Andrzej Kiełbasa Matura Z Matematyki 2018 Rozwiązania I Spis Treści

7.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZWIAZANIA
ODPOWIEDzl, WSKAZOWKl I F}OZWIAZANIA DO ZADAN WPROWADZAJACYCH
PLANIMETRIA
1.1 IZBAcl=40°, lzABCI=20°, |ZACB|=|2o°.

Flozwiazanie. cy-miarakataBAC. Wiemy,2e lzABcl= cy-20° i lzACBl =3cy.
Suma kat6w tr6jkatajest r6wna 180°, wi€c cy+ c¥-20°+3cy = 1800. Stad c¥ =40°, zas |ZABcl =20°, |ZACB| = |2o°.
1.2 5o°, 6oo,7oo.

Rozwiazanie. W tr6jkapieABL: 40°+IZABLI+90° = |8o°, wi€c |ZABL| = 5oo
Wtr6jkacieRAB: IZRABl+20°+90°= 18o°, wiec |zRAB|=7o°.
W tr6jkacieABC: 70°+50°+lzAcol = 18o°, wiec lz4icB| = 6oo.
1.3 5o°, 6oo, 7oo.

F!ozwiazanie. a, 4, y -katy tr6jkata KLC (zobczcz rys#7tck)
c¥+ iioo = i8oo, wiec ¢=7oo. 4+ i3oo = i8oo, wiQc 4=5oo.
cr+4+ y= 18o°, wiec y=6oo.
Katy SAC i LKC sakapmi odpowiadajapymi, wi?c lzBACI = lzLKcl = c¥= 7o°.
Katy ABC i KLC sakatami odpowiadajapymi, wiQc lzABcl = lzKLCI =4= 50°.
1.4 ¢J7.
F}ozwiazanie. a -dfugos6 jednej przyprostokatnej, 5¢ -dlugo§6 przeciwprostokatnej, b -dfugos6 drugiej przyprostokatnej,
a -dlugo§6 §rodkowej poprowadzonej do dhizszej przyprostokatnej.
Z tw. Pz.fogoraso dla tr6jkata ABC many a2 + b2 = (5o)2.
Stqd b2=25a2-a2= 24a2, wiQc b= /ZZ:i = JZTE¢ = 2J6¢. „

IApl = 0,5b = J6cz. Z tw. P[./¢gor¢scz dla tr6jkata APC many
52 = a2+ (J6o)2 . Stqtl otrzymujemy s = J7a.
1.5 1o, 4J53-.
Fòzwiazanie. Z fw. Pz./agorasa dla tr6jkqta KSC 82 + y2 = 172, stet y = 15.

Punkt S jest Srodkiem boku AB, wi?c I = 21 -y = 6.
Z tw. Pz.fogorczscz dla tr6jkqta AKC obliczmy cz = 10.
Z tw. Pz.fagorosa dla tr6jkata KBC obliczmy b = 4`/53-. AK42
1.6 IABI=10, IAcl=4JiT.
Rozwiazanie. Z nM o frodkovycfe rr6jkczfcI: IAsl = ?.I AL I = 6,
lBSI = +. I BK I = 8, lsffl = + . lBKI = 4.
Ztw. Pz.fagorasadlatr6jkqtaABS: LAB|2=62+82. Stqd LAB| =|o. K

Z tw. Pz.Jogorcs¢ dla tr6jkata ASK: IAK|2 = 62 + 42.
Stad un = 2Ji3. IAci = 2 . IAjfl = 4JT3.
1.7
Pozwiazanie. Niech cz oznacza dfugos6 boku AB, A -dlugos6 boku BC
Ka2dy z tr6jkat6w COB, PcO i POA majeden bok o dfugo§ci a i jeden o dhigosci b, a kat mi?dzy bokam
o dhigosciach a i b w kazdym z tych tr6jkat6w jest r6wny 90° + 60°. Tr6jkay CgB, PcO i PQA sa wi€c
przystajape (cecfea bqk-kof-bqk), a to oznacza, Ze boki C'g, PC i PQ maja r6wna dfugo§6. Zatem tr6jkap PQC
jest r6wnoboczny.
138 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZW14ZANIA
1.8
Pozwiazanie. a) Tr6jkaty AKC i BLC maja wsp6lny kat ostry (kqJ cz) i sa prostokatne,
wiec sa podobne (cec.focz kqr-kqf).
b) Tr6jkaty ZAS i BKS maja kat ostry o tej samej mierze (kqf 4) i sa prostokatne,
wi€c sa podobne (cccfecz kqf-kqj).
c)Zpodobiehstwatr6jkap6wAKciBLcmamy;=i£€i,tr6jkatyABci£Kcmaja
wsp61ny kat (A=qr cy), wi?c sa podobne (cccAcz bok-kczr-bok).
1.9
Wskaz6wka. Uzasadnij, 2e oba „male" tr6jkity sapodobne do „duzego" tr6jkata.
1.10 locI=16,25.
Fòzwiazanie. x -dfugos6 odcinka OC.
I SPOS6B. Tr6jkaty DCO i ABO sapodobne (cccfecz kqr-kcz/), wi?c stosunki odpowiednich bok6w
tych tr6]kat6w sa r6wne. Zatem £=±±±± Stqd otrzymujemy r6wnos6 27x = 15(x + 13),
z kt6rej wyznaczamy I = 16+.
IISPOS6B.Ztwra/esawynika,zei8fi=i££i.Zatemlocl=±iji=g=16+
1.11 lKLI=7+.
Pozwiazanie. cz -dfugo§6 boku KL.

TLzrty tr6fkiltI ;6w KLP i MNP rrlal]Q. [6wne minry (kq:ty KPL i MPN -kq:ty wierzchotkowe,
kqty Kip I. PM4 - kczty #aprzcmz.c!„/cgfc), wi?c tr6jkaty te sa podobne. Je§li tr6jkqty
sapodobne, to stosunki odpowiednich bok6w sar6wne: ¥ = i. Stqd otrzymujemy fl = 7,5.
1.12
Rozwiazanie. i;i = i = I,2, wi?c i££i = ifi Zatem, z twzerdzc#zc odwrof"ego do tw!cndzc"a rc/csa wynika, ze pr. BE 11 pr. CD, czyli
czworokat BCDEjest trapezem.
1.1314:17.
Rozwiazanie. k -skala podobiehstwa wielokat6w. Stosunek obwod6w tych wielokat6w jest r6wny A. Stosunek p6l wielokat6w podobnych jest
r6wnyk2. k2= g, wiec k= #.
1.14 64cm2, 36cm2.
Rozwiazanie. A =+ - skala podobiehstwa wielokat6w. Stosunek p6l Pi i P2 tych wielokat6w jest r6wny kwadratowi skali podobiehstwa,
zatem E=# Wlemy,ze P2=Pi+28, wl€c #=#. Stqdotrzymujemy Pi=36. P2=Pi+28=36+28=64.
"5#.
Rozwiazanie. Jesli bok kwadratu rna dfugo§6 fl, to przekatna rna dhigos6 a/i Musimy wi€c rozwiapa6 r6wnanie cz/Z + a = 1. Rozwiazahie
otrzymamy wylapzajac a przed nawias. a(JZ+1) = 1, a nastepme dzielap obie strony r6wnania przez JZ+1: a=7± Przekatna kwadrafu
madfugos6flJZ=#.Liczb?#momazapisa6wpostaci2-/Z
1.16 75o i io5o.

Pozwiazanie. er -mniejszy z kat6w, jakie przekatne rombu tworza z bokami.
Przekatne rombu zawieraja sic w dwusiecznych jego kat6w, wi?c kat ostry rna miar? 2c4
a kat rozwarty miar€ 2¢+ 3oo.
Tr6jkat ABS jest prostokqtny, wi?c cr + cr + 15° = 90°. Stapd 2cr = 75°. Zatem kat ostry
rombu rna miare 75°, a rozwarty |o5°.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZW14ZANIA 139
1.1713cm.
Wskaz6wka. Przekatne rombu przecinaja sic pod katem prostym, punkt przeci€cia dzieli kazdaz nich na polowy.
Rozwiazanie. p -dhigos6 kr6tszej przekatnej. Z tw. P!.Jczgorczscz dla tr6jkata
ABsa2-_p2+±4p2.Stayda=±p
szukany stosunek: # = # =2f.

AaB
1.19 530 i |27°.

