་�་�་
མཛ�ད།
 ངན་ལས་འདའ་བའི་�་�ས་སོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཐིག་ལེ་གོམས་པའི་�གས་ལའང་། དང་པོ་ཐིག་ལེའི་ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། མཚན་ཉིད། འ�ས་�་དང་�་ལས། ངོ་བོ་ནི། ཐ་དད་མ་ཡིན་ཞིང་གཅིག་�་གནས་
པས་�་དང་�ལ་བའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། ཐིག་མི་འ�ར་བ། ལེ་གདལ་བ་ཆེན་པོས་�ན་ལ་�བ་པའོ། །ད�ེ་ན། �ས་གནས་�འི་ཐིག་ལེ། རང་བཞིན་ལམ་�ི་ཐིག་ལེ། མཐར་�ིན་འ�ས་�འི་ཐིག་ལེ་ག�མ་མོ། །དང་པོ་
ལ་�ན་�ོབ་�འི་ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་གཉིས་དང་། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་�ི་ཐིག་ལེ་�་�ེ། �ེ་ཚན་གཉིས་སོ། །ཡེ་ཤེས་�ི་ཐིག་ལེ་�་ཡང་། གཞིའི་ཐིག་ལེ་བཟང་པོ་འོད་�ི་གོང་�ར་�ས་�ིའི་�་ནང་ན་མི་གཡོ་བར་གནས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-372
ཏེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ས་�ི་གནས་ནི་འདི་�་�ེ། །�ི་དང་ཙ��་�་ཡི་ནང་། །མ་བཅོས་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་གནས། །ཞེས་སོ། །ལམ་�ི་ཐིག་ལེ་བཟང་པོ་�འི་ནང་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གིས་བ�ོད་ནས་འ�ོ་བར་�ེད་
དོ། །བཟང་པོའ་� ཐིག་ལེ་�ོན་མ་བཞི་�ལ་ལ་འཆར་བར་�ེད་པའོ། །བཟང་པོའ་� �ེ་མོ་ཤེས་རབ་�ི་ད�ོད་�་ཚ�གས་པ་�་ནང་ནས་�ོད་པར་�ེད། བཟང་པོ་�ན་དང་�ན་པའི་ཐིག་ལེ་ནི་�ོན་མ་བཞི་ལ་བ�ེན་ནས་
ཉམས་གོང་འཕེལ་�ི་�ང་བ་�ོན་པར་�ེད་པའོ། །རང་བཞིན་ལམ་�ི་ཐིག་ལེ་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་ཐིག་ལེ་བཅོས་པ་མེད་ཅིང་�ན་ལ་�བ་པ་དང་། �ན་�་བཟང་པོའ་� ཐིག་ལེ་བཟང་ངན་དང་ཆེ་�ང་མེད་པར་�ང་བ་དང་།
 ༄༅། །ད�ིངས་�ི་ཐིག་ལེ་�ི་ནང་མེད་པར་གསལ་བ་དང་། ད�ིངས་�མ་པར་དག་པའི་ཐིག་ལེ་གོལ་�ིབ་དང་�ོགས་�ང་མེད་པར་ཤར་བ་དང་། ཡེ་ཤེས་�ི་ཐིག་ལེ་ཡེ་ནས་�ས་པ་མེད་པར་བ�གས་

ཐེག་མཆོག་
པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའ་� ཐིག་ལེ་ཉོན་མོངས་པ་གང་གིས་�ང་མ་བ�ིབས་པར་མངོན་�མ་�་�ང་བ་དང་�ག་གོ །མཐར་�ིན་པ་འ�ས་�འི་ཐིག་ལེ་ནི། ཆོས་�་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་�ོས་�ལ་ངོས་ག�ང་དང་�ལ་བ་
ཀ་དག་གི་ངོ་བོའ་� ངང་ལས་འཆར་�ལ་�ི་�ལ་�་ཚ�གས་�་�ང་ལ། �བ་�་གང་ཡང་མེད་པའོ། །ཐིག་ལེའི་མཚན་ཉིད་ནི། �་ཚ�གས་�ག་�་དང་�ལ་བ། �མ་པོ་�ོས་པ་མེད་པ། རིག་པའི་�ང་བ་�ོན་པས་ཡེ་ཤེས་
བ�་ �་བ�ན།

12-373
ཟང་ཐལ་ཆེན་པོ། �་�ད་�་གཅིག་�་བ�མས་པས་�འི་གནས་ཡིན་ལ། �ོང་ཉིད་�ས་�་མ་�བ་པས་ངོ་བོ་ངོས་ག�ང་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལས་�ང་བའི་འཕེལ་�མས་�ང་བས་ཡོན་ཏན་�ོགས་མེད་�་ཤར། �ོན་
གང་གིས་�ང་མ་གོས་པས་མཚན་ཉིད་ལ་�ི་མ་མེད། �ལ་མ་འགགས་པར་�ང་བས་རོལ་པ་�་ཚ�གས་�་ཤར། མཚན་ཉིད་ལ་གཉིས་�་མེད་པས་ངོ་བོ་རང་དག །གཏན་ཚ�གས་�ོགས་མེད་�་ཤར་བས་གནས་�གས་
རང་�ོལ་བའོ། །དེ་�་�འི་ཐིག་ལེ་�ོང་�་�ར་པ་ལས། �ིའི་�གས་ངེས་པ་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། ཐིག་ལེ་�ོང་�་�་�ར་པ། །འདི་ནི་�ལ་�ན་ཉག་གཅིག་མཐོང་། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ནི། །�ོལ་བ་མེད་
མཛ�ད།
 པར་རང་ཤར་བ། །འདི་�ན་རང་གི་ཉམས་�ི་�གས། །ཚ�ག་གི་�ོས་པ་�མས་ཆོད་དོ། །གཞན་ལ་�ོ་ནི་�ད་ཅིག་�ང་། །འ�ག་པར་མི་འ�ར་དེ་�བས་མེད། །གཏམ་�ན་བ�ོད་པ་ཟད་པའི་�ིར། །གཞན་ལ་�་�ེད་
བསམ་པ་ཡང་། །�ེས་�་འདི་ལ་འ�ང་མི་�ིད། །�་ཚ�ག་�ེས་�་ག་ལ་འ�ར། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བ་དེ། །�ོས་མེད་ཉག་གཅིག་དེས་�ད་ཆོད། །འདི་�ར་�གས་དང་�ན་པ་དེ། །དེ་ནས་ལོ་ནི་གཉིས་ན་ཡང་། །རིག་
པ་ཉིད་�ི་ཚད་ཤེས་ནས། །ད�ིངས་དང་རིག་པའི་རང་�ང་དང་། །འ�ལ་བ་མེད་པར་འ�ག་པའོ། །དེ་ཡང་འ�ང་བ་རང་དེངས་�། །འ�ར་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་�་ལ། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-374
མཚན་ཉིད། འ�ས་�་དང་�་ལས། ངོ་བོ་ནི། �ག་པར་གནས་པའི་རང་བཞིན་�་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་�མས་�ི་�ེན་�་གནས་པའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། �ི་མེད་ཟང་ཐལ་རང་�ོགས་ཆེན་པོའ།ོ །ད�ེ་ན། ཆོས་�།
ལོངས་�། �ལ་�་ག�མ་མོ། །དེའང་ཐེག་པ་�ན་མོང་པས་�་ག�མ་འ�ས་�ར་འདོད་�ང་། �ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདིའི་�གས་�ིས་�་ག�མ་ལམ་�ི་�ང་བར་འདོད་དེ། དེའང་ཆོས་�་ལམ་�ང་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཇི་�ིད་
ཡོད་པའི་བར་ལ་�ོ་ཡོད་པས་�ང་ལམ་ཡིན་ལ། �་ཇི་�ིད་ཡོད་�ི་བར་ལ་�ས་ཡོད་པའི་�ིར་ན་ཡང་ལམ་�ང་ཡིན་ཏེ། མཐར་�ག་མ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་དངོས་གཞི་ཚད་ཕེབས་�ོགས་ནས། ཟད་པའི་�ང་བ་�ེ། ཀ་
 ༄༅། །དག་ལ་ཐིམ་�་ཉེ་བ་དེ་ཡིན་ནོ། །ལོངས་�་དང་�ལ་�་ལམ་�ང་ཡིན་ཏེ། �་ཚ�གས་�ང་བའི་ཆོས་ཡོད་རིང་ལ། མཐའ་�ལ་རིས་མེད་མཉམ་པའི་མཐར་�ག་མ་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །འདི་ཡང་

ཐེག་མཆོག་
ཚད་ཕེབས་�ི་�ས་ན། �ན་�བ་�ི་�ང་བ་ལས་�་དང་། ཞིང་དང་། �ོན་པར་�ང་བ་�མས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི། ལམ་�ང་འོད་གསལ་�ོང་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ། །འ�ས་�་ནི། ཀ་དག་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�བས་
ལ་བ�ོད་པའི་ཚ�། ནང་གསལ་�་ག�མ་�ི་འཆར་གཞི་ཙམ་�་གནས་པའོ། །དེ་�་�འི་ལམ་�ང་�འི་ཆོས་ཉིད་ལ་གོམས་པས་ཐོབ་པའི་�ང་ཉམས་�་ག�མ་�ི་�གས་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་གིས་�་ལ་
བ�་ �་བ�ད།

12-375
ཚད་འ�ོངས་པ། །�ལ་དང་�ན་པའི་�ེས་�་ལ། །�ོན་�་�གས་ནི་འདི་�་�། །ཆོས་�ི་�་ལ་�ས་གོམས་པ། །གཞན་�ི་མཐོང་བའི་�ོད་�ལ་�། །�ས་ནི་�ས་�ང་མི་མཐོང་བར། །�ལ་འ�ོར་རང་ནི་རང་དགར་
རོལ། །མ་བཙལ་བཞག་པའི་བསམ་གཏན་ནི། །རང་གི་�ད་ལ་�ེ་བ་དང་། །ཤེས་པ་ཇི་མི་�མ་པའི་ཉམས། །�ལ་འ�ོར་�ན་�ི་སེམས་ལ་�ང་། །འདི་�ར་�ང་བའི་�ེས་�་�མས། །ཆོས་�ི་�་ཡི་�ང་བ་མཐོང་། །
འདི་མཐོང་སངས་�ས་ཐམས་ཅད་�ི། །�་ཡི་�ོང་�་འ�ས་པའོ། །གང་གིས་ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་ལ། །གོམས་ཤིང་གདེང་�་�ར་པའི་�གས། །འདི་�ར་ཉམས་�་�ང་བའི་མི། །�་�་ཡེ་ཤེས་�་ལ་རོལ། །རོལ་པ་
མཛ�ད།
 ཆེན་པོའ་� �་�ངས་�ིས། །འདི་�ར་�གས་དང་�་�ན་པ། །�ལ་འ�ོར་�ན་པའི་�ལ་�ན་དེ། །ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་ནི། །�ོལ་བ་མེད་པར་ཤར་བ་ལ། །�ང་བ་ཉིད་�ང་�་�་ཡང་། །རིམ་�ིས་མཐོང་བའི་�ེས་�་
ནི། །ལོངས་�འི་�་བ་འདིས་མཐོང་ཡིན། །འདི་�ར་�ད་ལ་གོམས་པ་ཡི། །ངག་ནི་གསལ་ཞིང་�ད་དང་�ན། །བ�ན་�་བ�ོད་པའི་ཚ�ག་�མས་ནི། །འདི་ཡི་ཁ་ནས་ཚ�ག་མི་འ�ང་། །དེ་བཞིན་མི་དགེའི་ལས་�ི་ཚ�ག །
གཏན་�་�་བའི་བ�ོད་མཐའ་འགགས། །དེ་�ར་�གས་དང་�ན་པ་དེས། །འདི་དོན་ཉམས་�་�ངས་ན་ནི། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་འ�ར་བ་དང་། །རི་�ག་ལ་ཡང་ཟང་ཐལ་དང་། །ས་ཡི་འོག་�་འ�ལ་བ་དང་། །�་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-376
འ�ིང་བ་མེད་པ་འ�ང་། །དེ་�ར་�ང་བའི་�ལ་�ན་�ིས། །ད�ིངས་རིག་གདེང་�་མ་�ད་ན། །འ�ང་བ་ཉིད་ནི་རང་དེངས་�། །འ�ར་བ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ནས་�ེ་བ་འཕོས་ནས་ནི། །ཆོས་ཉིད་�ི་ནི་བར་དོ་
ལ། །�ད་ཅིག་�་ལ་�ོལ་བར་འ�ར། །གང་དག་�ེས་�་�ལ་དང་�ན། །�ལ་པའི་�་ལ་གོམས་ནས་ནི། །འདི་ཉིད་གདེང་�་�ར་པའི་མི། །�ས་ངག་སེམས་�ི་�གས་འདི་དག །�་ལ་�ང་བའི་�ེས་�་ནི། །འདི་ཡང་
�ལ་དང་�ན་པར་འ�ར། །�ོན་�་ཐོས་པའི་ཆོས་�མས་�ི། །དོན་ནི་རང་གི་�ད་ལ་ཡང་། །ཅིག་ཅར་�་ནི་འཆར་བར་ནི། །འདི་ལས་འ�ར་རོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །དེ་བཞིན་�ོན་�་མ་ཐོས་པའི། །ཆོས་�ི་ཚ�ག་ནི་�་
 ༄༅། །ཚ�གས་པ། །རང་བཞིན་�་ནི་ཁ་ནས་�། །དེ་བཞིན་གསང་�གས་གཞན་དག་གི། �ད་�ི་ཚ�ག་�མས་ཇི་བཞིན་�། །རིམ་པ་ཇི་�ར་གསལ་བར་འ�ར། །དེ་བཞིན་ཆོས་�མས་མཐའ་དག་ལ། །

ཐེག་མཆོག་
ཚ�ག་དང་དོན་�ི་�མ་པ་�ན། །སེམས་ཅན་ཇི་�ར་མོས་པ་ཡི། །ཆོས་�མས་དང་ནི་མ�ན་པར་ཡང་། །ཇི་�ར་�ིས་པའི་ལན་དེ་ནི། །�ལ་དང་�ན་པ་འདིས་�ོན་པས། །འདི་ནི་�་བའི་སེང་གེའོ། །�ས་�ི་�ོབས་�་
�ོན་ན་བས། །�ང་པ་མ�ོགས་པའི་�ོབས་�ང་�ེད། །�ས་�ི་གཉེར་མ་མེད་པ་དང་། །�་དཀར་དག་�ང་ནག་པོར་འ�ར། །དེ་བཞིན་བ�་�ག་ལོན་པ་བཞིན། །གཞོན་པའི་མདངས་དང་�ན་པ་ཡང་། །དཔེར་ན་�་
བ�་ �་ད�།

12-377
ནི་གཞོན་�་ལ། །ཆར་བ་དག་ནི་ཡང་བབས་པས། །�ེད་ནི་རང་�ེད་�ན་པ་བཞིན། །�ོན་ན་མེད་པའི་�ིང་�ེ་ཡང་། །འདི་ལ་གཏིང་ནས་�ེ་བ་དང་། །དེ་�ེས་སེམས་ཅན་དོན་ལ་འ�ག །རང་གི་�ས་�ི་ཕན་པ་ཡི། །
སེམས་ཅན་དག་ནི་�ང་བ་ན། །འདི་ལ་ཇི་�ར་འདོད་པ་ཡི། །�ས་དང་ཡན་ལག་གཏོང་བར་�ས། །�ི་རོལ་བདོག་པ་�ོས་ཅི་དགོས། །དེ་བཞིན་རང་གི་�་མ་ལ། །གོང་བཞིན་�ས་སོགས་གཏོང་བར་�ས། །འདི་�ར་
�་ལ་�ང་བའི་མིས། །�ལ་པའི་�་ལ་འདིས་རེག་གོ །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ལ་�འི་�གས་ཡོད་པ་དེ་འདོད་ན་རང་བཞིན་�ལ་�འི་ཞིང་�་�ས་ཏེ་�ེ་བ་�ངས་ནས་སེམས་ཅན་�ི་དོན་�་ལོ་�ག་�ི་བ�ད་�ོང་གནས་
མཛ�ད།
 ནས། དེའི་ངང་ལས་�ིང་བཞི་�ེ་བ་མང་པོར་�ལ་པས་སེམས་ཅན་�ི་དོན་ཚད་མེད་པ་�ས་ཏེ། ཀ་དག་གི་ས་ལ་འདའོ། །རང་བཞིན་�ལ་པར་ལོ་བ�་�ག་�་གནས་པ་དང་འགལ་�མ་ན། མི་འགལ་ཏེ། རང་དོན་
བ�བ་པ་ལ་�་བ�་གནས་�ང་། གཞན་དོན་བ�བ་པ་ལ་མཐའ་ཡས་པར་གནས་པ་ལ་�ང་ཟད་�ང་འགལ་བ་མེད་དོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དེ་�ར་�ན་པའི་�ེས་�་ནི། །�ིས་ནི་�ལ་�འི་ཞིང་ཁམས་�། །�ས་ནས་
�ེས་�ི་�ས་�ངས་ནས། །ལོ་ནི་�ག་�ི་བ�ད་�ོང་�། །དེ་ནི་གནས་ནས་སེམས་ཅན་དོན། །�ེས་�་འདི་ཡིས་�ེད་པའོ། །དེ་ནས་ངོ་བོའ་� རང་བཞིན་ལས། །འཛམ་�འི་�ིང་སོགས་�ིང་�མས་�། །�ལ་པ་�ེ་བ་�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-378
�ི་ཡིས། །རང་རང་མ�ན་པའི་�ས་�ངས་ནས། །སེམས་ཅན་དོན་ནི་�ེད་པར་ནི། །འདི་ཡིས་འ�ར་རོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །དེ་ནས་ངོ་བོ་ཀ་དག་ལ། །ཉི་མ་ལས་ནི་ཟེར་འ�ས་�ར། །རང་གི་�ལ་པར་བཅས་པ་ནི། །རང་
གི་ངོ་བོར་རང་ཐིམ་ནས། །ད�ེར་མེད་འ�ེད་པ་མེད་པར་འ�ར། །ཇི་�ར་�་ལ་�་ཐིམ་དང་། །དེ་བཞིན་མར་ལ་མར་ཐིམ་དང་། །ནམ་མཁའ་ནམ་མཁར་ཐིམ་པ་བཞིན། །ངོ་བོ་ངོས་ག�ང་མེད་པར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །
ནང་ཤེས་པའི་ཉམས་ནི། རང་ཤར་ལས། དེ་ཡང་བདེ་བ་དང་�ན་པ་དང་། འཇིག་�ེན་ལ་ཞེན་པ་མེད་པ་དང་། �ང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་�་ཤར་བ་དང་། འོད་ལ་�འི་ཚ�མ་�་མ་འགགས་པར་མཐོང་བ་དང་། འཛ�ན་པ་
 ༄༅། །མེད་པར་�ས་བདེ་བ་དང་། ཤེས་པ་�ེ་གཅིག་�་�ར་པ་དང་། ཤེས་པ་ངང་གིས་དལ་བ་དང་། ཤེས་པ་མ་ཡེངས་པ་དང་། ཤེས་པ་གཞན་ལ་མི་འ�ག་པ་དང་། ཤེས་པ་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པར་�ོགས་

ཐེག་མཆོག་
པ་དང་། ཤེས་པ་མི་འ�ར་བ་དང་། ཤེས་པ་མ་འགགས་པར་གསལ་བ་དང་། ཤེས་པ་མི་�ོག་པར་འཆར་བ་དང་། ཤེས་པ་འཛ�ན་པ་མེད་པར་རང་�ོལ་བ་དང་། �ི་ནང་གི་ཆོས་ལ་འཛ�ན་པ་�ང་བ་དང་། �ས་ལ་ཆགས་
པ་དང་ཞེན་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །�་པ་རིག་པ་ལ་ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། མཚན་ཉིད། འ�ས་�་དང་�་ལས། ངོ་བོ་ནི་�ོ་�ེ་�་�་�ད་�་�ང་བ་�ེ། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། རང་�ང་རིག་པའི་དངོས་པོ་
བ�་ ད�་བ�།

12-379
དེ། །ཡེ་ཤེས་�་�་�ད་�་གནས། །ཞེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། �ར་མ་རིག་པ་�་མའི་གདམས་ངག་གིས་རིག་པས་ན་རིག་པའོ། །ད�ེ་ན་ག�མ་ལས། གཞི་གནས་�ི་རིག་པ་ནི་གཞི་དངོས་པོ་དོན་�ི་གནས་�གས་དགེ་
�ིག་�ོན་ཡོན་ལས་འདས་པའོ། ལམ་�ང་གི་རིག་པ་�བ་མཐའ་སོ་སོ་ལ་�གས་པ། སེམས་ཉིད་དང་། �ེ་མེད་དང་། �ན་ཅིག་�ེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། �ོ་འདས་དང་། དོན་�ི་�ན་གཞི་དང་། �ང་�བ་�ི་སེམས་ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པ་མིང་ཅིར་བཏགས་�ང་། སངས་�ས་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་�བ་པར་གནས་པས་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་�ོང་པ་�ེན་པར་ས་ལེ་བ་འདིའོ། །�ག་མཐོང་གི་རིག་པ་ནི་�ོ་�ེ་�་�་�ད་�ི་
མཛ�ད།
 �་མངོན་�མ་�་�ང་བས་ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གི་ར་བ་ལས་�ོལ་བ། དགེ་�ིག་�ོན་ཡོན་�ི་གསལ་འ�ིབ་མེད་པ། བ�ོན་པས་དེ་ལ་�་བ་མ་ཡེངས་ན་འོད་�ས་ཟང་ཐལ་�་འ�བ་པ་དེའོ། །མཚན་ཉིད་ནི། རང་གསལ་
�ེན་པ་ཟང་མ་འདི་ཀའོ། །འ�ས་�་ནི། དེ་ཀ་ཉམས་�་�ངས་པས་ཀ་དག་ཟང་མ་ལ་�ོལ་བར་�ེད་པའོ། །�ན་མོང་�་�་ག�མ་འ�ས་�ར་འདོད་�ང་། འདིར་ལམ་�་�ས་ནས། ཀ་དག་མཐའ་�ོལ་ཆེན་པོ་�་དང་
ཡེ་ཤེས་�་མ་�བ་ལ། འཆར་གཞི་མ་འགགས་པ་མེན་ཤེལ་�་�་འ�ས་�ར་འདོད་པས་�ད་པར་ཆེའོ། །དེ་�་�འི་རིག་པ་འ�ོངས་པའི་�གས་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། རིག་པ་ལ་ནི་�ས་གོམས་པ། །དེ་ཡི་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-380
ལ་�གས་འདིའོ། །གང་�་གཏད་པའི་དངོས་པོ་ལ། །དེར་ནི་རང་ཤེས་འ�ད་པར་�ས། །གང་�་འ�ག་པའི་ས་ཉིད་�། །�ས་�ང་དེ་ཡི་�ེས་�་�ེ། །ཇི་�ར་རིག་པ་ཉིད་དང་མ�ངས། །གཞན་�ི་དད་པ་�ར་�ས་
དང་། །བསམ་�ན་ཞེན་པ་རང་འགགས་དང་། །ནང་གི་�གས་དང་�མ་པར་�ན། །མངོན་�མ་ཉིད་�་�ས་རིག་པ། །འདི་ནི་འ�ང་བ་རང་གི་སར། །�ལ་དང་�ན་པ་འདིས་དེངས་ནས། །�ེ་མེད་མཆོག་གི་དངོས་�བ་
བ�ེས། །ཞེས་པ་དང་། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་�ར་ཉམས་�་�ངས་པ་ལས། །�གས་དང་ཚད་ནི་འདི་�་�ེ། །�ས་ནི་ཡང་ཞིང་ཟང་ཐལ་�ང་། །ས་ལ་རེག་མེད་ཐོགས་མེད་དང་། །ངག་གི་�ས་�ོགས་གཏམ་�ངས་ཟད། །
 ༄༅། །སེམས་ནི་འཕོ་བར་�ས་པའོ། །མིག་དང་�་བ་�་དང་�ེ། །�ས་�ི་དབང་པོ་�ན་ཟད་དེ། །རང་བཞིན་མེད་པར་�ར་པ་ཚད། །ཅེས་ག�ངས་སོ། །ག�མ་པ་�གས་�ི་�ད་པར་གཞན་བ�ོད་

ཐེག་མཆོག་
པས་ལམ་�ི་ཚད་�མས་ལེགས་པར་ག�ང་བ་ལ་ག�མ་�ེ། �ེ་མེད་ཐོབ་པའི་�གས་�ིར་བ�ན། ཡོན་ཏན་�ི་�གས་�ེ་�ག་�་བཤད། �གས་ག�མ་འ�ེས་པའི་�ད་པར་སོ་སོར་བ�ོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཀ་དག་གི་
�ོགས་པ་ལ་གདེང་�་�ད་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་དེ་ཉིད་�ིད་པར་�ེ་བ་�ིས་མི་ལེན་པའི་�གས་�་�ས་ལ་�ོག་ཆགས་མེད་པ་དང་། �་དང་སེན་མོ་མི་�ེ་བ་དང་གཉིས་ཏེ། དེ་ནས་�་བ་ག�མ་ནས་གཞན་�ིས་མཐོང་བར་
བ�་ གོ་གཅིག

12-381
འོད་�འི་ད�ིལ་ན་རིགས་�འི་�ར་ནམ་མཁའ་ལ་འཕགས་ཏེ་ཡལ་བ་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་གིས་�ེ་མེད་�་ཡིས་ནི། །�ད་ནས་ཆོད་པའི་མི་དེ་ལ། །�གས་ནི་འདི་�་�་ཡང་འ�ང་། །འདི་�གས་�་ལ་
�ན་པ་ནི། །ང་དང་�ལ་བ་མཉམ་པ་ཡིན། །�ས་ལ་འ�་�ིན་ཤིག་ལ་སོགས། །འདི་�ན་�ེ་བའི་�ན་ཆད་དང་། །གང་ལ་�་དང་སེན་མོ་དང་། །འདི་�ན་མི་�ེ་�ན་ཟད་ན། །འདི་ནི་�ེ་བ་མེད་པ་�ེ། །འདི་�ར་�གས་
དང་�ན་ནས་ནི། །�་བ་དག་ནི་ག�མ་ན་ཡང་། །འདི་ནི་འ�ང་བ་རང་དེངས་�། །ཟག་བཅས་�ང་པོ་མི་�ང་བར། །རང་�ས་འོད་�ི་གདངས་ད�ིལ་�། །རིགས་དང་བཅས་ཏེ་འདི་འ�ར་རོ། །ཞེས་སོ། །འདི་ནི་ཟད་
མཛ�ད།
 པའི་�ས་�ི་�མ་འ�ོར་པ་�ལ་ཆེན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེའི་ཡོན་ཏན་ལ་བ�གས་པ་�ེ། �ང་བ་�ས་ངག་གི་ཡོན་ཏན་དང་། མེད་པ་རིག་པ་�ོང་པའི་ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པ་ནི། རང་�ང་སངས་�ས་�ི་ཞིང་ན་ཞི་�ོ་
གཉིས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་དང་ཆོས་�འི་ཡོན་ཏན་ལ་�ོད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། འདི་�ར་�ོགས་པའི་�ེས་�་ཡི། །ཡོད་མེད་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་�བ། །གཅིག་པར་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །རང་གིས་རང་�ོན་�ོན་པ་ཆེ། །
མ་བཀོད་ཡེ་གདངས་རང་ལ་གནས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་རང་བཞིན་ལས། །སངས་�ས་རིགས་�ང་གཉིས་�་�ང་། །འདི་�ན་དེ་ཡི་འཁོར་�་�ང་། །གཞི་�ང་རང་བཞིན་མེད་པ་ལས། །�་བསམ་བ�ོད་མེད་ཆོས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-382
�་�ང་། །�ས་ག�མ་མཉམ་པ་ཉིད་�་ཡང་། །ཡེ་ནས་འདི་�ན་རང་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ལ་�གས་�ང་པ་རེ་ཙམ་དང་། གཉིས་འ�ེས་དང་། ག�མ་�ན་�མས་ལས། �ས་�གས་�ོགས་ན་བར་དོར་
�ོལ་ལ། �ས་དང་ངག་གཉིས་ཅི་རིགས་�་ཡོད་པ་�ས་ལ་ངག་གི་�གས་ཅན་�ལ་པའི་ཞིང་�་�ོལ་བ་དང་། སེམས་�གས་�ོགས་ན་བར་དོ་ལ་�ད་ཅིག་ག�མ་�ིས་�ོལ་ཞིང་། ག�མ་ཀ་�ོགས་ན་�ིང་�ེས་གཞན་
དོན་�ེད་ལ། རང་དོན་ཐོབ་ངེས་�་ཤེས་པས། ཚ�་�ངས་མེད་པར་�ིན་�ིས་བ�བས་ཏེ་དོན་�ས་པའི་�ེན་དེ་ཉིད་ལ་འོད་�་�ོལ་བ་ཡིན་ལ། �ས་དང་སེམས་�ི་�གས་གཉིས་ཡོད་ན་རང་དོན་�ར་�་ཐོབ་ནས་�ོལ་ལ།
 ༄༅། །ངག་དང་སེམས་�ི་�གས་འཛ�མ་པ་ནི། ལོ་བ�་ན་འོད་�ས་ཐོབ་ཅིང་། ཡང་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ི་�གས་འཛ�མ་པ་�ེན་དེས་གཞན་དོན་མི་འ�ང་བ་�མས་ལོ་གཉིས་ན་�ོལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་

ཐེག་མཆོག་
ཉིད་ལས། གང་གིས་�ེས་�་�ོལ་བ་ཅན། །�ས་�ི་�གས་ནི་�ོགས་པ་ན། །བར་མ་དོ་ཡི་ཆོས་ཉིད་ལ། །བདེན་པ་མཐོང་�ེ་སངས་�འོ། །�ས་ལ་ངག་གི་�གས་ཡོད་པ། །འདི་ནི་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་�། །ད�གས་
�ང་�ེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས། །སེམས་ལ་�གས་དང་གང་�ན་པ། །འདི་ནི་ཚ�་ཡི་འ�་�ེད་�ི། །�ེ་བ་གཉིས་�ི་བར་མེད་པར། །�ར་མདའ་དག་ནི་ནམ་མཁའ་ལ། །�ག་པའི་�ལ་�་�ད་ཅིག་ག�མ། །�ལ་པ་ཉིད་
བ�་ གོ་གཉིས།

12-383
དང་བཅས་པར་ཡང་། །ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རང་ཐིམ་མོ། །�ས་དང་ངག་ཡིད་�གས་འཛ�མ་ན། །འདི་ནི་�ང་�བ་སེམས་ཆེན་པོ། །སེམས་ཅན་འཛ�ན་པའི་�ིང་�ེ་ཅན། །འདིས་ནི་སེམས་ཅན་འཛ�ན་པའི་�ིར། །ལོ་ནི་�ེ་བ་
བ�་�ོང་�། །མི་ཡི་�ས་ནི་གཅིག་གིས་�ང་། །འདི་དོན་�ོགས་པར་�ས་ནས་ནི། །�ེ་གཉིས་བར་�་མི་འ�ག་པར། །མངོན་པར་�ོགས་པར་འཚང་ཡང་�། །ཡང་ནི་�ལ་�ན་�་ཞིག་ལ། །�ས་དང་སེམས་�ི་�གས་
�ན་ན། །འདི་�ར་�ན་ནས་ལོ་བ�་ན། །འ�ང་བ་རང་སར་དེངས་ནས་ནི། །�ང་བ་ཉིད་ནི་མི་�ང་བར། །ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་སར་�ོལ་ལོ། །གང་ལ་�ས་ངག་སེམས་�ི་�གས། །འདི་�ར་�ེས་�་�ལ་�ན་ལ། །�་
མཛ�ད།
 ལ་འཛ�མ་པའི་�ལ་�ན་དེ། །འདི་ནས་ལོ་ནི་གཉིས་ན་ཡང་། །འདི་ཡི་འ�ང་བ་རང་དེངས་�། །འ�ར་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཅེས་སོ། །དེའང་�ི་ནང་གི་�གས་�ད་པར་ཅན་མེད་པར་�གས་འགའ་ཙམ་ཡོད་�ང་མ་
ངེས་པའི་�གས་ཅན་ཡིན་པས་�ོལ་བར་མི་འ�ར་ལ། �ི་ནང་གི་�གས་ངེས་པ་ཅན་ལ་དེ་�ར་�ོལ་ཚད་�་ཡོད་དེ། འདི་�ར་�གས་ཡོད་ཙམ་ལ་�ོལ་བས་མ་�བ། �ོལ་བ་ལ་�གས་ཡོད་པས་�བ་པའི་�ིར་དམིགས་
བསལ་འདི་ཉིད་གཅེས་ཏེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �ས་ངག་ཡིད་�ི་�གས་�ན་ནི། །འགའ་ཙམ་འ�ང་བའི་�ེས་�་ནི། །�མ་པར་�ོལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །འཇིག་�ེན་�ན་མོང་དངོས་�བ་དང་། །རིམ་�ིས་ཉན་ཐོས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-384
རང་སངས་�ས། །འདི་དག་�ན་�ི་ས་ལ་ཡང་། །འདི་ཉིད་དེ་ཡི་ས་ལ་�གས། །�མ་དག་ཆེན་པོའ་� འ�ས་�་མེད། །གང་གིས་�ས་ངག་�ན་པ་ཡི། །�གས་ནི་�ོགས་པའི་�ེས་�་ནི། །མཉམ་པ་ཆེན་པོའ་� ས་ལ་ཡང་། །
འདི་�ན་འ�ོའ་ོ མཁའ་འ�ོ་མ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�གས་ཙམ་ཡོད་�ང་ངེས་པ་མེད་པར་ག�ངས་ན། ད་�་�ོལ་བའི་�གས་�ི་ནང་གང་ཡང་མེད་པར་ད་བ�ོམ་མེད་�་སོང་བས་ལས་�ིས་མི་གནོད་བ�ོམ་མི་དགོས།
�ིས་ཐོད་པ་མགོ་ལ་མི་འགེལ་�་བ་དང་། ངས་ཆོས་ཉིད་�ལ་མའི་དོན་མཐོང་�་�ོམ་མཐར་�ིན་ཟེར་ཡང་། བ�ན་གཏོང་བས་གཞན་དང་རང་གཉིས་ཀ་བ�་བའི་བ�ད་�གས་པར་ཤེས་པར་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། འདི་
 ༄༅། །�ར་�གས་དང་མི་�ན་པར། །རང་�ང་གདེང་�་�ད་པར་ནི། །གང་གིས་ཁས་ནི་ལེན་པ་དེ། །ཡིད་ད�ོད་�མས་�ི་�་བ་དང་། །དེ་བཞིན་ཡིད་ད�ོད་�ོམ་པར་ནི། །འདི་�ན་ཡིན་པས་�ོལ་

ཐེག་མཆོག་
བར་ཡང་། །འདི་ཉིད་�ས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །འཁོར་བ་ཉིད་ལ་�ན་རིང་�། །མི་འདི་ཡང་ནི་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་ཐོད་�ལ་བ�ོམ་པའི་�ལ་འ�ོར་པ་ལ་�གས་འདི་དག་�ོལ་ངེས་བ�་བ་མེད་པར་འ�ང་བས་
བ�ོན་འ�ས་�ད་པར་ཅན་�་གདམས་པ་ནི། དེ་ལས། དེ་�ིར་ད�ིངས་རིག་གོམས་པ་གཅེས། །ད�ིངས་དང་རིག་པ་�ས་གོམས་པ། །གོང་�་བཤད་པའི་�གས་དེ་�མས། །མི་འ�ང་ཉིད་ནི་མི་�ིད་དོ། །ཞེས་ལེགས་
བ�་ གོ་ག�མ།

12-385
པར་ག�ངས་པ་བཞིན་ནན་ཏན་�འོ། །�ི་དོན་ག�མ་པ་བར་དོ་དང་�ི་མ་ལ་�ོལ་འ�ལ་ངེས་པའི་�གས་�ི་མ�ག་བ�་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ལ་འ�ོར་པ་�ོལ་བས་�ང་�བ་ཐོབ་པའི་�གས་དང་། འ�ོ་�ག་འ�ལ་པས་
�ེ་བ་ལེན་པའི་�གས་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། �གས་མདོར་བ�ན་པ་དང་། �ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་དོན་བ�ོམས་�ང་། བ�ོན་འ�ས་དམན་པས་ཚད་�་ནི་མ་�ིན།
�ོས་བཅས་�ི་བེམ་རིག་�ལ་�ས་ཡང་�ིད་�མ་པར་ལེན་པ་མེད་པར་ཟག་པ་�མས་ལས་�ོལ་བའི་�གས་�་�་ག�ང་རིང་བ�ེལ་དང་�་འོད་�ི་�ང་བ་ཆེན་པོས་མངོན་པར་སངས་�ས་པའོ། །དེའང་�ོགས་པ་ཆེན་
མཛ�ད།
 པོ་འདིའི་�གས་�ིས་སངས་�་�གས་གཉིས་ཏེ། མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པ་�གས་�ང་བས་�ོས་བཅས་�ི་�ག་མ་དང་བཅས་པའི་�་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པ་
ནི་བ�ོན་འ�ས་རབ་�ོས་བཅས་དག་པས་�ང་པོའ་� �ག་མ་མེད་པར་�་ངན་ལས་འདས་པ་�ེ། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་གི་�ད་ལས། �་ངན་ལས་འདས་པ་དེ་ཡང་གཉིས་ཏེ། ཡང་དག་པར་�ོགས་པར་
སངས་�ས་པ་དང་། མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པ་ནི་�ང་པོ་�ག་མ་མེད་པར་སངས་�ས་པའོ། །མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའི་�ེས་�་དེ་ལ། འོད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-386
དང་། �་དང་། ག�ང་དང་། �་དང་། ས་གཡོ་བ་ལ་སོགས་པ་འ�ང་ངོ་ཞེས་པ་དང་། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �ེས་�་�ོ་�ལ་རབ་ཉིད་ནི། །འ�ལ་པའི་�ང་བ་འདི་ཉིད་ལ། །འ�ང་བ་རང་གི་སར་དེངས་ནས། །ངོ་བོ་
ཉིད་�ི་འ�ས་�་ལ། །ཟག་བཅས་�ང་པོ་མི་�ང་བར། །འ�ས་�་རང་ས་ཉིད་�་འ�ར། །འདི་�ར་�ི་ཡི་�གས་�མས་ཏེ། །གང་དག་�་ངན་ལས་འདས་ནས། །དེ་ལ་�་དང་ག�ང་དང་ནི། །དེ་བཞིན་འོད་དང་�་ཉིད་
དང་། །ས་ནི་གཡོ་བར་འ�ར་བའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་�་�ེ། �་དང་། ག�ང་དང་། འོད་དང་། �་དང་། ས་གཡོ་བ་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ། ད�ེ་བ། �། གནས། འ�ས་�་
 ༄༅། །དང་�་ལས། དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། �འི་�མ་པར་�ང་བ་�ེ་�་�ང་དང་། �ེད་�་དང་། ཡབ་�མ་དང་། ཚ�མ་�་དང་། ད�ིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་དང་། དེའི་�ོགས་དང་མ�ན་པ་མཆོད་�ེན་དང་། འཁོར་

ཐེག་མཆོག་
ལོ་དང་། �ོ་�ེ་དང་། རིན་པོ་ཆེ་དང་། པ�་དང་། �་�མ་དང་། རལ་�ི་ལ་སོགས་པའོ། །བ�ེད་�ོགས་ནར་མ་སོན་པ་ལས་ཡི་གེ་དང་། �ག་མཚན་དང་། �ེད་�་དང་། རང་�ང་�་�ང་ལ། ཡོངས་�་�ོགས་པ་ལས་
ཡབ་�མ་དང་། ཚ�མ་�་དང་། ད�ིལ་འཁོར་�་�ང་བའོ། །ད�ེ་ན་ཞི་བའི་�་དང་། �ོ་བོའ་� �་གཉིས་ཏེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། རིགས་�ན་�་ངན་འདས་པ་ལ། །དེ་ཡི་�ག་མའི་ཟག་བཅས་�ི། །�ང་པོའ་� �ེན་�ལ་
བ�་ གོ་བཞི།

12-387
བ�ེགས་�ངས་པས། །དེ་ལ་�་ནི་�མ་གཉིས་ཏེ། །ཞི་བའི་�་དང་�ོ་བོའ་� �། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། �་ལ་�མ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། །ཞི་བ་དང་ནི་�ོ་བོར་ག�ངས། །�ོ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞི་བས་�ལ་
�་འ�ིན་མི་�ས། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། �་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། ཞི་བ་དང་�ོ་བོའ་� �འོ་ཞེས་སོ། །�་ནི་གཉིས་ལས། ངོ་བོའ་� �་སེམས་ཅན་�ན་ལ་ཡེ་ནས་འོད་གསལ་�ི་�་དང་།
ག�ང་ཡོད་པ་ལས། འདིར་བ�ེད་�ོགས་�ིས་གསལ་བཏབ་པས་མངོན་�ར་�ི་�་�ངས་མའི་འ�ང་བ་འ�ས་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། བག་ལ་ཞར་ཡོད་པ་མ་�ིན་པའི་རང་བཞིན། མངོན་�ར་�ིན་པའི་�་ག�ང་�་�ང་བ་
མཛ�ད།
 �ེ། �་མ་ལས། སེམས་ཅན་�མས་ལ་ཡེ་ཉིད་ནས། །རང་གཞག་ཆེན་པོར་གཞི་ལ་གནས། །�ིན་དང་མ་�ིན་�ད་པར་�ིས། །མངོན་�་�ང་དང་བག་ལ་ཞའོ། །ཞེས་སོ། །གནས་ནི་མགོའམ་�ལ་ཚ�གས་ནས་འ�ང་བ་
ཤས་ཆེ་ལ། གཞན་ལས་�ང་འ�ང་མོད། འདིར་འོད་གསལ་གོམས་པས་�ང་བའི་�་ནི་དེ་གཉིས་ལས་འ�ང་བར་བ�ན་པ་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། དེ་བཞིན་�་ནི་མགོ་ལས་སོ། །ཡང་ན་�ལ་པའི་བ�ེགས་
མཚམས་ནས། །ཞེས་སོ། །འ�ས་�་ནི་�ོལ་བ་ཐོབ་པའི་རིམ་པས་ཏེ། དེའང་ཞི་�ོ་གཉིས་ཀ་�ང་ན་�མ་ཤེས་ནམ་མཁར་ཐིམ། ནམ་མཁའ་ཀ་དག་གི་རང་གདངས་ཤར་བའི་�ས་�་�ོལ་བས་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་མེད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-388
པར་སངས་�ས་པས། ཚ�་འདིར་�ོལ་བའི་ཁོངས་�་འ�ས་ཏེ། �ེན་འདི་ནས་འ�ལ་བའི་ཆ་�ི་མ་དག་དེ་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །ཞི་བའི་�་�ང་ན་�ང་བ་འདི་འགགས་མ་ཐག་འོད་གསལ་�ི་རང་�ང་ལ་བསམ་གཏན་�ི་
ཞག་�་ན་�ོལ་ལོ། །བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་གནས་ཆ་ལ་ཟེར་ཏེ། �ལ་འ�ོར་པ་ལ་རིང་�ང་གི་�ད་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །�ོ་བོའ་� �་�ང་ན་མིག་ནས་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་�་ཐག་ཤར་ཏེ། �་འོད་ཟེར་
ག�མ་རང་�ང་�་ཤར་བ་ལ་�ད་ཅིག་ཆ་�ས་�ོལ་ལོ། །དེ་�ད་�འང་�་ག�ང་འབར་བ་ལས། གལ་ཏེ་གཉིས་ཀ་�ང་བ་ན། །འདིས་ནི་བར་དོ་མེད་པར་ཡང་། །ངོ་བོ་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ཡི། །གདེང་དང་�ན་པར་འདིས་
 ༄༅། །འ�ར་རོ། །ཞི་བའི་�་ཡི་�གས་�ང་ན། །ཞག་ནི་�་ཡིས་བདེན་མཐོང་�ེ། །དེ་ཡང་སངས་�ས་ཉིད་ཐིམ་མོ། །གལ་ཏེ་�ོ་བོའ་� �་�ང་ན། །འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་ལ། །�ད་ཅིག་ཉིད་ནི་ཆ་�་

ཐེག་མཆོག་
ལ། །�ོལ་བར་འ�ར་རོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ཞི་བའི་�་�ང་ན་�ང་བ་འདི་འགགས་མ་ཐག་�་བ�ན་པ་ཐོབ་�ེ། �ལ་པའི་�་འ�ིན་མི་�ས་སོ། །�ོ་བོའ་� �་�ང་ན་
དེ་ཉིད་ལ་བ�ན་པ་ཐོབ་�ེ། ཞག་ཉི་�་�་གཅིག་ན་�ལ་པའི་�་འ�ིན་�ས་སོ་ཞེས་སོ། །དེའང་ཞི་བའི་�་�ང་བ་དེ་འོད་གསལ་ལམ་གཏོད་དེ་ཀ་དག་གི་ས་ལ་ཟང་ཐལ་�་�ོལ་བས། བར་དོ་ནས་རང་�ང་གི་�ལ་པ་མི་
བ�་ གོ་�།

12-389
འ�ང་ལ། ཀ་དག་གི་ས་དེ་ཉིད་�ལ་པའི་�ང་བ་དང་�ལ་བས་རང་�ང་�ལ་པ་འ�ང་བའི་ས་མ་ཡིན་ནོ། །འོན་�ང་གཞན་�ང་ལོངས་�ལ་འཆར་བའི་གཞི་ཡིན་པས་གཞན་དོན་�་འ�ིན་ལས་དེ་ལ་བ�ེན་ནས་འ�ང་
ཡང་། ཀ་དག་དངོས་�ལ་པའི་�ང་ཆ་མེད་པར་ཤེས་པར་�འོ། །�ོ་བོའ་� �་�ང་བ་དེ་�་འོད་ཟེར་ག�མ་རང་�ང་�་ཤེས་པས་�ོལ་�ས། �ན་�བ་�ི་གཞི་�ང་ཤར་བ་ལ་དར་ཅིག་�ོད་པས། བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ཉི་
�་�་གཅིག་�ོགས་ནས། རང་�ང་གི་མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་འ�ོ་�ག་�ང་བར། དག་པའི་�ོ་ནས་�ལ་�་གང་ལ་གང་འ�ལ་�ོས་ཏེ་དོན་�ེད་པ། �་མས་�་མའི་དོན་�ེད་པ་�ར། རང་�ང་ལ་རང་�ང་གིས་དོན་
མཛ�ད།
 �ེད་པའོ། །�ལ་པ་འ�ིན་ནས་དེའི་�ོན་�་�ོལ་ཟིན་པ་ཅིག་དགོས་ཏེ། རང་མ་�ོལ་ན་རང་དོན་མ་�ོགས་པས་གཞན་དོན་འ�ང་བའི་གནས་�བས་མེད་པའི་�ིར་རོ། །�ལ་པ་དེ་ཡང་�ར་མདའ་�ག་པ་ཙམ་དང་། དེ་
བས་རིང་བ་དང་�ན་རིང་�ང་མ་ངེས་པར་བཤད་པའོ། །�ལ་པ་འ�ིན་�ས་མི་�ས་འདི་ལ་འ�ལ་ནས། སངས་�ས་ནས་གཞན་དོན་�ེད་�ས་མི་�ས་ལ་�ོ་�ེ་གཏོད་པ་མང་�ེ། ནོར་བ་�མས་ཆེའོ། །སངས་�ས་ནས་
དོན་མི་�ེད་པའི་སངས་�ས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མི་འདོད་ཅིང་དོན་ལ་མི་�ིད་པའོ། །�ལ་པ་འ�ིན་�ས་མི་�ས་བར་དོའ་� �ན་�བ་�ི་�ོ་འཆར་ལོང་མེད་པར་ཟང་ཐལ་�་ཀ་དག་ལ་�ོལ་བ་�མས་ལ་�ལ་པ་མེད་དེ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-390
�ལ་པའི་ག�ལ་ཞིང་མ་དག་པ་�ས་དེར་མི་�ང་བའི་�ིར་རོ། །�ན་�བ་�ི་�ོ་�ང་ནས་མ་དག་པ་�ང་ལ། དེར་�ལ་པས་དོན་མ་�ས་ན། འཁོར་བའི་�ང་བ་མ་�བ་པས་སངས་�ས་�ི་མཛད་པ་རང་�ང་�་མ་�ོགས་
པ་�ོགས་པར་�ེད་པ་ལ་�ལ་པ་བ�ེ་བར་�ང་ལ། དེས་དོན་མཛད་ནས་འཁོར་བ་�ོངས་ནས་�ར་�ལ་�ང་དེ་�ན་�བ་�ི་�ོ་བ�ད་ནང་ཐིམ་�་ཀ་དག་གི་ས་ལ་འ�ོ་བ་ཡིན་ནོ། །ཀ་དག་གི་ས་དེ་�ང་མི་�ང་ལས་
འདས་པས་�་ག�མ་�ི་འཆར་གཞི་ཙམ་ལས་�་ག�མ་སོ་སོ་བ་དངོས་�་ད�ེར་མེད་ལ། དེ་ལས་གཞི་�ང་�་�ིར་ཤར་ནས་གཞན་དོན་འ�ང་བའི་�ལ་ཤེས་པར་�འོ། གནས་འདི་ནི་དཀའ་བའི་མཆོག་�ོ་�ེའི་ཆིངས་
 ༄༅། །གསང་བ་ཆེན་པོ་�ེ། ད་ཕན་ཆད་མ་ནོར་བར་�་ཤེས་པ་�ང་�ིད་ན་ཁོ་བོའ་� མ�ར་ཤེས་པར་�འོ། །གཉིས་པ་ག�ང་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �ན་མོང་གི་ད�ེ་བས་མདོར་བ�ན། �ད་

ཐེག་མཆོག་
པར་�ི་ད�ེ་བས་�ས་པར་བཤད། ག�ང་དང་རིང་བ�ེལ་�ི་�ད་པར་�ིས་དོན་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི། �ིར་འ�ོ་བ་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་སངས་�ས་པས་རིགས་�འི་རང་བཞིན་�་སོ་སོ་དང་སོ་སོ་མ་ཡིན་པར་གནས་
ལ་དེ་དག་གི་�འི་རིགས་དང་�ོག་�་འཛ�ན་པ་ལ་ག�ང་�་མ་�ིན་པ་བག་ལ་ཞར་ཡོད་ལ། �ལ་འ�ོར་པས་འོད་གསལ་�ིང་པོའ་� ལམ་�ངས་པས་མངོན་�ར་�་�ིན་ཏེ། ཤ་�ི་རཾ་ལ་སོགས་པ་�་�ང་བས་རིགས་སོ་
བ�་ གོ་�ག

12-391
སོར་�ོལ་བ་ནི། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �ེས་མཆོག་�་ངན་འདས་པ་ལ། །སངས་�ས་�ན་�ི་ག�ང་ཡང་འ�ང་། །སངས་�ས་རིགས་�ི་�ད་པར་ལས། །ག�ང་གི་རིགས་ནི་�་�ར་འ�ང་། །ཤ་�ི་རཾ་ནི་བདེ་
གཤེགས་ག�ང་། །དེ་བཞིན་བ་�ི་རཾ་ཞེས་ནི། །�ོ་�ེ་རིགས་�ི་ག�ང་ཡིན་ནོ། །�་�ི་རཾ་ནི་རིན་པོ་ཆེ། །བསེ་�ི་རཾ་ནི་པ�འོ། །དེ་བཞིན་ཉ་�ི་རཾ་ཞེས་�། །ལས་�ི་རིགས་�ི་ག�ང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ེས་�་ལ་
ག�ང་རིགས་�་ལས། རེ་རེའམ་ཐམས་ཅད་ཚང་བ་གང་�ང་ཡང་རིགས་�འི་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ལ། ག�ང་རིགས་དེའི་སངས་�ས་�་�ོལ་བའི་�གས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཐབས་�ན་�་ངན་འདས་པ་ཡི། །�ས་ལ་
མཛ�ད།
 འདི་�ན་�ང་བ་�ེ། །སོ་སོའ་� རིགས་�ི་ག�ང་�ང་ན། །ཆོས་ཉིད་བར་མ་དོ་ལ་ཡང་། །རང་རང་རིགས་�ི་སངས་�ས་�ི། །�་ནི་མཐོང་ནས་�ོལ་བའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། ག�ང་
ལ་ཡང་�་�ེ། ཁ་དོག་མཐིང་ག་ནི་�མ་པར་�ང་མཛད་�ི་ཞིང་ཁམས་�་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ། །ཁ་དོག་དཀར་པོ་ནི་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི། ཁ་དོག་སེར་པོ་ནི་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་�ི། ཁ་དོག་དམར་པོ་
ནི་�ང་བ་མཐའ་ཡས་�ི། ཁ་དོག་�ང་�་ནི་དོན་ཡོད་�བ་པའི། ཁ་དོག་�་ཚ�གས་པ་ནི་�་�་�ན་�ིས་�བ་པའི་ས་ལ་�ིན་པའོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ད་པར་�ི་ད�ེ་བ་ལ་ག�ང་རིགས་�འི་ཁ་དོག །ཆེ་�ང་གི་ཚད།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-392
གནས་�ི་�ད་པར། �་གང་ལས་�ང་བ་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ཁ་དོག་ནི་རིགས་�འི་ཆ་འཛ�ན་པས་�་�ེ། དེའང་ཞི་བའི་ག�ང་གི་ཁ་དོག་དང་། �ོ་བོའ་� ག�ང་གི་ཁ་དོག་ཆ་གཉིས་�་འ�ང་བ་ལས། �་ག�ང་འབར་
བར་ཞི་བའི་ཁ་དོག་ག�ངས་པ་ནི། ཤ་�ི་རཾ་དཀར་པོ། བ་�ི་རཾ་�ོ་ནག །�་�ི་རཾ་སེར་པོ། བསེ་�ི་རཾ་དམར་པོ། ཉ་�ི་རཾ་�ང་�འོ། །རང་ཤར་�། �ོ་བོའ་� ག�ང་གི་ཁ་དོག་ག�ངས་པ་ནི། དེ་ཡང་རིགས་བ�ན་འདི་�་
�ེ། །ཤ་�ི་རཾ་ནི་དཀར་ལ་གདངས། །�་�ི་རཾ་ནི་�ོ་ནག་གོ །བ་�ི་རཾ་ནི་ཚ�ག་སེར་�ན། །ཉ་�ི་རཾ་ནི་�ག་ནག་�ེ། །པ�་རཾ་ནི་དམར་�ང་ནག །དེ་བཞིན་ཁ་དོག་ད�ེ་བའོ། །ཞེས་སོ། །ཆེ་�ང་གི་ཚད་ནི་ཤ་�ི་རཾ་མོན་�ན་
 ༄༅། །�ི་འ�་ཙམ་�ེ་�ན་དཀར་མོ་དང་མཉམ་ལ། གཞན་�མས་�ངས་ཀར་�ི་འ�་ཙམ་དང་�ན་�ང་གི་འ�་ཙམ་�ི་བར་�མ་ལ་འ�ིལ་ཞིང་�མ་པའོ། །གནས་ནི་ཤ་�ི་རཾ་མགོ་ལ་གནས། བ་�ི་རཾ་

ཐེག་མཆོག་
�ིབ་མའི་གོ་བར་དང་། �་�ི་རཾ་མཆིན་པའི་�ེང་དང་། བསེ་�ི་རཾ་མཁལ་མ་དང་། ཉ་�ི་རཾ་�ོ་བའི་�ེང་ན་གནས་པའོ། །�་ལ་གཉིས་ལས། ཞི་བའི་ག�ང་གི་�་ནི་ཤ་�ི་རམ་�ས་པའི་�ངས་མ་དང་། བ་�ི་རཾ་�ངས་མ་
དང་། �་�ི་རཾ་�ག་གི་�ངས་མ་དང་། བསེ་�ི་རཾ་འ�ང་བའི་�ངས་མ་དང་། �་�ི་རཾ་ཤེས་པའི་�ངས་མ་�ས་ལ་འ�ས་པ་ལས་�ང་བའོ། །�ོ་བོའ་� ག�ང་གི་�་ནི། ཤ་�ི་རཾ་མགོ་བོའ་� ཐོད་པའི་�་བ་དང་། �་�ི་རཾ་�ག་གི་
བ�་ གོ་བ�ན།

12-393
�ངས་མ་དང་། བ་�ི་རཾ་ཚ�གས་�ི་�ངས་མ་དང་། ཉ་�ི་རཾ་�ང་གི་�ངས་མ་དང་། པ�་རཾ་འ�ང་བའི་�ངས་མ་ལས་འ�ང་�ེ། རང་ཤར་ལས། ཤ་�ི་རཾ་ནི་མགོ་ལས་འ�ང་། །�་�ི་རཾ་ནི་�ག་ལས་འ�ང་། །བ་�ི་རཾ་ནི་
ཚ�གས་ལས་འ�ང་། །ཉ་�ི་རཾ་ནི་�ང་ལས་འ�ང་། །པ�་རཾ་ནི་འ�ང་བ་བཞིའི། །དངས་མ་ལས་ནི་ཡང་དག་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །དེའང་ག�ང་�་ཐམས་ཅད་ད�ིབས་རབ་�་�མ་ཞིང་�མ་ལ་འ�ིལ་བ། གཏིང་གསལ་�ི་
འོད་�་ཡོད་པ་ཉི་ཟེར་ལ་བ�ན་�ས་རབ་�་འཚ�ར་ཞིང་�ངས་པ་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �ེ་མ་ཉོན་ཅིག་མཁའ་འ�ོ་མ། །ཤ་�ི་རཾ་ཞེས་དཀར་ལ་གདངས། །�མ་ལ་འ�ིལ་ཏེ་ཁ་དོག་གསལ། །�ན་མ་ཡི་ནི་�ོག་
མཛ�ད།
 འ�་ཙམ། །འདི་ནི་�ས་པའི་�ངས་མ་ལས། །�ིན་པས་འ�ིལ་བར་�ང་བ་ཡིན། །ཐབས་�ན་དེ་ཡི་མགོ་ལས་�ང་། །བ་�ི་རཾ་ཞེས་�ོ་ལ་ནག །�ངས་ཀར་�ི་ནི་འ�་ཙམ་མམ། །ཡང་ན་�ན་�ང་འ�་ཙམ་མོ། །འདི་ནི་
�ོད་�ི་�ངས་མ་འ�ིལ། །དེ་ཡི་�ིབ་མའི་གོ་མཚམས་ནས། །འ�ང་བ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །�་�ི་རཾ་ནི་ཁ་དོག་སེར། །�ངས་འ�་ཙམ་�ེ་�ག་ལས་སོ། །དེ་ནི་མཆིན་པའི་�ེང་ནས་འ�ང་། །བ་�ི་རཾ་ནི་དམར་ལ་
གདངས། །ཆེ་�ང་ཚད་�ང་�ངས་འ�་ཙམ། །འདི་ནི་འ�ང་བ་འ�ས་ལ་འ�ིལ། །�ལ་དང་�ན་པའི་མཁལ་མ་ལས། །འ�ང་བ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །ཉ་�ི་རཾ་ནི་ཨི�་�ེ། །�ངས་འ�་ཙམ་ལ་ཁ་དོག་གསལ། །ཤེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-394
པ་�མས་�ི་�ངས་མ་ལས། །འདི་ནི་�ོ་བའི་�ེང་ནས་འ�ང་། །འདི་�ན་�ི་ད�ིབས་�མ་ལ་འ�ིལ། །�ན་�ི་གཏིང་གསལ་ཁ་དོག་�། །ཞེས་སོ། །ཞི་བའི་ག�ང་གིས་རང་�ང་ངེས་པའི་རིགས་�ི་སར་�ོལ་ལ། �ོ་
བོའ་� ག�ང་གིས། ཆོས་�། ལོངས་�། �ལ་�། མངོན་�ང་དོན་ཡོད་�ི་�། མི་འ�ར་�ོ་�ེའི་�་འཐོབ་�ེ། རང་ཤར་ལས། ཤ་�ི་རཾ་�ིས་�ེ་མེད་འཐོབ། །�་�ི་རཾ་�ིས་དོན་ཡོད་དོ། །བ་�ི་རཾ་�ིས་ལོངས་�་འཐོབ། །ཉ་
�ི་རཾ་�ིས་�ལ་�་འཐོབ། །པ�་རཾ་�ིས་�ོ་�ེ་ཉིད། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་ག�ང་དང་རིང་བ�ེལ་�ི་�ད་པར་�ིས་དོན་བ�་བ་ནི། ག�ང་དང་འ�་བའི་རིང་བ�ེལ་ཞེས་�་བ། ད�ིབས་�མ་ཞིང་ཁ་དོག་�་གང་�ང་�་
 ༄༅། །འ�ག་པ་�ེ། རིང་བ�ེལ་�ི་�་�ངས་མ་དཀར་དམར་དང་ཤ་�ས་དང་�ོད་ད�གས་�ི་�ངས་མ་འ�ིལ་བ་ལས་�ང་ལ། ག�ང་ནི་�ངས་མའི་ཤིན་�་�ངས་མ་ལས་�ང་བའོ། །�ེད་པའི་གནས་

ཐེག་མཆོག་
དང་འ�ང་བའི་གནས་�ས་�ི་ཚ�གས་དང་ཤ་�གས་བར་ནས་འ�ང་ཞིང་བ�ེད་ལ། �ིན་པའི་གནས་ནི་�ས་པ་དང་ཤ་དང་པགས་པ་ཐམས་ཅད་ན་ཡོད་པས་ད་གཟོད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལས་འ�ང་ངོ་། །དེའང་ཤ་དང་
པགས་པ་དང་�ས་པ་ལས་འ�ང་བ་དང་། �ག་དང་�་སེར་དང་�ངས་མ་ལས་འ�ང་བ་དང་། �ོད་ལས་འ�ང་བ་དང་། ད�གས་ལས་འ�ང་བ་�ེ། རིགས་བཞི་ལ་ཁ་དོག་�ང་དཀར་པོ་དང་། དམར་སེར་དང་། དམར་
བ�་ གོ་བ�ད།

12-395
པོ་དང་། �ང་མཐིང་�ེ་�ར་འ�ང་བའོ། །འདིའི་འ�ས་�་ནི་རང་བཞིན་�ལ་�ར་ད�གས་འ�ིན་པའོ། །དེའང་�ིང་ཏིག་བ�ོམ་པའི་�ལ་�ན་ལ་�ང་ན་དེ་ཡིན་ལ། གཞན་�ན་མ་ངེས་ཏེ། ལ་ལ་མཐོ་རིས་�་�ེ། ལ་
ལ་ངན་སོང་�་�ེ་བ་ལ་སོགས་པ་�ེ། འ�ོ་བ་ཕལ་པ་དང་། �་དང་�ི་ལ་སོགས་པ་དང་། �ིག་ཅན་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིད་ད�ོད་མཁན་�མས་ལ་ཡང་འ�ང་བའི་�ིར་རོ། །ག�ང་ནི་འ�ང་བའི་གནོད་པས་
མི་ཤིགས་པས་�གས་�ི་ག�ན་�་ཐོ་བས་བ�ངས་�ང་མི་འཇིག་ལ། རིང་བ�ེལ་ནི་འཇིག་�ེ། བ�ེགས་ཐལ་ན་ཡང་འཚ�ག་པས་རིང་བ�ེལ་མི་འ�ང་བ་ཡིན་ལ། རིང་བ�ེལ་རེ་བའི་རོ་བ�ེག་�ས་ཧ་ཅང་མ་ཚ�ག་པ་
མཛ�ད།
 གལ་ཆེའོ། །དེ་དག་�ང་�་ག�ང་འབར་བ་ལས། འདི་དང་ཡང་ནི་འ�་བ་ཡི། །རིང་བ�ེལ་ཉིད་ནི་�་མོ་�ེ། །ཏིལ་�ི་འ�་དང་�ལ་ཆ་ཙམ། །འདི་ནི་འ�ང་བས་བཤིག་པར་�ས། །འདིས་ནི་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་སོ། །
ཞེས་པ་དང་། རིང་བ�ེལ་ཉིད་ནི་ཚ�གས་བར་རམ། །ཡང་ན་ཤ་དང་པགས་པའི་བར། །འདི་�ན་ལས་ནི་བ�ེད་ཅིང་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །དེ་ལ་�ེ་བོ་ཕལ་པ་དང་། སངས་�ས་�ི་རིང་བ�ེལ་ནི། རབ་�་�ངས་མི་�ངས་
དང་འོད་�་ཡོད་མེད་དང་། �ང་�བ་ཤིང་དང་དེའི་ལོ་མས་ཤེས་སོ། །ག�མ་པ་འོད་ལ་ངོ་བོ། �། ད�ེ་བ། �ོལ་ཚད་�ི་འ�ས་�་དང་བཞི་ལས། འོད་�ི་ངོ་བོ་ནི། ཁ་དོག་�་རང་གསལ་བའོ། །�་ནི་འ�ང་བ་�ངས་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-396
དང་། རིག་པ་གོམས་པའི་རང་གདངས་གཉིས་འཛ�མ་པ་ལས་འདས་�ས་འ�ང་བའོ། །ད�ེ་ན་�བས་�ིས་�ེན་འ�ེང་། �ིབས་ཤར། �་�ད་ག�མ་མོ། །ཡང་ན་�ས་�ི་�ལ་གནམ་འཐེན་�་�ག་པ་དང་། ནམ་མཁའི་
ད�ིལ་�་ཕེབས་པར་འོད་�ིམ་�་�ང་བའོ། །འ�ས་�་ནི་�་�ད་�་�ང་ན་བར་དོ་དང་པོ་�ོལ་བའོ། །�ེན་འ�ེང་གནམ་འཐེན་�ར་�ང་ན་ཀ་དག་ལ་ཟང་ཐལ་བས་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་མེད་པར་�ོལ་ལོ། །�ིབས་ཤར་
ལ་བར་དོ་ཐ་མའི་ཚ�་�ོལ་ལོ། །འོད་�ས་�ར་�ེས་�་དེ་འདས་པའི་�ས་སམ་ཁང་པའམ། བ�ེགས་ཁང་ཁོར་�ག་ལ་�ག་ན། བསམ་གཏན་�ི་ཞག་བ�ན་ན་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་ལ་�ོལ་ལོ། །འོད་�ིམ་�ར་�ང་ན།
 ༄༅། །ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ལ་ཞག་�་ན་�ོལ་བའོ། །�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། འོད་ལ་གཉིས་ཏེ། འོད་�ིམ་�ི་�ལ་�་འ�ང་བ་དང་། འོད་�ེན་ལ་འ�ེང་�ེ་�ས་�ི་�ལ་�་འ�ང་བའོ། །

ཐེག་མཆོག་
འོད་�ིམ་�ར་�ང་བ་དེ་ནི་ཞག་�་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་�ེ། མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ། །འོད་�ས་�ར་�ང་བ་དེ་ནི་ཞག་བ�ན་ན་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �་ག�ང་འབར་
བ་ལས། འོད་ལ་�མ་པ་ག�མ་ཡིན་ཏེ། །�་�ད་འཁོར་�ག་བཅས་པར་ནི། །གང་གི་�ལ་ལ་�ང་བ་ན། །འདི་ནི་བར་དོ་དང་པོ་ལ། །ངེས་པ་ཡི་ནི་འ�ས་�་འཐོབ། །གལ་ཏེ་�ེན་ལ་འ�ེང་བ་ནི། །འདི་ནི་བར་དོ་མི་
བ�་ གོ་ད�།

12-397
�ང་བར། །�ད་ཅིག་ལས་ནི་སངས་�ས་སོ། །འོད་ནི་�ིབས་ལས་�ང་འ�ར་ན། །འདི་ནི་བར་དོ་ཐ་མ་ལ། །མངོན་པར་�ང་�བ་ཉིད་�ེད་དོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་�ན་�བ་�ང་ན་�ལ་པ་འ�ེད་ལ། དེའི་ངང་ནས་
འཇིག་�ེན་�ོགས་བ�ར་ཡང་སེམས་ཅན་�ི་དོན་ལ་�ལ་པ་�ིར་འ�ོ་བས། རང་�ང་ག�གས་བ�ན་�ི་འ�ོ་�ག་དང་། གཞན་�ང་རང་མཚན་�ི་འ�ོ་�ག་གཉིས་�ི་ག�ལ་ཞིང་�། �ལ་པ་གཉིས་�ིས་དོན་མཛད་
པར་ཡང་། དེ་ཉིད་ལས། དེ་�ར་འོད་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�། །གང་ཞིག་�ང་�བ་�ེད་པའི་མི། །འདི་ནི་�ལ་�ན་སེམས་ཆེན་�ིས། །�ལ་པ་ཡིས་ནི་�ོགས་བ�་�། །སེམས་ཅན་དོན་�ང་རང་བཞིན་�། །འདི་ཡིས་�ེད་
མཛ�ད།
 དོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�་ལ། ངོ་བོ། ད�ེ་བ། �། འ�ས་�འི་ཚད་དང་བཞི་ལས། �འི་ངོ་བོ་�་བའི་དབང་པོ་ལ་�ག་པའོ། །ད�ེ་ན་�ན་མི་�ན་བར་མ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་�ང་། �བས་འདིར་དལ་ལ་
�ན་རིང་བ་ཞི་བའི་�་�་དང་། �ག་ལ་�ན་�ང་བ་�ོ་བོའ་� འ�ག་�་གཉིས་ཏེ་�ར་བ་དང་�ག་པ་ཞེས་�འོ། །�་ནི་�ིའི་�་ནམ་མཁའི་གསེང་ལ་གཉིས་འཐབས་པའི་�ེན་ལས་�ང་ལ། འདིར་བ�ན་པ་ཐོབ་པའི་�ས་
�ང་བའོ། །འ�ས་�་ནི། ལོངས་�་དང་། དེ་ལས་�ལ་�་འ�ོ་བ་ཐོབ་པའོ། །དེའང་དལ་ལ་�ན་རིང་བའི་�ར་བས་ཞི་བའི་�་ལ་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་བ�ན་ན་བ�ན་པ་ཐོབ་ལ། �ར་�ག་བ�ེགས་མ་�ག་ལ་�ན་�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-398
བས་�ོ་བོའ་� �་ལ་�ོལ་བའོ། །དེ་གཉིས་�ང་རིགས་�ར་ཡོད་ལ། རིགས་�་གང་�་�ོལ་བའི་མཚན་མ་བ�ག་པ་ནི། �ལ་འ�ོར་པ་འདས་པའི་གནས་སམ། རོ་བ�ལ་�ངས་�ིས་དེའི་ཤར་�་�ག་ན་�ོ་�ེ་རིགས།
�ོར་རིན་ཆེན་རིགས། �བ་�་པ�་རིགས། �ང་�་ལས་�ི་རིགས། �ེང་�་�ང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་�ི་སངས་�ས་འ�བ་པ་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། གང་�་འདས་པའི་གནས་ཁང་གི །ཤར་�ི་
�ོགས་ནས་ཉེ་བའི་སར། །�་ནི་རབ་�་�ག་པ་ན། །འདི་ནི་�ོ་�ེའི་རིགས་�་འ�ར། །དེ་བཞིན་�ོ་ཡི་�ོགས་�་ཡང་། །�ས་ནི་རིན་ཆེན་རིགས་�་�ང་། །�བ་�་པ�་དེ་བཞིན་ནོ། །�ང་�་ལས་�ི་རིགས་�་འ�ར། །
 ༄༅། །དེ་བཞིན་�ེང་�་དེ་བཞིན་གཤེགས། །�་ཡི་རང་བཞིན་འདི་�་�། །�ར་ཞིང་�ག་པ་བ�ེགས་མ་དང་། །�ན་རིང་འཇམ་དལ་རིང་བའི་�། །ཞི་དང་�ོ་བོའ་� �ད་�ིས་སོ། །དེ་�ར་�་དང་�ན་

ཐེག་མཆོག་
�ར་ན། །འདི་ནི་ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་ཡི། །�་ཡི་འ�ས་�་ཐོབ་པའོ། །དེ་�ན་ལོངས་�འི་ཚད་དང་མཉམ། །འདི་�ར་ལོངས་�ོད་�ོགས་ནས་�ང་། །�ལ་པའི་�་ཡང་འ�ིན་པར་�ས། །�ས་དང་མ�ན་འ�ག་
ཐབས་�ིས་ནི། །འདི་ཡི་ས་ལ་མཐར་�ིན་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། �་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། �ར་�ིས་�ང་ན་ཞག་བ�ན་ན་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ། །�ག་གིས་�ང་
ཉིས་བ�་ཐམ་པ།

12-399
ན་ཞག་བ�་བཞི་ན་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�ས་པའོ་ཞེས་སོ། །�་པ་ས་གཡོ་བ་ལ་ངོ་བོ། �། ད�ེ་བ། འ�ས་�་བཞི་ལས། ངོ་བོ་ནི་�ོད་�ི་འོག་གཞི་�ེ་འ�ོ་བ�ེན་ཞིང་འདེགས་པའོ། །�་ནི་�ེས་�་དེའི་�ས་
པས་�ང་བ�ལ་ཏེ་གཡོ་བའོ། །ད�ེ་ན་གཡོ་བ་རབ་�་གཡོ་བ། ཆེར་གཡོ་བ། �ན་�་རབ་�་གཡོ་བ་དང་བཞིའོ། །འ�ས་�་ནི། �ེས་�་�ན་མོང་བ་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་སོགས་པ་�མས་དང་། འདིའི་�ོ་མ་
མཐོང་ཡང་�ོན་འ�ོ་�ོང་འ�ོ་ལ་ཤི་བའམ། དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་ཅན་འགའ་ཞིག་གམ། བཏགས་�ོལ་བཏགས་པའི་གང་ཟག་ཕལ་པ་དག་ལམ་ལ་མོས་པ་དང་བ�ོན་པ་�ེད་པ་ལས་ཚ�་འཕོས་པ་�མས་�ི་�གས་ཏེ།
མཛ�ད།
 དེའང་ད�གས་དང་�ལ་མ་ཐག་ས་གཡོས་ད�ས་�་�ང་ན་ཉན་ཐོས་འཕགས་པའི་ས་དཀར་པོ་�མ་པར་མཐོང་བ་ཐོབ་ནས་�ི་མ་བ�ན་�ོང་བ་ལ་གནས་སོ། །དེའང་རིགས་དང་། བ�ད་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། �བ་
པ་དང་། �ས་པ་�ོགས་པ་དང་། ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་�ས་�ི་ས་�ེ་དམན་པའི་ས་བ�ད་དོ། །ཤི་ནས་ཞག་ག�མ་ན་ཤར་�ོགས་ནས་གཡོས་ན་རང་སངས་�ས་�ི་ས་ཐོབ་བོ། །འདི་ལ་�ན་�གས། �ིར་འོང་།
�ིར་མི་འོང་། ད�་བཅོམ་པའི་ས་དང་བཞིའོ། །ཤི་ནས་ཞག་�ག་ན་�ོར་གཡོས་ན་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་སའོ། །འདི་ལ་རབ་�་དགའ་བ་དང་། �ི་མ་མེད་པ་དང་། འོད་�ེད་པ་དང་། འོད་འ�ོ་བ་དང་། �ང་དཀའ་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-400
དང་། མངོན་�་�ར་དང་། རིང་�་སོང་དང་། མི་གཡོ་བ་དང་། ལེགས་པའི་�ོ་�ོས་དང་། ཆོས་�ི་�ིན་ཏེ་�འི་ས་བ�། �ན་�་འོད་འ�ས་�འི་ས་དང་བ�་གཅིག་གོ །ཤི་ནས་ཞག་ད�་ན་�ེང་ནས་�་�ང་ཟད་དང་
མཉམ་�་གཡོས་ན་རིག་པ་འཛ�ན་པའི་ས་ཐོབ་བོ། །འདི་ལ་�མ་པར་�ིན་པའི་ས་དང་། ཚ�་ལ་དབང་བའི་ས་དང་། �ག་�་ཆེན་པོའ་� ས་དང་། �ན་�ིས་�བ་པའི་ས་དང་བཞིའོ། །དེའང་གང་ཟག་དེ་དག་གིས་�ར་�་
འ�ས་�་མི་ཐོབ་པས། རང་རང་གི་ས་དེ་དག་གི་དང་པོ་ཐོབ་ནས་ཡོངས་�་�ོགས་པར་�ོང་བའི་བར་ལ་�ན་རིང་�་གནས་པར་ག�ངས་ཏེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། ས་ནི་གཡོ་བའི་�ེས་�་དེའི། །ད�གས་དང་�ལ་
 ༄༅། །བའི་ཚ�་གཡོས་ན། །འདིས་ནི་ཉན་ཐོས་ས་ཐོབ་བོ། །དེ་བཞིན་ཞག་ནི་ག�མ་ན་ཡང་། །དེ་ཉིད་ས་ཡི་གཡོས་�ང་ན། །འདིས་ནི་རང་སངས་�ས་�ི་ས། །ཞག་ནི་�ག་ན་�ང་བ་ན། །འདི་ནི་�ང་

ཐེག་མཆོག་
�བ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ས་ལ་འ�ག་གོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །གལ་ཏེ་ཞག་ནི་ད�་ན་ཡང་། །ས་ནི་གཡོས་པར་�ར་ན་ནི། །འདིས་ནི་རིག་པ་འཛ�ན་པ་ཡི། །ས་ལ་ཅི་དགར་�ོད་པར་�ས། །ས་ནི་གཡོས་པའི་�ལ་�ན་ལ། །
སངས་�ས་འ�ས་�་མི་�ང་�ེ། །དེ་བཞིན་ས་དང་ལམ་�མས་ལ། །�ན་�་�ོང་ཞིང་གནས་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཐེག་པའི་�ོ་དང་འ�ག་ལམ་སོ་སོ་ཡིན་པར་མ་གོ་བར། དིང་སང་ཐོས་པ་�ང་བ་དག་�་མཚན་ཉིད་
ཉིས་བ�་ གཅིག

12-401
ཁོ་ནའི་ས་ལམ་�ི་ས་ཐམས་ཅད་ལ་འཇལ་བ་ནི། �ར་ཐོགས་པའི་བར་ཞག་གིས་�་ས་�་�་བ�ོད་པའི་བར་ཞག་དེས་དེར་འ�ོ་ཚད་�ི་�ེ་བོ་ལ་�ིས་འདེབས་པ་དང་འ�་ཡང་། ཐམས་ཅད་མཚ�ན་མི་�ས་ཏེ། �་པ་
དང་། �ང་མ�ོགས་པ་དང་། �་ལ་སོགས་པ་�ར་པོ་བས་�ན་རིང་པོ་ཞག་ས་�ེད་པ་ཆོད་ལ། �ལ་ན་རིང་�་ཐོགས་པ་ཡོད་པས་མ་ངེས་པ་�ར། ལམ་སོ་སོའ་� ཐབས་དང་ཤེས་རབ་�ི་�ེད་པ་ཡང་དེ་དང་འ�་བར་
མཁས་པ་ཤེས་རབ་ཅན་�ིས་ཁོང་�་�ད་པར་�ོགས་པར་�འོ། །དོན་གཉིས་པ་འ�ོ་�ག་འ�ལ་པས་�ེ་བ་ལེན་པའི་�གས་ལ་གཉིས་ཏེ། �ིའི་�མ་པར་གཞག་པ་དང་། �གས་དངོས་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདི་�ར་
མཛ�ད།
 སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། འ�ོ་བའི་ལམ་གཉིས། འ�ས་�་གཉིས་ཏེ་བཞི་ལས། ལམ་ནི་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་མ་དོ་དང་། �ིད་པའི་བར་མ་དོ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་ལམ་ཡོད་མི་�ིད། འ�ས་�་ལ་སངས་�ས་དང་སེམས་
ཅན་རང་�་�ོག་པ་གཉིས་ལས་འ�ོ་ས་མེད་དོ། །སངས་�ས་�་འ�ོ་བ་ལ་ལམ་�་�ེ། ཚ�གས་ལམ། �ོར་ལམ། མཐོང་ལམ། བ�ོམ་ལམ། མཐར་�ིན་པའི་ལམ་དང་�འོ། །སེམས་ཅན་�་འ�ལ་པའི་ལམ་ཡང་�ད་
�་�ེ། �ི་ལམ་�ི་ལམ། བག་ཆགས་�ི་ལམ། ལས་�ི་མཐའི་ལམ། འ�ལ་འཁོར་མ་ངེས་པའི་ལམ། �་དང་འ�ས་�་སོ་སོར་མ་ངེས་པའི་ལམ་མོ། །འ�ས་�་ལས་�ད་པར་�་སངས་�ས་ནི་ཡེ་ཇི་བཞིན་པའི་སངས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-402
�ས་�ི་འ�ས་�་དང་། �ོགས་པ་མངོན་�་�ར་པའི་སངས་�ས་�ི་འ�ས་�འོ། །སེམས་ཅན་�ི་འ�ས་�་ནི་ད�ལ་བ། ཡི་�གས། �ོལ་སོང་། མི། �། �་མིན་�ག་ལས་འ�ོ་ས་མེད་དོ། །གཉིས་པ་�གས་དངོས་ལ་
�ག་ལས། དང་པོ་ད�ལ་བར་�ེ་བའི་�གས་ནི། ཤི་བའི་�ས་དེར་ནམ་མཁའ་�ིན་ནག་པོས་འ�ིགས་ཏེ། �ན་བ�ོས་པ་བཞིན་སོང་ལ། ཆར་དང་། �་�ངས་དང་། �ང་ཆེན་པོ་དང་། སེར་བ་དང་། �་�ག་འ�བས་ན་
ཚ་བའི་ད�ལ་བ་བ�ད་དང་། �ང་བ་བ�ད་དང་། ཉི་ཚ�་བ་དང་། ཉེ་འཁོར་བ་དང་། སེམས་ཅན་ད�ལ་བ་མནར་མེད་དང་། �ོ་�ེ་ད�ལ་བ་དང་བ�ན་�་�ེའོ། །དེ་ལ་�ི་མ་འདི་གཉིས་ཚ་ད�ལ་བ�ད་�ི་ཁོངས་�་
 ༄༅། །གཏོགས་�ང་ཚ�་རིང་བ་དང་། �ག་བ�ལ་ཆེ་བས་�ད་པར་�་�ས་ཏེ་ལོགས་�་བ�ངས་སོ། །དེའང་མཚམས་མེད་ལ་སོགས་པའི་ལས་�ིས་ཚ་ད�ལ་ཐ་མ་དེར་�ེས་པ་�ན་�ི་ཚ�་བར་བ�ལ་

