KPWKP

ANTAS NG KOMUNIKASYON

Komunikasyong Intrapersonal - Kung saan nagaganap ang komunikasyon isipan ng isang tao.
Komunikasyong Interpersonal -Tumutukoy ito sa pakikipagtalastasan sa ibang tao, maaaring sa pagitan
ng dalawang tao o sa maliit na grupo.
Komunikasyong Pampubliko - Kung dati rati ito ay patungkol sa pagtatalumpati o pagsasalita sa harap
ng maraming tao,ngayon ay saklaw na rin ng antas na ito ang komunikasyong pampolitika,panlipunang
pamimili at pagtitinda,pagpapatatag ng samahan,at estratehikong pananaliksik.

Itinuturing ding antas ng komunikasyon ang sumusunod:

o Media at mga bagong teknolohikang pangkomunikasyon
o Komunikasyong organisasyonal
o Komunikasyong interkultural

Kakayahang Diskorsal - May dalawang bagay na isinasaalang-alang upang malinang ang kakayahang
diskorsal - ang cohesion o pagkakaisa at coherence o pagkakaugnay-ugnay.
Ugaliing gumamit ng mga panandang kohesyong gramatikal at panandang pandiskurso upang matiyak
ang kaisahan at pagkakaugnay-ugnay ng kaisipan. Masasabi nating may kakayahang diskorsal ang isang
taong nagpapahayag nang may kaisahan at magkakaugnay.
- Saklaw ng diskorsal ang pagkakaugnay ng serye ng mga salita o pangungusap na bumubuo ng isang
makabuluhang teksto. Ang isang taong may kakayahang pangkomunikatibo ay nakapagbibigay rin ng
wastong interpretasyon ng napakinggan o nabasang pangungusap o pahayag upang makabuo ng isang
makabuluhang kahulugan.
Anim na Pamantayan sa Pagtataya ng Kakayahang Pangkomunikatibo

1. Pakikibagay (Adaptability)
Ang isang taong may kakayahang pangkomunikatibo ay may kakayahang mabago ang pag-uugali at
layunin upang maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.
Makikita ang kakayahang ito sa sumusunod:
a. pagsali sa iba't ibang inter-aksiyong sosyal
b. pagpapakita ng pagiging kalmado sa pakikisalamuha sa iba
c. kakayahang ipahayag ang kaalaman sa pamamagitan ng wika

2. Paglahok sa Pag-uusap (Conversational Involvement)

May kakayahan ang isang taong gamitin ang kaalaman tungkol sa anumang paksa sa pakikisalamuha sa
iba.
Makikita ito kung taglay ng isang komyunikeytor ang sumusunod:
• kakayahang tumugon
• kakayahang makaramdam kung ano ang tingin sa kanya ng ibang tao

3. Pamamahala sa Pag-uusap (Conversational Management)

Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang taong pamahalaan ang pag-uusap. Nakokontrol nito ang daloy ng
usapan at kung paanong ang mga paksa ay nagpapatuloy at naiiba.

4. Pagkapukaw-damdamin (Empathy)
Ito ay pagpapakita ng kakayahang mailagay ang damdamin sa katauhan ng ibang tao at pag-iisip ng
posibleng mangyari o maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan ng isang tao o samahan.
5. Bisa (Effectiveness)
Tumutukoy ito sa isa sa dalawang mahahalagang pamantayan upang mataya ang kakayahang
pangkomunikatibo- ang pagtiyak kung epektibo ang pakikipag-usap. Ang taong may kakayahang
pangkomunikatibo ay may kakayahang mag-isip kung ang kanyang pakikipag-usap ay epektibo at
nauunawaan.

6. Kaangkupan (Appropriateness)
Maliban sa bisa, isa pang mahalagang pamantayan upang mataya ang kakayahang pangkomunikativo ay
ang kaangkupan ng paggamit ng wika. Kung ang isang tao ay may kakayahang pangkomunikatibo,
naiaangkop niya ang kanyang wika sa sitwasyon, sa lugar na pinangyayarihan ng paguusap, o sa taong
kausap.