Rozwiazanie. a -miara kata ostrego r6wnolegloboku, Ci+74° -miara kata rozwartego.
Suma miar dw6ch kolejnych kat6w r6wnolegloboku wynosi 180°, zatem a+ Ci + 74° = 180°. Stqd a = 53°, a + 74° = |27°.
i.20 500.
Rozwiazanie. W czworokapie KBLD 9o°+P+90°+50° = 36o°, stet P = 13o°.
a + a = 180°, wi?c Ci = 5oo.
AKB
1.21 lzAl=36°, lzBl=45°, |ZC|=|35°, |ZD|=|44°.
Wskaz6wka. Suma miar kat6w przyleglych do ramienia trapezu wynosi 180°.
1.23 9.
Rozwiazanie. cz, b -dlugosci podstaw.
a+b+4+8=30,wieca+b=18.Dlugos6dodcinkalapzapegoSrodkiramiontrapezujestr6wnapolowiesumydfugoscipodstaw,zatemd=9.
1.24 1 lub 7.
Wskaz6wka. Prowadzap promienie do kohc6w ci€ciw, otrzymamy tr6jkaty r6wnoramienne.
1.25 Ji=3.
Rozwiazanie. Punkty A, 8, C sa wierzchoucami tr6jkata prostokqtnego, w kt6rym IABI =3, lBCI =j3 +2 i IAcl =R + 1. Korzystajap z tw. PI.fogo-
rasa,otrzymujemyr6wnanie(A+1)2+32=(A+2)2.Rozwiazaniemtegor6wnaniajestliczbaji=3.
1.26 8.
F}ozwiazanie. Okregi o Srodkach A i 8 sa styczne zewn€trznie, wi€c IABl = r+A.
Okr€gi o §rodkach A i 8 sa styczne wewn?trznie do okregu o(C, 4), wi€c
IAcl = 4-r i IBcl = 4-R. Obw6d tr6jkataABC: (r+R) + (4-r) + (4-j3) = 8.
1.27 |4oo.
Rozwiazanie. a -miara kata ri€dzy stycznymi. Oba promienie i poprowadzone styczne wyznaczaja czworokat. Styczna tworzy z promieniem,
przez kt6rego koniec zostala poprowadzona, kqt prosty. Zatem wyznaczony czworokat rna katy o lniarach 90°, 90°, 40°, & Suma miar kat6w
kazdego czworokata jest r6wna 360°, zatem 90° + 90° + 40° + cr = 360°. Stad otrzymujemy cr= |4o°.
1.28 i i ¥.
Rozwiazanie. Z podobieristwa tr6jkat6w WAF i wBs many + = ¥, stad R= 1,5r.
lpsl = lwsl-lwpl = 4 = r+A = r+ 1,5r = 2,5r.

Zatem r= 1,6, zas I?=2,4.
W AB
1.29 a) tg(z±BAC)=£, cos(ZBAC)=f; b)lzABcl=60°.
Fòzwiazanie. a) tg(ZBAC)=if3i={=£ Ztw P"ogorasadlatr6jkataADC. IAa2=82+62. Stqd L4CÌ= 1o cos(ZBAC)=#=#=f.
b)tg(ZABC)=i£3i=#=±=J3,wieclzABci=6oo
140 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, FIOZWIAZANIA
1.30 Przyprostokatne: ik i i#, przeciwprostokatna:
Rozwiazanie. £=sin¢ stad b=*. f =cosq stqd c=t±=ji#=*

Suma miar kat6w ostrych tr6jkata prostokatnego wynosi 90°, wiec ¢+ 4 = 9o° i y+4 = 9o°.
Stadwynika, 2e 7;=cy. #= cosy=cosa; wiec fl=#
1.31 24J7.
Rozwiazanie. Pole trapezu: P =±±;£ JJ=2Jg:& lAKI=j4±!±l=±±=±=a tgo=T#, wi?c o=£ Znajap warto$6 sinusa
2
kata cy, mozemy obliczy6 jego tangens. Korzystamy zjcdy#4z. trygo#o7"cfrycznc/.: (0,2)2 + cos2c¥ = 1. D „ c
Scald otrzry"]eny cos2a--2± a ]estkyèn ostrym, wiQc cosar= J* =2¥

1
•ga--gg--fF=±6.Zatenp--2J€6a=2J€6J£-_24Ji6
K3c7
5
1.32 808.
D30c
F}ozwiazanie. Pole trapezu: P =£9izfl. fe = 5ofe.
IKBl=|AB|-|AK|=70-30=40. #=tg22°=o,4o4, h
zatem fe = 0,404 . 40 = 16,16. ?,0

Mozemy teraz obliczy6 pole trapezu: P = 50fo = 50.16,16 = 808. A
1.33 Promieh okregu wpisanego: +A, obw6d: 3J3-j?.
Rozwiazanie. Oznaczenia: cz -dfugo56 boku tr6jkata, fe -dlugos6 wysoko§ci tr6jkqta, r -dfugos6 promienia okregu wpisanego w tr6jkat.
Promieh okr?gu wpisanego w tr6jkat r6wnoboczny rna dhigos6 r6wnajednej trzeciej dhigo§ci wysokosci tr6jkata, a dlugo§6 promienia okr€gu
opisanego r6wnajest dw6m trzecim dlugosci wysoko§ci. Zatem r= +A.
Wiemy,zeR=?feife=¥,zatemR=+¥=4fstqdotrzymujemya=J5lRobw6dtr6ukatajestr6wny3cz,czyli3JiR
1.34 6JZ.
Pozwiazanie. Kat miedzy bokami o dfugo§ciach 4 i 6 rna miap 180° -135° = 45°. Obliczamy pole tr6jkata:
p=+ 4 6 sin45° =+ 4 6.f =6JZ
1.35 Pole: 60, dfugo§6promienia: 3+.
F]ozwiazanie. fe -dhigos6 wysokosci tr6jkata poprowadzonej do podstawy, r -dhigo$6 promienia okr?gu wpisanego w tr6jkat.
Obliczamy A, korzystajap z tw. Pz.fczgorczscz: fe2+52 = 132, stqd fe2 = 144, wiec fe = [2.
Obliczamy pole tr6jkata P = 0,5 .10 .12 = 60.
r obliczymy, korzystajap ze wzoru na pole tr6jkata (P=0,5r(a+b+c) ): 60 = 0,5r .(10+ 13 + 13), stayd 60 = 18r, zatem r = 3+.
1.36 32.
Wskaz6wka. Wysokos6 rombu jest r6wna §rednicy okr?gu wpisanego w romb.
D
1.37 20.
Pozwiazanie. Wiemy, Ze ® 2cz+2b = 30. Ze wzoru na pole r6wnolegloboku: P = 2cz i P = 4b,
wiec ® 2a = 4b. Z ukladu r6wnah ® i ® otrzymujemy b = 5.
Obliczamy pole r6wnolegloboku: P = 4b = 4 . 5 = 20.
AaB
1.38 21.
Pozwiazanie. Kat ostry r6wnolegloboku rna ndar? 180° -150° = 30°. Pole r6wnolegloboku: P = 6 . 7 . sin30° = 21.
ODPOWIEDZI , WSKAZ6WKI , F?OZWIAIZANIA 747
1.39 65°, 65o, 5oo.
Rozwiazanie. Miara kqta wpisanego jest r6wna polowie miary kata srodkowego opartego na tym samym fuku, wiec lzACBl = + I .£ASB I = 650
i lzBACI=+lzBScl=50°. IZABC|=|8o°-(65o+5oo)=65o.
1.40 4o°, 6oo, 8oo.

Wskaz6wka. Stosunek miar kat6w §rodkowych opartych na wyznaczonych fukach wynosi 2 : 3 : 4. Suma tych kat6w Srodkowych jest katem
pehym.
1.41 29°, 6io, 9oo.

Pozwiazanie. Kity KMZ, i A:AL sa katari wpisanymi opartym na tym samym fuku, wi?c maja r6wne hiary.
Zatem Zj`:All = 29°. Kat LKA jest katem wpisanym opartym na §rednicy, wi?c jest katem prostym.
I ZKIA = |8o° _ (29° +9oo) = 6io.
1.42 257t.
Rozwiazanie. Przeciwprostokqtna tr6jkata prostokatnego jest §rednica okregu na nim opisanego. Obliczamy dhigos6 c przeciwprostokatnej,
korzystajap z tw. Pz.Jagoroscz: c2 = 72+242 = 625 stqd c =25. Dhigosc okr?gu: / = 27i;-= 257t.
1.43 87t.
Rozwiazanie. Stosunek dhigosci fuk6w jest r6wny 2 : 7, wiec dlugos6 kr6tszego hiku stanowi ? dfugosci okregu. Obliczamy dhigo$6 kr6tsze-
goluku:/=?.2z.18=8%.
1.44 2,27t.
Rozwiazanie. Kat ASS jest katem Srodkowym, wi€c jego iniara jest 2 razy wiQksza od kata ACE i jest r6wna 880. Obliczamy pole zaznaczone-
gowycinkako|a g # 32=¥„.
1.45 7t.
Rozwiazanie. Pole P pierscienia obliczymy, odejmujac od pola kola opisanego na kwadracie pole kola wpisanego w kwadrat. Dfugos6 A
promienia kola opisanego na kwadracie jest r6wna polowie dlugosci przekatnej kwadratu: R =+. 2`/i = `/Z. Dfugos6 r promienia kola
wpisanego w kwadratjest r6wna polowie dfugo§ci boku kwadratu, wi€c r = 1. Obliczamy pole pier§ciema: P = 7cR2-7[r2 = 2n ~ % = 7t.
1.46 IZK1=75°, IZLl=45°, |ZM=1o5°, |ZM=|35°.
1.47 1200.
F}ozwiazanie. Tr6jkat ABD jest r6wnoboczny, wiQc miara kata BAD wynosi 60°. Z tw. o c.zworokqc[.c wp!.so%,vm w okrczg wiemy, Ze suma miar
kat6w BAD i Boo jest r6wna 180°. Zatem kat BcO rna miarQ 120°.
1.48 IKLI=7, IA4M=10.
1.49 Szes6razy.
::Zo%:::a„n;eyn£::::Zxe:1;x=;+d3fuy8°£it::k;£Z}B-ci±83;S=%:k=u6A7ABY[emy'Ze1CDI=7X11BC1=3}Ztwoczworokyc[cop!sanym
1.5o 2 i J3.
Fòzwiazanie. Szesciokat forermy o boku I mozna podzieli6 na szes6 tr6jkap6w r6wnobocznych o boku 1. Dfuzsza przekqtna rna dhigos6 dwa
razy wieksza niz bok takiego tr6jkata, wi?c rna dfugos6 2. Kr6tsza przekatna rna dlugos6 dwa razy wieksza niz wysokos6 tr6jkata o boku 1,
wi€c rna dlugo$6 Ji.
1.51 a)108°; b)|2o°; c)|4oo.