ཐེག་མཆོག་
གཅིག་ཡིན་ཡང་། ཆོས་�ངས་པའི་ལས་ཅན་དེ་དེ་བས་�ང་�ེ་བ་བ�་�ོང་གིས་རིང་�་གནས་པས་སེམས་ཅན་ད�ལ་བ་མནར་མེད་ཅེས་བཤད་དེ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་�ི་ཕ་རོལ་�་�ིན་པ་�ོང་�ག་བ�་པ་ལས།
ཆོས་�ངས་པ་དེའི་ལས་�ི་�མ་པར་�ིན་པས་སེམས་ཅན་ད�ལ་བ་ཆེན་པོ་མནར་མེད་པ་ཅན་�་�ེས་ཏེ་�ག་བ�ལ་མི་བཟད་པ་�ོང་བ་ལས། དེར་ཡང་མེའི་�ད་པའི་བ�ལ་པ་ཆེན་པོ་�ང་བ་ན། ཤར་�ོགས་�ི་འཇིག་
ཉིས་བ�་ གཉིས།

12-403
�ེན་ན་སེམས་ཅན་ད�ལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་གནས་ག་ལ་བ་དེར་�ེས་ཏེ། དེར་ཡང་མེའི་བ�ལ་པ་ཆེན་པོ་�ང་བ་ན་ཞེས་�ོགས་བ�་མཐའ་ཡས་�་མེད་པའི་བར་�་ག�ངས་སོ། །དེ་བས་གསང་�གས་�ི་�ོར་�གས་
ནས་�ོ་�ེ་�་མ་ལ་དམ་ཚ�ག་ཆེན་པོ་ཉམས་པ་དེ་ཚ�་རིང་ཞིང་�ག་བ�ལ་ཆེ་བ་�ེ། དམ་ཚ�ག་མཆོག་�་བཀོད་པ་�ོང་པོའ་� �ད་ལས། གང་གིས་�ོ་�ེ་�་མ་ལ། །ངན་སེམས་�ན་པས་�ན་�ང་�ེ། །དམ་ལས་ཉམས་པ་
ཆེན་པོ་དག །ཇི་�ིད་�་མཚ�་ཆེན་པོ་ལས། །�་ཡི་ཉག་མ་རེ་རེ་ཡིས། །�་དེ་གཏོར་བས་ཟད་�ར་པ། །བ�ལ་པ་�་མཚ�་དེ་�ེད་�། །གནས་པར་འ�ར་བ་གང་ཡིན་པ། །�ོ་�ེའི་ད�ལ་བར་�གས་པ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །
མཛ�ད།
 གཉིས་པ་ཡི་�གས་�་�ེ་བའི་�གས་ནི། ཤི་བའི་�ས་ན་ནམ་མཁའ་མི་གསལ་བ་ལ་འོད་སེར་ཡལ་བ་�བ་ཀའི་�ང་བ་�་�་དང་། ཉི་�་ཤི་བ་དང་། �ིན་སེར་པོས་ཉི་�་མི་�ང་བ་དང་། ཆར་བབ་པའི་�ེས་�ང་བ་དང་།
དེའི་�ོད་ལ་ཆར་བབ་པ་�ེ། འདི་དག་ནི་ཡི་�གས་�ིའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། ནང་གི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། �ོ་�ར་བའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། �ེ་�ག་པའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། �ིན་ཅི་ལོག་�་སོང་བའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། ལས་དང་
ལས་�ི་�མ་�ངས་པའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་། ལོངས་�ོད་�ང་བ་དབང་�་མ་�ར་པའི་�ིབ་པ་ཅན་དང་དེ་�མས་�་�ེ་བའོ། །ག�མ་པ་�ད་འ�ོའ་� �གས་ནི། ཚ�་འཕོས་པའི་�ས་�་ནམ་�གས་ཤིང་བག་�ོ་ལ་�མ་མེད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-404
ཅིང་�ིན་ནག་པོས་འ�ིགས་པ་དང་། ན་�ན་ལང་ལོང་གིས་�གས་པའམ། �་བའི་�མ་པས་�ང་པ་�ོ་སངས་ཏེ་སོང་བ་དང་། �གས་ཤིང་ཉམས་མི་དགའ་བའི་ནམ་མཁའ་�ང་ན་�ོལ་སོང་�ང་མངས་དང་། �ང་མེད་
དང་། �ང་བཞི་པ་དང་། འདབ་ཆགས་དང་། �ེར་ཆགས་ལ་སོགས་པར་�ེ་བའོ། །བཞི་པ་�་མ་ཡིན་�་�ེ་བའི་�གས་ནི། ཤི་བའི་�ས་�་�ང་�ག་པོ་�ོགས་�ན་ནས་�ང་བ་དང་། �ིན་ཁམས་ནག་�ོག་ཆགས་
འཇིགས་པའི་ག�གས་འ�་བ་འ�ང་བ་དང་། �ིན་�མས་རབ་�་འ�ག་ཅིང་འ�ག་�ག་པོ་�ོག་གི་�ེང་བ་འ�ག་པས་ང་རོ་�ོགས་པ་དང་། ཉི་�འི་འོད་�ིན་�ིས་མི་�ང་བར་བ�ིབས་པ་�ེ། �་མ་ཡིན་�ར་�ད་�་པ་
 ༄༅། །དང་། གདོང་�ག་པ་དང་། ལག་རིངས་དང་། �ོ་འ�ེ་ཆེན་པོ་དང་། ནམ་མཁའ་�ིང་རལ་པ་ཅན་�འི་�ེ་བ་ལེན་པའོ། །�་པ་�ར་�ེ་བའི་�གས་ནི། ད�གས་དང་�ལ་བའི་�ས་�། ནམ་མཁའ་

ཐེག་མཆོག་
�ངས་ལ་ཉི་�་གསལ་ཞིང་�ང་སེར་�་མེད་པ་ལ་�ོགས་�མས་མདངས་བཟང་ཞིང་རབ་�་དགའ་བར་མཐོང་བ། འདི་ནི་འདོད་པའི་�་རིགས་�ག་དང་། གཙང་མ་རིས་�ི་�་�་དང་། འོད་གསལ་ལ་སོགས་པའི་�ེ་
གནས་བཅོ་�་དང་། �ེ་མཆེད་�་བཞིར་�ེ་བ་ལེན་པའི་�གས་སོ། །�ག་པ་མིར་�ེ་བའི་�གས་ནི། ཚ�་འདས་པའི་�ས་�་ནམ་མཁའ་རབ་�་གསལ་ཞིང་�ངས་པ་ལ་སེར་�་མེད་པ་དང་། འཇམ་�ིན་�བ་མོ་དར་དཀར་
ཉིས་བ�་ ག�མ།

12-405
�ི་�ལ་མ་བཞིན་བ�ང་བ་དང་། ཉི་མ་དང་�་བ་འཇའ་འོད་�ིས་འཁོར་ན། རིམ་པ་�ར། མི་�ས་ཙམ་པོ་དང་། གཙང་མ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་�ེ་གནས་�་�ེ་བའི་�གས་སོ། །འདི་དག་ནི་�ིའི་�མ་པར་གཞག་པ་�ེ།
དམིགས་�ིས་བསལ་ན། ངན་པ་�ང་དང་། སེར་བ་ལ་སོགས་པ་མི་མ་ཡིན་�ོས་པས་བཏང་བའམ། �ེ་བོ་གཞན་�ིག་པ་ཅན་ཤི་བའི་�གས་ཡིན་པ་ཡང་�ིད་ལ། བཟང་པོ་འཇའ་འོད་དང་ནམ་�ངས་པ་ལ་སོགས་པ་
�ེས་�་དམ་པ་གཞན་དག་ས་འཕར་བ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཐོབ་པ་དང་། ཚ�་འཕོས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡིན་ཡང་�ིད་པས། འདིར་ཁོ་རང་གི་�ོ་ལ་�གས་དེ་འ�ང་བའི་�ས་པ་ཅན། གསོན་�ས་སེམས་དང་�ན་�་�ོད་པ་
མཛ�ད།
 བཟང་བ་ཅིག་ལ་ཤི་�ས་�གས་བཟང་པོ་དེ་རིགས་ལ། གསོན་�ས་ངན་པོ་ལ་�གས་བཟང་ཡང་གཞན་�ི་�གས་འ�གས་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་�ེན་ན་འཇའ་དོན་གཉེར་བ་དང་�ད་པ་ཞེས་�འི། ཁོའ་� �གས་ལས་ངན་པ་
དེ་འ�ང་བར་རིགས་ཏེ་�ི་ནང་�ེན་འ�ེལ་གཅིག་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །འདིར་དམིགས་བསལ་མ་ཤེས་ན་�ེས་�་དམ་པ་ལ་�གས་ངན་པ་དང་འདམ་པ་�ིད་པས་�ར་བ་འདེབས་�་འོང་ལ། �ིག་ཅན་ལ་�གས་བཟང་པོ་
འཇའ་དོན་གཉེར་བ་དང་�ག་པས་�ེས་�་ཡི་རང་�ེས་ནས། ཁོའ་� �ེས་�་�ོབ་པ་འ�ང་�ིད་པས། དེ་དག་�ོག་པའི་�ིར་བཤད་དོ། །ཇི་�ད་�་�་ག�ང་འབར་བ་�གས་�ི་�ད་ལས། འདི་�ར་སེམས་ཅན་ཐམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-406
ཅད་�ི། །ཚ�་ཡི་འ�་�ེད་�ེད་པའི་ཚ�། །ནམ་མཁའ་ཡི་ནི་མཚན་ཉིད་�ིས། །འདི་�ན་�ེ་བའི་གནས་ལ་�ོད། །གང་ཞིག་ཤི་བ་དེ་ཚ�་ན། །ནམ་མཁའ་�ག་ནག་�ན་པ་ནག །དེ་བཞིན་ཆར་དང་�་�ངས་དང་། །�ང་དང་
སེར་བ་�་�ག་དང་། །འདི་�ན་�་ལ་�ང་བ་དེ། །ད�ལ་བ་ཡི་ནི་�ེ་གནས་�། །འདི་ལ་བར་མ་དོ་མེད་པར། །འ�ར་བ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །ནམ་མཁའ་ན་�ན་�་�་ལ། །འོད་ནི་སེར་ལ་ཉི་�་ཤི། །�ང་དང་སེར་
�་མེད་པ་ལ། །སེར་�ེག་ཉི་མ་མི་�ང་དང་། །ཆར་པའམ་�ལ་ལམ་ཡང་ན་ནི། །དེ་ཡི་�ོད་ལ་འབབ་པར་འ�ར། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བ་དེ། །ཡི་�གས་�ི་ནི་�ེ་གནས་�། །�ེ་བ་ཡིན་ནོ་མཁའ་འ�ོ་མ། །ནམ་མཁའ་
 ༄༅། །�གས་ཤིང་�ང་ཡང་མེད། །�ིན་ནི་གནག་ལ་གོ་མཚམས་མེད། །ཡང་ན་ན་�ན་�ང་བ་དང་། །�གས་ཤིང་ཉམས་མི་དགའ་བ་ལ། །ཚ�་ཡི་འ�་�ེད་�ས་�ས་པ། །འདི་ནི་�ོལ་སོང་གནས་�འོ། །

ཐེག་མཆོག་
ཤིན་�་�ག་ཅིང་�ང་གིས་འ�གས། །�ིན་ནི་ཁམ་ནག་འཇིགས་པའི་ག�གས། །རབ་�་འ�ག་ཅིང་འ�ོ་འོང་བཅས། །འ�ག་དང་�ོག་གི་�ེ་འ�ིན་དང་། །ཉི་མ་�་བ་�ང་མི་�ས། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བ་དེ། །འདི་ནི་
�་མིན་�ེ་གནས་སོ། །ནམ་མཁའ་གསལ་ཞིང་�ངས་པ་ལ། །ཉི་དང་�་བའི་�ང་བ་གསལ། །�ང་དང་སེར་�་�ང་མི་�ས། །འདི་ནི་�་ཡི་�ེ་གནས་སོ། །ཡང་ནི་ནམ་མཁའ་གསལ་གདངས་ལ། །མི་འ�ེད་�ིན་ནི་དར་
ཉིས་བ�་ བཞི།

12-407
དཀར་བཞིན། །ཤིན་�་�བ་ཅིང་�ལ་མར་�ང་། །ཡང་ན་ཉི་�་འོད་�ིམ་ཅན། །འདི་�ར་�་ལ་�ང་བ་དེ། །མི་ཡི་�ེ་གནས་འདིས་ཐོབ་བོ། །དེ་�ར་�གས་དང་�་�ན་པ། །ངེས་པར་རིགས་�ག་སར་ངེས་ཡིན། །འདི་
�ར་མ་ཡིན་འ�་�ེད་�མས། །�གས་མེད་ངེས་པ་མེད་པ་ཡིན། །འདི་�ར་�གས་ནི་དེ་དག་�ན། །ཞག་ནི་གཉིས་ནས་ག�མ་�་འོང་། །འདི་�ན་�ེ་གནས་དེར་�ེའི་�གས། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །དེའང་�གས་མེད་པར་
ཤི་བ་�མས་གང་�་�ེ་རང་གི་ལས་�ིས་ཤེས་མོད། འོན་�ང་འཆི་�ས་ད�ལ་བའི་མེའི་�ང་བ་དང་། བ�ེས་�ོམ་འཇིགས་པའི་�ང་བ་དང་། ཤེས་པ་�གས་པའམ་�ད་འ�ོའ་� ནང་ན་འ�ག་པ་�མ་པའམ། མིའི་�ལ་
མཛ�ད།
 �ོན་མ་མཐོང་བའམ། རི་རབ་�ི་ནང་དང་�་མཚ�འི་ནང་གི་ཉམས་སམ། �འི་ཁང་�འམ་�ེད་མོས་ཚལ་�ི་ནང་མཐོང་བའི་�ང་བའམ། དཀར་སང་བ་�་�འི་�ང་བ་མཐོང་བ་�མས་འ�ོ་�ག་སོ་སོར་ངེས་པའི་ནང་གི་
�གས་�་མདོ་ལས་བཤད་ལ། ཡང་�ད་�ེ་ལས། �ོད་�ང་མཐིལ་དང་། �་སོ་དང་། �ེ་བ་དང་། མ�ིན་པ་དང་། �ིན་ད�ག་དང་། �ི་བོ་ནས་ཡལ་བ་ལ་འ�ོ་བ་�ག་གི་�ེ་གནས་ལེན་པའི་�གས་�་ག�ངས་སོ། །
�གས་�ང་བ་དག་�ང་རང་གི་སེམས་དང་མ�ན་པར་�ང་བ་ཡིན་ན་�ེ་གནས་�ག་སོ་སོའ་� �གས་�་ངེས་པར་ཤེས་པར་�འོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། �ས་ག�མ་�གས་�ི་�མ་�ངས་ངེས་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-408
གཏན་ལ་ཕབ་པ་�ེ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་གཉིས་པའོ།། །།དེ་�ར་གདམས་པ་�ིའི་གནས་དང་བ�ོན་པ་དང་དབང་པོ་རབ་�མས་ཚ�་འདིར་�ོལ་བའི་ཐབས་�གས་�ི་རིམ་པ་དང་བཅས་པ་བ�ན་ནས། ད་ནི་འ�ིང་
�མས་བར་དོར་མངོན་པར་�ོགས་པར་སངས་�་བའི་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་�་ཆེར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བར་དོ་�ིའི་�མ་པར་གཞག་པ་དང་། སོ་སོའ་� རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བར་དོའ་�
ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། �ང་�གས། ས་མཚམས་དང་�་ལས། དང་པོ་ངོ་བོ་ནི། �ི་�ལ་�ི་ཆོས་ནང་གི་�ོ་ལ་�ང་བའི་གནས་�བས་སོ། །དེའང་ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་ལས་གཞན་�་�ང་བ་ཐམས་ཅད་བར་དོའ་�
 ༄༅། །གནས་�བས་ཏེ། གཞི་�ང་�་དང་ཡེ་ཤེས་�་�ང་བའི་རང་གདངས་ག�གས་�་གཉིས་�ིས་མཛད་པ་འཆར་བའི་རང་ངོའ་� �ང་ཆ་ནི་དག་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ཡིན་ལ། འ�ལ་�ང་འ�ོ་�ག་

ཐེག་མཆོག་
གི་ཆོས་སོ་ཅོག་མ་དག་པ་འ�ལ་པའི་བར་དོ་ཡིན་ནོ། །དག་མ་དག་གི་ཆོས་དེ་གཉིས་གང་གི་བར་ན་ཡོད་ན། ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ནས་�ིར་བ�ོད་པས་�ར་ཀ་དག་�་�བ་དགོས་པའི་�ིར་གཤིས་ཀ་དག་གི་བར་ན་ཡོད་
པའོ། །དང་པོ་ཡང་དེ་ནས་�ང་། ད་�་ཡང་དེའི་འཆར་�ལ་�ི་�ི་ནང་གི་ངང་ན་གནས། ཐ་མ་ཡང་དེའི་ངང་�་�ེལ་དགོས་པའི་�ིར་རོ། །ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ལ་བར་དོ་མེད་དེ། དེ་ཉིད་ཆོས་གཞན་�་�ི་ལ་མི་�ོས་ཤིང་
ཉིས་བ�་ �།

12-409
གང་གིའང་བར་ན་འ�ག་པ་མི་�ིད་དེ། འཕོ་འ�ར་དང་�ང་�ོང་གི་མཐའ་ལས་འདས་པའི་�ིར་རོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། ཐོག་མ་ཉིད་�ི་ཀ་དག་ལ། །འ�ལ་གཞི་ཙམ་�་བ�ོད་�་མེད། །དེ་བཞིན་མ་འ�ལ་པ་ཡང་
ཅི། །ཞེས་སོ། །གནད་འདི་ཡང་ཤེས་རབ་ཡོད་ན་ཆིངས་�བས་པོ་ཆེའོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཚ�ག་ནི། བར་ཞེས་པ་གོང་འོག་�་�ི་གང་�ང་གི་ད�ས་�ི་ཆོས་ཡིན་བའི་ཆ་ནས་བ�ོད་དེ་དཔེར་ན་�ི་ལམ་བར་དོ་གཉིད་�་འ�ོ་
ཁ་དང་སད་པ་གཉིས་�ི་བར་ན་ཡོད་པ་བཞིན་ནོ། །མ་ཞེས་པ་ད�ས་མཚ�ན་པའོ། །དོ་ཞེས་པ་ཐོག་མཐའ་གཉིས་�ང་�་འ�ག་པའི་�ེལ་ཐག་�་�ར་ད�ས་�་གནས་ཏེ་དོ་ཡའི་ད�ས་�ི་�ེལ་ཐག་བཞིན་ནོ། །ག�མ་
མཛ�ད།
 པ་ད�ེ་ན་�ན་མོང་དང་། �ན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལས། ཐེག་པ་�ན་མོང་བ་ཁ་ཅིག་ནས། �ེ་ཤི་བར་དོ་དང་། �ི་ལམ་བར་དོ་དང་། ཆོས་ཉིད་བར་དོ་དང་། �ིད་པ་བར་དོ་ལ་སོགས་པ་འདོད་�ང་། �ན་མོང་མ་ཡིན་
པའི་ཐེག་པ་གསང་བ་�ལ་པོ་འདིར། རང་བཞིན་�ི་བར་དོ། འཆི་ཁའི་བར་དོ། ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ། �ིད་པའི་བར་དོ་དང་བཞིར་བཞེད་དེ། ཐལ་འ�ར་ལས། བར་དོའ་� ཆོས་ཉིད་འདི་�་�། །རབ་�་གསང་བའི་ཆོས་
ཉིད་བཤད། །ད�ེ་ན་�མ་པ་བཞི་དག་ལས། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�ང་�གས་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་�ིར་བ�ན་པ་ནི། ཁམས་ག�མ་�ི་ཚན་ལ་�ང་བ་ནི། ག�ང་འཛ�ན་ཆགས་�ང་ཉོན་མོངས་�མས་མངོན་�ར་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-410
འདོད་པ་དང་། �་བ་ག�གས་ག�གས་མེད་དོ། །འ�ོ་�ག་སོ་སོ་ལ་�ང་བ་ནི། �་�་གཅིག་�་ལ་�ས་བ�ད་�ི་ལ་སོགས་པ་�ེ། བདེན་གཉིས་ལས། དངོས་གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་�ིར། །དོན་མ་�བ་པ་ཉིད་�་མཐོང་། །
ཞེས་སོ། །གང་ཟག་�ོས་ཚན་ལ་�་�ིན་གཅིག་ལ་ད�་གཉེན་�་མར་�ང་བ་དང་། བདེ་�ག་དང་འ�ལ་མ་འ�ལ་དང་། ཆགས་�ང་དང་། བཟང་ངན་དང་། ཆོས་དང་�ན་མི་�ན་ལ་སོགས་པ་�ང་�ལ་�་མ་ལས། �ི་
མའི་ལས་བཟང་ངན་�ིས་�་འ�ས་ཐ་དད་ལ་�ོད་པ་�མས་སོ། །མདོར་ན་�་ལ་ཅི་�ང་ཡང་མདང་གི་�ི་ལམ་བཟང་ངན་�་ཚ�གས་�ར་�ང་བ་�ེ། �ང་ཡང་མ་�བ་པས་མེད་པ་གསལ་�ང་ལ་�ོད་པའོ། །གཉིས་པ་
 ༄༅། །�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ནི་བཞི་ལས། རང་བཞིན་གནས་པའི་བར་དོའ་� �ང་བ་ནི། ག�གས་ལ་སོགས་པ་�ང་པོ་�འི་བཅིངས་པས་�་�འི་�ང་བ་རང་འགགས་པ་དང་། ཁམས་དང་�ེ་མཆེད་�ིས་

ཐེག་མཆོག་
བཅིངས་པས་འོད་དང་། ཁ་དོག་གི་�ང་བ་རང་འགགས་པ་དང་། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བཅིངས་པས་ཡེ་ཤེས་དང་ཆོས་ཉིད་�ི་�ང་བ་རང་འགགས་ཏེ། �ི་�ང་བའི་�ལ་ལ་ནང་འཛ�ན་པའི་སེམས་ཞེན་པས། �ིན་
ཅི་ལོག་བཞིའི་�་�ང་�ལ་དཀའ་བའི་�ོང་ན་ཉིན་མཚན་འཁོར་མར་�ོད་པས་ལས་དང་བག་ཆགས་�་མ་ལ་�ོད་པའོ། །�ིན་ཅི་ལོག་བཞི་ནི་འཁོར་བའི་འ�ལ་�ང་�ི་ལམ་�་མ་འ�་བའི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་པས། མི་
ཉིས་བ�་ �ག

12-411
�ག་པ་ལ་�ག་པར་འཛ�ན། མི་བདེན་པ་ལ་བདེན་པར་འཛ�ན། �ག་བ�ལ་�་འ�ས་ལ་བདེ་བར་འཛ�ན། རང་བཞིན་�ིས་�ོང་པ་ལ་དངོས་པོ་དང་མཚན་མར་འཛ�ན་པའོ། །དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་བཅོམ་�ན་འདས་
�ིས་ཆོས་�ི་�ོམ་བཞི་�ིས་པ་སོ་སོའ་� �ེ་བོ་�ང་བའི་�ིར་ག�ངས་པ་ཡིན་ནོ། །འཆི་ཀ་མའི་བར་དོའ་� �ང་བ་ནི། �ས་�ི་འ�ང་བ་འ�གས་པས་�ི་�ས་�ི་�ག་བ�ལ་ཉམས་�་�ོང་། སེམས་�ང་ཚ�ར་�ི་ལམ་�ོར་
བས་ནང་སེམས་�ི་�ག་བ�ལ་ཉམས་�་�ོང་། བག་ཆགས་འཛ�ན་པའི་མཚ�་�ོལ་བས་ཚ�་འདིའི་�ང་བ་ལ་ཆགས་�ང་འ�ལ་བའི་�ག་བ�ལ་ཉམས་�་�ོང་། རང་གནོང་ཆོས་མིན་�ི་ལས་�ན་པས་�ི་མ་ངན་སོང་གི་
མཛ�ད།
 གཡང་སར་�ང་གིས་དོགས་པའི་�ག་བ�ལ་ཉམས་�་�ོང་། ཞེན་འཛ�ན་གཅེས་�ས་�ིས་གསོས་པའི་�ས་�ན་པས་�ེན་�ང་པོའ་� མཁར་པོ་འ�ེལ་�ིས་དོགས་པའི་�ག་བ�ལ་ཉམས་�་�ོང་�ེ། དོན་�ིས་བེམ་རིག་
�ལ་ནས་ཤི་ཡིས་དོགས་པའི་�ག་བ�ལ་ལ་གནས་པའོ། །ཆོས་ཉིད་བར་དོའ་� �ང་བ་ནི། �ང་པོ་བདག་འཛ�ན་�ི་�ེན་བོར་བས། �་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་ཆོས་ཉིད་མངོན་�་�ང་། ལས་དང་བག་ཆགས་�ི་འ�ེལ་ཆད་པས་
རང་བཞིན་བསམ་གཏན་�ི་ཆོས་ཉིད་ལ་ལོངས་�ོད། དབང་པོ་འཛ�ན་�ེད་�ི་�ལ་�ོངས་པས་རང་�ང་འོད་གསལ་�ི་ཆོས་ཉིད་ལ་�ོད་པའོ། །�ིད་པ་བར་དོའ་� �ང་བ་ནི། �ི་�ས་�ི་�ིད་པ་ཡིད་�ི་�ས་ཅན་དབང་པོ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-412
�ན་ཚང་ཐོགས་མེད་�་�། ནང་སེམས་�ི་�ིད་པ་�མ་�ེད་�་མ་ལ་�ོག་ཅིང་ཡིད་འ�ག །�ས་སེམས་གཉིས་འ�ས་�ི་�ིད་པ་�ེན་གཉིས་མ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོགས་མེད་�་འ�ོ་ཞིང་བག་�ང་བའོ། །�ེན་
གཉིས་ནི། �ིན་�བས་ལས་�བ་པ་�ོ་�ེའི་གདན་དང་། མའི་མངལ་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་�ོབ་དཔོན་ཕལ་དག་�ོ་�ེའི་གདན་�་གར་�ི་དེ་ལ་ངོས་འཛ�ན་ཡང་། འདིར་ཀ་དག་མི་འ�ར་བའི་ནང་ད�ིངས་སངས་�ས་
ཐམས་ཅད་སངས་�་བའི་གནས་མཆོག་དག་པ་�་ངན་ལས་འདས་པའི་�ོར་�གས་པ་དེ་ལ་འདོད་ལ། མའི་མངལ་ནི་མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་འ�ོ་�ག་གི་�ེ་གནས་གང་�ང་ལ་འདོད་པ་ཡིན་པས། �་ཇི་བཞིན་པ་མ་
 ༄༅། །ཡིན་པར་ཤེས་པར་�འོ། །�ིར་མདོའ་� གནས་�མས་�ང་དོན་དང་ངེས་དོན་གཉིས། དགོངས་པ་དང་�ེམ་དགོངས་གཉིས་ཏེ་�ལ་བཞིས་བཅིངས་ལ། �ད་�ེའི་གནས་�མས་དེའི་�ེང་�་�་ཇི་

ཐེག་མཆོག་
བཞིན་པ་དང་། ཇི་བཞིན་པ་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ཏེ་མཐའ་�ག་གིས་བཅིངས་པར་ཤེས་པར་�འོ། །དེ་དག་�ང་ཐལ་འ�ར་ལས། བར་མ་དོ་ཡི་�ང་བ་ནི། །རང་བཞིན་གནས་པ་�ང་པོ་དང་། །ཁམས་དང་ཉོན་མོངས་�ལ་
�་�ང་། །འཆི་ཀའི་བན་�ན་ལང་ལིང་དང་། །ཤེས་པ་གཅིག་�་མི་གནས་པའོ། །ཆོས་ཉིད་བར་དོ་�་དང་ཡང་། །ཡེ་ཤེས་འོད་དང་ཁ་དོག་གོ །ཐིག་ལེ་མཆེད་དང་འ�ང་�ང་དག །ཅིར་�ང་ཆོས་ཉིད་གཞལ་ཡས་སོ། །
ཉིས་བ�་ བ�ན།

12-413
�ིད་པའི་�ང་བ་�ད་�ོད་དང་། །ཡད་�ད་�ི་ལམ་�ང་བ་�ར། །བདེན་�ང་བ�ན་པ་ཡིད་�ི་�ལ། །དཀར་�ེག་ལ་སོགས་རིགས་�ག་འོད། །སོ་སོའ་� དམིགས་པའི་�ལ་�ང་བའོ། །ཞེས་སོ། །�་པ་ས་མཚམས་ནི་
བཞི་ལས། རང་བཞིན་གནས་པའི་བར་དོའ་� ས་མཚམས་མའི་མངལ་ནས་ཐོན་ནས་ཐ་མ་འཆི་�ེན་�ི་ནད་�ིས་བཏབ་པ་�ན་ཆད་དོ། །དེ་ནས་ནང་ད�གས་�ོགས་གིས་མ་ཆད་པའི་བར་ལ་འཆི་ཀ་མའི་བར་དོའ།ོ །ནང་
ད�གས་ཆད་ནས་འོད་གསལ་ཤར་ཏེ་�ན་�བ་�ི་�ང་བའི་བར་ནི་ཆོས་ཉིད་བར་དོའ།ོ །དེ་ནས་�ན་�བ་�བ་�ེ་ཡད་�ད་�ི་ལམ་�ར་ཤར་ནས་མའི་མངལ་�་�ད་པ་�ན་ཆོད་�ིད་པ་བར་དོའ་� ས་མཚམས་སོ། །དེའང་
མཛ�ད།
 འཆི་ཀའི་ཚ�་�ས་ཐ་མའི་ངོ་�ོད་མཚ�ན་པ་�མས་ལ་འ�ོན་པོ་ལ་�ལ་བ་ལ་ཚང་�གས་�་གདབ་པའི་གདམས་ངག་ཅེས་�འོ། །དེའང་འཆི་ཀའི་མི་དེ་འ�ོན་པོ་ལམ་�གས་ཡིན་ལ། འཆི་བའི་�ག་བ�ལ་ལ་ཆེན་པོ་ཡིན་
ཞིང་། དེའི་ལམ་�ང་�་ཚ�གས་པ་རང་�ང་�་མ་ཤེས་ན་ད�ར་�ང་བའི་ཚང་ཡོད་ལ། ཤེས་ན་�ོགས་�་འཆར་བའི་ཚང་ཡོད་པས། འཆི་ཀའི་�གས་དེར་འདེབས་པ་ལ། ཚང་�གས་�་འདེབས་པའི་གདམས་ངག་ཅེས་
དཔེ་དོན་དེ་འཐད་དོ། །དེ་དག་ནི་བར་དོ་�ིའི་�མ་པར་གཞག་པ་�ེ། ད�ེས་�ེད་པར་�་བའི་དགོས་པ་ཡོད་དོ། །དོན་གཉིས་པ་སོ་སོའ་� རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་བཞི་�ེ། རང་བཞིན་�ི་བར་དོ་ལ་ཤེས་�འི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-414
�ས་ཐག་བཅད་པ་ཐི་�་ཚང་�་འ�ག་པ་�་�འི་གདམས་ངག །འཆི་ཀ་མའི་བར་དོ་ལ་མི་གསལ་བ་གསལ་གདབ་པ་�ེག་མོ་མེ་ལོང་�་བ་�་�འི་གདམས་ངག །ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ལ་རང་�ང་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་�ར་
འ�ིས་�ི་མི་དང་�ད་པའམ་མ་པང་�་�་འ�ག་པ་�་�འི་གདམས་ངག །�ིད་པའི་བར་དོ་ལ་ལས་�ི་འ�ོ་མ�ད་པ་�ར་བ་�ོང་ཆད་ལ་ཝ་འ�གས་པ་�་�འི་གདམས་ངག་གོ །དང་པོ་ནི། ཐི་�་ཚང་�ེད་པའི་�ོན་�་
གནོད་འཚ�འི་ད�ས་�གས་སམ་མི་�གས་བ�གས་ནས་འཚ�་བ་མེད་པར་ཚང་བཅས་ཟིན་�ས་�ིས་ཚང་དེར་ནམ་འ�ག་�ང་�ོ་འདོགས་གཅོད་མི་དགོས་པར་ཐེ་ཚ�མ་དང་། ཐོགས་ཆགས་མེད་པས་འ�ག་པ་�ར་�ལ་
 ༄༅། །འ�ོར་པ་དེ་ཡང་དང་པོར་འཁོར་བ་ལས་ཐར་པ་འདོད་པ་ལ་ཐབས་གང་ཟབ་གནད་གང་ཆེ་བ་བ�གས་ནས་རང་ཡིད་ཆེས་པའི་ཆོས་དེ་ཡང་མཐའ་མ་ཆོད་པ་དང་ཐེ་ཚ�མ་འ�ག་པ་དང་ཐོག་�་མ་

ཐེག་མཆོག་
ཕེབས་པ་ག�མ་�ོང་བ་ལ། དང་པོར་ཐོས་པས་�ོ་�ོང་། བར་�་བསམ་པས་ཐག་བཅད། ཐ་མར་�ོམ་པས་ལ་བ�ས་ཏེ་�ོ་བདེ་བར་�ེད་པ་ནི་ཚང་འཆའ་བ་དང་འ�་ལ། ཚང་�་འ�ག་པ་�ར་དོན་�ལ་�་འབེབས་པ་
དང་འཆི་�ས་ཉམ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་པས་འ�ག་པའོ། །འདི་དག་གི་དོན་�ས་པར་�ར་བ�ན་ལ། འདིར་ལག་ལེན་བ�ས་ཏེ་�ང་ཟད་བཤད་ན། �ི་�ང་བ་ལ་བ�ས་པས་�ང་�ལ་�་མའི་འ�ལ་འཁོར་�ར་མཐོང་
ཉིས་བ�་ བ�ད།

12-415
�ེ། གཞི་མེད་�ོང་པའི་རང་ག�གས་ཙམ་�་མཐོང་�ས། ཆོས་ཅན་�་ཚ�གས་�་�ང་ངོ་ཅོག་�་�ོམ་�ོད་པའི་མེ་ལོང་�་ཡེ་ནས་ཤར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་�ི་རོལ་པ་འགག་མེད་�་ཤར་བའི་རང་�ལ་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །དེའང་
ཆོས་ཅན་�ི་ཟ་འོག་བེར་�ིམ་�ར་དཀར་དམར་�་ཚ�གས་�་�ང་བ་�ན་གཅིག་ལ་བ�ས་པས། ཅིར་�ང་ཅི་ཤར་ཅི་ཐོས་ཐམས་ཅད་རང་སངས་�ོང་པའི་རོལ་པར་མཐོང་�ས་�ང་ཐོག་བཅས་བཅོས་�ོ་ལག་མེད་པར་
བཞག་པས། �ང་བ་�ང་ས་ནས་�ོལ་ཏེ་འ�ལ་པ་གཞི་མེད་�་�ོལ་བ་�་མའི་�ེད་མོ་ཙམ་�་ཤར་བས་�ི་�ལ་�་འཛ�ན་པའི་འཁོར་བ་ལས་�ོལ་བའོ། །ཆོས་ཅན་�མ་�་པ་རི་ཁང་བཟངས་�ེས་པ་�ད་མེད་ལ་སོགས་
མཛ�ད།
 པ་ཐོག་མར་�ང་�ལ་�་གང་�ང་ལ་�མ་�ར་བཅད་དེ་གང་�ང་ས་དེར་ཆེར་ཆེར་བཞག་པས། ཤེས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ད�ོད་�ེད་མ་�གས་ཏེ། �ང་བ་�ོས་མ་བ�ར། �ོ་�ང་བས་མ་�ོགས་པར་རང་གནས་�་ཤིགས་སེ།
�མ་ཤེས་ཚ�གས་�ག་མ་བཀག་པར་རང་སོར་བཞག་པས་ཆོས་ཉིད་�ི་�ང་བ་�ག་པར་འཆར་བའོ། །དེ་�ར་�ི་ཆོས་ཅན་ལ་བ�ས་པས་�ལ་མེད་�ོང་པའི་རང་ག�གས་�་ཤེས་�ས་ག�ང་བ་�ལ་མེད་ནམ་མཁའ་
�ར་དག་པས། ག�ང་བ་རང་བཞིན་མེད་པར་�ོགས་པ་ཞེས་�འོ། །དེ་�ར་�ི་ལ་�་མཁན་�ི་ཤེས་པ་ལ་བ�ས་པས། འ�་བ་�ོང་ཡལ་རིས་མེད་�་སངས་ནས། ཧར་སངས་བར་མེད་རང་གསལ་�་�ོགས་�ས། ནང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-416
ཆོས་ཉིད་�ེ་འགག་གནས་མེད་ཆེན་པོར་�ོགས་པས། འཛ�ན་པ་�ེན་མེད་ནམ་མཁའ་འ�་བའི་ངང་ལ་རང་སངས་�་�ལ་ལེ། �ེན་མེད་�་ཡེ་རེ། ཟང་ཐལ་�་�ེན་ནེ། བདེན་མེད་�་�ན་ནེ། �་�ལ་�་�ེས་སེ། ཆོས་
ཉིད་མཉམ་པ་ཆེན་པོའ་� ངང་ན་དགའ་འ�མ་ཤིག་གེ་བཞག་པས། ནང་འཛ�ན་པ་སེམས་�ི་བ�ོད་�ར་ཐོན་པའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། དེ་�ར་�ལ་སེམས་གཞི་མེད་�་�ལ་�་�ོགས་�ས། གསང་བ་རང་རིག་ག�ང་འཛ�ན་
�ོས་�ལ་�ེན་པ་ལ་སོང་�ེ། རིག་པ་རང་གསལ་ཀ་དག་ཆེན་པོ་�་མའི་�ང་གིས་ངོ་�ད་ལ་�ོན་མ་བཞིས་ད�ིངས་རིག་འ�་འ�ལ་མེད་པ་འོད་གསལ་�ི་ངང་ལ་�ོམ་�ས། �ི་ད�ིངས་�ང་རང་གདངས་�ི་འོད་�་
 ༄༅། །གསལ་བ་མེ་ལོང་ནང་གི་ག�གས་བ�ན་�ར། �མ་པ་�ིར་�ང་ཡང་ངོ་བོ་ནང་ན་གནས་པས། �ང་�ོང་�་�འི་ག�གས་བ�ན་�ར་ཤེས་ཏེ། �ང་བ་ལ་དགའ་�ོད་�ི་འཛ�ན་ཞེན་མི་�། �ི་�ང་

ཐེག་མཆོག་
བའི་འོད་གསལ་ལ་ཕར་བ�ས་པས། ནང་རིག་པའི་འོད་གསལ་�ར་གསལ་ཏེ། རིག་པ་�ོམ་�ོའ་� གཉེན་པོ་དང་�ལ་བ་ངང་�ངས་�་ཡན་�ི་�་བ་ཡངས་པ། རང་བབས་ངང་གནས་�ི་�ོམ་པ་གསལ་བ། འོད་གསལ་
�ོད་པའི་�ང་དོར་མེད་པ། ཀ་དག་རང་གསལ་�ི་འ�ས་�་�ེད་པས། འ�ལ་�ང་མ་�ངས་པར་�ོངས། འ�ལ་�ོག་མ་བཀག་པར་ཁེགས། གཉིས་འཛ�ན་མ་�ངས་པར་དག་ནས། �ོན་མ་�ངས་ཀ་ནས་དག་ལ། ཡོན་
ཉིས་བ�་ ད�།

12-417
ཏན་མ་བཙལ་�ན་�ིས་�བ་པས། ཁམས་ག�མ་ཡོངས་�ོལ་�ི་དགོངས་པ། �་བའི་�ལ་ལས་འདས་པ། �ོམ་པའི་�ོ་ལས་འདས་པ། �ོད་པའི་�ིས་ལས་འདས་པ། འ�ས་�འི་ཆོས་ལས་འདས་པ། འཁོར་བ་དོང་
�གས་�ི་�ལ་བ་ལ། ཆོས་ཉིད་མངོན་�ང་གི་ཞིང་ཁམས་གདལ་ཏེ། �ིད་པའི་འ�ང་གནས་�ི་�ལ་འཁོར་བཟང་པོར། འདོད་ད�་རང་�ང་གི་ཕོ་�ང་�ེད་ནས། ཐོག་མའི་མགོན་པོ་འོད་མི་འ�ར་བའི་�ལ་པོ་དང་།
འོད་�་�ན་�བ་�ི་བ�ན་མོ་འཛ�མ་པར། �ེ�་�ང་བ་དམ་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་རང་གི་ཕ་མ་དང་�ད་དེ། དགའ་བདེ་འ�ལ་མེད་�ི་གཏན་�ིད་ཟིན་པའི་�ས་ཞེས་�འོ། །འདི་དག་གི་�ང་�ས་པར་ནི་�ར་བ�ན་
མཛ�ད།
 ལ། �བས་གསལ་བས་ངེས་པར་�་ན། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ེ་མ་�བ་པ་�ོད་ཉོན་ཅིག །དེ་དག་�མས་ནི་བ�ས་པ་ཡིས། །གཅིག་པར་གནས་པའི་ཐིག་ལེ་འཐོབ། །དེ་ཡང་གང་དང་གང་ཞེ་ན། །གཞག་པ་�མས་�ིས་
རང་�ས་ཐེབས། །དགོངས་པ་�མས་�ིས་�ས་ཚ�ད་བ�ན། །ཟད་�གས་�མས་�ིས་དགོངས་པ་བ�ན། །བ�ན་པའི་གདེང་གིས་མི་�ོག་�གས། །དེ་�ར་དོན་�མས་བ�ས་པའོ། །དེ་ཡི་འ�ས་�་འདི་དག་ཡིན། །
ད�ིངས་�ི་�ོན་མ་�ས་མཐོང་བ། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་ལ་མངོན་�་�ོད། །ཐིག་ལེའི་�ོན་མ་�ས་མཐོང་བ། །�ོལ་བཅས་�མས་�ི་རེ་གནས་ཐོབ། །ཤེས་རབ་�ོན་མ་�ས་མཐོང་བ། །�ི་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་�ོགས། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-418
�་ཡི་�ོན་མ་�ས་མཐོང་བ། །དབང་པོ་�མས་ལ་དབང་བ�ར་ཐོབ། །�་�་�ད་ལ་�་གོམས་པ། །རིག་པ་�མས་ནི་�ང་ལ་ཐེབས། །དེ་ཡི་འ�ས་�་�་ག�མ་པས། །འདི་ཉིད་�མས་ནི་རང་རིག་ས། །རང་བཞིན་
གནས་པའི་བར་མ་དོར། །འདི་�མས་གོམས་པའི་�ེས་�་ནི། །འ�ང་བ་ཐམས་ཅད་རང་དེངས་�། །འ�ར་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ངས་བ�ན་པ་ཡི་ཆོས་�མས་ནི། །མདོ་�ད་�ན་�ང་འདིར་བ�ས་པའོ། །ཞེས་�་
ཆེར་ག�ངས་སོ། །དོན་གཉིས་པ་འཆི་ཀ་མའི་བར་དོ་ལ་མི་གསལ་བ་གསལ་གདབ་པ་�ེག་མོ་མེ་ལོང་�་བ་�་�འི་གདམས་པ་ལ་བ�ད་དེ། དཔེ་�་མ་དང་བཅས་པས་འཆི་བར་ངེས་པའི་�་མཚན་བསམ་པ། འཆི་བའི་
 ༄༅། །�གས་བ�ག་པ། བ�ོག་པའི་ཐབས་བ�ན་པ། འཆི་ཀའི་�ང་བ་བ�ན་པ། གདབ་པའི་གདམས་ངག་བ�ན་པ། �ེ་གནས་�ི་�གས་བ�ན་པ། �ང་བའི་ཆོ་ག་བ�ན་པ། �ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་

ཐེག་མཆོག་
གནས་གཞན་བ�ན་པའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། �ེད་དཀའ་བའི་�ལ་ལ་བསམས་ནས་དལ་ཁོམ་རེས་འཇོག་མེད་པར་ཆོས་ལ་�ང་བ། �ངས་པའི་ཆོ་ག་བ�ན་པ། འཇིག་ངེས་པའི་�་མཚན་བསམས་ནས་�ག་�་ངེས་
འ�ང་དང་�ོ་ཤས་བ�ེད་པ། འཆི་ངེས་པའི་དཔེ་ལ་བསམས་ནས་དགོས་�ས་�ོངས་པའི་ཟབ་དོན་�ོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ེ་བར་དཀའ་བ་འཛམ་�འི་�ིང་ལས་�ི་ས་པ་ལས་ཆོས་�ོད་པའི་�ལ་�་�ེས། �ེད་པར་
ཉིས་བ�་ བ�།

12-419
དཀའ་བ་དལ་འ�ོར་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�ེད། འ�ད་པར་དཀའ་བ་�་མ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་�ད། �གས་པར་དཀའ་བ་དམ་པའི་ཆོས་རིན་པོ་ཆེའི་�ོར་�གས། ཤེས་པར་དཀའ་བ་�་ན་མེད་པའི་མན་ངག་
�ིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཤེས། �ང་བར་དཀའ་བ་འཁོར་བ་�ག་བ�ལ་�ི་�་མཚ�་�ངས་ནས་ཐར་པ་�ང་�བ་�ི་�ིང་�་འ�ོ་བའི་�ས་ད་རེས་བ�ོན་འ�ས་དང་�ིང་�ས་བ�ེད་ནས་མ་བ�བས་ན། �ི་ནས་འདི་�་�འི་
མ�ན་�ེན་ཚང་བ་མི་�ིད་པས། དལ་ཁོམ་དང་རེས་འཇོག་མེད་པར་ཉིན་མཚན་�་ཟབ་མོའ་� དོན་ལ་�ོམ་པར་རིགས་ཏེ། འཕགས་པ་�འི་དབང་པོའ་� ཞལ་�་ནས། མ�ན་པར་�ར་པའི་�ལ་ན་གནས་པ་དང་། །�ེ་བོ་
མཛ�ད།
 དམ་པ་ལ་ནི་བ�ེན་པ་དང་། བདག་གིས་ལེགས་�ོན་�ོན་�ངས་བསོད་ནམས་�ེས། །འཁོར་ལོ་ཆེན་པོ་བཞི་ནི་�ོད་ལ་མངའ། །ཞེས་པ་དང་། འཕགས་པ་ཞི་བ་�འི་ཞལ་�་ནས། དལ་འ�ོར་འདི་ནི་ཤིན་�་�ེད་པར་
དཀའ། །�ེས་�་དོན་�བ་ཐོབ་པར་�ར་པ་ལ། གལ་ཏེ་འདི་ལ་བ�ོན་པར་མ་�ས་ན། །�ིས་ནི་ཡང་དག་འ�ོར་པར་ག་ལ་འ�ར། །ཅེས་པ་དང་། འདི་འ�འི་དལ་བ་�ེད་�ར་ནས། །དེང་�་བ�ོན་པར་མི་�ེད་ན། །ཤི་
བའི་འོག་�་ངན་འ�ོར་འ�ོ། །བ�ལ་པ་�ེ་བ་བ�་�ོང་�། །བདེ་འ�ོའ་� �་ཡང་མི་ཐོས་ན། །བདེ་འ�ོ་ཐོབ་པ་�ོས་ཅི་དགོས། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །དེ་ཡང་ད་�འི་བདེ་�ག་དང་�ང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་�ོན་�ི་ལས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-420
ལས་�ར་ལ། ད་རེས་�ི་ལས་�ིས་�ི་མའི་�ང་བ་བ�ེད་པ་�ེ། �་མ་ལ་ལས་ངན་པ་�ས་པ་�མས་ནི་འདིར་ཡང་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་དང་། ཡན་ལག་འཐེང་�མ་ལ་སོགས་པ་དང་། ག�གས་ངན་ཞིང་ཕོངས་ལ་གཞན་
དབང་�་�ར་པ་ལ་སོགས་པར་�ིན་ལ། �་མ་ལ་ལས་བཟང་པོ་བསགས་པ་�མས་ནི་དབང་པོ་གསལ་ཞིང་ག�གས་མཛ�ས་པས་མཐོང་ན་ཡིད་�་འོང་བ་དང་། འཁོར་དང་ལོངས་�ོད་དང་�ན་ཞིང་�ག་�་རང་དབང་
འ�ོར་པ་ལ་སོགས་པར་�ང་བའོ། །ཚ�་�ི་མ་ལ་གང་�་�ེ་བ་ཡང་ད་�འི་བསམ་�ོད་དགེ་མི་དགེ་ལ་རག་ལས་ཏེ། ཚ�གས་བསགས་ཤིང་�ིན་པ་དང་�ལ་�ིམས་ལ་སོགས་པ་�ོད་པ་�མས་བདེ་འ�ོ་མཐོ་རིས་�ི་འཇིག་
 ༄༅། །�ེན་�་�ེ་ཞིང་འཁོར་དང་འ�ོར་པས་མཐོ་ལ། བཟོད་པ་དང་དེས་པ་ལ་སོགས་གནས་པ་�མས་ག�གས་མཛ�ས་པ་དང་། ད�ང་གཉེན་དང་མགོན་�བས་�ས་པས་�ལ་ད�ས་�་�ེ་བ་དང་།

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་གཅིག

�ན་�ིས་བ�ར་ཞིང་གཞན་�ིས་གནོད་པ་མེད་པར་�ེ་བ་དང་། �་མ་ལ་�་མ་ལ་�ས་ཤིང་ཆོས་ལ་�ད་པས། ད་�་�་མ་ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་�ད་ཅིང་ཆོས་ལ་�ོད་པ་དང་། �ལ་བཟང་པོ་འདོད་
ད�་དང་�ན་པར་�ེ་ལ། �་མ་ལ་དཀོན་མཆོག་ལ་�ས་པས་མཆོད་པ་�མས་ནི་འདིར་ཡང་ལེགས་པར་རབ་�་�ང་བ་དང་། བ�ེན་པར་�ོགས་ཏེ་ཚངས་པར་�ོད་པ་ཚ�འི་མཐར་�ག་ཅིང་། ཐེག་པ་དམ་པའི་ཆོས་�ོད་

12-421
པ་དང་། �་མ་ལ་ཐོས་བསམ་�ོམ་པ་ལ་�ངས་པ་�མས་འདིར་ཡང་ཤེས་རབ་ཆེ་ཞིང་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་ཚད་མེད་པའི་�ོ་ལ་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་�ོམ་པས་རང་དང་གཞན་�ི་དོན་གཉིས་�ན་�བ་�་�ེད་པ་ལ་
སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དཔག་�་མེད་དོ། །�་མ་ལ་�ིག་ཏོ་མི་དགེ་བའི་ལས་�ས་པ་�མས་འདིར་ཡང་ངན་འ�ོ་�་ཚ�གས་�་�ེ་ལ། མཐོ་རིས་ཐོབ་�ང་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་ལ་སོགས་པ་ཕོངས་ཤིང་བསོད་ནམས་�ང་བར་�ེ་
ལ། འདིར་ཡང་མི་དགེ་བ་�ད་པས་�ི་མ་ལའང་�ག་བ�ལ་དང་�ན་པའི་རིགས་�་�ེ་བའོ། །མདོར་ན་ཚ�་�་མ་ལ་གང་�ས་ད་�འི་བདེ་�ག་དང་�ས་སེམས་�ི་�མ་པས་ཤེས་ལ། �ི་མ་གང་�་�ེ་ད་�འི་བསམ་�ོད་
མཛ�ད།
 ལ་རག་ལས་ཏེ། མདོ་�ེ་�ོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། �་མ་ཅི་�ས་�ས་ལ་�ོས། །�ི་མ་གར་འ�ོ་སེམས་ལ་�ོས། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་བསམ་ནས་�ང་ད་རེས་མི་དགེ་བ་དོར་དགེ་བ་བ�བ་�ག་�་དམ་པའི་ཆོས་ལ་�ོ་གནས་
དགོས་ཏེ། ཆོས་མ་གཏོགས་པ་གང་གིས་�ང་ཕན་མི་ཐོགས་པའི་�ིར་རོ། །�་མོ་རིན་ཆེན་�ིས་�ས་པའི་མདོ་ལས། འདི་ན་ཕ་དང་མ་དང་བཤེས་�མས་དང་། །གཉེན་དང་�་ལག་�བས་�་མི་འ�ར་ཏེ། །�་དང་�་མོ་
དེ་བཞིན་མགོན་�བས་མིན། །ཡོན་ཏན་�ན་པ་འདི་དག་མ་གཏོགས་པ། །འཇིག་�ེན་མགོན་�བས་�ར་པ་གཞན་འགའ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། �ལ་པོ་ལ་གདམས་པའི་མདོ་ལས། �ས་�ིས་ཉེན་ཏེ་�ལ་པོ་འ�ོ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-422
འ�ར་ན། །ལོངས་�ོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་�ེས་མི་འ�ང་། །�ེས་�་དག་ནི་གང་ནས་གང་འ�ོ་ཡང་། །ལས་ནི་�ིབ་མ་བཞིན་�་�ེས་�་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་འཇིག་ངེས་པའི་�་མཚན་ལ་བསམས་ནས་
�ག་�་ངེས་འ�ང་དང་�ོ་ཤས་བ�ེད་པ་ནི། དེ་�ར་�ེད་དཀའ་བའི་དལ་བ་ཐོབ་�ང་འ�ང་བཞི་འ�ས་པའི་�ང་པོ་ཡིན་པས་འཇིག་པར་ངེས་ཏེ་འ�ས་�ས་ཡིན་པའི་�ིར། �་བ་�ོས་པའི་�ང་པོ་དང་འ�་བ་འདི་ནམ་
འཇིག་ཆ་མེད་པས། ད་�་མ་ཞིག་པའི་�ེན་འདི་ལ་བདག་གིས་ཐར་པ་དམ་པའི་ཆོས་�། �ི་ལམ་�་མ་དང་འ�་བ་ཚ�་འདིའི་�ང་བ་འདིས་ཅི་�ེད་�མ་�་�ིང་ནས་བསམ་དགོས་ཏེ། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པའི་�ད་ལས།
 ༄༅། །འ�ང་བ་རགས་པའི་ག�གས་�མས་ལ། །བ�ད་པའི་ས་མེད་ཡ་རེ་ཆ། །�ེས་�་བ�ན་པའི་ཚ�་�ོག་ལ། །�ས་བཏབ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། ཚ�གས་�ག་�ལ་�ི་�ང་བ་ལ། །�ག་པ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་གཉིས།

�ེས་�འི་�ན་བསམ་�ང་ཚ�ར་ལ། །ཟད་པ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །�ས་ལས་�ང་བའི་�ག་བ�ལ་ལ། །�ངས་པ་མེད་པ་ཡ་རེ་ཆ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་མི་�ག་པ་ཡིན་ཡང་། �ག་པ་དང་བདེན་པར་འཛ�ན་པས་ཚ�་འདིའི་�ང་
བ་ལ་ཆགས་པའི་�ེ་བོ་�མས་འ�ལ་པས། བདག་ནི་དེ་�ར་མ་�ར་པ་ཞིག་�་དགོས་�མ་�་�ིང་ནས་ནང་�་བསམ་པ་དང་། བདག་གིས་གཞན་ལ་ཕན་བཏགས་སམ། ད�་བ�ལ་ལམ། �ལ་བ�ང་ངམ། ཅི་�ས་

12-423
�ང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་�ིང་པོ་མེད་ཅིང་བ�་བས་ནང་�་རང་གི་སེམས་འབའ་ཞིག་ལ་བ�་བར་�་�ེ། དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་�ི་ཞལ་�་ནས། �ེ་འཇིག་�ེན་�ོད་པ་དག་ལ་ཕར་བ�ས་པས། །�ས་པ་ཐམས་ཅད་
དོན་མེད་�ག་བ�ལ་�། །ཅི་ལ་བསམས་�ང་ཕན་པར་མི་གདའ་བ། །རང་གི་སེམས་ལ་�་བ་གོམས་པར་�ིས། །ཞེས་པ་�ར་བསམ་འཚལ་ལོ། །ག�མ་པ་འཆི་ངེས་པའི་དཔེ་ལ་བསམས་ནས་དགོས་�ས་�ོངས་པའི་
ཟབ་དོན་�ོམ་པ་ལ་གདམས་པ་ནི། �ིར་འ�ས་�ས་�ི་ཆོས་མི་�ག་པའི་དཔེ་�ི་ལམ་�་མ་ལ་སོགས་པ་དང་འ�་�ེ། ཆེད་�་བ�ོད་པའི་ཚ�མས་ལས། �ེ་མ་འ�ས་�ས་�མ་མི་�ག །�ེས་ཤིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན། །
མཛ�ད།
 �ེས་ནས་འཇིག་པར་འ�ར་བ་བས། །དེ་བས་�ར་�་ཞི་བ་བདེ། །�ར་མ་རབ་རིབ་མར་མེ་དང་། །�་མ་ཟིལ་པ་�་�ར་འ�། །�ི་ལམ་�ོག་དང་�ིན་�་�། །འ�ས་�ས་ཆོས་�ང་དེ་དང་འ�། །ཞེས་སོ། །�ོས་�ེས་
�འི་ཚ�་མི་�ག་པའི་དཔེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་གསང་བ་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། གང་ཞིག་�ས་ཅན་�ེས་�་�མས། །ཚ�་ནི་མི་�ག་�ི་ལམ་འ�། །�ི་ལམ་�ིས་ནི་�བ་པ་མེད། །ཚ�་ནི་མི་�ག་�་�ག་འ�། །འབབ་�ས་གཅིག་�་
བ�ད་པ་མེད། །ཚ�་ནི་འཛ�ན་མེད་�ང་དང་འ�། །�ང་གིས་�ེས་�་བ�ང་བ་མེད། །ཚ�་ནི་�ན་�ང་�ལ་པ་འ�། །�ལ་པས་�ག་�་གནས་པ་མེད། །ཚ�་ནི་བདེན་མེད་�་མ་འ�། །�་མས་བདེན་པའི་ས་བ�ང་མེད། །ཚ�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-424
ནི་མི་�ོད་འ�ོན་པོ་འ�། །འ�ོན་པོས་�ག་�་བ�ད་པ་མེད། །ཚ�་ནི་མ་ངེས་ཆར་�ིན་འ�། །�ིན་�ིས་�ས་ཚ�ད་བ�ང་བ་མེད། །དེ་�ར་�ེས་�འི་ཚ�་ཡི་ཚད། །འདི་�ར་གཅིག་�་མ་ངེས་ཏེ། །�ོ་�ར་བ་དང་ཐོག་བབས་
�། །�ས་ཚ�ད་འདི་འ�ར་བ�ང་བ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། �་ཆེར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། ཚ�་ནི་མི་�ག་རོལ་པའི་�ིན་འ�་�ེ། །རི་གཟར་འབབ་�་�་�ར་�ར་མ�ོགས་འ�ོ། །ཞེས་པ་དང་། ཆེད་�་བ�ོད་པའི་ཚ�མས་ལས།
ལ་ལ་མངལ་ན་གནས་ནས་འཆི། །དེ་བཞིན་ཁ་ཅིག་བཙས་མ་ཐག །ཁ་ཅིག་གོག་པོ་འགོག་ཙམ་ན། །དེ་བཞིན་ལ་ལ་ཡོངས་�ག་ན། །ལ་ལ་�ན་དང་ལ་ལ་གཞོན། །ལ་ལ་དར་ལ་བབས་ནས་འཆི། །དེ་ལ་མི་འདི་གཞོན་
 ༄༅། །ཞེས་ཏེ། །གསོན་པོའ་� གདེང་�ོད་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་མི་�ག་པས་�ར་�་འཆི་ངེས་པ་བསམ་ཏེ། ཚ�་འདིའི་�་བ། ཆགས་�ང་འཐབ་�ོད། ལེ་ལོ་གསོག་འཇོག །ལོ་འདོད་ཆེ་�ད།

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་ག�མ།

�ེ་རིས་�ོགས་འཛ�ན། ད�་གཉེན་འ�ལ་�ོང་། ཐོས་�ང་དོན་ལ་མི་འ�ར་བའི་ཁ་བཤད་དང་བཤེས་གཉེན་ཐམས་ཅད་�ིས་ཅི་ཕན་�མ་�་�ིང་ནས་བསམ་དགོས་ཏེ། གཏམ་�ར། ཚ�་ནི་�ན་�ང་ཤེས་�འི་�མ་པ་
མང་། །ཚ�་ཡི་ཚད་�ང་ཇི་ཙམ་མི་ཤེས་པས། །ངང་པས་�་ལ་འོ་མ་ལེན་པ་�ར། །རང་གི་འདོད་པ་དང་�་�ང་བར་�ོས། །ཞེས་པ་�ར། དེ་རིང་ཉིད་ནས་ཟབ་མོའ་� ཆོས་ལ་འབད་དགོས། དེའང་�ི་�ལ་�ི་�ང་བ་ལ་

12-425
བ�ས་པས་�ང་ནམ་�་�ས་བཞི་འ�ར་བས་�ན་མི་�ག །ཉིན་མཚན་�ད་ཙམ་འ�ར་བས་�ད་ཅིག་མི་�ག །�ེ་ཤིའི་རིམ་�ང་བསམ་པས་གཤིས་མི་�ག །ཚ�ང་ཁང་འ�ོན་པོ་བསམ་པས་འ�ས་�ང་འ�ལ་བ་�མས་
ལ་བསམས་ཏེ། �ར་�་འཆི། ངེས་པར་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མི་འ�ག །ཆོས་མིན་པས་ཕན་མི་འ�ག་�མ་�་བསམས་པ་དང་། ནང་རང་གི་�་�ས་�ི་ན་ཚ�ད། སེམས་�ི་འཆར་སོ། �ིད་�ག་གི་རིམ་�ང་�མས་�་�ི་
འ�ར་བ་ལ་བསམས་ནས་�ང་། མི་�ག་པ་མི་བ�ན་པ་འ�ར་བ་འཕོ་བ། ཤི་ནས་�ར་�ོག་པའི་དཔེ་མེད་པ་�མས་�་བསམས་ལ། �ད་ཅིག་ཐང་ཅིག་�ང་མ་ཡེངས་པར་འཆི་བ་ཁོ་ན་བསམས་ཏེ། �ོད་འ�ག་ལས།
མཛ�ད།
 ཉིན་མཚན་�ན་�་བདག་གིས་ནི། །འདི་ཉིད་འབའ་ཞིག་བསམ་པའི་རིགས། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ཚ�་འདི་ལས་�ོ་མ་ལོག་གི་བར་�་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ོམ་པ་དང་�་བའི་ཆོས་�ོད་གཞན་བཞག་ནས་�ང་འདི་ཁོ་ན་�ིང་ནས་
བསམ་དགོས་ཏེ། འཁོར་བ་ལས་�ོ་�ོག་པ་ལ་འདི་བས་ཟབ་པའི་ཆོས་མེད་པའི་�ིར་རོ། །�ོབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པ�འི་ཞལ་�་ནས་�ང་། མི་�ག་ཡེང་མེད་འཆི་བས་བ�ལ་མ་གདབ། །ཉིན་མཚན་�ན་བཅད་�ག་�་
བ�ོམ་པར་�། །ཞེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་རིང་བ་�ིད་པ་ཆགས་འཇིག་ལ་བསམས་�ང་ཚ�་མི་�ག །ཉེ་བ་�ད་ཅིག་ཐང་ཅིག་ལ་བསམས་�ང་ཚ�་མི་�ག །དབང་པོ་དང་�ལ་མི་�ག་�ེ་གནས་�བས་འ�ར།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-426
འཁོར་འདབ་དང་ནོར་�ས་མི་�ག་�ེ་ད་�་ཡོད་�ང་ད་�་མེད། ཕ་མ་དང་གཉེན་འ�ན་མི་�ག་�ེ་འདས་ནས་མེད། �ལ་མི་དང་�ིམ་མཚ�ས་མི་�ག་�ེ་�ེ་�ལ་མང་། ནམ་�་དང་�ན་གཞོན་མི་�ག་�ེ་�ང་བ་འ�ར།
བདེ་�ག་དང་ད�་གཉེན་མི་�ག་�ེ་འ�ོན་ཁང་འ�། མདོར་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་�ེ་ཤི་ལ་�ས་གཏད། བདེ་�ག་གི་གོས་�ོན། ག�ང་འཛ�ན་�ི་�ན་བཏིང་། མ་རིག་གི་མལ་བཅས། བདག་འཛ�ན་�ི་གཉིད་ཉལ།
བག་ཆགས་�ི་�ི་ལམ་�ི། ཁམས་ག�མ་འཁོར་བའི་ཁང་པ་ན་�ག་�་རང་མཚན་ལ་�ོད་པའི་འ�ོ་བ་�ན་ཡང་ཉལ་ཡང་ལངས་པའི་གཉིད་དང་�ི་ལམ་ལ་ཐོག་མཐའ་དང་སངས་པའི་�ས་མེད་པ་འདི་བསམས་ལ། ད་
 ༄༅། །རེས་འཁོར་བའི་�ན་ཁང་ནས་ཐར་པའི་ཐབས་ལ་འབད་པ་འདོན་དགོས་སོ། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དབང་�ར་འཁོར་བ་པ། །མི་�ག་མངོན་�་�ར་�ང་བདེན་པར་འཛ�ན། །�ེ་ཤིའི་�་བོར་�ང་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་བཞི།

ཡང་ཐར་མི་ཤེས། །�་ཚ�གས་�ག་བ�ལ་�ོང་ཡང་�ེད་�ས་མེད། །ཡང་དག་བཤེས་�ལ་ལམ་�ོན་མགོན་མེད་ཅིང་། །ཆོས་�ི་མིག་�མ་མ་རིག་�ན་པར་འ�མས། །འདི་དག་བསམས་ནས་�ེད་དཀའི་དལ་བ་ལ། །�ོ་
དགའི་སེམས་བ�ེད་དམ་ཆོས་བ�བ་པར་འོས། །ཡང་དག་ལམ་�ོན་དེད་དཔོན་མཆོག་�ར་པ། །མཚན་�ན་�་མ་�མས་དང་མཇལ་�ར་ཅིང་། །ཟབ་མོའ་� ཆོས་མཆོག་བ�ད་�ི་ཐོབ་�ས་འདིར། །བ�ོན་པས་

12-427
བ�བས་ཏེ་�ིད་ག�མ་�་མཚ�་ཡི། །ཕ་རོལ་མཆོག་�་�ལ་ལ་བ�ོན་འཚལ་ལོ། །ཚ�་ནི་མི་�ག་�བ་རིའི་�ིབ་མ་བཞིན། །གཡང་ཁའི་�ོན་ཤིང་�ང་གིས་བ�ོད་འ�་ཞིང་། །�ིན་དང་�ོག་བཞིན་�་�ེའི་ཟིལ་པ་བཞིན། །
�ར་བ་ཉིད་�་འཆི་བར་བསམ་འཚལ་ལོ། །ད་�་འཆི་ཞེས་�ིང་ནས་མ་�ན་ན། །ལེ་ལོས་གཡེངས་པས་འཆི་�ས་ཕན་མི་ཐོགས། །དེ་བས་ད་�་ཐོག་�་བབ་པ་བཞིན། །འཇིགས་�ངས་�ག་པས་�ིང་པོའ་� དོན་ལ་
�ོངས། །དེང་ནས་བདག་�ང་ནགས་ཚལ་མེ་ཏོག་ཅན། །�ེ་བོས་�ོང་ཞིང་འབབ་�འི་�་�གས་ལ། །དབེན་ཞིང་ཡིད་འོང་�ག་རིའི་�ང་འ�ག་�ེ། །�ས་བཞིར་�ིང་པོ་མེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་�ན་�ར་འཇིག་
མཛ�ད།
 �ེན་མིས་བ�ན་པ། །�ན་ལས་ཆེས་མཆོག་བ�ད་�ི་ཐོབ་�ར་ཅིང་། །མི་�ག་�ོང་པའི་�་ཆེན་�ོགས་པར་ཤོག །�ན་ཤིང་མེ་ཏོག་ཤང་ཤོང་མཛ�ས་པ་དེར། །ཆོས་�ལ་ཞི་བ་�ིན་�ི་�་རེ་ཅན། །རིག་འཛ�ན་�ལ་བའི་
གསེར་�ི་�ོག་འ�་བས། །ཚ�་གཅིག་འོད་གསལ་�ིང་པོ་འ�བ་པར་ཤོག །ཐར་པའི་ཁང་བཟངས་རིན་ཆེན་ཕོ་�ང་ནས། །ཆོས་�ལ་ཞི་བ་�་�འི་ད�ངས་�གས་པས། །མ་�ས་འ�ོ་�ན་མ་རིག་གཉིད་སངས་ཏེ། །
གདོད་མའི་ས་ལ་མངོན་པར་�ང་�བ་ཤོག །�ོ་བས་སེམས་པའི་རང་བཞིན་གསལ་བ་ཅན། །ཞི་བའི་ནགས་�་གཅིག་�་འ�ོ་འདོད་ནས། །�ིང་ནས་�ོན་པའི་ཚ�ག་གི་ད�ངས་�ས་པ། །མོས་དགེ་དག་པས་�ར་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-428
འ�བ་པར་ཤོག །ཅེས་�་བ་ནི་བར་�བས་�ི་ཚ�གས་�་བཅད་པ་དག་གོ །གཉིས་པ་འཆི་བའི་�གས་བ�ག་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། འཆི་བའི་�གས་�ང་ཉི་�་གཅིག །�ར་�ོད་དབེན་པའི་�ོགས་སོང་ལ། །�་མ་
མཆོད་ཅིང་གཏང་བར་�། །གཞན་ཡང་བཟའ་དང་བ�ང་བ་ཡིས། །འ�ོ་བ་གཞན་ཡང་མ�་�ས་ཏེ། །དེ་ནས་�ི་ནང་གསང་བ་ཡི། །འཆི་བའི་�གས་�ང་བ�ག་པར་�། །ཞེས་ག�ངས་པས། ཐ་མལ་པ་ནམ་འཆི་མི་
ཤེས་པ་�ན་�ང་། མོ་དང་�་ལ་སོགས་པས་�ོག་པ་�ི་རོལ་པ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་�ེན་པ་ལས་�ད་པར་�་འཕགས་པ། �ལ་འ�ོར་པས་�ས་ངེས་པར་ག�ང་བ་ནི། མི་མེད་པའི་�ང་�ོང་ངམ། དགོན་པའམ། �ར་
 ༄༅། །�ོད་དམ། ནགས་�ོད་དམ། རི་བོའ་� �ོངས་ལ་སོགས་པར་སོང་ལ། ཚ�་ག�གས་བ�ག་པ་ལ་སོགས་པ་�མས་�་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། འཆི་བདག་བ�ད་ནི་�ང་�ས་�ི། །འཆི་ཀའི་བར་དོ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བཅོ་�།

འདི་�ར་བ�ག །དབེན་པའི་གནས་སམ་�ང་�ོང་�། །འཆི་བའི་�ས་ཚ�ད་ག�ང་བ་གཅེས། །ཞེས་སོ། །བ�ག་པ་དངོས་ལ་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་། �ན་མོང་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ནམ་མཁའི་
ཁམས་�་ག�གས་བ�ན་ནི། །མི་�ག་�ར་ཏེ་ཡལ་བ་ན། །�་ག�གས་མེད་དེ་འཆི་བ་ཡིན། །ཡན་ལག་བཞི་ཆད་�་བཞི་ནའོ། །དེ་�ེང་མགོ་ཆད་�་ག�མ་ནའོ། །�ོད་�ད་�ེ་ན་�་གཉིས་ནའོ། །�མ་པོར་འ�ིལ་ན་�་

12-429
གཅིག་ནའོ། །དེ་ཡི་�ས་ཚ�ད་ཤེས་པར་�། །གནམ་ས་གཉིས་�ི་འ�ེལ་ཐག་ནི། །གལ་ཏེ་ཆད་པར་�ར་པ་ན། །ཞག་ནི་བ�་ད�་ལས་མི་�བ། །རི་རབ་�ི་ནི་ལོགས་དག་ནས། །སེང་གེ་དཀར་མོའ་� མི་བབས་ནས། །
བ�་�ག་ཞག་གིས་གདོན་མི་ཟ། །གལ་ཏེ་རི་དང་ཐང་མཚམས་�། །དཔག་བསམ་�ོན་ཤིང་�ེད་ཆག་ན། །འདི་དག་�ང་ནི་མཁས་པས་བ�ག །�་མཚ�་�་ཡི་�ིས་ཡལ་ན། །འདི་ཡང་རིམ་པ་མཁས་པས་ད�ེ། །ས་ཡི་
�ོང་�ེར་དག་�་ནི། །དགེ་�ོང་�་བ་ཉིད་ཆད་ན། །ཞག་ནི་ད�་ན་དེ་བཞིན་འ�མ། །རི་རབ་རི་ཡི་�ེ་མོ་ལ། །མི་འ�ར་ཉི་མ་�བ་�ར་ན། །ཞག་ག�མ་ན་ནི་དེ་ཡང་འཆི། །ཆོ་ག་�མས་ནི་རབ་�ངས་ལ། །རང་རིག་
མཛ�ད།
 �ིང་པོའ་� དོན་ལ་བ�ག །རི་རབ་དག་གི་ཁོང་གསེང་ནས། །མཁའ་འ�ོ་མ་ཡི་�་ཆག་ན། །བ�་ག�མ་ཉིད་དམ་�་ནའོ། །གལ་ཏེ་དཔག་བསམ་�ོན་ཤིང་ལས། །འཆི་བདག་དག་གི་བ�ད་ལངས་ན། །ཞག་བ�ན་�ིས་
ནི་གདོན་མི་ཟ། །དེ་ནི་ཕན་པར་མི་འ�ར་�ི། །�ོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་པ་གཅེས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ན་མོང་བ་ནི། ཡང་། དེ་ཉིད་ལས། ཡན་ལག་སེན་མོའ་� བ�ག་མེད་ན། །�་བ་ད�་ན་གདོན་མི་ཟ། །�ེས་�འི་
མིག་གི་�ིས་ཡལ་ན། །དེ་བཞིན་�་བ་�་ནའོ། །འཆི་བདག་གཤིན་�ེ་ཉིད་ལངས་ན། །ཞག་ནི་ཉི་�་གཅིག་ན་འཆི། །དེ་ལ་ཅིས་�ང་ཕན་པ་མེད། །�ང་པའི་ལོང་�་�ིར་འཐོན་ན། །དེ་བཞིན་�་བ་གཅིག་ནའོ། །གལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-430
ཏེ་གཞན་�ི་�ས་�ོག་ན། །�ེས་�་ནད་�ིས་བཏབ་པའི་ཚ�། །སོ་ཡི་�་བར་�ེག་པ་ཆགས། །ཞག་ད�་ན་ནི་དེ་ཡང་འཆི། །དེ་བཞིན་�་ཞོམ་ཞག་�་ན། །དེ་བཞིན་�་ཡང་འཆི་བའོ། །ཡན་ལག་ཡང་ཡང་བ�ོད་བ�མ་
�ེད། །དེ་ནི་ཉི་མ་བ�ན་ནའོ། །མིག་ནི་འ�་�གས་བ�་བ་ན། །ཞག་ག�མ་ན་ནི་�ོ་ཏའོ། །མིག་གི་ཚ�གས་�མས་རབ་འ�ལ་ན། །དེ་ནི་�་བ་�ེད་ནའོ། །འ�མ་པ་ཡི་ནི་�ད་ཆད་ན། །དེ་བཞིན་ཞག་ནི་བ�་ད�་ན། །
�ེས་�་ཚ�་ཡི་འ�་�ེད་�ེད། །ད�གས་ནི་བ�ེགས་མར་ཡང་�ོད་ན། །དེ་ཡང་�་བ་�ག་ནའོ། །�་ཡི་མ་སི་ཀ་ཆད་ན། །ཞག་བ�ན་ན་ནི་འ�མ་པར་འ�ར། །མིག་གི་བ་ར་ན་ཆད་ན། །ཞག་�་དག་ན་དེ་ཡང་འ�མ། །
 ༄༅། །འ�མ་པ་གཡོན་�ི་ཤ་ཤོར་ན། །ཞག་གཅིག་ན་ནི་དེ་བཞིན་འ�མ། །�ེང་འོག་སོ་ནི་འཐམས་�ར་ན། །ཞག་ག�མ་�ིས་ནི་གདོན་མི་ཟ། །�ེ་ལ་ནག་པོའ་� ཐིག་ལེ་�ང་། །ཞག་གཉིས་�ིས་ནི་དེ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་�ག

ཡང་འ�མ། །�་བ་མགོ་ལ་འ�ར་�ར་ན། །དེ་ནི་དེ་�བ་ནམ་�ེད་དོ། །�ང་གི་�ེན་�་ཞོམ་པ་ན། །�་བ་�ེད་�ིས་གདོན་མི་ཟ། །གཉིད་ལོག་�་ནི་མེད་པ་ན། །དེ་ཡང་�་བ་�ེད་ནའོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་བ�ོག་
པའི་ཐབས་བ�ན་པ་ནི། ཞིང་�ད་པར་ཅན་ལ་ཚ�གས་བསག་པ་དང་། འ�ང་བའི་�ེན་འ�ེལ་�ི་འཁོར་ལོ་�་བ་དང་། གདོན་ལ་�ད་�ིས་བ�་བ་དང་ག�མ་�ིས་ཚ�་ཟད་པ་ལས་�ང་�ོག་པར་བཤད་དེ། དེ་ཉིད་ལས།