Kakayahang Pragmatik at Estratedyik

Kakayahang Pragmatik – natutukoy nito ang kahuluguhan ng mensaheng sinasabi at di sinasabi, batay
sa ikinikilos ng taong kausap. Natutukoy nito ang kaugnayan ng mga salita sa kanilang kahulugan, batay
sa paggamit at sa konteksto.

Mga dapat isaalang-alang sa Kakayahang Pragmatik

 Intelektuwal na kalagayan ng decoder(tagapakinig)
 Kalinawan ng encoder(tagapagsalita)
 Pagtatagpo ng interpretasyon ng encoder at decoder

Sinabi ni Paul Grice, isang Britong lingguwista, ang bawat pahayag o pangungusap ay nagtataglay ng
dalawang bahagi: 
1. Kung ano ang sinabi o eksplisit 
2. Kung ano ang ipinahihiwatig ng isang pahayag o implisit
Halimbawa: Nawala ang pitaka ko! Ipinapahayag sa halimbawang ito ang sitwasyong nahulog/naiwan/o
nanakaw ang pitaka ng nagsasalita gayundin ito ay maaaring may pragmatic na kahulugang direktib na
nakikiusap ng pag-utang.

Mga Pangunahing Tuntunin sa Pragmatiks: 

1. Paggamit ng wika sa iba’t ibang hangarin/layunin 

a. pagbati (Hi, paalam) 
b. pagbatid (Magluluto ako ng almusal) 
c. pag-utos(Kainin mo itong pandesal) 
d. pakiusap (Maarimang makahingi ng matikilya?) 
 
2. Pagbabago ng wika ayon sa pangangailangan ng tagapakinig o sitwasyon
- pakikipag-usap ng matanda sa bata 
- pagbibigay ng impormasyon sa di masyadong kilalang tagapakinig 
- pagbabago sa pagsasalita sa loob ng klase at palaruan
 3. Pagsunod sa tuntunin ng usapan at pagkukuwento/naratibo 
- pagbibigayan sa pagsasalita 
- paglalahad ng introduksyon sa usapan 
- pananatili sa paksa 
- pagsasaayos ng gamit ng wika kapag hindi naintindihan 
- paano ginagamit ang berbal at di berbal na signal 
- paano ang gamit ng ekspresyon ng mukha at eye contact
 
Kakayahang Istratedyik - Ito ay ang kakayahang magamit ang berbal at di berbal na mga hudyat upang
maipabatid nang mas malinaw ang mensahe at maiwasan o maisaayos ang mga hindi
pagkakaunawaan o mga puwang sa komunikasyon. Paraan ng paggamit ng mga coping o survival
strategies, upang punan ang limitado o imperpektong kaalaman sa tuntunin sa wika ta kontekstong
sosyo-kultural para sa maayos na komunikasyon.

Mga Istratehiyang Istratedyik

1. Panghihiram – nanghihiram ang tao ng mga salita o wika upang punan ang salitang di maipahayag ng
kanyang dila. 
hal. Malakas ang ulan kasabay ng lightning sa labas
2. Muling pagpapakahulugan o paraphrase - isinasaayos muli ang porma o estruktura ng pangungusap o
nagpapalit ng tamang salita para sa madaling pagpapahayag ng nais sabihin o ipunto sa kausap. 
hal. Gusto lang naman niyang sabihin ay mag-aral ka nang mabuti dahil mababa ang marka mo.
(mula sa “bobo ka kaya magaral ka”.)
3. Sirkumlokusyon/Circumlocution – gumagamit ng mga salitang maglalarawan o tutukoy sa isang layunin
o aksyon. 
hal. “Alam mo yun, magandang gamitin itong chlorox sa paglilinis ng bahay.”
4. Pagtatransfer – gumagamit ng kanyang katutubong wika sa pagsasalita sa pagsasalin o pagtatranslate ng
salita sa iba pang salita (word for word) o sinasadya naman nitong hindi isalin ang isang wika. 
hal. “Ewan ko sa iyong lubot!” (lubot ay nangangahulugan ng puwet mula sa Cebuanos)
5. Achievement na estratehiya – nagkakaroon ng paglalahat sa gamit ng salita na tumutukoy sa
espesipikong salita. 
hal. “Masarap amuyin ang (bagay/bulaklak) na iyon! (kung saan puwedeng gamitin ang
espesipikong salita na rosas).”
6. Kasingkahulugan at Kasalungat na estratehiya – pumipili ang tagapagsalita ng pinakamalapit o may
kabaligtarang kahulugan ng salita upang mas madaling maunawaan ito ng kausap. 
hal. “Hindi maganda ang napanood kong palabas kanina.”(na mas angkop ang salitang “pangit o
walang kuwenta”).