Wskaz6wki.I. Suma kqt6w wielokapa o # katachjest r6wna (n -2) .180°. 11. Kay wielokata foremnego majar6wne miary.
142 ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZWIAIZANIA
1.52 a)Trzy; b)nie maosi symetrii; c)dwie-jesliniejestkwadratem,cztery-jeslijestkwadratem; d)szes6.
1.53 R6wnoleglobok i prosta.
1.54 4.
Pozwiazanie. A -dhigo§6 promienia okr€gu opisanego na tr6jkacie ABC.
lAcl _ 4 =i=8. Stqd R=4.
Z tw. sinus6w 2ji
Sin(ZIABC) sini5o° -sin(i8o°_3o°) 0,5
1.55 a) Promeh okregu opisanego. 3#. b) Promeh okregu wplsanego: £tgf.
Rozwiazanie. ji, r -dlugosci odpowiednio promienia okr?gu opisanego, promienia okregu wpisanego.
a) Kat miQdzy ramionami tr6jkqta rna miap 180° - 24.
wi€c A =
a_a
Z tw. sinus6w 2.R=
sin(18o°_2¢) 2sin(1800-24) 2sin24
b) §rodek okregu wpisanego jest punktem przeci?cia dwusiecznych kat6w tr6jkata, wiec kat miedzy
podstawatr6ukqta, adwusiecznqmariar€ £ fg£=#, Stad r=Zfg£
a stna as;in B
1.56 a) Promieh okregu opisanego: b) Dfugosci bok6w
2s;INla+ P) sin(a+P)' s;in(ar+P).
asinarsiin|3
c) Promieri okr?gu wpisanego:
sin(cy+A+sincy+sin4.
Pozwiazanie. W a) i b) skorzystamy z r6wnosci sin(180°-I) =siur.
R6wno§6 te otrzymujemy np. ze wzoru na sinus r6inicy.
a) ji -promieh okregu opisanego.
r=180°-(a+P). Z tw. sinus6w.. 2R= i =

Sln 7, sin [i8oo _ (c¥+4)] = 3iETffi'
zatem ji
2sin(cy+4)
a_b cz sin 4
b) Z tw. sz."ws6w
sin[1800 -,cr+¢,] -fro'stqd b= #. Analogicznie dostajemy c= ;i;{i;;.=pr.
c) I spos6B. Srodek okregu wpisanegojest punktem przeci?cia dwusiecznych kat6w tr6ukata, wi€c a i = tg¥ I ® i = tg£.
Wyznaczajac"r6wnama®:x=¥ipodstawiajapdor6wnania®,otrzymamyr6wnanier=(a-±)tg4.Zotrzymanegor6wnania
atg%tg4
wyznaczamy r: r=
tg¥ + tgf
I _ czsincz sin4
ll spos6B. Z b) wiemy, ze b= #. Pole tr6jkata p= +obsin4 =+a =8;=g sin4
ia. sin(c¥+4)
sin(c¥+4) + sin cz + sin 4
P=+r(a+b+c)=+r(a+#+#)=+r¢ s;"(a+P)
cz sin a sin ¢
Zr6wnosci ±a
i¢ . a s.in,c¥ si:`4 = i ro . sin(cy +4) + sin o + sin 4 otrzymujemy r =
2_ sin(c¥+4) -2.W sin(cy+4) sin(cy+4) + sin cy + sin 4
1.57 a)Pro"erickrQguopisanego J¥. b)Pro"ehokeQguwpisanego #.
Flozwiazanie. c -dfugo§6 trzeciego boku. Z tw. kos!.#ws6w c2= 1 + 16-8cos60°. Stqd c= JI?.
a)Ztwsinus6w2R--=--#,WIQCR--Jf.
b) Poletr6jkata. P= + 14sin60°=/5 P=+r (1+4+/i3), zatemr=#.

ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, ROZW14ZANIA 143
1.58 a)Kosinus. #. Tangens #. b)§rodkowa `/13.
Rozwiazanie. a) Z tw. ko5!.#ws6w 42= 102+82-2.10.8.cos¢. Stqd cosc¥= #.
Korzystajapz,jedynkitrygonometryczne]"otHymujemysin¢=#.
tg¢=¥=#+
b)Ztw.kosI.##s6ws2=52+82-2.5.8.cosc¥=89-74=15,wi€cs=Ji?.
"9 -i.
Flozwiazanie. Oznaczenia: Ci -miara najwiQkszego kata tr6jkata, 2jx, 3jr, 4r -dlugosci bok6w tr6jkata. Z tw. kosi.nws6w:
1 6x2 = 4x2 + 9£ -1 2x2.cOsG. stad cosex = ro,25.
1.60 a)Stosunekp6114, b) stosunekpromien" c) sinuskaraLRA. I

14
Rozwlqzan.le. a) PLKLA=±ah, PAKAM--I 4ah. WIQC #=±
b) RL -promefi okrQgu opisanego na tr6jkapie KL4, Ji„ -promieh.okregu opisanego na tr6jkacie KAM.
Skorzystamy z tw. sz.n#s6w i r6wno§ci sin( 180° -or) = sinCi.
Sa _ Sa 7r`+._
zatemR:|±
#= 1.
2RL--#a,2RM--
sin(18o0_cr) sino
c) Z tw. kosznws6w dla tr6jkata KZA: b2 =cz2+ (5a)2 -2a.5a.cos60° = 2|a2. Stqd a = `/ZT"
Ztw. slnws6wdlatr6jkataKZA ±=+ Zatemsln7t±.

sin6o° siny
GEOMETRIA ANALITYCZNA
2.1 a) Posta6 og6lna: 4jr-2y-5=0, posta6kierunkowa: y=2jr-2,5.

b) Posta6 og6lna: y-6=0, posta6 kierunkowa: y=6.
c) Posta6 og6lna: 7jr-8=O, nie rna postaci kierunkowej.
2.2 a)3;I-12y-18=0; b)ro,5jr+2y+3=0; c);I-4y-6=0.

Ftozwiazanie. R6wnanie y=0,25x-I,5 sprowadzamy do postaci og6lnej O,25;I-y-1,5 =0.
a) Aby wsp61czynnik A byl r6wny 3, musimy pomnozy6 obie strony r6wnania 0,25jr-y-1,5 =0 przez 12. Otrzymamy w6wczas r6wnanie
3x - 12y - 18 = 0.
b) Aby wsp6lczynnik 8 byl r6wny 2, musimy polrmozy6 obie strony r6wnania 0,25x -y -1,5 = 0 przez -2. Otrzymamy w6wczas r6wnanie
-0,5x + 2y + 3 = 0.
2.3 a)y=2jr; b)y=3x-1; c)y=2; d)x=l.

Rozwiazanie. a) Prosta przechodzi przez poczatek ukladu wsp6IrzQdnych, wiec jej r6wnanie rna posta6 y = cur. Punkt 8 = (1, 2) nalezy do pro-
stej, wiec 2 =a .1. Zatem prosta okreslona jest r6wnaniem y =2j¥.
b) I SPOS6B. Korzystamy ze wzoru na r6wnanie prostej przechodzacej przez dane dwa punkty: fy+4)(I + 1) = (2 +4)(I+ i), stet y = 3x -1.
n SPOS6B. Znajdziemy r6wnanie kierunkowe prostej, czyli r6wnanie postaci y =ar +G. Punkt A = (-1, 4) nalezy do prostej, wi?c
a-4=-a+b.Punkt8=(1,2)nalezydoprostej,wi?c®2=a+b.Rozwiazaniemukladur6wnafi0i®jestparaliczba=3,G=-1.
Zatem prosta rna r6wnanie y = 3x - 1.
c) Punkty A i 8 majarz€dna r6wna 2, wiQc prosta rna r6wnanie y=2.
a) Punkty A i 8 maja odciQtq r6wna I, wi€c prosta rna r6wnanie I = 1.
2.4 a) Sqws|)61liniowe; b)nie sqwsp6lliniowe.