12-431
དེ་�ར་�ས་ལ་�གས་�ང་ན། །འཆི་བ་བ�་བའི་ཆོ་ག་བཤད། །�ེས་�་བ�ོག་པའི་ལས་བ�མས་པས། །རང་གི་�་མ་དགེ་འ�ན་དང་། །ཚ�གས་བསག་ཞིང་ནི་�ད་པར་ལ། །ཡོན་དང་�ོན་མོས་མཉེས་�ས་ལ། །ཆོ་
ག་འདི་དག་བ�མ་པར་�། །འ�ང་བའི་�་�མས་ཆ་མཉམ་�ིར། །ཏ་ལ་ཡི་ནི་ལོ་མ་ལ། །འ�ང་བ་�་ཡི་འཁོར་ལོ་ནི། །�ིབས་བཞི་�ེ་བ་�་�ད་བཅས། །ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་ཡི། །འཁོར་ལོ་དག་ནི་�་�ས་ལ། །
ཁ་དོག་དག་ནི་འ�ང་བས་ད�ེ། །�ེ་བ་�ིབས་དང་�་�མས་ལ། །རང་རང་གི་ནི་ཡི་གེ་�། །�་�ད་�་ལིའི་ཚ�གས་�ིས་བ�ོར། །དེ་�ར་འཁོར་ལོ་�མས་�ིས་ཏེ། །མཆོད་དང་བ�ོད་དང་�ིག་པ་བཤགས། །སོ་སོའ་� ཅི་
མཛ�ད།
 འདོད་གསོལ་བ་གདབ། །�ེ་བར་འ�ང་བའི་�་བསམས་ལ། །ཡི་གེའི་�ངས་ནིབ�ོད་ལ་བ�ིམ། །དེ་ནས་ཁམ་ཕོར་ཁ་�ར་�། །འཁོར་ལོ་དེ་�ན་བ�ག་ནས་ནི། །ཚ�ན་�ད་�་ཡིས་�་�མ་བཅིང་། །ཤིང་དང་�་དང་
མེ་དང་ས། །རིགས་མི་མ�ན་པའི་ཁ་�ངས་ལ། །དེ་�ན་བ�ེས་ལ་ངར་ཟན་དང་། །བ�ེས་ལ་ག�གས་ནི་�་གང་�། །དབང་པོ་�་ལ་ཡི་གེ་ནི། །�་ཤོག་�ིས་ཏེ་ཁོལ་བཏོན་ག�ག །དེས་ནི་འ�ང་བ་ཉམས་པ་གསོ། །
གལ་ཏེ་གདོན་�ིས་བ�ང་བ་ལ། །ངར་ཟན་�ེས་�འི་ལོ་སོང་ཚད། །ཁ་དོག་ཉིད་ནི་བ�ར་�ས་ལ། །རང་གི་�ི་མ་གོས་�མ་དང་། །དེ་བཞིན་འ�ང་བའི་�ས་�མས་�ང་། །ཟན་དང་བ�ེས་ནས་ག�གས་�འོ། །བལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-432
ཚ�ན་དར་དང་�ོ་�མས་�ིས། །ག�གས་དེ་�མས་ནི་བ�ན་�ས་ལ། །དེ་�མས་དང་ནི་མ�ན་པ་ཡི། །གཏོར་མ་དག་�ང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ག�གས་ཐ་མར་ངར་ཟན་ནི། །�ལ་འ�ོར་ལོ་�ངས་ཙམ་�ིས་བ�ོར། །�ིན་
�ིས་བ�བས་ལ་ཚ�ག་འདི་བ�ོད། །�ེར་ཅིག་�ེར་ཅིག་�ོབས་�ན་�མས། །�ེད་དང་ཆགས་དང་ཞེན་པ་དང་། །�ན་དང་བ�ང་དང་བསམས་དང་རེག །�ོད་དང་ཞི་དང་�ོལ་བར་མཛ�ད། །ཚ�ག་ནི་དེ་�ན་ལན་ག�མ་
བ�ོད། །དེ་ནས་�་བོའ་� ག�ང་ལ་བ�ལ། །འཆི་བ་ལས་ནི་བ�ོག་པ་ལ། །ཐེ་ཚ�མ་མེད་དོ་ན་རག་ཀན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་འཆི་ཀའི་�ང་བ་བ�ན་པ་ནི། འ�ང་བ་སོ་སོ་ལ་ཐིམ་�ས་�་�ང་འ�གས་པའི་�ང་བ་སོ་སོ་
 ༄༅། །�ེ། ས་ས་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་ཞིང་�ང་མི་�ས། �་�་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་ཁ་དང་�འི་�་�ིར་�ག་ནས་འོང་། དེ་ནས་�མ། མེ་མེ་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་མཐའ་འཁོབ་བཞི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་བ�ན།

ནས་�ོད་འཆོར། བ�ག་དང་གཟི་མདངས་�ད། �ང་�ང་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་ད�གས་བ�ེགས་མ་འ�ང་ཞིང་�ས་�ི་�ོབས་འཆོར་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ས་ནི་ས་ལ་ཐིམ་པ་དང་། །དེ་བཞིན་�་དང་མེ་དང་�ང་། །
སོ་སོ་རང་ལ་ཐིམ་པ་ནི། །�ེས་�འི་�ས་ལ་འདི་�ར་འོང་། །ས་ནི་རང་ལ་རང་ཐིམ་པས། །�ས་ནི་�ི་ཞིང་ཟས་མི་ལེན། །ལངས་དང་འ�ོ་བའི་�ོབས་�ན་ཟད། །�་ནི་�་ལ་ཐིམ་པའི་ཚ�། །ཁ་�འི་�་ནི་འཛག་པར་

12-433
�ེད། །དེ་བཞིན་མེ་ལ་མེ་ཐིམ་པས། །ཁ་�་དག་ནི་རབ་�་�མ། །�ས་�ི་མཐའ་ཡི་�ོད་�མས་འཆོར། །དེ་བཞིན་�ང་ལ་�ང་ཐིམ་པས། །ད�གས་ནི་ངར་ངར་ཡན་ལག་འ�། །མིག་�ང་�ེན་ལ་བ�ོག་པའོ། །ཞེས་
སོ། །�་པ་གདབ་པའི་མན་ངག་ལ་ག�མ་�ེ། གོམས་པ་རབ་ད�ིངས་རིག་རང་སོ་ལ་བཞག་པ། འ�ིང་འཕོ་བ་�ང་བ། ཐ་མ་གཞན་�ེན་ལ་�ོས་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ལ་འ�ོར་པ་གཅིག་�ར་འཆི་བ་�མས་འོད་གསལ་
�ི་�ང་བ་ལ་འ�་འ�ལ་མེད་ན་�ས་དེར་ཡང་གཞན་ལ་མི་�ོས་པར་རང་�ང་གསལ་བས་དེའི་ངང་ལས་མ་ཡེངས་པར་བཞག་�ེ། �ས་གནད་བ�གས་�ངས་ག�མ་གང་�ང་ངམ་�ིལ་�ང་ངམ། སེང་གེའི་ཉལ་
མཛ�ད།
 �གས་�ིས་རིག་པ་ད�ིངས་རིག་ལ་གཏད་པའི་ངང་ལ་ཤི་ན། �ད་ཅིག་དེ་ལ་ཡར་�ི་ཟང་ཐལ་�་�ོལ་ཏེ་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་མེད་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཚ�་�ེས་�་�ལ་�ན་དེའི། །�ང་བ་ཉིད་ནི་རང་གསལ་
ན། །མི་གནས་ཤེས་པ་རང་སོ་ཞེས། །ཞེས་པ་དང་། �ང་པོ་སེང་གེའི་ཉལ་�གས་�ིས། །རིག་པ་ཉིད་ནི་མིག་ལ་གཏད། །ཡིད་ཙམ་བར་�ང་ལམ་�་�། །ད�ིངས་དང་རིག་པ་མ་འ�ར་ན། །མི་དེ་བར་དོ་མེད་པར་ནི། །
སངས་�་བ་ལ་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ཤི་བའི་ད�གས་�ང་དལ་བར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །ད�ིངས་རིག་གོམས་པ་�མས་ནི་འཆི་�ས་གངས་སམ་�ག་�ག་གམ་མི་ལ་སོགས་པ་སེམས་གཡེང་བའི་�ེན་མེད་པར་འཆི་བ་གནད་ཆེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-434
�ེ། ཞི་བ་�ས་�ང་། �ང་ན་འཁོད་པ་�་དག་�ང་། །�་ངན་�ེད་པ་ཡང་མེད་པས། །འདི་ཡི་སངས་�ས་�ེས་�ན་སོགས། །�ས་�ང་གཡེངས་པར་�ར་པ་མེད། །ཅེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི་�ར་བ�ན་
པ་བཞིན་འཕོ་བའི་གནད་�་�ེ། དེའང་�ང་�མ་ཤེས་ལ་འ�ག་�ས་�ོག་�ང་�ིང་ག་ནས་གནས་བཏེག་པའི་�ས་ཡིན་པས་རིག་པ་�ིང་ནས་རང་གི་�་མའི་�་ཚ�ན་གང་བར་བསམས་པ་ཧིག་གི་�་བ�ན་ནམ་ཉེར་
གཅིག་གིས་ཚངས་�ག་ལ་འཕངས་པས་ཀ་དག་གི་ས་ལ་�ད་ཅིག་གིས་ཟང་ཐལ་�་�ོལ་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ང་བཞི་རིམ་�ིས་ཞི་ནས་�ང་། །�ང་ཆེན་གཅིག་གིས་བ�ོད་པའི་ཚ�། །ཞེས་པ་ནས། �མ་ཤེས་�ང་
 ༄༅། །ཞོན་�ང་ལ་�ང་། །དེ་ཡང་གོང་�་འ�ོངས་པ་གཅེས། །རིག་པ་བ�་དང་འཕང་བ་གཅེས། །དེ་ཡང་ཧིག་གིས་འཕང་བའོ། །དེ་ཉིད་�་མའི་ཞལ་ལ་�ག །ཅེས་སོ། །རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ང་�མ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བཅོ་བ�ད།

ཤེས་ལ་འ�ག་�ས་འདིར་འཕོ་བས། གདམས་པ་�མས་འདིར་གསལ་འདེབས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཚ�་�་མའི་མན་ངག་�མས། །རང་གི་�ད་ལ་འ�ིས་པར་�། །དོན་འདི་�མས་�ིས་གསལ་ཡང་གདབ། །ཅེས་སོ། །
ད�གས་འཕོ་�ས་�ལ་དང་གནས་ལ་འ�ག་པ་འཕོ་བ་དང་། �་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་འ�ག་པ་ད�ིངས་རིག་གི་གདམས་པ་གཉིས་ཡིན་ལ། ད�ིངས་རིག་ལའང་གོམས་པ་ཅན་གཞན་�ེན་ལ་མི་�ོས་པ་དང་། �ོས་པ་གཉིས་

12-435
�་བཤད་པས་ན། མན་ངག་གི་�མ་པ་ག�མ་�་�ང་བའི་གནས་དེ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་གཞན་�ེན་ལ་�ོས་པ་ནི། �ས་དེར་�་མའམ་�ོ་�ེའི་�ན་�ིང་དམ་ཚ�ག་ལ་སེལ་མེད་པ་ཞིག་གིས་གསལ་འདེབས་ཏེ། དེའང་ད་
�འི་འོད་གསལ་�ེལ་མ་དང་འ�་ལ། བར་དོའ་� འོད་གསལ་�ན་མ་དང་འ�་བས། དེ་གཉིས་�ང་�ེལ་བའི་�ིར། ད�ིངས་རིག་�ེལ་མ་འ�་བའི་�ང་བ་བ�ན་ལ། �ེ་རིགས་�ི་�་ད་�འི་འོད་གསལ་འདི་རང་�ང་གི་
ཡེ་ཤེས་དངོས་ཡིན་�ིས་འདིའི་ངང་ལ་སེམས་མ་བཅོས་པར་ཞོག་དང་། ཡར་�ི་ཟང་ཐལ་�་�ོད་སངས་�འོ། །དེའང་�ང་བ་འདི་མ་འ�ར་བར་�ོས་དང་། ད་�འི་འོད་གསལ་འདི་ཆོས་ཉིད་མའི་འོད་གསལ་�ང་བ་
མཛ�ད།
 ཐམས་ཅད་སངས་�ས་�ི་ཞིང་�་འཆར་བ་དང་འ�ེས་པར་འ�ར་རོ། །དེའི་ཚ�་རང་�ང་�་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །དེའི་ཚ�་ཀ་དག་གི་ས་ལ་�ོད་སངས་�འོ། །དེར་ངོ་མ་ཤེས་ན་འོད་གསལ་�ན་�བ་ལ་ཐིམ་�ས་�་དང་
ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་འཆར་རོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བ་འཆར་རོ། །དེ་ནས་�ན་�བ་�ི་�ོ་བ�ད་འཆར་བས་�ོད་�ིས་རང་�ང་�་ངོ་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག །རང་ངོ་ཤེས་མ་ཐག་ཀ་དག་གི་སར་�ོད་བདེ་བར་
གཤེགས་སོ་ཞེས་ལན་ག�མ་བ�ོད་ལ། རང་ཉིད་�ང་�ང་བ་དེ་ལ་དར་ཅིག་མཉམ་པར་བཞག་ཅིང་ཡང་དེ་ལ་གསལ་གདབ་བོ། །དེས་�ོལ་ངེས་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། གལ་ཏེ་ད�ིངས་རིག་མི་གསལ་ན། །ཆོས་ཉིད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-436
བདེ་བའི་བར་མ་དོར། །རིག་པའི་�ང་བ་ག�ང་བའི་�ིར། །�ར་བ�ན་འོད་�མས་ཡིད་ལ་�། །དེས་ནི་བདེན་པའི་�ང་བ་ཐོབ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་མི་གསལ་ན། །རང་གི་�་མ་གནས་པ་ན། །གོང་གི་མན་ངག་གསལ་
ཡང་གདབ། །�་མ་མེད་ན་�ོ་�ེ་�ན། །ཤེས་པའི་གསལ་ཡང་གདབ་པར་�། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་མན་ངག་འདེབས་འ�ོ་ལ་ཤི་བའམ། ཆོས་རིགས་མི་མ�ན་པ་གཞན་དག་འཆི་ཀ་མ་ལ་མན་ངག་རིན་པོ་ཆེ་�མ་པ་
ག�མ་�ིས་གཞན་ལ་ཕན་གདགས་པར་བ�ན་པ་ནི། དེའང་�ི་ད�གས་ཆད་ནས་ནང་ད�གས་མ་ཆད་པའི་�ས་དེར། བདག་ཉིད་�ིས་�ད་ཅིག་གི་བར་�་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་དགོངས་པ་ལ་གནས་པར་�ས་ལ།
 ༄༅། །དེ་ནས་ཕ་རོལ་པོ་ད�གས་དང་�ལ་ལ་ཁད་པ་དེའི་ཁ་�་ག�མ་དང་རང་གི་ཁ་�་ག�མ་�ད་ལ་�ང་ཕར་འ�ོ་བ་ལ་�མ་�་ག�མ། �ར་�ད་པ་ལ་ག�མ་ལས། ཕར་�ི་�མ་�་དང་པོ་ཨ�་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�་ད�།

དཀར་པོར་བསམས་ལ་འཕང་། གཉིས་པ་�ཿདམར་པོར་བཅས་ཏེ་འཕང་། ཐ་མ་གང་ཡང་མི་བསམ་པར་འཕང་ངོ་། །�ར་�ི་ག�མ་ཀ་ལ་�ྃ་�་བསམས་ཏེ་དེའི་ཤེས་པ་�ྃ་མཐིང་ག་བདག་གི་རིག་པ་ལ་�ང་། ངག་�་
ཡང་�ྃ་ཞེས་�་ཞབས་�བ་ལ་�ག་�་�ང་ངོ་། །དེའི་�ས་�་རང་གི་�ས་ངག་ཡིད་ག�མ་�ོབས་བ�ེད་ལ་�བས་�བས་ནང་�་�ངས་པས། ཁོའ་� �ང་ཚ་སིབ་�ིས་བདག་གི་ཁོང་�་འ�ང་བར་ངེས་སོ། །དེའི་�ས་�་ཕ་

12-437
རོལ་པོ་དེའི་མིག་�ང་�ིག་གིས་འོང་། དེ་ནས་�ས་�ང་ཧར་�ིས་�ང་�ས་པ་འོང་། དེ་�ར་�ང་�ས་མིག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�ང་བ་བ�ན་ལ། མིག་ཧར་�ང་�ས་ཐིག་ལེ་�ོང་པའི་�ོན་མ་མཐེབ་
མ�བ་�ིས་ངོ་�ད་པ་བ�ར་བ�ག་ནས། འོད་གསལ་རང་ལ་ཡོད་པ་དེ་འདི་ཀ་ཡིན་ཏེ་འདི་ཉིད་�ས་ལས་འཐོན་�ས་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་རང་ཆས་�་འཆར་བ་རང་�ང་འདི་ཀ་ཡིན་�ིས་གཞན་མ་ཡིན་པས་རང་ངོ་ཤེས་
པར་�ིས་ཤིག་ཅེས་ལན་ག�མ་བཏབ་ལ། �ང་བ་དེ་མཐོང་ངམ་གདམས་ངག་དེ་གོའམ་ཞེས་བ�ོད་�ས་�ད་ཐོན་ན་བཟང་། བ�་�ང་ཡང་ཐེབས་པ་ཡིན་པས། ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ལ་མི་�ོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ཐོབ་�ེ་
མཛ�ད།
 སངས་�་བར་ངེས་སོ། །དེ་ཡང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། གལ་ཏེ་གཞན་�ི་དོན་�ེད་ན། །དེ་ཉིད་�གས་�ེས་ག�ང་བའི་�ིར། །�ོ་ག�མ་དག་ནི་�ོ་�ད་དེ། །ད�གས་ནི་བ�བ་དང་�བ་དང་འཕང་། །ཡི་གེ་འ�་ག�མ་
ག�ག་པས་ནི། །�ས་དང་ངག་ཡིད་�ོབས་བ�ེད་�ིར། །ད�གས་དང་བཅས་ཏེ་མཁས་པས་�། །དེ་�ར་ཡང་དང་ཡང་�ས་པས། །དེ་ཡི་�ང་བ་འདི་�་�། །གལ་ཏེ་�ས་�ི་�ོབས་�ེད་ན། །གདམས་པ་དག་ནི་གདབ་
པར་�། །འོན་ཏེ་ཤེས་པ་གསལ་�ར་ན། །དགོངས་པ་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་གཞག །དབང་པོའ་� �ོ་�མས་རང་�ང་ན། །མིག་གི་དེ་ཉིད་བ�་�་ག�ག །མཉམ་པར་གནས་པའི་སེམས་�ང་ན། །མི་�ོག་�ན་པའི་ཏིང་འཛ�ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-438
ཐོབ། །ཅེས་སོ། །གདམས་ངག་འདི་ནི་ཚང་�གས་�་གདབ་པ་ཞེས་�་བ་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདིའི་གནད་གལ་པོ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །དེ་�ར་དབང་པོ་བ�ས་ནས་�ང་�ར་ཤི་བ་ལོག་པར་�ེད་པའི་གནད་�ིས་གསལ་
འདེབས་ན། ད་�་མ་ཤི་བ་ལ་བ�ོན་འ�ས་བ�ེད་ནས་�ོམ་པ་གལ་ཆེའོ། །�ག་པ་�ེ་གནས་�ི་�གས་བ�ན་པ་ལ་�ོད་�ི་བོར་ཡལ་ན་རབ་ཀ་དག་འ�ིང་བར་དོར་ཐ་མ་�ལ་�ར་ད�གས་འ�ིན་པར་ངེས་ལ། �ེ་བོ་ཐ་
མལ་པ་�མས་མཐོ་རིས་�་�ེ་བས་ད�གས་འ�ིན་ནོ། །དེའང་འཆི་�ས་མིག་རབ་རིབ་�ེད་ཅིང་མཚན་མར་�ོད་འ�ས་ན་�ོལ་སོང་�་�ེའོ། །ལག་པ་གཡས་གཡོབ་ཅིང་�ོད་�ི་བོར་འ�ས་ན་�འོ། །ཚ�ག་འཆོལ་ཞིང་
 ༄༅། །མཆན་�ང་གཡས་�་�ོད་འ�ས་ན་�་མིན་ནོ། །�ང་པ་གཡོན་ས་ལ་�ེབ་ཅིང་�ོད་�ང་མཐིལ་�་འ�ས་ན་ད�ལ་བའོ། །�ས་སེར་ཞིང་བ�ག་མེད་ལ་�ོད་ཁར་འ�ས་ན་ཡི་�གས་སོ། །ཚ�ག་

ཐེག་མཆོག་
གསལ་ཞིང་�ན་པ་མ་ཉམས་པར་�ོད་མིག་�་འ�ས་ན་མིའི་�ེ་གནས་�་�ེའོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། �ི་ཡི་�ང་བ་འདི་�་�། །གལ་ཏེ་�ོད་ནི་�ེན་ཡལ་ན། །ད�གས་ཆེན་འ�ིན་པར་འ�ར་བ་ཡིན། །མིག་ནི་མི་གསལ་
རབ་རིབ་ན། །ངན་སོང་གནས་�མས་དག་�་�ེ། །ལག་པ་དག་ནི་གཡས་གཡོབ་ན། །མི་དེ་�་ཡི་གནས་�འོ། །ཁ་ནས་ཚ�ག་ནི་འཆོལ་བ་ནི། །�་མིན་གནས་�་དེ་བཞིན་�ེ། །�ང་པ་གཡོན་པ་ས་ལ་�ེབ། །དེ་ནི་ད�ལ་
ཉིས་བ�་ ཉི་�།

12-439
བའི་གནས་�འོ། །�ས་�ི་མདོག་ནི་སེར་བ�ག་མེད། །དེ་ནི་ཡི་�གས་�ལ་�འོ། །ཁ་ནས་སེམས་ཅན་�ད་འདོན་ན། །དེ་ནི་�ོལ་སོང་གནས་�འོ། །ཡང་ན་ཁ་�གས་སོ་འཐམས་ན། །དེ་བཞིན་�ོལ་སོང་�ེ་གནས་
སོ། །ཚ�ག་གསལ་�ན་པ་མ་ཉམས་ན། །དེ་ནི་མི་ཡི་གནས་�འོ། །�ི་ཡི་�གས་ནི་དེ་དག་དང་། །ནང་གི་�གས་ནི་འདི་དག་�ར། །�ི་བོར་�ོད་�མས་འ�ས་པ་ན། །དེ་ནི་�་ཡི་གནས་�འོ། །དེ་བཞིན་�ང་མཐིལ་�ོད་
འ�ས་ན། །དེ་ནི་ད�ལ་བའི་གནས་�འོ། །མཆན་�ང་གཡས་�་�ོད་འ�ས་ན། །དེ་ནི་�་མིན་�ལ་�འོ། །དེ་བཞིན་ཁར་ནི་�ོད་འ�ས་ན། །མི་དེ་ཡི་�གས་གནས་�་�ེ། །དེ་བཞིན་མཚན་མར་�ོད་འ�ས་ན། །དེ་ནི་
མཛ�ད།
 �ོལ་སོང་�ེ་གནས་སོ། །མིག་�་�ོད་�མས་འ�ས་པ་ན། །མི་ཡི་གནས་�་�ེ་བ་ཡིན། །དེ་�ར་�གས་དང་�་�ན་པ། །འདི་ནི་ངེས་པ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་དག་ལས་�ད་པར་�་�ོལ་སོང་�་�ེ་ན་མཚན་མར་�ོད་
འ�ས་པ་དང་། སོ་འཐམས་པའམ། ཁ་ནས་�ད་འ�ོའ་� �ད་�་ཚ�གས་འདོན་པའམ། མིག་རབ་རིབ་�ི་�ང་བས་ཁེབས་པ་ནི་�ི་ནང་གི་�གས་འཛ�མ་པར་བཤད་དོ། །བ�ན་པ་�ེ་གནས་�ང་བའི་ཆོ་ག་ལ་ག�མ་�ེ།
འཆི་ཁར་�ང་བ། རོ་ལ་�ང་བ། �ེས་ལ་�ང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ཡི་གེ་ཨ་ཡི་�ོར་བ་ཡིས། །ད�གས་དང་དེ་ཡི་�ངས་དང་�ར། །གལ་ཏེ་དེ་བར་མ་ཤི་ན། །�ི་བོར་ཁ་གཏད་ད�གས་�ིས་ནི། །ཤེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-440
པས་�ས་�ི་ད�ིལ་�་ཡང་། །ཨ་ནི་དམིགས་ཏེ་བ�་བར་�། །ཞེས་པ་དང་། དེ་�ར་ཆོ་ག་�ན་པའི་ཚ�། །མི་དེའི་ད�གས་དང་མ་�ལ་ན། །ཡི་གེ་ད�གས་དང་བཅས་པ་ཡིས། །ཐེ་ཚ�མ་མེད་པར་གནས་ནས་�ོངས། །
ཞེས་པས། འ�ོ་བ་ཕལ་པ་ཆོས་འདིའི་�ོ་མ་མཐོང་བ་�མས་མཐོ་རིས་�་�ང་བའི་�ིར་ཐབས་འདི་བཤད་དེ། མི་དེའི་�ིང་ནང་�་ཨ་དཀར་པོའམ་འོད་�ི་གོང་�་�ོ་ང་�་�་བསམ་�་བ�ག་ལ། དེ་ཡར་ལ་ཡར་ལ་སོང་
བར་དམིགས་པ་�ངས་ཤིག་�ས་ལ། རང་ཉིད་�ིས་�ང་དེའི་�མ་ཤེས་དེ་�ར་�ར་པ་ལ་དམིགས་ནས། ཨ་མི་དེའི་ལོ་�ངས་�ང་�ིར་འ�ོ་རིང་པོ་དང་བ�ན་ལ་�ས་ཐང་�་ད�ངས་དང་བཅས་པས་བ�ས་ཏེ།
 ༄༅། །ད�གས་�ོག་�ོག་འ�ོ་�ས་དེའི་�ི་བོར་ཁ་གཏད་ལ་ཨ་ཨ་ཞེས་ཉི་�་�་གཅིག་བ�ོད་པས་�ངས་�་�་�་འོང་�ེ། �ིག་ཅན་ཡིན་ཡང་མཐོ་རིས་�་འ�ོངས་ལ། ཡིད་ད�ོད་�ི་�་�ོམ་ཅན་ཡང་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་གཅིག

ཆོས་ཉིད་�་འ�ོངས་སོ། །གལ་ཏེ་ད�ལ་བར་�ེ་བའི་�གས་ཅན་ཡིན་ན་ད�གས་དང་འ�ལ་�ས་�་དེའི་�མ་ཤེས་�ིང་གའམ། �ེ་བར་ཨར་དམིགས་ཏེ་འོད་�ར་མེར་�ིས་�་བ་ལ་རང་གི་�ོ་དར་ཅིག་གནས་པས་
གནས་གོང་�་འ�ོངས་སོ། །ཡི་�གས་དང་། �ོལ་སོང་དང་། �་མིན་དང་། �་དང་། མི་�མས་�ང་གོང་ནས་གོང་�་འ�ོངས་ལ། མིར་�ེ་བ་ཐར་པ་ལ་འ�ོངས་སོ། །འོག་མའི་�ག་བ�ལ་མི་�ོང་བར་གོང་མའི་བདེ་བ་

12-441
�ེད་པའི་ཐབས་�ིས་ཕན་འདོགས་པའི་ཆོ་གའོ། །དེའང་དམིགས་པ་�ོད་འ�ོ་ལ་ཤི་ན་གོང་�་འ�ོངས་ལ། �ོགས་ན་�་མ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་རོ་ལ་�ང་བ་ནི། རོ་དེའི་མ�ན་�་མ�ལ་�་དོ་པ་ལ་སོགས་པ་�ས་ཏེ་
�ར་�མ་ལ་སོགས་པ་�ི་བཟང་པོས་ཆག་ཆག་བཏབ་ལ་པ�་འདབ་བ�ད་མཛ�ས་ཚ�ན་�་�ིས་པའི་ད�ས་�་རིན་པོ་ཆེའམ་�་ཡིན་ན་ས་དཀར་�ིས་བ�ར་བའི་�མ་པ་ཁ་�ན་མ�ལ་ཆིངས་ག�ངས་ཐག་དང་བཅས་
པའི་ནང་�་�་གཙང་མ་�མ་�ས་དང་བཅས་པས་བཀང་བའི་�ོགས་བཞིར་མཚལ་ལམ་�ོང་རོས་�ིས་ཨ་བཞི་�ིས་པ་བཞག་ལ། �མ་པ་འོད་�འི་གཞལ་ཡས་ཁང་�་བསམ་པའི་ནང་�་�ོན་པ་�ན་�་བཟང་པོ་མཐིང་
མཛ�ད།
 ག་མཉམ་གཞག་དང་བཅས་པ་ཡབ་�མ་�ི་�ོགས་མཚམས་�་རིགས་�འི་སངས་�ས་དང་། �ེང་�་�་མ་བ�ད་པ་�མས་བསམས་ལ། �ད་ཅིག་གིས་�ན་�ངས་ཏེ་བ�ིམ་ནས། ��་�ཿ་�ྃ་�་�་དང་ཨ་འ�མ་�ག་
གཅིག་གིས་བ�ེན་པ་�ས་ལ། བར་བར་�་��་ཨ་�་�་ཏཾ་ཀ�་ཆེ་གེ་མོའ་� �ིག་པ་དང་�ིབ་པ་ཐམས་ཅད་�ི�ཾ་�་�་ཡེ་�་�། ཞེས་བ�ོད་ཅིང་། ག�ངས་ཐག་ནས་བ�ང་�ེ་རང་ཉིད་�ོ་�ེ་སེམས་དཔར་བསམས་པའི་འོད་
ཟེར་ག�ངས་ཐག་ལ་འ�ིལ་ཏེ་སོང་བས་�་མ་དང་�་སོ་སོའ་� �འི་ཆ་ཤས་ནས་བ�ད་�ི་བབས་པས་�མ་པ་ཁེངས་པར་བསམས་ལ། མཆོད་པ་དང་བ�ོད་པ་ཅི་ཤེས་པས་བ�ོད་དེ། མཐར་ཨ་ཨ་ཞེས་བ�ོད་པས་ཡེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-442
ཤེས་པ་གཤེགས། དམ་ཚ�ག་པ་�ར་�་བར་བསམས་ལ། �མ་པ་དེ་རོའ་� �ི་བོར་བཞག་�ེ། ཨ་ལོ་�ངས་ཙམ་བ�ོད་ནས། �མ་པའི་�་དེ་ཡེ་ཤེས་�འི་�་�ན་�་དམིགས་ལ་ཨ་དང་བཅས་པས་བ�ས་པས་�ིབ་པ་དག་
པར་བསམས་ཏེ་ཨ་མང་�་བ�ོད་པས། ད�ལ་བའི་གནས་ནས་འ�ོངས་པར་ངེས་སོ། །དེ་ནས་�མ་པ་མ�ིན་པར་བ�ང་ལ་�་ལོ་�ངས་�ིས་བ�ས་པས་ཡི་�གས་ནས་འ�ོངས་སོ། །དེ་ནས་�མ་པ་གསང་གནས་�་
བ�ང་ལ། �་དང་�ང་གི་བ�ེ་བ་བ�ོམས་པས་�ོལ་སོང་ལས་འ�ོངས་སོ། །དེ་ནས་�མ་པ་མཆན་�ང་�་བ�ང་ལ་ཀེ་ཾབ�ོད་ནས་བ�ས་པས་�་མིན་ནས་འ�ོངས་སོ། །དེ་ནས་�མ་པ་�ི་བོར་བ�ང་ལ་ཏཾ་བ�ོད་ནས་
 ༄༅། །བ�ས་པས་�འི་གནས་ནས་འ�ོངས་སོ། །དེ་ནས་ཨ�་�ཿ�ྃ་�་�་ཞེས་བ�ོད་ཅིང་�མ་པ་�ིང་གར་བ�ང་ནས་བ�ས་པས་མིའི་�ེ་གནས་ངན་པ་�ངས་ཏེ། མི་�ས་རིན་པོ་ཆེར་�ངས་ནས་ཚ�་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་གཉིས།

དེས་ཐར་པའི་�ལ་བ་ཅན་�་འ�ོངས་སོ། །དེ་�ར་ཞག་ག�མ་མམ་�འམ་བ�ན་�་�ས་ནས། �ང་པོ་བ�ེགས་སམ་བ�ལ་ན་�་མི་�ད་པར་ཅན་ནམ་�མ་པར་�ོལ་བའི་�གས་ནམ་མཁའ་ལ་མི་འ�ང་མི་�ིད་པའོ། །
དེ་དག་�ང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་ཉིད་ཤི་བར་�ར་པའི་ཚ�། །ཟག་པར་བཅས་པའི་�ང་པོ་ལ། །�མ་པ་�ི་བོར་བཞག་ནས་ནི། ཡི་གེ་ཡི་ནི་འ�་ཉིད་དང་། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�ིས་�ངས་ན། །ད�ལ་བའི་གནས་�མས་

12-443
�ོངས་ནས་ནི། །དེ་ཡི་�ག་�་དེ་བཞིན་ནོ། །ཡི་�གས་�གས་དང་�ན་པ་ལ། །ཡི་གེ་�་ཡི་�ོར་བ་ཡིས། །ད�གས་དང་བཅས་ཏེ་�ངས་ནི་བ�ན། །�ེ་ཡི་�ེང་�་�་བཞག་�ེ། །ཤེས་པའི་ངོ་བོ་དེ་ཡིས་བ�། །དེ་བཞིན་
�མ་པ་ཁ་ཡི་�ེང་། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�ིས་བ�ས་ན། །ཡི་�གས་གནས་�མས་�ོངས་ནས་ནི། །མི་དེ་ཡང་ནི་དེ་�ག་གོ །�ོལ་སོང་�གས་དང་�་�ན་པ། །ཡེ་གེ་�་ཡི་�ོར་བ་ཡིས། །འདི་ཡི་གནས་�མས་�ང་བར་�། །
ད�གས་དང་བཅས་ཏེ་ལན་�ངས་ད�། །མཚན་མ་�་ཡིས་བཏབ་ནས་ནི། །ཤེས་པ་�མས་ནི་�ོང་པ་ཡིས། །ཡང་ཡང་�ང་དང་བཅས་པས་འཕང་། །དེ་བཞིན་�མ་པ་མཚན་མའི་�ེང་། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�ིས་བ�ས་ན། །
མཛ�ད།
 �ོལ་སོང་གནས་�མས་�ོངས་ནས་ནི། །མི་དེ་ཡང་ནི་དེ་�ག་གོ །གང་ཞིག་�་ཡི་�གས་�ང་ན། །ཡི་གེ་ཏཾ་གི་�ོར་བ་ཡིས། །ད�གས་དང་བཅས་ཏེ་�ངས་ནི་ཡང་། །བ�་གཅིག་�ན་པས་ཤེས་པ་�ང་། །�ི་བོར་ཡི་གེ་
ཏཾ་ཞེས་བསམ། །ཤེས་པ་ཟག་མེད་མིག་�་�ང་། །དེ་བཞིན་�མ་པ་�ི་བོའ་� �ེང་། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�ིས་�ངས་ནས། །�་ཡི་གནས་�མས་�ོངས་ནས་ནི། །དེས་ནི་མི་ཡི་�ེ་གནས་འཐོབ། །�་མིན་�གས་དང་�་�ན་
པ། །ཡི་གེ་ཀ�་གི་�ོར་བ་ཡིས། །ད�གས་དང་བཅས་ཏེ་ཉི་�འི་�ངས། །མཆན་�ང་ཉིད་ནི་གཡས་�་ཡང་། །ཡི་གེ་ཀེ་ཾནི་མཁས་པས་བཞག །ཤེས་པ་མཉམ་པ་ཆེན་པོར་�ོ། །དེ་བཞིན་�མ་པ་མཆན་�ང་�ེ། །ཡེ་ཤེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-444
�་�ན་�ིས་བ�ས་ན། །�་མིན་གནས་�མས་�ོང་ནས་ནི། དེ་ཡང་མི་ཡི་�ེ་གནས་འཐོབ། །དེ་�ར་�ེས་�་བ�ང་བ་ཡིས། །རིམ་པའི་གནས་�མས་འཕོས་ནས་ནི། །རིམ་པས་ཚ�་ཚད་�ང་�ར་ནས། །མི་ཡི་གནས་�ི་
བདེ་བ་�ེད། །མི་དེའི་ད�གས་དང་མ་�ལ་ན། །ཡི་གེ་ད�གས་དང་བཅས་པ་ཡིས། །ཐེ་ཚ�མ་མེད་པར་གནས་�མས་�ོངས། །གལ་ཏེ་ད�གས་དང་�ལ་བ་ལ། །�ང་པོའ་� གནས་�་�མ་པ་ཡིས། །ཡེ་ཤེས་�་�ན་�ིས་
�ངས་ན། །དེ་ཡང་ཐེ་ཚ�མ་མི་ཟའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་མ་ཤི་བ་ལ་�གས་�ག་�ང་བ་དེ་གནས་དེ་དག་གི་ཡི་གེ་བསམས་ལ་ད�གས་�ིས་�ེང་�་�ངས་ན་གོང་�་འ�ོངས་པས་�མ་པ་མི་དགོས་ལ། ཤི་ནས་རོ་ཡི་གནས་
 ༄༅། །�་ཡི་གེ་དེ་དག་བསམ་ཏེ་�མ་པས་བ�ས་པས་འ�ོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའང་གནས་གཞན་�་�ེས་ཟིན་ནའང་ཆོ་གའི་�ིན་�བས་�ིས། ད�ལ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གི་ཚ�འི་ཚད་�ི་ལམ་�་�ིས་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་ག�མ

པ་ཙམ་�ིས་�ད་ཅིག་དང་ཐང་ཅིག་དང་�ད་ཙམ་ལ་ཟད་ནས་མིའི་གནས་�་�ེའོ། །འོ་ན་འ�ོ་བའི་གཙ�་བོ་�་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འ�ོ་བའི་གཙ�་བོ་མི་ཡིན་ཏེ། མིའི་�ེན་ལ་འབད་ན་ཚ�་གཅིག་གིས་ཐར་པ་�ེད་ཅིང་གོང་
ནས་གོང་�་གནས་འདེམ་�་ཡོད་ལ། �་�མས་ནི་གོང་ནས་འོག་�་�ང་བ་དང་ཚ�་གཅིག་གིས་ཐར་པ་མི་ཐོབ་པ་དང་། རབ་�་�ང་བ་དང་བ�ེན་པར་�ོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡང་�ེན་མ་ཡིན་པས། �ན་མོང་གི་དགེ་བ་

12-445
�ད་པར་ཅན་ཡང་མི་འ�བ་ན། མཆོག་དགེ་བསམ་མི་�བ་�་ཅི་�ོས་ཏེ། ཉེས་པ་ཡང་�་བསད་ན་�ང་�ེད་�ི་ཆ་ཤས་�ོམ་པོ་ལས་མི་�ེད་ལ། མི་བསད་ན་ཕམ་པ་འ�ང་བའི་�ིར་རོ། །དེས་ན་མིའི་�ས་ནི་འ�ོ་བའི་
གཙ�་བོ་ཞེས་�འོ། །ག�མ་པ་�ེས་ལ་�ང་བ་ནི། རོ་མེད་པའི་འོག་�་བ�ན་ཚ�གས་ཇི་�ར་�་བའི་རིམ་པ་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། གལ་ཏེ་�ང་པོ་མེད་པ་ན། །དེ་ཉིད་ཤི་ནས་ཞག་�ངས་ནི། །ཉི་�་�་གཅིག་བར་�་
ཡང་། །བ�ན་པའི་ཚ�་ན་ཆོ་གས་འབད། །དམིགས་པའི་ཏིང་འཛ�ན་�ན་པ་གཅེས། །ཡང་ན་བ�ན་�ག་བ�ན་�་�། །དེ་ཚ�་དེ་ལ་ལམ་ཡང་བ�ན། །ཆོས་ནི་�་ཚ�གས་བཤད་པར་�། །དེ་�ར་ཆོ་ག་�་�ན་པ། །དེ་ཉིད་
མཛ�ད།
 ལ་ཡང་ཐེ་ཚ�མ་མེད། །ངེས་པར་འ�ས་�་ཐོབ་པའོ། །ཞེས་ག�ངས་པས། �ོས་པ་ལ་དགའ་བས་�ོགས་པ་རང་�ང་ནས་བཤད་པ་�ར། རིགས་�ག་གི་མ�ལ་དང་། གནས་འདོན་དང་། ཟས་གཏད་ལ་སོགས་པ་�་ལ།
�ོས་པ་མེད་པ་�མས་�ིས་གོང་གི་ཆོ་ག་དེ་ཉིད་�ིས་�་�ེ། དེའང་�ིན་བདག་གི་འ�ོར་པའི་རིམ་པས་རབ་འ�ིང་ཐ་ག�མ་ལས། ཐ་མས་གོང་གི་རིགས་�ག་གནས་�ང་བའི་ཆོ་ག་ཞག་གཅིག །འ�ིང་གིས་བ�ན།
རབ་�ིས་བ�ན་�ག་བ�ན་�་�འོ། །དང་པོ་མ�ལ་དང་�མ་པ་བཤམ་པ་དང་། བདག་དང་�མ་པའི་�་བ�ེད་ཅིང་ཡེ་ཤེས་པ་�ན་�ངས་ལ་བ�ིམ་�ེ་བ�ས་པ་�་བ་དང་། དེ་ལ་མཆོད་ཅིང་བ�ོད་པ་དང་། ཤི་བ་དེའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-446
མིང་�ང་བ�་ཞིང་ལས་�་འ�ས་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའ་� ཆོས་མང་�་བཤད་པ་དང་། ལམ་�ང་བ�ན་�འོ། །དེ་ལ་ཆོས་བཤད་པ་ནི། �མ་�ང་མངོན་�ང་ལས། འཇིག་�ེན་�་ནི་�ན་མ�ེན་དག །�་�ཾ་�་རའི་མེ་ཏོག་
�ར། །བ�་ལམ་ཡང་ནི་རེས་འགའ་ཞིག །འ�ང་འ�ར་ཡང་ནི་མི་འ�ང་ངོ་། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའམ། ཆོས་འདིའི་�ོ་མཐོང་བ་ཡིན་ན། བ�ན་�་ཚར་ཅི་འ�བ་ཅིག་བ�ོད་དོ། །ལམ་�ང་བ་ནི། བར་དོའ་� ཆོས་མདོར་
བ�ས་ཤིག་བ�ོད་པའམ། �ན་མོང་བ་ལ། ཚ�གས་�ི་ལམ་དང་�ོར་བའི་ལམ། །མཐོང་བའི་ལམ་དང་�ོམ་པའི་ལམ། །�་ན་མེད་པ་�ད་པར་ལམ། །�ང་�བ་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ། །ལམ་�་དག་ལ་བ�ེན་ནས་
 ༄༅། །ནི། །འཕགས་པའི་ལམ་དེར་བ�ོད་པར་ཤོག །ཅེས་པ་དང་། ལམ་བ�ན་ཡང་། པ�་འདམ་�ིས་མ་གོས་�ར། །�ིད་ག�མ་�ི་མས་མ་གོས་�འི། །�ིད་པའི་པ�ོ་ལས་�ང་བའི། །བདེ་བ་ཅན་�་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བཞི།

�ེ་བར་ཤོག །ཅེས་བ�ོད་ལ། འདིར་�གས་པ་�མས་ལ། �་ག�མ་�ི་ལམ་བ�ན་པར་�་�ེ། �ོགས་པ་རང་�ང་ལས། ཧོ་རིག་པ་དབང་གི་�ལ་པོ་པ�་དབང་གི་�་ལ་�ག་འཚལ་ལོ། །ཚ�་འདས་པ་འདི་ལ་གཤེད་�ེད་
པ་དང་། �ིབ་པ་ཐམས་ཅད་�ང་བར་མཛད་�་གསོལ། ཧོ་ཚ�་འདས་པ་ཆེ་གེ་�ོད་ཉོན་ཅིག །ཤར་�ོགས་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ན། མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་ན། �ོན་པ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་ཞེས་�་བ་�ས་

12-447
འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །རིགས་�ི་�་�ོད་དེར་�ས་འ�ལ་བའི་ཆོས་ཉོན་ལ་�ི་ནང་གི་�ོ་འདོགས་ཆོད་ལ། བདེ་བ་ཅན་�ི་ཞིང་ཁམས་�་བ�ད་ཅིག །�ོ་�ོགས་ན་དཔལ་དང་�ན་པ་ཞེས་�་བའི་ཞིང་ཁམས་ཡོད་དེ།
དེ་ན་�ལ་པ་�འི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་ཞེས་�་བ། ཡོན་ཏན་�ི་�ོ་ནས་འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་པ་ཞིག་ཡོད་�ིས། དེར་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར་ཡོན་
ཏན་�ིས་འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་པ་དེ་ལ་ཉོན་ལ། �ི་ནང་གི་�ོ་འདོགས་ཆོད་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་གི་ཞིང་ཁམས་�་བ�ད་ཅིག །�བ་�ོགས་ན་པ�་བ�ེགས་པ་ཞེས་�་བའི་ཞིང་ཁམས་ཡོད་དེ། དེ་ན་�ལ་པའི་�་�ང་བ་
མཛ�ད།
 མཐའ་ཡས་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ན་ག�ང་གིས་འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །དེར་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར་ག�ང་གིས་འ�ལ་བའི་ཆོས་ཉོན་ལ། �ི་ནང་གི་�ོ་འདོགས་ཆོད་ལ། དེར་མ་གནས་པར་ཆོས་ཉིད་ཀ་
དག་གི་ཞིང་ཁམས་�་བ�ད་ཅིག །�ང་�ོགས་ན་ལས་རབ་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་ཡོད་དེ། དེ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ལ་པའི་�་དོན་ཡོད་�བ་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་
�ིས། དེར་འ�ིན་ལས་�ིས་འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར། འ�ིན་ལས་�ིས་འ�ལ་བའི་ཆོས་ཉོན་ལ། �ི་ནང་གི་�ོ་འདོགས་ཆོད་ལ། ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་གི་སར་བ�ད་ཅིག །�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-448
ཤར་མཚམས་ན་�ོབས་�མ་པར་བཀོད་པ་ཞེས་�་བའི་ཞིང་ཁམས་ཤིན་�་ཡངས་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ་དེ་ན་དཔལ་�ག་ན་�ོ་�ེ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར་མ�་�ོབས་�ི་དབང་�ས་
ལ། བ�ད་དང་ཉོན་མོངས་པའི་�ོབས་ཟིལ་�ིས་ནོན་ལ། ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་གི་སར་བ�ད་ཅིག །ཤར་�ོ་མཚམས་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ན། ཞིང་ཁམས་�གས་�ེས་བ�ན་པ་ཞེས་�་བ་ན། བཅོམ་�ན་འདས་�གས་
�ེ་ཐམས་ཅད་�ི་བདག་པོ་�ན་རས་གཟིགས་དབང་�ག་ཅེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་འཇིགས་པར་མ་�ེད་པར། བཅོམ་�ན་འདས་དེ་ལ་�་འ�ལ་�ི་དབང་�ས་ལ། �གས་�ེ་�ོགས་བ�ར་མཛད་
 ༄༅། །ཅིང་ཀ་དག་གི་སར་བ�ད་ཅིག །�ོ་�བ་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ན་ཞིང་ཁམས་འཇམ་པའི་མགོན་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། དེ་ན་བཅོམ་�ན་འདས་འཇམ་དཔལ་གཞོན་�ར་�ར་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་

ཐེག་མཆོག་
�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་�ན་ཁོང་�་�ད་པར་�ེད་པའི་དབང་�ས་ལ། �ང་�ིད་�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཤད་ཅིང་ཀ་དག་གི་སར་བ�ད་ཅིག །�བ་�ང་གི་འཇིག་�ེན་ན་ཞིང་
ཁམས་ཡིད་འ�གས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་�ེད་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ན་བཅོམ་�ན་འདས་མི་འ�གས་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་དེ་བཞིན་ཉིད་�ོན་པའི་
ཉིས་བ�་ �་�།

12-449
དབང་ནོས་ལ། ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་གི་སར་བ�ད་ཅིག །�ེང་གི་�ོགས་ན་ནམ་མཁའ་�མ་པར་དག་པ་ཞེས་�་བའི་འཇིག་�ེན་ཡོད་དེ། དེ་ན་བཅོམ་�ན་འདས་ནམ་མཁའི་�ལ་པོ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་
�ོད་མ་འཇིགས་པར། དེ་ལ་�་བའི་གནས་�གས་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་གཞིའི་དབང་ཡོད་�ིས། དབང་དེ་ནོས་ལ་ཆོས་ཉིད་�ི་གཞི་�ང་ལ་བ�ད་ཅིག །འོག་གི་�ོགས་ན་ཞིང་ཁམས་མི་གཡོ་བ་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། དེ་ན་
བཅོམ་�ན་འདས་འོད་�ངས་ཆེན་པོ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་རིགས་�ི་�་�ོད་མ་འཇིགས་པར། དེ་ལ་རང་རིག་མངོན་པར་�ང་བ་ཞེས་�་བའི་དབང་ཡོད་�ིས། དབང་དེ་ནོས་ལ་ཆོས་ཉིད་རང་�ང་གི་ནམ་མཁའ་
མཛ�ད།
 ལ་བ�ད་ཅིག །�ོགས་བ�འི་འཇིག་�ེན་�ི་ད�ས་ན་�ར་�ོད་ཆེན་པོ་མེ་རི་འབར་བ་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་ཤིན་�་ཡ་ང་བ། འཇིགས་ཤིང་�ི་�ང་བ། �ག་ཅིང་�ངས་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ན་བཅོམ་�ན་འདས་པ�་
དབང་གི་�ལ་པོ་�་བ་ཡོད་�ིས། རིགས་�ི་�་�ོད་དེ་ལ་མ་འཇིགས་པར་བཅོམ་�ན་འདས་དེ་ལ་རིག་པ་རང་གནས་�ི་དབང་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དབང་དེ་ནོས་ལ་ཆོས་ཉིད་རང་�ང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་མ་འཇིགས་མ་
�ངས་མ་�ག་པར་སོང་ཞིག །�ེ་མ་ཚ�་འདས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�ོད་ཉོན་ཅིག །�བ་�ོགས་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ན། བཅོམ་�ན་འདས་�ང་བ་མཐའ་ཡས་�ི་ཞིང་ཁམས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་ཞེས་�་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-450
ཡོད་�ིས། རིགས་�ི་�་�ོད་དེར་སེང་གེའི་འ�ག་�ངས་�ིས་སོང་ལ། �ང་པོ་ཆེའི་�་�ངས་�ིས་�ོས་ཤིག །མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་�་བའི་ཚལ་ན། �ང་�བ་སེམས་དཔའ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་�ི་�ག་སེང་གེ་
�་�ོགས་ཞེས་�་བ་ན་འཕགས་པ་ནམ་མཁའ་མཛ�ད་ཅེས་�་བ་ཤིན་�་འཇིགས་ཤིང་�ི་�ང་བ་ཞིག་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་མ་འཇིགས་པར་སོང་ཞིག །དེ་འདས་པའི་�ི་རོལ་ན། སངས་�ས་མར་མེ་མཛད་བཟང་པོ་ཞེས་�་བ།
�ན་འོད་�ི་�ང་པོ་དང་�ན་པ་ཡོད་དོ། །དེ་�ོད་ལ་�ང་བར་འ�ར་རོ། །རིགས་�ི་�་དེ་མཐོང་བའི་�ས་�་�ས་འ�ལ་བའི་ཆོས་�ོན་ཏེ། ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་�་མཚན་དང་དཔེ་�ད་�་�ན་པའི་�་དང་གཉིས་�་
 ༄༅། །མེད་པར་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདའ་བར་འ�ར་རོ། །�ེ་མ་ཚ�་འདས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�ོད་ཉོན་ཅིག །རིགས་�ི་�་ཆོས་ཆེན་པོ་�ང་བའི་�གས་�ེ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན། རང་རིག་

ཐེག་མཆོག་
པའི་�ང་བ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་ཡོད་�ིས། རིགས་�ི་�་དེར་སེང་གེའི་�་�ངས་�ིས་སོང་ལ། �ང་པོ་ཆེའི་�་�ངས་�ིས་�ོས་ཤིག །རིག་པ་འ�ས་མ་�ས་�ི་�ང་བ་ཞེས་�་བ་ན། ཆོས་ཉིད་�ོང་པ་གསལ་བ་ཆེན་
པོའ་� གནས་སེང་གེའི་�་�ོགས་པ་ཞེས་�་བ་ན། ཤིན་�་�ི་�ང་བ་ཞིག་ཡོད་�ིས། དེ་ལ་མ་འཇིགས་པར་�ང་ནམ་མཁའ་ལ་�ིང་བའི་འ�ོས་�ིས་སོང་ཞིག །དེ་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ན། ཐོག་མའི་སངས་�ས་འོད་མི་
ཉིས་བ�་ �་�ག

12-451
འ�ར་བ་ཞེས་�་བ་ཡོད་�ིས། དེ་�ོད་ལ་�ང་བར་འ�ར་�ིས། དེ་མཐོང་བའི་�ས་�་�་ག�མ་ད�ེར་མི་�ེད་པའི་ཆོས་�ོན་པར་འ�ར་རོ། །ཆོས་�ི་�་�ེ་འགག་ཐམས་ཅད་དང་�ལ་བར་བ�ན་པས། �་ག�ང་
�གས་གཉིས་�་མེད་པར་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདའ་བར་འ�ར་རོ། །དེའི་ཚ�་རིགས་�ི་�་�ོད་�ི་�་བ�ན་པར་�ིས་ཤིག །ག�ང་བ�ན་པར་�ིས་ཤིག །�གས་བ�ན་པར་�ིས་ཤིག །རིག་པ་བ�ན་པར་�ིས་ཤིག །
དེས་ནི་�ེ་བ་མེད་པར་ཐལ་ལོ། །དེ་�ད་ཅེས་ལམ་བ�ན་པར་�འོ་ཞེས་ག�ངས་པ་བཞིན་བ�ོད་ནས། བ�ོ་བ་དང་། �ོན་ལམ་དང་། ཤིས་པ་བ�ོད་ལ་ལས་�ི་�ེས་བ�འོ། །ཆོ་ག་འདི་ནི་རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་
མཛ�ད།
 འདིའི་ག�ལ་�ར་གཏོགས་པ་�མས་ལ་�ད་པར་�་ག�ངས་པས། གསང་�གས་�ན་མོང་�་བཤད་པའི་བ�ན་ཚ�གས་ལས་ཆེས་ཟབ་ཅིང་འཕགས་པའི་�ིར་ཆོས་འདིའི་�ོ་�ེ་�ོབ་དཔོན་�་�་བ་དག་གིས་�ག་ལེན་�་
ཐེབས་པར་མཛ�ད་ཅིག །བ�ད་པ་�ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནས་གཞན་བ�ན་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ལ་འ�ོར་པའི་འཆི་�གས་�ིར་བ�ན་པ་དང་། འ�ང་བའི་ཐིམ་�ལ་�ེ་�ག་�་བཤད་པའོ། །དང་པོ་དབང་པོ་ཐ་མ་
འ�ིང་དང་མཆོག་�་�ར་པའི་འཆི་�གས་ག�མ་ལས། ཐ་མ་ནི་གོང་�་བཤད་པ་�་�་འཇིག་�ེན་པ་དང་མ�ན་པར་འཆི་�ེ། ན་བའི་�ས་�་ཡང་མོ་མ་དང་། �ན་པ་དང་། རིམ་�ོ་�་ཚ�གས་�ེད་པ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-452
བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་མ་མཐོང་བའི་�གས་ཡིན་ལ། མོ་དང་�་དང་�ན་དང་�ིས་ལ་རེ་བ་�་�ེགས་པ་དང་�ད་མེད། དེ་ནས་འཆི་བའི་�ས་ན་ཡང་ཉེ་བ་དང་འཁོར་�ོབ་དང་མཛའ་བཤེས་�ིས་བ�ོར་ནས་འཆི། ཤི་
ནས་�ང་དགེ་བ་དང་�་ངན་དང་�ེ་�གས་�ེད་ཅིང་། བ�ན་ཚ�གས་དང་རོ་�ེག་ལ་སོགས་པ་�ེད་པ་ནི། ལས་དང་པོའ་� ཐ་མལ་བ་�མས་�ི་འཆི་�གས་ལས། ཆོས་�ི་ཆ་ཙམ་ཡང་མེད་དེ་ཐ་མལ་པ་�མས་དང་འ�འོ། །
འ�ིང་པོ་དང་རབ་�མས་འདི་�ར་བ�ག་�ེ། འདི་�ར་མ་ཤི་ན་དོན་�ི་�ལ་འ�ོར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རི་�གས་དང་། སེང་གེ་དང་། �ང་པོ་དང་། �་�ང་�ར་ཤི་བ་བཞི་ནི་�ལ་འ�ོར་བ་འ�ིང་གི་འཆི་�གས་ཏེ།
 ༄༅། །�ེན་མེད་�་འཆི་བ་ལ་དགའ་བ་�མས་ནི་དབེན་སར་འཆི་བ་�ེ། དཔེར་ན་རི་�གས་�ས་མ་དེ་མི་མི་�་བའི་རི་�ག་གམ། �ང་�ོང་ངམ། བས་མཐའ་འམ། འ�ོག་དགོན་པར་འཆི་བ་�ར། �ལ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བ�ན།

འ�ོར་པ་དེ་�ས་�ང་མཐོང་བ་མེད་པར་ཤི་ན་གང་ལའང་འཇིགས་པ་དང་�ལ་བའི་�གས་ཡིན་ནོ། །�ང་པོ་�ར་འཆི་བ་ནི། དཔེར་ན་�ང་པོ་�་ཡིན་ཆ་མེད་པ་�ོག་པོའམ་�ང་ཁའམ་�་ལམ་མམ་ཚ�ང་ཁང་ལ་སོགས་
པར་འཆི་བ་�ར། �ལ་འ�ོར་པ་དེ་ཡང་དེ་�ར་ཤི་ན་�ལ་�ི་མངོན་ཞེན་འགགས་ཤིང་ཆོས་�ི་ད�ིངས་ལ་�ོད་པའི་�གས་ཡིན་ནོ། །ཡང་�་�ང་�ན་འཆི་མི་འཆི་ཆ་མེད་པའི་ངང་�་འཆི་བ་�ར། �ལ་འ�ོར་བ་དེ་ཡང་

12-453
འ�ལ་བ་ཞིག་ནས་�ིས་གདབ་མེད་པས། འཆི་�ེན་དང་ཤི་ས་དང་འཆི་བ་ལས་འཇིགས་པ་དང་མ་ཤི་ན་དགའ་བ་གང་ཡང་མེད་པར་ཐ་མལ་�ིན་འདའ་�ར་ཤི་བ་ནི་འ�ལ་པའི་�ང་བ་�བ་པའི་�གས་ཡིན་ནོ། །རབ་
�མས་�ི་འཆི་�གས་ནི། མཁའ་འ�ོ་དང་། རིགས་འཛ�ན་དང་། མེ་ད�ང་དང་། ནམ་མཁའ་�ར་འཆི་�གས་བཞི་ལས། �ལ་འ�ོར་པ་བ�ོན་འ�ས་རབ་འདི་ཉིད་ལ་�ང་པོ་མེད་པར་དེངས་པ་ནི་མཁའ་འ�ོ་མ་འཆི་
བའི་�ས་�་རོ་�ས་�ང་མི་མཐོང་བ་དང་འ�་�ེ། བར་དོ་མེད་པར་སངས་�ས་པའི་�གས་སོ། །�ལ་འ�ོར་པ་མཆོག་གཅིག་གཞན་བ�ན་པ་ལ་ག�གས་པའི་དོན་�་�ེ་བོ་�ན་�ིས་མཐོང་བར་ནམ་མཁའ་འོད་�ང་གི་
མཛ�ད།
 ད�ིལ་ན་�་དང་འོད་�་བཅས་ཏེ་ཡལ་བ་ནི། རིགས་འཛ�ན་�མས་ས་གོང་ནས་གོང་�་འཕར་བའི་ཚ�་�ང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་�་དང་འོད་�་བཅས་ནས་�ན་�ིས་མཐོང་བར་འ�ོ་བ་�་�་�ེ། �ིང་བསམ་
�ིས་མི་�བ་པར་�ལ་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པས་དོན་�ེད་པའི་�གས་ཏེ། �ལ་འ�ོར་�ི་དབང་�ག་ཆེན་པོ་�ེ་བ�ན་སེང་གེ་དབང་�ག་བཞིན་ནོ། །�ལ་འ�ོར་བ་ཉམས་ལེན་མཐར་�ིན་པའི་འཆི་�གས་ནི། དཔེར་
ན་�་�ད་ཤིང་ཟད་པས་མེ་ད�ང་ཆེན་པོར་ཡོད་པ་�མས་�ང་རང་ཟད་ནས་འཆི་བ་�ར། �་འ�ང་བ་ཟད་པས་�ེན་�ང་པོའ་� �ོས་པ་མེད་པར་སོང་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རང་སར་�ོལ་བའི་�གས་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་ཙ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-454
རིར་དམ་པ་ད�ེར་�ི་མ་ཇོ་གཉིས་�ག་པ་ནས་འོད་�ང་�་འབར་བ་ནམ་མཁར་སོང་བ་བཞིན་ནོ། །�ལ་འ�ོར་བ་ཀ་དག་གི་སར་�ལ་�ན་�ས་�ི་�མ་པ་ཆག་�ས་�་�ི་མེད་པར་གཅིག་�་འ�ེས་པ་ནི། ནམ་མཁའ་�་
�འི་འཆི་�གས་ཏེ། �ས་�ང་གི་བར་ལ་�ས་�ད་�་བཅད་པའི་ནམ་མཁའ་དང་འ�་�ེ། �ོགས་པ་ཀ་དག་�ས་ནང་�ིང་གི་འོད་གསལ་ལ་གནས་ལ། �་བཅག་པས་�ིའི་ནམ་མཁའ་དང་�འི་ནམ་མཁའ་འ�ེས་ཏེ་
གང་ཡིན་མི་ཤེས་པ་�ར། �ས་�ི་�ལ་�ན་དེངས་པའི་�ང་པོ་འདི་ཡིན་དང་དེའི་ནང་གི་རིག་པ་འདི་ཡིན་མི་ཤེས་པར་སངས་�ས་པའོ། །འདི་ནི་ཀ་དག་གི་ས་ལ་ཟང་ཐལ་�་�ོལ་བའི་�གས་སོ། །དེ་ལ་ནམ་མཁའ་དང་
 ༄༅། །མཁའ་འ�ོའ་� འཆི་�གས་གཉིས་�ས་�ི་�ལ་�ན་དེངས་པ་ཀ་དག་�ེགས་ཆོད་�ིས་�ོལ་བའི་འཆི་�གས་ཡིན་ལ། མེ་ད�ང་དང་རིག་འཛ�ན་གཉིས་ཐོད་�ལ་�ན་�བ་�་�ོལ་བའི་འཆི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བ�ད།

�གས་སོ། །འཆི་�གས་དེ་�་�་གང་ལས་�ང་ན། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་�གས་�་�ན་མོང་གི་�བ་མཐའ་ལ་�ོ་མི་འ�ག་པ་དང་། དེ་ཉིད་�ི་དོན་ཁོང་�་�ད་པའི་�གས་�་མངོན་�མ་�ི་དོན་
མཐོང་བས་ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གི་�ིར་མི་འ�ང་བ་དང་། ཀ་དག་གི་�ོགས་པ་ཁོང་�་�ད་པས་རང་གི་�ི་མའི་འ�ོས་ས་གང་ཡིན་ངོ་ཤེས་པ་དང་། འཆི་བ་ལ་ཉམ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་པས་ཚ�་�བ་དང་འཆི་བ�འི་རིམ་�ོ་

12-455
གང་ཡང་མི་�ེད་པ་དང་། གནས་�གས་�་�ོལ་དང་�ལ་བའི་གདེང་�ེད་པས་�ོ་ག�མ་�ི་�་བ་གང་ཡང་མི་�ེད་པ་དང་། ཐམས་ཅད་གཞི་མེད་ཡེ་�ོང་ཆེན་པོར་�ོགས་པས་གང་ལའང་དངོས་པོ་མཚན་འཛ�ན་དང་
�ལ་ཞིང་གཤིས་�ི་ངང་ལས་�ད་ཅིག་�ང་མི་འ�ལ་བའི་དོན་�ོང་�ོལ་བ་ལས་�ང་བའོ། །དེ་�་�འི་�ལ་འ�ོར་པ་�མས་ལ་འཆི་བ་བ�ག་པ་དང་། བ�་བ་དང་། གསལ་འདེབས་མི་དགོས་ཏེ། �་�ོམ་ལས་འདས་
པས་ཆོས་�ིས་ཕན་གནོད་མེད་ཅིང་། རང་�ང་ཀ་དག་དང་�ན་�བ་�་ཤར་བས་�ོལ་ས་རང་ཆས་�་ཤར་ཏེ། �ན་�བ་ཀ་དག་གི་�ོང་�་ཐིམ་ནས་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །དེ་�ད་�འང་། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ལ་འ�ོར་
མཛ�ད།
 པས་ནི་འདི་�ར་བ�གས། །ཐ་མའི་དབང་པོ་ཐ་མ་ནི། །�ིད་པ་བར་དོར་འ�ོ་མ�ད་དེ། །དཔེར་ན་�ོང་ཆད་ཝ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དབང་པོ་འ�ིང་པོ་�མས། །རི་�གས་�་�འི་འཆི་�གས་ནི། །�ལ་འ�ོར་པ་ཡི་འཆི་
�གས་སོ། །དེ་བཞིན་སེང་གེ་�་�་དང་། །གང་ཞིག་�ང་པོ་�་�་དང་། །དེ་བཞིན་�་�ང་�ར་ཤི་བ། །�ལ་འ�ོར་འ�ིང་གི་ཤི་ས་ཡིན། །གང་ཞིག་མཁའ་འ�ོའ་� འཆི་�གས་དང་། །དེ་བཞིན་རིགས་འཛ�ན་འཆི་�གས་
དང་། །མེ་ད�ང་�་�ར་རང་ཟད་དང་། །མི་�ང་ནམ་མཁའ་�ང་�་དང་། །འདི་�ན་འ�ང་བ་རང་ཟད་པར། །མི་�ང་མི་ལེན་འདི་�་�། །�ལ་འ�ོར་རབ་�ི་�ོད་�ལ་ཏེ། །འདི་ལ་གོམས་པའི་རང་�གས་�ེད། །འཆི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-456
ཀར་འདི་དག་ཤེས་པས་ནི། །�ས་སེམས་འཕོ་བའི་མཚན་ཉིད་ཤེས། །འདི་�ར་གནས་པའི་�ལ་འ�ོར་ལ། །འཆི་�ེན་�ག་དང་མི་�ག་མེད། །དེ་བཞིན་འཇིགས་པ་�ན་�ལ་ཏེ། །�ས་�ི་ཞེན་པའི་མཐའ་ཡང་�ལ། །
�་བ་ཉིད་དང་�ོམ་པས་�ང་། །�ལ་འ�ོར་�ན་ལ་ཕན་གནོད་�ལ། །ཕན་�ལ་གནོད་པའི་འ�ས་མེད་པས། །འདི་ལ་གནས་པའི་�ལ་�ང་མེད། །�་དང་འ�ས་�འི་�མ་�ིན་�ལ། །དེ་�ིར་འདི་ལ་གོམས་པ་མཆོག །
རང་ཤར་རང་�ོལ་�ེ་མེད་�ོང་། །�ས་མ་འ�ར་བར་�ང་བ་འ�ར། །�ན་�བ་ཀ་དག་�ོང་�་ཐིམ། །རེ་དོགས་གཉིས་�ི་མཐའ་དང་�ལ། །�་འ�ས་གཉིས་�ི་མཐའ་ཟད་ནས། །ད�ིངས་རིག་གཉིས་མེད་ཀ་དག་
 ༄༅། །�ོང་། །དེ་�ིར་འདི་དོན་�ོགས་པས་ཆོག །�ར་མེད་�ན་�ོགས་ཆེན་པོའ།ོ །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་འ�ང་བའི་ཐིམ་�ལ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �ེན་�ོ་�ར་བས་ཤི་བ་�ང་�བ་སེམས་

ཐེག་མཆོག་
དཔའི་ད�གས་འཕོ་�གས་དང་། �ེན་དབང་�ོ་�ར་བ་མ་ཡིན་པ་རིམ་�ིས་འཕོ་བའོ། །དང་པོ་ནི། �བ་དང་མེ་དང་�་དང་གཡང་དང་མཚ�ན་�ིས་�ོ་�ར་ཡེ་འ�ོག་�་ཤི་བ་�མས་ལ། འ�ང་བ་རིམ་�ིས་ཐིམ་ལོང་མེད་
པར་རིག་པ་འཕོ་བ་�ེ། ལས་ངན་པ་�མས་�ེ་�ོ་ངན་པར་འ�ག་ལ། བཟང་པོ་�མས་བཟང་འ�ོར་�ེ་ཞིང་། འདིའི་�ོ་མཐོང་ནས་�ངས་པ་�ང་བ་�མས་བདེ་བ་དང་�ན་པ་མཐོ་རིས་དམ་པའམ་རང་བཞིན་�ལ་པར་
ཉིས་བ�་ �་ད�།

12-457
�ེའོ། །གཉིས་པ་ནི། �ིའི་འ�ང་བ་�་ནང་གི་འ�ང་བ་�་ལ་ཐིམ། ནང་གི་�་གསང་བའི་�་ལ་ཐིམ། གསང་བའི་�་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་འ�ང་བ་�་ལ་ཐིམ་ནས། འོད་གསལ་ཆོས་ཉིད་�ི་ལམ་ཆེན་པོ་ལ་འ�ག་གོ །
དང་པོ་�ིའི་འ�ང་བ་ནི། �ས་�ི་ཆའི་ས་�་མེ་�ང་ནམ་མཁའ་�་�ེ། �ང་བ་འཛ�ན་ཅིང་བ�ེད་པས་�ི་ཞེས་བ�གས་སོ། །�ི་རོལ་�ང་�ལ་བའི་འ�ང་ག�གས་ལ་མི་ཟེར་རོ། །�ས་�ི་རགས་པའི་འ�ང་�་སོ་སོ་ལ་
ཐིམ་�ལ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། �ི་འ�ང་�་ནང་འ�ང་�ར་ཐིམ་པ་དང་། ནང་འ�ང་�་�ི་འ�ང་�་ལ་ཐིམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཆི་བའི་�ས་�ི་དང་པོར་འ�ང་�་སོ་སོའ་� �ས་པ་�ར་བཞིན་མེད་པར། ས་ས་ལ་ཐིམ་པས་
མཛ�ད།
 �ོབས་ཤོར། �་�་ལ་ཐིམ་པས་�ན་�ད། མེ་མེ་ལ་ཐིམ་པས་�ོད་�ང་། �ང་�ང་ལ་ཐིམ་པས་ད�གས་འ�ེན་�གས་དཀའ། ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་པས་ཤེས་པའི་�ངས་ཤོར་ནས་�ན་པ་མི་གསལ་བའོ། །
གཉིས་པ་ལའང་�ི་ནང་གཉིས་ལས། �ི་འ�ང་བཞི་ནི། ནང་འ�ང་དང་པོ་དག་�ི་འ�ང་ལ་ཐིམ་ལ། ཤིན་�་�ངས་པ་དག་གསང་འ�ང་ལ་ཐིམ་པ་ལས། དང་པོ་�འི་དང་པོ་�ི་འ�ང་ནི། ནང་གི་ས་�་�ིའི་ས་�་ལ་ཐིམ་
པས་�ས་�ི་�ོབས་ཤོར་ཏེ་�ན་པ་ཉམས། �་�་�ར་ཐིམ་པས་�ས་�ི་�་འཛག་ཅིང་དར་ཅིག་ན་ཁ་�་�མ་ལ་མིག་�ེན་�་�ོག །མེ་�་མེར་ཐིམ་པས་�ས་�ི་�ོད་འཆོར་�ན་པ་འགག་�ོན་མ་མི་�ང་། �ང་�་�ང་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-458
ཐིམ་པས་�ས་�ི་བ�ག་མེད་ཅིང་ད�གས་�ོད་པ་ལས་དར་ཅིག་ན་འཆད་དོ། །དེ་ནས་ནང་འ�ང་ཐིམ་�ལ་ནི། ནམ་མཁའ་�་ད�ིངས་རིག་ལ་ཐིམ་པའི་�ས་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །དེ་ནས་ནང་འ�ང་ཤིན་�་�ངས་པ་�་
གསང་འ�ང་�ར་ཐིམ་�ལ་ནི། འ�ང་བ་�འི་ཆ་ཤིན་�་�་བ་�ོག་ལ་ཐིམ་པས། �ོག་�་�ིང་ད�ས་�ི་རིག་པ་ལ་འ�ག་�ེ། འོད་�་དང་། དེའི་�བས་�ི་ནམ་མཁའ་དང་། ཐིག་ལེ་དང་། འོད་�འི་རང་�ས་རིག་པ་
འོད་�ི་ཁང་པ་ཅན་ལ་ཐིམ་པའོ། །དེ་ནས་གསང་འ�ང་�་དང་པོའ་� �ོག་�ང་�་གནས་པ་དེ་དག་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་གཞི་�ང་རིག་པའི་རང་གདངས་�ིང་ག་ན་འོད་�་ལ་རང་ཆས་�་རིག་པ་འོད་�ི་
 ༄༅། །ཁང་པ་ཅན། འོད་མཐའ་མེད་པའི་�ལ་ཅན། �ོན་མ་བཞིའི་�ང་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ཐིམ་ནས། ཆོས་ཉིད་བར་དོ་རང་གདངས་�ིར་གསལ་�་འཆར་བའི་ཆ་ཙམ་�་�ས་ཏེ། �ི་ནང་གི་ཆོས་མ་

ཐེག་མཆོག་
དག་པ་འཁོར་བའི་ཆ་དང་�ལ་ནས། རིག་པ་གཞི་ལས་�ོག་�ེ། རང་�ལ་གདོད་མའི་ཀ་དག་ལ་�ིན་པར་�ེད་པའོ། །དེ་དག་ལས་�ད་པར་�་ནང་འ�ང་�ི་འ�ང་ལ་ཐིམ་པའི་�ས་�ི། ས་ས་ལ་ཐིམ་�ས་�ོང་པའི་�ལ་
འ�ོངས་ནས་ཡེ་ཤེས་བག་ལ་ཞའོ། །ཤེས་རབ་�ི་�ངས་མ་རིག་པའི་�ོབས་ལ་ཞ་བས་ཡེ་ཤེས་ལམ་�་�ང་མ་�ས་སོ། །�་�་ལ་ཐིམ་�ས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ན་རིག་པའི་ངང་�་ཞ་བས་ཁ་�་ནས་�་འ�བ། དེ་ཡང་རིག་པའི་
ཉིས་བ�་ �མ་�།

12-459
ཡེ་ཤེས་ལ་གསལ་འ�ིབ་མེད་�ང་�ལ་�་�ང་མ་�ས་པས་རིག་པའི་བག་ལ་ཞ་བའོ། །མེ་མེ་ལ་ཐིམ་�ས་ཡེ་ནས་རང་གི་རིག་པ་ཤེས་རབ་�ི་ངོ་བོར་གནས་�ང་། �ས་དེར་�ང་ནང་�་�གས་པས་�ལ་�ིར་�ང་མ་�ས་
སོ། །�ང་�ང་ལ་ཐིམ་�ས་རིག་པའི་�ལ་�ོགས་པས་�ལ་ལ་མི་གནས་པས། �ས་�ི་�ོབས་ཤོར་བ་ན་ཡེ་ཤེས་�ི་ཡོན་ཏན་བག་ལ་ཞ་བའི་�ིར་རོ། །ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་�ས་རིག་པ་བར་དོ་ལ་ཐིམ་པས་ཡེ་
ཤེས་རང་ས་ཟིན་པའི་�ས་ཏེ། རང་�ང་རིག་པ་ལ་�ང་བ་ལ། �ོས་བཅས་འཆིང་�ེད་དང་�ལ་�་ཉེ་བའི་�ིར་རོ། །དེའང་�ས་ནང་གི་གཞི་�ང་�ན་�བ་�ི་ཆ་དེ་�བས་འདིར་བར་མ་དོ་ཞེས་�་�ེ། འ�ང་�་�ོས་
མཛ�ད།
 བཅས་དེར་ཐིམ་པ་དང་། རིག་པ་ནང་གསལ་རང་ས་ན་གནས་པའི་བར་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །དེས་ན་�ས་ལ་གནས་�ས་�ིང་ནང་�་ལ་བ�ེན་པའི་ཆོས་ཉིད་�ི་རང་གདངས་དེ་�ས་ནས་མིག་�་ལམ་�ང་�ེ་ཐོན་པས།
ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ཞེས་བ�་བཏགས་�ང་། རིག་པ་རང་གདངས་དང་བཅས་པ་དེ་ཀ་ལས་གཞན་ཤར་བ་ཅི་ཡང་མེད་ལ། དེ་ཉིད་ནང་ཐིམ་ལ་�བ་�ས་ཀ་དག་རང་ས་ཟིན་པ་ཙམ་ལས་གཞན་མེད་པའོ། །ནང་འ�ང་
འདི་�ང་ཟད་དཀའ་བས་ལོགས་�་བཤད་དེ། �ག་མ་�ང་ཉིད་�ིས་ཤེས་པས་འདིར་ལོགས་�་མ་བཤད་དོ། །དེ་དག་�ང་། རིག་པ་རང་ཤར་ལས། �ེ་�ོགས་པོ་དག་སེམས་ཅན་�མས་�བས་འཕོ་བའི་ཚ�། �ིའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-460
འ�ང་བ་�་ནང་གི་འ�ང་བ་�་ལ་ཐིམ། ནང་གི་འ�ང་བ་�་གསང་བའི་འ�ང་བ་�་ལ་ཐིམ། གསང་བའི་འ�ང་བ་�་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་འ�ང་བ་ལ་ཐིམ་ནས་ལམ་ཆེན་པོར་འ�ག་པའི་ཚ�་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །
དེ་ནས་ནང་གི་འ�ང་བ་�་�ི་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །ས་ས་ལ་ཐིམ། �་�་ལ་ཐིམ། མེ་མེ་ལ་ཐིམ། �ང་�ང་ལ་ཐིམ། ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་མོ། །དེ་ཡང་ས་ས་ལ་ཐིམ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།
�ིའི་ས་ནང་གི་ས་ལ་ཐིམ་པ་དང་། ནང་གི་ས་�ིའི་ས་ལ་ཐིམ་པའོ། །�ིའི་ས་ནང་གི་ས་ལ་ཐིམ་པའི་�ས་ནི། དང་པོའ་� �ས་སོ། །ནང་གི་འ�ང་བ་�་�ི་ལ་ཐིམ་པའི་�ས་ནི་ནང་གི་ས་�ིའི་ས་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་
 ༄༅། །�ོབས་འཆོར། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། �ན་�་�ང་བའི་ས་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ིའི་ཤེས་པ་�གས། མི་འ�ར་བ་�ོ་�ེའི་ས་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་�ོབས་འཆོར། ཐམས་ཅད་འ�ང་བ་རིན་པོ་ཆེའི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་གཅིག

ས་ཐིམ་པའི་�གས་�་ཉམས་�ི་བས་�ང་མི་�ས། �ང་བ་�ོན་པ་�ན་�་མཐའ་ཡས་པའི་ས་ཐིམ་པའི་�གས་�་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་�ོབས་ཤོར་ནས་དགོངས་པ་མི་གསལ་ལོ། །�བ་པ་མཐར་�ིན་པའི་ས་ཐིམ་པའི་
�གས་�་�ོན་མའི་�ང་བ་འགག་གོ །ནང་གི་�་�ིའི་�་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�་མི་�བ་�ེ། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། འ�ར་བ་མེད་པའི་�་ཐིམ་པའི་�གས་�་ཁ་�་ནས་�་འཛག །ཞི་བ་གསལ་དག་གི་�་ཐིམ་པའི་�གས་�་