URI NG KOMUNIKASYON
Berbal na Komunikasyon - ay ang uri ng komunikasyong gumagamit ng salita sa anyong pasalita at/o
pasulat man. Nagagawa ang paraang oral sa pamamagitan ng pakikipag-usap sa kaanak, kaibigan, at
kakilala, pakikipagtalakayan sa klase, at paglahok sa mga usapan sa kumperensiya at seminar. Pasulat
naman itong napadadaloy sa mga sulatin sa klase, paglikha ng blogpost, pagbuo ng manifesto at bukas
na liham, at iba pa.
Di Berbal na Komunikasyon - Ayon sa mga pag-aaral, lubhang napakalaki ng elementong di-berbal sa
pakikipag-usap sa mga taong napapaloob sa sariling kultura. Sa katunayan, tinatayang 70 porsiyento ng
isang karaniwang kumbersasyon ang binubuo ng di-berbal na elemento (Maggay 2002).

Ang Iba’t ibang anyo ng di-berbal na komunikasyon ay ang sumusunod:

1. Kinesika (Kinesics) — tumutukoy sa kilos o galaw ng katawan. Bahagi nito ang ekpresyon ng mukha,
galaw ng mata, kumpas ng mga kamay, at tindig ng katawan.
2. Proksemika (Proxemics) — tumutukoy sa oras at distansiya sa pakikipag-usap. Ang oras ay maaaring
pormal gaya ng isinasaad ng relo, o impormal na karaniwang nakadikit sa kultura gaya ng mga terminong
“ngayon na,” “sa lalong madaling panahon,” at “mamaya na.” Ang distansiya naman ay nagbabago rin
depende sa natamong ugnayan sa kausap. Kapansin-pansing ang mga bagong magkakilala ay may mas
malaking distansiya kumpara sa mga taong matalik na magkakaibigan.
3. Pandama o Paghawak (Haptics) — itunuturing na isa sa mga pinakaunang anyo ng komunikasyon.
Kadalasang nagsasaad ito ng positibong emosyon o pakikiramay sa mga hindi magandang karanasan.
Halimbawa nito ay pagtapik sa balikat o pagyakap sa kausap.
4. Vocalics — pag-aaral ng mga di lingguwistikong tunog na may kaugnayan sa pagsasalita. Kasama rito
ang pagsutsot, buntong-hininga. Tinutukoy rin nito ang tono, lakas, bilis o bagal na nagbibigay linaw sa
verbal na komunikasyon.

5. Katahimikan o Kawalang-Kibo – Iubhang makahulugan na karaniwang ginagawa upang mag-isip at

paghandaan ang sasabihin, o dili kaya ay magparating ng tampo o sama ng boob.
6. Chronemics – pag-aaral na tumutukoy kung paanong ang oras ay nakaaapekto sa komunikasyon.