Wskaz6w.ka. Znajdz r6wnanie prostej AB, a nastQpnie sprawdz, czy punkt C do niej nalezy
144 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F30ZWIAIZANIA
2.5 a)y=3;I-2; b)2¥+3y-16=0; c)y=4; d)jr=2.

Plozwiazanie. / -prosta r6wnolegla do prostej k i przechodzapa przez punkt P.
a) R6wnanie kazdej prostej r6wnoleglej do prostej A mozna zapisa6 w postaci y = 3:I+ b. Punkt P=(2, 4) nalezy do prostej /, zatem 4 = 3 . 2+b.
Stqd b = -2. Prosta / rna r6wnanie y = 3x - 2.
b) I SPOS6B. Sprowadzamy r6wname prostej k do postaci kierunkowej: y = -?I+.
R6wnanie kazdej prostej r6wnoleglej do prostej k mo2na zapisa6 w postaci y = -?x+ b.
Punktp=(2,4)naledydoprostej/,zatem4=-?.2+b.Stqdb=5+.Prosta/mar6wnaniey=-?I+5+.
11 SPOS6B. 07o=i/j#? ro=s=€/.=oii.\') R6wnanie kazdej prostej r6wnoleglej do prostej k mozna zapisa6 w postaci 2x+ 3y+ C=0.
Punkt P = (2, 4) naleay do prostej J, zatem 2 . 2 + 3 . 4 + C = 0. Stqd C = -16. Prosta / rna r6wnanie 2¥ + 3y -16 = 0.
c) Prosta k jest r6wnolegla do osi OX, wiQc r6wnanie kazdej prostej do niej r6wnoleg]ej mozemy zapisa6 w postaci y = b. Prosta / przechodzi
przez punkt P, kt6rego rz€dna (drz/gcz wsp6Jrz€cJre&) jest r6wna 4, wi?c rna r6wname y =4.
a) Prosta k jest r6wnolegla do osi Oy, wi?c r6wnanie kazdej prostej do niej r6wnoleglej mozemy zapisa6 w postaci :I = c. Prosta / przechodzi
przez punkt P, kt6rego odci?ta ®!.crw/szcz wsp6frz€cJ#a) jest r6wna 2, wi?c rna r6wnanie x = 2.
2.6 a)y=+I+4?; b)3j¥-2y+2=0; c);r=2; d)y=4.
Pozwiazanie. / -prosta prostopadla do prostej k i przechodzaca przez punkt P.
a) R6wnanie kazdej prostej prostopadlej do prostej k mo2na zapisa6 w postaci y = +I + b.
Punkt p = (2, 4) nalety do prostej /, zatem 4= -+ . 2 +b. Stad b = 4?. Prosta / rna r6wnanie y = + + 4?.
b) I SPOS6B. Sprowadzamy r6wnanie prostej k do postaci kierunkowej: y = -+I-+.
R6wnanie kazdej prostej prostopadlej do prostej A mozna zapisa6 w postaci y =

ix+b.
Punkt p = (2, 4) naledy do prostej /, zatem 4 = 2 . 2 +b. Stad b = 1. Prosta / rna r6wnanie y = ix + I .
11 SPOS6B. (po:i.o" /.()I.t'=cr=(;;7.\`) R6wnanie kazdej prostej prostopadlej do prostej k moina zapisa6 w postaci 3jr-2y+ C=0.
Punkt P= (2, 4) nale2y do prostej /, zatem 3 . 2 -2 . 4 + C = 0. Stqd C = 2. Prosta / rna r6wnanie 3x -2y + 2 = 0.
c) Prosta k jest r6wnolegla do osi OX, wiec prosta / jest prostopadla do osi OX, zatem r6wnanie prostej / mo2emy zapisa6 w postaci I = c.
Prosta / przechodzi przez punkt P, kt6rego odci?tajest r6wna 2, wiec rna r6wnanie x = 2.
d) Prosta k jest prostopadla do osi OX, wi?c prosta / jest r6wnolegla do osi OX, zatem r6wnahie prostej / mozemy zapisa6 w postaci y = b.
Prosta / przechodzi przez punkt P, kt6rego rz?dna jest r6wna 4, wi€c rna r6wnanie y = 4.
2.7 a) (I, 6); b) kazdy punkt o wsp6irz?dnych (cz, -2a+0,5), gdzie ajest dowolnaliczbarzeczywista; c) (-2, -5)
y = 2Jr + 4
Bozwiazanie. a) Wsp6hz€dne punktu wsp6lnego danych prostych znajdziemy rozwiazujap uklad r6wnah Rozwiazaniem tego
y--x+7
ukladu jest para liczb I = 1, y = 6. Zatem punktem wsp6lnym obu prostych jest punkt A = ( 1, 6).
b) R6wnanie 12¥ = 3 -6y sprowadzamy do postaci 12)+ 6y -3 = 0, a po podzieleniu obu stron otrzymanego r6wnania przez 3, do postaci
4x+ 2y-1 = 0. R6wnania obu prostych sa takie same, wi?c szukanymi punktami sa punkty, kt6rych wsp6irz€dne speiniaja r6wnanie
4x+ 2y-1 = 0, czyli r6wnanie y =-2jr+ 0,5. Zatem sa to punkty o wsp6lrz?dnych (cz, -24 + 0,5), gdzie czjest dowolni liczbi rzeczywista.
c) Punktem, kt6rego wsp6irz€dne spelriaja oba r6wnania, jest punkt A = (-2, -5).
2.8 a)13; b)2J3-, c)i
Rozwiazanie. a) IABI= (-2-10)2+(-1-4)2 =/iiz=3T=13.

b) 1 SPOS6B. Z wykolrystaniem wzoru na odleglos6 punktu od prostej.
U W A G A. Znajomo§6 wzorw 7!a odJcgzos'C p4(#kfz/ od prosfcj wymagana jest tylko na poziomie rozszerzonym.
-2+2.(-1)-61 10
Zapisujemy r6wnanie prostej k w postaci og6lnej: j¥+ 2y-6=0. Obliczamy odleglos6 punktu A od prostej k: cJ 2J?
Jiv J55
11 SPOS6B. Bez wyhorzystania. wzoru na odlegto56 punktu od prostej.
Znajdujemy r6wnanie prostej / przechodzacej przez punkt A i prostopad]ej do prostej k. R6wnanie prostej / rna posta6 y= 2x+ b.
Punkt A nalety do prostej /, wi?c -1 = 2 . (-2) + b. Zatem b = 3, a prosta / okre§lonajest r6wnaniem y = 2x + 3.
Rozwiazujap uk]ad r6wnah y = ro,5jr + 3 i y = 2x + 3, znajdujemy wsp6irz?dne punktu P przeciecia obu prostych: P = (0, 3).
Odleglo§6punktuAodprostejkjestr6wnadfugosciodcinkaAP:lApl='(-2)2+(-1-3)2=JZ6=2J3.
c) Szkic rozwiazaliia. Prosta A i prosta o r6wnaniu y = ro,5jr - 2 sa r6wnolegle. Wobec tego odleg]o§6 miedzy danymi prostymi jest r6wna
odleglosci dowolnego punktu nalezapy do prostej k (xp. pt€#kfw P = (0, 3) ) od prostej o r6wnaniu y = -0,5x - 2.
Jak znalez6 odleglos6 punktu od prostej, pokazano w punkcie b).
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI , ROZW14ZANIA
2.9 a)Rys.1/2; b)Rys.2/2; c)Rys.3/2.
Rys. I/2 Rys. 2/2
2.10 a)Rys.4/2; b)Rys.5/2; c)Rys.6/2; d)Rys.7/2; e)Rys.8/2.
Rys. 4/2 Rys. 5/2 Rys. 6/2 Pays. 712 Rys. 8/2
y>2x
2.11
y < 2J¥ + 3
x20 ys:O
2.12 a) y20 ; b) y2x
y S +I + 4 y 2 -I, - 4
Rozwiazanie. b) Zapisujemy r6wnania prostych zawierajqcych boki tr6jkata ABC. R6wnanie prostej AB: }' = 0, r6wnanie prostej AC: y =]',
r6wnanie prostej BC: y =-]:-4.
WnQtrze tr6jkata ABC znajduje sic pod prosta AB i mad prostymi AC i BC, zatem zbi6r punkt6w nalezacych do tr6jkata ABC opisuje uk]ad
nier6wnosci y<O i y2x i y2-jr-4.
2.13 a) {;=:::, b) {2Xx+_yy-+:::
2.14 a) i;=[4,2]; b) 7=[3,2]; c) J=[-5;20]; d) S=[9,20]; e) S=[3,-26].