12-461
གསང་བའི་གནས་ནས་�་མི་�བ། ཡོན་ཏན་འ�ང་བ་�ས་པའི་�་ཐིམ་པའི་�གས་�་མིག་�ེན་ལ་ལོག་ནས་འོང་། ཆགས་པ་མེད་པའི་�་ཐིམ་པའི་�གས་�་ཁ་�་�མ་པ་ཡིན་ནོ། །འཛ�ན་མེད་�ོགས་པའི་�་ཐིམ་པའི་
�གས་�་�་བས་�་མི་ཐོས་པ་ཡིན་ནོ། །ནང་གི་མེ་�ིའི་མེ་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་�ོད་འཆོར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །�ི་ནང་�ན་�བ་�ི་མེ་ཐིམ་པའི་�གས་�་ནང་གི་�ོད་འཆོར་ཞིང་ཤེས་
པ་མི་གསལ། �ི་ནང་�ན་དང་མཉམ་པའི་མེ་ཐིམ་པའི་�གས་�་གསང་བའི་�ོད་འཆོར། �ི་ནང་གི་�་བ་�ོགས་པའི་མེ་ཐིམ་པའི་�གས་�། ཡོངས་�་�ོགས་པའི་�ོད་འཆོར། �ི་ནང་གི་�་བ་�བ་པའི་མེ་ཐིམ་པའི་
མཛ�ད།
 �གས་�་�ོང་པའི་�ོན་མ་མི་མཐོང་ངོ་། །ནང་གི་�ང་�ིའི་�ང་ལ་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་�ལ་འཆོར། དེ་ཡང་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །བ�ག་དང་གཟི་མདངས་བ�ེད་པའི་�ང་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་བ�ག་
འཆོར། མེ་དང་མཉམ་�་གནས་པའི་�ང་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་ནས་�་འ�བ། �ོག་འཛ�ན་པའི་�ང་ཐིམ་པའི་�གས་�་ད�གས་མི་�བ། �ན་�་�བ་�ེད་�ི་�ང་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ས་�ི་བ�ག་དང་�ན་པ་
འཆོར། �ིང་�ེ་མེད་པ་ལས་�ི་�ང་ཐིམ་པའི་�གས་�་�ིའི་ད�གས་འཆད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་�ིའི་འ�ང་བ་ཞེས་�འོ། །ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་པ་ནི། �ི་�ན་ལ་�བ་པའི་ནམ་མཁའ་�ོན་མ་�མ་པར་དག་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-462
ལ་ཐིམ་མོ། །�ལ་མེད་གསལ་གདངས་�ི་ནམ་མཁའ་རིག་པ་ལ་ཐིམ་མོ། །མ་འ�ེས་དག་པའི་ནམ་མཁའ་ད�ིངས་ལ་ཐིམ་མོ། །དོན་མཚ�ན་�ེད་�ི་ནམ་མཁའ་ཤེས་རབ་ལ་ཐིམ་མོ། །དག་པའི་ཞིང་�་�ོལ་�ེད་�ི་ནམ་
མཁའ་ཉི་�་�་གཅིག་དོན་ལ་ཐིམ་མོ། །དེ་ནི་ནང་གི་འ�ང་བ་ཞེས་�འོ། །�་བ་འཛ�ན་པའི་�ོག་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་མོ། །�ོབ་�ེད་�ི་�ོག་མཁའ་ལ་འ�ིལ་ལོ། །�མ་པར་�་བའི་�ོག་�ས་ལ་འ�ིལ་ལོ། །མི་གཙང་བའི་
�ོག་ནམ་མཁའ་ལ་ཡལ་ལོ། །�མ་པར་འདར་�ེད་�ི་�ོག་ད�ིངས་�་ཐིམ་མོ། །དེ་ནི་གསང་བའི་འ�ང་བ་ཞེས་�འོ། །�ངས་�ིགས་འ�ེད་པའི་�ང་ཚ�མ་�་ལ་ཐིམ་མོ། །�ོད་�ེད་པའི་�ང་འོད་ལ་ཐིམ་མོ། །གསལ་
 ༄༅། །འ�ར་�ི་�ང་�་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་�ད་པའི་�ང་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་གཟེངས་བ�ོད་པའི་�ང་�གས་�ེ་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་ཤེས་པ་�ོད་པའི་�ང་�ོང་པ་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་གཉིས།

ཡིད་འ�ང་བའི་�ང་གཉིས་མེད་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་མདངས་དང་�ན་པའི་�ང་མཐའ་�ོལ་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་བ�ེག་པའི་�ང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་�ོད་པའི་�ང་གསལ་བ་ལ་ཐིམ་མོ། །གཞི་ལ་
�བ་�ེད་�ི་�ང་མཁའ་གསལ་ལ་ཐིམ་མོ། །འ�ལ་�་�བ་�ེད་�ི་�ང་གཏིང་གསལ་ལ་ཐིམ་མོ། །�ངས་ཞིང་�ག་པ་�བ་�ེད་�ི་�ང་�ལ་ལ་ཐིམ་མོ། །�ན་པ་�བ་�ེད་�ི་�ང་བར་དོ་ལ་ཐིམ་མོ། །འཛ�ན་པས་�ས་

12-463
�ན་�བ་པའི་�ང་རང་�ང་ལ་ཐིམ་མོ། །�མ་པར་�ོད་�ེད་�ི་�ང་གིས་རིག་པ་མཁའ་ལ་བ�ོད་དོ། །�མ་པར་�ོལ་�ེད་�ི་�ང་གིས་�ི་ནང་གི་ཆོས་དང་�ལ་ལོ། །�མ་པར་�ོག་�ེད་�ི་�ང་གིས་རང་གི་རིག་པ་ཉིད་
གཞི་ལ་�ོག་པའོ། །�མ་པར་�ར་�ེད་�ི་�ང་གིས་རིག་པའི་�ལ་མཐོང་། �ད་ཅིག་མའི་�ང་གིས་�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་ཀ་དག་གི་སར་�ིན་པར་�ེད་པའོ། །དེ་ནི་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་འ�ང་བའོ། །གང་ཟག་�ེན་�ི་
དབང་�་མ་སོང་བ་�མས་དེ་བཞིན་�་ཚ�འི་འ�་�ེད་དོ། །དེ་�ར་མིན་པར་ཚ�འི་འ�་�ེད་�ས་པ་ནི། �ང་�བ་སེམས་དཔའི་ད�གས་འཕོ་�གས་ཞེས་�་�ེ། �ེ་གནས་�ང་བདེ་བ་དང་�ན་པར་�ེའོ། །དེ་མིན་ལས་
མཛ�ད།
 ཟད་པ་�མས་ལ་དེ་བཞིན་�་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག་ཅེས་ག�ངས་སོ། །དེ་�ར་�ང་ཉི་�་�་�ས་ནི་འ�ང་�ས་ད�ིངས་�་ཐིམ་པ་དང་། འཁོར་བ་�ང་འདས་�་�ོལ་ལ། �ང་འདས་ཀ་དག་�་�ོལ་བའི་ལས་�ེད་པས།
�ང་ཞེས་�་བས་ལས་�ན་�ེད། །ཅེས་འ�ང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་དག་ནི་ཆིངས་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་�འོ། །དེ་དག་ནི་འཆི་ཀའི་བར་དོ་ཞེས་�འོ། །དོན་ག�མ་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོར་རང་�ང་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་
�ར་འ�ིས་�ི་མི་དང་�ད་པའམ་མ་པང་�་�་འ�ག་པ་�་�འི་གདམས་ངག་�་ཆེར་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། རིག་པ་འོད་གསལ་�ི་ཐིམ་�ལ་�ིས་མདོར་བ�ན། འོད་གསལ་རང་�ང་གི་འཆར་�ལ་�ིས་�ས་པར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-464
བཤད། རང་�ང་དབང་པོའ་� �ོལ་�ལ་�ིས་དོན་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི། �ང་�་ད�ིངས་�་ཐིམ་ནས། �ིང་གའི་ཡེ་ཤེས་�མ་བ�ེགས་གདངས་�ོ་བར་འ�ག་པའི་�་དང་�ལ་བས་�ལ་རང་ལ་ཐིམ་ནས་སེམས་དང་
སེམས་ལས་�ང་བ་�ན་གཞི་དང་བཅས་པ་འཁོར་བའི་ཆོས་སོ་ཅོག་བག་ལ་ཞ་བས། དར་ཅིག་འཁོར་འདས་�བ་�ེས་པའི་�ས་དེར་རིག་པ་དར་དཀར་ནས་ལམ་བཏོད་དེ་�འི་�ོན་མ་ནས་ད�ིངས་�མ་པར་དག་པའི་
ནམ་མཁའ་ལ་འཐོན་ནས་རང་�ང་�་འཆར་ཏེ། ཐོག་མར་�ོལ་བའི་བར་ལ་ཐིམ་�ལ་བ�ད་�ིས་མཐར་�ིན་པར་འ�ར་བ་ནི། རང་ཤར་ལས། བདེན་པ་མཐོང་བའི་སེམས་ཅན་�མས་ལ་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །
 ༄༅། །རིགས་�ི་�་དེ་�་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚ�། �ས་�ི་�ངས་ཤོར་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་གཞི་ནས་འཕགས་ནས། ཡེ་ཤེས་མཁའ་ལ་བ�ོད་པའི་ཚ�། རིག་པ་མིག་ནས་ལམ་�ང་ནས་མཁའ་ལ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་ག�མ།

བ�ོད་དེ། དེ་ཡང་འདི་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །ཙ��འི་ད�ིལ་ནས་རིག་པ་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་མོ། །ཐིག་ལེ་�ོན་མ་ལ་ཐིམ་མོ། །�ོན་མ་འོད་ལ་ཐིམ་མོ། །འོད་�་ལ་ཐིམ་མོ། །�་ཚ�མ་�་ལ་ཐིམ་མོ། །ཚ�མ་�་ཡེ་ཤེས་བཞི་ལ་
ཐིམ་མོ། །ཡེ་ཤེས་�ན་�བ་ལ་ཐིམ་མོ། །�ན་�བ་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ལ་ཐིམ་ནས་ས་ཟིན་པའོ། །གང་ཟག་བདེན་པ་མཐོང་བ་�མས་�ི་�ོལ་�གས་དང་ཐིམ་�གས་དེ་�ར་�ང་ངོ་ཞེས་སོ། །དེའང་ཡེ་ཤེས་དག་པའི་�ང་བ་

12-465
འདི་དག་�ས་ནས་�ད་ཅིག་ལ་�ིད་པ་དང་ས་གཞན་�་འཕོས་པ་�མས་ལ་མི་�ང་ལ། དེ་མ་ཡིན་པ་�མས་ལ་དར་ཅིག་�ང་ཡང་�ན་�ང་བས་�ི་ལམ་�ར་པོ་�ར་ཅི་ཡིན་ཆ་མེད་�་ཡལ་�ིས་སོང་ནས་ངོ་མི་ཤེས་སོ། །
བདེན་པ་མཐོང་བ་�མས་�ིའང་མངོན་�མ་ལ་གོམས་པ་ཆེ་ན་�ང་བ་�ན་རིང་བས་�ོལ་�ང་གི་ལོང་ཡོད་ཙམ་ཡིན་ལ། མངོན་�མ་མཐོང་ཡང་དེ་ལ་ཆེད་�་མ་བ�ོམས་ན་དེའི་ངང་གི་གནས་ཆ་དེའི་ཉམས་མེད་པས་
�ར་མདའ་�ག་པའི་ཆ་ཙམ་ལ་�ོགས་པར་བཤད་པས། ད་�་ཐོད་�ལ་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལ་གོམས་པ་གཅེས་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ོང་པ་གསལ་བའི་�ིང་པོ་ཅན། །གསལ་བ་རིག་པའི་�ིང་པོ་ཅན། །རིག་པ་འོད་�ི་
མཛ�ད།
 ཁང་པ་ཅན། །�ོན་མ་བཞི་ལ་གོམས་པ་གཅེས། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་འོད་གསལ་རང་གི་འཆར་�ལ་�ིས་�ས་པ་བཤད་པ་ལ་�་�ེ། གཞི་�ང་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ། �ང་འ�ག་ཚ�མ་�འི་�ང་བ། ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་
�ི་�ང་བ། �ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�ང་བ། དེ་དག་�་�ོལ་བར་�ེད་པ་གནད་�ི་མན་ངག་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། འདིར་ནི་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་བཤད། །འཆི་ཀ་ལས་ནི་ཐལ་བའི་ཚ�། །�མ་
ཤེས་ནམ་མཁའ་དག་ལ་ཐིམ། །ནམ་མཁའ་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་�ས། །�་རགས་�ང་བ་�ན་འགགས་ཏེ། །དབང་པོ་�ན་�ན་འོད་�ི་�ས། །�ས་དང་�ིབ་མ་བཞིན་�་འ�ར། །འདི་ཚ�་འོད་�ང་�མ་�འི་ཚ�། །མཁས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-466
པས་�ང་བ་མཆེད་པ་བ�ང་། །གཡོ་བ་�ང་དག་མཆེད་པ་ཡིས། །ཁ་དོག་�་�འི་འོད་དང་ཟེར། །མ་ངེས་འཇའ་ཚ�ན་རིས་�་�ང་། །ཞེས་པས། རིག་པ་མིག་ནས་འཐོན་ཏེ་ནམ་མཁར་�ང་བའི་ཚ�། རིག་པའི་�ོང་ན་ཡེ་
ཤེས་�ི་�ང་�་ཡོད་པ་མཆེད་པ་ལས་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་འཇའ་ཚ�ན་རིས་�་�ང་བས་ནམ་མཁའ་གང་བ་ལས། ཡེ་ཤེས་�་སོ་སོར་གསལ་ལ་མ་འ�ེས་པའི་རང་གདངས་ཏེ། མེ་ལོང་�་�འི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ནས་�ི་མ་མེད་
པའི་རང་གདངས་དཀར་པོར་གསལ་བ་དེ་ཡང་གཞན་བཞི་དང་མ་འ�ེས་པར་རང་ས་ན་གསལ་བ་ནི། བར་དོའ་� �ས་ན་ཤར་�ོགས་�ི་ཆ་རང་གི་ས། ཉམས་�ི་�ས་ན་རང་གི་མ�ན་�ོགས་རང་ས་ཡིན་ཏེ། དེ་ལས་ཟེར་
 ༄༅། །རང་�ང་དང་། �ོལ་མ་དང་། ཐད་�ང་དང་། �ིབས་ཤར་ཉི་མའི་ཟེར་�ར་འ�ོ་བ་དང་། མཉམ་པ་ཉིད་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་བོ་ལ་�ན་�བ་�ི་ཡོན་ཏན་འགག་མེད་�་�ོགས་པས་རང་གདངས་སེར་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་བཞི།

པོ་�ེ། བར་དོའ་� �ས་ན་�ོ་�ོགས་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་གོང་�ར་འ�ོ་བ་དང་། �ང་བ་གོང་འཕེལ་�ི་�ས་ན་དེ་དག་�ན་རང་གི་མ�ན་རང་སའོ། །སོ་སོར་�ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བཞི་འགག་མེད་�་ཤར་བས།
རང་གདངས་དམར་པོ་ལས་ཟེར་གོང་�ར་འ�ོ་བ་དང་། �་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འ�ིན་ལས་�ི་�ལ་ཡེ་ནས་�ོགས་པས་རང་གདངས་�ང་�ས་ཏེ། �ང་རང་ས་ནས་འོད་ཟེར་གོང་�ར་འ�ོ་བ་དང་། ཆོས་�ི་ད�ིངས་

12-467
�ི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ན་�ིས་�བ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡེ་ནས་�ོགས་པས་རང་གདངས་མཐིང་ག་�ེ། ད�ས་རང་ས་ལ་འོད་ཟེར་གོང་�ར་འ�ོ་བའོ། །ཉམས་�ི་�ས་�་ཐམས་ཅད་�ིས་རང་ས་མ�ན་ནས་འཆར་བ་ལས་�ང་བ་
མཆེད་ལ། དེ་ལས་གཡས་གཡོན་�བ་དང་�ེང་འོག་གཉིས་�་ཤེས་པར་�འོ། །ཡེ་ཤེས་�འི་རང་གདངས་དེ་དག་�ང་�་�འི་�ད་པར་�་�ང་ལ། �་དེ་དག་ལ་ཡེ་ཤེས་�ི་འོད་འ�ོ་བ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་སོར་བཞིས་
མ་རེག་ཙམ་�་དཀར་བ་དང་། སེར་བ་དང་། དམར་བ་དང་། �ང་བ་དང་། མཐིང་གའི་རང་བཞིན་རབ་�་འཚ�ར་ཞིང་�ོགས་བ�ར་འ�ོ་བ་ནི། �་བ་�་ལ་�ེ་མོ་ཡངས་ཤིང་�ན་�ག་པར་�ང་བ་ཐམས་ཅད། �་བ་དང་།
མཛ�ད།
 འ�་བ་དང་། འ�ལ་བ་དང་། འ�ིག་པ་དང་། འཚ�ར་བ་�ེ། འོད་�འི་ད�ིངས་ཤིན་�་�་ཆེ་ལ་མཐའ་ཡས་པས་དམིགས་�་དཔག་པར་མི་�ས་པ། དཔངས་མཐོ་ལ་�ེ་མོ་ཡངས་པས་ད�ིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་�ི་འ�ང་
གནས་�་རང་�ང་ངོ་། །�ང་བ་འདི་མཐོང་བའི་ཚ�། ཤེས་པ་རང་བཞིན་�ི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པས། �ང་བ་མཆེད་པ་རང་�ང་�་ངོ་ཤེས་བའི་གནད་�ི་མན་ངག་མཆོག་�་ག�ང་ཞིང་དེའི་ངང་ལ་གནས་པར་�འོ། །
འདིར་ངོས་ཟིན་ན་�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་ཀ་དག་གི་སར་�ོལ་ཏེ། �ད་ཅིག་དང་པོར་ངོ་ཤེས། གཉིས་པར་ཤེས་ཐོག་�་�ོལ། ག�མ་པར་�ོལ་ཐོག་ནས་ཀ་དག་�་ཐིམ་པས་དེ་ཕན་ཆད་�ི་�ང་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-468
དག་�ང་�ང་གིས་�ས་ན་མཁས་པ་དག་ལ་མཛ�ས་ཤིང་། �ན་པོ་དག་�ང་�ོ་�ོས་�ི་མིག་ད�ེ་བར་�་བའི་�ིར་བཤད་དེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ེ་མི་�ོག་པའི་�བ་པ་ཆེན་པོ་�ོད་ཉོན་ཅིག །རང་བཞིན་དག་པའི་�ང་
བ་ནི་འདི་�་�ེ། �ེས་�་�མས་�ི་�མ་པར་ཤེས་པ་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་པ་ཞེས་�་�ེ། ད�གས་�ི་ནང་གི་�་འ�ལ་ཆད་མ་ཐག་�། རང་གི་དབང་པོ་�མས་ནི། ཆ་ལས་དངོས་པོར་�ང་བ་ནི་མེད་དེ་ཡོད་�མ་པའི་ཤེས་
པ་ནི་འ�ང་ངོ་། །�ོས་བཅས་�ི་�ས་འདི་མི་�ང་�ེ། འོད་�ི་�ས་�་གསལ་བའོ། །དེའི་ཚ�་དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་�་�ར་ཚད་ཙམ། འོད་ཟེར་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་�ང་ངོ་། །དེ་ཡང་�ང་བ་དེ་དག་ནི་�ི་ནས་བ�ས་ན་
 ༄༅། །ནང་གསལ་ནང་ནས་བ�ས་ན་�ི་གསལ། �ི་ནང་མེད་པར་�ན་�་ཟང་ཐལ་བ། �ེམ་བཞིན་པ། མེར་བཞིན་པ། མནན་ན་ནེམས་པ་�མ་པ། བཏེག་ན་འཕར་བ་�མ་པ། ཤིན་�་ཡིད་འ�ོག་པ།

ཐེག་མཆོག་
ཁ་དོག་�་གསལ་བ་ལ་སོ་སོར་མ་འ�ེས་པར་རང་གསལ་བ། ཆ་མཉམ་པ་ལ་གསལ་བའི་ཆ་མ་འགགས་པ། ཡང་དག་པར་བ�ས་ན་ཤིན་�་�་བ་དང་། འ�་བ་དང་། འ�ལ་བ་�་�་དང་། འ�ིག་པ་�་�་དང་། རབ་�་
འཚ�ར་བ་ལ་�ན་བ�ིད་པའོ། །ཤིན་�་�་ཆེ་ལ། དཔག་པའམ་དམིགས་�་མ་�ད་ལ། དཔངས་མཐོ་ལ་�ེ་མོ་ཡངས་པ་ཞེས་�་�ེ། ད�ིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་�ི་འ�ང་གནས་�་བ�གས་སོ། །དེ་ཡང་ཁ་དོག་ནི་�་�ེ།
ཉིས་བ�་ སོ་�།

12-469
དཀར་པོ་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་འ�ོ་བ་དང་། དེ་བཞིན་�་སེར་པོ་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་འ�ོ་བ་དང་། དམར་པོ་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་འ�ོ་བ་དང་། �ང་�་ཉིད་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་འ�ོ་བ་དང་།
དེ་བཞིན་�་མཐིང་ག་ཉིད་རང་ས་ན་གསལ་བ་ལ་ཟེར་འ�ོ་བ་�ེ། དེ་དག་�ང་འ�ར་བ་ལ་མ་རེག་པར་སོ་སོ་ན་ཁ་དོག་�་རང་གསལ་བ། ཤིན་�་�ན་�ག་པར་གནས་སོ་ཞེས་ག�ངས་སོ། །�ེས་�་ཁ་ཅིག་�ང་ལ་མི་
དགའ་ན་གཏི་�ག་ཅན་�ོ་�ོས་མེད་པར་ཤེས་སོ། །མཁས་པ་དག་ནི་�ང་གི་�ད་པར་�་�ས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་�ང་འ�ག་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་�ས་པར་བཤད་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། འ�ག་ཅིང་�ིན་པའི་�ང་ལས་
མཛ�ད།
 �ང་། །�ོགས་བཞི་མཚམས་དང་�་འོག་འ�བ། །དེ་ལ་�ོགས་�ི་འོད་འ�ས་པས། །རིགས་�་�་ཡང་མངོན་པར་�ང་། །མཐིང་ག་དཀར་སེར་དམར་�ང་ནི། །སོ་སོའ་� �མ་དང་བཅས་པར་�ང་། །འདི་ལ་མཆེད་དང་
འཛ�ན་ཤེས་ན། །སངས་�ས་�མས་�ི་ཡོན་ཏན་�ོགས། །ཁམས་ག�མ་འ�ག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་འདི་�་�། །རགས་པའི་འ�ང་བ་�ོས་�ལ་བས། །འོད་ལས་ཐིག་ལེ་�ང་�་འབར། །ཐིག་ལེ་�ར་
འ�ེལ་�ས་བཀང་�ེ། །�ེད་�་ལས་ནི་ག�གས་�ོགས་པའོ། །ག�གས་�ེད་�་ལས་�་�འི་�ང་། །སོ་སོའ་� ཚ�མ་�་�ོགས་པ་ལ། །�་�ན་བ�་�ན་བ�་�ན་དང་། །ཚ�མ་�་�ོང་དང་འ�མ་�ག་ནི། །བསམ་ངོ་རང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-470
བཞིན་དག་པར་�ང་། །བ�ོད་�ིས་མི་ལང་�ངས་མེད་པ། །འདི་ལ་རང་དང་གཞན་ཤེས་ན། །�་ག�མ་གཅིག་�་�ིལ་བ་ཐོབ། །ཐོབ་པ་འདི་ལས་�ར་�ོག་མེད། །གསལ་བཏབ་པ་ལས་�ང་བའོ། །ཞེས་པས། འདི་ལ་
�་གང་ལས་མཆེད་པ། ཐིག་ལེ་ལས་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་དངོས་མི་�ོག་པའི་གདམས་ངག་མཚ�ན་པ་དང་ག�མ་ལས། �་ནི་�ར་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་�ལ་ལ་འ�ག་པའི་དབང་གིས་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་དེ་ཉིད་�བས་
འདིར་�ང་འ�ག་ཚ�མ་�འི་�ང་བར་ཤར་བ་ལས་�ང་ངོ་། །�ང་འ�ག་གི་དོན་ནི་རིག་པའི་རང་འོད་�ག་པར་ཤར་བ་དེ་དང་། ཆོས་ཉིད་མའི་འོད་གསལ་�་ལོངས་�འི་ཞིང་�ང་ཡེ་ནས་ལམ་�ང་�་ཡོད་པ་གཉིས་རིག་
 ༄༅། །པའི་ངོ་ཁ་ལ་�ས་འཛ�མ་པས་རིག་ཐོག་�་ད�ེར་མེད་གཅིག་�་འ�ག་པའོ། །འདིའི་�ས་ན་�ན་གཞི་ཉེར་ལེན་�ིས་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ་ནས། ཆོས་ཉིད་�ི་མིག་གིས་ཆོས་ཉིད་�ི་�ང་བ་རང་

ཐེག་མཆོག་
�གས་�་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ལ་འ�ག་པ་དང་། ལོངས་�ོད་�ོགས་པ་�འི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ན་�ིས་རིག་པ་�འི་�ང་བ་གཟིགས་པས་རང་ངོ་གཉིས་མེད་�་འ�ག་ལ། �ར་�ི་ཤེས་རབ་�ངས་པ་དེར་ཤར་བ་ཤེས་རབ་�ི་མིག་
གིས་དེ་གཉིས་གཉིས་མེད་�་མཚམས་�ར་བས། མ་�་ད�ེར་མེད་�་གནས་པས་ཡེ་ཤེས་�ང་འ�ག་ལ་ཐིམ་ཞེས་�འོ། །གཉིས་པ་ནི། འོད་�ི་�ང་བ་དེ་དག་ཐིག་ལེ་ཐིག་�ན་�་འ�ེལ་�་ཤར་བའི་ནང་ན་དང་པོ་�ེད་
ཉིས་བ�་ སོ་�ག

12-471
�་ལས་�ང་པ་དང་། ཡབ་�མ་དང་། ཚ�མ་�་�་�་ལས། སོ་སོའ་� རིགས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་�་ཤར་ཏེ། �་དེ་དག་�ང་གཙ�་འཁོར་�མས་ཆ་མཉམ་པས་འོད་�མ་ཕན་�ན་དཔག་མེད་�ི་ནང་�མས་གཙ�་བོ་གཙ�་བོར་མི་ཆེ་
བ་མི་�ང་བ། འཁོར་འཁོར་�་གཅིག་ལས་གཅིག་མི་ཆེ་བ་མི་�ང་བ། གཙ�་བོ་�མས་�་�མ་�་�་གཉིས་ལ། འཁོར་�མས་དེའི་�ེད་�ེད་�་�ང་བ། རིགས་�་སོ་སོ་བའི་�་�མས་ལ་ད�་�ན་དང་། མ�ལ་�ན་དང་།
ད�ང་�ན་དང་། དོ་ཤལ་དང་། སེ་མོ་དོ་དང་། �ག་ག�བ་དང་། ཞབས་ག�བ་དང་། �ོད་གཡོགས་དང་། �ད་གཡོགས་ལ་སོགས་པས་བ�ན་པ། འོད་�ི་ཁ་མིག་�་བ་ཅན་ཞལ་�ག་�ོགས་པ། �མ་�ང་དང་། མི་
མཛ�ད།
 བ�ོད་པ་དང་། རིན་འ�ང་དང་། འོད་དཔག་མེད་དང་། དོན་�བ་དང་། �མ་ད�ིངས་�ག་མ་དང་། �་མ་�ི་དང་། སངས་�ས་�ན་དང་། གོས་དཀར་མོ་དང་། དམ་ཚ�ག་�ོལ་མ་�མས་དང་མཉམ་པར་�ོར་ཞིང་།
མཐིང་ག་དང་། དཀར་པོ་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་པོ་དང་། �ང་�འི་མདོག་�་འཚ�ར་བ། �ང་�བ་མཆོག་དང་། ས་གནོན་དང་། �བས་�ིན་དང་། མཉམ་གཞག་དང་། སེ་གོལ་�ི་�ག་�ས། འཁོར་ལོ་དང་། �ོ་�ེ་
དང་། རིན་པོ་ཆེ་དང་། པ�་དང་། �་�མ་འཛ�ན་པས། ཞབས་�ོ་�ེའི་�ིལ་མོ་�ང་མཛད་ཅིང་། རིགས་སོ་སོའ་� ད�ིལ་འཁོར་�ི་ད�ས་�་རིགས་�ི་བདག་པོ་ཡབ་�མ་�ི་�ོགས་བཞིར་མི་བ�ོད་པ་ལ་སོགས་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-472
སངས་�ས་ཡབ་�མ་བཞི་དང་། �ོགས་མཚམས་བ�ད་�་�མས་པ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་དཔའ་བ�ད་དང་། �ེག་མོ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་མ་བ�ད་དང་། �གས་�་མ་ལ་སོགས་པའི་�ོ་བ་དང་�ོ་མ་�ེ། རིགས་�ི་
ད�ིལ་འཁོར་དཔག་�་མེད་པ་�མས་�ི་སངས་�ས་�་ནི། སེང་གེ་དང་། �ང་པོ་ཆེ་དང་། �་མཆོག་དང་། �་�་དང་། ནམ་མཁའ་�ིང་གི་�ིའི་�ེང་ན་རབ་�་འོད་གསལ་བ་ཉི་�་དང་པ�འི་�ེང་ན་�ོ་�ེ་�ིལ་�ང་གིས་
བ�གས་ལ། སེམས་དཔའ་སེམས་མ་�མས་པ�་ཉི་�འི་�ེང་ན་�ེད་�ང་�་བ�གས་ཤིང་། �ོ་བ་�མས་བཞེངས་པའི་�ལ་ཅན་ནོ། །དེ་དག་རེ་རེ་ལ་རང་གི་�་ལས་འོད་ཟེར་�ི་ཚ�གས་དཔག་�་མེད་པ་འ�ོ་ལ། དེ་མ་
 ༄༅། །གཏོགས་པ་�ི་འོད་�འི་�་�ད་�མ་པོ་ཡེ་ཤེས་�འི་འོད་རེས་བ�ོར་བ་ན། �མ་�ང་ལ་སོགས་པ་སོ་སོའ་� ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་�ོགས་ལ། �ོགས་�གས་ནི། �མ་�ང་གི་ཚ�མ་�་�མས་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་བ�ན།

འོད་�མ་�ི་ནང་ན་�མ་�ང་ཡབ་�མ་�ི་�གས་ཀར་�ོགས་ལ། དེའི་�ོགས་�ི་�་�མས་�ི་�གས་ཀ་ན་ད�ིལ་འཁོར་ཆ་ཚང་རེ་རེ་�ོགས་པ་ནས། �ོ་�ེའི་རིགས་�མས་མི་བ�ོད་པ་དང་། རིན་ཆེན་རིགས་�མས་རིན་
འ�ང་དང་། པ�འི་རིགས་�མས་�ང་མཐའ་དང་། ལས་�ི་རིགས་�མས་དོན་�བ་ཡབ་�མ་འཁོར་བཅས་�ི་�གས་ཀར་�ི་ནང་ཟང་ཐལ་�་�ོགས་ཏེ། འོད་�མ་�་�ེལ་ན་རིགས་�་ཚ�མ་�འི་�་�་ཚན་རེའི་�གས་

12-473
ཀ་ན། རིགས་དེའི་ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་སངས་�ས་དང་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་སེམས་མ་�ོ་བ་དང་བཅས་པ་རེ་རེ་�ོགས་པའོ། །འདིའི་ཚ�་རང་ལ་�ས་རང་མཚན་པ་མེད་�ང་ཡོད་�མ་པ་ནི་�ར་�ས་ལ་བདག་�་
འཛ�ན་པའི་བག་ཆགས་�ི་དབང་གིས་འ�ང་བ་�ི་ལམ་�་�་�ེ། བག་ཆགས་�ི་ས་བོན་མ་ཟད་�ི་བར་ལ་ཡོད་ལ། རང་བཞིན་�་དེའི་ཚ�་འོད་�ི་�ས་�་ཡོད་པས། �ིང་ག་ན་རིག་པ་ལ་ཞིང་�ང་ཡོད་པའི་གདངས་�ིར་
ཤར་བས། �་རེའི་�གས་ཀར་ཚ�མ་�འི་ད�ིལ་འཁོར་གསལ་བར་�ང་བ་�ེ་མེ་ལོང་�་བཞིན་ཤར་བ་བཞིན་ནོ། །འདིའི་�ས་�་ལོངས་�་དེ་དག་ཐམས་ཅད་�ི་�གས་ཀ་ནས་འོད་�་�འི་ཆ་ཙམ་�ོགས་བ�་�ན་ནས་
མཛ�ད།
 �ར་རང་གི་�ིང་གར་�ག་པ་དང་། རང་གི་�ིང་ག་ནས་�ང་དེ་དག་གི་�གས་ཀར་�ག་པ་ནི། རང་གདངས་ཡིན་པའི་འ�ེལ་བ་མཚ�ན་པ་�ེ། ཤེལ་འོད་�མས་ཤེལ་ལ་འ�ེལ་བའི་ཟེར་ཐག་བཞིན་ནོ། །དེའི་�ས་�་རང་
གི་མིག་གི་ཟེར་ཐག་མཐོང་བས་ཤེས་པ་ཟིན་ཏེ་�ལ་གང་�འང་མི་�ོག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་རང་བཞིན་�ིས་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་མི་�ོག་པའི་གདམས་ངག་མཚ�ན་པ་ནི་དེའི་ཚ�་འོད་�ི་ཟེར་ཐག་�་�ིལ་འ�ར་
ལ་མ་རེག་པ་�་�འི་ཉག་མ་�་�ིལ་ཙམ་ལས། དང་པོ་རིག་པ་འོད་ལ་འ�ག་པ་རང་�ང་ལ་ཕར་བ�་�ས་�ང་བ་དེ་རང་�ང་�་ཤེས་པའི་ངང་ལ་བཞག་པས། �ང་བ་དེ་དག་ཟེར་ཐག་ལས་རང་གི་�ིང་གར་ཐིམ་པ་ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-474
འོད་རིག་པ་ལ་འ�ག་པ་ཞེས་�་�ེ། རང་ངོ་ཀ་དག་གི་རང་ས་ངོ་ཤེས་པར་�ས་པས་དེ་ཉིད་�་ས་ཟིན་ནས་ཟང་ཐལ་བས། དེ་ཕན་ཆད་�ི་�ང་བ་གང་ཡང་མེད་དོ། །རིག་པ་ནི་རང་ཡིན་ལ། འོད་ནི་�ིའི་རང་�ང་དེ་
�མས་ལ་ཟེར་བས། དང་པོ་མཆེད་�ས་དེ་ལ་ཕར་འ�ག །ཐིམ་�ས་དེ་དག་�ར་ལ་ནང་�་འ�ག་པའོ། །གདམས་ངག་ནི་�ི་�ང་�་དང་འ�་བའི་འོད་�མས། རང་རིག་མའི་�ིང་གར་ཐིམ་པས་པང་�་འ�ག་པ་�་�་�ེ།
ཆོས་ཉིད་�་འ�ེས་པས་ཀ་དག་གི་ས་ལ་�ོལ་བ་ཞེས་�འོ། །དེ་དག་�ང་ངེས་པའི་�ང་དང་�ར་ན། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་ཡང་�ེས་�འི་འོད་གསལ་དེ་�ང་འ�ག་ལ་ཐིམ་པ་ཞེས་�་�ེ། ཡང་�ང་བ་དེ་དག་�འི་�ང་
 ༄༅། །བར་རང་ཤར་ཏེ། �་དེ་དག་�ང་མི་ཆེ་བ། མི་�ང་བ། ཆ་མཉམ་པ་�ན་དང་། ཁ་དོག་དང་། བ�གས་�ལ་དང་། གདན་�ི་དང་། རང་རང་གི་�ག་�་དང་བཅས་པ་�ེ། �་དེ་�ན་�ང་�་�འི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་བ�ད།

�ང་གིས་�བ་པ། �་ཚན་རེ་ལ་འོད་�ི་�་�ད་དང་བཅས་པ། ཡབ་�ི་ཆ་འཛ�ན་པའི་རིགས་དང་། �མ་�ི་ཆ་འཛ�ན་པའི་རིགས་དང་། སེམས་དཔའ་དང་། སེམས་མ་དང་། ད�ིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་�ོགས་
པར་གནས་སོ། །དེའི་ཚ�་རང་གི་�ིང་ག་ནས་འོད་ཤིན་�་�་བ་ཞིག་འཆར་ཏེ། དེ་�་ཐམས་ཅད་�ི་�གས་ཀར་འ�ེལ་ཏེ་འཆར་རོ། །དེ་ལ་རང་གི་ཤེས་པས་ཟིན་ཏེ། མི་�ོག་པའི་བསམ་གཏན་ལ་རང་བཞིན་�ིས་གནས་

12-475
སོ། །དེ་ནི་རིག་པ་འོད་ལ་འ�ག་པ་ཞེས་�་�ེ། �ང་བ་དེ་�ན་�ང་རབ་�་འ�ིག་པར་མངོན་པར་�ར་ཏེ། �ིང་གའི་ཟེར་ཐག་དེ་ལ་ཡང་ཐིག་ལེ་�་མོ་�ངས་མེད་པ་འཆར་རོ། །དེ་ནས་ཡང་རང་གི་�ིང་ག་ནས་འོད་�ི་
ཟེར་ཐག་ཚ�ན་�ད་�ིལ་མ་ཙམ་ཞིག་འཆར་ཏེ། དེ་ནས་�་དེ་ཐམས་ཅད་རང་གི་�ས་ལ་ཐིམ་པ་�མ་�ེད་པའི་�ང་བ་འཆར་ཏེ། དེ་ནི་འོད་རིག་པ་ལ་�ར་འ�ག་པ་ཞེས་�འོ། །འདིའི་ཚ�་�ེས་�་�མས་�ིས་ཡིད་ཆེས་པ་
མ་པང་�་�་འ�ག་པ་�་�འི་ཐབས་མཆོག་�་�ན་པར་�འོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བ་ནི་�ང་འ�ག་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐིམ་པ་ཞེས་�་�ེ་�ང་བའི་འཆར་�ལ་དང་། གདམས་པའི་�ན་�ལ་གཉིས་ལས།
མཛ�ད།
 �ང་བ་ནི་ཡང་�ིང་ག་ནས་སོར་བཞིའི་གོང་ཙམ་ནས་�ར་བས་�ང་ཟད་མི་གསལ་བའི་འོད་ཁ་དོག་བཞི་འ�ིལ་བའི་ཐག་པ་ཤིན་�་�་བ་�་�འི་ཉག་མ་ཙམ་ཞིག་འཆར་ཏེ། �ེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པར་�ང་བ་དེ་ལ།
ཤེས་རབ་�ི་མིག་གིས་བ�ས་པས། �ང་བ་�་མོ་དེ་ལས་རབ་�་མཆེད་ནས་སོ་སོར་མ་འ�ེས་ལ་�་ཆེར་སོང་�ེ། དང་པོའ་� �་མོ་དེའི་ངོ་བོ་མ་འ�ར་བ་ལས་�མ་པ་ཆེར་སོང་བ་ནི། མཐིང་གའི་�མ་�་ཆེ་�ང་རང་གི་
དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་ཙམ་ལ། ཁ་དོག་གཞན་དང་མ་འ�ེས་པ་རང་གི་མ�ན་�ོགས་�་འཆར་རོ། །དེ་ནི་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བའོ། །དེའི་�ེང་�་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ་ཐིག་ལེའི་ཟེར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-476
དཀར་བ་དང་། དམར་བ་དང་། སེར་བ་དང་། མཐིང་ག་དང་བཞི་�ན་པ། ཆེ་�ང་གི་ཚད་མེ་ལོང་ཁ་�བ་པ་ཙམ་འོད་�་ཤིན་�་གསལ་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་�ི་འོད་གདངས་�ིས་རབ་�་འཚ�ར་བ། ངོ་བོ་ལ་ཡེ་ཤེས་�འི་�ལ་
རང་�ོགས་�་ཡོད་པ། ཐིག་ལེ་དེ་ཡང་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ལེ་འོད་�་དང་�ན་པ། �་མོ་�ན་མའི་ག�་ཙམ་�་�ས་�ོགས་བཞི་ད�ས་དང་�ར་བ�ན་པའོ། །དེ་ནི་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོ་�ེ། ངོ་བོ་དེ་
ཡང་ཤེས་�འི་ཆོས་རང་དང་�ིའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང་། �ོང་བའི་ཆོས་མངོན་�་�ེད་པས་བ�ས་པའོ། །ད�ིངས་�ང་�ིའི་ད�ིངས་ནམ་མཁའ་�ོང་པ་�ས་�་མེད་པ་དང་། ནང་གི་ད�ིངས་�མ་པར་དག་པའི་�ོན་མ་
 ༄༅། །མངོན་�མ་�ལ་�་ཤར་བའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི་ཡེ་ནས་ཡོད་པའི་དོན་�ས་དེར་མངོན་�་�ར་པས་ཤེས་པ་�ེ། དེའི་�ིར་ན་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་དང་། ཁ་དོག་དང་། �་དང་། སོ་སོའ་�

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ སོ་ད�།

ཆོས་ཉིད་�ི་མཚན་ཉིད་མི་འདོར་བར་འཛ�ན་པའོ། །དེ་ནས་ཡང་དེའི་�ེང་�་དེ་དང་འ�ར་ལ་མ་རེག་པར་མེ་ལོང་�་�འི་ཡེ་ཤེས་�ི་གཏིང་གདངས་དཀར་པོའ་� �མ་�། ཆེ་�ང་དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་དང་མཉམ་པ་དཀར་
ལ་འཚ�ར་ཞིང་གཞན་དང་མ་འ�ེས་པའི་�ེང་�། ཐིག་ལེ་འོད་�་གསལ་བ་མེ་ལོང་ཁ་�བ་པ་ཙམ་ལ། དཀར་བ་དང་མཐིང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཟེར་�་དང་�ན་པ། ཡེ་ཤེས་�ི་གཏིང་གདངས་�ིས་འཚ�ར་བའི་�ོགས་བཞི་

12-477
ད�ས་དང་�ར། ཡེ་ཤེས་�འི་རང་�ལ་�ོགས་པས་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ལེ་�ན་མའི་ག�་ཙམ་�ས་བ�ན་པའོ། །མེ་ལོང་�་�འི་ཡེ་ཤེས་ལས། མེ་ལོང་གིས་ག�གས་�ང་བར་�ེད་ལ། དེ་ལ་ག�གས་བ�ན་གང་�ང་
ན། རིག་པ་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་�ི་ག�གས་བ�ན་�ང་བར་�ེད་པས་ན་མེ་ལོང་�་�་ནི་དཔེའོ། །ག�གས་བ�ན་རང་གདངས་དེ་ཡེ་ཡོད་�ས་དེར་རང་ངོ་ཤེས་པས་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ནས་ཡང་འོད་ཟེར་སེར་པོའ་�
�མ་�་ཆེ་�ང་དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་དང་མཉམ་པ་སེར་ཞིང་གཞན་དང་མ་འ�ེས་པའི་�ེང་�། ཡང་ཐིག་ལེ་འོད་�་རང་གསལ་བ། ཆེ་�ང་མེ་ལོང་ཁ་�བ་པ་ཙམ་ལ་དཀར་བ་དང་། མཐིང་ག་དང་། སེར་པོ་དང་། དམར་
མཛ�ད།
 པོའ་� ཟེར་འ�ོ་བ། ཡེ་ཤེས་རང་གི་གཏིང་གདངས་�ིས་རབ་�་འཚ�ར་བ། ཐིག་ལེ་དེ་ཉིད་�ི་�ོགས་བཞི་ད�ས་དང་�ར་ཡེ་ཤེས་�ི་རང་�ལ་�་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ལེ་�ན་མ་ཙམ་�ས་བ�ན་པ་ནི་གོང་དང་འ�་བ་འཆར་
རོ། །དེ་ནི་མཉམ་པ་ཉིད་�ི་ཡེ་ཤེས་�ི་གཏིང་གདངས་�་�ང་བ་�ེ། མཉམ་པ་ཉིད་�ི་མཉམ་�། མཉམ་�ེན། མཉམ་�ས། མཉམ་པ་བཞི་ལས། མཉམ་�་�ང་�ིད་འཁོར་འདས་�ི་ཆོས། མཉམ་�ེན་ཆོས་ཉིད་ལ་
གོམས་པ། མཉམ་པའི་�ས་�ོགས་པ་མངོན་�་�ར་པ། མཉམ་པ་རང་གི་རིག་པའོ། །མཉམ་པ་ལ་�ོལ་བས་ཉིད་ཅེས་ངོས་ག�ང་�་�ས་པ་�ེ། ཆོས་ཉིད་གང་གིས་�ང་བཅོས་�་མི་�ེད་ཅིང་ཡིད་ད�ོད་ཚ�ག་གིས་�ོ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-478
གདགས་�་མི་�ེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ནི། ཡེ་ནས་མཉམ་པར་གནས་པ་དེ་�ས་འདིར་ཤེས་པས། མཚན་ཉིད་གཏན་ལ་ཕེབས་པའོ། །དེའི་�ེང་�་འ�ར་ལ་མ་རེག་པར་དམར་པོའ་� �མ་�་ཆེ་�ང་དབང་པོའ་� �ོད་�ལ་ཙམ་
འོད་རབ་�་གསལ་བའི་�ེང་�། སོ་སོར་�ོག་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་ངོ་བོ་ཐིག་ལེ་འོད་�ས་རབ་�་གསལ་བ་མེ་ལོང་ལ་ཁ་�བ་པ་ཙམ་�་འོད་�འི་ཟེར་འ�ོ་བ། ཡེ་ཤེས་�ི་གཏིང་གདངས་�ིས་རབ་�་འཚ�ར་བ། དེ་ཉིད་�ི་
�ོགས་བཞི་ད�ས་དང་�ར་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ལེ་�ན་མ་ཙམ་�ས་བ�ན་པ་ནི་གོང་�ར་འཆར་རོ། །དེ་ཡང་སོ་སོ་ནི་དབང་པོ་རབ་འ�ིང་ཉེར་གཅིག །དེ་ལས་བ�་ན་ད�། དེ་ལས་བ�་ན་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ། དེ་
 ༄༅། །ལས་ཤིན་�་བ�ས་ན་རིག་པ་རང་�ང་དང་། དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་ཅན་གཉིས་�ིས་�ོགས་པ་ནི། དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོས་ལམ་�ེས་ཐོབ་�་�ོགས་ལ། རིག་པ་རང་�ང་གི་ལམ་མཉམ་གཞག་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བཞི་བ�།

མངོན་�མ་�་�ོགས་སོ། །དེ་�ར་མངོན་�མ་དང་�ེས་ཐོབ་གཉིས་�ིས་ཡེ་ནས་ཡོད་པའི་དོན་དེ། ད་�་མཚན་ཉིད་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་ལས་�ང་ཞིང་ཤེས་པའོ། །�་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ས་བོན་�ི་ཆ་ལས་�ལ་མ་
�ོགས་པས་ཀ་དག་ལ་�ོགས་པའོ། །དེ་ཡང་འོད་གཉིས་འ�ས་�ི་གདངས་�ི་ཆ་ཙམ་�་ཡོད་པས། �ན་གསལ་�་ཡེ་ཤེས་�འི་�ང་བ་ཐམས་ཅད་བཤད་དོ། །འདིར་ད་�ང་ཀ་དག་�་�ོལ་མ་ཟིན་པ་དང་�ར་ནས་བཞི་

12-479
�ོར་�་བཞག་�ེ། �ོ་�ིང་བ་དག་�་བ་�བ་པའི་�ང་བ་མེད་པར་འདོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་མི་རིགས་པའོ། །�ལ་མ་�ོགས་པས་མི་�ང་ན་ཐམས་ཅད་མི་�ང་བར་ཐལ་ཏེ། �ལ་ཐམས་ཅད་མཐར་�ིན་�ི་�ས་ལས་མི་�ོགས་
པའི་�ིར་རོ། །དེས་ན་�བས་འདིར་རང་སའི་�ང་བ་བཞི་�ོར་ཏེ། �ོལ་བ་མ་ཡིན་པས་�ལ་མ་�ོགས་ཞེས་གོ་དོན་�ངས་ལ་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�་ཁས་�ང་བར་�འོ། །དེ་ནས་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�ང་བའི་ཆ་མཐོང་
ལ། དངོས་�ི་འ�ས་�་མ་�ོགས་པ་�ན་ཆད་ནི་ཡེ་ཤེས་བཞིའི་ཡོན་ཏན་�་�ང་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་�འི་�མ་པ་�་བ་�བ་པའི་རང་ངོ་མི་�ང་ལ། ས་བོན་�ི་�ས་པ་ཡོད་པས་ཡེ་ཤེས་�འི་�མ་པར་�ང་བའོ། །དེ་ཡང་དེ་དག་
མཛ�ད།
 �ན་ལ་ཡང་ཡེ་ཤེས་�འི་ས་བོན་�བ་�ེད་�་ཡོད་པས་སོ། །ཡེ་ཤེས་བཞིའི་�མ་�་བཞིའི་�ེང་ན་ཐིག་ལེ་བཞི་ལ་�ེང་ན་ཐིག་�ང་�་�་མ�ལ་ལ་ཚ�མ་�་བཀོད་པ་�ར་ཡོད་དོ། །དེ་དག་གི་�ེང་ན་འོད་�མ་པོ་�་�འི་
ག�གས་འཁོར་བ་འ�་བ་ནི་ཡེ་ཤེས་�འི་ད�ིངས་�ི་�ང་བ་�ེ། ད�ས་མཐིང་ག་ཁ་དོག་�འི་�་�ད་�ིས་འཁོར་བ་འཆར་རོ། །འདི་ནི་�ན་�བ་འཆར་བའི་ས་བོན་�་�ས་འདིར་འ�ང་བའོ། །དེ་དག་ནི་�ོ་�ེ་སེམས་
དཔའ་ཁོང་གསེང་གི་ལམ་ཞེས་�འོ། །གཉིས་པ་གདམས་པའི་�ན་�ལ་ནི། �ང་བ་འདི་�ན་ལ་ཤེས་པ་མི་འ�ར་བར་རང་�ང་�་ཤེས་ཐོག་དེར་ཆེ་རེ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་�ེ། གསེར་�ི་�ར་མས་�ིང་�་འ�ེན་པ་�ར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-480
�་མའི་གདམས་ངག་ལ་བ�ེན་ནས་བར་དོར་རང་གི་�ང་བ་གཏན་ལ་ཕེབས་ནས་�ོལ་བའོ། །དེ་དག་�ང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། ཡང་རང་གི་�ིང་ག་ནས་འོད་�ི་ཐག་པ་ཤིན་�་�་བ་ཞིག་འཆར་ཏེ། དེ་ནི་�ེང་གི་ནམ་
མཁའ་ལ་�ེན་�་�ག་པར་�ང་བ་འོང་ངོ་། །དེ་ལ་རང་གི་མིག་གིས་མ་ཡེངས་པར་བ�ས་པས། �ང་བ་དེ་གཞན་དང་མ་འ�ེས་པར་ཤིན་�་�་ཆེ་བར་འཆར་ཏེ། དེ་ཡང་མཐིང་གའི་�མ་�འི་�ེང་�། ཐིག་ལེ་ཟེར་དང་
�ན་པ་མེ་ལོང་ཁ་�བ་པ་ཙམ། ཤིན་�་གསལ་བ་ལ་འཚ�ར་བ། དེ་ལ་ཡང་རང་བཞིན་�ི་ཐིག་ལེ་�་�ས་བ�ན་པའོ། །ཡང་དེའི་�ེང་�་དཀར་པོའ་� �མ་�འི་�ེང་�་ཐིག་ལེ་ཤིན་�་གསལ་བ་གོང་དང་འ�་བར་འཆར་
 ༄༅། །རོ། །སེར་པོའ་� �མ་�འི་�ེང་�་ཡང་ཐིག་ལེ་གོང་དང་འ�་བར་འཆར་རོ། །དེའི་�ེང་�་དམར་པོའ་� �མ་�འི་�ེང་�་ཐིག་ལེ་གོང་�ར་འཆར་རོ། །དེ་ཡི་�ེང་�་འོད་�མ་པོ་ཤིན་�་གསལ་བ་ཞིག་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་གཅིག

ག�གས་�ར་འཆར་རོ། །དེ་དག་�ང་ཡེ་ཤེས་�འི་�མ་པ་�ེ། �་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་�ལ་མ་�ོགས་པས་མི་�ང་ངོ་། །དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བ་ཞེས་�་�ེ། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་ཁོང་གསེང་གི་ལམ་ཞེས་
�འོ། །དེའི་ཚ�་མི་འ�ར་བ་གསེར་�ི་�ར་མ་�་�འི་ཐབས་མཆོག་�་�ན་པར་�འོ་ཞེས་སོ། །བཞི་བ་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�ང་བ་ལ་�ག་�ེ། �ན་�བ་�ི་འཆར་�ལ། �ེས་�ན་�ི་�ེ་�ལ། མངོན་ཤེས་�ི་འ�ང་�ལ།

12-481
ག�ངས་�ི་ཐོབ་�ལ། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་�ེ་�ལ། �ན་�བ་ཐིམ་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། ཡེ་ཤེས་�ན་�བ་�་ཐིམ་པའི་�ད་ཅིག་ལ་�ར་�ི་�ང་བ་དེ་�མས་དང་རང་གི་རིག་པ་�ེང་གི་འོད་�མ་ལ་འ�ས་ནས་དེའི་ནང་ནས་
ཤར་བ་�མ་�ེད་པ་ལས། འཆར་�གས་བ�ད་�ང་བ་ནི། �གས་�ེ་�ར་ཤར་བས་འཁོར་འདས་�་མ་ཆད། འོད་�ར་ཤར་བས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ནང་གསལ། �་�ར་ཤར་བས་ཤེས་པའི་ཁ་�ིར་མ་ཤོར། ཡེ་ཤེས་�ར་
ཤར་བས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ཟང་ཐལ། གཉིས་མེད་�ར་ཤར་བའི་རང་གི་ཤེས་པ་�ེ་གཅིག་�་གནས། མཐའ་�ོལ་�ར་ཤར་བས་མཐའ་གང་ལའང་མི་གནས། མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་�ར་ཤར་བས་�ིད་པའི་�ང་
མཛ�ད།
 �ངས་མ་འགགས། དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་�ར་ཤར་བས་ཆོས་ཉིད་མ་�ར་འ�ེལ་པའོ། །�ང་བ་འདི་དག་�ང་གོང་འོག་�་�ང་�ེ། �ེང་ན་ཀ་དག་གི་�ང་བ་ནམ་མཁའ་�ིན་དང་�ལ་བ་�་�། དེའི་འོག་ན་ལོངས་�་�ོ་
བོའ་� ད�ིལ་འཁོར་�་ཆེ་ལ་�ན་�ག་པ། དེའི་འོག་ན་ལོངས་�་ཞི་བའི་�ང་བ་འོད་གསལ་ལ་བཀོད་ལེགས་པ། དེའི་�ོགས་མཚམས་ན་རང་བཞིན་�ལ་པའི་ཞིང་�ང་ཡིད་�་འོང་ལ་བ�་ན་�ག་ལ། འོག་ན་འ�ོ་�ག་
འ�ལ་པའི་�ང་བ་འ�ལ་�ེད་�ོན་པ་དང་བཅས་པ། དེ་ཐམས་ཅད་�ང་རང་�ང་ག�གས་བ�ན་�ར་�ང་�ས། ངོ་མ་ཤེས་པས་གཞན་�ར་�ང་བའོ། །འདི་དག་�ང་�ར་�ི་གཞི་�ང་དེ་�ས་འདིར་ཤར་བས་ཏེ། རིན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-482
པོ་ཆེ་�ངས་པ་ལས། �གས་�ེ་�་�འི་འཆར་�ལ་ལས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་�ར་བ�ན་པ་བཞིན་ནོ། །འདིའི་�ས་�་དཔག་ཆེན་�ིས་མདའ་�ིར་འཕངས་པ་ཐོགས་མེད་�་སོང་ནས་�ར་མི་�ོག་པ་�ར། ནང་
ད�ིངས་ལ་�ད་ཅིག་གིས་ཟང་ཐལ་�་�ོགས་ཏེ། �ས་�་�ིར་མི་�ོག་པའི་གདམས་པ་�ན་པར་�་�ེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་ནས་རང་གི་ཤེས་པ་�ེང་གི་འོད་ལ་ཐིམ་པས། ཤར་�གས་བ�ད་ཉམས་�་�ོང་བའོ། །
དེའི་ཚ�་འོག་གི་ལོངས་�་�ོ་བོའ་� �ང་བ་�མས་�ང་མཐོང་བར་འ�ར་རོ། །ཤར་�གས་བ�ད་གང་ཞེ་ན། �གས་�ེ་�ར་ཤར་བས་འཁོར་འདས་�་མ་ཆད། འོད་�ར་ཤར་བས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ནང་ན་གསལ། �་�ར་
 ༄༅། །ཤར་བས་ཤེས་�འི་ཁ་�ིར་མ་ཤོར། ཡེ་ཤེས་�ར་ཤར་བས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ཟང་ཐལ། གཉིས་མེད་�ར་ཤར་བས་རང་གི་ཤེས་པ་�ེ་གཅིག་�་གནས། མཐའ་�ོལ་�ར་ཤར་བས་མཐའ་གང་ལ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་གཉིས།

ཡང་མི་གནས། མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་�ར་ཤར་བས་�ིད་པའི་�ང་�ངས་མ་འགགས། དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་�ར་ཤར་བས་ཆོས་ཉིད་མ་�་འ�ེལ་པའོ། །དེའི་ཚ�་�ིར་མི་�ོག་པ་དཔག་ཆེན་�ི་མདའ་�་�འི་ཐབས་
མཆོག་�་�ན་པར་�འོ་ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་དར་ཅིག་རིག་པ་�ན་�བ་ལ་ཐིམ་ཟིན་པའི་རང་�ས་དེར་དེ་ནས་�ིར་མི་�ོག་པ་�ལ་པོ་རིན་པོ་ཆེའི་ཕོ་�ང་�་�ིན་ནས་འ�ག་པ། �ོར་མ་ཐོན་པ་གལ་ཆེ་བའི་མན་ངག་

12-483
གཅེས་སོ། །དེའང་ད་�་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་�་�་�ད་དང་བཅས་པའི་རང་གདངས་�ི་ངང་ངོས་ཟིན་ནས་དེ་ལས་�ིར་ཐ་མལ་�་མི་�ོག་པ་ཐོད་�ལ་ལ་འ�ིས་པ་དེ་�ས་དེར་�ོངས་འདེབས་སོ། །འདི་ཉིད་ཐལ་
འ�ར་ལས། གཞན་ཡང་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་བཤད། །�་�་�ད་�་ཅེར་མཐོང་བས། །�མ་�ོག་འ�་པའི་�ན་པ་འགགས། །�་�ན་ནམ་མཁར་འ�ོ་བ་བཞིན། །ཆོས་�ི་ད�ིངས་ལས་འ�ོ་ས་མེད། །གཞན་མེད་རིག་
�ང་�མ་དག་པས། །འ�ལ་པར་�ང་བའི་�་�ེན་ཟད། །ཅེས་སོ། །བར་དོར་�ར་�ི་�་�་�ད་ཐིག་ལེ་དང་བཅས་པ་�ར་�ིན་པས་དངོས་�་�་�་�ད་མི་�ང་བའི་གནད་དེ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་�ེས་�ན་�ི་�ེ་�ལ་ནི།
མཛ�ད།
 �ར་�་མའི་�གས་�ེ་དང་རང་གི་བསགས་པ་�ད་པར་ཅན་�ིས་དམ་པའི་ཆོས་ལ་�གས་ཤིང་�ང་བའི་གོམས་པ་འདིར་ཤར་བ་�ེ། དབང་ནོས་པས་དབང་གི་�་བོ་འབབ་པར་མཐོང་བ་དང་། བ�ེད་རིམ་བ�ོམས་པས་
�་�ེས་�་�ན་པ་དང་། �ོགས་རིམ་བ�ོམས་པས་ལམ་དང་། གདམས་པ་དང་། བསམ་གཏན་དང་། �་བ་�ེས་�་�ན་པ་དང་། �ོན་ལམ་དག་པ་བཏབ་པ་�ེས་�་�ན་པས་དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པ་
�ེས་�་�ན་ནས་ད�གས་འ�ིན་པ་�ེ། �ན་�བ་�ི་�བས་འདིར་�ོན་ནས་ཤེས་པའི་བསོད་ནམས་�ད་པར་ཅན་�ིས་རང་�ང་�་ཤར་བ་ནི། གཞི་དབང་ཡིན་པས། དང་པོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་�ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-484
�ེང་གི་ནམ་མཁའ་ནས་དབང་བ�ར་ཞིང་མཆོད་པའི་�་མོ་དཔག་�་མེད་པས་མེ་ཏོག་གི་ཆར་འབེབས་ཤིང་། བ�་ཤིས་�ི་�་དང་གར་�ེད་པའི་�ང་བ་ཆེན་པོ་འཆར་རོ། །འདིའི་�ས་�་རང་གི་�་མ་ལ་ག�ང་བ་མཆོག་
དང་�ན་པ་�མས་ལ་�་མ་�ེས་�་�ན་མ་ཐག་ནམ་མཁའ་ལ་�ོན་ཏེ། གདམས་པ་ངོ་�ོད་པ་འ�ང་བས་མི་�ོལ་མི་�ིད་ལ། ཡི་དམ་ལ་མོས་པ་�མས་ལ་�འི་ཞལ་མཐོང་བས་བག་ཆགས་�ི་�ས་མི་�ང་�ེ། ཡི་དམ་
�འི་�་�ས་བ�ང་�ས། �ང་�ོན་པ་ཡང་འ�ང་ངོ་། །འདི་གཉིས་�ེས་�ན་གཅིག་�་འ�ེན་པ་ནི། �འི་མཆོག་�་མ་ཡིན་པའི་�ིར་ཏེ། འཁོར་ལོ་�བ་པ་རོལ་པ་ལས། �་མ་�ོ་�ེ་འཛ�ན་པ་ཆེ། །�་ཡི་�་�ོད་དགོངས་
 ༄༅། །�་གསོལ། །ཞེས་ག�ངས་པའི་�ིར་རོ། །ལམ་�ར་ངོ་�ད་�ོབས་�ིས་དེ་ཉིད་�་�ན་པས། བར་མ་དོའ་� ཆོས་ཉིད་�་དང་ཡེ་ཤེས་དང་འོད་དང་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་ལ་དབང་བ�ར་བ་དང་། �ེ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་ག�མ།

གནས་�ེས་�་�ན་པ་ཐ་མ་�ལ་�འི་ཞིང་�་ད�གས་འདིའི་�ས་�་དེར་�ེ་བས་འ�ིན་པ་དང་། བསམ་གཏན་�ེས་�་�ན་པས་ཞག་�ར་རང་བཞིན་�ི་བསམ་གཏན་ལ་ངང་གིས་གནས་པ་དང་། �་མའི་གདམས་པ་
�ེས་�་�ན་པས་རང་�ང་�་ཤེས་ཏེ་ཆོས་ཉིད་ལ་�ོད་པ་དང་། �་བ་�ེས་�་�ན་པ་ཆོས་ཉིད་མངོན་�མ་�ི་�་བ་�ར་མཐོང་�ེ། �ས་འདིར་ངོས་ཟིན་ནས་ཐེ་ཚ�མ་མེད་པ་�ར་འ�ིས་�ི་མི་དང་�ད་པ་�་�་�ེ། དེ་ཡང་

12-485
�ར་འ�ལ་པའི་�ང་ཐོག་�་མངོན་�མ་�ི་�ང་བ་ཅོག་བཞག་�་བ�ར་བས། འ�ལ་པ་འོད་གསལ་�་འ�ར་ནས་ག�ང་འཛ�ན་མེད་པའི་རིག་པ་ཁོང་ན་གསལ་�ས་ཡིད་ད�ོད་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་མིག་གིས་མཐོང་�ེ།
�་�ོམ་མེད་པའི་གཞི་ཀ་དག་ལ་བ�ལ་བས་�ང་འཛ�ན་ཐམས་ཅད་ཟད་སར་འ�ོལ་བའི་དགོངས་པ་ལས་�ང་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་�ང་བ་བཤད། །མ་དག་པ་ནི་འ�ལ་པ་ལ། །དབང་པོའ་�
�ོ་�མས་མ་བཅོས་པར། །ཅོག་གིས་བཞག་པ་གནད་ཡིན་པས། །དེ་མ་བ�ར་བ་མན་ངག་གོ །ག�ང་བ་མེད་པའི་�ང་བ་ལ། །འཛ�ན་པ་མེད་པའི་སེམས་ཤར་བ། །ད�ོད་པ་མེད་པའི་མིག་གིས་མཐོང་། །ཆོས་ཉིད་མེད་
མཛ�ད།
 པའི་ལམ་ནས་�ངས། །�་�ོམ་མེད་པའི་གཞི་ལ་བ�ལ། །�ར་མེད་�ོལ་�ལ་འ�ས་�ར་�ིལ། །འདི་ལ་�ང་མཐའ་མི་གནས་སོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་�ས་�་�ེས་�ན་�ག །མངོན་ཤེས་�ག །མི་བ�ེད་པའི་ག�ངས།
�ན་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་དང་བ�་བཞི་ལ་རང་ངོ་ཤེས་�ོབས་�ིས་དབང་བ�ར་བར་བ�ན་ནོ། །�ེས་�ན་དེ་དག་�ང་�ད་ནས་མངོན་ཤེས་�ི་�ེས་ལ་ག�ངས་�ང་། འདིར་�ད་ལ་�ེ་བའི་རིམ་པ་དང་�ར་ནས་�ོན་ལ་
བཤད་དེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་�ི་འ�ེལ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་�ི་�ེང་བ་ལས། �ེས་ལ་�ན་པ་ནི་�ར་�ི་ལས་�ད་པར་ཅན་�ི་དབང་གིས་འདི་དག་ནི་མངོན་ཤེས་དེ་དག་གི་�ོན་�་འཆར་བའོ་ཞེས་སོ། །�ེས་�ན་ངེས་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-486
�ང་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེའི་ཚ�་�ེས་�་�ན་པ་�ག་�ང་འཆར་ཏེ། �་�ེས་�་�ན་པས་དེ་ཉིད་�་ཡི་དམ་�འི་ཞལ་མཐོང་བ་དང་། ལམ་�མས་�ེས་�་�ན་པས་བར་མ་དོའ་� ཆོས་ཉིད་ལ་དབང་བ�ར་བ་དང་། �ེ་
གནས་�ེས་�་�ན་པས་དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པའི་�འི་ཞིང་ཁམས་�་ད�གས་འ�ིན་པ་དང་། བསམ་གཏན་�མས་�ེས་�་�ན་པས་ཞག་�ར་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་དང་། �་མའི་མན་ངག་�ེས་
�་�ན་པས་རང་གི་�ང་བ་�མས་དང་གཉིས་�་མེད་པར་�ོད་པ་དང་། �་བ་�ེས་�་�ན་པས་�ར་འ�ིས་པའི་མི་�ིས་�ད་པ་ཙམ་�ིས་ངོ་ཤེས་པ་�་�འོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་མངོན་ཤེས་�ི་འ�ང་�ལ་ལ་�ག་�ེ།
 ༄༅། །དབང་པོའ་� མངོན་ཤེས། སེམས་ལས་�་�ང་བའི་མངོན་ཤེས། ཤེས་རབ་ལ་དབང་བའི་མངོན་ཤེས། ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོང་བ་དག་པའི་མངོན་ཤེས། ཆོས་ཉིད་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མཐོང་བའི་མངོན་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་བཞི།

ཤེས། སངས་�ས་�ི་མ�ེན་པ་�ིན་ཅི་མ་ལོགས་པ་མཐོང་པའི་མངོན་ཤེས་སོ། །དེ་དག་�ང་ཆ་ཤས་�ིས་ད�ེ་ན་རེ་རེ་ཞིང་�ག་�ག་�ེ་�མ་�་�་�ག་གོ །དང་པོ་དབང་པོའ་� མངོན་ཤེས་�ག་གི་ཐོག་མ་མིག་གི་མངོན་
ཤེས་འཆར་ཏེ། �་�ར་�ི་མིག་�མ་པར་དག་པ་ལས། མིག་�ེ་བ�མས་མེད་པར་དངོས་པོ་�མས་ཟང་ཐལ་�་མཐོང་བ་དང་། ཤའི་མིག་དག་པས་�ོག་�་�ར་པ་རགས་པའི་དངོས་པོ་དཔག་ཚད་�་�ན་ཆད་ན་གནས་

12-487
པ་�མས་མཐོང་བ་དང་། ཤའི་མིག་�མ་པར་དག་པས་�ིང་བཞི་རི་རབ་དང་བཅས་པ་གཅིག་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་གཉིས་དང་ག�མ་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་རབ་�་�མ་པར་དག་པས་�ི་དང་
འ�མ་�ན་ཆད་མཐོང་བ་དང་། མཆོག་�་རབ་�་དག་པས་�ེ་བ་དང་ས་ཡ་�ངས་མེད་པ་�མས་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བའོ། །དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་མིག་གིས་�ལ་�འི་ཞིང་ཁམས་བ�་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་།
�མ་པར་དག་པས་�ལ་�འི་ཞིང་འ�མ་�ག་བ�ད་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་�ལ་�འི་ཞིང་འ�མ་�ག་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་རབ་�་དག་པས་�ེ་བ་�ག་ད�་མཐོང་བ་དང་། མཆོག་�་རབ་�་དག་
མཛ�ད།
 པས་ད�་བ�་�་གཅིག་མཐོང་བའོ། །དེ་ནས་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་མིག་གིས་ལོངས་�འི་ཞིང་ཁམས་བ�་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་འ�མ་�ག་�་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་
�ེ་བ་�ག་�་མཐོང་བ་དང་། རབ་�་�མ་པར་དག་པས་�ེ་བ་�ངས་མེད་པ་བ�ན་�་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བའོ། །དེ་ནས་�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་མིག་གིས་ཆོས་�ི་�འི་ཞིང་ཁམས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་�ས་
གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་ལོངས་�འི་ཞིང་ཁམས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་�ལ་�འི་ཞིང་ཁམས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-488
རབ་�་དག་པས་�་ག�མ་�མ་པར་རོལ་པའི་ཞིང་ཁམས་�ག་པ་མེད་པ་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བའོ། །དེ་ནས་�་བའི་མངོན་ཤེས་ནི། �འི་�་བས་དངོས་�་�ག་པ་ཐོས་པའི་�ེང་�་འ�ོ་བ་�ོག་�་�ར་པ་�མས་�ི་�་
ཐོས་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་དཔག་ཚད་�ོང་�ན་ཆད་ཐོས་པ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་�་�ོང་དང་། རབ་�་དག་པས་འ�མ་�ག་གཉིས་དང་། ཤའི་�་བས་ངན་སོང་གི་�་དཔག་ཚད་འ�མ་�ག་གཅིག་
�ན་ཆད་�ི་ཐོས་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་�་མིན་�མས་�ི་�་ཐོས་པ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་�་�མས་�ི་�་ཐོས་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་�ིང་བསམ་�ིས་མི་�བ་པའི་འ�ོ་བ་�མས་�ི་�་�ས་གཅིག་ལ་
 ༄༅། །ཐོས་པའོ། །�མ་པར་�ོལ་བའི་�་བས་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་�ས་�ི་�་ཐོས་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་བཀའ་བ�ོ་བའི་�་ཐོས་པ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་སངས་

ཐེག་མཆོག་
�ས་�ངས་མེད་པའི་ག�ང་ཐོས་པ་དང་། རབ་�་�མ་པར་དག་པས་སངས་�ས་�ངས་མེད་བ�ན་�ི་བཀའ་བ�ོ་མཛད་པ་ཐོས་པའོ། །�ངས་མེད་ནི་�ངས་�ི་གནས་གཞན་�ག་�འི་ཐ་མའི་�ངས་�ི་མིང་ཡིན་ནོ། །
དེ་ནས་�འི་མངོན་ཤེས་ནི་�འི་�ས་མི་�ང་བའི་�ི་ཚ�ར་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་བེམ་པོ་�མས་�ི་�ི་ཚ�ར་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་ག�གས་མེད་པ་�མས་�ི་�ི་ཚ�ར་བ་དང་། རབ་�་དག་པས་མཁའ་ལ་གནས་�ི་
ཉིས་བ�་ ཞེ་�།

12-489
�ི་ཚ�ར་བའོ། །དཔེ་�ད་དང་�ན་པའི་�ས་འ�ོ་བ་རིགས་�ག་གི་�ི་�ས་གཅིག་ལ་ཚ�ར་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་�ས་�ི་�ི་ཚ�ར་བ་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་�ང་�བ་སེམས་དཔའི་
�ི་ཚ�ར་བ་དང་། རབ་�་དག་པས་ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་�མས་�ི་�ི་ཚ�ར་བའོ། །�ེའི་མངོན་ཤེས་ནི་འ�ང་བའི་�ེ་དག་པས་�འི་བ�ད་�ིའི་རོ་ལ་�ོང་བའོ། །�མ་པར་དག་པས་བ�ད་�ི་�ོང་�ག་
བ�ན་�ི་རོ་�ོང་། ཤིན་�་དག་པས་མཁའ་འ�ོ་མའི་དངོས་�བ་�ི་བ�ད་�ི་ཆེན་པོའ་� རོ་�ོང་། རབ་�་དག་པས་ཁ་བ�ད་�ི་འ�ིལ་བའི་དཔའ་བོ་�ེད་པའོ། །ཉེར་ལེན་�མ་པར་དག་པའི་�ེས་བཀོད་པ་ཆེན་པོའ་� ཏིང་
མཛ�ད།
 ངེ་འཛ�ན་�ི་རོ་�ོང་། ཤིན་�་དག་པས་སངས་�ས་�ོང་�ག་�ས་�ག་མཛད་པའི་བ�ད་�ིའི་རོ་�ོང་། རབ་�་དག་པས་བ�ལ་པ་འ�མ་�ག་བ�ན་�ི་སངས་�ས་�ིས་�ག་མཛད་པའི་རོ་�ོང་བའོ། །�ས་�ི་མངོན་
ཤེས་ནི་�ལ་�་རབ་�ི་མཐའ་དག་པའི་�ས་འཇམ་པའི་ད�ངས་�ིས་རེག་ལ། �མ་པར་དག་པས་འཇམ་མགོན་�ི་མ་མེད་པའི་�་ལ་རེག །ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་ཉི་མ་�ོང་གིས་བ�ན་པའི་�གས་དང་མཉམ་པར་
རེག །རབ་�་དག་པས་�ན་བཟང་མཐའ་ཡས་པའི་�གས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་ལ་རེག་གོ །�ི་མ་ཟད་པའི་�ས་�ིས་འདས་པའི་སངས་�ས་�མས་�ི་�གས་ལ་རེག །�མ་པར་དག་པས་ད་�་དང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-490
པས་མ་འོངས་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་�ས་ག�མ་གཅིག་�་�ར་པའི་སངས་�ས་�མས་�ི་�གས་ལ་རེག་གོ །ཡིད་�ི་མངོན་ཤེས་ནི། ཐ་མལ་རང་དག་པའི་ཡིད་�ིས་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་བ�་ལ་དབང་། �མ་པར་དག་པས་
བ�་ལ་དབང་། ཤིན་�་�མ་པར་དག་པས་�ོང་ལ་དབང་། རབ་�་དག་པས་�ི་ལ་དབང་ངོ་། །ག�གས་�ི་མཐའ་ལས་�ོལ་བའི་ཡིད་�ིས་འ�ང་བཞིའི་�ས་པ་སོ་སོར་བ�ར་�ས། �མ་པར་དག་པས་སེམས་ཅན་
མ�ན་པའི་གནས་�ོ་�ས། ཤིན་�་དག་པས་འ�ོ་བ་�ག་གི་གནས་ཕན་�ན་བ�ར་�ས། རབ་�་དག་པས་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་�ས་�ི་�་འ�ལ་�ི་མ�་�ོབས་འ�ོག་�ས་པའོ། །དེ་�ར་དབང་པོ་མིག །�་བ།
 ༄༅། །�། �ེ། �ས། ཡིད་�ག་ལ། རིམ་པས་མིག་ལ་�ག །�་བ་ལ་ག�མ། �ག་མ་བཞི་ལ་གཉིས་གཉིས་ཏེ་བ�་བ�ན་ལ། ཆོས་བཞི་བཞི་བ�ིས་པས་�ག་�་�་བ�ད་ནི་དབང་པོའ་� མངོན་པར་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་�ག

ཤེས་པ་�ེ། ནང་ཚན་�ག་�་འ�ས་པའོ། །གཉིས་པ་སེམས་ལས་�་�ང་བའི་མངོན་ཤེས་�ག་ནི། �ར་ཞེན་པ་དག་པའི་སེམས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པ་དང་། �ིས་འ�ང་གི་འ�ལ་པ་ཟད་པའི་མཐོང་བ་དང་།
ག�ལ་�འི་མ�ེན་པ་�ོགས་པའི་མཐོང་བ་དང་། མི་�ང་བ་ལམ་�་�ར་པའི་མཐོང་བ་དང་། འ�ོ་བ་�མས་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་མཐོང་བ་དང་། དབང་པོ་�ིན་ཅི་ལོག་ལས་�ོལ་བའི་སེམས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་

12-491
པའོ། །དེའང་�བས་འདིར་�ས་སེམས་མེད་ན་དབང་པོ་དང་སེམས་�ི་མངོན་ཤེས་འོང་བ་མི་རིགས་�མ་ན། �ས་སེམས་�ི་མངོན་ཤེས་ལ་�ིབ་པ་�མས་�ས་འདིར་དག་�ོབས་�ིས་�ང་བས་དེ་�ད་བ�ོད་དེ། ཉོན་
མོངས་�་གནས་�ར་པས་ཡེ་ཤེས་�་�ར་ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་དག་�ོབས་�ིས་ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་བ་ལས། ཉོན་མོངས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་�་འ�ར་མི་�ིད་དེ། དགེ་མི་དགེ་གཉིས་�་འ�ས་ཡིན་པ་གཏན་ནས་མི་
�ིད་པའི་�ིར་རོ། །འོན་�ང་དེ་�ད་བཏགས་པ་བཞིན་�་འདིར་ཡང་ཤེས་པར་�འོ། །ཤེས་རབ་ཡོད་ན་འདི་ལ་གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་དོ། །དང་པོ་�ར་�ི་ཞེན་པ་དག་པའི་སེམས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པས་�ར་
མཛ�ད།
 འདས་པའི་�ེ་བ་བ�་�ག་�ན་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་�ོང་�ས་གཅིག་ལ་�ན་པ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་འ�མ་�ན་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་�ག་�ིག་བ�ན་�་�་གཉིས་�ི་�ེ་བ་�ས་གཅིག་ལ་�་�་ར་�ོན་པ་
ལག་མཐིལ་�་བཞག་པ་�ར་�ན་ཅིང་མ�ེན་པའོ། །�ིས་འ�ང་འ�ལ་པ་ཟད་པའི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པས། �ར་�ི་�ེ་བ་�ངས་པའི་�ས་�ི་མཚན་ཉིད་མ�ེན་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་ངག་དང་། ཤིན་�་དག་
པས་སེམས་དང་། རབ་�་དག་པས་�ས་ངག་སེམས་ག�མ་ཀའི་མཚན་ཉིད་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བའོ། །ག�ལ་�འི་མ�ེན་པ་�ོགས་པའི་སེམས་�ི་མཐོང་བས། �ེ་བ་འ�མ་�ག་�ངས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་�ི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-492
ཚ�གས་གཞན་�ི་�ས་�ི་མཚན་ཉིད་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་ངག་དང་། ཤིན་�་དག་པས་སེམས་དང་། རབ་�་དག་པས་ག�མ་ཀ་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བའོ། །མི་�ང་བ་ལམ་�་འ�ར་བའི་སེམས་�ིས་
མཐོང་བས། �ོང་ག�མ་�ི་�ོང་ཆེན་པོའ་� འཇིག་�ེན་�མས་�ི་�ལ་�་རབ་�ི་�ངས་�ད་ཅིག་ལ་མ�ེན་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་�ལ་དེ་�ེད་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་ཤེས་པ་ཇི་�ར་འ�ས་པའི་�ངས་
�ས་གཅིག་ལ་ཤེས་པ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་�ོད་བ�ད་�ི་རང་བཞིན་�མས་ཤེས་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་ཆོས་ཉིད་�ོང་པ་ཉིད་�ི་དོན་�མས་མཐོང་བའོ། །འ�ོ་བ་�མས་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་སེམས་�ི་མཐོང་
 ༄༅། །བས་�ར་བདག་ཉིད་�ི་�ས་�ངས་ཚད་�ི་�ས་ན་�ང་ཇི་ཙམ་འ�ས་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་དེའི་�ས་ན་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཇི་ཙམ་འ�ས་�ི་�ངས་�ས་གཅིག་ལ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་བ�ན།

མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་དགེ་བའི་�ངས་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། རབ་�་དག་པས་དགེ་མི་དགེ་གཉིས་ཀའི་�ངས་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བའོ། །དབང་པོ་�ིན་ཅི་ལོག་ལས་�ོལ་བའི་སེམས་�ིས་མཐོང་
བས། བདག་གིས་�ར་�ེ་བ་ཇི་�ེད་�ངས་�ས་�ི་གནས་�ི་མཚན་ཉིད་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་གཞན་�ི་�ོན་�ི་�ེ་གནས་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་དེ་དག་གི་�ས་�་རང་གི་�ས་ངག་སེམས་�ི་