Ayon sa mga pag-aaral na isinagawa ni Dua (1990), ang ilan sa mga pangunahing dahilan sa hindi
pagkakaunawaan ng dalawang taong nag-uusap ay puwedeng mag-ugat sa tatlong posibilidad na
maaaring magmula sa taong nagsasalita tulad ng:
• Hindi lubos na nauunawaan ng nagsasalita ang kanyang intensiyon.
• Hindi maipahayag nang maayos ng nagsasalita ang kanyang intensiyon
• Pinipili ng nagsasalitang huwag na lang sabihin ang kanyang intensyon dahil sa iba't ibang kadahilanan
tulad nang nahihiya siya, at iba pa.

Ayon pa rin kay Dua (1990), ang hindi pagkakaunawaan ng dalawang nag-uusap ay maaari ding mag-
ugat sa tagapakinig tulad ng sa sumusunod na sitwasyon:
• Hindi narinig at hindi naunawaan
• Hindi gaanong narinig at hindi gaanong naunawaan
• Mali ang pagkakarinig at mali rin ang pagkaunawa
• Narinig at naunawaan
Ayon sa pag-aaral na ginawa ni Sannoniya (1987), ang tagapakinig ay nakapagbibigay ng maling
interpretasyon sa narinig kahit hindi naman ito ang ibig sabihin ng kanyang kausap base sa kanyang
inaasam, inaakala, kalagayang emosyonal, at personal na relasyon sa nagsasalita.

Mga dapat isaalang-alang sa Epektibong Komunikasyon

Ayon sa lingguwistang si Dell Hymes, magiging mabisa lamang ang komunikasyon kung ito ay isasaayos,
at sa pagsasaayos ng komunikasyon, may mga bagay na dapat isaalang-alang. Ginamit ni Dell Hymes ang
SPEAKING bilang acronym upang isa-isahin ang mga dapat isaalang-alang upang magkaroon ng
mabisang pakikipagtalastasan. Binuo niya ang modelo upang makatulong sa pagsusuri ng diskurso.

S (Setting)- Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o nakikipagtalastasan ang mga tao/ Mahalagang salik
ang lugar kung saan nag-uusap ang mga tao.
P (Participant)- Ang mga taong nakikipagtalastasan. Isinasa-alangalang din natin ang ating kausap upang
pumili ng paraan kung paano siya kakausapin.
 
E (Ends)- Mga layunin o pakay ng pakikipagtalastasan. Dapat bigyan ng konsiderasyon ang pakay o
layunin sa pakikipag-usap. Hindi ba't kung tayo ay hihingi ng pabor ay gumagamit tayo ng paraang
nagpapakita ng pagpapakumbaba. 
A (Act sequence)- Ang takbo ng usapan. Bigyang-pansin din ang takbo ng usapan. Minsan ay nag-
uumpisa tayo sa mainit na usapan at kapag mahusay ang nakikipag-usap ay madalas itong humahantong
sa mapayapang pagtatapos.
 
K (Keys)- Tono ng pakikipag-usap. Katulad ng setting o pook, nararapat ding isaalang-alang ang
sitwasyon ng usapan, kung ito ba ay pormal o di pormal.
 
I (Instrumentalities)- Tsanel o midyum na ginamit, pasalita o pasulat. Dapat isaisip ang midyum ng
pakikipagtalastasan. Iniaangkop natin ang tsanel na gagamitin sa kung ano ang sasabihin natin at kung
saan natin ito sasabihin. 
 
N (Norms)- Paksa ng usapan. Mahalagang alamin kung tungkol saan ang usapan, May mga sensitibong
bagay na kung minsan ay limitado lamang ang ating kaalaman.
 
G (Genre)- Diskursong ginagamit, kung nagsasalaysay, nakikipagtalo o nangangatwiran. Dapat iangkop
ang uri ng diskursong gagamitin sa pakikipagtalastasan. Minsan dahil sa miskomunikasyon sa genre ay
hindi nagkakaunawaan ang magkausap. 
 
Binuo ni Dell Hymes ang modelong ito upang itaguyod ang pagsusuri ng diskurso bilang serye ng
usapan sa isang kontekstong kultural.