F}ozwiazanie. a) J=[-3,-2]+[-1,4] = I-3-1,-2+4] = [4,2]. c) i;=5.I-1,4] = [5.(-1),5.4] = I-5,20].
2.15 a) rB=[2,4], FA=[-2,4]; b) Z3=LABi=2J3-; c)D=(7,i2); d)(2,5); e)K=(5,ii); f)x+2y-i2=o.
Plozwiazanie. a) rB=[3-w-3]=[2,4]. FA=-rB=[_2,4]. b) irBi=JZ3iiT=2/?.
c) Szukany punkt: D=(xi>,}'D). I: = [2, 4], cO = [xD-5,yD-8]. Zatem :¥D-5=2 i yD-8=4. Stet JrD=7 i yo= 12.
a)S=(xs,ys)-SrodekodclnkaABxs=¥=2,ys=¥=5.
e)K=(xK,yK),punktB=(3,7)jestsrodkiemodcinkaAK,wi€c3=£±;li7=¥Stad;tr=5iyK=ll.
f) I SPOS6B. Symetralna odcinka AB przechodzi przez punkt S = (2, 5) (zobacz p%nkf d) ) i jest prostopadla do prostej AB.
R6wnanie prostej AB: y =2jr+ 1. R6wnanie kazdej prostej prostopadlej do prostej AB mozemy zapisa6 w postaci y = I),5j¥ + G.
Punkt S naledy do symetralnej odcinka AB, wiQc 5 = ro,5 . 2 + b. Stqd b = 6. Symetralna odcinka AB rna r6wnanie ,v = ro,5x + 6.
11 SPOS6B. (Z wyhorzystaniem I,aleznosci miedy wsi76trzQdnymi wekeora i wsp6tcaynnikani prostej de niego prostopadiej -|it]-~itjm ro=,s-~erzon!).
§rodek odcinkaAB: S = (2, 5). a; = [1, 2]. Symetralna odcinkaABjest prostopadla do wektora AS, wi€c jej r6wname mozemy zapisa6 w
postaci jr + 2y + D = 0. Punkt S nalezy do symetralnej odcinka AB, wi?c 2 + 2 . 5 + D = 0. Stqd D = -12.

Symetralna odcinka AB rna r6wnanie I + 2y -12 = 0.
146 ODPOWIEDZI , WSKAZ6WKl , F30ZW14ZAN IA
2.16 (29,40) i (41,49).
-I
AB =3. AK,
-I -
Bozwiazanie. K=(JrK, yK), i =(x£, y£).
AB = [36, 27], 3. ZZ = 3.[xK-17, yK-31] = [3jrK-51, 3yK-93]. Zatem 3jrK-51=36 i 3yK-93=27. Stqd xK=29 i yK=40.
PunktLjestsrodkiemodcinkaKB,wi?cxL=22±£i=41iy£=4QEig=49.
A-=f I froB
2.17 cz=2,5, b=-1,25.
2.i8rB=+trc_FDt,Iz5=+tlTc+FD>.
2.19 a);r2+0-3)2=25; b)(x-2)2+fy+1)2=4.
2.20 a)(;I-2)2+fy+I)2<4; b)(jr-2)2+ly+1)2<4; c)(I-2)2+fy+1)2>4.
2.21 a)(o,o),2, b)(4,-1), vtr; c)(0,1),I, d)(2,-3), 2J3-; e) (-i,+), J=.
Pozwiazanie. c) Dodajap do obu stron r6wnosci liczbe I, otrzymamy r6wname x2 + y2 -2y + I = 1, korzystajap ze wzoru skr6conego mno2e-
nia dostajemy :r2 + 0) -1)2 = I. Zatem jest to r6wnanie okr?gu o Srodku S = (0, I ) i promieniu r= 1.
e) x2+y2 + 3j[_y+ 1 = j¥2 +2 ix+(2)2 _(+)2 + y2 _2 +y+(+)2 -(+)2 +I = (I+i)2 +(y-+)2 -i-++1. Dane r6wnanie moze-
mywieczapisa6wpostaci(x+i)2+(y-+)2=£.Srodkeemtegooke€gujestpunkts=(-i,+),apromehmadfugos6r=f
2.22 a) Okr?gi majadwa punkty wsp6lne; b) okr€gi styczne wewn?trznie;

c) okr?gi rozlaczne i jeden z nich zawiera si? w kole, kt6rego brzegiem jest drugi okrng.
F}ozwiazanie. a) §rodkami okr?g6w sapunkty S[ =(1,1) i S2 =(4, 0). I S,S2l = rf4 -I)2 + (o-1)2 = `/r6.
Promienie okr?g6w maja dfugosci ri =4 i r2 = 1. I ri -r21 < I Sis21 < ri +r2, wi?c okr?gi przecinaja si?.
b) R6wnanie Z + y2 -4JZx -120 = 0 sprowadzamy do postaci (I -2le)2 +}'2 = 128. §rodkami okrQg6w sapunkty Si = (2JZ; 0) i S2 = (0, 0),
wiec dhigo§6 odcinka Sis2 r6wna jest 2JZ. Promienie okreg6w maja dfugosci ri = 8JZ i r2 =/Z66 = 10JZ. I ri -r2I= 2JZ =lsis21, zatem
okr?gi sa styczne wewn€trznie.
2.23 a)(2, » I (4,o); b)zosiaox: (-1,o)i(4,o), zosiaoy. (0; =±=f)I(0; =5=f).
Plozwiazanie. Aby znalez6 wsp6±rzedne punkt6w wsp6lnych okr?gu i prostej nalezy rozwiapa6 uk]ad r6wnah, kt6rego jednym r6wnaniem jest
r6wnanie okregu, a drugim r6wnanie prostej.
a) Rozwiazemy uktad r6wnah ® jr+2y~4=O i ® x2+y2-3Lr+5y-4=0. Z r6wnania 0 wyznaczamy jr: jr=4-2y i podstawiamy do r6wnania
® : (4 -2y)2 +y2 -3(4 -2y) + 5y -4 = 0` Otrzymane r6wnanie kwadratowe sprowadzamy do postaci 5y07 -I) = 0; spelniajaje liczby y = 0 i y = 1.
Jesli }` = 0, to ;¥ = 4, a jesli y = I, to I = 2. Rozwiapaniand uk]adu r6wnah ® i ® sa wiec pary (x, y) = (4, 0), (I, y) = (2,I). Zatem punktami
wsp6lnymi danego okregu i danej prostej sa punkty A = (4, 0) i 8 = (2, I).
b) Aby znalez6 punkty wsp6lne danego okregu i osi OX, rozwiazemy uklad r6wnari ® x2 +y2 -3x+ 5}` -4 = 0 i ® y = 0. Podstawiajap y= 0 do
r6wnania ®, otrzymujemy r6wnanie kwadratowe + -3;I-4 = 0, kt6re spelniaja liczby ;r= -I i j¥=4. Rozwiazaniami ukladu r6wnah ® i ® sa
wi?c pary (.{, y) = (-1, 0), (I, }`) = (4, 0). Zatem punktami wsp6lnymi danego okr€gu i danej prostej sa punkty A = (-I, 0) i 8 = (4, 0).
Aby znalez6 punkty wsp61ne danego okr€gu i osi Oy, wystarczy rozwiapa6 uk]ad r6wnari :¥2 +y2 -3;I+ 5y-4 = 0 i I = 0.
2.24 a)I-2y-5=0; b)2¥-y+5=01ub-2r-y+5=O; c)2¥-}'+5=Olub2jf-y-5=0; d);¥+2y+5=Olubj¥+2y-5=0.

Bozwiazanie. §rodkiem okr?gu o r6wnaniu x2 + y2 = 5 jest punkt S=(0, 0), a dfugo§6 promienia tego okr?gu jest r6wna v5.
a) Punkt A nalezy do danego okr?gu, SA = [1, -2]. Styczna w punkcie A jest prostopadla do wektora SA, v\Jiec jej r6wnania mozna zapisa6 w
postaci x -2y + C = 0. Punkt A = ( I ; -2) nalezy do stycznej, wi€c 1 -2.(-2) + C = 0. Stqd C=-5. Styczna rna r6wnanie I -2y -5 = 0
b) Styczna przechodzi przez punkt 8 = (0, 5), wiec jej r6wnanie moina zapisa6 w postaci y = ax + 5. Odleglos6 Srodka okregu od stycznej jest
cz.0 -0 + 5
r6wna dlugosci promienia, zatem
\T J3-. Stqd otrzymujemy r6wno$6 J=Z=T = J3, kt6ra spehiaja liczby cz =-2 oraz a = 2. R6wna-
nia prostych przechodzapych przez punkt 8 i stycznych do danego okr€gu: }.=-2r+5, y= 2;¥+ 5.
c) Stycznajest r6wnolegla do prostej o r6wnaniu 2]r -y = 0, wi€c jej r6wnani mozna zapisa6 w postaci 2;I-y+ C = 0. Odleglos6 §rodka okr?gu
12 0 -0 + Cl
od stycznej jest r6wna dhigo§ci promienia, zatem J3. Stqd otrzymujemy r6wnos6 I C I = 5, kt6ra spelniaja liczby C= -5 oraz
i,g#IEe
C= 5. R6wnania prostych r6wnoleglych do prostej 2): -,v = 0 i stycznych do danego okr?gu: 2;I-y-5 = 0, 2x-y+ 5 =0.
747
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI , ROZWIAlzAN IA
2.25 mE (-8; 22).