12-493
�ོད་ལམ་�མས་ཤེས་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་གཉིས་ཀའི་�ོན་�ི་�ེ་གནས་�ི་མཚན་ཉིད་དང་�ོ་ག�མ་�ི་�ོད་ལམ་ཅི་�ས་པ་�མས་�ས་གཅིག་ལ་ཤེས་པའོ། །དེ་�ར་སེམས་�ི་མངོན་ཤེས་�ག་ལ་བཞི་བཞིར་�ེ་
བས་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་ཉི་�་�་བཞིའོ། །ག�མ་པ་ཤེས་རབ་ལ་དབང་བའི་མངོན་ཤེས་�ག་ལ། �ོ་དང་�ལ་བའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བ་དང་། ཚ�ག་དང་�ལ། �མ་�ེད་དང་�ལ། ཡིད་ད�ོད་དང་�ལ། མཚན་ཉིད་
ད�ོད་པའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བ་དང་། མཚན་ཉིད་དང་�ལ་བའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བའི་མངོན་ཤེས་སོ། །དེའང་�ོ་དང་�ལ་བས་རང་གི་སེམས་�ི་མཚན་ཉིད་ཅིག་ཅར་�་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་གཞན་
མཛ�ད།
 དང་། ཤིན་�་དག་པས་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་དང་། རབ་�་དག་པས་�ག་མ་མ་�ས་པར་མཐོང་བའོ། །ཚ�ག་དང་�ལ་བའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བ་�ེ་�ོད་�ི་ཆོས་�མས་�ི་ཚ�ག་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་
དག་པས་དེའི་དོན་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་ལོག་པ་མ�ེན་པ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་དེ་དག་གི་འ�ས་�་དང་�ོལ་ས་�མས་ཤེས་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་དེ་�མས་�ི་སོ་སོའ་� འ�ག་པ་མཐོང་བའོ། །�ེ་�ོད་�ི་དོན་�ིན་
ཅི་མ་ལོག་པ་�ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གསང་བ་དང་། �ིན་ཅི་ལོག་�ན་མོང་གི་�་�ོད་ཡིད་ད�ོད་པ་�མས་སོ། །�མ་�ེད་དང་�ལ་བའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། �མ་པར་དག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-494
པས་དེ་དག་ལ་�ོད་པའི་གང་ཟག་གི་དབང་པོ་�ོ་�ལ་�མས་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་དབང་པོའ་� �ོལ་ས་�མས་མ�ེན་པ་དང་། རབ་�་དག་པས་དབང་པོའ་� ཆོས་མ�ན་ཤེས་པའོ། །ཡིད་ད�ོད་ལས་འདས་པའི་
ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བས་ཆོས་�ིའི་དོན་ཐམས་ཅད་�ག་མཐོང་�་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་རང་གི་དོན་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་�ི་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཉིས་ཀ་�ག་མཐོང་�་མཐོང་བའོ། །རབ་�་
དག་པས་ཚ�ག་དང་ཡི་གེ་ལས་འདས་པའི་དོན་མཐོང་བའོ། །�ེ་བ་གཅོད་པའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བས་འཁོར་བའི་ཆོས་�མས་�ི་�་མཐོང་བ་དང་། �མ་པར་དག་པས་དེའི་�ེན་ཉོན་མོངས་པ་�མས་�ི་མཚན་ཉིད་མཐོང་
 ༄༅། །བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་དེ་དག་གི་�ས་དང་མཚན་ཉིད་མཐོང་བ་དང་། རབ་�་དག་པས་དེ་དག་ལས་�མ་པར་�ོལ་བ་མཐོང་བའོ། །མཚན་ཉིད་དང་�ལ་བའི་ཤེས་རབ་�ི་མཐོང་བས་རང་གི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ཞེ་བ�ད།

སེམས་�ི་འ�་བའི་ཚད་ཟིན་པ་དང་། �མ་པར་དག་པས་དེ་ཉིད་�་སེམས་�ི་མཚན་ཉིད་ཅེར་མཐོང་�་མཐོང་བ་དང་། ཤིན་�་དག་པས་ཕ་རོལ་སེམས་ཅན་�མས་�ི་སེམས་�ི་འ�་བ་མཐོང་བ་དང་། རབ་�་དག་པས་
�ས་ག�མ་�ི་སེམས་ཅན་ཕ་རོལ་�ི་སེམས་�ི་འ�་བ་དང་། �ོག་པ་དང་། མི་�ོག་པ་དང་། བསམ་པའི་�ད་པར་�མས་�ས་གཅིག་ལ་ཤེས་པའོ། །དེ་�ར་ཤེས་རབ་�ི་མངོན་ཤེས་�ག་ལ་བཞི་ཚན་�་ད�ེ་བས་ཉི་�་�་

12-495
བཞིའོ། །བཞི་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པའི་མངོན་ཤེས་�ག་ལ། ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་མངོན་�་�ར་པའི་མངོན་ཤེས་�ིས་མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་�ི་�ེ་གནས་�ས་གཅིག་ལ་ཤེས། མེ་ལོང་�་�ས་
འདས་པའི་ཤེས། མཉམ་པ་ཉིད་�ིས་ད་�འི་ཤེས། སོ་སོར་�ོག་པས་མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་�མས་�ི་འཆི་འཕོ་ཤེས། �་བ་�བ་པས་འདས་པའི་ཤེས། མི་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་�ི་མཐོང་བ་�མ་པར་དག་པའི་མངོན་
ཤེས་�ིས་ད་�འི་སེམས་ཅན་�མས་�ི་འཆི་འཕོ་ཤེས་པའོ། །�་པ་ཆོས་ཉིད་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མཐོང་བའི་མངོན་ཤེས་�ག་པོ་�ེས་པའི་�ས་ན་རང་དོན་མཐར་�ིན་པས་གཞན་དོན་�ི་མཛད་པ་ལ་�ོད་པའོ། །ཆོས་
མཛ�ད།
 ཐམས་ཅད་�ོས་པ་དང་�ལ་བར་�ོགས་པའི་མངོན་ཤེས་�ིས་ད�ལ་བའི་�ེ་གནས་�མས་�ས་གཅིག་ལ་མཐོང་ཞིང་དེ་ཉིད་�་�ལ་པ་འ�མ་�ག་�་མ་འ�ེད་པར་�ས། མཚན་མ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་�ོགས་པས་ཡི་
�གས་�ི་�ེ་གནས་དང་ཚ�་ཚད་དང་། �ག་བ�ལ་དང་། ལས་དང་ལས་�ི་མཐའ་མཐོང་བས་བ�ེ་བ་�ེས་ནས་�ལ་པ་�ངས་མེད་ག�མ་འ�ེད་པར་�ས། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་འོད་གསལ་�་�ོགས་པས་�ོལ་
སོང་གི་�ེ་གནས་དང་། �ག་བ�ལ་དང་། ཚ�་ཚད་དང་། ལས་དང་ལས་�ི་མཐའ་�མས་མཐོང་བས་བ�ེ་བ་�ེས་ནས་�ལ་པ་�ངས་མེད་�ག་�་འ�ེད་པར་�ས། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་�་�ོགས་པས་མིའི་�ེ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-496
གནས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བས་བ�ེ་བ་�ེས་ནས་�ལ་པ་�ེ་བ་�ག་བ�་བ�་འ�ེད་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་གམ་བདག་གིས་�ོང་པར་�ོགས་པས་�་མ་ཡིན་�ི་�ེ་གནས་དང་མཚན་ཉིད་མཐོང་བས་�ལ་པ་
ད�་�ི་དང་ད�་�ོང་འ�ེད་པར་�ས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཚ�ག་དང་�ལ་བར་�ོགས་པས་�་�མས་�ི་�ེ་གནས་དང་ཚ�་ཚད་དང་�ང་བའི་�ས་ཤེས་པས། དེ་ཉིད་�་�ལ་པ་བ�་�ག་ད�་�ོང་ད�་བ�་འ�ེད་པར་�ས་
པའོ། །དེ་�ར་གཞན་དོན་�ི་མ�ེན་པ་རང་ཤར་བས་འ�ོ་བའི་རིགས་མི་འ�་བ། ད�ལ་བ་ཉེར་གཅིག་དང་། ཡི་�གས་བཞི་དང་། �ོལ་སོང་གཉིས་དང་། མི་བཞི་དང་། �་མིན་ག�མ་དང་། �་ལ་�ེ་�ག་མང་ཡང་
 ༄༅། །ཁམས་ག�མ་�་བ�ས་ཏེ། �་དང་�ག་གི་�ེ་གནས་དང་། ག�གས་དང་། ལོངས་�ོད་དང་། �ོད་ལམ་དང་། འ�་ཤེས་དང་། མཚན་ཉིད་�མས། མངོན་ཤེས་�ག་པོ་དེ་དག་གིས་མཐོང་ཞིང་

ཐེག་མཆོག་
དབང་པོ་དང་�ོབས་ཤེས་པའོ། །དེ་�ར་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་མངོན་ཤེས་དབང་པོའ་� �ལ་མཐོང་བ་�ག་དང་། དབང་པོ་�ག་གིས་ཕ་རོལ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་�མ་�་ནི་ཟག་པ་མེད་པའོ། །�བས་འདིར་�ལ་ལ་
�ོས་ནས་ཟག་བཅས་ཟག་མེད་�་བ�ོད་དེ། �ལ་ཆོས་ཅན་འ�ལ་�ང་ཟག་བཅས་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་�ོས་�ལ་མ་འ�ལ་པ་ཟག་མེད་གཉིས་མཇལ་བའི་�ོ་ལ་དེ་�ད་བ�ོད་ལ། རང་བཞིན་�་�ོགས་�ེད་�ི་�ོ་
ཉིས་བ�་ ཞེ་ད�།

12-497
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཉམ་པ་ཟག་མེད་དང་། སོ་སོ་�ེ་བོའ་� ཟག་བཅས་�་ཤེས་པར་�འོ། །�ག་པ་སངས་�ས་�ི་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་�་ཟག་པ་མེད་པའི་མངོན་ཤེས་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པ་�ག་ནི། དེ་�ར་�མ་�་
�ོགས་ནས། གནས་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�་�ས་པས་དངོས་པོའ་� གནས་�གས་�ིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་ཞིང་གནས་པ་དང་། ངོ་བོ་�ར་�ས་པས་�་ག�མ་�ིས་བ�ས་པའི་�ང་བ་�མས་མཐོང་བ་དང་། མ�ེན་པ་ཡེ་
ཤེས་�་�ས་པས་�ར་�ི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དེ་དག་�ས་གཅིག་�་མཐོང་བ་དང་། མཛད་པ་�ིན་ལས་�་�ས་པས་�ལ་པ་�འི་མཛད་པ་�མ་�་�་�ག་མཐར་�ིན་པའི་�གས་�་མངོན་པར་ཤེས་པ་�མ་�་�་�ག་�ས་
མཛ�ད།
 གཅིག་�་མཐོང་བ་དང་། དེ་�ར་�ས་ནས་ཆོས་ཉིད་འགག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོད་པའི་མངོན་ཤེས་དངོས་པོའ་� �ང་བ་�ོག་�་�ར་ཚད་མཐོང་བ་དང་། མཚན་མ་རང་སར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་གནས་པའི་
མངོན་ཤེས་�ོང་པ་ཉིད་�ི་�ང་བ་དང་། མི་�ང་བ་དབང་པོ་དང་། ཤེས་པ་དང་། སེམས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་། �གས་�ེའི་ཆ་ལས། �ོག་�་�་ག�མ་རང་�ད་�ི་ཞེན་པས་བཅིངས་པར་�ར་པ་དང་།
�ར་ཤེས་�འི་�ིབ་པས་བཅིངས་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པས་ན་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཆེན་པོའ།ོ །དེ་�ར་མངོན་ཤེས་�ག་གི་དང་པོ་ལ་�ག་�་�་བ�ད། གཉིས་པ་དང་ག�མ་པ་ལ་ཉི་�་�་བཞི་བཞི། �ག་མ་ག�མ་ལ་�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-498
�ག་�ེ་ཆ་ཤས་ད�ེ་ན་བ�་�མ་�་�་བཞིའོ། །དེ་དག་�ང་�ག་ཚན་�ག་ལ་འ�་ལ། �མ་�་�་�ག་པོ་�མས་�ི་�་པ་དབང་པོའ་� �ལ་མཐོང་བ་�ག་ཟག་བཅས་སོ། །�ག་ཚན་དང་པོ་�འི་དབང་པོ་�ག་གི་ཕ་རོལ་
མཐོང་བ་�མ་�་ཟག་མེད་དོ། །ཐ་མ་ཤིན་�་ཟག་མེད་�་ཤེས་པར་�འོ། །དེ་དག་�ང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། དེ་�ར་ཤར་བའི་རིགས་�ི་�་དེ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་�ག་འཆར་ཏེ། �ོན་�ི་�ེ་གནས་ཤེས་པ་དང་། འཆི་འཕོ་
དང་། �ེ་བ་ཤེས་པ་དང་། ཕ་རོལ་�ི་སེམས་ཤེས་པ་དང་། �ང་བ་�ོག་�་�ར་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དང་། རིགས་�ག་གི་གནས་མཐོང་ཞིང་ཤེས་པ་དང་། དབང་པོ་�མས་�མ་པར་དག་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་�ག་
 ༄༅། །འཆར་རོ་ཞེས་སོ། །བཞི་པ་ག�ངས་�ི་ཐོབ་�ལ་ནི། �ོན་ཐོས་པའི་ཆོས་�་�ར་ཏོ་ཅོག་�ས་གཅིག་�་འཆར་ཞིང་། �ོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་�ང་ཚད་མེད་པ་འཆར་བས་ན་ཆོས་ཉིད་

ཐེག་མཆོག་
�ི་བར་དོ་ཞེས་�་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། དེའི་ཚ�་མི་བ�ེད་པའི་ག�ངས་�མས་�ང་རང་གི་�ད་ལ་�ེ་�ེ། �ོན་�ི་ཆོས་�མས་ཐམས་ཅད་�ད་ལ་�ས་གཅིག་�་འཆར་རོ། །དེ་བཞིན་�་�ར་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་�མས་�ང་
འཆར་བས་ན་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ཞེས་�འོ་ཞེས་སོ། །�་པ་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་�ེ་�ལ་ནི། དེའི་ཚ�་ཆོས་ཉིད་�མ་པར་དག་པའི་ངང་�་�ོའ་� འ�ག་པ་ཟད་ནས་མི་�ོག་པར་གནས་པའོ། །ཟད་�གས་ནི། གང་ལ་ཟད་ན་རང་
ཉིས་བ�་ �་བ�།

12-499
གི་�ད་ལ་ཟད། ཇི་�ར་ཟད་ན། གོང་གི་ཡོན་ཏན་�ི་�ང་ཆར་འཛ�ན་པ་ཆོས་ཉིད་�མ་པར་དག་པའི་�ལ་�་ཟད། དེའི་ཚ�་�ང་བ་དེ་གང་ཡིན་ན། ཆོས་ཉིད་ཟད་པའི་�ང་བ་ཤར་བས་�མ་�ོག་ངན་པ་�ར་ཞེན་དང་།
�ིས་ལེན་དང་། བཟང་བ་མངོན་ཤེས་དང་། �ེས་�ན་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཏན་ནས་མི་�ེ་བ། ནམ་མཁའ་དག་པའི་ངང་�་�འོ། །ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ན་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ད་ལ་རང་བཞིན་�་ཤར་བས། �མ་པར་�ོག་
པ་ངན་པ་ནི་གཏན་ནས་མི་�ེ་ཞེས་སོ། །�བས་འདིར་དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་�ོལ་�ལ་དང་འ�ལ་�ལ་�མས་ཤེས་པར་�འོ། །དེའང་ག�ང་�ང་ཟད་མང་བས་ལོགས་�་བ�ན་པ་ནི་འོག་�་འ�ང་ངོ་། །�ག་པ་�ན་
མཛ�ད།
 �བ་�ི་ཐིམ་�ལ་ནི། �ར་ཤར་བ་�མས་ད་ནང་�་�ད་པ་�ེ། ཐིམ་�གས་བ�ད་�ས་གཅིག་ལ་འ�ང་བ་ནི། �གས་�ེ་�གས་�ེ་ལ་ཐིམ་པ་དཔེར་ན་ཉི་མ་�ས་པའི་ཚ�་ཟེར་འ�ས་པ་�་�། རིགས་�ག་གི་�ང་ཆ་རང་ངོ་
ལ་མི་�ང་བར་མ་དག་པ་འ�ལ་པའི་མིང་མེད་དེ་གཟིགས་�ང་ལས་འདས། འོད་འོད་ལ་ཐིམ་པས་ནམ་མཁའ་ལ་འཇའ་ཚ�ན་ཡལ་བ་�ར་འོད་དང་ཁ་དོག་མཚན་མའི་རིས་མེད་དེ། �ོང་པ་ངོས་ག�ང་དང་�ལ་བའི་
ད�ིངས་�་རོ་གཅིག །�་�་ལ་ཐིམ་པས་�མ་པའི་�་�ར་ཤེས་�་ནང་�་གསལ་ལ། མཚན་མ་རིས་ཅན་�ི་ཞལ་�ག་�་�བ་པ་མེད་དེ་�མ་པར་དག །ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐིམ་པས་མ་པང་�་�་�གས་པ་�ར་ཆོས་ཉིད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-500
མ་�་གཉིས་མེད་�་འ�ེས་ཏེ་ངོས་ག�ང་མེད། གཉིས་མེད་གཉིས་མེད་ལ་ཐིམ་པས། �་བོ་ལ་�་བོ་ཐིམ་པ་�ར་གདོད་མར་�ོལ་བས་ཆོས་�ར་རོ་གཅིག་�ེ། ངོ་མཉམ་ད�ེར་མེད་�ོས་པ་དང་�ལ་ལོ། །མཐའ་�ོལ་
མཐའ་�ོལ་ལ་ཐིམ་པས། ནམ་མཁའ་ལ་ནམ་མཁའ་ཐིམ་པ་�ར། �ོང་པ་ལ་གཏད་པའི་�ལ་མེད་དེ་བསམ་�ལ་ལས་འདས། མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་ལ་ཐིམ་པས་�འི་ཆོན་ཐག་བ�ལ་བ་�ར་
ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་ལ་འ�ས་ཏེ་�་ཐིམ། དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་ངོ་བོ་ལ་ཐིམ་པས་སེང་གེས་གངས་ཟིན་པ་�ར་ཡ་ང་དང་བག་ཚ་མེད་དེ་རིག་པ་རང་�ལ་ལ་�ིན་ནོ། །དེ་དག་�ང་རང་ཤར་ལས། �ེ་�ོགས་པོ་དག་�ན་
 ༄༅། །�བ་�ི་�ང་བ་ལ་རང་གི་དེ་ཉིད་�ོབས་�་�ར་ནས་བདེན་པ་མཐོང་བའི་ཚ�་ཐིམ་�གས་བ�ད་པོ་ཤེས་པར་�འོ། །དེ་ཡང་�གས་�ེ་�གས་�ེ་ལ་ཐིམ་པ་དཔེར་ན་ཉི་མ་�བ་པའི་ཟེར་�་�འོ། །

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ང་གཅིག

ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་མ་པང་�་�་འ�ག་པ་�་�འོ། །འོད་ལ་འོད་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་འཇའ་ཚ�ན་ནམ་མཁའ་ལ་ཡལ་བ་�་�འོ། །�་ལ་�་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་�མ་པའི་�་�་�འོ། །གཉིས་མེད་ལ་
གཉིས་མེད་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་�་བོ་ལ་�་བོ་ཐིམ་པ་�་�འོ། །མཐའ་�ོལ་ལ་མཐའ་�ོལ་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་ནམ་མཁའ་ཐིམ་པ་�་�འོ། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་ངོ་བོ་ཀ་དག་ལ་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་སེང་

12-501
གེས་གངས་ཟིན་པ་�་�འོ། །མ་དག་པ་འཁོར་བའི་�ོ་དག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ོ་ལ་ཐིམ་པ་ནི་དཔེར་ན་�འི་ཆོན་ཐག་བ�ལ་བ་�་�འོ་ཞེས་སོ། །�་པ་དེ་དག་�་�ོལ་བར་�ེད་པ་གནད་�ི་མན་ངག་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་
གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་དོན་�ི་མན་ངག་གིས་གནད་�་བ�ེག་པ་དང་། �ས་ག�མ་གནད་�ི་མན་ངག་གིས་དམིགས་�་གདབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཚ�་འདི་དང་བར་དོ་གཉིས་ཀར་གནད་�་བ�ན་ཐབས་བ�ན་པ་�ེ། ངོ་བོ།
རང་བཞིན། �གས་�ེ་ག�མ་�ི་གནད་ག�མ་ལས། ངོ་བོའ་� གནད་ནི་རང་ཐོག་�་ངོ་ཤེས། ཡིན་ཐོག་�་ཐག་ཆོད། �ོལ་ཐོག་�་གདེང་བཅའ་བ་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། རང་བཞིན་འོད་�་�ང་ཡང་། ངོ་བོ་རིག་
མཛ�ད།
 གདངས་གཅིག་ལས་མ་འདས་པའི་རང་གི་རིག་པ་�ོང་གསལ་ཟང་ཀ་དེ་ཀ་དག་གི་རང་ངོ་ཡིན་པར་ཐག་བཅད་པ་ནི་མཐར་�ག་གི་�ོལ་ས་ཅེར་མཐོང་�་ངོ་�ད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། དེའི་ངང་དེ་བཏང་བཞག་མེད་པ་
རང་བཞིན་�ི་བསམ་གཏན་�་ཐག་�ད་�ིས་བཅད་ལ་མ་ཡེངས་ལ་མི་འཛ�ན་པས་བ�ོམ་པའོ། །ག�མ་པ་ནི། དེའི་ཚ�་བ�ོམ་�་�ོམ་�ེད་ལས་འདས་པའི་རིག་པ་ཟང་ཐལ་�་ཤར་ཞིང་�ོལ་བས་བཟང་ངན་�ི་�ོག་
ཚ�གས་མ་�ངས་པར་རང་�ོལ་བའི་གདེང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་ལ་�ོས་པར་�ེད་པ་�ེ། གནད་གལ་པོ་ཆེའི་ཆིངས་གཅིག་ཐལ་ལོ། །རང་བཞིན་�ི་གནད་ལ་�་ཚ�གས་�་�ང་ཡང་�ང་ངོ་ལས། དོན་རང་གསལ་�ེན་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-502
ཡེ་ཤེས་གཅིག་�་�བས་�བ་པར་བ�ས་ཏེ་རང་གསལ་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་�་ལ་བ�ས་ནས་བ�ོམས་པས། དེའི་འཛ�ན་པ་ཡང་�ོལ། ལས་གཞན་ཡང་མེད་པ་ནི། འོད་�ང་ཆོས་ཉིད་�་�ོལ་བའི་གདམས་པ་�ེ། ཕར་
ལ་བ�ས་པས་�ར་ལ་གསལ་བའི་རིག་པ་�ད་ཅིག་�ེན་པར་�ད་པའི་ངོ་བོ་ངོ་�ད་པ་�ེ། �ང་བ་ལ་བ�ས་ན་མཐའ་ཡས་�ང་། རིག་པ་ལ་བ�ས་ན་གཅིག་�ང་མེད་པ་ཟང་མར་རང་ཤར་བས། �ོལ་ས་པར་�ིས་
བཏབ་པའི་མན་ངག །གནད་གལ་པོ་ཆེའི་ཆིངས་གཉིས་ཐལ་ལོ། །�གས་�ེའི་གནད་ནི། �ིའི་ག�ལ་�ལ་�་ཚ�གས་པའི་�ེན་རེ་ལ་ནང་གི་ག�ལ་�ེད་དམ་འཆར་བའི་རིག་པ་�་མ་འ�ོ་�ས། �ིར་འ�ོ་བའི་�ེས་མི་
 ༄༅། །བཅད། རང་ངོ་མི་བ�ག །ནང་�་མི་དགག་པར་གང་ཤར་དེ་ཀའི་ཐད་དེར་ཅོག་གིས་བཞག་ལ། བར་མེད་�ི་ཤེས་པ་�ེན་པར་ཟང་ངེ་ཐལ་ལེ་བ་དེ་ངོས་བ�ང་བས། �ོལ་ས་ཅེར་མཐོང་�་ཟིན་ཏེ།

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ང་གཉིས།

ཤར་�ོལ་རང་ཡལ་�ི་རིག་པ་ཧར་སངས་བར་མེད་�ེན་པར་ཟང་ཐལ་བ་དེ་ཀ་འདི་དང་བར་དོའ་ཤ� ེས་པ་འཆར་�ེད་མ་འགགས་པ་ལ་ངོས་བ�ང་བས། ཀ་དག་�གས་�ེའི་རིག་པ་ཟིན་ནས་�ོལ་བ་�ེ། གནད་གལ་པོ་
ཆེའི་ཆིངས་ག�མ་ཐལ་ལོ། །འདི་ག�མ་ནི་གསང་བ་�ིང་གི་བ�ད་�ི་ཡང་�ན་�ི་ཐིགས་པ་རབ་�་གསང་བ་�ེ། ཁ་འ�མས་ལ་ཆོད་ཆེ་བ། མདོ་འ�ས་ལ་ཆིངས་ཆེ་བ། གནད་ཟབ་ལ་གལ་ཆེ་བ། �ིང་གི་�་མཆོག་

12-503
དག་ལས་གཞན་ལ་གསང་བའི་�ས་གདབ་པའི་མན་ངག་གོ །འདི་ནི་�ད་�ི་�ོ་�ེའི་གནས་ལས་རང་གིས་�ེད་པ་�ེ། འདི་དང་གཞན་ཡང་མང་པོ་དག་རང་གིས་�ོགས་�ང་གཞན་ལ་བཤད་པས་ནི་མི་གོ །བ�ན་པས་ནི་མི་
�ོགས། �ར་རང་ལ་ཐིམ་ཞིང་�བ་པ་�་མཚ�་ལས་�་བོ་བབས་པ་�ར་དེ་ཉིད་�་ཐིམ་པ་བཞིན་ནོ། །གནད་ག�མ་�ང་དང་�ར་བ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ནི། །རང་བཞིན་ཉིད་ལས་ངོ་བོར་
�བ། །�ང་�ལ་གཅིག་�་མ་ངེས་པས། །འ�ག་པའི་ལམ་ཡང་ཐ་དད་དོ། །ངོ་དང་ཤེས་དང་�ོལ་མཐོང་གིས། །འ�ག་དང་མཐོང་དང་གོམས་པ་ལས། །ངོ་ཤེས་པ་ལས་རང་ངོ་�ེ། །ཡིད་ཆེས་པ་ཡི་�ག་སའོ། །ཐག་ཆོད་
མཛ�ད།
 པས་ནི་གདེང་�་�ད། །དེ་�ར་ག�མ་�ིས་ངེས་པའི་ལས། །ངོ་བོ་�ོགས་པས་�་འགགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་བཤད། །འདི་འ�་གཅིག་�་མ་ངེས་པས། །གང་�ར་བཏགས་པ་དེ་�ར་�ང་། །�་
ཚ�གས་མིང་གི་གདགས་གཞི་ལས། །�་ཚ�ག་�་མའི་�ོས་པར་�ང་། །ངེས་མེད་མིང་ནི་�་ཚ�གས་ལས། །དོན་�ང་བཏགས་པ་ཙམ་�ིས་�ོང་། །�ོང་ཉིད་གང་�འང་མ་�བ་པས། །རང་བཞིན་དག་པ་�ར་�ང་ངོ་། །
གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་�གས་�ེ་བཤད། །ག�ལ་�འི་�ལ་ནི་�་ཚ�གས་པས། །ག�ལ་�ེད་�་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །རིགས་དང་དབང་པོའ་� �མ་འ�ལ་ལས། །འཁོར་འདས་�ོགས་པ་ཐ་དད་དེ། །དེ་ཉིད་སོ་སོའ་� �ལ་བཞག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-504
ན། །མ་བཅོས་དོན་�ི་དགོངས་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ས་ག�མ་གནད་�ི་མན་ངག་གིས་དམིགས་�་གདབ་པ་ལ། �ས་ག�མ་�ི་གནད་དང་ཐབས་�ི་མན་ངག་གཉིས་ལས། གནད་ལ་ག�མ་�ེ། འ�ག་པ་
ཤེས་པའི་གནད། �ོལ་བ་རང་ངོའ་� གནད། མཐར་�ིན་པ་ངོ་ཤེས་པའི་གནད་དོ། །དང་པོ་ནི། རིག་པ་ཕར་འོད་གསལ་�ི་�ང་བ་ལ་འ�ག་�ས་གདངས་རང་�ང་�་ཤེས་པ་དང་། འོད་�ང་�ར་རིག་པ་ལ་འ�ག་�ས་
རང་ས་ཀ་དག་�་ཟིན་པའི་ངང་དེ་ལ་མི་གཡོ་བར་ཤེས་པར་�འོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་ཚ�་�ི་ནང་གསང་བ་ག�མ་�ི་�ོལ་བ་རང་ངོ་ན་གནས་པས་རང་ས་ངོ་ཤེས་པའི་གདམས་ངག་ངོས་བ�ང་�ེ། དེའང་
 ༄༅། །�ང་པོའ་� བདག་འཛ�ན་དེངས་ནས་�ས་འོད་གསལ་�་�ོལ་བས་ཆོས་ཉིད་རང་ངོ་ལ་གནས། འ�ང་བ་�་རགས་�ི་�ོས་པ་ལས་�ོལ་བས། �ང་བ་འོད་གསལ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་གནས། ཉོན་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ང་ག�མ།

མོངས་པ་�་རགས་ལས་�ོལ་བས་རིག་པ་མ་ལ་�་ཐིམ་�་གནས་པའོ། །དེའང་�ིའི་འ�ལ་བ་དག་པས་རིག་པ་ཆོས་ཉིད་མ་དང་�ད་ཤེས་པ་དང་�ང་བའི་�ེན་�་ཚ�གས་�ལ་�་�ང་བའི་དངོས་པོ་�་རགས་ལས་�ོལ་
བས་མ་�་གཉིས་མེད་�་�ོལ་ལོ། །ཇི་�ར་�ོལ་ན། འ�ང་བ་སའི་མཚན་ཉིད་རང་དག་པས་�ས་�ི་ཤས་བཅིངས་པ་ལས་�ོལ། �་དག་པ་ལས་�ག །མེ་དག་པས་�ོད། �ང་དག་པས་ད�གས་�ིས་བཅིངས་པ་ལས་

12-505
�ོལ་ཏེ། �མ་�ོག་གི་�་མེད། ཤ་�ག་རང་�ད་�་འཛ�ན་པ་ལས་�ོལ་བས། ནང་རིག་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པའི་�ི་མ་མེད་པས་ཡེ་ཤེས་�ར་རང་�ང་། ཤེས་�འི་�ི་མ་མེད་པས་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་གཉིས་�་མེད་དེ། རང་ངོ་
དེ་�ར་གནས་པ་དེ་�ོགས་པས། ད་རིག་པ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་�ེ་མི་�ིད། འཁོར་བ་ལས་�ི་�མ་�ིན་ལས་�ོལ་ཏེ། རིག་པ་རང་ངོ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་གནས་མི་�ིད་པས། གསང་བ་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡོད་པ་དང་།
མེད་པ་དང་�ག་པ་དང་ཆད་པ་དངོས་པོ་དང་�ོང་པའི་ཆ་གང་�འང་མ་�ང་བས། �ིའི་ཆོས་�ལ་དང་�ལ་ཅན་དང་། ནང་གི་ཆོས་�མ་པར་�ོག་པ་ཐ་དད་�་འཛ�ན་པ་དང་། གསང་བའི་ཆོས་རིག་པ་ཉིད་ལ་འཛ�ན་པ་ཙམ་
མཛ�ད།
 ཡང་མེད་པའི་རང་ངོ་ངོ་ཤེས་པར་�ེད་པའོ། །ག�མ་པ་མཐར་�ིན་པ་ངོ་ཤེས་པའི་གནད་ནི། རིག་པ་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་རང་�ལ་�་�ིན་ནས་ཀ་དག་དང་�ན་�བ་ད�ེར་མེད་ལ་གནས་པ་དེ་ངོས་ཟིན་པར་�ེད་པ་�ེ།
འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ས་དེར་དག་པས་�་མ་འ�ལ་མ་�ོང་བའི་�ད་ཆོད། ད་འ�ལ་མི་�ིད་པའི་�་ཐོབ་པར་རིག་པ་ཉིད་�ོག་ས་མེད་དེ། འཁོར་བའི་འ�ལ་�ང་། �ང་འདས་�ི་དག་�ང་ད�ིངས་དེར་�བ་
�ས་ཡོད་མེད་�ག་ཆད་གང་�་འང་མ་�བ་པས་འཁོར་འདས་ལ་�ོས་ཏེ་གཞི་�ོལ་ལ་སོང་བ་�ན་�བ་ཐིམ་�ལ་�ི་�ས་དེར་ངོ་ཤེས་པར་�འོ། །འདི་ནི་རིག་པ་རང་ངོའ་� གནད་གལ་པོ་ཆེའོ། །གཉིས་པ་ཐབས་�ི་མན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-506
ངག་ལ་གཉིས་ལས། �ོན་རོལ་�ི་མན་ངག་ཚ�་འདིར་གནད་ག�མ་ལ་གོམས་ཤིང་ངོ་�ད་པ་དེ་�ར་འ�ིས་པའི་�ལ་�་�ིན་�ས་ངོ་ཤེས་པ་�ར་དེ་�ས་ཐེ་ཚ�མ་མེད་པར་�ོལ་བ་དང་། འདིའི་�ས་�ི་མན་ངག་ནི་རིག་པ་
�ོན་པོ་གཞི་ནས་འཕགས་པ་�ར་མདའ་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པའི་�མ་པ་�ར་�ད་ཅིག་གིས་རང་ངོ་ཤེས་པས་�ོལ་བ་དང་། རིག་པ་�ལ་པོ་ཅིར་�ང་བའི་�ད་པར་�་མ་�ོགས་པས་�ར་�ི་ཟབ་མོ་ཉམས་�་�ངས་པའི་
�ོབས་�ི་�ད་�ིས། སེང་�ག་མངལ་�་དང་�ལ་བའི་�ལ་�་�ོས་པ་དག་པས་�ད་ཅིག་མ་�་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་�ལ་གང་�ང་�་�ོལ་བའོ། །དེ་དག་�ང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། འདིའི་�ས་ནི་
 ༄༅། །ག�མ་�ེ། འ�ག་པའི་�ས་དང་། �ོལ་བའི་�ས་དང་། མཐར་�ིན་པའི་�ས་སོ། །འ�ག་པའི་�ས་ནི་གཉིས་ཏེ། རིག་པ་འོད་ལ་ཕར་འ�ག་པ་དང་། འོད་རིག་པ་ལ་�ར་འ�ག་པའོ། །�ོལ་བ་

ཐེག་མཆོག་
ནི་ག�མ་�ེ། རིག་པ་ཉིད་�ེན་�མས་དང་�ལ་བས་འ�ང་བ་ལས་�ོལ་བ་དང་། རིག་པ་ལ་�ི་མ་མེད་པས། ཉོན་མོངས་པ་ལས་�ོལ་བ་དང་། རིག་པ་ཉིད་མཐའ་གང་�་ཡང་མ་�ང་བས་�ི་ནང་གི་ཆོས་ལས་�ོལ་
བའོ། །མཐར་�ིན་པ་ནི་རིག་པ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་�ང་བ་�ས་གཅིག་ལ་�ོལ་བར་བ�ན་པའོ། །ཐབས་ནི་གཉིས་ཏེ། �ོན་རོལ་�ི་གདམས་པའི་གནད་དང་། འདི་�ས་�ི་རིག་པ་�ོ་�ལ་�ི་�ད་དོ་ཞེས་སོ། །དོན་
ཉིས་བ�་ ང་བཞི།

12-507
ག�མ་པ་རང་�ང་དབང་པོའ་� �ོལ་�ལ་�ིས་དོན་བ�་བ་ལ་ག�མ་�ེ། དབང་པོའ་� ད�ེ་བ་�ིར་བ�ན། �ོལ་འ�ལ་�ི་རིམ་པ་�ེ་�ག་�་བཤད། དབང་པོ་སོ་སོའ་� �ོལ་�ལ་�་ཆེར་བ�ོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དབང་པོ་
�ོ་�ལ་འ�ིང་ག�མ་ལ་ཐ་མ་དང་། འ�ིང་དང་། རབ་དང་། �ེ་མོ་དང་། �ལ་དང་། མཆོག་དང་། མཐར་�ིན་པ་དང་བ�ན་བ�ན་�ར་བས་ཉི་�་�་གཅིག་ལ། ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་�ལ་རེ། �མ་པའི་འ�ལ་གཞི་རེ། �ོགས་
པའི་ཚད་རེ། ཤེས་པའི་བ�ས་�གས་རེ། རང་�ང་ལ་�ོལ་�གས་རེ་�མས་སོ་སོར་འ�ང་བས། དབང་པོ་ཡང་ཉི་�་�་གཅིག་�་བཤད་དེ། རང་ཤར་ལས། �ེ་མོས་པའི་འཁོར་�མས་ཉོན་ཅིག །ངས་སེམས་ཅན་�ི་མ་
མཛ�ད།
 རིག་པ་བསལ་བའི་�ིར། �ང་བའི་འཆར་�གས་ཉི་�་�་གཅིག་ཡོད་པའི་�ིར། འདི་དག་�མས་བ�ན་�ིས་ཡིད་ལ་�ངས་ཤིག །དབང་པོ་ལ་�མ་པ་ག�མ་�ིས་བ�ན་ཏེ། རབ་དང་། འ�ིང་དང་། ཐ་མའོ། །རབ་ལ་
བ�ན་ཏེ། རབ་�ི་ཐ་མ་དང་། རབ་�ི་འ�ིང་དང་། རབ་�ི་རབ་དང་། རབ་�ི་�ལ་དང་། རབ་�ི་མཆོག་དང་། རབ་�ི་�ེ་མོ་དང་། རབ་�ི་མཐར་�ིན་པའོ། །དེ་ནི་རབ་�ི་ད�ེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མཐོང་�ལ་རེ། ཡེ་
ཤེས་�ི་�ང་བ་�ེ་�ལ་རེ། �ོགས་པའི་ཚད་རེ། གོ་བའི་�ས་རེ། ཤེས་པའི་བ�ས་�གས་རེ་ཤར་ནས་རང་རང་གི་�ང་བ་ལ་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །འ�ིང་ལ་ཡང་བ�ན་ཏེ། འ�ིང་གི་ཐ་མ་དང་། འ�ིང་གི་འ�ིང་དང་།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-508
འ�ིང་གི་རབ་དང་། འ�ིང་གི་�ལ་དང་། འ�ིང་གི་མཆོག་དང་། འ�ིང་གི་�ེ་མོ་དང་། འ�ིང་གི་མཐར་�ིན་པ་དང་། དེ་ལ་ཡང་ཡེ་ཤེས་�ེ་བའི་ཚད་རེ་འ�ང་ངོ་། །དེ་ནི་འ�ིང་གི་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་ལའང་བ�ན་ཏེ། ཐ་
མའི་ཐ་མ་དང་། ཐ་མའི་འ�ིང་དང་། ཐ་མའི་རབ་དང་། ཐ་མའི་�ལ་དང་། ཐ་མའི་མཆོག་དང་། ཐ་མའི་�ེ་མོ་དང་། ཐ་མའི་མཐར་�ིན་པའོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་�ོལ་འ�ལ་�ི་རིམ་པ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ནི། ཉི་�་ཁ་
�ོར་ལས། དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་�ེ་�ག་�་བ�ན་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་རང་གི་ཤེས་པ་མ་�ད་ཅིང་�ར་�་མའི་�ང་མེད་པ་�མས་ནི་�ང་བ་དེ་ལ་�ེད་པ་དང་། �ངས་པ་དང་། �གས་པ་དང་། འཇིགས་པ་
 ༄༅། །དང་། འ�་ཤེས་ཤོར་བ་ལ་སོགས་ཏེ། ཡང་འཁོར་བའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཁ་ལེན་ཏེ། ཡང་དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་གི་�ེ་�ག་�་འ�ལ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་�ར་ན་དབང་པོ་ག�མ་པོ་ནི། རབ་�ིས་

ཐེག་མཆོག་
�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་�ོལ་བར་འ�ར་རོ། །འ�ིང་ནི་ཞག་�་ན་བ�ན་པ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །�ད་ཅིག་མ་ཉི་�་�་གཅིག་ན་བ�ན་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཐ་མ་�མས་ནི་རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་ཁམས་�་ད�གས་
�ང་ནས་བར་དོ་མེད་པར་སངས་�་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པས། འདི་ལ་ག�མ་�ེ། དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་�་འ�ལ་པའི་�ལ། �ོལ་བའི་�ལ། �ད་པར་ལ་�ོངས་པ་བ�ོག་པའི་�ལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། �ར་�་མའི་གསང་
ཉིས་བ�་ ང་�།

12-509
ཆེན་ངེས་པའི་�ང་ཆོས་འདིའི་�ོ་མ་མཐོང་བ་�མས་དང་། མཐོང་ཡང་ཕོ་ཚ�ད་དང་། ལེ་ལོ་དང་། གཡེང་བའི་དབང་�་སོང་བ་དབང་པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་�མས་ཆོས་ཉིད་བར་དོའ་� རང་�ང་དེ་ལ་དབང་མ་ཐོབ་པས་རབ་�་
�ེད་པ་དང་། ངེས་པ་མ་�ེད་པས་རབ་�་�ངས་བ་�ེ། ཕ་གི་�་ཅི་ལས་�ང་ངམ་�མ་པ་དང་། ངོ་མ་འ�ོད་པས་�གས་�གས་པ་�མ་པ་དང་། �ར་�ད་ཅིག་�ང་མངོན་�མ་ཉམས་�་མ་�ངས་པས་�ང་བ་འདི་ཅི་ཡིན་
དབང་པོ་འ�ལ་ལམ་�མ་པའི་འ�་ཤེས་�ིན་ཅི་ལོག་�་ཤོར་བ་ལ་སོགས་པ་�ེ། རང་�ང་ངོ་མ་ཤེས་པ་ཡང་འཁོར་བའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་�ིད་པ་བར་དོའ་� ཁ་བ�ད་ནས། དབང་པོ་ཉི་�་�་གཅིག་�་འ�ལ་པ་ཡོད་དོ། །ཇི་
མཛ�ད།
 �ར་འ�ལ་ན། �ང་བ་ཆེན་པོ་མཐོང་བའི་ཚ�། དབང་པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་�ན་�ི་�ལ་�ི་�མ་པར་བ�ང་བས་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་འ�ིང་གིས་དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཉམས་�ིས་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་རབ་�ིས་ངར་འཛ�ན་དེ་མ་
ཐག་�ེན་�་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་�ལ་�ིས་རང་མཚན་�་དམིགས་པས་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་མཆོག་གིས་གང་�འང་མ་ཤེས་པའི་གཏི་�ག་�་�ོངས་པས་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་�ེ་མོས་ཅི་ཡིན་�མ་�་�མ་�ེད་ཐེ་ཚ�མ་
�གས་པས་འ�ལ་ལོ། །ཐ་མའི་མཐར་�ིན་པས་དེ་ཉིད་�ལ་�ི་ཆ་བདག་�་བ�ང་བས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་ཐ་མས་གསལ་བ་དེ་དངོས་པོ་མེད་པར་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་འ�ིང་གིས་དངོས་པོ་ཞེན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-510
འཛ�ན་�་ཆགས་པའི་�ིང་པོར་བ�ང་བས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་རབ་�ིས་�ལ་ལ་ཡེངས་ཏེ་གང་�འང་མ་ཤེས་པ་�་�ང་གིས་�ང་བ་མཐོང་བ་�་�འི་�ོངས་བ་ལས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་�ལ་�ིས་ཤེས་པ་འཛ�ན་པའི་
�ེན་�་�ེད་པས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་མཆོག་གིས་�ལ་�་བ�ང་བར་བ�གས་པས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་�ེ་མོས་ང་ལ་འདི་�་�འི་�ང་བ་ཤར་�མ་�་དགའ་ག�ང་�་བ�ང་བས་འ�ལ་ལོ། །འ�ིང་གི་མཐར་�ིན་
པས་ངེས་པ་ལ་འཇོག་པས་རང་�ང་�་མ་ཤེས་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་ཐ་མས་མཛ�ས་པར་འཛ�ན་པས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་འ�ིང་གིས་མཛ�ས་པ་ལ་ཞེན་པར་འཛ�ན་པས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་རབ་�ིས་གང་�་མ་
 ༄༅། །བ�ང་ཡང་ཡེངས་པ་�ར་ངོས་ག�ང་མེད་པས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་�ལ་�ིས་�ང་བའི་�ལ་དེས་�་བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་བ�ང་བར་སོང་ནས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་མཆོག་གིས་�ད་ཅིག་

ཐེག་མཆོག་
འ�ར་བའི་ཆ་�ོག་མ་ཤེས་པས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་�ེ་མོས་�གས་དང་མཚན་མ་རིས་ཅན་�་བ�ང་བས་འ�ལ་ལོ། །རབ་�ི་མཐར་�ིན་པས་གང་�འང་མ་ཤེས་ལ་�ང་བ་ག�་བོའམ་�ོངས་པའི་དབང་གིས་འ�ལ་
ལོ། །འ�ལ་�ལ་ཐམས་ཅད་ཉི་�་�་གཅིག་པོ་འདིར་འ�ས་པས། བར་དོར་མ་འ�ལ་བ་ཤིན་�་གཅེས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་ད་�་�ིའི་�ང་བ་ཐ་མལ་པ་དང་། འོད་གསལ་�ི་ཆ་རང་�ང་�་�ད་ཅིག་མ་ལ་�ེན་ཡེ་རེ་རེ་ངོ་
ཉིས་བ�་ ང་�ག

12-511
ཤེས་པ་གཅེས་སོ། །དེའང་རང་ཤར་ལས། �ེ་ཉེ་བའི་འཁོར་�མས་ཉོན་ཅིག །སེམས་ཅན་�མས་ནི་བར་དོ་ལ་འདི་�ར་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�མ་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་ཉམས་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་དེ་མ་ཐག་པ་
ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་དམིགས་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་ཅི་ཡིན་�མ་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�མ་�ེད་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�ལ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�ལ་མེད་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�ིང་པོ་ལས་
འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་མ་རིག་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�ེན་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་བ�གས་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་ང་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་ངོ་མ་ཤེས་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་འཛ�ན་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་
མཛ�ད།
 འཛ�ན་པ་མེད་པ་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་འ�་ཤེས་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�ད་ཅིག་གིས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་�གས་ལས་འ�ལ་ལོ། །ལ་ལ་ག�་བོ་ལས་འ�ལ་ལོ། །བར་མ་དོ་ལ་སེམས་ཅན་
�ི་�ོ་ཉི་�་�་གཅིག་ཡོད་པའི་�ིར་ན། འ�ལ་�གས་གཅིག་ལ་�ང་བ་�ོགས་པར་འོང་�ེ། དེ་�ར་འ�ལ་�གས་རེ་རེ་ལ་�ང་བ་རེ་རེ་འཆར་རོ། །དེ་ནི་བར་དོ་ལ་འ�ལ་�གས་�ས་པར་བ�ན་པའོ་ཞེས་སོ། །གཉིས་
པ་�ོལ་བའི་�ལ་ལ་དབང་པོ་ཉི་�འི་རིམ་པ་ལས་མི་འདའ། དེ་ཡང་རབ་འ�ིང་ཐ་མ་ག�མ་ལས་མི་འདའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་རབ་�ད་ཅིག་ག�མ། འ�ིང་�། ཐ་མ་བ�ན་ནས་ཉི་�་�་གཅིག་ན་�ོལ་བའོ། །དེའི་ཐ་མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-512
ནི་རང་བཞིན་�ལ་པའི་ཞིང་�་�ེ་བ་ལས་�ོལ་མི་�ས་སོ། །རབ་�ི་མཐར་�ིན་པ་ནི་�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་ཀ་དག་�་�ོལ་ཏེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། �ར་མདའ་དག་ནི་ནམ་མཁའ་ལ། །�ག་པའི་�ལ་�་�ད་ཅིག་
ག�མ། །�ལ་པ་ཉིད་དང་བཅས་པར་ཡང་། །ངོ་བོ་ཉིད་ལ་རང་ཐིམ་མོ། །ཞེས་སོ། །རབ་�ི་�ག་མ་�ག་�་བ་�ོགས་པའི་�ད་ཅིག་ག�མ་�ིས་མཐར་�ིན་ནོ། །དབང་པོའ་� �ད་ནི་�ད་ཅིག་ལ་�ན་རིང་�ང་ཡོད་དེ།
ལ་ལ་ལ་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་གཅིག་ནས་�ག་གི་བར་ཐོགས་པའོ། །མཐར་�ིན་ནི་�མ་�ོལ་�ི་�ད་ཅིག་ག�མ་ལས་ཞག་ལ་མི་�ོས་སོ། །དེ་ནི་�ོགས་པའི་�ལ་ལས་�ང་ངོ་། །�མ་�ོལ་�ི་�ད་ཅིག་ནི་�ང་བ་ལ་
 ༄༅། །ཤེས་པ་ཤར་ནས་དེར་འ�ག་�མ་�་�ལ་�ོགས་པའི་�ན་ལ་�ད་ཅིག་མ་གཅིག་�་བ�ིས་པའི་�ད་ཅིག་ག�མ་ན་�ོལ་བའོ། །འ�ིང་དང་། ཐ་མའི་�ད་ཅིག་�མས་དེ་བས་�ན་རིང་བ་�ེ། �་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ང་བ�ན།

�ོགས་�ི་�ད་ཅིག་ལ་�ི་བས་ད་�་འཆད་དོ། །ག�མ་པ་�ད་པར་ལ་�ོངས་པ་�ོག་པའི་�ལ་ལ། �ོངས་པ་དང་། དེ་�ོག་པ་གཉིས་ལས། ཆ་ལ་�ོངས་པ་ནི་�ད་དང་མན་ངག་རབ་�་མང་བས་ལ་ལར་�ད་ཅིག་མ་
ག�མ་དང་། �་དང་། ལ་ལར་ཞག་ག�མ་དང་། ཉི་�་�་གཅིག་ལ་སོགས་པ་བཤད་པ་དག་ཤན་མ་�ེད་པར་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་དང་། �ོལ་བའི་�ད་ཅིག་གཉིས་གཅིག་�་བ�ང་ནས་འཆད་པའོ། །དེ་�ོག་པ་ནི་

12-513
གཉིས་ལས། རིགས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་གཉིས་གཅིག་ན་དབང་པོ་རབ་�ི་�ེ་མོ་ཆོས་ཅན་�ད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་�ོལ་བར་ཐལ། བསམ་གཏན་�ི་ཞག་གཅིག་ན་�ོལ་བའི་�ིར། འདོད་ན་རབ་�ད་ཅིག་མ་ག�མ་ན་�ོལ་
བར་བཤད་པ་དེས་གསལ་ལོ། །དེ་བཞིན་�་རབ་�ི་ཐ་མ་�ད་ཅིག་མ་�ག་ན་�ོལ་བར་ཐལ། ཞག་�ག་ན་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །འདོད་ན་རབ་�མས་གང་ཡིན་ཡང་�ད་ཅིག་ག�མ་ན་�ོལ་བས་གསལ་ལོ། །དེའང་
�བས་འཕོ་བའི་�ས་�ི་ཀ་དག་ལ་�ོལ་ཡང་�ད་ཅིག་ག�མ་�་ངེས་ཏེ། དང་པོ་ལ་ངོས་ཟིན། གཉིས་པ་ལ་�ོགས་པ་�ེས། ག�མ་པ་ལ་�ོལ་བའི་�ིར་རོ། །�ང་ནི། ཡེ་ཤེས་�ོན་མེ་ལས། དེ་ལ་�ད་ཅིག་�ོགས་པས་
མཛ�ད།
 �ེད། །བསམ་གཏན་ཞག་ནི་གནས་པའི་ཆ། །�མ་�ན་མི་�ན་�ད་པར་ལས། །འ�ེས་ཤིང་མ�ངས་ལ་མ་འ�ེས་�ན། །ཅེས་པས་གསལ་ལོ། །འདིར་རང་�གས་�ི་�ད་ཅིག་མའི་ཆར་ད�ེ་བ་ལ་རང་ངོ་ཤེས་པའི་
�ོགས་པས་�བ་ལ། བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ལ་�ོགས་པས་མ་�བ་�ེ། མ་�ོགས་�ང་རང་བཞིན་�ི་བསམ་གཏན་ལ་གནས་པ་ཡོད་པའི་�ིར་ཏེ། �ན་�བ་�ི་ཐ་མ་བཞིན་ནོ། །དེའང་�ད་ཅིག་མ་ལ་བསམ་གཏན་�ིས་
མ་�བ་�ེ། �ོགས་པའི་�ད་ཅིག་ལ་ཀ་དག་�་�ོལ་བ་བཞིན་ནོ། །བསམ་གཏན་དང་འ�ེལ་བའི་�་ཡོད་དེ་རབ་�ི་�ེ་མོ་ནས་ཐ་མའི་བར་བཞིན་ནོ། །བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ལ་�ད་ཅིག་མའི་�ོགས་པས་མ་�བ་�ེ་ཐ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-514
མའི་ཐ་མ་འ�ལ་པ་བཞིན། �ད་ཅིག་མ་འ�ེལ་བའི་�་ཡོད་དེ། འ�ིང་དང་ཐ་མའི་འ�ིང་ཡན་ཆོད་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་�ད་ཅིག་མ་དང་། བསམ་གཏན་�ི་ཞག་�ེད་པ་གལ་ཆེའོ། །བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ལའང་ཁ་ཅིག་
ད་�འི་ཞག་འདིར་འདོད་པ་ནི་ཤིན་�་མི་འཐད་དེ། �ང་རིགས་�ིས་�ོག་པའི་འོས་མ་ཡིན་ཏེ། �ོག་རིན་མི་ཆོག་པའི་�ིར་རོ། །�མ་ངེས་ལས། ལོག་པའི་ལམ་ལ་མཐའ་མེད་�ིར། །དེ་དག་འདིར་ནི་�ོ་�་མིན། །ཞེས་
བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །ལོག་�ོག་�ང་འ�་�ང་གི་འ�ལ་པ་�ོག་གི །ཧ་ཅང་མི་འཐད་པ་དེ་�ན་�ོས་པའི་�་བ་ཡིན་ལ་མཁས་པ་དག་གི་ངོ་ཚ་བའི་གནས་�་�ས་ཟིན་པས་འདིར་ཅི་�། �ལ་བའི་�་བ�གས་པས་�ན་པོ་
 ༄༅། །�ལ་བ་ཉིད་�་འ�ར་རོ་ཞེས་�ོངས་པ་དེ་�ན་�ི་�ོགས་ལ་བ�ན་པར་�འོ། །འདིར་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་ནི་ད་�ར་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ི་གནས་ཆའི་�ན་ལ་བ�ིས་པས། བར་དོར་ཡང་ཏིང་ངེ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ང་བ�ད།

འཛ�ན་གནས་ཆའི་�ན་ལ་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་�་ག�ངས་པ་ཡིན་ནོ། །ག�མ་པ་དབང་པོའ་� �ོལ་�ལ་�་ཆེར་བ�ོད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། དབང་པོ་རབ། འ�ིང་། ཐ་མའི་རིམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་བ�ན་ལས། རབ་�ི་
མཐར་�ིན་པ། �ད་ཅིག་ག�མ་ལ་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་དང་མ་འ�ེལ་བར་�ོལ་ལ། གཞན་�མས་�ད་ཅིག་ག�མ་ལ་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་མང་�ང་དང་འ�ེལ་ནས་�ོལ་ཏེ། �ར་མདའ་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པའི་

12-515
�ལ་�་རང་�ང་ཀ་དག་�་འ�ག་པའི་བར་དེར་�ལ་པའི་རང་འོད་འ�ོ་བས་རང་�ང་�ན་�བ་�ི་ཞིང་གི་སེམས་ཅན་�ི་འཁོར་བ་�ོངས་པར་�ས་ནས་�ོལ་ལོ། །དེ་ཡང་ཀ་དག་གི་རང་ས་དེ་ནས་�ལ་པ་མི་འ�ེད་དེ།
�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་རགས་པ་ལས་འདས་པའི་ས་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །�ལ་པ་ཡང་ཡས་མར་འ�ེད་པ་སེམས་ཅན་དངོས་�ི་དོན་�ེད་པ་ནི་ཀ་དག་ལས་�ན་�བ་�ི་གཞི་�ང་ཤར་བ་ནས་འ�ེད་དོ། །ལམ་ནས་
འ�ེད་པ་ལ་འཕོ་བ་ཆེན་མོའ་� �ས་བ�ང་བ་དང་། རང་བཞིན་�ལ་པར་བ�ོད་པ་གཉིས་�ིས་སེམས་ཅན་རང་ལས་�ད་གཞན་�མས་�ི་དོན་�ེད་ལ། བར་དོར་�ལ་པ་འ�ེད་ཚད་�ན་�བ་�ི་�ོ་ལས་རང་�ང་འཁོར་
མཛ�ད།
 བར་�ང་བ་དེའི་དོན་�ེད་པར་�ང་�ེ། �ི་ལམ་�་སེམས་ཅན་�ི་དོན་�ས་�ང་རང་�ང་ཙམ་ལས་གཞན་ངོར་ཕན་པ་མ་�ང་བ་དང་འ�་བར་ཤེས་པར་�འོ། །གནས་འདི་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདིའི་�ད་པར་�ི་�བ་
མཐའ་གཅིག་ཡིན་པས་�ང་ཟད་�ོགས་དཀའ་བར་�ེད་དོ། །�ད་ཅིག་ག�མ་�་�ེད་�ས་དང་པོ་ལ་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་དང་བཅས་པ་འགགས། གཉིས་པ་ལ་�ན་�བ་�ི་�ོ་མཐོང་། ག�མ་པ་ལ་དེ་ཡང་
�བ་�ེ། ཀ་དག་གི་�ང་བ་མཐོང་བ་ལ་རང་ངོ་ཤེས་པས་ས་ཟིན་པའོ། །དེ་དག་གི་བར་ལ་�ོགས་པ་�ལ་ཅན་�མས་�ད་ཙམ་�ིས་�ོལ་ལ། �ལ་�ང་བ་�མས་�ན་རིང་�་གནས་པས་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་མང་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-516
འགོར་ཏེ། མདའ་�གས་�གས་པ་དང་། �ལ་བ་དང་། རབ་�་�ལ་བ་�མས་ལ་�་�ིར་འ�ོ་བ་དང་འ�འོ། །དབང་པོ་རབ་�ི་མཐར་�ིན་པའི་�ད་ཅིག་མ་དེ་ལ། གཞན་�ག་གི་སར་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་དང་�ེལ་
ནས་�ོགས་པར་�་�ེ། རང་ཤར་ལས། ལ་ལ་�ད་ཅིག་ག�མ་�ིས་�ོལ། །ལ་ལ་མེ་ལོང་ཚ�མ་�ས་�ོལ། །ལ་ལ་ཡབ་དང་�མ་�ིས་�ོལ། །ལ་ལ་མེར་མེར་ཤིག་ཤིག་གིས། །རང་གི་བདེན་པ་�ེས་ཏེ་�ོལ། །ལ་ལ་
�གས་�ེའི་ཟེར་�ིས་�ོལ། །ལ་ལ་ཚ�མ་�་གཉིས་�ིས་�ོལ། །ལ་ལ་ཅིར་�ང་�་ཡིས་�ོལ། །དེ་ནི་རབ་�ི་�ོལ་�གས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། དེ་ཡང་དབང་པོ་རབ་�ི་མཐར་�ིན་པ་ནི། �ད་ཅིག་མ་ག�མ་ལ་སངས་
 ༄༅། །�ས་ནས་�ལ་པ་རང་བཞིན་�་འ�ང་ངོ་། །དེ་ཡང་�ད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ། ཚ�མ་�འི་�ང་བ་འགགས། �ད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་�ན་�བ་�ི་�ང་བ་འགགས་ཏེ། �ད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཀ་དག་གི་

ཐེག་མཆོག་
བདེན་པ་མཐོང་ངོ་། །དེ་ཡང་�ལ་པ་ནི་ཀ་དག་གི་ས་ནས་མི་འ�ེད་དེ། ལམ་�་དབང་ཐམས་ཅད་�ི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐོབ་ནས། དཔེར་ན་�ར་མདའ་ནམ་མཁའ་ལ་�ག་པའི་�ལ་དེ། �ར་མདའ་དེ་ལ་འོད་འ�ོ་བ་དང་
འ�་བར་�ལ་པ་བ�ེ་ནས་འ�ོ་བའི་དོན་�ེད་དོ། །དོན་�ེད་ནི་ཞག་ག�མ་ན་�ས་སོ། །དབང་པོ་རབ་�ི་�ེ་མོ་ནི། ཞག་གཅིག་བར་དོར་�ོད་དོ། །དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ང་བ་ལ་རང་གི་�ང་བ་མཐོང་�ེ། དེ་ཡང་
ཉིས་བ�་ ང་ད�།

12-517
བདག་གི་མིག་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་མེ་གཉིས་�ང་བས། མཚ�ན་ཆར་འབབ་པ་དེ་�ན་ཚ�ག་ནས། �ང་བ་འགག་པ་མེད་པ་ཤར་ནས། དེ་ལ་རང་གི་ཤེས་པ་སད་ནས། རང་གི་�ལ་མཐོང་�ེ། �ན་�བ་�ི་ས་ལ་ངེས་པ་�ེད་
ནས། ཡང་�ར་མདའ་�་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །དབང་པོ་རབ་�ི་མཆོག་ནི། ཞག་གཉིས་ནས་སངས་�ས་ཏེ། དེ་ཡང་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ལ་ཞག་གཅིག་�ོད་དེ། དེ་ཡང་རང་གི་�གས་ཀ་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་ཉི་མ་གཅིག་འཆར་
ཏེ། དེ་ལས་འོད་ཟེར་�ོགས་བ�ར་འ�ོའ།ོ །དེ་ལས་འོད་ཟེར་�ི་�ེ་མོ་རེ་རེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་�་རེ་རེ་འཆར་རོ། །དེས་�ང་བའི་�ོད་�ལ་ཐམས་ཅད་�འི་རང་བཞིན་�་མཐོང་ངོ་། །དེ་ནས་ཡང་�ན་�བ་�ི་
མཛ�ད།
 �ང་བ་ལ་ངེས་པ་�ེད་ནས་�ལ་པ་ཞག་བ�ན་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །དེ་ཡང་�ར་མདའ་བཞིན་ནོ། །རབ་�ི་�ལ་ནི། ཞག་ག�མ་བར་དོ་ལ་�ོད་དོ། །དེ་ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་གཅིག་�ོད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་ངེས་པ་�ེད་པར་
ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་རང་གི་�ང་བའི་ཆ་གཅིག་འཆར་རོ། །དེ་ཡང་ཞག་གཉིས་�ོད་དོ། །ཞག་དང་པོ་འོད་མཐོང་ངོ་། །ཞག་གཉིས་པ་�་མཐོང་�ེ། �་དེ་ཡང་ཆེ་བ་རགས་པར་མཐོང་ངོ་། །དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ནས་�ན་�བ་
�ི་ས་ལ་ངེས་པ་�ེད་དོ། །དེ་ཡང་�ར་མདའ་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་བ�་གཅིག་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །རབ་�ི་རབ་ནི། ཞག་བཞི་བར་དོ་ལ་�ོད་དོ། །དེ་ཡང་རང་གི་མ�ན་ན་ཚ�མ་�་�་བ�་ས་ལེ་འ�ག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-518
པ་མཐོང་ནས། དེ་ལ་རང་གི་བག་ཆགས་སད་ནས་ཤར་�ོགས་�ི་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་གཅིག་�ོད་དོ། །དེ་བཞིན་�་�ོགས་བཞིའི་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་རེ་རེ་�ོད་དོ། །དེ་ནས་ཡང་�ན་�བ་ལ་ངེས་པ་�ེད་ནས་སངས་�ས་སོ། །
�ལ་པ་ཞག་བ�་བཞི་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །དབང་པོ་རབ་�ི་འ�ིང་ནི། ཞག་�་ནས་མཐོང་ངོ་། །དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། ཞག་བཞི་ཚ�མ་�་ལ་�ོད་དོ། །ཞག་གཅིག་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་�ོད་དོ། །དེ་ཡང་རང་གི་�གས་ཀ་
ནས་འོད་�ི་ཟེར་�་�་ཙམ་ཞིག་�ང་�ེ། དེ་ཡང་ནམ་མཁའི་མཐོངས་�་འ�ེང་�ར་འོང་ངོ་། །དེ་ལ་རང་གི་མིག་མ་ཡེངས་པར་བ�ང་ནས་བ�ས་པས། ནམ་མཁའི་ད�ིལ་ན་ཚ�མ་�་ཆེན་པོ་གཅིག་བ�་ས་ལེ་བ་དེ་
 ༄༅། །མཐོང་ནས། དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་རབ་�་�ེས་ནས། རང་གི་ཡིན་�མ་པའི་ཤེས་པ་ཞིག་�ང་བས། ཡིད་ཆེས་པ་མ་པང་�་�་འ�ག་པའི་གདམས་ངག་ཅེས་�འོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་རང་གི་རིག་པ་ཐིམ་�ིས་

ཐེག་མཆོག་
ཐིམ་པ་ནི། �ིར་མི་�ོག་པ་དཔག་ཆེན་�ི་མདའ་�་�འི་གདམས་ངག་ཅེས་�འོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་ཉི་�་�་གཅིག་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །དབང་པོ་རབ་�ི་ཐ་མ་ནི། ཞག་�ག་ཐོགས་ཏེ། དེ་ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་བཞི་
ཐོགས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་དང་པོ་ཆོས་�ི་ད�ིངས་ལ་ཞག་གཅིག་ཐོགས་སོ། །དེ་བཞིན་�་མེ་ལོང་�་�་ལ་ཞག་གཅིག་ཐོགས་ཏེ། དེ་ནས་ཡང་རང་གི་མིག་གཉིས་ནས་ཡེ་ཤེས་�ི་མེ་ལོང་གསལ་བ་གཉིས་�ག་གིས་
ཉིས་བ�་ �ག་�།

12-519
འཆར་ཏེ། དེ་ལས་�ང་བ་དཔག་�་མེད་པ་འ�ོས་ནས། གཅིག་རང་གི་�ེང་�་ཚ�མ་�་གཅིག་�་མཐོང་ངོ་། །གཅིག་རང་གི་མ�ན་�་ཡང་ཚ�མ་�་ཆེན་པོ་གཅིག་�་མཐོང་ངོ་། །དེ་ནས་ངེས་པ་ཐོབ་ནས་སངས་�ས་སོ། །
�ལ་པ་ཡང་ཞག་ཉི་�་�་�་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ་ཞེས་སོ། །དེའང་�ད་ཅིག་ག�མ་ལ་སོ་སོའ་� དབང་པོས་ཞག་ཐ་དད་�་འགོར་ནས་ཀ་དག་གི་�ང་བ་ལ་�ོལ་ཏེ། �ིར་མི་�ོག་པའི་ངེས་པ་ནི་ཐོབ། ཐིམ་ནི་མ་ཟིན་པའི་
�བས་དེར་�ལ་པ་འ�ེད་པས། �ལ་པའི་ཞག་ཇི་ཙམ་འ�ེད་པ་དེ་ཙམ་གནས་ནས། དེ་ནས་�ལ་པ་ཡང་ཉི་མ་�བ་�ས་ཟེར་འ�་བ་�ར། རིག་པ་ལ་འ�ས་ཏེ་ཀ་དག་གི་ས་ལ་ཐིམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཞིབ་མོས་
མཛ�ད།
 ད�ད་ན་འདི་ལ་ཡང་གནད་གོ་�་ཆེ་བ་གཅིག་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་དབང་པོ་འ�ིང་བ�ན་�ི་�ོལ་�ལ་ནི་�ད་ཅིག་�་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་ལས། ཆོས་ཉིད་�ི་ནི་བར་དོ་ལ། །�ད་ཅིག་�་ལ་�ོལ་བར་འ�ར། །ཅེས་
བཤད་པས། �ད་ཅིག་དང་པོ་ལ་རང་གི་�ང་བ་སོ་སོ་བ་ཤར། གཉིས་པ་ལ་མཐོང་། ག�མ་པ་ལ་དེའི་ངང་ལ་དར་ཅིག་ཤེས་པ་ཟིན། བཞི་པ་ལ་རང་�ང་�་�ོགས་ཏེ་བདེན་པའི་�ོབས་�ེད། �་པ་ལ་ཀ་དག་�་�ོལ་
བའོ། །�ོལ་ནས་མ་ཐིམ་པའི་བར་དེར་�ལ་པ་འ�ེད་དོ། །�ལ་པའི་ཞག་ནི་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་དང་གཅིག་གོ །�ད་ཅིག་མ་�་དང་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་སོ་སོ་�ར་ལ་�ང་བའི་�ོལ་�ལ་བ�ན་པ་ནི། རང་ཤར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-520
ལས། ལ་ལ་འོད་�འི་ད�ིངས་�་�ོལ། །ལ་ལ་�་�འི་ད�ིངས་�་�ོལ། །ལ་ལ་ཚ�མ་�་�་ཡིས་�ོལ། །ལ་ལ་མེ་ལོང་ད�ིངས་�་�ོལ། །ལ་ལ་�་�ད་ད�ིངས་�་�ོལ། །ལ་ལ་�ེང་འོག་ཚ�མ་�ས་�ོལ། །ལ་ལ་�་
�ད་�ོང་པར་�ོལ། །དེ་ནི་འ�ིང་གི་�ོལ་�གས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། འ�ིང་གི་ངེས་པ་ལ་འཇོག་པ་ནི། ཞག་བ�ན་ན་ངེས་པ་�ེད་དོ། །དེ་ཡང་ཞག་�་ཚ�མ་�འི་�ང་བ་ལ་�ོད་དོ། །ཞག་གཅིག་ཆོས་
�ི་ད�ིངས་ལ་�ོད་དོ། །ཞག་གཅིག་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལ་�ོད་དོ། །དེ་ཡང་རང་གི་�གས་ཀ་ནས་�་ཞིག་�ང་བས། དེ་ལས་�་�ངས་མེད་པར་འ�ོས་པས། དེ་ལ་རང་གི་ཤེས་པ་སད་དེ་�ོབས་�་�ར་ནས་ཡང་�ར་
 ༄༅། །མདའ་�་�འོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་ཉི་�་�་�ག་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །དབང་པོ་འ�ིང་གི་�ེ་མོ་ནི། ཞག་བ�ད་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་�་ཐོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་བཞིའི་�ང་བ་ལ་ཞག་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ རེ་གཅིག

ག�མ་བ�ད་ནས། ཡང་རང་གི་�ེང་ན་ཡེ་ཤེས་�ི་�་�་ཚ�གས་�་འ�ོ་བ་ཞིག་མཐོང་བས། དེ་ལ་ངེས་པ་�ེད་ནས། དེ་ཡང་�ར་མདའ་�་�འོ། །�ལ་པ་ཞག་ཉི་�་�་བ�ན་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །འ�ིང་གི་མཆོག་ནི།
ཞག་ད�་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་�་ཐོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་ཞག་བཞི་ཐོགས་སོ། །དེ་ནས་ཡང་ངེས་པ་�ེད་དེ། ཅིར་�ང་ཐམས་ཅད་མེ་ལོང་�ར་�ོགས་ཤིང་མཐོང་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�མ་

12-521
�་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །འ�ིང་གི་�ལ་ནི། ཞག་བ�་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་�། ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་ཞག་བཞི་ཐོགས་སོ། །�ན་�བ་�ི་�ང་བ་ལ་ཞག་གཅིག་ཐོགས་ནས། ཡང་�་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཉིས་མེད་�་
�ོགས་ནས་སངས་�ས་སོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�མ་�་�་གཅིག་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །འ�ིང་གི་རབ་ནི། ཞག་བ�་གཅིག་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་�། ཡེ་ཤེས་ལ་�། �ན་�བ་ལ་གཅིག་གནས་ཏེ། དེ་ནས་ཡང་ངེས་
པ་�ེད་ནས་�ང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་�ིམ་�་མཐོང་ནས་ངེས་པ་�ེད་དོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�མ་�་�་བཞི་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །འ�ིང་གི་འ�ིང་ནི། ཞག་བ�་གཉིས་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་�། ལོངས་�་�ོ་བོའ་� ཞིང་
མཛ�ད།
 ཁམས་�་གཅིག །ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་ལ་ཞག་�། �ན་�བ་�ི་�ང་བ་ལ་ཞག་གཅིག་གནས་ནས། ཡང་ངེས་པ་�ེད་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�མ་�་�བ�ན་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །འ�ིང་གི་ཐ་མ་ནི།
ཞག་བ�་ག�མ་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་གོང་འོག་ལ་�ག །ཡེ་ཤེས་ལ་�། �ན་�བ་ལ་གཉིས་གནས་པས། ཡང་ཅིར་�ང་མར་མེའི་ད�ིལ་འཁོར་�ར་མཐོང་ནས་ངེས་པ་�ེད་དོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�མ་�་�་ད�་ན་
དོན་�ེད་�ས་སོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་དབང་པོ་ཐ་མའི་�ག་ནི། �ད་ཅིག་ཉི་�་�་གཅིག་ན་�ོལ་ཏེ། དང་པོ་རང་�ང་རིམ་�ིས་འཆར་བ་ལ་�ད་ཅིག་བ�ན། རང་�ང་ཤར་ནས་དེའི་ངང་ལ་རང་སོར་ཅི་ཡིན་ན་�མ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-522
པར་གནས་པ་ལ་བ�ན། དེ་རང་�ང་�་ཤེས་ནས་རིམ་�ིས་ངེས་པ་ཐོབ་པ་ལ་བ�ན་ཏེ། ཉི་�་�་གཅིག་ན་ཀ་དག་�་�ོལ་ལ། མ་ཐིམ་པའི་བར་དེར་�ལ་པ་བ�ེ་ནས། ཀ་དག་ལ་ཐིམ་པའོ། །�ད་ཅིག་ཉི་�་�་གཅིག་�་
མཉམ་ཡང་བསམ་གཏན་�ི་ཞག་མང་�ང་ཡོད་པས་དབང་པོ་�ོ་�ལ་�་བཞག་�ེ། ཞག་དེ་དག་�ད་ཅིག་དང་�ར་ཞིང་། དབང་པོའ་� �ང་�ལ་དང་ཞག་གི་�མ་�ངས་དང་། �ལ་པའི་འ�ེད་�ལ་ཐ་དད་པ་ནི། རང་ཤར་
ལས། ལ་ལ་ཁ་དོག་དཀར་པོས་�ོལ། །ལ་ལ་ཁ་དོག་སེར་པོས་�ོལ། །ལ་ལ་ཁ་དོག་དམར་པོས་�ོལ། །ལ་ལ་ཁ་དོག་�ང་�ས་�ོལ། །ལ་ལ་ཁ་དོག་མཐིང་གས་�ོལ། །ལ་ལ་ཁ་དོག་�་ཀས་�ོལ། །ལ་ལ་ཐིག་ལེ་
 ༄༅། །ཟེར་�ིས་�ོལ། །དེ་ནི་ཐ་མའི་�ོལ་�གས་སོ། །ཞེས་པ་དང་། དབང་པོ་ཐ་མའི་�ོལ་�གས་འདི་�་�ེ། དེ་ཡང་ཐ་མའི་ས་ཟིན་པ་ནི་ཞག་བ�་བཞི་ཐོགས་ཏེ། དེ་ཡང་ཚ�མ་�་གོང་འོག་ལ་�ག །

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ རེ་གཉིས།

ཡེ་ཤེས་ལ་�། �ན་�བ་ལ་ཞག་ག�མ་ཐོགས་པའི་ཐ་མ་རང་གི་�ང་བར་མཐོང་ནས་སངས་�ས་སོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་བཞི་བ�་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །ཐ་མའི་�ེ་མོ་ནི། ཞག་བཅོ་�་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་དང་ཡེ་
ཤེས་གོང་བཞིན་ནོ། །�ན་�བ་ལ་ཞག་གཅིག་གནས་པའི་ཐ་མ་ཡང་རང་གི་�ང་བར་མཐོང་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་བཞི་བ�་ཞེ་ག�མ་ན་དོན་�ེད་�ས་སོ། །ཐ་མའི་མཆོག་ནི། ཞག་བ�་�ག་ཐོགས་

12-523
ཏེ། ཚ�མ་�་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་གོང་བཞིན་ནོ། །�ན་�བ་ལ་ཞག་�་གནས་པའི་ཐ་མ་ཡང་རང་གི་�ང་བར་མཐོང་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་ཞེ་�ག་ནས་དོན་�ེད་�ས་པའོ། །ཐ་མའི་�ལ་ནི་ཞག་བ�་བ�ན་
ཐོགས་ཏེ། ཚ�མ་�་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་གོང་བཞིན་ནོ། །�ན་�བ་ལ་ཞག་�ག་གནས་པའི་ཐ་མ་ཡང་རང་གི་�ང་བར་མཐོང་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་པའོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་ཞེ་བ�ན་ནས་དོན་�ེད་�ས་སོ། །ཐ་མའི་རབ། ཞག་
བཅོ་བ�ད་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་�ག་ཐོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་ཞག་བ�ད། �ན་�བ་ལ་ཞག་ག�མ་གནས་པའི་ཐ་མ་རང་གི་�ང་བར་མཐོང་ནས་བ�ན་པ་ཐོབ་བོ། །�ལ་པ་ཡང་ཞག་�་བ�་ན་དོན་�ེད་�ས་
མཛ�ད།
 སོ། །ཐ་མའི་འ�ིང་ནི། ཞག་བ�་ད�་ཐོགས་ཏེ། ཡང་ཚ�མ་�་ལ་ཞག་བ�་གཉིས་ཐོགས་སོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་བཞི་གནས་སོ། །སེམས་ཅན་�ི་དབང་པོ་དེ་�མས་�ན་སངས་�ས་�ི་ས་ནོན་པའོ། །བར་དོ་དེ་�མས་�ང་�ི་
ལམ་�་�འོ་ཞེས་སོ། །ཐ་མའི་ཐ་མ་དེ་རང་བཞིན་�ལ་པར་�ེ་བས་འདིར་�ོལ་བའི་ཁོངས་�་མ་བཤད་དོ། །དེ་དག་ནི་དབང་པོའ་� �ོལ་�ལ་དེ་ཆིངས་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་�འོ། །�ི་དོན་བཞི་པ་�ིད་པའི་བར་
དོ་ལ་ལས་�ི་འ�ོ་མ�ད་པ་�ར་བ་�ོང་ཆད་ལ་ཝ་འ�གས་པ་�་�འི་གདམས་ངག་ལ་གཉིས་ཏེ། གདམས་པའི་མཚ�ན་�ལ་མདོར་བ�ན་པ་དང་བར་དོའ་� རང་ངོ་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། �ིད་པའི་བར་དོ་�ི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-524
ལམ་�ི་�ང་བ་�ར་�ད་ཅིག་ལ་ཐོགས་མེད་�་�ལ་ལ་འ�ག་ཅིང་�ད་ཅིག་�་མ་�མས་རང་འགགས་ལ་ཡལ་བས་ངོས་མི་ཟིན་པ། ད་�་ཐད་�ང་གི་�ང་བ་གསལ་པོ་ཡོད་ལ་�ད་�ོད་བན་�ན་ཡལ་ཡོལ་གང་�་
བསམས་པའི་�ལ་�་�ད་ཅིག་ལ་བ�ོད་པའི་�་འ�ལ་ཡོད་པའི་�ས་དེར། འདིའི་�ོ་མཐོང་བ་�མས་�ིས་བར་དོའ་� རང་�ང་ངོས་ཟིན་འོང་བས། �ོགས་བ�་�ལ་པའི་ཞིང་ཡིད་ལ་�ས་པ་ཙམ་�ིས་ཆོས་ཉིད་བདེན་
པའི་�ིན་�བས་�ིས་དེར་�ེས་ནས་བར་དོ་མེད་པར་སངས་�འོ། །འདི་ལའང་�ོན་རོལ་�ི་གདམས་པ་ནི། ད་�་རིག་པ་མིག་གམ་ཚངས་�ག་ནས་འོད་�ི་གོང་�ར་དམིགས་པ་�ར་མདའ་�ག་པ་�ར་འཕེན་པའོ། །
 ༄༅། །དེའི་�ས་�ི་གདམས་པ་ཞིང་དེ་�ན་ནས་ཤར་ལ་སོགས་པར་རིག་པ་རང་�གས་ལ་འཕང་པའོ། །འདིའི་�ོ་མ་མཐོང་བའི་འ�ོ་བ་ཕལ་པ་ཆོས་ལ་�ངས་པ་�མས་�་�ས་འཛ�ན་པ་དང་། བདེན་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ རེད་ག�མ།

མེད་�་�ོང་བ་དང་། ཞིང་དག་པ་ཡིད་ལ་�ེད་པས་�ོལ་བ་�ིད་པར་བཤད་དེ་སོ་སོའ་� �བ་ཡིག་ལས་འ�ང་བ་བཞིན་ནོ། །ཆོས་ལ་གོམས་པ་མེད་པ་�མས་ཞིང་དག་པར་�ོན་ལམ་འདེབས་པ་དང་། �བས་འ�ོ་�ེད་པ་
དང་། མངལ་�ོ་ངན་པ་ལས་ལོག་�ེ། བཟང་པོ་འདེམ་པར་�ེད་པའོ། །གསེར་�ེང་ལས། འ�ལ་པ་�ིད་པའི་ཆ་ཙམ་�། །རང་�ང་རང་བཞིན་མེད་�ང་�། །རང་�ང་རང་བཞིན་མེད་ཤེས་ནས། །�ལ་པ་�ན་པས་རང་