Kakayahang komunikatibo ng mga Pilipino Kakayahang Sosyolinguwistiko

Pag-unawa batay sa Pagtukoy sa Sino, Paano, Kailan, Saan, at Bakit

Ang kakayahang gamitin ang wika nang may naaangkop na panlipunang pagpapakahulugan para sa isang
tiyak na sitwasyong pangkomunikasyon. Halimbawa, inaasahan sa atin ang paggamit ng pormal na wika
(halimbawa: "Magandang araw po! Kumusta po kayo?") sa pakikipag-ugnayan sa mga nakatatanda at
may awtoridad, kaiba sa paggamit natin ng impormal na wika

Ang pananaw ni Savignon (1972), isang propesor sa University of Illinois, ang competence ay ang
batayang kakayahan o kaalaman ng isang tao sa wika habang ang performance ay ang paggamit ng tao
sa wika.Idinagdag niya na ang kakayahan o kaalaman ng tao sa wika ay makikita, madedebelop, at
matataya lamang gamit ang pagganap. Itinutumbas niya ang kakayahang pangkomunikatibo sa
kakayahang gamitin ng tao ang isang wika.

KAKAYAHANG LINGGUWISTIKA AT GRAMATIKAL

Mungkahing komponenteng kakayahang gramatika o kakayahang lingguwistiko mula kina Celce-Murcia,
Dornyei, at Thurell (1995):

Kakayahang lingguwistik- Tumutukoy sa abilidad ng isang tao na makabuo at makaunawa ng maayos at

makabuluhang pangungusap. Pinag-iiba ng mga lingguwista at mananaliksik sa wika ng bata ang
nasabing kakayahan sa tinatawag na kakayahang komunikatibo, na nangangahulugan namang abilidad
sa angkop na paggamit ng mga pangungusap batay sa hinihingi ng isang interaksiyong sosyal (Hymes
1972).

Kakayahang gramatikal - ay pag-unawa at paggamit sa kasanayan sa ponolohiya, morpolohiya, sintaks,

semantika, gayundin ang mga tuntunting pang-ortograpiya. Ang component na ito ay magbibigay
kakayahan sa taong nagsasalita upang magamit ang kaalaman at kasanayan sa pag-unawa at
pagpapahayag sa literal na kahulugan ng mga salita.

1. Sintaks (pagsasama ng mga salita upang makabuo ng pangungusap na may kahulugan)

o Estruktura ng pangungusap
Tamang pagkakasunod-sunod ng salita
o Uri ng pangungusap ayon sa gamit (pasalaysay, patanong, pautos, padamdam)
o Uri ng pangungusap ayon sa kayarian (payak, tamabalan, hugnayan, langkapan

2. Morpolohiya o Morpoloji (mahahalagang bahagi ng salita tulad ng iba’t ibang bahagi ng pananalita)
- Iba’t ibang bahagi ng pananalita
- Prosesong derivational at inflectional
- Pagbubuo ng mga salita
3.Leksikon (mga salita o bokubularyo)
- Pagkilala sa mga: Content words (pangngalan, panghalip)
Function words (Pandiwa, pang-uri, pang-abay, pang-ugnay at iba pa)
Konotasyon at denotasyon
Kolokasyon (pagtatambal ng salita at isa pangsubordinate na salita)
 4.Ponolohiya o Ponoloji 
- Segmental (katinig, patinig, tunog na impit)
- Suprasegmental (diin, hinto o antala, intonasyon)
5.  Ortograpiya 
- Mga grafema (titik at di titik)
- Pantig at palapantigan
 -  Tuntunin sa pagbaybay
- Tuldik
-  Mga bantas
Ang bibliyograpiya- ay talaan ng iba't ibang sanggunian katulad ng mga aklat, artikulo, report,
peryodiko, magasin, web site, at iba pang nalathalang materyal na ginamit.

MGA HAKBANG SA PAGBUO NG SULATING PANANALIKSIK

1. Pagpili ng Mabuting Paksa

Ang unang hakbang sa pagbuo ng sulating pananaliksik ay ang masusing pag-unawa sa paksa at mga
kaugnay na gawaing ibibigay ng guro.