F]ozwiazanie. Prosta rna dwa punkty wsp61ne z okr€giem wtedy i tylko wtedy, gdy odleglo§6 §rodka okrQgu od tej prostej jest mniejsza od
4.2 + 3.(-5) + in
dlugo§ci promienia okr?gu. Wobec tego: <3, astqd lm-7I<15, -15<m-7<15, -8<m<22.
E!EE!q
2.26 Punkty wsp6lne okr€g6w: (-I, 0), (2,1).

Rozwiazanie. Rozwiapujemy uklad r6wnafi: x2 + y2 -3x + 5y -4 = 0 i x2 + y2 + x -7y = 0. Odejmujap od d"giego r6wnania pierwsze, ukiad
r6wnah zapisujemy w postaci: I -3y + 1 = 0 i jr2 + y2 + I -7y = 0. Otrzymany uklad rozwiapujemy metoda podstawiania:
(x=3y-1 i (3y-1)2+y2+(3y-1)-7y=0) e (x=3y-l i y2-y=0) a ((x=-1 i })=0) lub (x=2 i y=l)).
2.27 a)Okrngo§rodkus=(I,1)ipromieniurf; b)okrngosrodkus=(0,0)ipromieniu2; c)punkt(-2,-3); d)parabola;

e) hiperbola; f) suma dw6ch prostych o r6wnaniach j¥=O i y=0; g) suma dw6ch prostych o r6wnaniachy=:¥ i y=-I; h) suma
dw6ch prostych o r6wnaniach 3jr-2y=O i 3jr+2y=0; i) sumadw6ch prostych o r6wnaniachx+y=O Lr=0; i) prostajr-2y=0.
k) suma dw6ch prostych o r6wnaniach x= 3 i y= 1.
Fòzwiazanie. g) x2=y2 e x2-y2=O a (I-y)(I+y)=O e (x-y=O v j¥+y=0). R6wnania ;I-y=O i x+y=Osar6wnanialnipro-
stych,wi?czbi6rwszystkichpunkt6w(x,y),kt6rychwsp6irz?dnespeiniajar6wnaniej¥2=y2jestsum4dw6chprostych.
i) x2+4y2=fty e j¥2-4ny+4y2=O e (x-2y)2=O e j¥-2y=O. R6wnanie;r-2y=Ojestr6wnaniemprostej.
k)ry+3=j¥+3y e ry-3y-;I+3=O a y(r-3)-(I:-3)=O e (¥-3)ly-I)=0 3 (jr-3=O v y-l=0). Zatemzbi6rwszystkich
punkt6w(x,y),kt6rychwsp6hzednespeiniajar6wnanierty-3y-I+3=0jestsumqdw6chprostych.
2.28 a) Zewnetrze kola o Srodku (-1, 0) i promieniu 1 ;

b) kolo o §rodku (1, -2) i promieniu 2;
c) 11 i IV 6wiartka ukladu wsp6Irzednych wraz z osiami ukladu;
d) Rys. 9/2.
2.29 me (-; 1) u (3; +co).

Rys. 9/2
Rozwiazanie. jr2 + y2 + 6x + 2ny + 4m + 6 = 0 e x2 + 6x + 9 + y2 + 2my + m2 -m2 + 4m -3 = 0 e
(j¥ + 3)2 + fy + in)2 = m2 -4m + 3.
R6wnanie(x+3)2+ly+in)2=m2-4m+3jestr6wnaniemokrQguwtedyitylkowtedy,gdym2-4m+3>0.
Nier6wno§6 m2 -4»i + 3 > 0 spelniajqliczby in € (~.,1) u (3; rfe).
2.30 a)(-3,-2); b)(3,2): c)(-3,2).
2.31a)y=-2;r-5; b) y=-2;t+5; c) y=2x+5.

Wskaz6wka.
I SPOS6B. R6wnanie prostej k wyznaczymy, ]e§1i znajdziemy wsp6±rz?dne jednego punktu nalezapego do A 1 zna6 b?dziemy wsp61czynnik
kierunkowy prostej k.
a),b)JesliojestkatemnachyleniadoosiOXprostejy=2x-5,toprostaknachylona]estdoosiOXpodkatem180°-G
c) Obrazem prostej w symetrii §rodkowej jest prosta do niej r6wnolegla.
HSPOS6BR6wnanieprostejkwyznaczymy,jeslizna6b€dziemywsp6lrz€dnedw6chpunkt6wnalezapedok.Wystarczywi€cznale26obrazy
dw6ch dowolnych punkt6w nalezacych do prostej y = 2x -5.
2.32 a)A'=(12,6); b)A'=(-12,-6); c)A'=(4,2); d)A'=(20,4); e)A'=(4,-2).

Rozwiazanie. A'= a, g) -obraz punktu A.
c) sA=[i2,6], sA'=tr7,9] ri'=+.rA=+ [i2,6]=[4,2] zatemp=4 I 9=2
e) sA=[2,2], sA'=tr7-io,gil ri'=-3 rA=-3 [2,2]=[nd,-6]. zatemp-io=-6 i 9-4=-6 stqd p=4 1 9=-2
2.33 Srodek: (8,11), promieh: 7,5.

F}ozwiazanie.Z+y2-6x+8y=(I-3)2-9+fy+4)2-16Daner6wnameokr€gumozemywieczapisa6wpostaci(x-3)2+fy+4)2=25.§rod-
kiem tego okr?gu jest punkt 0 = (3, 4), a promieh rna dfugos6 r= 5.
Prolmefi okrQgu o rna diugos6 I k I . r = 1,5 5 = 7,5 Srodkiem okrQgu o Jest punkt 0' = a, a) -obraz punktu a w jednokladno§ci o Srodku
s=t5,2jLskaiLk=_1,5 ro=[3_5,+-2]=[-2,-6] 3a'=tr,-5,a-2]
Wiemy, ze 3a' = k .ro, wi€c ly-5, a-2] = -1,5 I-2, -6] = [3, 9] Stqd p-5 =3 1 a-2=9. zatem o'=(8, 1 1).
148 . ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F?OZW14ZANIA
STEREOMETRIA
3.122 Sciany boczne.

Wskaz6wka. Ile kraw€dzi rna graniastoslup, kt6rego podstawajest wielokat o n bokach?
3.2 a)13; b)±i£.
Bozwiazanie. a) Obliczamy dhigos6 przekatnej podstawy: p2 = 32 + 42, stqd p`= 5. Obliczamy

dfugo$6 przekatnej grahiastoslupa: cJ2 = 52 + |22, stqd d = 13.
b) Kre§1ap z tego samego wierzchoH{a przekatna prostopadloscianu oraz przekatne Scian bocznych
otrzymujemy dwa tr6jkaty prostokatne, w kt6rych przekatna prostopadloscianu jest przeciwprosto-
katna.Wobectegosin¢=£=±,sin4=£=£.
3.3 a)2cz i cJ3-. b)6oo.
Rozwiazanie. a) Sze§ciokat foremny o boku a mo2na podzieli6 na szes6 tr6jkat6w r6wnobocznych

o boku cz ®czfrz rysw#ek obok). Wyznaczamy dhigo§ci przekatnych szesciokata:
dh]zszaprzekatna p=2c, kr6tszaprzekatna. q=2h=2 #=fl/i.

Korzystajap z tw. Pz.fogorczscz obliczamy dfugo§ci przekatnych graniastoshipa.
dfuzsza przekatna: d]2 = (2o)2 + a2 = 5a2, zatem d] = aJ?,
kr6tsza przekatna: d2 = (¢J})2 +o2 = 4a2, zatem d2 = 2a.
3.4 23 wierzcholki.
Wskaz6wka. Ile krawedzi rna ostroship, kt6rego podstawajest wielokat o n bokach?
3.5
Rozwiazanie. e) Rysunek obok przedstawia Scian? boczna ostrosfupa. Korzystajac ze wzoru
na pole tr6jkata, otrzymujemy r6wnos6 +flA = +bx, stqd i = i
3.S a)3h2., ti)3., c)J€6.

Plozwiazanie. a) IAcl = 6/i-, wiec IAsl = 3/i. Korzystamy z rw. P!.fczgorasa dla tr6jkqta ASW:
H2=62_t3ji2>2=L8,stzrdH--3h2.
b) Korzystamy ze wzoru na pole tr6jkata: + I As I .J7 = + I AW I .y, 3/Z . 3/Z = 6y, stqd y = 3.
c) Korzystamy z tw`. P!.fcgorczsa dla tr6jkata SKW: fe2 = 32 + (3/i)2, stqd A = 3J3..
Korzystamyzewzorunapoletr6]kata +lsKl fJ=+lKwl x, 3 3JZ=3J5-y, stqd y=Ja. A

68
3.7
F}ozwiazanie. W ostrosfupie prawid]owym tr6jkitnym, kt6rego kraw?dz podstawy rna dfugo§6 cz, spodek wysoko§ci ostrosfupa dzieli wysoko§6
podstowyneodcmkiod+ngoscwh ± i g± c) cosa--±=#. a) cosP--#--g*
3.8 a,i?, b,#' c,j#.