12-525
�ད་འ�ོལ། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་ཉི་�་�ེ། འཁོར་�ལ། ངེས་ཚ�ག །ཆ་�ད། མངོན་ཤེས། �་འ�ལ། ཚ�་ཚད། ཁ་དོག །མགོའ་� �་�གས། ལས་སོག་མི་སོག་གི་�ད་པར། ལས་�ི་�ས། མིང་
གི་�མ་�ངས། �ས་�ི་ཚད། �ེ་གནས་ངོས་ག�ང་བ། �ོད་ལམ་�ི་�ད་པར། འོད་�ི་ཚད། ལས་འ�ེལ་�ི་�ད་པར། �ི་མའི་�ས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འ�ེལ་�ལ། ཁམས་ག�མ་གང་�་གཏོགས་པའི་�ད་པར། �ི་
མའི་མངལ་�་�ད་པའི་�ས། དཔེ་ཉེ་བར་མཚ�ན་པའོ། །དང་པོ་འཁོར་�ལ་�ི་�ད་པར་ནི། འདིའི་�ོ་མ་མཐོང་བའམ་མཐོང་ཡང་ཡིད་མ་ཆེས་ཤིང་ཉམས་�་མ་ལོན་པ་�མས་ལ་ཆོས་ཉིད་བར་དོ་�ན་�ང་བ་དང་། རང་
མཛ�ད།
 �ང་�་ངོ་མ་ཤེས་ཏེ་�ིད་པ་བར་དོར་ཡང་དང་ཡང་�་ཁ་འ�ལ་ཏེ། ཤ་�ག་རང་ཀའི་ག�གས་མེད་�ང་�ོན་ནས་�ས་ལ་བདག་འཛ�ན་གོམས་པའི་བག་ཆགས་�ིས་�ི་ལམ་�ི་�ས་�ར་དབང་པོ་�ན་ཚང་ཞིང་ཤ་
ག�གས་�ོན་མེད་�་ཡོད་ཡོད་འ�་བའི་�ང་བ་འཆར་བས། �ོན་�ང་�ིད་པའི་ཤ་ག�གས་ཅན། །དབང་པོ་�ན་ཚང་ཐོགས་མེད་�ན། །རིགས་མ�ན་�་མིག་དག་པས་མཐོང་། །མི་བ�ོགས་དེ་ནི་�ི་ཟའོ། །ཞེས་ཆ་ལ་
བཏགས་ནས་བཤད་དེ། ཤ་ག�གས་དང་དབང་པོ་རང་མཚན་�་ཡོད་ན་�ས་�ངས་ཟིན་དངོས་�་འ�ར་བས་བར་དོ་ཡིན་པ་དང་འགལ་ལོ། །དེས་ན་འ�ང་གཞི་�ོས་པའི་�ས་དང་�ལ་བས་ཡིད་�ི་�ིད་པའི་མིང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-526
དང་། འ�ང་བཞི་ས་བོན་�ི་ཆ་ལ་བ�ེན་ནས་�ས་ལ་འ�ག་�་ཉེ་བས་�་མ་�ས་�ི་མིང་གཉིས་པ་ཅན། ས་ཟིན་མེད་པས་ལས་�ིས་�ན་�་བ�ོད་ཅིང་འཁོར་བའོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཚ�ག་ནི། ཆོས་ཉིད་�ི་�ང་བ་�བ་པ་
དང་། རིགས་�ག་གི་�ས་དངོས་�་མ་�ངས་པའི་བར་�ི་�ང་བ་ཡིན་པས་བར་ཞེས་�འོ། །དོ་ནི་དེ་གཉིས་�ང་�་�ེལ་བའི་ད�ས་ཉིད་ལ་ངོས་ག�ང་ངོ་། །�ིད་པ་ནི་ཁ་ཅིག་�ལ་�ར་�ེ་�ིད། ཁ་ཅིག་�་མིན་�ེ་�ིད།
ཁ་ཅིག་ངན་སོང་�་�ེ་�ིད། ཁ་ཅིག་�ོལ་�ིད་པས་�ིད་པ་ཞེས་�་�ེ། བར་�ིད་ཅེས་�འོ། །ག�མ་པ་ཆ་�ད་ནི། བར་དོར་ཇི་ཙམ་�ོད་པའི་ཡར་�ེད་�་མའི་�མ་པ་ལ། མར་�ེད་ནས་�ིས་གང་�་�ེ་བ་དེའི་�ས་དང་།
 ༄༅། །གོས་དང་�ན་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་�མ་པ་ནི་�ི་ལམ་�ི་ཆ་�ད་བཞིན་ནོ། །དེའང་�་མིར་�ེ་བ་ལེན་ན་དེའི་�མ་པ་�ེ། ག�གས་�་�ེ་ན་དང་པོ་འོད་�ི་�ས་�་ཡོད་པ་�མ་མོ། །ག�གས་མེད་

ཐེག་མཆོག་
ལ་ཡར་�ེ་�ས་ག�གས་མེད་པས་�མ་པ་མི་འཆར་ཡང་། ནམ་མཁའ་�ངས་པ་ཙམ་�ི་�ང་བ་ལས་�ེ་བའོ། །ག�གས་མེད་ནས་ཁམས་འོག་མར་འཕོ་�ས་�ེད་�་མའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�ངས་བ་ཙམ་རང་�ལ་ཏིང་ངེ་
འཛ�ན་པའི་�མ་པ་ལས་གཞན་མེད་ལ། �ེད་�ི་མ་གང་�་�ེ་བའི་�མ་པ་འཆར་རོ། །�་མིན་དང་། ངན་སོང་ག�མ་ནི་དེའི་�མ་པ་འཆར་ལ། མནར་མེད་�་�ེ་ན་ཟང་ཐལ་བས་བར་དོ་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་�་ཡར་ཟང་
ཉིས་བ�་ རེ་བཞི།

12-527
ཐལ་བ་དང་། འཕོ་བ་འ�ོངས་པས་�ེ་གནས་གང་�་ཟང་ཐལ་བས་བར་དོ་མི་�ང་ལ། གཞན་�མས་ནི་བར་�ིད་ལ་ལམ་�ེད་དོ། །བཞི་པ་མངོན་ཤེས་ནི། �ར་ཆོས་ཉིད་བར་དོའ་� མངོན་ཤེས་�ི་ཆ་བག་ལ་ཉལ་འདིར་
ཡོད་པ་དེའི་དབང་གིས་�ར་གནས་པའི་འཇིག་�ེན་དེའི་�ོད་བ�ད་�ི་�་དང་། དཔངས་དང་། ཚད་དང་། ཆགས་འཇིག་ལ་སོགས་པ་དང་། �ིས་�ེ་ས་དེའི་�ོད་བ�ད་�ི་མཚན་ཉིད་�ན་�ད་ཅིག་ལ་མེ་ལོང་�་
ག�གས་བ�ན་ཤར་བ་མཐོང་བ་བཞིན་ཤེས་སོ། །དེ་�ར་�ི་མའི་གནས་གང་�ེ་དེར་འདོད་ཅིང་འ�ན་པས་�ེ་�ེ། �་མིའི་�ལ་མཐོང་ནས་ཆགས་པས་དེར་�ེ་བ་དང་། �་མིན་དང་། �ད་འ�ོའ་� ནགས་དང་མཚ�་�ིང་
མཛ�ད།
 མཛ�ས་ད�ར་མཐོང་བས་དེ་དག་�་�ེ་ལ། ད�ལ་བ་ཡི་�གས་�ི་གནས་�ང་འོད་ཟེར་གསལ་བའི་མེའི་�ང་བ་མཛ�ས་ཤིང་ཆགས་པ་�ར་མཐོང་ནས་�ིན་པ་�མ་པ་ལས་�ེ་�ེ། མདོར་ན་གང་�ེའི་གནས་དེ་མཛ�ས་ཤིང་
དགའ་བར་མཐོང་བ་དང་། ད�ས་དེད་པས་�བས་�་མཐོང་ནས་དེར་གབ་པའི་སེམས་དར་ཅིག་ཆགས་པས་�ེ་བ་ལེན་ནོ། །དེའང་འདོད་པར་�ེ་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་འདོད་ཆགས་�ི་མངོན་�གས་ལངས་པས་�ལ་ལ་
དགའ་ག�ང་�ག་པར་ཆེ་བ་�ེ་ལ། ག�གས་�་�ེ་ན་རགས་�ང་ལ་ཞེ་�ང་ཞིང་འོད་ལ་དགའ་ག�ང་�ེའོ། །ག�གས་མེད་�་�ེ་ན་�ང་བ་གང་ཡང་དགའ་ག�ང་མེད་པས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སེམས་གནས་པ་ཙམ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-528
དགའ་བར་�ེའོ། །�ོད་བ�ད་�ང་བ་དེ་ཡང་�ད་ཅིག་ཙམ་ལས། དེ་ནས་བག་ཆགས་ཚན་ཆེ་བའི་དབང་གིས་འགག་གོ །འདིར་མངོན་ཤེས་འཆར་བའི་�་གང་ལས་�ང་ན། ཆོས་ཉིད་�ི་ས་བོན་ཡོད་པ་དེ་འདིར་�ིབ་
�ེད་�ས་རང་ཀ་མ་མེད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་གོང་�་མཐོང་བའི་�ིན་�བས་ལས་�ང་བའོ། །�་པ་�་འ�ལ་ནི། དབང་པོ་གསལ་ཞིང་�ས་�ོགས་པར་�ང་བ་དེ་�ི་ལམ་�་འ�ར་བ་ལ་སོགས་པ་�ར། ནམ་མཁའ་ལ་
འ�ོ་ཞིང་ཤེས་པ་གང་གཏད་དེར་�ད་དེ། �ང་བ་ཁབ་མིག་དང་�་�འི་བ�་གཤགས་�ི་ནང་�འང་�ད་ལ། ཆེ་བ་�་�ང་དང་རི་�ག་དང་ནམ་མཁའ་ལའང་�ད་པས། ག�གས་ཆེ་�ང་མ་ངེས་པའི་སེམས་ཅན་�་འོང་
 ༄༅། །ལ། ས་�་མེ་�ང་རི་�ག་ལ་སོགས་པ་�ན་ལ་ཟང་ཐལ་�་འ�ོ་ཞིང་། འ�ང་བཞིའི་གནོད་པས་མི་�གས་ཤིང་། འ�ང་བ་གང་ལའང་འ�ག་པའི་�ས་པ་ཡོད་པས། �ག་གི་ནང་ལ་སོགས་པ་དང་

ཐེག་མཆོག་
�ོ་ངའི་ནང་�་སེམས་ཅན་འོང་བའི་གནད་དོ། །འདིའི་�ས་�་�ོ་�ེ་གདན་དང་མའི་མངལ་མ་གཏོགས་པ་གང་ལའང་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་། རིས་མ�ན་པ་དང་�འི་མིག་ཅན་མ་གཏོགས་པས་དེ་མི་མཐོང་ལ། དེས་སེམས་
ཅན་�ི་གནས་རིས་�ན་ཕར་མཐོང་བའོ། །�་འ�ལ་འདིའི་�་ནི་གོང་�་ལོངས་�འི་�་འ�ལ་མཐོང་བའི་ཆ་ལས་�ང་བ་�ེ། དེ་ཡང་�ད་ཅིག་ཙམ་�ང་ནས་ཡང་འགགས་ཤིང་�བ་�ེ་�ང་བ་གཞན་འ�ང་ངོ་། །གཞན་
ཉིས་བ�་ རེ་�།

12-529
ཤར་�ས་གོང་མ་�མས་བ�ེད་ནས་མི་�ང་བ་�ི་ལམ་�་�ི་�ི་ལམ་�ང་དེར་མི་�ན་པ་བཞིན་ནོ། །�ག་པ་ཚ�་ཚད་ནི། �ང་བའི་�ེ་�ལ་ཉི་�་པོ་འདི་ཞག་བ�ན་ལ་�ོགས་ཏེ། བར་�ིད་དེའི་ཚ�་ཞག་བ�ན་ལོན་ནས་ཟད་
པའི་�ིར་རོ། །ཚ�་དེ་ལས་མེད་དམ་ཞེ་ན། ཡང་བག་ཆགས་�ི་དབང་གིས་གོང་གི་�ང་བ་སད་ནས། ཡིད་�ི་�ས་�ངས་ཏེ་ལན་བ�ན་�་འཆི། ལན་བ�ན་�་�ེ་བར་�ང་བ་�ི་ལམ་�ི་�ེ་ཤི་བཞིན་ནོ། །བ�ན་�་�ེ་བ་
ཡང་བ�ས་ནས་�ེ་ལ། འཆི་བ་དང་�ེ་བ་ཐམས་ཅད་�ད་ཅིག་ལ་�ེད་དོ། །དགེ་བའི་�ོབས་འདེབས་ན་ཞག་བ�ན་བ�ན་�ི་བ�ན་ཚ�གས་�ས་པས་ཕན་ཆེའོ། །དེའང་�ེ་བ་བ�ན་གནས་པར་�ང་བ་བ�ན། འཆི་བར་
མཛ�ད།
 �ང་བ་བ�ན་ཏེ་ཉི་�་�་གཅིག་པ་�ག་གཅིག་ནི། �ས་ལེན་པའི་རིང་མཐའ་�ེ། བ�ན་ཚན་བ�ན་�ི་ཞག་བཞི་བ�་�་ད�་�ེ། དེའི་ཁོངས་�་ལས་ཐ་དད་པས་�ས་སོ་སོ་བ་ལེན་ནོ། །�ིར་བར་�ིད་�ི་ཚ�་�ང་མཐའ་
ཞག་བ�ན། རིང་མཐའ་བཞི་བ�་�་ད�། བར་མ་དེའི་བར་རོ། །དེའང་འདོད་པ་ན་�ས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་�ར། དེར་ཡང་�ས་མིན་�་ལས་�ིས་འཆི་བ་�ིད་ལ། ལས་འགས་དེ་ལས་རིང་བའང་�ིད་པར་བཤད་�ང་
བར་མའི་དབང་�་�ས་པའོ། །�ེ་ཤིར་�ང་བའི་�་ནི། �ར་�ི་འཆི་བ་�ན་པ་ལས་གོང་�་ཉིན་མཚན་�ི་ཆ་གང་ལ་ཤི་བའི་�ས་དེར་འདིར་ཡང་འཆི་ལ། �ེ་བ་�ན་པས་�ད་ཅིག་ལ་�ེ་བའོ། །བ�ན་པ་ཁ་དོག་ནི། �ིས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-530
གང་�ེས་�ས་�ི་�ས་�་�ང་�ེ། �་མིར་�ེ་ན་དཀར་བ་དང་། �་མིན་དང་�ད་འ�ོར་�ེ་ན་སེར་བ་དང་། ཡི་�གས་�་�ེ་ན་�་བ་�་�་དང་། ད�ལ་བར་�ེ་ན་བལ་ནག་གཡེང་བ་འ�་བའོ། །འདིའི་�་ནི་གོང་�་
ལོངས་�འི་�་མདོག་དང་�ག་མཚན་མཐོང་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�ད་པ་མགོ་�་བའི་�ད་པར་ནི། �་མིར་�ེ་ན་�ེན་ལའོ། །�་མིན་�ོལ་སོང་འ�ེད་ལའོ། །ཡི་�གས་ད�ལ་བ་�ར་�འོ། །ད�་པ་ལས་སོག་མི་སོག་
ནི། རགས་པ་མངོན་�ར་�་མི་སོག་ལ། �་བ་བག་ལ་ཉལ་ཡིད་�ི་�ོབས་ལ་བ�ེན་ནས་སོག་�ེ། ལས་བར་མ་ཞེས་�འོ། །དེའང་ཆོས་ཉིད་བདེན་པ་མཐོང་བས་�ར་�ི་མངོན་�ར་པའི་ལས་མི་�ང་ལ་ས་བོན་�་ཡོད།
 ༄༅། །འདིར་�ི་ལམ་�ི་རང་�ས་བཞིན་�་ལས་བར་མ་�་བ་�ི་མའི་ཁ་�ོན་ཙམ་སོག་པས། �ི་མའི་ལས་�ི་འ�ེལ་པ་ཡང་འདིའི་�་མ�ན་�ི་འ�ས་�་གཅིག་ལ་གཅིག་བ�ད་�ས་ཏེ་འཁོར་བར་�ེད་

ཐེག་མཆོག་
པའོ། །སོག་�གས་ནི། �ད་པར་�ི་�ང་བ་གཅིག་�བ་གཅིག་མ་�ེས་པའི་ཁར་བསགས་པས་དེའི་དབང་གིས་�ར་�ི་�ང་བ་མི་གསལ་བའོ། །�ས་ནི་ཤེས་པ་�་�ིའི་བར་རོ། །�་ནི་�ར་�ི་མངོན་�ར་མེད་�ང་�་བ་
བག་ལ་ཉལ་དང་བསམ་གཏན་�ི་ཆ་ལས་སོ། །འདིར་སོག་པ་ནི་གོང་�་ཆོས་ཉིད་ལ་�ེད་ཅིང་�ངས་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�་པ་ལས་�ི་�ས་ནི། �ར་ལས་དག་པ་ས་བོན་�ི་ཆས་�ང་བ་དེའི་�ས་�་གོང་མའི་ཆོས་ཉིད་
ཉིས་བ�་ རེ་�ག

12-531
�ིས་རབ་�་གསལ་ཞིང་བ�ག་པ་ཡིན་ལ། �ར་�ི་ས་བོན་མ་དག་པས་ཤེས་པ་མི་གསལ་ཞིང་�གས་པའོ། །ཤེས་པ་གསལ་མི་གསལ་ནི་�ར་�ི་དགེ་མི་དགེའི་འཕེན་པ་ལས་�ང་བའོ། །�་ནི་གཉིས་ལས་གསལ་བའི་
�་�ར་�ེས་�ན་དག་པ་ལས་�ང་ལ། མི་གསལ་བ་ཆོས་ཉིད་ལ་�བ་�ིས་�ོགས་པ་ལས་�ང་བའོ། །�ར་�་མཐོང་བའི་ཆ་ལ་�ེས་�ན་�་བཏགས་�ི་�ེས་�ན་མཚན་ཉིད་པ་མ་མཐོང་བས་འདིར་འ�ལ་བའོ། །བ�་
གཅིག་པ་མིང་གི་�མ་�ངས་ནི། འ�ང་བཞི་ས་བོན་�ི་ཆ་ལས་མིང་བཞི་འ�ས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། འ�ང་བ་སའི་�ེད་ལས་འ�ས་པས་�ིད་པ་ཤ་ག�གས་�ི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་གཅིག །�འི་�ེད་ལས་�ི་ས་བོན་
མཛ�ད།
 �་མ་�་�འི་�ས་�་�ང་བས། འདིའི་�ས་ན་ཟས་�་�ི་ཟ་ཞིང་གོང་མའི་ལས་ལ་ཉེ་བར་འཁོར་བ་དང་གཉིས་�ིས་�ིད་པའི་བར་མ་དོ་�ང་པོ་�འི་ཉིང་མཚམས་�ོར་བ་�ི་ཟ་ཉེ་བར་འཁོར་བ་དང་གཉིས། མེའི་�ེད་
ལས་�ི་ས་བོན་ལས་�ིད་པ་ཡིད་�ི་ག�གས་ཙམ་ལས། ཤ་�ག་རང་ཀ་མ་མེད་�ང་ས་བོན་�ི་ཆ་ལ་ཡོད་པ་དེ་ཡིད་ག�གས་ལ་�ིན་པས་དབང་པོ་དང་ཡན་ལག་�ན་ཚང་བ་�མ་�ེད་པས། དབང་པོ་�ན་ཚང་ཐོགས་
མེད་�ན་དང་ག�མ། འ�ང་བ་�ང་གི་�ེད་ལས་�ིས་ས་བོན་ལས་ལས་�ི་�ང་གིས་ཐོགས་པ་མེད་པར་བཏེག་ནས་�ན་ལ་�་�ིང་འདོད་ཅིང་འ�ག་པས་ཐོགས་མེད་�ན་ནམ། འ�ག་�ིད་ཅེས་�་བ་དང་བཞིའོ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-532
འདི་དག་�་ཅི་ལས་�ང་ན། གོང་མའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་�ོར་�ི་�ལ་ལས་�ང་ངོ་། །བ�་གཉིས་པ་�ས་�ི་ཚད་ནི། ལས་མ་དག་པ་�མས་�ིས་པ་ལོ་བ�ད་པ་ཙམ་ལ། དག་པ་�མས་ལོ་བ�་�ག་ལོན་པའི་�ས་�ི་ཚད་དེ་�ི་
ལམ་�ི་ག�གས་�་�་ལས་རང་མཚན་�་མེད་དོ། །�་ནི་�ན་�བ་�ི་འཆར་�གས་བ�ད་མཐོང་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�་ག�མ་པ་�ེ་གནས་གང་�་གཏོགས་པ་ནི། མངལ་�ེས། �ོང་�ེས། �ོད་གཤེར་�ེས། �ས་
�ེས་བཞི་ལས། �ས་�ེས་�་གཏོགས་ལ། ཆོས་གང་དང་མ�ན་ན་�་འ�ལ་དང་འོད་ཡོད་པས་�་དང་མ�ན་ལ། ཞག་བ�ན་བ�ན་ན་�ེ་ཤིའི་�ག་བ�ལ་ལ་�ོད་པས་ད�ལ་བ་དང་མ�ན་ཏེ། ད�ལ་བ་�མས་དང་�་
 ༄༅། །�མས་དང་། །�ིད་པ་བར་མ་�ས་ཏེ་�ེ། །ཞེས་པས་སོ། །�་ནི་གོང་�་�ལ་པའི་�མ་པ་མཐོང་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�་བཞི་པ་�ོད་ལམ་ནི། ཆོས་ཉིད་བདེན་པའི་�ོབས་ཡལ་བས་�ར་ཞེན་�ི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ རེ་བ�ན།

བག་ཆགས་ལངས་པས་�ར་�ི་གང་�ེད་དེ་འདིར་ཡང་�ོད་པའོ། །�་ནི་ཆོས་ཉིད་�ི་�ས་�་རང་�ང་ལ་�ེད་ཅིང་�ངས་པ་ལས་�ང་ངོ་། །བཅོ་�་པ་འོད་ནི། ལས་དག་པ་མངོན་མཐོར་�ེ་བ་�མས་ལ་དཀར་པོ་དཔག་
ཚད་གཅིག་�་གསལ་ལ། མ་དག་པ་ངན་འ�ོར་�ེ་བ་�མས་ལ་སེར་པོ་དང་ནག་པོ་མོག་མོག་པོ་རང་གསལ་ཙམ་མོ། །དེ་དག་གི་�་ནི་ཆོས་ཉིད་�ི་རང་འོད་ལས་�ང་ངོ་། །བ�་�ག་པ་ལས་འ�ེལ་ནི། �ི་མ་བཟང་འ�ོ་

12-533
ཆོས་དང་�ན་པར་�ེ་ན་འདིར་དགེ་བའི་�མ་པ་དང་འ�ད། �ི་མ་ནོར་དང་། འཁོར་དང་ལོངས་�ོད་དང་�ན་པར་�ེ་ན་རང་ཡིད་�་འོང་བའི་�མ་པ་དེ་དག་དང་འ�ད་པར་�ང་ངོ་། །�ི་མ་དབང་པོ་མ་ཚང་བ་དང་�ིག་
ཅན་དང་། ངན་འ�ོ་ལ་སོགས་པར་�ེ་ན། ཡིད་�་མི་འོང་བ་དང་། ད�ལ་བ་ལ་སོགས་པའི་�མ་པ་དང་འ�ད་པ་�མ་མོ། །�་ནི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཆགས་པའམ་�ང་བར་བ�ང་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�་བ�ན་པ་�ས་དང་
ཉོན་མོངས་�ི་འ�ེལ་ནི། ག�གས་རང་ཀ་མ་མེད་�ང་�ི་ལམ་�་�འི་�ང་ན་རང་ག�གས་ལ་ཆགས་པ་�ེ་ན་འདོད་པ་དང་། �ང་བ་�ེ་ན་ག�གས་དང་། བར་མ་�ེ་ན་ག�གས་མེད་�་�ེའོ། །དེ་དག་གི་�་ནི་ཆོས་ཉིད་
མཛ�ད།
 བདེན་པ་ལས་གོལ་བ་ལས་�ང་ངོ་། །བཅོ་བ�ད་པ་ཁམས་གང་�་གཏོགས་པ་ནི། འདོད་པ། ག�གས། ག�གས་མེད་ག�མ་ལས། མིང་བཞིའི་�ང་པོ་�་མ་ཡིད་�ི་�ས་�་ཡོད་པ་�མ་ཡང་། �ི་མའི་�ང་པོ་མ་�ངས་
པས་ག�གས་རང་ཀ་མ་མེད་པའི་�ིར། ག�གས་ལས་གཞན་ཚ�ར་བ། འ�་ཤེས། འ�་�ེད། �མ་ཤེས་བག་ལ་ཉལ་�ི་�ང་པོར་གནས་པས་ག�གས་མེད་ཁམས་�་གཏོགས་པའོ། །ག�གས་མེད་པའི་�་ཅི་ལས་�ང་ན་
གོང་�་ཆོས་ཉིད་�་མ་�་�་མཐོང་བ་ལས་�ང་བའོ། །བ�་ད�་པ་�ི་མའི་མངལ་�་�ད་པའི་�ས་ནི། བ�ན་�ག་གཅིག་གམ་གཉིས་ནས་བ�ན་�ི་བར་བར་�ིད་�ོང་ངེས་�ི་ལས་�ོགས་ནས་�ི་མའི་�ིད་པ་སོ་སོར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-534
དང་པོ་�ད་�ས། �འི་�ེ་གནས་�་�ད་ན་འདིའི་�ས་�་ཤེས་པའི་�ང་བ་ལ་�་ཁང་གི་ཡང་ཐོག་གམ་རིན་པོ་ཆེའི་ཁང་�་བ�ེགས་པའི་ནང་ན་འ�ག་པ་�མ་�ེད་དོ། །�་མ་ཡིན་�ི་མངལ་�་�ད་ན། མགལ་མེའི་
འཁོར་ལོའ་� ནང་ན་འ�ག་པའམ། ཆར་འབབ་པའི་ད�ིལ་ན་འ�ག་པ་�མ་པ་འོང་ངོ་། །མིའི་མངལ་�་�ད་ན་རབ་�་�ང་བ་�མ་�ེད་ན་མི་�ས་ཙམ་པོ། །ནམ་�གས་པའི་ད�ིལ་ན་འ�ག་པ་�མ་�ེད་ན་མི་�ས་གཙང་
མ། �ེ་བོ་འ�ས་པའི་ཅ་ཅོའ་� གསེབ་ན་འ�ག་པ་�མ་�ེད་ན་མི་�ས་རིན་པོ་ཆེའི་�ས་སོ། །�ོལ་སོང་གི་མངལ་�་�ད་ན་�ིལ་པོའ་� ནང་ངམ་�ག་གམ་ན་�ན་�ི་ནང་ན་འ�ག་པ་�མ་པའོ། །ཡི་�གས་�ི་མངལ་�་�ད་
 ༄༅། །ན་�ོག་པོ་�གས་�གས་ན་འ�ག་པ་�མ་མོ། །ད�ལ་བ་ནི་བ�ད་པ་ལས་དངོས་�་�ིད་པའི་བར་དོ་ལ་མི་གནས་སོ། །འདི་དག་�ང་ན་མངལ་�་�ད་ཟིན་པས། འ�ོ་བར་འདོད་�ང་ཐོགས་པ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ རེ་བ�ད།

དང་བཅས་པས་དབང་མེད་དོ། །�་ནི་གོང་�་ཆོས་ཉིད་བདེན་པ་ལ་ཡིད་མ་ཆེས་པ་ལས་སོ། །ཉི་�་པ་དཔེ་ནི། �ས་མེ་འཛ�ན་པ་�ར་ལས་དང་བག་ཆགས་�ི་དབང་གིས་མངལ་གནས་འཛ�ན་པ་དང་། འདམ་�བ་�ིས་
�ེ་འ�ོའམ་ནོར་�འམ་ཤིང་ལ་སོགས་པ་འཛ�ན་པ་�ར་འཁོར་བ་ན་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འཛ�ན་པ་དང་། �་�ས་�་འཛ�ན་པ་�ར་ཕ་མའི་�ོམས་འ�ག་གི་�ིས་བར་�ིད་�ི་སེམས་ཅན་འཛ�ན་པ་ནི། ད�ར་�ི་ཤ་�ལ་ལ་

12-535
�ང་མ་འ�་བ་�ར། ཕ་མའི་�ོམས་འ�ག་གི་མངལ་�ོར་བར་�ིད་�ེ་བ་དཔག་མེད་འ�ངས་ཏེ། ཕ་མའི་བདེ་བའི་རོ་�ོང་བ་ཙམ་�ིས་དེར་�ེ་བའི་ལས་ཅན་དེ་རང་དབང་མེད་པར་མངལ་�ས་འ�མས་པ་ནི་མའི་
བཤང་ལམ་ནས་འ�ག་གོ །དེ་དག་�ང་ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། འདི་ཉིད་�ང་དང་མི་�ན་པའི། །སེམས་ཅན་�ི་ནི་འ�ག་པ་ཡི། །�ིད་པའི་བར་དོ་ཞེས་�་བ། །འཁོར་བའི་གནས་�ི་ལམ་མགོ་ནི། །དཔེར་ན་ཟོ་�་བཞིན་
�་འཁོར། །ཤ་�ག་རང་ཀའི་�ས་�ལ་ནས། །�་མ་ཡིད་�ི་ག�གས་ཅན་ནོ། །�ོས་དང་�ལ་བས་མིང་གཉིས་པའོ། །�་མའི་ཤེས་པའི་�ང་བ་འགགས། །�ི་མ་ཉིད་ནི་མ་�ང་བར། །རིགས་ཅན་གང་�འང་མ་ངེས་
མཛ�ད།
 པས། །གང་�བ་གང་�ང་དེ་�བས་ན། །�ད་ཅིག་གནས་པའི་བར་མ་དོ། །�ིས་ནི་གང་�ེའི་ཆ་�ད་འཛ�ན། །�ིས་འ�ང་ཆ་�ད་ཡོངས་བ�ང་ནས། །རིགས་�ག་སོ་སོའ་� �ང་ཆར་འ�ར། །འདོད་པ་ཁམས་�ི་�ོད་�ི་
དང་། །བ�ད་ནི་རང་གིས་རིག་ཅིང་གསལ། །རང་ཉིད་གང་�ེའི་�ོད་བ�ད་�ང་། །དེ་ཉིད་�ས་ན་གསལ་བའོ། །འདོད་�ན་�ོད་བ�ད་གསལ་བར་�ང་། །དབང་པོ་ཡན་ལག་ཡོངས་�ོགས་པས། །དངོས་པོ་�ན་ལ་
ཐོགས་མེད་ཅིང་། །རི་�ག་ལ་སོགས་ཐོགས་མེད་འ�ག །གཞན་ལས་ཚ�་ནི་ཞག་བ�ན་འ�ར། །ཞག་ནི་བ�ན་�ག་བ�ན་�ིས་ནི། །དེ་ཡི་ཚ�་ཡི་ཚད་ཡིན་ནོ། །�་དང་མི་ནི་ཁ་དོག་དཀར། །�་མ་ཡིན་དང་�ོལ་སོང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-536
སེར། །ཡི་�གས་འོད་ནི་�་བ་འ�། །ད�ལ་བ་�ོང་�མ་�་�འམ། །ཡང་ན་བལ་ནག་གཡེངས་པ་འ�། །�ོལ་སོང་ཡང་ན་�ག་བཙ�ས་བཞིན། །�་མིན་ཁ་ཆར་འབབ་པ་བཞིན། །དེ་ཚ�་ཁ་ནི་འདི་�་�ེ། །�་དང་མི་ནི་
�ེན་ལ་�། །�་མིན་�ོལ་སོང་དེ་བཞིན་འ�ེད། །ཡི་�གས་ད�ལ་བ་�ར་�་�། །འདི་དག་ད་གཟོད་�ེ་བའི་དབང་། །�ིད་པ་བར་དོའ་� ལས་�མས་ནི། །སོག་དང་མི་སོག་�ས་འདིའོ། །�མ་པར་�ིན་པའི་བག་ཆགས་
མེད། །བར་མའི་དབང་གིས་�་འ�ན་པའི། །བག་ཆགས་�མས་ནི་འདིས་སོག་གོ །དེ་ཚ�་ཤེས་པའི་�ས་འདིའོ། །གང་ཞིག་ལས་ནི་དག་པ་ཡི། །ཤེས་པ་ཉིད་ནི་གསལ་བ་ཡིན། །དེ་བཞིན་མ་དག་�མ་མི་གསལ། །དེ་
 ༄༅། །�ན་དགེ་�ིག་ལས་ལས་�ང་། །དེ་ཉིད་མིང་གི་�མ་�ངས་ནི། །འདི་དག་�མས་�་རིག་པར་�། །མིང་བཞི་འ�ས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན། །�ིད་པ་ཡི་ནི་ཤ་ག�གས་དང་། །�་�ས་�ི་ཟ་ཉེ་བར་

ཐེག་མཆོག་
འཁོར། །�ིད་པའི་བར་དོ་�ང་མཚམས་�ོར། །ག�གས་མེད་དབང་པོ་�ན་�ན་པས། །ཐོགས་པ་མེད་པར་�ན་ལ་འ�ག །དེ་�ར་བར་མའི་�ས་�ི་ཚད། །�ིས་པ་ལོ་བ�ད་ལོན་པའམ། །ལོ་བ�་ལོན་པའི་�ས་ཚད་
�། །�ི་ལམ་�་�འི་ག�གས་�་གནས། །�ེ་གནས་ཉིད་ནི་�མ་བཞི་ལས། །�ས་ནས་�ེས་པ་ཉིད་�་�ེ། །�་དང་ད�ལ་བ་བར་མ་དོ། །འདི་�ན་�ས་པ་ལས་�ེའོ། །�ོད་པ་ཉིད་ནི་འདི་�་�། །�ར་ཞེན་ལས་ལ་�ོ་
ཉིས་བ�་ རེ་ད�།

12-537
བ་�ེ། །དེ་ཡི་�ེས་�་�གས་ནས་ནི། །དེ་�ོད་ཡིད་�ི་�ེས་�་འཛ�ན། །དེ་ཉིད་འོད་�ི་ཚད་�མས་ནི། །�ར་ཞེན་བག་ཆགས་རགས་�ང་བ། །འདི་ཡི་འོད་ནི་དཔག་ཚད་གཅིག །ཁ་དོག་དཀར་པོ་�ེང་�ེང་པོ། །འདི་ནི་
�་མིའི་�ེ་གནས་སོ། །བག་ཆགས་ཅན་ལ་གསལ་མི་�ང་། །གང་གི་ལས་ནི་བཟང་ངན་�ིས། །བཟང་བ་དགེ་དང་ཡིད་འོང་འ�ད། །ངན་པའི་སེམས་ཅན་བག་ཆགས་ཅན། །ཡིད་�་མི་འོང་མངལ་�་འ�ག །�ི་མའི་
�ས་དང་འ�ེལ་པར་ནི། །རང་�གས་ཞེ་�ང་�ེས་པའི་�། །དེ་བཞིན་འདོད་ཆགས་�ེན་�ིས་ནི། །�ི་མ་ལ་ནི་�ང་བའི་�ལ། །ཁམས་ནི་�མ་པ་ག�མ་དག་ལས། །མིང་བཞིའི་�ང་པོ་མ་འགགས་ཏེ། །�ི་མ་མ་�ངས་
མཛ�ད།
 བར་མ་�ིད། །མིང་བཞི་འ�ས་པའི་�ང་པོ་ལས། །ཤ་�ག་ག�གས་ནི་མི་�ང་བས། །ག�གས་ནི་མེད་པའི་ཁམས་�འོ། །�ི་མའི་�ས་དང་ཉེ་བའི་ཚ�། །མགལ་མེའམ་ནི་ཆར་པའམ། །དེ་བཞིན་�ང་བ་ནམ་�གས་
པ། །�ེ་བོ་འ�ས་པའི་ཅ་ཅོ་དང་། །�་ཁང་ངམ་ནི་ཡང་ཐོག་གམ། །ཁང་�་དག་ནི་བ�ེགས་པར་མཐོང་། །ངན་སོང་�མས་ནི་�ིལ་པོའམ། །�གས་�གས་�ོག་པོ་�ོང་པར་མཐོང་། །འདི་དག་མངལ་�་�ད་པའི་�ས། །
འ�ོ་བར་འདོད་�ང་�ས་འ�མས་ཏེ། །ཐོགས་པ་ཉིད་དང་བཅས་པའོ། །དཔེར་ན་�ས་ནི་མེ་འཛ�ན་དང་། །དེ་བཞིན་འདམ་�ིས་�ས་འཛ�ན་དང་། །མཁའ་འ�ོ་འདོད་པའི་དབང་གིས་ནི། །ས་�ང་�ས་པའི་�ིས་འཛ�ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-538
�ར། །དབང་མེད་ཆགས་པའི་�ིས་འཛ�ན་ཏོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ིད་པ་བར་དོ་ནས་ལམ་བ�ད་དེ། ལས་�ི་དབང་གིས། དགའ་�ན་དང་། �ོད་�ན་དང་། ཆ་མཉམ་�ན་དང་། གཉིས་�ན་དང་། བ�ེས་�ན་དང་།
�ག་བ�ལ་ཆེན་པོ་དང་�ན་པའི་གནས་�་ཟོ་�འི་འཁོར་ལོ་�ར་གཅིག་ནས་གཅིག་�་འ�ོ་བས་འ�ོ་བ་རིགས་�ག་ཅེས་�་�ེ། རང་ཤར་ལས། �མ་�ོག་འཁོར་བ་ཁོ་ན་�ེ། །�་འབོད་ཆེན་པོའ་� གནས་དང་ནི། །ཤིན་�་
བ�ེས་པའི་གནས་དག་དང་། །�གས་ཤིང་�ོས་པའི་གནས་ཆེན་དང་། །རབ་�་རགས་པའི་གནས་དང་ནི། །དེ་བཞིན་ཆ་མཉམ་གནས་ཆེན་དང་། །ཤིན་�་དགའ་�ན་གནས་�་བཤད། །མ་�ོགས་པ་ཡི་སེམས་ཅན་
 ༄༅། །�མས། །དེ་ལས་འ�ོ་ས་མེད་པའོ། ཞེས་སོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། རང་�ང་བར་དོའ་� འཆར་�ལ་བ�ན་པ་�ེ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་ག�མ་པའོ།། །།དེ་�ར་བ�ོན་པ་དང་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�ན་�།

དབང་པོ་འ�ིང་�མས་བར་དོར་�ོལ་བའི་གདམས་པ་�་ཆེར་བ�ན་ནས། ད་ནི་དབང་པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པར་ད�གས་འ�ིན་པའི་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་བཤད་དེ། དེ་ལ་འདིའི་�ོ་མཐོང་བའི་དབང་
པོ་ཐ་མའི་ཐ་མ་ལའང་རིགས་གཉིས་ལས། ཡང་མཐའ་ནི་མངོན་�མ་�ི་�ོ་མཐོང་ཡང་ཡིད་མ་ཆེས་པས་ཉམས་�་མ་�ངས་པ་དང་། ཡིད་ཆེས་�ང་ཉམས་�་�ང་ལོང་�ད་ཅིག་�ང་མེད་པར་ཚ�་འདིས་གཡེངས་པ་དག་

12-539
ནི་�ིད་པ་གཞན་�་བ�ད་པར་ཟངས་ཡིག་ཅན་ནས་བཤད་ལ། �ོ་མཐོང་ནས་ཡིད་ཆེས་པས་ཉམས་�་�ངས་�ང་། �ང་བ་ཆེར་ཡང་མ་འཕེལ། �ོགས་པས་ཆོས་ཟད་ཀ་དག་གི་དགོངས་པ་ངོ་མ་འ�ོད་པས་�ོགས་པ་
�ད་ལ་མ་�ེས། འོན་�ང་ཉམས་�་�ངས་པས་མི་དགེ་བའི་འ�ག་པ་�བས་ཏེ། �ི་ལམ་དགེ་བར་འ�ར་པའི་གང་ཟག་�ལ་�ན་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པར་ཆོས་ཉིད་བདེན་པའི་�ིན་�ིས་བ�བས་ལས་�ེ་�ེ། རིག་
པ་རང་ཤར་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། བདེན་པ་མཐོང་བའི་སེམས་ཅན་ནི། །�ོགས་པ་�ད་ལ་མ་�ེས་�ང་། །�ོགས་བ�་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་�། །གནས་ནས་མཐར་�ིན་�ོལ་བར་འ�ར། །ཅེས་བཤད་པས། དབང་པོ་ཐ་
མཛ�ད།
 མའི་ཐ་མ་དེ་གོང་�་ཆོས་ཉིད་�ི་བར་དོ་ཤར་ཡང་བདེན་པའི་�ོབས་མ་�ེད་པས། �ིད་པའི་བར་དོ་�ི་ལམ་དང་འ�་བར་ལམ་�ང་�ས། ང་ཤི་འ�ག་�མ་�་ངོས་ཟིན། �ིད་པ་བར་དོར་ཁ་འ�ལ་བ་དེ་�ན་ཏེ། �་མ་�ན་
ནས་དེའི་གདམས་པ་�ན་པ་ལས། ད་ནི་རང་བཞིན་�ལ་པའི་ཞིང་�་འ�ོ་བར་�འོ་�མ་པ་ཙམ་ལས། �ར་�ི་ཆོས་ཉིད་བདེན་པའི་�ིན་�བས་དང་། �ིད་པ་བར་དོ་ལ་རང་ཀར་འཛ�ན་པའི་�ི་མ་མེད་པས་�ིད་པ་�ི་
མར་བ�ད་པའི་བག་ཆགས་ཟད་དེ། ཞིང་དེར་པ�་ལ་�ས་ཏེ་�ད་ཅིག་གིས་�ེས་ནས་ད�གས་འ�ིན་ཏེ། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ེ་གནས་�ེས་�་�ན་པས་དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་ཁམས་�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-540
ད�གས་འ�ིན་པ་དང་ཞེས་པ་དང་། �ེ་�ོན་པ་�ོ་�ེ་སེམས། །འདི་མཐོང་དབང་པོ་ཐ་མ་ལ། །བར་མ་དོ་ཉིད་�ང་འ�ར་རམ། །འོན་ཏེ་མི་�ང་བའམ་ཅི། །�ོན་པས་ག�ངས་པ་དེ་�ང་�ེ། །རང་ཀར་འཛ�ན་པའི་བག་
ཆགས་ཟད། །རང་བཞིན་�ལ་པར་ད�གས་�ང་�ེ། བར་དོ་མེད་པར་སངས་�ས་�ེད། །ཅེས་སོ། །འདི་ལ་�ོན་རོལ་�ི་གདམས་པ་ནི། ཉིན་�ས་རང་�ང་མངོན་ག�མ་ལ་གོམས་པ། མཚན་མོ་འོད་�་�ིང་ནང་�་
གོམས་པས་�ལ་པའི་ཞིང་�་�་བའི་ངང་ལ་ཉལ་བ། �ན་བར་འཕོ་བས་�ལ་�ང་བ་�ེ། �ལ་�ལ་པའི་ཞིང་དེར་ཡེ་ཤེས་�ིང་ནས་ཚངས་�ག་གམ་མིག་ནས་གཙ�་བོའ་� �གས་ཀར་�མ་ཤེས་�ང་ཞོན་�ི་གནད་�ིས་
 ༄༅། །འཕངས་པས། བར་དོའ་� གཡང་ས་ཆོད་ནས་�ོང་བཟང་པོ་གཅིག་ནས་གཅིག་�་འཕོ་བ་ལ་ཉེས་ཞོ་མེད་པ་�་�་�ེ། འཆི་ཀར་�ང་ཕར་སོང་�ར་མ་འ�ས་པའི་�བས་དེར་དམིགས་པ་གསལ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་གཅིག

བཏབ་ནས་ཧིག་གིས་འཕོ་བ་ནི། ཉི་�་ཁ་�ོར་ལས། �ལ་གནས་དག་ལ་འ�ག་�གས་ནི། །�ོང་འཕོ་�ོང་འ�ག་གདམས་པ་�ེ། །�མ་ཤེས་�ང་ཞོན་དག་ལ་�ང་། དེ་ཡང་གོང་�་འ�ོངས་པ་གཅེས། །རིག་པ་བ�་
དང་འཕང་བ་གཅེས། །དེ་ཡང་ཧིག་གིས་འཕང་བའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�ར་�ས་པས་ཁ་ཅིག་དེ་ཉིད་�་དག་པའི་ཞིང་�་�ེ་བ་ཡང་ཡོད་ལ། བ�་ལམ་བར་དོ་ནས་ལམ་�ང་ཡང་�ིད་པ་བར་དོ་ངོས་ཟིན་འོང་ངེས་ཏེ། དེའི་

12-541
�ས་�་ཞིང་དེ་�ན་པ་ཙམ་�ིས་ཆོས་ཉིད་�ི་�ིན་�བས་ལས་�ེ་བ་ཡིན་�ི། གདམས་ངག་གཞན་གབ་པ་ནི་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ནས་རང་བཞིན་�ལ་པར་ད�གས་འ�ིན་�གས་ལ། རང་བཞིན་ཅེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།
གནས་པའི་རང་བཞིན་དང་། བ�ངས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །གནས་པ་ནི། ཡེ་ནས་འདི་ཉིད་ལམ་�ང་�་གནས་ཏེ། གཞི་�ང་�ན་�བ་�ི་�ོའ་� ལོངས་�འི་�ོགས་བཞི་ན་�ང་བའོ། །ཞིང་བ�་ད�ས་�ར་�ོད་མེ་རི་
འབར་བ་དང་བ�་གཅིག་ཡོད་�ང་། འདིར་�མ་�ོལ་ད�གས་ཆེན་འ�ིན་པ་�་ངོས་ག�ང་བའོ། །བ�ངས་པ་ནི། ཕ་རོལ་�་�ིན་པས་བ�་གཅིག་�ན་�་འོད་�ི་སར་འདོད་དེ་སངས་�ས་�ི་�ང་བ་�ད་པར་ཅན་�ི་
མཛ�ད།
 སའོ། །འདིར་སངས་�ས་�ི་ག�ང་ནི་ཐོས་ལ། རང་གི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�མས་ལ་ཤེས་�འི་�ིབ་པས་བ�ིབས་ནས་�་མི་མཐོང་�ེ། དེ་དག་གི་�་ནམ་མཐོང་བ་ན་ཤེས་�འི་�ིབ་པ་ཟད་ནས་སངས་�་བར་འདོད་
པའོ། །འདི་ཉིད་ལ་བསོད་ནམས་བསགས་པའི་ཆོས་�ར་མིང་བཏགས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེའི་�ིར་ན་�ོང་�ག་པ་ལས། བསོད་ནམས་བསགས་པའི་ཆོས་�་དང་། །ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས། །འ�འོ་འ�འོ་
ནོར་ར་རེ། །ཞེས་པའོ། །�ལ་པ་ཞེས་པ་ནི། ཞིང་བཞི་ད�ས་དང་�་ནི་སངས་�ས་རིགས་�འི་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་ཏེ། ཤར་�ོགས་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་�་བའི་ཞིང་ཁམས་ན། �ོ་�ེ་མི་འ�གས་པའི་�ོན་པ་ལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-542
འཁོར་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�ེ�་དང་�་མོའ་� ག�གས་�་འ�ག་པ་དཀར་པོ་ཤ་�ག་�ས་ནས་�ེ་བ་�ེ། འ�ོ་ན་ཡང་ནམ་མཁའ་ལ་འ�ོ་ལ། གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཡོན་ཏན་དཔག་�་མེད་པ་དང་། �ལ་པའི་�་�་ཚ�གས་
པ་�ད་�ན་པར་�ོགས་པ་དང་། �ི་ཞིམ་པོའ་� �ོས་�ི་བ�ང་དང་རིན་པོ་ཆེའི་ཤིང་�ོན་པ་དཔག་�་མེད་པས་བ�ན་པ་ན། �ོན་པའི་ག�ང་གིས་འཁོར་�ི་�ད་འ�ོལ་བར་�ེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་�ིས་མི་
�བ་པ་ཡོད་པའོ། །�ོ་�ོགས་དཔལ་དང་�ན་ཞེས་�་བ་ན་�ོན་པ་རིན་ཆེན་འ�ང་�ན་ལ། འཁོར་�ས་ནས་�ེས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�ེ�་དང་�་མོ་�མས་�ང་ཁ་དོག་སེར་བ། ས་གཞི་�མས་�ང་རིན་པོ་ཆེ་
 ༄༅། །གསེར་ལས་�བ་པའོ། །ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པ་དང་�ན་པའོ། །�བ་�ོགས་པ�་བ�ེགས་པ་ན་�ོན་པ་�ང་བ་མཐའ་ཡས། འཁོར་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�ས་�ེས་�་�ང་བ་ཐམས་ཅད་ཁ་དོག་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་གཉིས།

དམར་བ། �ལ་པའི་�་དང་རི་�གས་དང་�་དང་�ང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་�ང་རབ་�་དམར་བའི་མདངས་དང་�ན་པའོ། །�ང་�ོགས་ལས་རབ་�ོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་ན་�ོན་པ་དོན་ཡོད་�བ་པ་ལ་འཁོར་ཚད་
མེད་པས་བ�ོར་བ་�ལ་པའི་�ོག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་�ང་�ར་འཚ�ར་བ། ས་གཞི་�མས་�ང་ནོར་�་མར་གད་དང་ཨི�་�ི་ལའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་�ི་ད�ས་མ�ན་�ི་ནམ་མཁའ་མི་

12-543
མཇེད་བ�ེགས་པ་ལ་�ར་�ོད་མེ་རི་འབར་བ་ཞེས་�་བ། �ལ་པའི་�ོ་བོའ་� ཞིང་ཁམས་ཡོད་དོ། །དེར་འདིའི་ཆོས་ཟབ་མོའ་� �ོ་མཐོང་བ་ཙམ་�ིས་དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་རང་གི་རིགས་�་ད�གས་�ང་�ེ། དེ་ནས་
ལོ་�་བ�་ན་བར་དོ་མེད་པར་སངས་�ས་ཉག་གཅིག་�ེད་དོ། །དེ་དག་�ང་ཨ་ཏི་བཀོད་པ་ཆེན་པོ་ལས། �ིགས་མ་�་བ�་�ས་�ི་ཐ་མ་ལ། །གསང་བའི་�ིང་པོ་འདི་ནི་མི་�ལ་�ང་། །དེ་�ེས་འཛ�ན་པའི་གང་ཟག་
�ལ་བ་ཅན། །�ིང་པོ་འདི་ནི་�་ལ་�ང་�ར་པ། །དེ་དག་�མས་ནི་མི་འ�ར་ས་ལ་འདའ། །གལ་ཏེ་�ིགས་མ་ཚ�་�ང་ནད་མང་བས། །�ིང་པོའ་� དོན་འདི་གདེང་�་མ་�ར་�ང་། །འདི་ཉིད་མཐོང་བས་ད�གས་ཆེན་ཉིད་
མཛ�ད།
 འ�ིན་པ། །བ�་གཅིག་�ན་�་འོད་དེ་�ལ་པའི་ཞིང་། །�ས་�ེས་དག་པས་མངལ་�ི་�་དང་�ལ། །ཤར་�ོགས་མངོན་དགའ་མི་འ�ར་�ོ་�ེའི་ཞིང་། །མི་བ�ོད་�ོན་པས་འཁོར་�ི་ཤེས་�ད་འ�ོལ། །ག�ལ་�་རང་
�ང་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་�བ། །དཔལ་དང་�ན་དང་པ�་བ�ེགས་པ་དང་། །ལས་རབ་ཉིད་ནི་ཡོངས་�་�ོགས་པའི་ཞིང་། །རིན་ཆེན་འ�ང་དང་པ�་གར་དབང་�། །དོན་�བ་�ོན་པས་ཤེས་�འི་�ིབ་པ་�ོང་། །དཀར་
སེར་དམར་དང་�ང་�འི་ཁ་དོག་གསལ། །ཁོད་�ོམས་ཡིད་འོང་�་�ད་�་ཚ�གས་�ོགས། །�ི་བ�ང་ངད་འཇམ་�་བས་ཆོག་མི་ཤེས། །དབང་པོ་ཚ�མ་�ེད་ཡོན་ཏན་�ན་དང་�ན། །ཁ་དོག་�ས་�ོགས་ཟས་གོས་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-544
གཅིག་�ོགས། །�ས་�ི་�ོལ་�ལ་�ང་བ�ོད་འ�ོ་དང་འ�ག །�ང་མ�ིས་བན་ཀན་འ�ས་པའི་ནད་�མས་མེད། །ཡན་ལག་བ�ད་�ན་རོ་བ�་འ�ས་པའི་�། །འ�ངས་པས་ཚ�མ་�ེད་རེག་ན་�ས་�ང་འཇམ། །ས་
�་མེ་�ང་འ�ང་བས་ཕན་གནོད་�ལ། །བ�ེས་དང་�ོམ་དང་ཚ་�ང་�ག་བ�ལ་སེལ། །འདོད་ཆགས་ཞེ་�ང་གཏི་�ག་ཉོན་མོངས་�མས། །�ེ་བའི་�་མེད་ཤེས་པ་བག་ཡངས་སོ། །བ�ས་དགོད་ལག་བཅངས་གཉིས་
འ�ད་འདོད་ཆགས་མེད། །ཆོག་ཤེས་�ེད་�ལ་�ག་�་ཆོས་ལ་ཉན། །�ིབ་གཉིས་�ལ་ནས་�ེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས། །མཆོད་པའི་�་མོས་ཡིད་འོང་བ�་ཤིས་བ�ོད། །གཞལ་ཡས་ཁང་མཛ�ས་�ོ་བཞི་�་བབས་�ན། །
 ༄༅། །ཤེལ་དང་གསེར་དང་མར་གད་ཨི�་�ིལ། བ�་ཤིས་ག�གས་དང་འཁོར་ལོ་�ལ་མཚན་མཛ�ས། །དེ་�ར་རང་བཞིན་�ོགས་བ�་�ལ་པའི་ཞིང་། །རང་རང་�ོན་པས་རང་རང་འཁོར་�ད་འ�ལ། །

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་ག�མ།

མ�ན་�ི་ནམ་མཁའ་མི་མཇེད་བ�ེགས་པ་ན། །འཇིག་པའི་�ོ་གནས་�ར་�ོད་མེ་རི་འབར། །འཇིགས་པའི་�་དང་�ོ་ག�གས་ཨ་ལ་ལ། །འདི་ཉིད་མཐོང་བ་ཙམ་�ིས་དེ་�ོལ་འ�ར། །�ལ་�ན་�ོབས་མེད་�ིང་པོའ་�
དོན་འཛ�ན་པ། །དེར་ནི་ད�གས་�ང་�ེ་བ་གཅིག་པ་�ེ། །�་བ�་དག་ན་ངེས་པའི་སར་�ོལ་ལོ། །ཞེས་པ་དང་། དེ་དག་གི་གནས་དང་བཀོད་པ་�་ཆེར་བཤད་ན། རིག་པ་རང་ཤར་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། འདི་ནས་ཤར་

12-545
�ོགས་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ན། ཞིང་ཁམས་མངོན་པར་དགའ་བ་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། �ལ་པའི་�འི་ཞིང་ཁམས་དེ་ན། �ལ་པའི་�་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་ཞེས་�་བ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་�ིས་དབང་
བ�ར་བ་དམ་པ་ཐོབ་པའི་གནས་དེ་ན། གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཡོན་ཏན་དཔག་�་མེད་པ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། རིན་པོ་ཆེ་ཤེལ་ལས་�བ་པའི་ཁང་པ་�ོ་བཞི་དང་�ན་པ། རིན་པོ་ཆེའི་�་བབས་དང་�ན་པ། ས་གཞི་
ཐམས་ཅད་�ང་རིན་པོ་ཆེ་ཤེལ་ལས་�བ་པ། ཤིན་�་ཡིད་�་འོང་བ། བ�་ན་�ག་པ། ཐེམ་�ས་དང་། �ར་�ང་དང་�ན་པ། �ོགས་བཞི་ན་གསེང་�ར་ཆེན་པོ་བཞི་ཡོད་པ། གསེང་�ར་ནས་ཉི་མ་འཆར་བས། རིན་པོ་
མཛ�ད།
 ཆེ་ཤེལ་ལས་�བ་པ་ལ་ཕོག་ནས། ནང་�་ཉིན་མོ་འོད་�འི་�ང་བ་�ག་པར་འཆར་རོ། །གཞལ་ཡས་ཁང་དེའི་�ི་རིམ་ན། ཡན་ལག་བ�ད་དང་�ན་པའི་�འི་འོབས་ཡོད་པ། �་དེ་ལ་ནད་�ིས་བཏབ་པ་�མས་�ིས་
འ�ངས་པ་ན་ནད་འཚ�་བར་འ�ར་ལ། དེའི་�ི་རིམ་ན་མཚ��་བ�ད་ཡོད་དེ། དེ་�མས་�ི་ནང་ན་ཡང་�་�ད་�ན་པ་�་ཚ�གས་ཏེ། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། �འི་�ལ་པོ་ངང་པ་གསེར་�ན་དང་། མཐིང་རིལ་དང་། �་ཀ་ཏི་
དང་། ནེ་ཙ�་མི་�ད་ཤེས་པ་དང་། �་�ག་དང་། ཤང་ཤང་ཏེ�་དང་། རི་�ེགས་དང་། དེ་ལ་སོགས་ཏེ་�་�ད་�ན་པའི་�་རིགས་�ོང་�ག་བ�ད་བ�་དང་། ཡིད་�་འོང་བའི་�་རིགས་འདི་�་�ེ། ཀང་ཀ་རི་དང་། �་བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-546
དང་། ཟེར་མོ་དང་། �འི་�་�ིལ་�འི་�ད་ཅན་དང་། �་�ི་ཏི་པ་གསེར་�ི་�ོ་�ེའི་ག�གས་ལ་སོགས་ཏེ། ག�འི་མདོག་�ར་�ོ་བ་དང་། �ང་གི་མདོག་�ར་དཀར་བ་དང་། �་�འི་མདོག་�ར་དམར་བ་དང་། ཨི�་�ི་
ལ་�ར་�ང་བ་ལ་སོགས་ཏེ། ཡིད་�་འོང་བ་དང་། �ད་�ན་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་ཡོད་དོ། །དེའི་�ི་རིམ་ན་རིན་པོ་ཆེ་�་བ�ན་�ི་�གས་རི་ཡོད་དོ། །དེ་�མས་�ི་ད�ས་ན་རིན་པོ་ཆེ་�་བ�ན་ལས་�ས་པའི་�ི་ཆོས་
འཆད་པའི་�ན་དང་�ན་པ་ཡོད་དོ། །དེར་�ལ་པའི་�་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་ཞེས་�་བ་དེ། �ོད་ལ་འཁོར་�མས་ལ་�འི་ཆོས་འཆད་དོ། །ནམ་�ེད་ན་�གས་�ིའི་ཆོས་འཆད་དོ། །ཐོ་རངས་ནང་གི་ཆོས་འཆད་དོ། །ཉི་མ་
 ༄༅། །�ེད་ན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་འ�ས་�་�་ན་མེད་པའི་ཆོས་འཆད་དོ། །དེ་�ར་ཞག་རེ་རེ་ལ་ཆོས་�ན་བཞི་བཞི་འ�ང་ངོ་། །དེ་ན་གནས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་�ང་�ེ་བ་གཅིག་གིས་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་བཞི།

ཐོགས་པ་ཤ་�ག་གོ །ལོ་ཡང་�་བ�་�་བ�་�བ་བོ། །ཞིང་ཁམས་དེ་ན་ཟས་དང་�ོམ་ཡང་ཡིད་ལ་�ན་པ་ཙམ་�ིས་ཚ�མ་པ་ཡོད་དོ། །དེ་ན་ནད་མེད་པས་མཆོག་�་བདེ་ལ། �ང་�ིད་ན་ཡང་�་ཡན་ལག་བ�ད་དང་�ན་
པ་དེ་འ�ངས་པས་ནད་སེལ་ཏོ། །མེ་ཏོག་�་ཚ�གས་�ིས་�ལ་པའི་�་དེ་ལ་མཆོད་པ་ཆེར་�ེད་པ་ཤ་�ག་གོ །གཞལ་ཡས་ཁང་དེའི་�ར་བཞི་ན་�་ཏིག་ལས་�བ་པའི་མཆོད་�ེན་བཞི་ཡོད་དེ། དེ་བཞིའི་བར་ན་�ིལ་�་

12-547
གཡེར་ཁའི་�་བའི་ཐག་པས་�ེལ་ནས་ཡོད་དོ། །ཐག་པ་དེ་�ང་གིས་བ�ོད་པ་དང་། �ིལ་�འི་�་ཡིད་�་འོང་བ་�་ཚ�གས་འ�ང་ངོ་། །�ོགས་བཞི་ན་དར་�་ཚ�གས་�ི་བ་དན་བཞི་ཡོད་དེ། དེ་�ང་གིས་བ�ོད་པ་ལས་�ི་
ཞིམ་པ་�་ཚ�གས་པ་འ�ང་ངོ་། །གཞལ་ཡས་ཁང་དེ་ནི་འདི་ནས་ཤར་�ོགས་ན་དཔག་ཚད་�་བ�་འདས་པའི་�ེང་ན་ཡོད་དོ། །དེར་�ེས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་�ང་�མ་�་�་ག�མ་�ི་�་དང་ལོངས་�ོད་
མཉམ་མོ། །ཤར་�ོགས་�ི་�ལ་པ་�འི་ཞིང་ཁམས་དེ་ན་དེ་བཞིན་�་ཡོད་དོ། །འདི་ནས་�ོ་�ོགས་ན་དཔལ་དང་�ན་པའི་ཞིང་ཁམས་�ལ་པ་�འི་གནས་དེ་ནའང་། རིན་པོ་ཆེ་གསེར་ལས་�བ་པའི་ཁང་པ་�་བཞི་བ་
མཛ�ད།
 གམ་དང་བཅས་པ། �ོ་བཞི་�་བབས་དང་བཅས་པ། �ར་བཞི་མཆོད་�ེན་དང་བཅས་པ། ལོགས་བཞི་བ་དན་དང་བཅས་པ། �ོགས་བཞི་གསེང་�ར་དང་བཅས་པ། མཚ�་བ�ན་�་དང་བཅས་པ། ཡན་ལག་བ�ད་དང་
�ན་པའི་�་�གས་རི་དང་བཅས་པ། �ི་དང་ཆོས་�ང་གོང་�ར་བཤད་དོ། །�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་�ེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ཤ་�ག་གོ །�ལ་པའི་�་རིན་པོ་ཆེ་འ�ང་�ན་�ི་ཞིང་ཁམས་དེ་ན་ཡོན་ཏན་དེ་�་
�་ཡོད་དོ། །འདི་ནས་�བ་�ོགས་པ�་བ�ེགས་པའི་ཞིང་ཁམས་ན། �ལ་པའི་�་�ང་བ་མཐའ་ཡས་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། དེ་ན་ཡང་གོང་གི་ཡོན་ཏན་དང་མཉམ་པ་ཡོད་དོ། །འདི་ནས་�ང་�ོགས་�ི་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-548
ན། རིན་པོ་ཆེ་�མ་པར་བཀོད་པ་ཞེས་�་བ་ཡོད་དེ། དེ་ནའང་�ལ་པའི་�་དོན་ཡོད་�བ་པ་ཞེས་�་བའི་ཞིང་ཁམས་དེ་ན། གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཡོན་ཏན་འདི་�་�་ཡོད་དེ། རིན་པོ་ཆེ་ཨི�་�ི་ལ་ལས་�བ་པའི་ཁང་པ་�་
བཞི་དང་�ན་པ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་�ོགས་བཞི་ན་གསེང་�ར་ཆེན་པོ་བཞི་ཡོད་ལ། དེ་ནས་ཉི་མ་ཤར་བས་འོད་�ང་�ས་ནང་ཁེངས་ནས་ཡོད་དོ། །ས་གཞི་ཐམས་ཅད་�ང་ཨི�་�ི་ལ་ལས་�བ་ནས་ཡོད་དོ། །དེའི་�ི་རིམ་
ན་�་ཡན་ལག་བ�ད་དང་�ན་པ། �་དེ་ཡང་རེག་ན་བདེ་བ། འ�ངས་ན་ནད་ཐམས་ཅད་སེལ་བ་ཡོད་དོ། །དེའི་�ི་རིམ་ན་མཚ��་བ�ན་ཡོད་དེ། དེའི་ནང་ན་�་�ད་�ན་པ་�མ་པ་�་ཚ�གས་པ་གནས་ཏེ། དེ་ཡང་འདི་�་
 ༄༅། །�ེ། �འི་�ལ་པོ་ངང་པ་གསེར་�ན་དང་། མཐིང་རིལ་དང་། �་ཀ་ཏ་རི་དང་། �་�་དང་། ནེ་ཙ�་མི་�ད་ཤེས་པ་དང་། �་�ག་དང་། ཤང་ཤང་ཏེ�་དང་། རི་�ེགས་དང་། དེ་ལ་སོགས་ཏེ་�ད་�ན་

ཐེག་མཆོག་
པའི་�་རིགས་�ོང་�ག་བ�ད་�་དང་། ཡིད་�་འོང་བའི་�་རིགས་འདི་�་�ེ། ཀང་ཀ་རི་དང་། ཟེར་མོ་དང་། �་བ་དང་། �འི་�་�ིལ་�འི་�ད་ཅན་དང་། �་�ི་ཏི་པ་གསེར་�ི་�ོ་�ེའི་ག�གས་དང་། དེ་ལ་སོགས་ཏེ།
ག�འི་མདོག་�ར་�ོ་བ་དང་། �ང་གི་མདོག་�ར་དཀར་བ་དང་། �་�འི་མདོག་�ར་དམར་བ་དང་། ཨི�་�ི་ལའི་མདོག་�ར་�ང་བ་དང་། དེ་དག་ལ་སོགས་ཏེ་ཡིད་�་འོང་བ་དང་། �ད་�ན་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་
ཉིས་བ�་ དོན་�།

12-549
ཡོད་དོ། །དེའི་�ི་རིམ་ན་རིན་པོ་ཆེ་�་བ�ན་�ི་�གས་རི་ཡོད་པ། དེ་�མས་�ི་ད�ས་ན་རིན་པོ་ཆེ་མར་གད་ཏ་ལ་ལས་�བ་པའི་�ི་ཆོས་བཤད་པའི་�ན་དང་བཅས་པ་ཡོད་དོ། །དེར་�ལ་པའི་�་དོན་ཡོད་�བ་པ་ཞེས་
�་བ་དེ། �ོད་ལ་གདམས་ངག་གི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །ནམ་�ེད་ན་དབང་གི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །ཐོ་རངས་�ོད་པའི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །ཉི་མ་�ེད་ན་�་�ོམ་�ི་ཆོས་�ོན་ཏོ། །དེ་�ར་ཞག་རེ་ལ་ཆོས་�ན་བཞི་བཞིས་འཁོར་�མས་�ི་
�ད་འ�ོལ་ཏོ། །དེ་ན་གནས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�མས་�ང་�ེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ཤ་�ག་གོ །ལོ་ཡང་�ོང་�བ་བོ། །ཞིང་ཁམས་དེ་ན་ཟས་དང་�ོམ་ཡིད་ལ་�ན་པ་ཙམ་�ིས་ཚ�མ་པ་ཡོད་དོ། །དེ་ན་བད་
མཛ�ད།
 ཀན་ལས་�ར་པ་དང་། �ང་ལས་�ར་པ་དང་། མ�ིས་པ་ལས་�ར་པ་དང་། འ�ས་པ་ལས་�ར་པའི་ནད་མེད་དོ། །མེ་ཏོག་�་ཚ�གས་པས་�ལ་པའི་�་དེ་ལ་མཆོད་པ་�་ཆེར་�ེད་པ་ཤ་�ག་གོ །�ང་�བ་སེམས་དཔའ་
དེ་དག་�ང་ཁ་དོག་�ང་�་ཤ་�ག་གོ །�་དང་བཞོན་པ་ཡང་�ང་�་ཤ་�ག་གོ །�ེ�་དང་�་མོའ་� ག�གས་�་�ང་བ་ཤ་�ག་གོ །�ན་�ང་སེམས་�ི་�མ་པར་�ོག་པ་མེད་པའོ། །ཞིང་ཁམས་དེ་ན་སེམས་�མ་པ་ག�མ་
མེད་དོ། །ཡིད་�ག་མེད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་�ག་མེད་དོ། །མ་རིག་པ་མེད་དོ། །�ེན་བཞི་དང་བཅས་པ་མེད་དོ། །མ་རིག་པ་དང་མ�ངས་པར་�ན་པའི་ཡིད་མེད་དོ། །�ན་�ང་�མ་�ོག་དང་�ལ་བ་ཤ་�ག་གོ །གཞལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-550
ཡས་ཁང་གི་འཁོར་�ི་ཡོན་ཏན་ནི། གཞལ་ཡས་ཁང་དེའི་�་བཞི་ན། རིན་པོ་ཆེ་ཤེལ་�ི་མཆོད་�ེན་�ི་འཕང་ད�་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །དེ་དག་གི་བར་�མས་གསེར་�ི་�ིལ་�་གཡེར་ཁའི་�་བས་�ེལ་ནས་ཡོད་དེ། དེ་དག་
�ང་གིས་བ�ོད་པ་ལས་�ིལ་�འི་�་�ན་པ་�་ཚ�གས་འ�ང་ངོ་། །མཆོད་�ེན་བཞི་ལ་ཉི་མ་ཕོག་པས་འོད་�འི་ཞགས་པས་འ�ེལ་ནས་ཡོད་དོ། །�ོགས་བཞི་ན་�་�འི་བ་དན་བཞི་ཡོད་དོ། །དེ་�ང་གིས་བ�ོད་པས་
ཡིད་�་འོང་བ་དང་མཛ�ས་པ་�་ཚ�གས་འ�ང་ངོ་། །ཡོན་ཏན་དཔག་�་མེད་པ་དེ་�་�་ཡོད་དོ། །གཞལ་ཡས་ཁང་དེ་ནི་འདི་ནས་�ང་�ོགས་ན་དཔག་ཚད་�་བ�འི་�ེང་ན་ཡོད་དོ། །དེར་�ེས་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་
 ༄༅། །དེ་དག་�ང་ག�གས་ཁམས་�ི་�་དང་ལོངས་�ོད་མཉམ་མོ། །�ང་�ོགས་�ི་�ལ་པའི་ཞིང་ཁམས་དེ་ན་དེ་བཞིན་�་ཡོད་དོ། །ཞིང་ཁམས་དེ་དག་གི་མ�ན་�ི་བར་�ང་ལ་�ལ་པའི་�་�ོ་བོའ་�

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་�ག

ཞིང་ཁམས་ཡོད་དེ། �ར་�ོད་ཆེན་པོ་མེ་རི་འབར་བ་ཞེས་�་བ་འདི་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གཞལ་ཡས་ཁང་འདི་�་�་ཡོད་དོ། །ཐོད་པའི་ཁང་པ་�་བཞི་དང་�ན་པ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། ཐོད་པ་�མ་པོས་འ�ས་�་�ས་
པ། ཤ་ར་རི་ཡོད་པས་�ིག་པ་�ས་པ། བྷན་དྷ་�ང་ལོ་ཅན་�ིས་ཁ་བད་�ས་པ། �་དང་དཔངས་�་དཔག་�་མེད་དེ། གནམ་�གས་�ི་གཟེར་བཏབ་པ། ར�འི་ཞམ་�་འབབ་པ། ཉི་�འི་ཀ་གདན་�ས་པ། �་�ིན་

12-551
ཁའི་ཀ་ག�་�ས་པ། �་ཆེན་པོ་བ�ད་ག�ང་�་�ེས་པ། མཆོག་ཆེན་པོའ་� �བ་བཏང་བ་ཡོད་དོ། །ཉིན་མོ་�ང་འ�བ་པ། མཚན་མོ་མེ་འབར་བ། གཞལ་ཡས་ཁང་དེའི་�་བཞི་ན་ཞིང་ཆེན་�ི་ག�གས་�བ་པ། �་མོ་�་
གར་�ེད་པ། ས་གཞི་ཐམས་ཅད་�ང་ར�འི་�་�ོང་འ�ག་པའོ། །གཞལ་ཡས་ཁང་དེའི་ནང་ན། བཅོམ་�ན་འདས་གཞོན་�་དཔའ་པོ་�ོབས་�ན་ཞེས་�་བ། �གས་ཞི་བ་ལས་མ་གཡོས་�ང་། �་�ོ་བོའ་� ཆ་�ད་�་
བ�ན་པ། མཁའ་འ�ོ་མ་དང་། �ོ་བོའ་� ཚ�གས་དཔག་�་མེད་པས་བ�ོར་ནས་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་འདི་�་�ེ། མཁའ་འ�ོ་མ་��་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། ཚངས་པ་�ང་མ�ིན་ཅན་དང་། �ང་�ོང་�་འོད་གཞོན་�་དང་། ཡང་
མཛ�ད།
 འཁོར་�ི་མཁའ་འ�ོ་མ་ཨེ་ཀ་ཙ་ཏི་�ན་�ག་དང་། དེའི་�ན་མོ་བ�་བཞི་དང་། གཡོག་མོ་�་བ�་�་བ�ད་དང་། ཡང་གཡོག་འ�མ་�ི་འ�མ་�ོང་ལ་སོགས་ཏེ། མཁའ་འ�ོ་མའི་འཁོར་དཔག་�་མེད་པས་བ�ོར་
བའོ། །བཅོམ་�ན་འདས་དེའི་�གས་ལས་�ལ་པའི་འཁོར་�ག་ན་�ོ་�ེ་ལ་སོགས་ཏེ། �ོ་བོའ་� འཁོར་བསམ་�ིས་མི་�བ་པས་བ�ོར་བ། དགའ་རབ་�ོ་�ེ་ལ་སོགས་ཏེ་མིའི་འཁོར་དཔག་�་མེད་པས་བ�ོར་བའོ། །
འཁོར་�མས་ལ་འ�ས་�་གསང་�གས་�་ན་མེད་པའི་ཆོས་�ི་འཁོར་ལོ་བ�ོར་བས། ཞི་བ་�ལ་པ་�འི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�མས་�ོལ་བར་�ེད་པ། ཐམས་ཅད་�ང་�ོ་བོའ་� གཉེར་མ་དང་�ན་པ་ཤ་�ག་གོ །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-552
གཞལ་ཡས་ཁང་དེ་ནི་ཤིན་�་ཡངས་པ་དང་�ན་པའོ། །དབང་པོ་ཐ་མའི་གང་ཟག་དེ་དག་ནི། དེར་�ེད་ཅིང་�ངས་ནས་�ལ་པའི་�འི་ཞིང་ཁམས་�་�ེ་བ་ཤ་�ག་གོ་ཞེས་ག�ངས་སོ། །དེ་དག་�ང་བཅོམ་�ན་འདས་�ོ་
�ེ་འཆང་གི་�ིན་�བས་ལས་རང་བཞིན་�ིས་བཀོད་པའི་�ིར་རང་བཞིན་�ལ་པའི་ཞིང་ཞེས་�འོ། །ཞིང་ཁམས་དེ་དག་གི་�་ནི་�ིང་ག་ན་མེ་ལོང་�་�་ལ་སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེ་རང་གསལ་བའི་རང་གདངས་དང་།
�ང་ཁང་ན་�ོ་བོའ་� ད�ིལ་འཁོར་�་ཡེ་ནས་བ�གས་པའི་�ང་བ་ལས་ཤར་བ་ཡིན་ནོ། །འཁོར་ལ་�ང་བ་དང་། དབང་པོ་ཐ་མས་མཐོང་�ས་པའི་�་དང་། �ོལ་ངེས་པའི་�་ཡང་དེ་ཡིན་པར་རིག་པར་�འོ། །ཐེག་པའི་
 ༄༅། །མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་�་ད�གས་ད�ང་བ་�ེ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་བཞི་པའོ།། །།དེ་�ར་གསང་མཆོག་ངེས་པ་གནད་�ིས་�ོལ་བའི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་བ�ན།

གཞི་དང་ལམ་�ི་རིམ་པ་�་ཆེར་བཤད་ནས། ད་ནི་ཐབས་དེས་གང་�་�བ་པ་མཐར་�ིན་འ�ས་�འི་རིམ་པ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་གི་ས་ལ་མངོན་པར་�ང་�བ་པའི་�ལ་�ིར་བ�ན་པ་
དང་། �ན་�བ་འོད་གསལ་�ི་འཆར་གཞི་ལས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་�ལ་�ེད་�ག་�་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། �ོལ་སའི་ངོ་བོ་ངོས་ག�ང་། ཇི་�ར་�ོལ་བའི་རང་བཞིན་སོ་སོར་བཤད། �་དང་ཡེ་ཤེས་

12-553
འཆར་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་�ང་གི་རིག་པ་རང་བཞིན་�ིས་�མ་པར་དག་པ་ལ་�ོ་�ར་�ི་�ི་མ་མཐའ་དག་གིས་དག་�ེ། དག་པ་གཉིས་�ན་�ི་ཆོས་�་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་མེད་པའི་
ཀ་དག་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�བས་ནི་མཐར་�ག་གི་�ོལ་ས་ཡིན་ཏེ། རིག་པ་རང་ཤར་ལས། �ོལ་ས་ནི་ཀ་དག་གི་�ང་བའོ། །དཔེར་ན་�མ་པའི་�་�་�འོ་ཞེས་པ་དང་། སངས་�ས་�ན་�ི་�ེལ་ས་ནི། །ཀ་དག་ཆེན་
པོ་ད�ིལ་འཁོར་རོ། །ཞེས་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པ་ལས། འ�ས་�་ཆོས་�་�ོང་ཉིད་ལ། །དངོས་པོ་ཟད་པ་ཡ་མཚན་ཆེ། །ཞེས་པ་དང་། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �ོལ་ས་ཉིད་ནི་ཐོག་མའོ། །ཞེས་སོ། །ཐོག་མའི་ཀ་
མཛ�ད།
 དག་ལ་རིག་པ་རང་ངོ་ཤེས་ནས་ད་�ར་མི་�ོག་པས་འ�ལ་གཞི་ཟད་པས་འ�ས་�་ཞེས་�་བར་མིང་འ�ར་བའོ། །ཞིབ་�་གོང་�་གཞིའི་�བས་�་བཤད་ཟིན་པ་ལས། �ད་པར་�ི་མ་དང་�ལ་བས་�ེ་བར་རིག་པར་
�འོ། །གཉིས་པ་ལ་ག�མ་�ེ། ད�ིངས་�་�ོལ་�ལ་དངོས། ད�ིངས་�་གནས་པའི་རང་བཞིན། ད�ིངས་�་ཆོས་ཉིད་�ི་དགོངས་�ོང་ཇི་�ར་འ�ིལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དབང་པོ་�ོ་�ལ་འ�ིང་ག�མ་�ོལ་བའི་ཚ�་
འ�ས་�་ལ་�ད་པར་མེད་ལ། �ས་ག�མ་�ི་སངས་�ས་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་ཟད་པའི་ཆོས་�་བ�ོད་�ལ་དེ་ཉིད་�་གཅིག་པས་ངོ་མཉམ་ཐ་དད་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཐིག་ལེ་ཉག་གཅིག་�་སངས་�ས་ཏེ། དེའང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-554
ཚ�་འདིར་�ོས་བཅས་དག་གམ་བར་དོར་རང་�ང་ཟིན་ནམ། �ལ་པའི་ཞིང་�་ད�གས་�ང་ཡང་�ང་�ེ། ལམ་�ང་གི་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་བ་�ིར་གསལ་�ི་ཆ་�མས། �ན་�བ་ཐིམ་�ལ་�ི་རིམ་པས་ད�ིངས་�་
�བ་པ་ཤེལ་འོད་ནང་�་བ�ས་པ་�་�འི་ཚ�་ན་�ང་བ་�ོང་པར་�ོལ་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་ཐིམ་ནས། ག�གས་�་ཆོས་�འི་�ོང་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ནམ་མཁའ་�་�འི་ཆོས་ཉིད་
�་རོ་གཅིག་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ནམ་མཁའ་ལ་ཐིམ་པ་�་�འོ། །དཔེར་ན་ད�ིངས་ལས་རིག་པ་�ད་�་བཅད་དེ་�ས་ལ་གནས་པ་�མ་ནང་གི་ནམ་མཁའ་�་�་དེ་ཁའི་�་ག་ནས་ནམ་མཁའ་ཆེ་བ་འདི་དང་འ�ེལ་བ་�ར།
 ༄༅། །�ོན་མ་བཞིས་ཐོག་མའི་ཀ་དག་དང་མཚམས་�ར། �མ་པ་ཆག་�ས་�ི་ནང་བར་ག�མ་�ི་ནམ་མཁའ་ད�ེར་མེད་ངོ་བོ་གཅིག་�་གནས་པ་�ར། �ས་སེམས་�ལ་བས་རིག་པ་�་�ི་བར་མེད་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་བ�ད།

