Periodyzacja Literatury

- Antyk czasy najdawniejsze - 476 r. n.e.

- Średniowiecze 476 r. n.e. - XV w. (w Polsce od 966r – XV w. - Odkrycie ameryki)
- Odrodzenie - koniec XV - koniec XVI w.
- Barok - koniec XVI - połowa XVIII w.
- Oświecenie - połowa XVIII w. - 1822 r. (Wydanie 1 tomu poezji Mickiewicza)
- Romantyzm - 1822-1863 r. (powstanie styczniowe)
- Pozytywizm - 1864 – 1890r.
- Młoda Polska - 1890 -1918 r. (koniec I wojny światowej)
- Dwudziestolecie międzywojenne - 1918-1939 r. (wybuch II wojny światowej)
- Współczesność 1939r - teraz
Filozofia oświecenia:
1. Racjonalizm – pogląd filozoficzny według którego główną metodą poznawania świata jest rozwój.
2. Epiryzm – pogląd uznający doświadczenie za główną metodę poznawania świata
3. Sensualizm – według którego świat poznaje się za pomocą zmysłów.
4. Ateizm – negujący istnienie Boga
5. Deizm – uznający istnienie Boga, który po dokonaniu stworzenia świata przestał ingerować w losy
świata, deiści odrzucają kultowe formy wiary
6. Utylitaryzm (użyteczność społeczna) – doktryna filozoficzne mówiąca iż pomnażanie dobra
własnego powinno służyć pomnażaniu dobra społecznego
7. Krytycyzm – postawa filozoficzna przeciw dogmatyzmowi postulująca sprawdzenie twierdzeń
przed ich przyjęciem
3 fazy polskiego oświecenia:
Wczesna – lata 40 XVII w. - 1764r (elekcja Poniatowskiego)
Czasy Stanisławowskie – 1764r – 1795r (3 rozbiór)
Czasy Postanisławowskie – 1795r – 1822r
3 nurty artystyczne oświecenia:
Klasycyzm – nurt nawiązujący do antyku i nakładający na literaturę obowiązki dydaktyczno-
moralizujące. Główne gatunki to : bajka, satyra, poemat heroikomiczny
Sentymentalizm – Jan Jakub Rousseau kierunek artystyczny stworzony przez niego który nakładał na
literaturę obowiązek ukazywania uczuć i więzi międzyludzkich – sielanki
Rokoko – nurt nawiązujący do baroku nakładający na literaturą obowiązek okazywania piękna,
estetyki, delikatności, ornamentyka
Problematyka satyr
"Pijaństwo"
Satyra, pt.: " Pijaństwo " krytykuje zgubny nałóg, jakim jest alkoholizm, w który popadają często
ludzie i tracą swoją godność.
"Do króla"
Patrzy na wartość osoby jako człowieka, a nie na jego stanowisko, króla i postawy sarmackiej.
Problematyka monachomachii
Monachomachia jest krytyką kleru, któremu Krasicki wytyka ciemnotę, pijaństwo, kłótliwość,
lenistwo i bezużyteczność.
Problematyka sielanki "Laura i Filon"
Sielanka „Laura i Filon” mówi nie tylko o miłości, ale przede wszystkim towarzyszących jej obawach
i rozterkach.
Problematyka "Hymn o miłości ojczyzny"
Podmiot liryczny wskazuje poświęcenie i gotowość umierania za ojczyznę.
Satyra – gatunek literacki należący do literatury dydaktyczno-moralizującej obejmującej utwory
krytykujące ludzkie wady, ukazujący świat w „Krzywym zwierciadle” skupiający, podkreślający
negatywne zjawiska
Sielanka – gatunek literacki, utwór poetycki, przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki
życia wiejskiego.
Poemat heroikomiczny – gatunek literacki w którym podniosły patetyczny język i styl eposu został
zestawiony z błahą humorystyczną treścią. Kontrast wysokiej formy i niskiej treści daje efekt
komiczny. Poemat heroikomiczny ma za zadanie ośmieszenie wad i postaw ludzkich.