Rozwiazanie. a) Obliczamy wysoko§6 Sciany bocznej: #2 = 132 -52 = |44, stqd fo = |2.
sin¢-f-#.
b,m=¥=`¥.cosG--%-`#
c,„=#=L¥.cosy--%-#.
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, ROZWIAlzANIA 149
Rozwiazanie. Rozpatrzmy kat nachylenia przekatnej BC' do Sciany ABB'A'.

Aby zaznaczy6 ten kit na rysunku wyznaczamy rzut prostokatny punktu C' na plaszczyzn? Sciany ABB'A'
West to Srodek krowedzi A'B' -punkt K) oral. kee§hirmy odc-\T\ck BK.
Poniewaz odcinek KC jest prostopad{y do §ciany ABB'A', wiec jest prostopadly do kazdego odcinka zawar-
tego w plaszczyznie tej Sciany i przechodzapego przez punkt K, w szczeg61nosci KC'J_A'B' i KC'|BK.
Aby obliczy6 sinus kata c¥ obliczamy najpierw fo oraz d:
h=±, d2=a2+(2a)2-_5a2, stayd d--af i. sina=k=±.aJ55--#=#
3.+0 a) h=±-±a, b)a--J#.
3.11 32vicm3.
Flozwiazanie. Oznaczenia: a - krawedz podstawy, p - przekatna podstawy, H - wysokos6 graniastosfupa. Wykonaj rysunek graniastosfupa.
sin60° =f=#, stqd H=4J5 cos60°=+=+, stqd p=4 Poniewaz p=aJZ, wiecoJZ=4, stad a=2`/i Obliczamy objeto§6
glainastostupa.. v = a2 H = (2h2)2 . 4J53 -_ 32f r3 (cm3).
3.12 a)a2rfe, b)#a3
Rozwiazanie. Obliczamy wysokos6 Sciany bocznej. fo2 = (2a)2 -(Z)2 =4cz2 ~+=#,
stqd rfe =±±g obl[czamy wysoko§6 ostroshipa fJ2 = fe2 -(£)2 =±fgi-i =±=;Z-, staid
H =£±g Mozemy teraz obliczy6 pole powierzchni bocznej P6 orar objQtos6 V ostrosfupa.
Pb--4i2ah=2a¥--a2JE5`V--L3a2H--L3a29±E--i:F
6'
3.13 a)648vi; b)648.

Rozwiazanie. Obliczymy dlugos6 a krawQdzi podstawy oraz dfugo§6 fo wysokosci
Sciany bocznej ostrosfupa.
sin3oo=+=£, stad fe=12 tg3o°=f=f, stqd #=#=6Ji.
Pon\owann=#,w\Qc6fi3=#,stayda=36.
a) Obu?to§6 ostrosfupa: V= +±==±H = 648J5. b) Pole powierzchni boczne] ostrosfupa Pb= 3 +aft = 648
3.14 ±a3tg¢.
Flozwiazanie. Wszystkie kraw?dz,ie boczne ostrosiupa tworzq z plaszczyzna podstawy te same

kqty. Z tw. o osfro.sJwpacfe ¢afrz sJr. 69) wynika, 2e spodek wysokosci ostroslupa jest Srodkiem
okregu opisanego na podstawie. Poniewaz podstawa ostrosfupa ABCS jest tr6jkat prostokatny,
wi€c spodek wysokosci ostrosfupa jest §rodkiem przeciwprostokatnej AB. Stad wnioskujemy
dalej, Ze kar nachylenia kraw?dzi AS do podstawy pokrywa si€ z katem plaskim Sciany bocznej
ABS (podobnie w przypadku kraw€dzi BS).
Obliczamy wysokos6 ostrosfupa: tg¢= #, stqd zJ = £tg¢.
Ob+iczaykeowqdipods+owyba--bJI2..sta!db=%leouwaz,Zetr6]kaptABC]est„|]otowq''kwadratu)
Obliczamyobjetos6ostroslupa. V=+ ZH =+ Z ftg¢=±a3tgo

A'
3.15 Mr6wka przeszla 5 in.

J?
Rozwiazanie. DrogQ jaka przebyla Inr6wka po powierzchni szescianu pokazano na rysunku.
IAA'i--JTfiflt-_Jri5-_s(in). JT
JT
A
750 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
3.16 Przykladowe siatki czworoscianu foremnego:
_. : : _
_ -_- -
3.17 a) Prostokat; b) Tr6jkat r6wnoramienny; c) Trapez r6wnoramienny
3.18. 4ovi.
Rozwiazanie. Dwie krawedzie podstawy maja dfugo§6 4, dfugo§6 pozostalych kraw?dzi oznaczmy a.
#= tg30°=#, stqd ¢=2J5-. Obuetos6prostopadloscianu V= 4 2`/i 5=40`/i.
3.19 a) tr6jkatr6wnoramienny; b) tr6jkatr6wnoramienny; c) tr6jkatr6wnoramienny; d) tr6jkat; e) trapezr6wnoramenny;

f) pi?ciokat.
3.20 a)l--f-r, b)R=3#
3.21 40.
Pozwiazanie. r -dfugos6 promenia podstawy walca (rys. obok).
Przekrojem osiowym walca jest prostokat, kt6rego dwa boki majq dfugo§6 8, a dwa pozostale 2r.
Wiemy, Ze obj?tos6 walca jest r6wna 507t, wiec 7tr2 . 8 = 507t. Stqd r2 = 6,25, zatem r = 2,5.
Obliczamy pole przekroju osiowego walca: P = 2r. 8 = 2 . 2,5 . 8 = 40.
3.22 6,5cm.
Pozwiazanie. Na rysunku obok pokazano przekr6j osiowy kuli
i wpisanego w niawalca.
Z tw. Pz.fczgorczscz: (2ji)2 = 52 + 122 = 169, stad 2fi = 13,
czyli ji = 6,5 (cm).
3.23 Pole: 187r(i+2J?), obj€to§6: 54J?a.
Pozwiazanie. Obliczamy wysokos6 walca: tg60° = /i = i, stqd fJ= 6`/i.
Obliczamy pole powierzchni calkowitej P i obj?to§6 V walca:
p-_2.fl[r2+27TrH=2fl:`9+6fl:.6fr3=i8n:+36fr37t-_i8it(L+2fi3),v=ar2H=7[.9.6fi3=s4fr3it.
3.24 i ¢ezeli wysokos6 walca rna dhigo§612), i ¢ezeli wysokos6 walca rna dlugo§6 8).
F]ozwiazanie. fe -wysokos6 walca, r -promieh podstawy walca. Powierzchnia boczna walca po rozwini?ciu na plaszczyzne jest prostokatem
o bokach fe i 2%r. Je2eli wysokos6 walcajest r6wna 12, to 2%r = 8, stqd r= i. Je2eli wysoko§6 walcajest r6wna 8, to 2%r = 12, stad r= i
3.25 a) 757c; b) 5vidr%.

Rozwiazanie. Podstawa tr6jkata ABC, kt6ry jest przekrojem osiowym stozka, rna dhigo§6 10 i jest r6wna §rednicy
podstawy stocka. Zatem promieh postawy stozka rna dlugos6 5. Wysokos6 stozka jest wysoko§cia tr6jkata ABC,
znajap pole tr6jkata i dhigos6 podstawy, mozemy obhczy6 jej dfugos6: 0,5 .loft = 45. Stqd fe = 9.
a) Obliczamy objeto§6 stozka: V=+%. 52 . 9 = 75¢.
b) Dhigos6 tworzapej obliczamy korzystajap z nM Pi.fcgorczsa: /2 = r2+A2 = 52 +92 = 106, zatem / = `/iba.
Pole powierzchni bocznej sto2ka jest r6wne 7tr/ = 5Ji6a¢. 8

75J
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, F30ZWIAZANIA
3.26 a)2; b)I.

Rozwiazanie. Powierzchnia boczna stozka po rozwini€ciu na plaszczyzne jest wycinkiem kola o promieniu r6wnym dlugo§ci tworzacej sto2ka.
Dingo§6 hiku tego wycinka jest r6wna obwodowi podstawy stozka, czyli 2¢r, gdzie r jest promieniem podstawy stozka .,.,. _ _ _ ` ` `
a) Poniewaz wycinek jest p6H(olem o promieniu 4, to dfugos6 Iuku
a) ,,,--- _ ` ---
tego wycinka jest r6wna polowie obwodu kola o promieniu 4, czyli
+.(2%.4)=4%.Wobectego2"r=47Lstqdr=2. llil'"
b)Dfugo§6fukuwycinkajestr6wna+.(2z.6)=2%.
Wobec tego 27tr = 27t, stad r= 1.
3.27 Pole: fffJ2 j§g. Obj€to§6: +%H3tg2cy.
Rozwiazanie. Obliczamy tworzapa oraz promiefi podstawy stozka: cos" +, stqd J = #
tgc¥= #, statl r =Htgcy. Obliczamy pole powierzchni bocznej i objQto§6 stozka:
Pb--flrl=flHtga#a--mH2¥a,V=±3mr2H=±3ITH2`g2aH--±3flH3.g2a
3.28 600.
Rozwiazanie. Oznaczenia: r -promieh podstawy stozka, / -tworzaca stocka.
"/=2ffr2, /=2r, stqd +=+. coser=+=+, wi?co=60°.
POCHODNA FUNKCJl
4.1 a)0; b)0; c)+cx); d)3; e)0; f)ice.