ཆེན་པོ་ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་ཆེན་པོར་གནས་པ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། ངང་�ན་�་བཟང་པོར་�ོས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་ནས་འ�ན་�་མེད་པར་སངས་�ས་པའི་ཚ�་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་མིག་�ལ་དང་�ལ་བ་ཞེས་�་
བ་�ེད་དོ། །ཞིང་ཁམས་�ན་�་མཐའ་ཡས་པ་མཐོང་ནས་�ང་བ་�ི་ནང་གཉིས་�་མེད་པར་འ�ེས་པའི་ཚ�་�ོང་�མ་པར་དག་པའི་དགོངས་པ་ཐོབ་�ེ། དེའི་ཚ�་འཁོར་བ་ཉིད་ཐོག་མཐའ་ཆོད་པ་ཞེས་�འོ་ཞེས་སོ། །དེ་

12-555
�ར་ནམ་མཁའ་འ�ེས་པའམ། ཡང་ན་�ིར་�ང་རང་འོད་�ི་ཟེར་�མས་ད�ིངས་�་ཐིམ་པ་ཉི་མ་�བ་པས་ཟེར་རང་ལ་འ�ས་པའམ། �་ལ་�་ཐིམ་པའམ། མར་ལ་མར་ཐིམ་པ་དང་ཡང་འ�་�ེ། �་ག�ང་འབར་བ་
ལས། དེ་ནས་ངོ་བོ་ཀ་དག་ལ། །ཉི་མ་ལས་ནི་ཟེར་འ�ས་�ར། །རང་�ང་�ལ་པར་བཅས་པ་ནི། །རང་གི་ངོ་བོ་རང་ཐིམ་ནས། ད�ེར་མེད་འ�ེད་པ་མེད་པར་འ�ར། །ཇི་�ར་�་ལ་�་ཐིམ་དང་། །དེ་བཞིན་མར་ལ་མར་
ཐིམ་དང་། །ནམ་མཁའ་ནམ་མཁར་ཐིམ་པ་བཞིན། །གཉིས་མེད་ངོས་ག�ང་མེད་པར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །དེའི་ཚ�་ཀ་དག་གི་ནང་ད�ིངས་�་ཐིམ་པས་རིག་པ་རང་ས་ཟིན་ཏེ། �ལ་བ་འོད་མི་འ�ར་བའི་སངས་�ས།
མཛ�ད།
 མངའ་དབང་�ོགས་པའི་�ོན་པ་�ན་�་བཟང་པོ་ཡེ་ཤེས་�ན་�བ་�ི་མགོན་པོ་�ོ་�ེ་འཆང་ཞེས་�་བར་�ར་ཅིང་། ལམ་�ི་ཆོས་�མས་འ�ས་�་ཐོབ་པས་ཟད་ལ། འ�ས་�འི་ཆོས་�མས་�་བ་ཉ་གང་བ་ན་འཕེལ་
ཟད་པ་�ར་ཡོངས་�་�ོགས་པས་དེ་ལས་གོང་�་འ�ོར་མེད་པས་ཟད་པའི་སར་�ིན་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། �ོགས་པའི་�ེས་�་�ོ་�ལ་ཅན། །མི་འ�ར་མཉམ་ཉིད་ངང་�་ཐིམ། །�ོག་མེད་ཤེས་རབ་རང་ཤར་རོ། །བདེ་
�ེད་བ�ེགས་པའི་ས་ཆེན་དེར། །མ་བཀོད་ནོར་�འི་�ང་པོ་�ར། །�་ཚ�གས་འ�ང་ཞིང་ངང་�་ཐིམ། །སངས་�ས་�ན་�ི་མེས་པོ་ནི། །འོད་མི་འ�ར་བར་�ན་�་�གས། །ཞེས་པ་དང་། �ོང་�ག་པ་ལས། �ན་ཤེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-556
�མས་ནི་�་ངན་འདས་པའི་ཚ�་ན་བ�ོད་པའི་མཐའ་�ན་རང་གིས་རང་ཟད་པའོ། །�ང་པོ་ཁམས་དང་�ེ་མཆེད་�་ངན་འདས་པའི་ཚ�་ན་�ང་�ིད་ཐམས་ཅད་བདེ་བའི་ཞིང་�་�ང་། །དབང་པོ་�ལ་�མས་�་ངན་འདས་
པའི་ཚ�་ན་�ག་�་མཆོག་གི་ལོངས་�ོད་ཆེན་པོར་རང་�ང་བའོ། །�་ཚ�ག་�མས་ནི་�་ངན་འདས་པའི་�ས་ན་�ང་བ་�ན་ལས་ཕ་རོལ་�ིན་པའོ། །�་�ོམ་�ོད་པ་འ�ས་�་�་ངན་འདས་པའི་�ས་ན་�ོལ་བཅས་�ན་པ་
རང་ཟད་ཡིན། །ཆོས་དང་ཤེས་རབ་�་ངན་འདས་པའི་�ས་ན་�འི་�་�མས་མི་དམིགས་�་ཡིས་ཐེབས་པར་�ང་། །ཉམས་�ོང་�་ངན་འདས་ཉིད་ཟད་པའི་�ས་ན་�ང་ཚ�ར་�མས་�ི་�ོ་ཡང་རང་གིས་རང་འགགས་
 ༄༅། །སོ། །�ོད་དང་�གས་ནི་རང་ཟད་�་ངན་འདས་པའི་ཚ�་ན་ཉོན་མོངས་�མས་ནི་རང་ཟད་�ོངས་པར་�ས་པ་ཡིན། །ཟད་པའི་ཆོས་འདི་�ོད་པའི་གང་ཟག་བ�ེད་དང་རང་�ོགས་སོ། །�ིང་པོ་འདི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ དོན་ད�།

ལ་གནས་པའི་�ེས་�་�ལ་ཅན་�ས་མཐོང་བ། །འདི་ནི་སངས་�ས་�ན་�ི་འ�ས་�་�ན་�་བཟང་པོའ་� ངོ་བོ་རང་འ�ག་ཡིན། །སངས་�ས་�མས་�ི་འ�ས་�་འདི་ལ་�་གོམས་དཔལ་�ན་�ོ་�ེ་འཛ�ན་པ་ཉིད་�འང་
འ�ར། །ཐོག་མའི་མགོན་པོ་�ི་མེད་དག་པ་འོད་�ི་�བས་ནས་རང་�ང་ཤར་བས་ནི། །སངས་�ས་�ན་�ི་མཛད་པའི་བདག་ཉིད་�་ཡང་གསང་མཆོག་ཆེན་པོ་ཉིད་�ི་�་ཐོབ་�ེ། །དེ་ལས་མི་�ོག་�ལ་འ�ོར་�ོ་�ལ་

12-557
�ོབས་དང་�ན་པའི་�ལ་བ་ཅན། །འ�ས་�་�ན་�ི་ཚད་�་�ིན་པས་�ན་�་བཟང་པོ་ང་དང་མཉམ་པའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་�་�འི་ཀ་དག་རང་ངོ་ལ་ཡོད་མེད་�ི་མཐའ་དང་�ལ་བས་�་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་�ང་
བ་ཡོད་མེད་ལས་འདས་ལ། འཆར་གཞི་མ་འགགས་པ་ཙམ་ནི། ཤེལ་གོང་རང་ངོ་ལ་འོད་དང་ཁ་དོག་གང་�འང་མ་�བ་ལ། དེའི་ངང་ནས་འོད་�འི་འཆར་གཞི་མ་འགགས་པ་�་�་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། འ�ས་�་
བ�ོད་པར་མི་�ས་�ང་། །ཆོས་�མས་ཟད་སར་�ིན་པ་དང་། །རང་གི་�བ་པའི་མཐའ་ཡང་འཇིག །འདི་�ས་�་མའི་མན་ངག་�བ། །�་�ོམ་�ོད་པའི་མཐའ་�ོངས་པས། །ཆོས་�་�ང་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །�་དང་ཡེ་
མཛ�ད།
 ཤེས་�ན་ཆད་པ། །སངས་�ས་མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་མེད། །མདོར་ན་གང་ཡང་གནས་པ་མེད། །སོང་བ་མེད་པས་འོང་མེད་པའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ོང་�ག་པ་ལས། དེ་�ར་ཆོས་ཉིད་ཀ་དག་ལ། །ཡེ་ཤེས་མེད་ཅིང་�་
ཡང་མེད། །འོད་དང་ཁ་དོག་�མས་དང་�ལ། །གང་གི་ངོ་བོར་�བ་མེད་པས། །མ་རིག་པ་དང་ཉོན་མོངས་�ང་། །�ོས་ཅི་དགོས་ཏེ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དེ་�ར་ནང་ད�ིངས་ཀ་དག་གི་རང་བཞིན་ལའང་འཆར་
གཞི་ཙམ་ལས། དངོས་�་གང་�འང་�བ་པ་མེད་དེ། དེ་ཉིད་ལས། རང་བཞིན་ཉིད་�ི་�ང་བ་ལ། །མཚན་མར་འཛ�ན་པ་ཡེ་མེད་དེ། །ཁ་དོག་མ་ཡིན་རང་གསལ་བས། །ཤེས་ཤིང་རིག་པའི་ཆ་�མས་ཙམ། །འཛ�ན་པའི་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-558
ག�ང་�ལ་གང་མེད་�ིར། །�མ་པར་�ོག་པའི་འཛ�ན་ཆ་མེད། །འོད་ལས་འདས་པའི་ཡེ་གདངས་�། །ཡེ་ཉིད་ནས་ནི་�བ་པར་གནས། །�་ལས་འདས་པའི་རང་གདངས་�། །�མ་དག་�ག་�་ཆེན་པོར་གནས། །ཞེས་
སོ། །གཉིས་པ་ད�ིངས་�་རིག་པ་གནས་པའི་རང་བཞིན་ལ་�་�ེ། འ�ང་བ་མ་ལ་ཞ་བ། ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་ཐིམ་པ། ཤེས་རབ་མཁའ་ལ་འདེགས་པ། འོད་གསལ་ད�ིངས་�་འ�ིལ་བ། རིག་པས་རང་ས་ཟིན་པའོ། །
དང་པོ་ནི། �བས་ག�མ་གཅིག་�་�ིལ་བས་འ�ང་�་�ངས་མར་�ོལ་ཏེ། ཡེ་ཤེས་དག་པའི་�ན་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའོ། །དེ་ཡང་མ་དག་པ་འ�ལ་པའི་�ང་བ་དག་པ་ཆོས་ཉིད་ལ་ཐིམ་�ས། ཤ་�ག་གི་�ས་འོད་
 ༄༅། །གསལ་�་མའི་�ས་ལ་ཐིམ་ནས་དེ་ཉིད་ཆོས་�་རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�ས་ལ་ཐིམ་�ས། ཤེས་རབ་�ི་�ན་ཡེ་ཤེས་�ི་�ན་ལ་ཐིམ་ཞིང་། དེ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་�ི་�ན་ལ་ཐིམ་པས་�ལ་དང་ཤེས་པའི་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ བ�ད་�།

�ོད་�ེད་�མ་པར་དག་�ེ། རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་�བས་ནས་ཡེ་ཤེས་ནང་གསལ་བའི་དགོངས་པ་ལ་འཕོ་འ�ར་མེད་པ་ནི། �ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། མ་དག་འ�ལ་པའི་�ང་བས་ཡེ་ཤེས་�ང་བ་
བ�ིབས། །འ�ལ་པའི་�ང་བ་འགགས་ན་དག་པའི་�ང་བ་འཆར། །བག་ཆགས་�བས་�ིས་ཡེ་ཤེས་�་�ས་བ�ིབས། །�ས་འདི་བོར་ནས་འོད་�ི་�ང་བ་འཆར། །དེ་ནས་རིན་ཆེན་�བས་ལ་མཐར་�ིན་འ�ར། །

12-559
�བས་ག�མ་གཅིག་�་�ིལ་ནས་�ལ་པ་�ོགས་བ�ར་མཛད། །ཅེས་སོ། །ད་�འི་�ས་�ི་འ�ང་བ་�་�ིགས་མའི་ཆ་�མས་དག་�ེ། ཀ་དག་གི་ནང་ད�ིངས་འོད་གསལ་�ི་འ�ང་བ་ཆེན་པོ་�འི་ད�ིངས་དེར་སོ་སོ་
ནས་གནས་�ར་�ི་ཆར་བ�ིས་ན། མ་དག་པའི་འ�ང་བ་དངོས་དག་པའི་འ�ང་བར་གནས་�ར་པའམ་བག་ལ་ཞ་བ་ནི་མ་ཡིན། མ་དག་པའི་འ�ང་�་དག་�ོབས་�ིས་ཡེ་ཤེས་དག་པ་�འི་འ�ང་ཆེན་�ང་�ང་ལ་�ོས་
ནས། དག་འ�ས་�་�མ་པར་གཞག་གོ །དེ་ཡང་�ང་�ོ་�ེ་�་�མ་བཀོད་ལེགས་ཏེ་དམ་ཚ�ག་གི་�་མོ་མཁའ་ལ་འ�ིལ་བས་གཡོ་བ་མེད་པའི་�ང་ད�ིངས་�་ཐིམ། ས་རིན་པོ་ཆེ་�མ་�འི་མཆོད་�ེན་ཁོད་�ོམས་ཤིང་
མཛ�ད།
 �ལ་�་གཤིས་ཏེ། �་བ་མེད་པའི་ས་ད�ིངས་�་ཐིམ། �་ཤེལ་�ི་འཁོར་ལོ་བ�ེགས་ལེགས་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཆ་ལས་�ོལ་ནས་གཤེར་བ་མེད་པའི་�་ད�ིངས་�་ཐིམ། མེ་པ�འི་�་བ་འོད་འབར་ཏེ་མ་
�ིན་པ་�ིན་པར་�ས་ནས་ཚ་བ་མེད་པའི་མེ་ད�ིངས་�་ཐིམ། ནམ་མཁའ་�མ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་�ོང་ཡངས་ཤིང་ཀ་ནས་དག་པས་མ་དག་པ་འ�ལ་པ་གོ་འ�ེད་པའི་ནམ་མཁའ་ད�ིངས་�་ཐིམ་ནས། �ི་�ལ། ནང་
�ས། �ང་པོ་ཁམས་དང་�ེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�མ་པར་དག་�ེ། ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེའི་ངོ་བོ་�ོང་པ་�ན་འ�ང་གི་ད�ིལ་འཁོར་�ོང་ཡངས་པ་ནི། རང་ཤར་ལས། རིན་པོ་ཆེ་�་�འི་ཐང་ནི་�ན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-560
�ོམས། རིན་པོ་ཆེ་གསང་བའི་ཉི་མ་ལ་འཆར་�བ་མེད། རིན་པོ་ཆེ་�འི་པ�་ལ་གོས་པ་མེད། རིན་པོ་ཆེ་མེའི་ད�ིལ་འཁོར་བ�ེགས་ལེགས། རིན་པོ་ཆེ་�ང་གི་ཤེས་རབ་ལ་�ོག་པ་མེད། རིན་པོ་ཆེ་སའི་ད�ིལ་འཁོར་
ཐེག་པ་ཆེ། རིན་པོ་ཆེའི་ནམ་མཁའ་ནི་མཐའ་དང་ད�ས་མེད། རིན་པོ་ཆེ་�ོང་པའི་ད�ིལ་འཁོར་�ི་ལེགས། རིན་པོ་ཆེ་�་ག�ང་འབར་བའི་མཆོད་�ེན་ནི་བ�ེགས་ལེགས་ཞེས་པ་དང་། ངོ་�ོད་�ས་པ་ལས། མིག་དང་
མིག་གི་�མ་པར་ཤེས་པ་དང་། �་བ་དང་�་བའི་�མ་པར་ཤེས་པ་དང་། �་དང་�འི་�མ་པར་ཤེས་པ་དང་། �ེ་དང་�ེའི་�མ་པར་ཤེས་པ་དང་། �ས་དང་�ས་�ི་�མ་པར་ཤེས་པ་�མས་�ི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་པས། �ས་
 ༄༅། །ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། ག�གས་�ི་�ང་པོ་�མ་པར་དག །ནམ་མཁའ་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། འ�་ཤེས་�ི་�ང་པོ་�མ་པར་དག །ས་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། ཚ�ར་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་གཅིག

བའི་�ང་པོ་�མ་པར་དག །མེ་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། �མ་ཤེས་�ི་�ང་པོ་�མ་པར་དག །�ང་ཡོངས་�་�་ངན་ལས་འདས་ཏེ། འ�་�ེད་�ི་�ང་པོ་�མ་པར་དག་ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་ཐིམ་པ་
ནི། ཉོན་མོངས་པ་�་ཡེ་ཤེས་�ར་དག་པའི་རང་གདངས་�་ནང་ད�ིངས་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་ནས། གཏིང་གདངས་ཁ་དོག་�འི་འཆར་གཞིར་གནས་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། རང་གདངས་བ�ོད་པ་དཀར་པོའ་� ཆ། །

12-561
གཏིང་གསལ་ཆེན་པོ་ཉིད་�་གནས། །�ང་བ་རང་ཟད་སེར་པོའ་� ཆ། །མི་མངོན་གཏིང་ནས་རང་ངོ་གསལ། །ཆགས་�ང་རང་ཟད་དམར་པོའ་� ཆ། །གཏིང་གདངས་མ་འ�ེས་ཆེན་པོར་གནས། །�་�ོལ་བ�ོད་པ་རང་�ལ་
བའི། །འཛད་པ་མེད་པའི་�ང་�ར་ནི། །ཐོག་མ་�མས་�ི་ཟེར་�་ཡང་། །མི་མངོན་གཏིང་ནས་གསལ་བའི་ཆ། །འ�ར་མེད་�ོགས་པའི་མཐིང་གར་ནི། །ཡེ་�ོགས་�ས་པ་མེད་པར་གནས། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཤེས་
རབ་མཁའ་ལ་འདེགས་པ་ནི། ནང་ད�ིངས་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་�་རང་སོ་ལ་མི་གཡོ་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་གནས་པ་�ེ། དེའང་�ོབས་�ན་མ། �གས་འཆང་མ། འདེགས་�ེད་མ། བ�ན་མ། �ང་�ེད་མ་�་ལས། �་དག་
མཛ�ད།
 པའི་རང་བཞིན་�ར་�་སེལ་�ོབས་�ན་མས་ནི། ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་གིས་གཙ�་འཁོར་གཉིས་མེད་�་�ོར་ཏེ་དོན་ལ་ད�ེར་མེད། �ང་དག་པའི་རང་བཞིན་�ེན་�་�་�གས་འཆང་མས་གཙ�་འཁོར་�་པོ་�ད་ཅིག་ལ་ཆོས་
�འི་ངང་�་བ�ོད། ས་དག་པའི་རང་བཞིན་�བ་�ེད་འཆར་གཞིའི་ཆར་གནས་པ་འདེགས་�ེད་མས་�ེན་དང་བ�ེན་པ་མེད་པར་ཆོས་�འི་ངང་�་ག�གས་�ར་གནས་སོ། །�ང་�ེད་མ་ནམ་མཁའ་དག་པའི་རང་བཞིན་
མེར་མཉམ་འཆར་གཞིའི་ཆོས་�་དང་ཡེ་ཤེས་དངོས་�་མེད་ལ་གཏིང་གསལ་འཆར་གཞིའི་ཆར་ནང་གསལ་�་གནས་སོ། །བ�ན་མས་དག་པའི་རང་བཞིན་�ོག་�ང་འཆར་གཞིའི་ཆས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་�མ་པར་མི་�ོག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-562
པའི་དགོངས་པ་ལས་མི་གཡོ་བར་�ེད་པ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡེ་ནས་རང་དག་ཆེན་པོ་ལ། །�ོགས་པ་�མས་�ི་�ེ་མོར་གནས། །�ོས་བཅས་མཚན་མ་རང་དག་�ིར། །གཏིང་གསལ་ཆེན་པོའ་� གཞི་མར་གནས། །ཞེས་པ་
དང་། རང་ཤར་ལས། རིན་པོ་ཆེ་�མ་པར་བཀོད་པའི་�་བ་ནི་ཆ་�ོམས་ཞེས་སོ། །བཞི་པ་འོད་གསལ་ད�ིངས་�་འ�ིལ་བ་ལ་བཞི་�ེ། ཐིམ་པ་ལ་མ་�གས་པ། གསལ་བ་ལ་�ོག་པ་མེད་པ། ཡིན་པ་ལ་བདག་མེད་པ།
སོ་སོར་མ་འ�ེས་ལ་གོ་མི་འ�ེད་པའོ། །དང་པོ་ཐིམ་ལ་མ་�གས་པ་ནི། འ�ང་བ་མ་ལ་ཞ །ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་�་ཐིམ་ཡང་�་ག�མ་འ�་འ�ལ་མེད་པར་�་བའི་ཡེ་ཤེས་ནང་གསལ་�་གནས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་�་
 ༄༅། །�ི་མ་མེད་པས་མ�ན་�བ་མེད་པ། �ེང་འོག་མེད་པ། �ོགས་མཚམས་མེད་པར་འོད་གསལ་བས། �་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཆར་གཞིར་གནས་ལ། སེམས་དང་ད�གས་མེད་པས་འཁོར་བའི་ཆོས་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་གཉིས།

ཐམས་ཅད་�ིས་མ་གོས་པའོ། །ག�མ་པ་ནི། ཡིན་ནི་�་བ་རང་�ང་གི་�ལ་པོ་ཡིན་པ་ལ་བག་ཆགས་�ི་བདག་དང་�ལ་བའོ། །བཞི་པ་ནི། ཆོས་�འི་�ོང་ན་རིན་པོ་ཆེ་འོད་འབར་བའི་�་�་གཏིང་གསལ་�་གནས་
པས། དང་པོའ་� གཞི་རང་ས་ན་གནས་�ང་། གཞི་དེ་ལ་�ོགས་པ་མེད་པས་དེ་འཁོར་བར་འ�ལ་པའི་གོ་མི་འ�ེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་�་�་�ིན་ནས་�་�་ད�ིངས་�་བ�ོད་པ་ལས་�ང་བའོ། །�་པ་རིག་པས་རང་

12-563
ས་ཟིན་པ་ལ་བཞི་�ེ། ཆོས་�་ལ་འ�ར་བ་མེད་པ་�ོ་�ེ་�་�འི་�། ཡེ་ཤེས་ལ་འ�ར་བ་མེད་པ་ག�ང་�ང་�་�འི་ཚ�། དགོངས་པ་ལ་འ�་འ�ལ་མེད་པ་�་བོ་�་�འི་�ན། རིག་པ་ལ་གསལ་འ�ིབ་མེད་པ་ཉི་མ་�་�འི་
ཟེར་རོ། །དང་པོ་ནི། རིག་པ་ག�གས་�་ཆོས་�ར་ཐིམ་པས་ངོ་བོ་གཅིག་�་�ར་ཏེ། འཕོ་འ�ར་མེད་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ངོ་བོ་གཞི་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས། རང་བཞིན་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས། �གས་�ེ་འ�ོ་བ་
འ�ལ་བའི་ཡེ་ཤེས་�མས་འཆར་གཞིའི་ཆ་ཙམ་�་རང་ངོ་ད�ེར་མེད་པས་�ག་པར་གནས་པས་�ས་ཐམས་ཅད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་�འོ། །ག�མ་པ་ནི། �ན་�ི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལ་འ�་འ�ལ་མེད་པས། ཆོས་ཉིད་བསམ་
མཛ�ད།
 �ིས་མི་�བ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་ལས་འཕོ་འ�ར་མེད་པའོ། །བཞི་པ་ནི། སོ་སོ་རང་�ང་གི་རིག་པ་ནང་གསལ་�ན་�བ་ཆེན་པོར་བ�གས་པས། རིན་པོ་ཆེའི་�བས་ལ་འཕོ་འ�ར་མེད་པར་གནས་སོ། །དེ་དག་�ང་།
རང་ཤར་ལས། རིན་པོ་ཆེ་�ོ་�ེའི་གདན་ལ་འ�ར་བ་མེད། རིན་པོ་ཆེ་�ོང་པའི་ལམ་ལ་�ག་པ་མེད། དགོངས་པ་རང་གནས་�ི་མན་ངག་�་བ�ན་པའོ་ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ད�ིངས་�་ཆོས་ཉིད་�ི་དགོངས་�ོང་ཇི་�ར་
འ�ིལ་བ་ལ་ག�མ་�ེ། ངོ་བོ་མདོར་བ�ན། �མ་པ་�ས་པར་བཤད། དོན་�ི་མ�ག་བ�་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ན་�ན་�བ་�ི་གཏིང་གསལ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་བའི་�ིང་པོ་ནི། སངས་�ས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-564
�ི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་�་བ་ཡིན་པས་�ང་ཆེན་པོ་ཞེས་�། མཐའ་ཡས་པས་ཡངས་པ། སངས་�ས་པས་�ོབས་ཆེ་བ། �་བའི་མཐར་�ག་གི་�ེལ་ས། འཕོ་འ�ར་མེད་པའི་གཟེར། �་རོལ་མཐོང་བའི་�ོས་བ�ག་པའི་
�ལ་ལས་འདས་པའི་འ�ོང་། ཐམས་ཅད་མ�ེན་པས་མེ་ལོང་། ལམ་ཐམས་ཅད་�ིས་བ�ོད་པའི་�ེ་མོ། �ོལ་བའི་�ལ། གསང་བ་�ལ་པོའ་� ཆོས་ཐམས་ཅད་�ི་མཛ�ད་ཁང་ཆེན་པོ་�ེ། ཡི་གེ་མེད་པ་ལས། རིག་པའི་ཡེ་
ཤེས་མ་ནོར་བ་བ�ན་པ། མི་འ�ར་བ་�་བའི་�ང་ཆེན་པོ། ཡངས་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་�ང་བ་ཆེན་པོ། དགོངས་པ་ཆོས་ཉིད་�ི་�ོབས་ཆེན་པོ། �་བ་རང་�ང་གི་�ོལ་ས་ཆེན་པོ། མི་འ�ར་པའི་གཟེར་ཡིག་ཆེན་པོ། བ�ག་
 ༄༅། །པར་དཀའ་བའི་འ�ོང་ཆེན་པོ། �་བར་དཀའ་བའི་མེ་ལོང་ཆེན་པོ། བ�ོད་པར་དཀའ་བའི་ལམ་ཆེན་པོ། གནས་པར་དཀའ་བའི་�ལ་ཆེན་པོ། �ིན་པར་དཀའ་བའི་ས་ཆེན་པོ། མེད་བཞིན་�་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་ག�མ།

�ང་བའི་�ང་བ་ཆེན་པོ། གཏིང་མེད་པའི་དཔག་པར་དཀའ་བ་ཆེན་པོ། �བ་པ་མེད་པའི་ཡེ་གདངས་ཆེན་པོ། ཤེས་པ་ཆེན་པོ་ལ་ད�ོད་�ེད་མེད་པ། �ལ་རིག་གཉིས་�་མེད་པའི་དགོངས་པ་ཆེན་པོ། སེམས་མེད་པའི་
�ང་བ་ཆེན་པོ། མི་འ�ར་ཡོངས་�་གདལ་བ་ཆེན་པོ། �་བ་ལ་ག�ང་བར་དཀའ་བ་ཆེན་པོ། ཆེ་བ་ལ་མཐོང་བ་མེད་པ་ཆེན་པོ། �མ་པ་ལ་ད�ིབས་མེད་པ་ཆེན་པོ། འ�ག་པ་ལ་ད�གས་མེད་པ་ཆེན་པོ། གསལ་བ་ལ་

12-565
མདོག་ནག་པ་ཆེན་པོ། མེད་པ་ལ་མཉེན་པ་ཆེན་པོ། �ང་བ་ལ་བ�ག་དཀའ་བ་ཆེན་པོ། �ོང་པ་ལ་�ང་བ་ཆེན་པོ། གཅིག་པ་ལ་�་མ་ཆད་པ་ཆེན་པོ། གཉིས་�ར་�ང་བ་ལ་ཡོངས་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོ། མཛ�ས་པ་ལ་
�ན་མེད་པ་ཆེན་པོ། གང་བ་ལ་�ོང་པ་ཆེན་པོ། �ིན་པ་ལ་མ་�ོགས་པ་ཆེན་པོ། �་�ར་�ང་བ་ལ་འ�ོ་འོང་མེད་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་ད�ིངས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་�ང་བ། ཆོས་�འི་ངང་ན་གཏིང་གསལ་�ི་�་
འཆར་གཞིར་�ང་བའོ། །གཉིས་པ་�མ་པ་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ལས། ངོ་བོ་�ོང་པ་�ར་གཞལ་ན་ཀ་དག་ནམ་མཁའ་�་�་གང་�འང་མ་�བ་པས་མཐའ་�ལ་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་ཆོས་�འི་�ོང་ཡངས་པ་ཡིན་ལ།
མཛ�ད།
 �མ་པ་གསལ་བ་�ར་གཞལ་ན་ཆོས་�འི་ད�ིངས་�མ་ན་ནང་གསལ་�ན་�ིས་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་�་ག�ང་�གས་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོའ་� འ�ང་གནས་�་�་བའི་ཆར་གཏིང་གསལ་�་གནས་ཏེ། དེའི་ངོས་ནས་
�ེ་ན། ཡེ་ཤེས་�འི་ད�ིལ་འཁོར་�་ཡེ་གསལ་བ། ཡེ་ཤེས་དེའི་གོང་ན་གཞན་མེད་པས་དཔངས་མཐོ་བ། ཡེ་ཤེས་�ི་ཕོ་�ང་�ན་�ིས་�བ་པས་�་ཆེ་བ་ལ་སོགས་པ་�ེ། �ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། རིན་པོ་
ཆེ་�མ་པར་བཀོད་པའི་ད�ིལ་འཁོར་ནི་མ་�ིས་པར་བ�། ཡེ་ཤེས་བ�ན་པའི་རི་�ལ་ནི་མ་བ�ིགས་པར་དཔངས་མཐོ། ཡེ་ཤེས་གདལ་བའི་ཕོ་�ང་ནི་མ་�ས་པར་�་ཆེ། ཡེ་ཤེས་�ོང་ཡངས་�ི་�་མཚ�་ནི་མ་�ོག་པར་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-566
རང་གདངས། ཡེ་ཤེས་གསལ་བའི་ཉི་མ་ནི་མ་�ས་པར་འཆར་�བ་མེད། �ོང་ཉིད་གདལ་བའི་ཐང་ནི་མ་བཀོད་པར་ཆ་�ོམས། ཡེ་ཤེས་འ�ར་མེད་�ི་ལམ་ནི་མ་�ངས་པར་ཉེ་རིང་མེད། རིག་པ་འ�ར་མེད་�ི་�་ནི་
བ�གས་�ང་ཆད་པ་མེད། རིག་པ་དམིགས་མེད་�ི་�་�ན་ལ་�ན་འཆད་མེད། རིག་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་ས་བོན་ལ་འཕེལ་འ�ིབ་མེད། རིག་པ་�ོང་གསལ་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི་ད�ེར་མི་�ེད། རིག་པ་འཛ�ན་མེད་�ི་ཡེ་ཤེས་ངོས་
ག�ང་གི་མཐའ་དང་�ལ། རིག་པ་�ོག་མེད་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི་མ་འགག་ལ་ཡོངས་�་གསལ། རིག་པ་�ན་གསལ་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི་མ་འ�ེས་ལ་ཡོངས་�་�ོགས། རིག་པ་�ན་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་ནི་གསལ་ལ་འཛ�ན་པ་མེད། རིག་
 ༄༅། །པ་�ན་གསལ་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི་གསལ་ལ་�ན་�ག་ཅེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། རིན་པོ་ཆེའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ནི་བཀོད་ལེགས། རིན་པོ་ཆེ་�མ་པར་�ས་པའི་བ�ན་མོ་ནི་�ན་བཟང་། རིན་པོ་ཆེ་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བཞི།

མཛ�ས་པའི་�་ནི་བང་མ�ོགས། རིན་པོ་ཆེ་�་ཚ�གས་�ི་ཐང་ལ་ཟད་པ་མེད་ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་དོན་�ི་འ�ས་�་མ�ག་བ�་བ་ནི། ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་ད�ེར་མེད་པའི་སངས་�ས་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་�ི་ཚ�གས་ནི་ཚད་
མེད་དེ། ནོར་�་འ�་བཀོད་ལས། ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ི་�་འ�ལ་ནི་ཚད་མེད་དོ། །དཔག་�་མེད་དོ། །ག�ང་�་མེད་དོ། །གཞལ་�་མེད་དོ། །སངས་�ས་�ི་�ང་བ་ནི་ཆེ་�ང་གི་མཐའ་ལས་འདས་

12-567
ཏེ་ནམ་མཁའ་�་�འོ། །སངས་�ས་�ི་�ོབས་ནི་ཡིན་མིན་�ི་མཐའ་ལས་འདས་ཏེ་�ང་པོ་ཆེ་�་�འོ། །སངས་�ས་�ི་�ལ་ནི་�ངས་ཐོབ་�ི་མཐའ་ལས་འདས་ཏེ་སེང་གེ་�་�འོ། །སངས་�ས་�ི་ཡོན་ཏན་ནི་གང་�ོང་
གི་མཐའ་ལས་འདས་ཏེ་ཡིད་བཞིན་�ི་ནོར་�་རིན་པོ་ཆེ་�་�འོ། །སངས་�ས་�ི་ངོ་བོ་ནི་བདག་�ོག་གི་མཐའ་ལས་འདས་ཏེ་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དོ། །སངས་�ས་�ི་བ�གས་�ལ་ནི་དབང་པོ་དང་�ལ་ལས་
འདས་ཏེ་རང་�ང་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་རང་�ང་གི་དགོངས་པ་ཉིད་�ི་ཚ�ག་གོ་ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། ཡང་དག་པར་�ོགས་པའི་སངས་�ས་�ི་དགོངས་པ་ལ་མཐའ་�ག་པ་མེད་དོ། །སངས་�ས་�ི་�ོགས་པ་ལ་ཚད་
མཛ�ད།
 མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ལ་�ིས་མེད་དོ། །གནས་ལ་བཟང་ངན་མེད་དོ། །�་བ་ལ་ཡིན་མིན་མེད་དོ། །གཞི་ལ་�་ཆད་མེད་དོ། །ལམ་ལ་འཕོ་འ�ར་མེད་དོ། །འ�ས་�་ལ་�ར་�ོག་པ་མེད་དོ། །ཡེ་ཤེས་ལ་གསལ་འ�ིབ་
མེད་དོ། །ཤེས་རབ་ལ་སེམས་མེད་དོ་ཞེས་སོ། །སངས་�ས་དངོས་�ི་ས་དེ་འ�ས་�་མཐར་�ིན་པས་རང་ཉིད་བ�ོད་པའི་ལམ་མེད་དོ། །སངས་�ས་བཅོམ་�ན་འདས་�མས་ནི་ལམ་ཆད་པ་འ�ག་པ་ཆད་པ་�ོས་པ་
དང་�ིད་པར་འ�ེན་པ་ཆད་པ་ཞེས་�མ་ལས་བཤད་ལ། ག�ལ་�་འ�ེན་པ་�གས་�ེའི་ལམ་�་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་འ�ིན་ལས་�ིར་�ང་�་ཤར་བས་མཛད་པ་ལ་�ོས་ནས། མི་�ོབ་པའི་ལམ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-568
ག�མ་པ་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཆར་གཞིར་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཆར་གཞི་ངོས་ག�ང་། རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལའང་འཆར་གཞི་དངོས་དང་། དེ་ལ་ལོག་�ོག་དགག་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། �ངས་�ོགས་མཐར་�ག་གི་ཆོས་�་ཀ་དག་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�བས་དེ་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་འཆར་གཞི་ཡིན་ནོ། །དེའང་ངོ་བོ་�ོང་གསལ་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་གང་�འང་མ་�བ་པས་གང་�འང་མ་�ེ་མི་
འ�ེད་འ�ེད་པ་མེད་ཅིང་�་བསམ་བ�ོད་པ་ལས་འདས་ཏེ། འཁོར་འདས་�ི་མཐའ་ལས་�ོལ་བ། ནམ་མཁའ་�ར་གང་�འང་མ་�བ་པ་མ་ཡིན་ལ་ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པ་ཉི་�་གཟའ་�ར་�་�་�ན་འ�ང་བའི་འཆར་
 ༄༅། །གཞིར་�ར་པས་ཡེ་ཤེས་�ོགས་པའི་�་ཞེས་�་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། སངས་�ས་�མས་�ི་ཆོས་ཉིད་ནི། །མ་�ེ་མི་འ�ེད་མཉམ་པ་ལ། །�་ཚ�ག་མིང་�་ག་ལ་�ིད། །�ོས་གཞི་རང་དག་འ�ལ་

ཐེག་མཆོག་
པ་དག །འཁོར་འདས་མིང་�་མི་�གས་སོ། །མ་�ང་མ་�ེས་འགག་པ་མེད། །�ན་འ�ང་ཡེ་ཤེས་གང་མ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། རང་སར་དེངས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི། །འ�ང་བ་དེངས་པས་�ོས་པ་འགགས། །�ལ་དང་�་
རབ་མཐར་འགགས་ནས། །ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་གནས་པ་མིན། །ཉོན་མོངས་དེངས་པས་འ�ལ་བ་དང་། །�ོག་�ལ་ཞེན་པ་མི་གནས་པས། །བག་ལ་ཉལ་དང་�ན་ནས་�ང་། །�ལ་ཆ་ཙམ་ཡང་མི་གནས་སོ། །དེ་�ར་�་
ཉིས་བ�་ �་�།

12-569
རགས་དེངས་པ་ཡིས། །�ང་པོ་�་ཡང་མཐར་�ིས་�། །འ�ང་བ་བཞི་ཡི་�ས་ཟད་ནས། །ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་�ོགས་�འོ། །�ོག་མེད་ཏིང་འཛ�ན་རང་གནས་ཏེ། །བཅོས་མའི་ཆོས་ལས་འདས་པས་ན། །ཆོས་ཞེས་ཚ�ག་
�་མི་གནས་སོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་ག�མ་�ེ། འདོད་པ་དགོད། དེ་དགག །ཡང་དག་པའི་�གས་གཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། �་རབས་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཡང་དག་པར་སངས་�ས་པའི་�ས་�ི་ཀ་དག་དེ་ཅིར་ཡང་མ་
�བ་པས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་ཆོས་�་ཡང་མེད་ལ་འཆར་གཞི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ན་རེ། �་དང་ཡེ་ཤེས་དངོས་�་བ�གས་ཏེ་དེ་མེད་ན་འ�ས་�འི་ཆོས་�་དང་ཡེ་ཤེས་མ་ཐོབ་པར་ཐལ་བའམ་ཐོབ་ནས་
མཛ�ད།
 ཉམས་པར་ཐལ་བའི་�ིར་རོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དེ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ལས། རིག་པ་ནི། �ོགས་དང་པོ་�ར་ན། སངས་�ས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པས་རང་གི་དོན་དང་གཞན་དོན་མི་འ�ང་བར་ཐལ་ཏེ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་ནམ་
མཁའ་�ོང་པ་དང་�ད་པར་མེད་པའི་�ིར་རོ། །གཉིས་པ་�ར་ན། དངོས་པོ་�་བ་ཁ་ཅིག་�ར་ཆོས་�་དེ་དངོས་པོ་མཚན་མར་�བ་པ་བེམ་པོ་རགས་པ་�ར་ཡོད་པར་ཐལ་ཏེ། ག�གས་རང་མཚན་�་�བ་པའི་�ིར་དང་
�མ་པའི་ཡེ་ཤེས་དངོས་�་�བ་པས་�ོག་པ་དང་�ད་མེད་�་ཐལ་བའི་�ིར་རོ། །�ང་གིས་དགག་པ་ནི། �ོང་�ག་པ་ལས། ཤེས་�འི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་མེད་ན། །བེམ་པོ་�མས་དང་�ད་ཅི་ཡོད། །ཡང་ན་�ོང་པ་�མ་ཆད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-570
�། །འདི་ཉིད་འ�ར་བ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་པ་དང་། �ོན་མ་�ང་�ེད་ལས། དེ་�ར་ཡེ་ཤེས་ཆ་མེད་ན། །�ི་རོལ་ནམ་མཁའ་�ོང་པ་དང་། །�ད་པར་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་མིན། །དེ་�ིར་གཞི་ནས་ཡེ་ཤེས་�བ། །ཡེ་ཤེས་མེད་ན་
ཆད་པ་དང་། །�ད་པར་ཅི་ཡང་ཡོད་མི་འ�ར། །རགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་�ར་ན། །འོན་ཏེ་བ�ག་པ་ཉིད་དང་མཉམ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ཡང་དག་པའི་�གས་ལ། ཀ་དག་རང་ངོ་ལ་གང་�འང་མ་�བ་པས་ཡོད་མེད་
�ི་མཐའ་ལས་འདས་པས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�་�བ་མ་�བ་མེད་པ་ཤེལ་གོང་�་�འོ། །དེའི་ངང་ངམ་ད�ིངས་སམ་ཆ་ལ་འཆར་གཞིའི་ཆ་ཤིན་�་�་བའི་ཡེ་ཤེས་�མ་བ�ེགས་�་གནས་པ་ཤེལ་�ི་ནང་འོད་དེ་དངོས་�་
 ༄༅། །མཐོང་�ལ་ན་མེད་�ང་། འཆར་གཞིར་གནས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ག�མ་པོ་དེ་ཡོད་པས་�་དང་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་�ི་འ�ང་གནས་�་�ར་པ་དང་། ཆོས་�ི་�་ལས་མ་གཡོས་བཞིན་�་

ཐེག་མཆོག་
ག�གས་�་འ�ིན་ལས་དང་བཅས་པ་ག�ལ་�་ལ་�ང་�ས་པའི་�ས་པའང་གནད་དེ་ལས་�ང་ངོ་། །དེ་�ར་མ་ཡིན་ན་སངས་�ས་ནས་ནི་ཆོས་�ར་རོ་གཅིག །དེ་ལ་ནི་ཡེ་ཤེས་མེད་པས་སེམས་ཅན་�ི་དོན་དང་སངས་
�ས་�ི་ཆོས་ཚད་མེད་པ་གཏན་ནས་མེད་པར་འ�ར་ཏེ། �ད་པ་ལས། ཡེ་ཤེས་མེད་ན་ཡོན་ཏན་འཕེལ་མེད་�ང་�བ་དང་། །�་མཚ�་འ�་བའི་སངས་�ས་ཆོས་�ང་མེད་པར་འ�ར། །ཅེས་སོ། །དེའང་ཡེ་ཤེས་མེད་ཅེས་
ཉིས་བ�་ �་�ག

12-571
ག�ངས་པ་�མས་ནི་ངོ་བོ་གང་�་ཡང་མ་�བ་པའི་�ོག་པ་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་ག�ངས་པ་�མས་རང་བཞིན་�ན་�བ་�ི་ཆ་ལ་བ�ོད་པ་�ེ། འགལ་བ་མེད་པས་ཀ་དག་དང་�ན་�བ་གཉིས་�་མེད་པའོ། །
གཉིས་པ་རང་བཞིན་�ས་པར་བཤད་པ་ནི། ད�ིངས་ཀ་དག་གི་ཆོས་�འི་ངང་ན་ཡེ་ཤེས་�ན་�བ་�་བའི་རང་བཞིན་�་གནས་པ་ཡང་། གཞི་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་ག�མ་དངོས་�་�་བར་གནས་ལ། དེའི་ཆ་ལས་མཚན་
ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་�་དང་། ཤེས་�་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཆར་གཞིའི་ཆ་དངོས་�་མ་ཤར་ཙམ་�་ཡོད་པའོ། །ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་ཡང་སེམས་ཉིད་�ིན་པའི་ཚ�། །ཆོས་�ི་�་ལ་གཞི་གནས་ཏེ། །ཀ་ནས་དག་པས་�ི་
མཛ�ད།
 མ་ཟད། །ངོ་བོ་ཡེ་ནས་འ�ལ་བ་མེད། །འཆར་�ེད་མ་འགགས་�ན་�བ་བོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ན་�ན་�བ་གནས་པ་དེས་ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེའི་ཆ་�་བ་དངོས་�་�ང་ལ། གཞི་གནས་�ི་ཡེ་
ཤེས་དེ་ག�མ་�ིས་ཡེ་ཤེས་གཞན་གཉིས་�ི་འཆར་གཞི་�ེད་པ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དེ་�ར་�ོལ་བའི་སེམས་ཉིད་ལ། །�གས་�ེ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །གཞི་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །རང་བཞིན་�གས་�ི་འཆར་
གཞི་�ེད། །མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །�ེན་�ིས་དག་པ་�ིན་པར་�ེད། །ཤེས་དང་ཤེས་�འི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །མོས་�ས་ཅན་ལ་དངོས་�བ་�ེར། །ཅེས་སོ། །གཞི་གནས་�ི་ག�མ་པོ་དེས་འཆར་གཞི་�ེད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-572
�ལ་ལ། ངོ་བོས་�་ག�མ་�ི་འཆར་གཞི་�ེད་ལ་�་ག�མ་ཐ་དད་�ང་ཆར་མ་�བ་པ་དང་། རང་བཞིན་�ིས་འོད་�འི་འཆར་གཞི་�ེད་ལ་ཁ་དོག་རང་མཚན་�་མ་�བ་པ་དང་། �གས་�ེས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�ི་འཆར་
གཞི་�ེད་ལ་�ལ་དང་�མ་པ་ལ་དངོས་�་འཇལ་བར་མེད་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། དེ་ཡང་ངོ་བོ་�ར་གནས་པས། །ཆོས་དང་ལོངས་�ོད་�ལ་པའི་ཆར། །མ་�ེ་འ�ེད་པ་མེད་པའི་�ལ། །བབས་ལས་�བ་པ་ཉིད་ལས་
�ང་། །�་མདོག་ལ་སོགས་�ོ་�ལ་མེད། །རང་བཞིན་འཆར་�ེད་འོད་�ི་�ལ། །དཀར་དམར་སེར་དང་�ང་མཐིང་ནི། །མཚན་མ་རིས་ཅན་མ་ཡིན་པར། །རིས་མེད་ཤེས་�འི་བབས་ལས་�བ། །�གས་�ེ་འཆར་བ་�་
 ༄༅། །ཚ�གས་ལས། །འདི་འ�་གཅིག་�་ངེས་མེད་པས། །�་ཚ�གས་�ང་�ིར་གཞི་ཞེས་�། །ཞེས་དང་། �ོང་�ག་པ་ལས་�ང་། �ོས་བཅས་མཚན་མ་རང་དག་�ིར། །གཏིང་གསལ་ཆེན་པོའ་� གཞི་མར་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བ�ན།

གནས། །�བ་དང་�བ་པ་ཉིད་�ིས་�ོང་། །�མ་ནས་ཆད་པ་མེད་�ང་བར། །གསལ་�ེད་�ང་བའི་ཆ་མ་འགགས། །�ིང་པོ་ཐམས་ཅད་བ�ད་བ�ས་པའི། །�ི་མ་མེད་ཅིང་རང་སར་དག །སངས་�ས་�མས་�ིས་
གསང་ཆེན་�། །རང་བཞིན་�ི་ནི་ཆ་ལ་བ�གས། །�གས་�ེའི་�ང་ཆ་�་ཚ�གས་ལས། །�ོང་ཆ་འགག་པ་མེད་པ་ཉིད། །ཤེས་�འི་ཡེ་ཤེས་�མ་གཉིས་�། །�ང་བའི་ཆ་ལས་�ང་བར་བས། །མེད་པའི་�ང་བ་རང་དག་

12-573
ལས། །རང་བཞིན་�གས་�ི་�གས་�ེ་ནི། །མཛད་པའི་�ོལ་བ་ཡེ་མེད་པས། །མ་�ས་�ང་བའི་�ལ་དག་�། །ཡེ་ནས་འ�ེད་པ་མེད་པར་�ང་། །ཉི་མ་ལ་ནི་འོད་བཞིན་�། །རང་གི་�ས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་རང་
བཞིན་དེ་�ར་�ང་། །ཞེས་པ་དང་། ཤེས་�་ཇི་�་ཉིད་མ�ེན་པའི། །�གས་�ེ་ཆ་ཡི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །རང་གི་དངོས་པོའ་� གནས་�གས་མ�ེན། །ཡེ་ཤེས་དེ་ཡི་ཆ་མེད་ན། །འ�ང་བཞིའི་ག�གས་དང་�ད་ཅི་ཡོད། །ཤེས་
�་ཇི་�ེད་མ�ེན་པ་ཡི། །�གས་�ེ་ཡི་ནི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །འ�ལ་�་�མས་�ི་བསམ་པ་མ�ེན། །འདི་མེད་ནམ་མཁའ་ཉིད་དང་མ�ངས། །དེ་�ིར་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པ་ཡི། །ཡེ་ཤེས་�གས་�ེའི་ཆ་ལ་�ང་། །འདི་�ན་
མཛ�ད།
 �ན་པས་བ�ང་བ་མིན། །རང་བཞིན་ཉིད་�་གནས་པ་ལས། །ག�ང་འཛ�ན་རགས་པར་མི་གནས་སོ། །གཏིང་གསལ་�་བའི་ཆར་�ང་བས། །འདི་ནི་སེམས་ཅན་�མས་�ི་ལམ། །གོང་�་ས་བོན་བཞིན་�་འཕེལ། །འདི་
ཡི་�ང་བ་མ་འགག་པར། །རང་མ�ན་�ན་�ི་�ས་པ་བཞིན། །རིགས་�ག་�མས་ལ་མ�ན་པར་�ང་། །དེ་ཡི་�ིར་ན་�གས་�ེའོ། །ཞེས་སོ། །དེའང་འཆར་གཞིའི་ཆ་ལས་�ལ་�ར་ཤར་�ས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�ང་དངོས་
�་ག�ལ་�་རིགས་�ག་གི་དོན་�ེད་ལ། ཀ་དག་གི་�ས་འདིར་དངོས་�་མེད། ཆ་ལ་ས་བོན་�ི་�ལ་�་གནས་པའོ། །�ོང་�ག་པ་ལས་�ང་། ངོ་བོ་ཉིད་དང་རང་བཞིན་དང་། །�གས་�ེ་ཡི་ནི་�ང་བ་དག །�ོ་ཅན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-574
�མས་ལ་�ང་བའོ། །ངོ་བོ་གང་�འང་མ་�བ་པས། །རང་བཞིན་�ང་ཆ་གསལ་བར་�ང་། །�གས་�ེའི་ཆ་ལས་ཡེ་ཤེས་གཉིས། །�་དང་�ེད་པ་མེད་པར་ཤར། །ཤར་�ང་�ོ་རིམ་གཉིས་�ི་�ིར། །ཡེ་ཤེས་མཛད་པ་
འདི་�་�། །�ོལ་�བ་�མས་དང་�ལ་བར་�ང་། །སངས་�ས་�མས་�ི་ཡེ་ཤེས་ནི། །གཞི་ནས་འདི་�ར་�ང་བའོ། །ཞེས་པའོ། །དེ་�ར་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་མེད་པའི་ཆོས་�་མཐར་�ག་ནི་ཀ་དག་དང་�ན་
�བ་གཉིས་མེད་�ི་�ོལ་ས་ཀ་དག་ཆེན་པོ་ཞེས་�་�ེ། རང་བཞིན་འཆར་གཞིར་གནས་�ང་། ངོ་བོ་གང་�འང་མ་�བ་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཉག་གཅིག་ཡོངས་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�་དང་ཡེ་ཤེས་ལས་འདས་
 ༄༅། །པའི་ཆོས་ཉིད་ནམ་མཁའ་�་�་ནི། མཐར་�ག་གི་འ�ས་�། ནང་ད�ིངས་ཆེན་པོ། �ོལ་ས་�་ན་མེད་པ། �་ག�ང་�གས་གཉིས་�་མེད་པའི་�ོ་�ེ་གསང་བ་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�བས་ཡིན་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་བ�ད།

ཏེ། �ན་�་བཟང་པོ་�གས་�ི་མེ་ལོང་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་�་ལ་བཞེངས་པ་དང་བ�གས་པ་མི་མངའོ། །དེ་ཅིའི་�ིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་�་དངོས་པོར་མེད་པའི་�ིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ག�ང་ལ་�ར་བ་དང་མི་བ�ར་བ་མི་མངའོ། །དེ་ཅིའི་�ིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ག�ང་�ོང་པའི་�ིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་�གས་ལ་དགོངས་པ་དང་མི་དགོངས་པ་མི་མངའོ། །དེ་ཅིའི་�ིར་ཞེ་ན། དེ་

12-575
བཞིན་གཤེགས་པའི་�གས་ལ་�ོག་པ་མེད་པའི་�ིར་རོ་ཞེས་པ་དང་། �ིང་པོའ་� མདོ་�ེ་ཤེས་རབ་�ི་ཕ་རོལ་�་�ིན་པ་�ོ་�ེ་གཅོད་པ་ལས་�ང་། གང་དག་ང་ལ་ག�གས་�་མཐོང་། །གང་དག་ང་ལ་�ར་ཤེས་པ། །ལོག་
པར་�ོང་ལ་�གས་པ་�ེ། །�ེ་བོ་དེས་ནི་ང་མི་མཐོང་། །འ�ེན་པ་�མས་ནི་ཆོས་�ི་�། །ཆོས་ཉིད་ཤེས་�་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་ཤེས་པར་�ས་མ་ཡིན། །ཅེས་ག�ངས་པ་བཞིན་ནོ། །ད�་མ་ཐལ་འ�ར་བ་དག་སངས་�ས་
དངོས་ནི་ཆོས་�་�མ་དག་�ོང་པ་དེ་ལ་འདོད་ལ། རང་ངོར་ཡོད་མེད་�ི་�ོས་པ་ཞི་བས་�་དང་ཡེ་ཤེས་ཙམ་�ང་མ་�བ་ཅིང་། གཞན་�ང་ལ་སངས་�ས་�ི་�གས་�ེ་དང་། ག�ལ་�འི་�ོན་ལམ་ལས་ག�གས་�་
མཛ�ད།
 འ�ིན་ལས་དང་བཅས་པ་�ང་བ་ནི། ནམ་མཁའ་�ིང་གི་མཆོད་�ོང་དང་ནོར་�་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་�ར་འདོད་དེ། འ�ག་པ་ལས། ཞི་�་དཔག་བསམ་ཤིང་�ར་གསལ་�ར་ལ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་�་ཇི་བཞིན་�མ་
མི་�ོག །འ�ོ་�ོལ་བར་�་འཇིག་�ེན་འ�ོར་�ད་�ག །འདི་ནི་�ོས་དང་�ལ་ལ་�ང་བ་ཡིན། །ཅེས་སོ། །འདིར་ཡང་ཀ་དག་གི་རང་ངོ་དེ་དང་འ�་�ང་ལས། �་བའི་ཡེ་ཤེས་ད�ིངས་ན་ཡོད་པ་ལས་�་དང་ཡེ་ཤེས་
འཆར་ལ། དེས་སེམས་ཅན་སངས་�ས་�ིས་དངོས་�་དོན་�ེད་པར་�ོན་ལམ་བཏབ་པ་�མས་�ི་དོན་�ེད་ལ། ངོ་བོའ་� ཆ་ལས་�ན་�བ་ཡིན་པས་�་�ོན་ལམ་�ིས་བ�ེད་པར་མི་འདོད་པའི་�ད་པར་�ིས་�ེ་བ་ཡིན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-576
ནོ། །འདི་དག་ནི་ཀ་དག་འ�ས་�འི་ས་གནད་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་པས་ཤེས་རབ་ཅན་དག་གིས་ཤིན་�་�ོ་�ོས་ཞིབ་མོས་རིག་པར་�འོ། །�ི་དོན་གཉིས་པ་�ན་�བ་འོད་གསལ་�ི་འཆར་གཞི་ལས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�ང་
�ལ་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། �འི་ད�ེ་བ་�ིར་བ�ན་པ་དང་། �་ག�མ་�ི་རང་བཞིན་�ེ་�ག་�་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་�་ལས། �་གཅིག་�་བ�ན་པ་ནི། གཞི་རིག་པར་གཅིག །ལམ་རིག་པའི་སར་གཅིག །
འ�ས་�་རིག་པ་�ི་མེད་ཀ་དག་�་གཅིག་པའི་�ོག་པ་ནས། མཐའ་�ལ་ནམ་མཁའ་�་�་མི་འ�ར་�ོ་�ེའི་�་�ོང་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་�ིང་པོ་ཅན་�ན་�བ་རིན་པོ་ཆེའི་�བས་དང་པོ་སངས་�ས་�ི་�་ནི། རང་ཤར་ལས། ཨེ་
 ༄༅། །མ་ཧོ། �ང་བ་ཆེན་པོ་གསལ་བ་ཆེ། །དག་པའི་ནམ་མཁའ་མཐའ་དང་�ལ། །�ོས་�ལ་ཆོས་ཉིད་འ�ར་བ་མེད། །མཐའ་དང་ད�ས་མེད་�ོགས་ཆ་�ལ། །རང་�ང་ཆོས་ད�ིངས་�མ་དག་ཞིང་། །

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ �་ད�།

དང་པོ་སངས་�ས་�་མེད་པ། །ཐ་མ་�ེན་�ིས་བ�ེད་�་མེད། །�ོང་པ་ཡེ་ཤེས་�ིང་པོ་ཅན། །མཐའ་ལ་མི་གནས་�ོ་�ེའི་�། །�ོས་དང་�ལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ། །ངོ་བོ་རང་བཞིན་�གས་�ེའི་བདག །ཡེ་ཤེས་�་ག�མ་
འོད་�་གསལ། །མཁའ་ལ་ཉི་ཤར་�ན་པ་སེལ། །ཡེ་ཤེས་�་ཡི་མཚན་ཉིད་གསལ། །སངས་�ས་�ལ་པ་རབ་འ�མས་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །�་གཉིས་�་ད�ེ་བ་ནི། གཞི་ཀ་དག་དང་�ན་�བ་གཉིས་�་མེད་པའི་རིག་པ།

12-577
ལམ་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་�་ཉམས་�་�ངས་པས། འ�ས་�་ཆོས་�་དང་ག�གས་�་�མ་པ་གཉིས་�་ཤར་བས་དོན་གཉིས་མཐར་�ིན་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཆོས་�ི་�་ལས་ག�གས་�ར་གསལ། །ཅེས་
སོ། །�་ག�མ་�་ད�ེ་ན། ངོ་བོའ་� ཆ་ལས་�ོང་རིག་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་�། རང་�ང་འོད་གསལ་�ི་ལོངས་�། �་ཚ�གས་�ལ་པའི་�་དང་ག�མ་�ེ། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། �་ག�མ་སངས་�ས་ཉག་གཅིག་པོ། །
ཡེ་ཤེས་མཚན་ཉིད་�་�ན་ཉིད། །འ�ག་�ལ་ཤེས་�འི་བབས་�ིས་�བ། །ཅེས་སོ། །�་བཞིར་ད�ེ་ན། �་ག�མ་�ི་ཆོས་ཉིད་གཅིག་དང་�་མའི་མཐའ་དང་�ལ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�། �ོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་།
མཛ�ད།
 ཆོས་མ་འ�ེས་པ་བཅོ་བ�ད་ལ་སོགས་པ་རིག་པའི་ཡོན་ཏན་�ོགས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་�གས་�ེ་ཆེན་པོ་�མས་ནི་ཆོས་�ི་�། མཚན་དང་དཔེ་�ད་�ོགས་པས་འོག་མིན་�ག་པོ་བཀོད་པའི་
ཞིང་ན་བ�གས་པ་ལོངས་�ོད་�ོགས་པའི་�། ག�ལ་�འི་ངོ་བོ་ལ་གང་ལ་གང་འ�ལ་�་�ང་བ་�ལ་པའི་�་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ལ་པའི་�་དང་ལོངས་�་དང་། །ཆོས་�་ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་
�ན་མོང་གི་བ�ན་བཅོས་ལས་�ང་འ�ང་བ་དང་ཆ་མ�ངས་ཏེ། མངོན་�ོགས་�ན་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་ལོངས་�ོགས་བཅས་པ། །དེ་བཞིན་གཞན་པ་�ལ་�་ནི། །ཆོས་�་མཛད་པ་དང་བཅས་པ། །ཞེས་པ་དང་། དེ་དག་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-578
གི་�ས་བཤད་�། �བ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་�་ནི། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་གང་དག །ཐོབ་�ར་�མ་�ན་�མ་དག་པ། །དེ་དག་རང་བཞིན་མཚན་ཉིད་ཅན། །ཅེས་པ་དང་། �བ་པ་ཁོ་ནའི་མ་འ�ེས་ཆོས། །བཅོ་བ�ད་བཤད་
པ་གང་ཡིན་དང་། །�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་ཉིད་དང་། །ཆོས་�ི་�་ཞེས་བ�ོད་པ་ཡིན། །ཅེས་པ་དང་། མཚན་ནི་�མ་བ�་�་གཉིས་དང་། །དཔེ་�ད་བ�ད་�འི་བདག་ཉིད་འདི། །ཐེག་ཆེན་ཉེ་བར་ལོངས་�ོད་�ིར། །
�བ་པའི་ལོངས་�ོད་�ོགས་�ར་བཞེད། །ཅེས་པ་དང་། གང་གིས་�ིད་པ་ཇི་�ིད་པར། །འ�ོ་ལ་ཕན་པ་�་ཚ�གས་དག །མཉམ་�་མཛད་པའི་�་དེ་ནི། །�བ་པའི་�ལ་�་�ན་མི་འཆད། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །�་�ར་
 ༄༅། །ད�ེ་ན། �ངས་�ོགས་མཐར་�ིན་�་ཞི་བ་བ�ེས་པ་མངོན་པར་�ང་�བ་�ི་�། ད�ིངས་ཀ་དག་ལས་འཕོ་འ�ར་མེད་པ་མི་འ�ར་�ོ་�ེའི་�། ཆོས་�། ལོངས་�། �ལ་པའི་�་དང་�་�ེ།

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ ད�་བ�།

�ོགས་པ་རང་�ང་ལས། �་�་ཡེ་ཤེས་ཆོས་�འོ། །ཞེས་པ་དང་། རང་ཤར་ལས། འ�ར་མེད་དོན་�ི་�་�་གནས། །ཞེས་སོ། །�འི་ད�ེ་བ་འདི་དག་དང་གཞན་ཡང་དཔག་�་མེད་དེ་�ོས་པས་ཆོག་གོ །དོན་གཉིས་པ་
�་ག�མ་�ི་རང་བཞིན་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་དོན་�ི་འ�ེལ་དགོད་པ་དང་། �བས་�ི་དོན་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ་ག�མ་�ེ། ཐོབ་�ལ་�ིར་བ�ན་པ། འ�ས་�་ཡིན་པར་�ེ་�ག་�་བཤད་པ། ལམ་�ང་�་

12-579
བཤད་པ་དང་འགལ་བ་�ང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ངོ་བོའ་� འཆར་གཞི་ལས་�་ག�མ་�་�ང་བ་ཡང་། དག་�་�ོ་ག�མ་�ི་�ི་མ་དག་�ོབས་�ིས་ཐོབ་པར་བ�ན་པ་ནི། ཐལ་འ�ར་ལས། གཞན་ཡང་འ�ས་�འི་རིམ་པ་
ནི། །ཆོས་�་སེམས་�ི་ལས་�ིས་དང་། །ལོངས་�་ངག་གི་�མ་པར་ཐོབ། །�ལ་པའི་�་ནི་ལས་�ིས་སོ། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་དག་�འི་�་འ�ས་ཞེས་�འོ། །རང་བཞིན་�་�ན་�བ་ཡིན་པས་�་�ེན་�ིས་བ�ེད་ནས་
ཐོབ་པ་ཤེས་�་ལ་མི་�ིད་པར་ཤེས་པར་�འོ། །གཉིས་པ་ནི། �་ཏིག་�ེང་བ་ལས། འ�ས་�་�་ག�མ་ཡེ་ཤེས་�། །ཞེས་པ་དང་། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའ་�ིང་གི་མེ་ལོང་ལས། འ�ས་�འི་ཆོས་ཐམས་ཅད་�་ག�མ་�ིར་
མཛ�ད།
 མི་�ོག་པར་ཤེས་པར་�ིས་ཤིག་ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། �་ག�མ་ལམ་�ང་�་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། �་མ་�་རབས་པ་དག་ན་རེ། འ�ས་�་མ་ཡིན་ཟེར་བ་ནི། འ�ས་�་�་ག�མ་�་ཞེན་པའི་མཐར་འཛ�ན་
དང་�ལ་བར་�ེད་པ་ལ་དགོངས་པའམ། �ོར་ག�མ་ལས་�བས་ག�མ་མཐར་�ག་�་འདོད་པ་དེ་དགག་པ་ལ་དགོངས་པའོ་ཞེས་འགལ་�ོང་མཛད་ནས། དོན་ལ་འ�ས་�ར་འཇོག་པའང་། ཀ་དག་གི་ནང་ད�ིངས་
�ི་ངོ་བོ་མ་དགོངས་པའི་�མ་འ�ར་ཡིན་པས་ཤིན་�་ནོར་ཏེ་མི་ལེགས་སོ། །འདིར་�ར་ཁས་�ངས་པ་བཞིན་ལམ་�ང་ཡང་ཡིན་ལ། འ�ས་�་ཡང་ཡིན་པ་མི་འགལ་པར་འདོད་དེ། དང་པོ་ལམ་�ང་ཡིན་ཏེ་�ན་�བ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-580
�ི་�བས་ཀ་དག་ཆེན་པོ་དེ་དོན་�ི་འ�ས་�་ཁང་པ་�་�་ལས། དེར་འ�ག་པ་དང་དེ་ནས་�ིར་མཆེད་པ་གཞི་ཀ་དག་ལས་�ིར་�ང་�་འཆར་དགོས་པའི་�ིར་རོ། །འཆར་�ལ་ངོ་བོ་�ར་གནས་པ་ལས་འཆར་རོ། །ལམ་
�ང་ལ་གཉིས་ཡོད་དེ། རང་ཉིད་སངས་�ས་བ�བ་པའི་ལམ་འ�ས་�འི་�ོན་རོལ་པ་�མས་དང་། རང་ཉིད་སངས་�ས་�བ་ཟིན་ནས་ག�ལ་�་འ�ེན་པའི་ལམ་�་མངོན་པར་�ང་བས་དོན་མཛད་པའོ། །དེ་ལས་
འདིར་མི་�ོབ་པའི་ལམ་�ང་�་འདོད་པས་�་ག�མ་ལམ་�ང་ཡིན་པ་དང་། འ�ས་�་ཡིན་པ་གཉིས་མི་འགལ་བ་འ�ེལ་བ་�བ་པའི་དོན་ཏོ། །�མ་པར་�ོལ་བའི་ཆོས་�་ནང་ད�ིངས་ལས་�་ག�མ་�ིར་�ང་ལམ་�་
 ༄༅། །ཤར་བས་�་དང་ཡེ་ཤེས་�ི་�མ་འ�ལ་�ང་བ་ཡང་། ཆོས་�་ཡེ་ཤེས་�ི་�གས། ལོངས་�་དེའི་�། �ལ་�་མཛད་པར་�ང་བས་དོན་འ�ང་བའི་�ིར་རོ། །དེའང་ནང་གསལ་འཆར་གཞིའི་�་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་གཅིག

དང་ཡེ་ཤེས་འ�་འ�ལ་མེད་པ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཉིད་དང་། དེ་ལས་�ིར་གསལ་�་�་ག�མ་�ི་ལམ་�ང་རང་�ང་�་ཤར་བ་གཉིས་རིག་པའི་ངང་�་འ�་ཡང་། �ི་ནང་གི་�ད་པར་�ེ་ལ། རང་�ང་གི་ཆ་ལས་
ག�ལ་�འི་�ང་ངོར་ལོངས་�ལ་འཆར་བས་དོན་མཛད་པའང་། རིག་པའི་རོལ་པར་གཅིག་�ང་། རང་�ང་ག�ལ་�ས་མི་མཐོང་ལ། དེ་ལས་ཤར་བ་དེ་མཐོང་བའི་�ད་ཡོད་པས་འ�་གཉིས་ཤན་�ེད་པར་བ�ན་པ་

12-581
ཡང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ལས། �ོ་�ེ་སེམས་དཔའི་ཆོས་ཉིད་དང་། །རང་�ང་ད�ིལ་འཁོར་དག་པ་གཉིས། །འ�་གཞི་གཅིག་ལ་གོལ་ས་ཆེ། །ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་�ར་ནང་ད�ིངས་དང་། �ིར་གསལ་ལམ་�ང་གི་ཆ་
མ་�ེད་པར། �་ག�མ་རང་�ང་གི་འ�ས་�ར་འདོད་ན། �ལ་�་ག�ལ་�་ལ་�ང་བ་བཞིན། �ོལ་སའི་ཀ་དག་གི་ཆོས་�་ག�ལ་�་ལ་�ང་བར་ཐལ། �་ག�མ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པའི་�ིར། ཆོས་�་འ�ོ་འ�་དང་ཁ་
དོག་�་�ང་བར་ཐལ། �ོད་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ལོངས་�ལ་ལ་ཆོས་དེ་�ང་བའི་�ིར། ཡང་ན་�ལ་�་ག�ལ་�་ལ་མི་�ང་བར་ཐལ། ཆོས་�་མི་�ང་བའི་�ིར་རོ། །དེས་ན་�་ག�མ་ཡང་རིག་པར་ངོ་བོ་གཅིག་གི་�མ་
མཛ�ད།
 པ་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དེ་འ�་ཁས་མི་�ང་ཞིང་། �ལ་�་�གས་�ེའི་ཆ་ཡིན་ལ། དེས་�ལ་པའི་�ང་བ་དེ་ག�གས་བ�ན་�ལ་པ་ཡིན་�ི། �ལ་�་དངོས་མ་ཡིན་ཏེ། �གས་�ེ་མ་ཡིན་པའི་�ིར་རོ། །�བ་མཐའི་ད�ེ་བ་འདི་
ཡང་ཤིན་�་�་བས་ཤེས་རབ་ཅན་�མས་�ིས་ད�ོད་ལ་ཁོང་�་�ད་པར་�ིས་ཤིག །གནད་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་�བས་�ི་དོན་བཤད་པ་ལ་ག�མ་�ེ། �་ག�མ་�ི་གནས་�ིར་བ�ན་པ། ཡེ་ཤེས་�ི་གནས་�ེ་
�ག་�་བཤད་པ། �་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�འི་གནས་�ི་དོན་བ�་བའོ། །དང་པོ་ལ་ཆོས་�། ལོངས་�། �ལ་�་ག�མ་ལས། དང་པོ་ཆོས་�འི་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-582
�མ་�ངས། �ས་པར་བཤད་པ་དང་བཞི་ལས། ཆོས་�འི་ངོ་བོ་ནི་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་�ོང་གསལ་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་�ེ། བ�གས་�ལ། མཚན་ཉིད། རང་བཞིན། �གས་�ེ། �ང་�ལ་�་ལས། ངོ་བོའ་� བ�གས་�ལ་
�ོན་གང་གིས་�ང་མ་གོས་པར་བ�གས་པས་ཀ་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ངོ་བོ་དེའི་མཚན་ཉིད་�ོང་པ་རིག་པའི་�ིང་པོ་ཅན་ནོ། །ངོ་བོ་དེའི་རང་བཞིན་གང་དང་ཡང་མ་འ�ེས་པའོ། །ངོ་བོ་དེའི་�གས་�ེ་མ་�ེ་མི་
འ�ེད་འ�ེད་པ་མེད་པའོ། །ངོ་བོ་དེའི་�ང་�ལ་གཉིས་�་མེད་པའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། བཏགས་པ་�མ་�ངས་�ི་ཆོས་ལས་�ར་�ིན་པས་དངོས་མེད་དེ། མཚན་ཉིད་གང་གིས་�ང་གཏན་ལ་མི་ཕེབས། �ོང་ཉིད་གང་�་
 ༄༅། །ཡང་མ་�བ་པས་ན་ཆོས་�་ཞེས་�འོ། །ཆོས་ནི། སངས་�ས་�ི་སའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་རིག་པ་དང་འ�ེལ་བ། �་ནི། མཚན་མ་ཞལ་�ག་�་མེད་ལ་རིག་པའི་ངོ་བོ་མི་འ�ར་བ་ཙམ་ལ་བ�ོད་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་གཉིས།

པའོ། །ད�ེ་ན། དངོས་པོ་མཚན་ཉིད་དང་འ�ེལ་བའི་ཆོས་�། གནས་པ་�བ་�ལ་དང་འ�ེལ་པའི་ཆོས་�། �མ་ད�ེ་�ང་�ལ་དང་འ�ེལ་པའི་ཆོས་�་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་ཉིད་ལ་�ོས་ནས་གང་གི་ངོ་བོར་
ཡང་མ་�བ་པས་�ོས་པའི་མཐའ་དང་�ལ་བ། དངོས་པོ་ངོས་ག�ང་ལས་འདས་པས་�ེ་འཇིག་འཕོ་འ�ར་མེད་པ། མཐར་�ག་མངོན་�་�ར་པས་ཆོས་ཉིད་བསམ་�ིས་མི་�བ་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཁོར་འདས་�ན་

12-583
ལ་�བ་པའི་ཆོས་�་�ི་མ་�ོ་�ར་བས་དག་པའི་དག་པ་གཉིས་�ན་དེ་ཡིན་ཏེ། ཧེ་བ�་ལས། སེམས་ཅན་�མས་ནི་སངས་�ས་ཉིད། །འོན་�ང་�ོ་�ར་�ི་མས་བ�ིབས། །དེ་བསལ་ནས་ནི་སངས་�ས་ཉིད། །ཅེས་པ་
དང་། �ད་�་མར། �ོགས་སངས་�་ནི་འ�ོ་�ིར་དང་། །དེ་བཞིན་ཉིད་ད�ེར་མེད་�ིར་དང་། །རིགས་ཡོད་�ིར་ན་སེམས་ཅན་�ན། །�ག་�་སངས་�ས་�ིང་པོ་ཅན། །ཅེས་པ་དེ་མངོན་�་�ར་པའི་ཆའོ། །ག�མ་པ་ནི།
ཐེག་པ་སོ་སོ་ནས་རིག་པ་དང་། �ོང་པ་དང་། ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པའི་ཆར་བ�ན་པ་�ེ། ཡོངས་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་འདིར་�མ་པར་འ�ལ་པས་�ེ་ན། ཆོས་�ི་�འི་ཆོས་�འི་ཞིང་ཁམས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ། གནས་
མཛ�ད།
 བསམ་ངོ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་མི་གཡོ་བ་ཆེན་པོ། འཁོར་�་ཚ�གས་རང་བཞིན་མི་གཉིས་པ། བ�ན་པ་བ�ོད་�་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད། �ས་གང་�་ཡང་འ�ར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཆོས་�འི་
ལོངས་�འི་ཞིང་ཁམས་�ལ་དང་�ལ་ཞིང་�ི་མ་མེད་པ། གནས་�ན་པ་ཡིད་�ི་�ོག་པ་རང་ཟད་པ། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་སེམས་དང་སེམས་�ང་གི་�ང་ཚ�ར་འགགས་པས་ཡེ་ཤེས་རང་གནས་པ། འཁོར་�ོང་པ་རང་�ང་གི་�ེད་
པ་ཅན། བ�ན་པ་དམིགས་པ་ཡོངས་�་དག་པ། �ས་བ�གས་པ་མ་ཡིན་པས་ཡེ་མཉམ་གདལ་བ་ཆེན་པོའ།ོ །ཆོས་�འི་�ལ་�། ཞིང་ཁམས་�ོང་ཉིད་�་མ་ཆད་པ། གནས་ཐམས་ཅད་�ི་འཆར་གཞིའི་ཆ་གཏིང་གསལ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-584
རང་གདངས་ཆེན་པོ། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་འགག་མེད་རང་གསལ། འཁོར་རིས་མེད་འཆར་�ང་དག་པ། བ�ན་པ་རང་བཞིན་མ་བཅོས་པ། �ས་�ིང་པོ་མངོན་པར་�ང་བའོ། །དེ་དག་�ང་ཀ་དག་རང་གནས་�ི་ཆོས་�འི་ཆ་
ནས་བཏགས་པ་�ེ། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པ་ལས། འཛ�ན་པ་རང་དག་ཆོས་�་ཡིས། །�ོས་མེད་རང་དག་གཞལ་ཡས་�། །ཉིད་དང་ད�ེར་མེད་�ང་འཁོར་ལ། །མཚན་མ་མེད་པའི་ག�ང་གིས་ནི། །�ོས་པ་མེད་པའི་ཚ�ག་
�མས་ནི། །མི་གནས་རང་ཟད་�གས་ལས་�ང་། །མ་ག�ངས་ག�ངས་པ་མེད་པར་ནི། །མཉམ་པ་ཆེན་པོའ་� ངང་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །དེ་དག་�ང་ཆ་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་ལས། དོན་ལ་གང་�འང་མ་�བ་པས་མཐའ་
 ༄༅། །�ལ་ཡོངས་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོར་བ�གས་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། འདི་ཡི་གནས་ནི་འདི་ཞེས་པའི། །མིང་�་�གས་པའི་མཚན་བཅས་�ལ། །�མ་པ་གང་�་མི་�ང་བས། །མེད་པའི་�ོང་པ་ཆོས་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་ག�མ།

འ�ང་ལས། །གསང་བ་ཆེན་པོའ་� རང་ད�ིངས་�། །ཡེ་ཐོག་ཉིད་�་གནས་པ་ལ། །མ་བ�ང་གནས་�ི་�ལ་ཅན་�། །རོལ་པ་ཆེན་པོར་ཐོག་མར་�ང་། །འདི་ལ་�ས་�ང་གནས་པ་མེད། །གང་གིས་གནས་�་�ས་པ་
མེད། །འདི་ལ་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་མེད། །འ�ག་ཅིང་འོང་བ་ཉིད་དང་�ལ། །དེ་བཞིན་ཡེ་�ོང་ཆེན་པོའ་� གནས། །མེད་པ་ལས་ནི་ད�ིངས་�ི་�ལ། །འདི་ལ་�ི་དང་ནང་ཡང་མེད། །�ེང་དང་འོག་�་�་བ་མེད། །�ོགས་