2.Pagbuo ng Pahayag ng Tesis (Thesis Statement)

Kapag napagpasiyahan na ang paksa, bumuo ka na ng iyong pahayag ng tesis. Ito ang pahayag na
magsasaad ng posisyong sasagutin o patutunayan ng iyong bubuoing pananaliksik
4. Paghahanda ng Tentatibong Balangkas
Mahalaga ang paghahanda ng isang tentatibong balangkas upang magbigay direksiyon sa pagsasaayos
ng iyong mga ideya at pagtukoy kung ano-anong materyal pa ang kailangang hanapin.
5. Pangangalap ng Tala o Note Taking
Balikan ang inihandang tentatibong balangkas at card ng biblyograpiya at tukuyin kung alin-alin sa mga
ito ang Kakailanganin sa iyong susulatin.

Maaari kang gumamit ng tatlong uri ng tala: ang tuwirang sinipi, hawig, at buod.
- Tuwirang sinipi kung ang tala ay direktang sinipi mula sa isang sanggunian. Gumamit ng panipi
sa simula at dulo ng sinipi. Itala ang sangguniang pinagkunan gayundin ang pahina kung saan ito
mababasa.
- Buod kung ito'y pinaikling bersiyon ng isang mas mahabang teksto. Ito'y maikli subalit
nagtataglay ng lahat ng mahahalagang kaisipan ng orihinal na teksto. Ito ang pinakamadalas
gamitin sa pagkalap ng tala.
- Hawig kung binago lamang ang mga pananalita subalit nananatili ang pagkakahawig sa orihinal.

6. Paghahanda ng Iwinastong Balangkas o Final Outline

Dito na susuriing mabuti ang inihandang tentatibong balangkas upang matiyak kung may mga bagay
pang kailangang baguhin o ayusin. Maaari nang ayusin ang dapat ayusin upang ang pangwakas na
balangkas ay maging mabuting gabay sa pagsulat ng iyong borador.

7. Pagsulat ng Borador o Rough Draft

Mula sa iyong iwinastong balangkas at mga card ng tala ay maaari ka nang magsimulang sumulat ng
iyong borador. Tandaang ang isang sulating pananaliksik ay dapat magkaroon ng introduksiyon na
kababasahan ng mga ideyang matatagpuan sa kabuoan ng sulatin, ang katawan na kababasahan ng
pinalawig o nalamnan nang bahagi ng iyong balangkas, at ang iyong kongklusyon na siyang nagsasaad ng
buod ng iyong mga natuklasan sa iyong pananaliksik.

8. Pagwawasto at Pagrebisa ng Borador

I-proofread o basahing mabuti at iwasto ang mga bagay na kailangang iwasto sa iyong borador. Pag-
ukulan ng pansin ang pagkakabuong mga pangungusap, ang baybay, bantas, wastong gamit, pamaraan
ng pagsulat, at angkop na talababa o footnote.
Para sa mga Aklat
➢ Apelyido ng Awtor, Pangalan ng Awtor. (Taon ng Paglilimbag) Pamagat. Lungsod ng Tagapaglimbag:
Tagapaglimbag.

Para sa mga Artikulo sa Payahagan o Magasin

➢ Apelyido ng Artikulo. ng Awtor, Pamagat Pangalan ng Pahayagan ng Awtor. o Magasin,(Taon ng
PaglilimbagPaglilimbag) #.Pamagat(Isyu#), pahina #.
Para sa mga Kagamitang Mula sa Internet
➢ Awtor. (Petsa ng Publikasyon) "Pamagat ng Artikulo o Dokumento." Pamagat ng Publikasyon. Petsa
kung kailan sinipi o ginamit mula sa buong web address simula sa http://.

9.Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik

Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang mabuti ang naunang walong hakbang, ngayon ay nakatitiyak ka
na ng isang mainam na sulating pananaliksik. I-type na ito gamit ang pormat na ibinigay ng iyong guro.