12-585
དང་མཚམས་�་�ས་�ང་ཡང་། །འདི་ལ་ག�ང་�་�ང་ཟད་མེད། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་�མ་�ངས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ། �་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�་ལས། ཆོས་�འི་�་�ོང་གསལ་མཚན་མ་མེད་པ།
ག�ང་བ�ོད་མེད་�་ཚ�ག་ལས་འདས་པ། �གས་�ན་བསམ་�ོས་པ་མེད་པ། ཡོན་ཏན་�ིར་མི་�ོག་པས་འཕོ་འ�ར་མེད་པ། འ�ིན་ལས་�ན་�བ་འཆར་�ལ་མ་འགག་པའི་གཞིར་གནས་པ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས།
ཆོས་�ི་�་ནི་�་དང་ག�ང་། །�གས་དང་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་སོ། །�་ནི་�ོང་དང་གསལ་བ་དང་། །མཚན་མ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །ག�ང་ནི་�་ཚ�ག་མིང་�ལ་ནས། །བ�ོད་ཅིང་�ེང་བ་ཉིད་�ལ་ལོ། །�གས་ནི་
མཛ�ད།
 བསམ་དང་འ�་མེད་པས། །འ�ོ་ཞིང་�ོད་པ་�མས་ལས་འདས། །ཡོན་ཏན་�ིར་འོང་�ོག་པ་མེད། །ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�བ་པ་དང་། །རང་བཞིན་བཅོས་པ་མེད་པའོ། །འ�ིན་ལས་མ་�ང་མ་�ེས་པ། །�གས་འ�ང་
འགག་པ་མེད་པ་དང་། །མ་�ས་�ས་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ལོངས་�་�ས་པར་བཤད་པ་ལའང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། �མ་�ངས་དང་བཞི་ལས། ངོ་བོའ་� མཚན་ཉིད་རང་གསལ་ཆེན་པོ་ལ་ཡོངས་�་
�ོགས་པ། ངོ་བོ་བ�གས་�ལ་རང་བཞིན་མི་གཡོ་བའི་�་མཚན་དཔེ་དང་རིགས་�་གསལ་ལ་མི་གཡོ་བའོ། །ལོངས་�འི་ངེས་ཚ�ག་ལོངས་�ར་�ང་བ་ལ་�ོད་པ་དེ་ཉིད་ལ་མ�ེན་པ་མ་འགག་པར་�ོད་པ། �་ནི་�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-586
བ་རང་གསལ་བཀོད་པ་ཆེན་པོའ།ོ །ལོངས་�འི་ད�ེ་བ་ལ་བཞི་�ེ། འ�ང་ཆེན་ངོ་བོའ་� �། གནས་པ་�བ་�ལ་�ི་�། �ང་བ་ལམ་�ི་�། ག�ལ་�་�ང་�ལ་�ི་�འོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་�འི་འཆར་གཞི་ལས་རང་ཤར་ཏེ་
འོད་གསལ་�་�ན་�ི་�ར་�ོགས་པ་ནི། གཞི་�ང་འ�ང་བ་ཆེན་པོའ་� རང་བཞིན་གསལ་བ་�ོ་བ། བསིལ་བ། ཡངས་པ། �བ་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། སངས་�ས་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་འོད་
དང་འོད་�ིམ་�ིས་�བ་པའི་ཆ་མངོན་�་�ར་པ་�ེ། རང་ཤར་ལས། �ན་ལ་འོད་�ི་�ིང་པོར་གནས། །�ོག་མེད་�མ་དག་ཆོས་�ི་ད�ིངས། །འ�ན་�་མེད་པའི་ཉག་གཅིག་པོ། །ད�ིལ་དང་འཁོར་དང་ཕོ་�ང་དང་། །
 ༄༅། །རིག་དང་�ོང་དང་གསལ་བའོ། །ཞེས་སོ། །ག�མ་པ་ནི། གཞི་�ང་ཆོས་ཉིད་�ི་ལོངས་�་སེམས་ཅན་ལ་བར་དོར་ལམ་�་�ང་བ་དེ་�བས་འདིར་ག�ལ་�་འ�ེན་པའི་ལམ་�་ཆོས་�འི་ནང་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་བཞི།

ད�ིངས་ལས་རང་ཤར་ཏེ། འོད་དང་། ཁ་དོག་གི་�ོང་ན། ད�ིལ་དང་། འཁོར་དང་། སོ་སོའ་� ཚ�མ་�་དང་། �་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་། ཡབ་དང་། �མ་དང་། �་མདོག་དང་། �ག་མཚན་ལ་སོགས་པར་གསལ་བ་�ེ།
གསང་བ་ས་བོན་�ི་�ད་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�ང་བ་ལ། །ངོ་བོ་ཉིད་�ི་�་ཤར་བ། །དཔེར་ན་རང་དང་ག�གས་བ�ན་བཞིན། །�་ག�མ་འོད་གསལ་�ོང་པ་ཉིད། །�ག་པ་མ་ཡིན་དངོས་པོར་མེད། །ཆད་པ་མ་ཡིན་འོད་

12-587
གསལ་�། །ཐ་དད་མ་ཡིན་�ི་ནང་མེད། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། ལོངས་�ས་འ�ལ་བའི་ག�ལ་�་སོ་སོ་ལ་རིགས་དང་ད�ིལ་འཁོར་སོ་སོར་�ང་བ་�ེ། �མ་པར་འ�ལ་པས་�ེ་ནས་ག�ལ་�འི་དབང་�་�ས་ན།
ལོངས་�འི་ཆོས་�་�མ་པར་�ང་མཛད་གངས་ཆེན་མཚ�། དེའི་བ�གས་�ལ་�ི་ནས་བ�ས་ན་ནང་གསལ་བ། ནང་ནས་བ�ས་ན་�ི་གསལ་བ། ཟང་ཐལ་བས་མ�ན་�བ་�་མེད་པ། གང་ནས་བ�ས་�ང་དེ་ལ་ཞལ་
�ོན་པ་�ར་�ང་བ་ཞལ་�ོགས་བ�་�ན་�་ཐལ་ལེ་བའོ། །དེའི་ཞིང་ཁམས་�ན་ཡོངས་�་བཀོད་པ་�ེ། �ག་གི་མཐིལ་ན་པ�འི་�ེང་ནས་འཇིག་�ེན་�ི་ཁམས་ཉི་�་�་�་ལ་མངའ་མཛད་པའོ། །གནས་�མ་དག་�ག་
མཛ�ད།
 པོ་བཀོད་པ། འཁོར་ཉིད་ལས་མི་ཞན་པ། བ�ན་པ་རང་�ང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་�ང་བ། �ས་�ོགས་པ་མངོན་�་�ར་པའོ། །འདི་རང་�ང་གདོད་མ་ལ་�ོས་ནས་�ལ་པ་ཡིན་ཡང་། ག�ལ་�་འོད་གསལ་ལ་�ོས་ནས་
མཚན་དཔེ་�ོགས་པས་ལོངས་�ར་བཞག་པའོ། །ལོངས་�འི་ལོངས་�་རིགས་�འི་གཙ�་བོ་�ར་�ང་བའོ། །དེ་ཉིད་�ི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ལ་རང་བཞིན་གཅིག་ལ། ཞིང་ཁམས་སོ་སོའ་� རིགས་�ི་ད�ིལ་འཁོར་
�ངས་མེད་པ། གནས་འོག་མིན་ཆེན་པོ་འཁོར་སོ་སོའ་� རིགས་�། བ�ན་པ་མ�ེན་པ་ཡེ་ཤེས་�་ལ་�ོད་པའོ། །�ས་ནི་�ང་བ་འ�་བ་མཆེད་པའོ། །ལོངས་�འི་�ལ་�་ནི། རིགས་�འི་སངས་�ས་དང་སོ་སོའ་� གཙ�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-588
འཁོར་རོ། །དེའི་མཚན་ཉིད་�ང་བ་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ། གསལ་བ་ལ་�ོག་པ་མེད་པའོ། །དེའི་ཞིང་ཁམས་�་དང་�་མོ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་ལ་ལོངས་�ོད་པའི་�ང་བ་དག་པའོ། །གནས་�ང་ལོ་ཅན་ཡེ་ཤེས་བཀོད་
པའི་གཞིའོ། །འཁོར་སངས་�ས་དང་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དཔག་�་མེད་པའོ། །�ས་རིག་པ་རང་�ང་བའི་�ས་སོ། །དེའང་གནོད་�ིན་གནས་པའི་�ང་ལོ་ཅན་མ་ཡིན་�ི། རིགས་�འི་ཞིང་�ང་�ེ། རང་བཞིན་�ིས་
དག་ཅིང་། འོད་�འི་�ང་བ་རང་གསལ་བ། ལོངས་�ོད་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་�འི་�མ་པ་ལ་�ོད་ཅིང་། ཉོན་མོངས་པའི་�ག་�་ཐམས་ཅད་དང་�ལ་བའོ། །དེ་དག་�ང་རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པ་ལས། རང་གསལ་དག་པའི་
 ༄༅། །ལོངས་�་ཡིས། །འོད་�་�མ་དག་གཞལ་ཡས་ན། །�ོས་མེད་བདེ་ཆེན་ག�ང་གིས་ནི། །�་�འི་རིགས་�ི་འཁོར་�མས་ལ། །དངོས་མེད་དག་པའི་ཆོས་�མས་ནི། །ཡེ་ཤེས་�་འ�ས་�གས་

ཐེག་མཆོག་
ནས་�ང་། །�མ་དག་འོད་ཟེར་�གས་ལས་བ�མ། །རང་�ང་ཡི་གེ་�ག་�་ཡང་། །མ་ག�ངས་རང་�ང་ཆེན་པོར་བ�ན། །ཅེས་སོ། །ལོངས་�་ནི། ངོ་བོས་ཆོས་བ�ར་�ོན་�ི་ཚ�ག་�་མེད་པས་མ་ག�ངས་ཞེས་�་ལ།
ཡི་གེ་�ག་གི་རང་�་ག�ལ་�ས་ཐོས་པ་ནི། ག�ངས་པ་�ར་�ང་བ་�ི་ལམ་�ི་ཚ�ག་བཞིན་ཏེ། �ོང་�ག་པ་ལས། ཉིད་�ི་ཞལ་ནས་མ་ག�ངས་པར། །�ི་ལམ་�་�འི་མཚན་ཉིད་�། །འཁོར་�ི་སེམས་དཔའ་�མས་ལ་
ཉིས་བ�་ གོ་�།

12-589
ནི། །ཤེས་རབ་�ོག་ད�ོད་�ོ་ལ་�ང་། །ཞེས་སོ། །བཞི་པ་�མ་�ངས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་�་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�་ལས། ལོངས་�འི་�་ནི། �ོང་གསལ་འཇའ་ཚ�ན་�་�འོ། །ག�ང་ནི། ག�ལ་�འི་
རང་�ང་�ི་ལམ་�་�འོ། །�གས་ནི། མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་�ན་ཆད་མེད་པའོ། །ཡོན་ཏན་ནི། �་མཚན་དཔེ་འོད་ཟེར་�ི་�ང་པོར་�ོགས་པ། ག�ང་རང་�ང་ཡི་གེའི་�ང་བར་འཆར་བ། �གས་མངོན་ཤེས་
དང་ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�་མཚ�འི་གཏེར་�་�ར་པའོ། །འ�ིན་ལས་ནི། ཆོས་ཚད་མེད་པའི་འཁོར་ལོ་�ན་མི་འཆད་པར་བ�ོར་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ལོངས་�་ལ་ཡང་�་ག�ང་�གས། །ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�་ཡིན་ནོ། །
མཛ�ད།
 �་ནི་�ང་ལ་རང་བཞིན་མེད། །གསལ་དང་གསལ་�ེད་རིག་པས་�བ། །ག�ང་ནི་རང་�ང་རང་�ང་དང་། །�ོ་བ�་�མ་པའི་འཁོར་ལོའ།ོ །�གས་ནི་�ན་མེད་གཟིགས་པ་དང་། །མ�ེན་པའི་�ལ་དང་དགོངས་པའོ། །
ཡོན་ཏན་མཚན་དཔེ་�ོགས་པ་ལ། །དགོངས་གསལ་མངོན་ཤེས་�ོགས་པའོ། །འ�ིན་ལས་ཆོས་�ི་འཁོར་ལོ་ལས། །�ི་ནང་གསང་བ་�མ་འ�ོས་ཏེ། །སོ་སོའ་� རིགས་�ི་སངས་�ས་དང་། །�ང་�བ་སེམས་དཔའ་
�མས་ལ་ཡང་། །རང་�ང་�གས་ལས་�མ་�ོས་ཏེ། །འཁོར་ལ་རང་གི་ངོ་བོས་�ོན། །ཅེས་སོ། །ག�མ་པ་�ལ་�འི་གནས་�ས་པར་བཤད་པ་ལའང� ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ། �མ་�ངས་དང་བཞི་ལས། ངོ་བོ་ནི།
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-590
�་ཚ�གས་ངེས་མེད། ངོ་བོ་དེའི་བ�གས་�ལ། ཆགས་ཞེན་ལས་�ོལ་བ། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�གས་མི་�ོག་པའི་ངང་ལ་མཉམ་པར་གནས་པའོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། གང་ལ་གང་འ�ལ་�་�ལ་པས་ན་�ལ་པ། དེ་ཉིད་མ�ན་པར་
�ང་བའི་ག�གས་�ན་�མ་ཚ�གས་པས་ན་�འོ། །ད�ེ་ན་�ན་མོང་དང་�ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་�གས་གཉིས་ལས། �ན་མོང་གི་ཐེག་པ་ལས་ག�མ་�་�གས་པ་ནི། མདོ་�ེའི་�ན་ལས། བཟོ་དང་�ེ་དང་�ང་�བ་ཆེ། །
�ང་�བ་མཆོག་གི་�ལ་པ་�ེ། །སངས་�ས་�ལ་པའི་�་འདི་ནི། །�མ་པར་�ོལ་པའི་ཐབས་ཆེན་པོ། །ཞེས་སོ། །བཟོ་ནི། རིས་�་�ིས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །�ེ་བ་ནི། སངས་�ས་�ིས་འ�ོ་བ་ཕལ་པའི་ག�གས་�་དང་
 ༄༅། །ཉ་བོ་ཆེ་ལ་སོགས་པར་�ལ་པའོ། །�ང་�བ་མཆོག་གི་�ལ་པ་ནི། མཛད་པ་བ�་གཉིས་ཏེ། �ད་�་མ་ལས། ཆོས་�ི་�་ལས་མ་གཡོས་པར། །�ལ་པའི་རང་བཞིན་�་ཚ�གས་�ིས། །�ེ་བ་

ཐེག་མཆོག་
མངོན་པར་�ེ་བ་དང་། །དགའ་�ན་གནས་ནས་འཕོ་བ་དང་། །�མས་�་འ�ག་དང་བ�མས་པ་དང་། །བཟོ་ཡི་གནས་ལ་མཁས་པ་དང་། །བ�ན་མོའ་� འཁོར་ད�ེས་རོལ་པ་དང་། །ངེས་འ�ང་དཀའ་བ་�ོད་པ་དང་། །
�ང་�བ་�ིང་པོར་གཤེགས་པ་དང་། །བ�ད་�ེ་བཅོམ་དང་�ོགས་པར་ནི། །�ང་�བ་ཆོས་�ི་འཁོར་ལོ་དང་། །�་�མས་�ན་དང་བཅས་པར་ནི། །�་ངན་འདའ་བར་�ག་�ོན་པ། །ཡོངས་�་མ་དག་ཞིང་�མས་�། །
ཉིས་བ�་ གོ་�ག

12-591
�ིད་པ་ཇི་�ིད་གནས་པར་�ོན། །ཅེས་པའོ། །�ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཐེག་པ་འདིར་ནི། མ་དག་པ་�ལ་པའི་�་དང་། འ�ོ་བ་འ�ལ་བའི་�ལ་པའི་�་དང་། རང་བཞིན་�ལ་པའི་�་དང་ག�མ་ལས། དང་པོ་ནི། �ོན་པ་
དང་། �ད་འཚ�ང་ལ་སོགས་པར་�ལ་པ་�ེ། �་འ�ལ་�ོ་�ེ་ལས། �ོན་དང་�ད་འཚ�ང་ལ་སོགས་པར། །�ལ་ནས་སེམས་ཅན་དོན་མཛད་དོ། །ཞེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ལ་གང་འ�ལ་�་�ལ་པ་�བ་པ་�ག་ལ་
སོགས་པའོ། །ག�མ་པ་ནི། འོག་མིན་དང་། མངོན་དགའ་དང་། དཔལ་དང་�ན། པ�་བ�ེགས། ལས་རབ་�ོགས་པ་�ར་རིགས་�་དག་པའི་སངས་�ས་�་�ང་བས་དོན་མཛད་པའོ། །དེ་ཡང་�མ་པར་འ�ལ་པ་
མཛ�ད།
 ག�ལ་�འི་དབང་�་�ས་ན། �ལ་པ་�འི་ཆོས་�་རང་བཞིན་དག་པའི་ཞིང་གི་�ོན་པ་རིགས་�་དང་། མི་མཇེད་འདིར་དཔལ་�ོ་�ེ་འཆང་ཆེན་པོ། དེའི་མཚན་ཉིད་�ེ་བ་བཞིའི་�ས་�་�ང་ཞིང་མཛད་པ་�མ་བ�་�་
�ག་མཐར་�ིན་པར་ཞལ་�ིས་བཞེས་པ། དེའི་ཞིང་ཁམས་�ོང་ག�མ་�ི་�ོང་�ེ་བ་�ག་བ�འི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཚངས་ཆེན་�ི་བ�ལ་པ་གཅིག་གིས་བ�ས་པ་ལ་མངའ་མཛད་དོ། །དེའི་གནས་མེ་ཏོག་པ�་�ོང་དང་
�ན་པ། འཁོར་�ེ་བ་བཞིས་བ�ས་པའི་འ�ོ་བ། བ�ན་པ་�ེ་�ོད་�ན་�ི་�་བ་�་ཐལ་འ�ར། �ས་ཚ�་ལོ་དཔག་�་མེད་པ་�བ་པའི་�ས་སོ། །�ལ་པ་�འི་ལོངས་�་དཔལ་�ོ་�ེ་སེམས་དཔའ། དེའི་ཞིང་ཁམས་�ོང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-592
ག�མ་�ེ་བ་�ག་བ�། གནས་ག�ལ་ངོ་དང་�ར་བ། འཁོར་ས་བ�ད་པའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་ཚད་མེད་པ། བ�ན་པ་ངེས་པ་དོན་�ི་ཐེག་པ། �ས་ངེས་པ་མེད་པའོ། །�ལ་པ་�འི་�ལ་�་��་�བ་པ་ལ་སོགས་པ་
�ེ། �ིམ་མེད་པར་རབ་�་�ང་�ེ་ཉིད་�ི་མཛད་པ་ལ་ལོངས་�ོད། ཞིང་ཁམས་�ིང་བཞི་�ེ་བ་�ག་བ�་ལ་སོགས་པ་ལ་མངའ་མཛད། གནས་�་�ོད་�ང་པོའ་� རི་ལ་སོགས་པ། འཁོར་�ན་མོང་བ་དགེ་�ོང་ཕ་མ་གཉིས།
དགེ་བ�ེན་ཕ་མ་གཉིས་ཏེ་�མ་པ་བཞི་དང་། �་མི་ཚད་མེད་པ། �ན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཁོར་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་དཔག་�་མེད་པའོ། །བ�ན་པ་�་འ�ས་�ི་ཐེག་པ་�་ཚ�གས། �ས་ག�ལ་�་ལ་ཆོས་�ོན་པས་ངེས་
 ༄༅། །པ་ཆེན་པོ་�མ་པར་གཅོད་པའི་�ས་སོ། །དེ་དག་�ང་། རིན་པོ་ཆེ་�ངས་པ་ལས། �ལ་�་མངོན་ཞེན་མེད་པ་ཡིས། །ཆོས་འ�ང་ག�ལ་�འི་རང་གནས་ནས། །རིགས་�ག་ལས་སད་�ལ་�ན་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་བ�ན།

ལ། །�ོས་བཅས་ཚ�ག་གི་ག�ང་གིས་ནི། །དབང་པོ་གང་མོས་ཆོས་�མས་�ན། །�ན་པ་རང་གསལ་�གས་ལས་ནི། །དབང་པོ་འདོད་མེད་�གས་ལ་བ�མ། །ཐེག་པ་�ངས་�ི་ཆོས་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་�མ་
�ངས་�ས་པར་བཤད་པ་ལ་�་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�་ལས། �་འ�ོ་བ་གང་མོས་�་�ང་བ་དེ་ཡང་རང་རང་གི་ཆའི་མཚན་དཔེ་�ོགས་པ། ག�ང་ཡན་ལག་�ག་�འི་ད�ངས་�ེབ་�ོར་ལེགས་པ།

12-593
�གས་ཇི་�་བ་དང་ཇི་�ེད་པའི་མ�ེན་པ་�ས་པ། ཡོན་ཏན་�ོབས་སོགས་�ི་ཆོས་མ་�ས་པའི་མ�ེན་པ་�ོགས་པ། འ�ིན་ལས་�ི་ནང་གསང་བ་ག�མ་�ི་ཆོས་�ི་འཁོར་ལོ་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�འི་རང་བཞིན་�་
བ�ོར་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ལ་པའི་�་ཡང་�་ག�ང་�གས། །ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�མ་�འོ། །�་ནི་མཚན་དང་དཔེ་�ད་ལ། །ག�ལ་�་གང་�ང་�ས་�ལ་པ། །ག�ང་ནི་ཚ�ག་�ོར་ལེགས་པ་ལ། །ཚངས་པའི་
ད�ངས་ནི་ཡན་ལག་�ག །�གས་ནི་ཤེས་�འི་ཡེ་ཤེས་�ིས། །རང་གཞན་དོན་གཉིས་དགོངས་པར་གནས། །ཡོན་ཏན་མ�ེན་པ་�ོགས་པ་དང་། །འ�ིན་ལས་�ི་ནང་གསང་བ་ཡི། །མཛད་པ་མ་�ས་�ོགས་པ་དང་། །
མཛ�ད།
 �ན་�མ་ཚ�གས་པ་�ར་གནས་སོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ཡང་�ིའི་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�་ནི། གནས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�་�ོད་�ང་པོའ་� རི་ལ། �ོན་པ་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་��་�བ་པས། ཆོས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་ཐེག་པ་�་
ཚ�གས། འཁོར་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�ན་མོང་དང་�ན་མོང་མ་ཡིན་པ་�མས་ལ། �ས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་ཚ�་ལོ་བ�་པའི་�ས་�འོ། །ནང་གི་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�་ནི། གནས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་འོག་མིན་�། �ོན་པ་
�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�ོ་�ེ་འཆང་གིས། འཁོར་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་མཁའ་འ�ོ་དང་�བ་པ་དང་། �ང་�བ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་ལ། ཆོས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་གསང་�གས་�ི་ནང་གི་ཆོས། �ས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-594
རང་�ེན་ལས་དང་�ལ་བ་འཛ�མ་པའི་�ས་ནའོ། །གསང་བའི་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�་ནི། གནས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�ར་�ོད་མེ་རི་འབར་བར། �ོན་པ་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་གཞོན་�་དཔའ་བོ་�ོབས་�ན་ཆེན་པོས།
འཁོར་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་མཁའ་འ�ོ་མ་ལ་སོགས་པ་�མས་ལ། ཆོས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ། རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོ། གསང་བ་�་ན་མེད་པའི་�ད་བ�་བ�ན། �ས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་རང་�ེན་�མ་པར་དག་པའི་
�ས་�་ག�ངས་པའོ། །དེས་མཚ�ན་ནས་�ོན་པ་�ལ་�་ཐམས་ཅད་ལ་�ི་ནང་གསང་བའི་�ན་�མ་ཚ�གས་པ་�་�ར་ཤེས་པར་�འོ། །དོན་གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་�ི་གནས་�ེ་�ག་�་བཤད་པ་ལ་ག�མ་ལས། ངོ་བོ་ནི། རང་
 ༄༅། །རིག་པའི་རང་བཞིན་�ོས་པ་དང་�ལ་བ་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། �ོག་�ལ་ཆོས་ཉིད་རང་གདངས་ལས། །དམིགས་མེད་ཡེ་ཤེས་�ང་བ་འ�ང་། །ཞེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་�ང་དེ་ལས། ཡེ་ཞེས་ཐོག་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་བ�ད།

མར་�ང་བ་ལ། །ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་�ོན་དག་གོ །།ཞེས་སོ། །ད�ེ་ན་ག�མ་�ེ། ཆོས་�་གཞི་གནས་�ི་ཡེ་ཤེས། ལོངས་�་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས། �ལ་�་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དང་པོ་ལ་ངོ་བོ་
རང་བཞིན་�གས་�ེ་ག�མ་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས་རིག་པ་�ོང་གསལ་�ི་མ་མེད་པ་མཐར་�ག་པས་ཆོས་�་�ོས་པའི་མཐའ་དང་�ལ་བས་ད�ིངས་དག་པ་གཉིས་�ན་�ི་རང་བཞིན། �་ག�མ་གཉིས་�་མེད་

12-595
པའི་འཆར་གཞིར་གནས། རང་བཞིན་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་གཏིང་གསལ་འོད་�ི་འཆར་གཞིར་གནས་པས་ཞིང་དང་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པར་�ང་བས་ག�ལ་�འི་རེ་བ་�ོང་། �གས་�ེ་�ན་�བ་
�ི་ཡེ་ཤེས་རང་གི་�ས་ན་�ོས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་�ལ་ལ་འ�ག་པའི་ཐ་�ད་མེད་�ང་མ�ེན་པ་ཡེ་ཤེས་�ན་�ི་འཆར་གཞིར་གནས་པས་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�ན་�བ་ཆེན་པོའ་� ངང་ལས་མ་གཡོས་བཞིན་�་འ�ོ་བའི་
དོན་གཉིས་གཡོ་བ་དང་འབད་པའི་�ོལ་བ་མེད་པར་འ�ང་བའི་ས་བོན་�ེད་པ་�ེ། �ོང་�ག་པ་ལས། ངོ་བོ་ཀ་དག་ཡེ་ཤེས་�ིས། །མ་རིག་པ་ཡི་�ི་མ་�ལ། །རང་བཞིན་�ན་�བ་ཡེ་ཤེས་�ིས། །འ�ལ་པའི་ཚ�ག་གི་
མཛ�ད།
 གནོད་པ་�ལ། །�གས་�ེ་�ན་�བ་ཡེ་ཤེས་�ིས། །ཐམས་ཅད་ད�ིངས་གཅིག་འ�ེལ་བར་�ང་། ཞེས་སོ། །ཆོས་�་�ོང་པའི་ཆ་ལ་གཞི་གནས་�ི་ཡེ་ཤེས་འཆར་གཞི་འམ་ས་བོན་�་�འི་ཆར་མེད་ན་སངས་�ས་
འ�ལ་པ་སངས་པས་ཡར་ཆད། སེམས་ཅན་འ�ལ་པར་འཁོར་བས་མར་�ེ་ཆད་ནས། ག�ལ་�་དང་འ�ལ་�ེད་�་མི་འཐད་པ་ལས། གཞི་གནས་�ི་ཡེ་ཤེས་ལས་�ིར་�ང་�་ཤར་ཏེ། འཁོར་བ་ཇི་�ིད་པར་སེམས་ཅན་
�ི་དོན་འ�ང་བ་ནི་རང་བཞིན་�གས་�ི་�གས་�ེ་གཏིང་གསལ་མ�ེན་རིག་�ོགས་པ་ལས་�ང་�ེ། ཐལ་འ�ར་ལས། ཆོས་�་�ོང་པའི་རང་བཞིན་ལས། །ཡེ་ཤེས་མ�ེན་པ་�ོགས་པའི་ཆ། །�གས་�ི་སེམས་ཅན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-596
�མས་ལ་འཆར། །དེ་མེད་འཁོར་འདས་�ེ་ཆད་པས། །མ�ེན་པས་རིག་ཅིང་གསལ་བའོ། །རང་རིག་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ལས། རང་བཞིན་�གས་�ི་�གས་�ེ་ཉིད། །མ་འགགས་འགག་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་ལོངས་�འི་ཡེ་ཤེས་�་ནི། རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པ་�ེ། �མ་�ང་ལ་ཆོས་�ི་ད�ིངས་�ི་ཡེ་ཤེས་གཙ�་ལ། གཞན་བཞི་འཁོར་�་ཡོད་པ་དང་། མི་བ�ོད་པ་ལ་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་གཙ�་བོ། རིན་འ�ང་ལ་
མཉམ་པ་ཉིད། འོད་དཔག་མེད་ལ་སོ་སོར་�ོག་པ། དོན་�བ་ལ་�་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་གཙ�་བོ་ལ། �ག་མ་བཞི་བཞི་འཁོར་�་ཡོད་པས་ཡེ་ཤེས་ཉི་�་�་�་དང་དེ་ལས་�ེ་ནས་དཔག་�་མེད་ལ། བ�་ན་�ར་འ�ས་པ་
 ༄༅། །ནི། རང་ཤར་ལས། ཡེ་ཤེས་ད�ེ་བ་འདི་�་�ེ། །ཉི་�་�་�འི་ངོ་བོ་ལས། །བ�་ན་�མ་པ་�ར་འ�ས་སོ། །ཞེས་སོ། །ཇི་�ར་འ�ས་ཤེ་ན། ཐལ་འ�ར་ལས། ལོངས་�འི་ཡེ་ཤེས་མཚན་ཉིད་

ཐེག་མཆོག་ ཉིས་བ�་ གོ་ད�།

འཛ�ན། །�ལ་དངོས་དག་པས་མེ་ལོང་�ེ། །འཁོར་འདས་ག�གས་བ�ན་གསལ་བའོ། །�ོགས་རིས་མེད་པས་མཉམ་པ་ཉིད། །དབང་པོའ་� �ལ་བ�ན་སོ་སོར་�ོག །འབད་པས་མ་ཡིན་�་བ་�བ། །ཐ་དད་མེད་པས་
ཆོས་ད�ིངས་སོ། །ཞེས་སོ། །འདི་དག་�ས་པར་�ར་བ�ན་ཟིན་པས་ཡང་མི་�ོའ།ོ །ག�མ་པ་�ལ་�འི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ནི། ཤེས་�་ཐམས་ཅད་ལ་�བ་པར་འ�ག་པ་�ེ། �ང་བས་བ�ས་སོ་ཅོག་ཇི་�ེད་པས་མ�ེན་

12-597
ལ། �ོང་པས་བ�ས་སོ་ཅོག་ཇི་�་བས་མ�ེན་པས། �ན་�ོབ་�ི་ཆོས་མ་�ས་པའི་ཆ་མ་འ�ེས་པར་མ�ེན་ནས་ག�ལ་�འི་དབང་པོ་དང་ཁམས་དང་བག་ལ་ཉལ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚ�གས་ལ་འདོམས་པར་མཛད་ཅིང་།
དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་མ�ེན་ནས་�ོང་པ་དང་། མཚན་མ་མེད་པ་དང་། འོད་གསལ་བའི་ཆོས་མངོན་པར་འ�་མཛད་དོ། །དེ་ཡང་ཐལ་འ�ར་ལས། �ལ་པའི་�་ལ་ཤེས་�་�ེ། །ཇི་�་མ�ེན་པས་དངོས་པོ་ཡི། །གནས་
�གས་རང་གི་དོན་�་ཤེས། །ཇི་�ེད་པས་ནི་ག�ལ་�་ཡི། །བསམ་པ་ཇི་�ར་གནས་པ་ཤེས། །དེ་�ར་�གས་�ེའི་འཆར་�ལ་ལས། །ག�ལ་�འི་འ�ོ་བ་ཐ་དད་ལ། །འ�ལ་�ེད་�་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །ཞེས་སོ། །ཡེ་ཤེས་
མཛ�ད།
 དེ་དག་གི་དོན་�་ག�མ་ལ་འ�་བས་གསལ་བར་བ�་ན། དེ་�་�འི་སངས་�ས་དེ་ལ་ཆོས་�ི་�འི་གནས་�བས་ན། ཡེ་ཤེས་ག�མ་གཞི་ལ་ཚང་�ེ། ངོ་བོ་ཀ་དག་གི་ཡེ་ཤེས། རང་བཞིན་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས། �གས་
�ེ་�ན་�བ་�ི་ཡེ་ཤེས་ག�མ་མཚན་ཉིད་རིས་ཆད་�་མེད་པས། རིག་པའི་གསལ་ཆ་ལས་ངང་ངམ་�གས་�ིས་མ�ེན་པའི་འཆར་གཞི་�ེད་པའོ། །ལོངས་�འི་གནས་�བས་ན་མཚན་ཉིད་འཛ�ན་པའི་ཡེ་ཤེས་�་སོ་སོར་
གསལ་ཏེ། ཆོས་�ི་ད�ིངས། མེ་ལོང་�་�། མཉམ་པ་ཉིད། སོ་སོར་�ོག་པ། �་བ་�བ་པའི་ཡེ་ཤེས་�མས་�ལ་དང་�ལ་ཅན་�་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་ཐད་ཀའི་�ང་བ་རང་གསལ་བའོ། །�ལ་�འི་�ས་ན་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-598
གཉིས་�་གནས་ཏེ། ཇི་�་བ་དང་ཇི་�ེད་པ་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སོ། །དེ་གཉིས་�ང་�་བ་དང་�ེད་པ་དང་བཅས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འབད་མེད་�ན་�བ་�ི་�ལ་�་མ�ེན་པའོ། །དེ་�ར་ན་སངས་�ས་�་ག�མ་�ི་
བདག་ཉིད་ཅན་�ི་ཡེ་ཤེས་ག�མ་ནི། �ལ་པའི་�་�ིར་�ང་གི་ཤེས་�འི་�མ་པ་�ང་�ོང་གཉིས་མ�ེན་པ་ལ་�ོས་ནས། ཆོས་ཅན་དོན་�ི་�མ་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཞི་བའི་�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་།
ལོངས་�་ཐད་ཀའི་རང་�ང་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་�ི་ཤེས་�འི་�མ་པ་རང་གསལ་�་མ�ེན་པ་ལ་�ོས་ནས། ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། ཆོས་�་ནང་གསལ་�ི་ངོ་བོ་གཞི་གནས་�ི་ཡེ་ཤེས་འཆར་གཞིའི་ཆ་ཙམ།
 ༄༅། །རང་མལ་ཀ་དག་གི་ད�ིངས་ན་རང་མ�ེན་�་གསལ་བས་ད�ིངས་�མ་པར་དག་པའི་ཆར་གནས་པ་ནི། �ོན་མ་�ང་�ེད་ལས། ཡང་དག་�ོགས་པའི་སངས་�ས་ལ། །ཡེ་ཤེས་�མ་པ་ག�མ་

ཐེག་མཆོག་
ཡིན་ཏེ། །�མ་པ་ཐམས་ཅད་མ�ེན་པ་དང་། །ཐམས་ཅད་མ�ེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་། །གཞི་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །�ལ་�འི་ཡེ་ཤེས་�མ་གཉིས་སོ། །ཇི་�་མ�ེན་པས་གནས་�གས་ཤེས། །ཇི་�ེད་མ�ེན་པས་
གཞན་དོན་�མས། །ལོངས་�འི་ཡེ་ཤེས་ཐད་ཀ་ཡི། །འོད་གསལ་རང་�ང་ཤེས་�་གསལ། །ཆོས་�འི་ཡེ་ཤེས་གཞི་གནས་ཏེ། །ཤེས་པའི་ཆ་ནི་གསལ་�ེད་ལ། །འཛ�ན་པ་རིགས་པའི་�ོག་པ་མེད། །ངང་ངམ་�གས་�ི་
�མ་བ�་ཐམ་པ།

12-599
�གས་�ེའོ། །གསལ་ཞིང་ཤེས་པ་རིག་དང་བཅས། །ཆ་ལ་འ�ེས་པ་མེད་པར་གནས། །ཞེས་སོ། །དོན་ག�མ་པ་�་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�འི་དོན་བ�་བ་ལ་གཉིས་ཏེ་ངོ་བོ་མདོར་བ�ན་པ་དང་། རང་
བཞིན་�ས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་�ར་ན་སངས་�ས་�ི་སའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བ�་ན། �་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོར་�ང་བ་དང་བཅས་པ་ག�གས་�་མཚན་དང་དཔེ་�ད་�་གསལ་བ་དང་། ཆོས་�་�ོས་
པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། ག�ང་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོ་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་བསམ་�ིས་མི་�བ་པའི་འཁོར་ལོ་དང་བཅས་པ་དང་། �གས་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོ་�ངས་པ་དང་�ོགས་
མཛ�ད།
 པའི་རང་བཞིན་ཚད་མེད་པ། མངོན་པར་ཤེས་པ་བསམ་�ིས་མི་�བ་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛ�ན་�་མཚ�འི་�ིང་པོ་གངས་ཆེན་མཚ�་ལ་སོགས་པ་དང་། ཡོན་ཏན་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོ། �ོབས་བ�་དང་། མི་འཇིགས་པ་
བཞི་དང་། ཚད་མེད་པའི་�གས་�ེ་ཆེན་པོ་དང་། �ན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། འ�ིན་ལས་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོ་ནམ་མཁའི་མཐའ་�ས་པའི་འ�ོ་བ་ཐམས་ཅད་�ི་དོན་གཉིས་�ན་�ིས་�བ་པར་
མཛད་པ་�ེ། འདི་ཙམ་�་ནི་སངས་�ས་�ི་སའི་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་མ་�ས་པ་འ�ས་སོ་ཞེས་ཤེས་པར་�འོ། །ཇི་�ད་�། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། སངས་�ས་�མས་�ི་�་དང་ནི། །ག�ང་དང་�གས་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-600
�ི་ད�ིལ་འཁོར་དང་། །ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་�ར་�ང་བའོ། །ཞེས་ག�ངས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། �་དང་། ག�ང་དང་། �གས་དང་། ཡོན་ཏན་དང་། འ�ིན་ལས་�འི་རབ་�་ད�ེ་བ་ལས། དང་པོ་�་ལའང་ངོ་བོ། ངེས་
ཚ�ག །ད�ེ་བ་ག�མ་ལས། �འི་ངོ་བོ། སངས་�ས་�ི་སའི་�ེན་གང་ཞིག་འཕོ་འ�ར་མེད་པ། ངེས་ཚ�ག་�ས་�་�ོགས་པས་�་ཞེས་�འོ། །སངས་�ས་�ི་ས་ན་�ས་དངོས་མེད་�ང་མིང་ཙམ་མི་འགལ་ཏེ། དཀོན་
མཆོག་�ོན་མེའི་མདོ་ལས། ཆོས་�ི་�་ནི་�ལ་བ་�མས་�ི་�ས། །�་ན་�མས་�ོངས་དེ་ཡིས་ཤེས་པར་འ�ར། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །ད�ེ་ན། ཆོས་�་�ོས་པ་དང་�ལ་བ། ལོངས་�་མཚན་མ་དང་�ལ་བ། �ལ་�་ངེས་
 ༄༅། །པ་དང་�ལ་བ་�ེ། �ལ་�ོགས་ལས། �་ཡི་ངོ་བོ་འ�ར་བ་མེད། །�་ཡི་ངེས་ཚ�ག་གསལ་འཚ�ར་�ན། །ད�ེ་བ་�མ་པ་ག�མ་�་བ�ན། །ཆོས་�་ལོངས་�་�ལ་�ར་�ན། །ཆོས་�འི་མཚན་

ཐེག་མཆོག་
ཉིད་བསམ་པ་�ལ། །ལོངས་�འི་མཚན་ཉིད་གསལ་�ོག་མེད། །�ལ་�འི་མཚན་ཉིད་�་ཚ�གས་�ོན། །ཅེས་སོ། །གཉིས་པ་ག�ང་ལའང་ངོ་བོ་�ག་པས་�ོང་པ། ངེས་ཚ�ག་ཆོས་�ི་�ང་པོ་�་ཚ�གས་ད�ིངས་�་�ང་བ།
ད�ེ་ན་མཛད་པ་ཆེན་པོའ་� ག�ང་གང་ལ་གང་འ�ལ་�་�ང་བ། ཚངས་པའི་ག�ང་ཡན་ལག་�ག་�ར་�ང་བ། འ�ོ་�ག་རང་�ང་དང་མ�ན་པའི་ག�ང་སོ་སོའ་� �ད་�ར་�ང་བ། སེམས་ཅན་མོས་པའི་ག�ང་ད�ངས་
�མ་བ�་ གཅིག

12-601
དེས་དབང་པོ་ཚ�མ་པར་�ང་བ། བ�འི་ག�ངས་བ�་བ�ན་པས་དོན་གོ་བར་མཛད་པ། ཚ�ག་གི་ག�ང་ག�ལ་�འི་�་བར་�ག་པས་ཉོན་མོངས་པ་སེལ་བའོ། །དེ་དག་�ང་�ལ་�་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་�ོག་པས་འ�ེད་དོ། །
ལོངས་�་ལ་བ�་ཙམ་མོ། །ཆོས་�་ལ་བ�ོད་མེད་དོན་�ི་ག�ང་ལས་�ང་བ་མེད་དོ། །�ལ་�འི་ག�ང་�་�ང་བའང་�ག་ཅའི་�མ་པ་�ར། དོན་ལ་མེད་ལ་�མ་པར་�ང་བ་�ེ། ག�ལ་�འི་བསོད་ནམས་དང་སངས་
�ས་�ི་�ིན་�བས་ཚ�གས་པ་ལས་�ག་པའང་ཚ�ག་འ�་རང་མཚན་�་མེད་པར། �ད་�་མ་ལས། �ལ་བ་�མས་�ི་ག�ང་དེ་ནི། །�ག་ཅ་བཞིན་ཏེ་ཡེ་གེ་མེད། །ཅེས་པ་དང་། ཇི་�ར་�་བ�ན་�ི་ནི་�། །གཞན་�ི་�མ་
མཛ�ད།
 རིག་ལས་�ང་བ། །�མ་�ོག་མེད་ཅིང་བཟོ་མེད་པ། །དེ་�ར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ག�ང་། །གཞན་�ི་�མ་རིག་ལས་�ང་བ། །�མ་�ོག་མེད་ཅིང་གཟོ་མེད་པ། །དེ་�ར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ག�ང་། །�ི་དང་ནང་
ན་གནས་མ་ཡིན། །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །དོན་དེ་དག་�ང་�ལ་�ོགས་ལས། ག�ང་གི་ངོ་བོ་�ག་པས་�ོང་། །ག�ང་གི་ངེས་ཚ�ག་�་ཚ�གས་འ�ང་། །ད�ེ་བ་�མ་པ་�ག་གིས་བ�ན། །སངས་�ས་མཛད་པའི་ག�ང་ཉིད་
དང་། །ཚངས་པ་�་ཡི་མཆོད་ག�ང་དང་། །འ�ོ་�ག་འ�ལ་པའི་རང་�ད་དང་། །སེམས་ཅན་མོས་པའི་འ�ལ་�ད་དང་། །གསང་བ་�མ་�ི་བ�་�ད་དང་། །�ག་པ་�་ཚ�གས་ག�ང་�་བ�ན། །ཅེས་པའོ། །ག�མ་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-602
�གས་ལའང་ངོ་བོ་འ�ལ་པ་མེད་པ། ངེས་ཚ�ག་རིག་པ་རང་ས་ན་གསལ་བ། ད�ེ་ན་�ངས་པ་�ན་�མ་ཚ�གས་པའི་ཡེ་ཤེས་�ན་པ་སངས་པའི་�གས། �ོགས་པ་�ན་�མ་ཚ�གས་པའི་ཡེ་ཤེས་འ�ར་མེད་�ོ་�ེའི་�གས།
མཛད་པ་�ན་�མ་ཚ�གས་པའི་ཡེ་ཤེས་མ�ེན་པ་�་ཚ�གས་པའི་�གས་ག�མ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། �གས་�ི་ངོ་བོ་འ�ལ་པ་མེད། །�གས་�ི་ངེས་ཚ�ག་བསམ་པར་�ང་། །ད�ེ་ན་�མ་པ་ག�མ་�་བ�ན། །�གས་ཉིད་
�ན་པ་སངས་པ་དང་། །�ོ་�ེ་འ�ར་མེད་�གས་དང་ནི། །�་ཚ�གས་མ�ེན་པའི་�གས་�་བ�ན། །ཅེས་སོ། །བཞི་པ་ཡོན་ཏན་ལའང་ངོ་བོ་སངས་�ས་�ི་སའི་ཆོས་�ན་�མ་ཚ�གས་པ། ངེས་ཚ�ག་ལེགས་ད�་མ་�ས་པ་
 ༄༅། །�ན་�བ་�་འ�ང་བས་ནོར་�་�་�། ད�ེ་ན། གཞིའི་ཡོན་ཏན་ཆོས་�་རང་ས་ཟིན་པས་རང་དོན་མཐར་�ིན་པ། ལམ་�ང་གི་ཡོན་ཏན་ལོངས་�་འཁོར་ལ་གསལ་བས་གཞན་དོན་མཛད་པ་

ཐེག་མཆོག་
འཆར་བ། མཐའ་ལ་�ོལ་བའི་ཡོན་ཏན་�ལ་�་འ�ོ་བ་འ�ེན་པས་མཐར་�ག་ཆོས་�ར་�ོར་བ་�ེ། དེ་ཉིད་ལས། ཡོན་ཏན་ངོ་བོ་ཐམས་ཅད་བ�ེད། །ཡོན་ཏན་ངེས་ཚ�ག་�་ཚ�གས་འ�བ། །ད�ེ་ན་�མ་པ་ག�མ་�ིས་
བ�ན། །གཞི་ལ་གནས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། །ལམ་ལ་�ང་བའི་ཡོན་ཏན་དང་། །མཐའ་ལ་�ོལ་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །ཞེས་སོ། །�་པ་འ�ིན་ལས་ལའང་། ངོ་བོ། ངེས་ཚ�ག །ད�ེ་བ་ག�མ་ལས། འ�ིན་ལས་�ི་ངོ་བོ་
�མ་བ�་ གཉིས།

12-603
སེམས་ཅན་�ི་དོན་འཁོར་བ་མ་�ོངས་�ི་བར་�ན་�བ་�་མཛད་པ་�ེ། མངོན་�ོགས་�ན་ལས། དེ་བཞིན་�ིད་པ་ཇི་�ིད་འདིའི། །ལས་ནི་�ན་མི་འཆད་པར་འདོད། །ཅེས་སོ། །ངེས་ཚ�ག་ནི། �་ག�མ་�ི་འ�ིན་ལས་
ག�ལ་�་ལ་�ེད་པས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་�ངས་ནས་སངས་�ས་�ི་སར་�ོར་བའི་ལས་མཛད་པ་�ེ། ག�ལ་�འི་ཁམས་དང་། བག་ལ་ཉལ་མ�ེན་ནས། དེའི་དོན་འཚམས་པར་�ེད་�ང་འབད་�ོལ་མི་མངའ་བ་
�་ག�གས་�་ནང་�་�ོན་པ་�་�་�ེ། �ད་�་མ་ལས། ག�ལ་�འི་ཁམས་དང་འ�ལ་བའི་�་བ་དང་། །དེའི་གནས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་�མས་ལ། །�བ་བདག་�ག་�་�ན་�ིས་�བ་པར་འ�ག །ཅེས་པ་བཞིན་ནོ། །
མཛ�ད།
 ད�ེ་ན་བཞི་�ེ། རིག་པ་རང་ཤར་ཆེན་པོའ་� �ད་ལས། ཞི་བ་དང་ནི་�ས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་དབང་དང་�ག་པོར་འདོད། །ཅེས་སོ། །ཞི་བས། འ�ོ་བའི་�ིབ་པ་�ོང་ཞིང་�ག་བ�ལ་མ་�ས་པ་ཞི་བའི་ཐབས་མི་ཟད་པ་
�ན་�ི་འཁོར་ལོ་འ�ང་བར་མཛད་དོ། །�ས་པས། འ�ོ་བའི་ཡོན་ཏན་འཕེལ་ཞིང་འདོད་པའི་རེ་བ་མ་�ས་པ་�ོང་བར་མཛད་དོ། །དབང་གིས། �ེ་ད�་མ�ན་པར་བ�ས་ནས་�ད་དབང་གི་�་བོ་ཆེན་པོས་མ་�ིན་པ་
ཡོངས་�་�ིན་པའི་ལས་�་ཆེར་མཛད་དོ། །�ག་པོས། ག�གས་པ་ཅན་ཚར་གཅོད་ཅིང་ཁམས་ག�མ་ད�ིངས་�་གཟིར་ནས། �ིད་ག�མ་ཟིལ་�ིས་མནན་ཏེ། འཁོར་བ་�ང་འདས་�་བ�ལ་ནས། ཐམས་ཅད་�ང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-604
�བ་མཆོག་གི་འ�ས་�་འ�བ་པས། �་ག�ང་�གས་ཡོན་ཏན་འ�ིན་ལས་མི་ཟད་པ་�ན་�ི་འཁོར་ལོའ་� ཞིང་ཁམས་ཡོངས་�་�ོགས་པ་ཆེན་པོ་�ས་པར་མཛད་དོ། །དེ་�ད་�འང་། སེང་གེ་�ལ་�ོགས་ཆེན་པོའ་� �ད་
ལས། འ�ིན་ལས་ངོ་བོ་འ�བ་པར་�ེད། །འ�ིན་ལས་ངེས་ཚ�ག་�་བ་�ེད། །ད�ེ་ན་�མ་པ་བཞིས་བ�ན་པའོ། །ཨེ་མ་ཧོ། ཞི་བ་དང་ནི་�ས་པ་དང་། །དེ་བཞིན་དབང་དང་�ག་པོར་བཤད། །ཞི་བས་ཆོས་ཉིད་ད�ིངས་
�་�ད། །�ས་པས་�་ཚ�གས་ངོ་བོར་�ོན། །དབང་གིས་མ་�ིན་�ིན་པར་�ེད། །�ག་པོས་ཐམས་ཅད་ཚར་གཅོད་པའོ། །ཞེས་�་ཆེར་ག�ངས་སོ། །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ལས། �ན་�ིས་�བ་པ་འ�ས་
 ༄༅། །�འི་�མ་པར་གཞག་པ་�ེ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་�་པ་�ེ་ཐ་མའོ།། །།དེ་�ར་ལེགས་བཤད་རིན་ཆེན་ཁང་བཟང་ཆོས་ད�ིངས་ནམ་མཁའི་མཐའ་�ས་པར། །མ་�ས་ཡོངས་བཀོད་འ�ོར་ཚ�གས་

ཐེག་མཆོག་
�་ཆེ་དཔག་མེད་ཆོས་�ི་�མ་�ངས་ཅན། །�ས་ཅན་�ེ་ད�འི་རེ་བ་�མ་�ོང་ཡིད་བཞིན་དབང་པོའ་� ཆར་འབབ་པས། །དཔལ་�ན་བ�་ཤིས་ཉིན་མོར་�ེད་དེ་�ན་དགའི་དགའ་�ོན་འཕེལ་བར་�ས། །འཇིག་�ེན་
ག�མ་�་�ོན་པས་ཆོས་�ི་ཆར་ཕབ་པ། །གང་�མས་�་ཚ�གས་ག�ལ་�འི་�ེས་འ�ོ་མཐའ་ཡས་�ན་། །དེ་དག་ནང་ནས་མཆོག་གསང་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� �ེ། །ངོ་མཚར་�ད་�ང་ཡང་དག་�ལ་འདི་གསལ་བར་�ེ། །
�མ་བ�་ ག�མ།

12-605
ཤེས་�འི་མཁའ་ད�ིངས་ཤིན་�་�་ཆེ་ཆོས་�ལ་�་འཛ�ན་གནམ་གཡོགས་ཅན། །�ན་མ�ེན་�ོ་མཚ�འི་�ོད་�ལ་གང་དེ་རིགས་�ན་འ�ོ་བའི་ད�ིངས་�བ་པ། །�ལ་�ལ་�ི་མེད་ཉི་གཞོན་དམར་བས་བདག་�ོའ་� ཁང་
བཟངས་མཛ�ས་�ར་ཏེ། །ཤིན་�་�ོགས་དཀའི་གནས་�མས་�ང་ནི་རང་གཞན་�ན་�ིས་མཐོང་བར་�ས། །གང་འདིའི་རང་བཞིན་མངོན་�ར་པ། །�བས་ཆེན་�་གཏེར་ཟབ་མོའ་� གནས། །�ོན་མེད་ཡེ་ཤེས་གངས་
ཆེན་མཚ�། །འཛ�ན་�ིའི་གནས་�ང་བ�ོད་པ་བཞིན། །དཔལ་�ན་མཚ�་ཆེན་མི་འ�གས་གང་དེ་མི་གཡོ་�་�ལ་�ོག་པ་མེད། །གཏིང་ཟབ་�་ཆེ་�ོགས་དཀའ་གང་དེ་དེ་རིང་བདག་�ོའ་� མངོན་�་�ར། །རིག་འཛ�ན་�ལ་
མཛ�ད།
 བ་�་མཚ�་གང་དེ་དགོངས་པ་�ས་ག�མ་འཕོ་འ�ར་མེད། །མ་ནོར་དོན་�ི་�ིང་པོ་གང་དེ་བདག་�ེས་�གས་ལ་ཐེ་ཚ�མ་�ལ། །�ོགས་དཀའི་རང་བཞིན་ཉི་�འི་མདངས་བ�་ཞིང་། །དོན་�མས་ཇི་བཞིན་དབང་པོའ་�
མངོན་�མ་བཞིན། །མ་ནོར་ཇི་བཞིན་ལེགས་པར་ཡོངས་བཤད་འདིས། །�ས་ག�མ་�ལ་བ་ཐམས་ཅད་མཉེས་�ེད་ཡིན། །མཁའ་འ�ོ་�བ་པ་རིག་འཛ�ན་དང་། །དམ་ཅན་�་མཚ�འི་ཚ�གས་�མས་�ང་། །འདི་ལ་
ད�ེས་པའི་�ན་ད�ེ་བས། �ིན་�ིས་�ོབ་པར་བདག་གིས་ཤེས། །ཟབ་ཅིང་�་ཆེ་�ོ་�ེའི་གནས་ནི་�ན་�ི་�ོད་�ལ་མ་�ར་པ། །ཤིན་�་�མ་བ�་གསལ་བར་�ས་པའི་རང་བཞིན་�ི་མེད་ཁང་བཟངས་འདིས། །འོད་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-606
གསལ་�ིང་པོའ་� བ�ན་པ་གང་འདི་�ན་རིང་འཇིག་�ེན་གནས་�ེད་ཅིང་། །�ལ་�ན་�མས་�ི་ལམ་བཟང་�ང་བས་ཐར་�ིང་པ�ོ་�ས་�ེད་ཡིན། །�ོབས་ཆེན་དམ་པའི་�ང་པོ་གཟིམས་ལས་དེ་ཡི་ག�ང་�གས་མིག་
�མ་ལ། །གནས་གཞན་�བ་པའི་གོམས་�གས་འ�ོར་ཞིང་ཟབ་མོའ་� གནད་�མས་འཐོར་དོགས་ནས། །རིང་པོར་མ་ཐོགས་བཀའ་ཡི་བ�་བ་རིམ་ཁང་ཉི་�་�་�་པར། །�ིང་པོའ་� དོན་�མས་�ོགས་གཅིག་བ�ས་ནས་
�གས་�ི་�ེན་�་�ས་པས་བ�བས། །ཐེག་མཆོག་མཉམ་པའི་ས་གཞི་ལ། །འོད་གསལ་�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� �ེ། །རིམ་ཁང་�་�ག་�ས་བ�ན་པ། །ཟབ་ཅིང་�་ཆེའི་བཀོད་པས་མཛ�ས། །ཆོས་མཆོག་རིན་ཆེན་�ིང་པོ་ལས་
 ༄༅། །�བ་པ། །རང་བཞིན་�ོགས་པ་ཆེན་པོའ་� མཆོད་�ེན་ནི། །�ང་�ིད་འཁོར་འདས་ཞིང་�ན་ཐག་�ས་�བ། །�ེ་མོ་�ན་མཐོ་ཆོས་ད�ིངས་ནམ་མཁས་�ས། །འདི་ཡི་ཁོ་ར་ཁོར་�ག་�ོགས་�ན་

ཐེག་མཆོག་
ན། །�ང་�ིད་�ོད་བ�ད་རབ་བ�འི་�ད་མོ་�ེད། །�ེང་�མས་�ིང་པོ་�ང་�བ་�མ་འ�ལ་ཞིང་། །ཆོས་�མས་གསལ་ལ་མ་འ�ེས་�ོགས་པར་གནས། །�ལ་དེའི་�ེས་འ�ོ་ངོ་མཚར་�ད་�ི་ཆོས། །ཐེག་མཆོག་མཛ�ད་
�ི་མཆོད་�ེན་ཆེན་པོ་ཡང་། །ཚ�གས་དོན་�མས་བ�འི་བཀོད་པ་མཐའ་ཡས་ཤིང་། །ཟབ་ཅིང་�་ཆེའི་�ང་བས་མཁའ་ད�ིངས་�བ། །�་འ�ས་ཐེག་པའི་ས་གཞི་ཡོངས་མཉམ་གདལ་བ་ཆེན་པོའ་� ཞིང་ཁམས་�། །�་
�མ་བ�་ བཞི།

12-607
མེད་ཐེག་པའི་རི་རབ་�ན་མཐོ་དབང་བཞིའི་�མ་པ་�ན་ནས་�མ། །ཡང་ཟབ་གདམས་པའི་མ�ར་�་�ེ་དང་ཆོས་�ི་འཁོར་ལོ་མཐའ་ཡས་ཤིང་། །གཞི་ལམ་འ�ས་�འི་ཉི་�འི་�ང་བ�ོད་མེ་ཏོག་�ིལ་�འི་ཚར་�་
བ�ེངས། །ག�གས་དཀར་�ེ་མོ་རིན་ཆེན་ཏོག་ཡངས་ཤིང་། །�་དང་ཡེ་ཤེས་�ན་པའི་བ་དན་མཛ�ས། །ཚ�ག་དོན་མདངས་བ�་ནོར་�འི་�ན་འ�ང་�ས། །ས་�ེང་�ན་�ར་བ�་ཤིས་�ན་ཚ�གས་�ི། །�བས་ཆེན་ས་
འཛ�ན་ཤིན་�་མཐའ་ཡས་�ེ་མོ་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་ན་གསལ། །ཐ་�་�་ཆེ་�ོགས་བ�འི་ཞིང་ཁམས་�་མཚ�འི་�ལ་ལས་འདས་�ར་ཅིང་། །ཆོས་ད�ིངས་ཇི་བཞིན་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་�བ་བ�ན་པའི་མཆོད་�ེན་
མཛ�ད།
 བཀོད་ལེགས་པ། །�ི་རབས་དོན་�་བསོད་ནམས་འ�ན་�ད་�ན་མ�ེན་ངག་གི་དབང་པོས་བཞེངས། །འཛམ་�འི་�ིང་�་�ི་རབས་མིས་བ�བ་�ེན། །ཐེག་མཆོག་འདི་དང་མ�ངས་པ་གཞན་ཡོད་མིན། །དེ་�ིར་
དཔག་མེད་ཆོས་�ི་མཛ�ད་འདི་ནི། །�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� བ�ན་པའི་�ོག་ཤིང་ཡིན། །དཔལ་མགོན་�་མ་ཤིན་�་མཉེས་�ས་བ�ད་པའི་�ིན་�བས་�ིན་�ང་�ན། །དབང་གི་�་བོ་�་མཚ�ས་�ད་བ�ན་བཤད་པའི་�ོན་མེ་མ་
�བ་ལ། །ཟབ་ཅིང་�་ཆེའི་མན་ངག་དང་�ན་�ན་བ�ད་�ིང་པོ་བདག་ལ་བབས། །དེ་�ིར་�ིང་ཏིག་བཀའ་གསང་�་ཆེའི་བ�ན་པ་དིང་སང་ཁོ་བོས་འཛ�ན། །�ལ་བ་རིག་འཛ�ན་བ�ད་པ་མ་ཉམས་ལ། །�ིང་པོའ་�
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-608
ལག་ལེན་མ་ནོར་མངོན་�མ་པ། །ཇི་བཞིན་�ོགས་ནས་དེ་བཞིན་�་�ེད་པས། །�ལ་བ་�་མཚ�་དམ་ཅན་ད�ེས་སོ་�ེ། །ཟབ་དོན་བ�ད་�ིའི་�་�ན་བ�ེངས་པ་དང་། །མཉམ་�་ཉོན་མོངས་ག�ང་བ་ཞི་�ེད་པས། །
འཁོར་བའི་མེ་ཚ�གས་འ�ངས་པའི་འ�ོ་བ་�ན། །ཞི་བདེ་བསིལ་བའི་ལམ་ལ་འ�ེན་པ་ལགས། །འདི་ལ་�་དང་�་མིན་མི་�མས་དང་། །མཁའ་འ�ོ་དམ་ཅན་�་མཚ�འི་ཚ�གས་�མས་�ན། །ད�ེས་པའི་�ན་འ�ེད་
བཟང་པོ་མཛད་པའི་རིགས། །ཚ�ག་དོན་ཆ་ཤས་འོད་དཀར་ནི། །�ོན་�འི་མཛ�ས་པ་ལས་འགོངས་ཤིང་། །གཏི་�ག་�ན་པ་�མ་གསལ་ནས། །�ོ་གསལ་�་�ད་�ས་པར་�ེད། །པ�་�་��་དང་��་ལ། །ནོར་�་རིན་
 ༄༅། །ཆེན་འབར་བའི་དཔལ་མངའ་བས། །ཆ་ཡང་མི་མཚ�ན་མཛ�ས་པའི་བཀོད་�ིན་ནི། །བདག་�ོའ་� ད�ིངས་ན་གསལ་བས་�ང་བར་�ས། །དོན་དམ་དེ་ཉིད་ཤིན་�་མཐའ་ཡས་�ན་�ོབ་�ང་བའི་

ཐེག་མཆོག་
མཚམས་ལས་འདས། །མ་�ས་མི་�ས་�ས་པ་མེད་པའི་འོད་གསལ་བདེ་གཤེགས་ཉི་མ་ནི། །�ིད་དང་ཞི་བའི་མཁའ་ད�ིངས་�ན་�བ་རང་བཞིན་གནས་པ་གང་ལགས་པ། །དེ་�ན་དོན་ཟབ་�ད་�་�ང་དེ་དེ་རིང་
བདག་གིས་གསལ་བར་�ས། །ཆོས་�ལ་འདི་ནི་ཐེག་མཆོག་རིན་ཆེན་མཛ�ད། །ཚ�ག་དོན་�མ་བ�འི་རིམ་ཁང་བཀོད་མཛ�ས་ཤིང་། །རིམ་ཁང་རེ་ནའང་�ིང་པོའ་� དེ་ཉིད་�ི། །ཟབ་ཅིང་�་ཆེའི་འ�ོར་ཚ�གས་དཔག་མེད་
�མ་བ�་ �།

12-609
�ན། །འདི་ནི་ཡང་ཟབ་གནད་�ི་�ེ་མིག་�ེ། །�ད་�ང་མང་ངག་མཛ�ད་�མས་�ང་བར་�ེད། །ཟབ་མོའ་� དེ་ཉིད་�་བའི་མེ་ལོང་�ེ། །ཤེས་རབ་པ�་�ས་�ེད་ཉི་མ་ཡིན། །དེ་�ད་དད་�ན་ཐར་པ་འདོད་�མས་�ིས། །
རིན་ཆེན་མཛ�ད་འདིར་འ�ག་ལ་འབད་པར་�ིས། །མ་རིག་�ན་�ལ་འོད་གསལ་མངོན་�ར་ནས། །ཚ�་འདིས་�ིད་ག�མ་�་མཚ�འི་ཕ་རོལ་འ�ོ། །ཐེག་མཆོག་རིན་ཆེན་ཆོས་�ི་མཛ�ད་འདི་ནི། །རང་གཞན་ག�ང་
�གས་�་མཚ�འི་མཐར་སོན་ཞིང་། །�ོ་�ོས་མཆོག་མངའ་�ན་མ�ེན་བསམ་ཡས་པས། །གངས་རི་ཐོད་དཀར་མ�ལ་�་ལེགས་པར་�ར། །དགེ་བ་དེ་ཡིས་བདག་དང་འ�ོ་�ན་སེམས་�ི་�ོག་པ་རབ་ཞི་ནས། །ཡེ་
མཛ�ད།
 ཤེས་འོད་གསལ་ཉི་�འི་�ེས་འ�ོ་སོ་སོ་རང་གིས་རིགས་ཞི་བ། །�མ་�ན་མཆོག་�ན་�ོ་�ེ་�ེ་མོ་�ན་�ིས་�བ་པའི་གནས་ཐོབ་ནས། །�་དང་ཡེ་ཤེས་འ�་འ�ལ་མེད་པས་འ�ོ་ལ་ཕན་བདེ་�ེད་པར་ཤོག །ལེགས་
བཤད་�ིན་ཆེན་ཐོས་པའི་�ོག་གི་�ེང་བ་ཅན། །ཡིད་མཁའི་ལམ་ནས་ཚ�ག་དོན་བ�ད་�ིའི་ཆར་བབས་པས། །མ་�ས་�ེ་ད�འི་རེ་བ་�མས་�ོང་དགེ་ཚ�གས་ལོ་ཏོག་�མ་འཕེལ་ཞིང་། །�ལ་བའི་འ�ོར་པས་འ�ོ་�ན་
ཚ�མ་�ར་�ིད་ཞིའི་�ད་པ་སེལ་བར་ཤོག །�ོགས་�མ་�ན་�ི་འ�ང་བ་དང་། །�ས་ཅན་ཇི་�ིད་གནས་�ི་བར། །དམ་ཆོས་མཛ�ད་འདི་གནས་�ར་ཏེ། །མཐའ་ཡས་ཕན་བདེ་འ�བ་པར་ཤོག །འཇིག་�ེན་�ན་དང་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-610
འ�ོ་བ་�ན། །བདེ་ཞིང་འ�ོར་པས་�་�ལ་བཞིན། །�ན་�ང་ཐར་པའི་ལམ་�གས་ཏེ། །�མ་གཅིག་སངས་�ས་འ�བ་པར་ཤོག །སེམས་ཅན་མ་�ས་�ིད་ལས་�མ་�ལ་ཏེ། །འབད་པ་མེད་པར་�་ངན་འདས་ཐོབ་
ནས། །འཁོར་བ་�ོངས་ཤིང་ཞི་བའི་ཚལ་�ས་ཏེ། །དོན་གཉིས་�ན་�བ་ཆོས་�ི་�ལ་པོར་ཤོག །དགེ་མཆོག་གང་གིས་ཕན་བདེ་འ�ང་བའི་གནས། །སངས་�ས་བ�ན་པ་དར་ཞིང་�ས་པར་ཤོག །དཔག་མེད་ཡོན་ཏན་
རིན་ཆེན་དཔལ་འབར་བ། །འོད་གསལ་�ིང་པོའ་� དམ་ཆོས་�ས་པར་ཤོག །ཚ�་མཐའ་ཡས་པས་འ�ོ་བ་དཔག་མེད་ཉེ་བར་ཞི་བའི་སར་འ�ེན་ཞིང་། །ནགས་ཚལ་མཚ�་�ིང་མེ་ཏོག་�ན་�ོངས་�ན་�་བ�ན་པས་མཛ�ས་
 ༄༅། །�ར་ལ། །�ོན་མེད་ཆོས་གཏེར་ཡོན་ཏན་མཆོག་�ོད་�ན་དང་མངོན་ཤེས་ཏིང་འཛ�ན་�ན། །ཚངས་སོགས་�་དང་མིའམ་ཅིས་མཆོད་�གས་�ན་�་�ས་གང་བར་ཤོག །�ན་�་མཐའ་ཡས་འོད་

ཐེག་མཆོག་
ཟེར་�ོང་�ན་�ེད་པོའ་� ལམ་ལས་རབ་འདས་པ། །འཇིག་�ེན་�ན་�ར་བ�ད་�ིའི་མིག་དང་�་མཆོག་�ལ་བས་རབ་བ�གས་པའི། །བ�་ཤིས་གང་གིས་འ�ོ་�ན་མཛ�ས་�ར་བ�ོད་ད�ངས་མེ་ཏོག་ཆར་འབབ་
པའི། །དེ་�ེད་ཞིང་�་ཆོས་�ལ་མཆོག་འདི་བ�་ཤིས་�་མཚ�་གང་བར་ཤོག །�ས་ག�མ་བ�ལ་པ་ཞིང་གི་�ལ་དང་འ�ོ་བའི་�ན་�་�ོག་པའི་གཞི། །ཇི་�ེད་�་མཚ�འི་�ལ་ལས་འདས་པར་ཕན་བདེའི་བ�ལ་པ་�་མཚ�་
�མ་བ�་ �ག

12-611
�ེད། །མ་�ས་ཡོངས་བཀོད་བདེ་དགའི་�་མཚ�ས་བདག་གི་འ�ིན་ལས་དེ་འ�་ཞིང་། །�ལ་བ་�་མཚ�་�ན་ནས་མཉེས་�ེད་སེམས་ཅན་�་མཚ�་�ིན་�ེད་ཤོག །གང་�མས་ནམ་མཁའི་ད�ིངས་�ར་�་ཆེ་ཡེ་ཤེས་ཏིང་
འཛ�ན་�་ཆེ་ཞིང་། །དཔག་ཡས་དགོངས་�ོད་�་མཚ�་�་ཆེ་གཞན་དོན་�ེད་པ་�་ཆེ་ཞིང་། །འོད་གསལ་ཉི་�འི་�ང་བ་�་ཆེ་ཞིང་དང་མཛད་པ་�་ཆེ་ཞིང་། །མི་གཡོ་ཆོས་ཉིད་�ང་བ་�་ཆེ་ཆོས་ད�ིངས་�་ཆེར་འ�ག་པར་
ཤོག །ཇི་�ར་མཚན་མོ་�ངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །རི་བོང་འཛ�ན་ཟེར་ཅན་ཡང་འོད་འ�ེད་ཅིང་། །�ར་ཚ�གས་ད�ས་ན་ད�ིལ་འཁོར་གང་བ་ཡིས། །མེ་ཏོག་��འི་ཚལ་�མས་�ས་པ་བཞིན། །�ོ་�ོས་མཁའ་ལ་�ིང་
མཛ�ད།
 པོའ་� འོད་བ�་པ། །�མ་བ�་ཡེ་ཤེས་གསལ་བའི་མདངས་འ�ོ་བས། །�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� ལམ་བཟང་�ང་�ེད་ཅིང་། །�ལ་བཟང་�ོ་ཡི་པ�ོ་�ས་�ེད་ཡིན། །�ལ་འདི་ཐེག་མཆོག་�ིང་པོའ་� པད་ཚལ་ལས། །རབ་འ�ངས་
�་ཚ�གས་རང་�ོལ་�ལ་འ�ོར་པས། །འོད་གསལ་�ིང་པོའ་� དོན་�མས་བ�ན་ནས་སོང་། །�ི་མེད་འོད་ཟེར་�ོང་�ན་དེ་�ད་ལོ། །རང་བཞིན་གསང་བའི་གནད་�མས་མ་�ས་པ། །�ལ་�ན་�མས་ལ་མ་ནོར་མངོན་
�མ་�། །�ོང་ཆེན་རབ་འ�མས་བཟང་པོས་བ�ན་ནས་སོང་། །�ལ་�ིམས་�ོ་�ོས་བཟང་པོ་དེ་�ད་ལོ། །ད་�ར་བ�གས་དང་�ད་�ིས་འ�ོན་པ་ཡི། །�ི་རབས་�ེས་�་འ�ག་པའི་�ལ་�ན་ལ། །མཐར་�ག་དོན་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-612
�ི་གནད་�མས་གདམས་ཟིན་�ིས། །བ�ོན་པས་ཉམས་�་ལེན་ལ་འབད་པར་མཛ�ད། །གསང་བའི་གནས་�ང་ཤིན་�་�་ཆེ་ལ། །�ད་�ང་མན་ངག་ཡི་གེ་�ངས་མང་ཞིང་། །�ོ་�ེའི་གནས་�ང་བ�ིང་ཞིང་�ོགས་
དཀའ་བས། །དེ་དག་དོན་འ�ས་ཐེག་མཆོག་མཛ�ད་འདི་གཅེས། །དཔལ་མགོན་�་མ་དམ་པ་མཉེས་�ས་ཤིང་། །ཟབ་མོའ་� གནས་�མས་མ་ནོར་འདིར་ཚང་ལ། །�ང་རིགས་མན་ངག་�་མཚ�འི་�ོང་ཡངས་པས། །ཟབ་
ཅིང་�་ཆེའི་གནས་འདི་མཆོག་�་འཕགས། །�ིན་ཆད་�ལ་མེད་�མས་ལ་མི་བ�ན་ཅིང་། །�ན་མོང་མ་ཡིན་�བ་མཐའ་གང་ཡིན་པ། །དེ་�ན་ཚ�གས་�་མ་�ེང་དམ་�་�ོས། །ཡི་གེ་འདི་ལ་བཅོས་བ�ད་མ་�ེད་ཅིག །
 ༄༅། །མཛ�ད་འདི་དཔལ་�ན་�གས་�ི་བདག་མོ་དང་། །གཟའ་ཡི་དགེ་བ�ེན་ཆེན་པོ་�་�་ལ། །དམ་ཅན་�ོ་�ེ་ལེགས་པ་�ོང་ལ་གཏད། །�བ་པར་�ངས་ཤིག་བཀའ་ཡི་�་ར་�ིས། །འདི་ལས་�ོམ་

ཐེག་མཆོག་
གཞིའི་ཡི་གེ་�་བ་དང་། །མང་�ང་འ�་མིན་བ�ེ་བ�ད་�ང་�ིད་ན། །དེ་ཡི་�ིང་�ག་རོལ་པའི་དགའ་�ོན་མཛ�ད། །ད�གས་ཆོད་མདངས་�ོགས་མིག་འ�ས་ཐང་ལ་�ལ། །རིག་འཛ�ན་བཀའ་�ོད་�་མཚ�འི་ཚ�གས་
�མས་�ིས། །འདི་ལ་�ོད་པའི་�ལ་�ན་�ིན་�ིས་�ོབས། །དེ་ཡི་འདོད་ད�་ཡིད་བཞིན་�ོགས་མཛ�ད་ལ། །གདོད་མའི་གནས་�་མངོན་པར་�ང་�བ་ཤོག །རབ་གསལ་�ོ་�ོས་�ི་མ་མེད་ཅན་འཕགས་པའི་ལམ་�ི་
�མ་བ�་ བ�ན།

12-613
�ེས་འ�ོ་བ། །མང་ཐོས་ཡོན་ཏན་ཤིན་�་�་ཆེ་ཚ�་གཅིག་�ང་�བ་འདོད་�མས་ལ། །�་མེད་ཐེག་པའི་�ོ་འདི་ཉེར་གནས་མཛ�ད་འདིས་ཕན་པ་འ�བ་འ�ར་�ིས། །�་མཆོག་�མས་�ི་ནོར་�འི་དཔལ་བཞིན་དད་
བ�འི་ག�ག་གི་�ན་�ར་མཛ�ད། །ལེགས་ག�ང་ཡོན་ཏན་�ི་མ་མེད་ཅན་�་ན་མེད་པའི་ཐེག་པ་�མས་�ི་�ེ་མོའ་� དཔལ། །�ལ་བའི་གསང་མཛ�ད་ཤིན་�་�ད་�ང་འཇིག་�ེན་�ན་�་འ�ང་བར་དཀའ་བའི་རིན་ཆེན་
མཛ�ད། །�ལ་བཟངས་�མས་ལ་�ང་བར་�ར་འདི་�་�མ་�་རའི་མེ་ཏོག་བཞིན་�་�ད་�ང་�ེ། །གང་གིས་འདི་ཐོས་འཛ�ན་པར་�ར་�མས་�ིད་པ་ཐ་མའི་�ང་�བ་སེམས་དཔའ་�གས་ཆེན་ཡིན། །ཆོས་དཀར་�ང་
མཛ�ད།
 ༄༅། །བ་ཤིན་�་�་ཆེ་བ�་ཤིས་ཉི་�འི་ད�ིལ་འཁོར་བཟང་པོས་�མ་བ�ན་ཞིང་། །�ོགས་�ས་�ལ་བའི་མཆོག་གསང་�ེ་མོ་བ�་ཤིས་མཐའ་
ཡས་འོད་ཟེར་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམ། །�ལ་འ�ང་མཛད་པ་ཤིན་�་མཐས་ཡས་བ�་ཤིས་འ�ོ་བས་འདོད་ད�འི་རེ་བ་�མས་�ོང་ཞིང་། །དཔལ་�ན་བ�་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-614
ཤིས་ཉིན་མོར་�ེད་པའི་བ�་ཤིས་བ�ེགས་པས་�ས་�མས་�ན་�་བ�་ཤིས་ཤོག །ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་ཅེས་�་བ། ཆོས་�ི་�མ་�ངས་མཐའ་ཡས་
ཤིང་དཔག་�་མེད་པ་དག་གི་འ�ས་�འི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་�ེ། གསང་བ་�་ན་མེད་པའི་�ིང་པོ་འོད་གསལ་�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� གནས་འདི་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་
༄། །�ན་བཟང་�གས་�ི་བ�ན་�ང་རལ་གཅིག་མ། ༄། །མཚ�་�ེས་�ལ་བའི་བ�ན་�ང་ར་�་ལ།
ཐེག་མཆོག་ �མ་བ�་ བ�ད་�ོན།
༄༅། །པའི་ག�ང་རབ་�ི་གནས་ཕལ་མོ་ཆེའི་དོན་ཁོང་�་�ད་ཅིང་། རང་དང་གཞན་�ི་�བ་པའི་མཐའ་�་མཚ�འི་ཕ་རོལ་�་སོན་པ། �ན་མ�ེན་ངག་གི་
དབང་པོས་མཛད་པ་�ོགས་སོ།། །།དགེའོ། །དགེའོ། །དགེའོ། །

12-615
༄། །དམ་ཅན་�ེས་�་�ོ་�ེ་ལེགས་པ་�ལ།
མཛ�ད།
12-616
དཀར་
༄༅། །གངས་རི་ཐོད་དཀར་རིན་ཆེན་�ིང་པོའ་� མ�ལ། །ཡོན་ཏན་�ན་འ�ང་དགའ་བའི་�ེད་ཚལ་�། །�ིང་པོའ་� དོན་མཐོང་�ས་པའི་�ལ་འ�ོར་པ། །�ོང་ཆེན་རབ་འ�མས་བཟང་པོར་
གསོལ་བ་འདེབས། །�ལ་བ�ན་�ིགས་མར་�ར་པའི་གཞན་དབང་གིས། །ཡིད་ད�ོད་མཚན་མའི་ག�ང་བས་ཉམ་ཐག་ཚ�། །མགོན་པོ་�ེད་ལས་�བས་གཞན་མ་མཆིས་པས། །དགོངས་�ད་འཕོ་བ་ཐོབ་པའི་
གཅིག་�འོ།

12-1
�ེན་འ�ེལ་བ�ིགས། ། ༈ གསང་ཆེན་�་འ�ར་�ིང་ཐིག་དཔེ་ཚ�གས། �ན་མ�ེན་ཆོས་�ི་�ལ་པོ་�ོང་ཆེན་རབ་འ�མས་�ི་ག�ང་འ�མ། པོད་བ�་པ།༽ ཐེག་པའི་མཆོག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛ�ད་
ཅེས་�་བའི་�ད་ཆ་�ེབ། ༣༠༨༽ རིམ་ཁང་བཅོ་�་པ་འ�ང་བའི་གནས་བ�ན་པ། 3 རིམ་ཁང་བ�་�ག་པ་ད�ིངས་དང་ཡེ་ཤེས་�ན་�ིས་�བ་པའི་གནས་བ�ན་པ། 22 རིམ་ཁང་བ�་བ�ན་པ་
ཆག
 དམིགས་པ་�ལ་�ི་�ོ་རིམ་ཅན་འ�ག་པའི་ལམ་ཟབ་�་ཆེར་བཤད་པ། 53 རིམ་ཁང་བཅོ་བ�ད་པ་འོད་གསལ་�ོ་�ེ་�ིང་པོའ་� ལམ་�ི་ཆིངས་བ�ན་པ། 126 རིམ་ཁང་བ�་ད�་པ་ཡང་རབ་�ོགས་པས་
�ོལ་བའི་མན་ངག་གི་ཆིངས་བ�ན་པ། 208 རིམ་ཁང་ཉི་�་པ་�ན་�བ་ཐོད་�ལ་�ི་ཡེ་ཤེས་ཉམས་�་ལེན་པའི་གནད་ངེས་པ། 279 རིམ་ཁང་ཉེར་གཅིག་པ་�ོ་�ེའི་གནས་དཀའ་བ་ངོ་�ོད་ལ་བ�ེན་ནས་
མཚ�ན་པ། 323 རིམ་ཁང་ཉེར་གཉིས་པ་�ས་ག�མ་�གས་�ི་�མ་�ངས་ངེས་པ་གཏན་ལ་ཕབ་པ། 351 རིམ་ཁང་ཉེར་ག�མ་པ་རང་�ང་བར་དོའ་� འཆར་�ལ་བ�ན་པ། 408 རིམ་ཁང་ཉེར་བཞི་པ་
�ན་མ�ེན་བཀའ་འ�མ།

12-2
དབང་པོ་ཐ་མ་�མས་རང་བཞིན་�ལ་པ་�འི་ཞིང་�་ད�གས་ད�ང་བ། 539 རིམ་ཁང་ཉེར་�་པ་�ན་�ིས་�བ་པ་འ�ས་�འི་�མ་པར་གཞག་པ། 553 བ�ོམས་�ེབ། ༣༠༩༽ ཆོས་�ལ་འདི་ཡང་ཉི་
�འི་ད�ིལ་འཁོར་བཞིན། །�ོགས་�ི་ཐ་�་�ན་�་�གས་�ར་ཏེ། །�ོ་�ོས་པ�ོ་རབ་�་�ས་�ེད་ཅིང་། །སངས་�ས་བ�ན་པ་དར་ཞིང་�ས་པར་ཤོག །ཐེག་མཆོག་�ིང་པོའ་� བཞོན་པ་�ོབས་ཆེན་�ིས། །�ིད་ག�མ་
འ�ོ་བའི་�ར་ཆེན་རབ་�ེར་ཏེ། །ཐམས་ཅད་�ང་�བ་ལམ་�་བ�ར་�ས་ནས། །ཐར་པ་ཆེན་པོའ་� �ོང་�་བ�ོད་པར་ཤོག །