F}ozwiazanie.
c) x3-2x2-3x-4=x3(I-+-±-#), x±m+_x3=tr I x±¥co(1-±-±-±)= 1, W1?C x±:TcoX3(I-±-±-±)=ife.
giv_±=±
2x2~x x2(2-i) =' x|:co(6+i)=6 I x±Tco(2-i)=2. WLec x+#co¥=€=3
6+i
Wskaz6wka. e)
6J¥+3
2x2-I
X2(f +±)
x2(2-i)
f,#-#
4.2 a)15; b)6; c)2; d)+x3; e)ice; f)~
Wskaz6wka. c) Tr6jmian j¥2 -4x + 3 rozl6Z na czynniki.
i) Tr6jmian x2 -4x + 3 rozl62 na czynniki albo skorzystaj z wykresu funkcji /(d = jr2 -4x + 3.
4.3 a) funkcja /jest cingla w punkcie jro; b) funkcja / Illejest cingla w punkcie xo (gro#t.ca !.5`mi.cje, aJe nl.c/.esf r6wna /(xo));
c) funkcja / nie jest cingla w punkcie jto (n[.e i.srm.ejc gran!.cartynkcjl. w pw7.kci.e jro ).
Rozwiazanie.
a) xj¥]J(I)= llm 2J¥=-2, rj;¥[+ J(X)=xj;T]+ £=-2 -granlcejednostrorme w punkcle Jx: = -1 sar6wne, wiQc istmeje granica
Jri -1 _
funkcji/wpunkcie j¥=-I: 1im /(Jr)=-2. /(-1)= ±=-2, /(-1)=xlim_I/0, wi?cfunkcja/jestcinglawpunkcie x=-1.

Jr i - i
4.4 Funkcja/ nie jest cingla w punkcie I, jest cingla w kazdym punkcie zt)ioru R\ { I }.
Wskaz6wka. Zauwaz, Ze w przedzialach (~; -1), (1 ; rfe) funkcja / jest stala. Wobec tego funkcja / jest cingla w kazdym punkcie przedzia-
16w (~; -1), (-1 ; 1), (1 ; ice). Pozostaje wi?c zbada6 cinglos6 funkcji w punktach I = -I i I = 1.
4.5
Wskaz6wka. Oblicz warto§6 funkcji / na kolicach przedzialu (0; I) i skorzystaj z faktu, Ze funkcja / jest cing{a .
4.6
Wskaz6wki. I. Zobacz poprzednie zadanie. 11. Rozwa2 funkcjQ /(9 =jx5 -3x albo funkcj€ g(jr) =;I:5 -3x -1.
152 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F30ZWIAIZANIA
4.7 a)/'(x)=0; b)/'(x)=~l; c)/'(jr)=4; d)/'(I)=4; e)/'(x)=4x3; f)/'(jr)=5j¥4+2jr;

g) /'(I)=6x+1; h) /'(r)=3x2; i) /'(jf)=o.
Wskaz6wka. h) Wyrazenie (:r-1)(x2+r+ I) sprowadz do prostszej postaci. i) Funkcja /jest stala.
4.8 a)/'(fe)=¥(4ji2-3fe2); b)/'(r)=3;r2+2m;r+m2+1, c)/'(in)=3m2+2ur+x2., d)/'(x)=f-f; e) /'(I)=3=;f2,
f'„)-T#
Rozwiazanie.
a) /(fe)=¥(4ji2fe-fr3), wi€c /'(fr)=¥(4ji2 _3fr2); d) /(I)=3x-2_2x-3, wi€c /'(I)=_6x-3_6x4;
e) /(x) = 3jr -4 -;r-2, wiec /'(x) = 3 -(-2jr-3) = 2r-3 + 3.
4.9 a)/'(ro,2)=-6; b) /'(JZ)=-i.
Bozwiazanie.
a) j`'(x) = lou -4, /'(-o,2) = 10 I (-0,2) -4 = nd.
4.10 a)y=4x-3; b))7=6x-8; c)y=8x-15; d)y=~x+i; e)y=-2xluby=2x.
Plozwiazanie. Jezeli prosta o r6wnaniu }j =czx +Z) jest styczna do wykresu funkcji /(x) =;*2+ 1 w punkcie P = (xo, yo), to:
® a=f '(xo) =2xo. ® yo= x2o + 1 (bo punk[ P nalezy do wykresufunkcji f ), ® yo--axo+ b (bo punkt P nalezy do stycz|Lej).
a) Z ® a =/'(2) = 4. Z ® 5 = 4 . 2 +b, stad b = -3. R6wnanie stycznej: y = 4x -3.
b) Z ® a =/'(3) = 6. Z ® yo = 32 + 1 = 10. Z ® 10 = 6 . 3 + b, stad G = -8. R6wnanie stycznej: y = 6x -8.
c) R6wnanie stycznej rna posta6 }` = 8;I +b (bo stytcz7.¢jesf r6w#o/cgfcz do pros/c/. y = 8x -1). Z ® 8 =/'(xo) = 2xo, stqd xo = 4.
Z a yo = 42 + I = 17. Z ® 17 = 8 . 4 + b, stqd b = -15. R6wnanie stycznej: y =8x -15.
d) cz = tgl35° = -I. Z ® -I =/'(¥o) = 2jro, stad j¥o = ro,5. Z ® yo = (ro,5)2 + 1 = 1,25. Z ® 1,25 = -(-0,5) + Z7, stqd Z7 = 0,75.
R6wnanie stycznej: y = -I +0,75.
e) R6wnanie stycznej rna posta6 y =czx (bo stycz#czprzccfeodz!.przczp##kf (0, 0) ). Z ® a = 2Jro, z ® yo = x3 + 1, z ® yo = axo.
Z uk]adu trzech powy2szych r6wnah z niewiadomymi a, ;¥o, yo otrzymujemy: cz =-2 lub a =2.
S|zatem dwie takle styczne, pros[e o r6wnaniach y =-2i: i y = 2if.
4.11 a)2m/s; b)l]m/s; c)26m/s.
4.12 a) Funkcja /jest rosnapa w przedziale (-2; I), a malejapa w przedzialach (~; -2), (1 ; i-).
b) Funkcja /jest rosnapa w przedzia]ach (-a; 0), (2; +co), a malejapa w przedziale (0: 2).
c) Funkcja /jest malejapa. d) Funkcja /jest rosnaca.
Bozwiazanie.
a) Pochodna funkcji /jest funkcjakwadratowa, wi?c na podstawie fragmentu jej wykresu mozemy ustali6, Ze
/'(x) < 0 a j¥€ (~; -2) u(1; +co), a to oznacza, Ze w przedzialach (-a; -2), (1; +co) funkcja /jest malejaca;
/'(jr) > 0 e x€ (-2; 1), a to oznacza, Ze w przedziale (-2; 1) fuckcja /jest ro`mapa.
U W A G A 1. Wyznaczone przedzialy mo2emy „podomyka6", tzn./jest malejaca w przedzialach (~; -2), ( I ; 1~), a rosnqca w (-2; 1 ).
U W A a A 2. Funkcja / oczywi§cie nie jest malejaca w zbiorze (-; -2) u ( I ; rfe).
4.13 a) Rosnaca w przedzialach: (-a; 1), (3; +oo). Malejapa w przedziale (1; 3). b) Rosnapa w R.
c) Rosnaca w przedzialach: (-a; -2), (-2; 0). Malejapa w przedzialach: (0; 2), (2; ky).
F}ozwiazanie. a) Pochodna funkcji /: /'(I) = 3x2-12jr +9. Miejsca zerowe pochodnej: xi = i, jr2 = 3.
/'(x) > 0 e ;¥€ (-co; 1)u(3; +co), wiec funkcja/jest rosna.ca w przedzialach (-; 1), (3; i~).
/'(x) < 0 a ;re (I; 3), wi?c funkcja /jest malejaLca w przedziale (I; 3).
4.14 m€(12;i-).
F}ozwiazanie. Pochodna funkcji/: /'(I) = 3x2 + 12x + in. Funkcja / jest rosnapa w R wtedy i tylko wtedy, gdy tr6jmian 3jx.2 + 12jr + in nie
przyjmuje wartosci ujemnych, czyli wtedy, gdy A S 0. Warunek Ago spelniaja in 212.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA 153
4.15 a)ymor=Odlax=0, ymur=-1dlaJ¥=-I, yin,n=-1 dlaJ¥=1., b)ymar=2dlaJ¥=-1, yin,n=-2dlaJt=1; C)y,nin=0,5dlaJt=-2.

F}ozwiazanie. a) Pochodna funkcji/: /'(x) = 4+c3 -4x. Jesli funkcja r6Zniczkowalna / rna ekstrema lokalne, to tylko w tych punktach :¥, dla kt6-
rych /' (x) = 0, ale niekoniecznie we wszystkich punktach spelniajapych r6wnos6 /'(;I) = 0.
Miejsca zerowe pochodnej: j[i = -1, :*2 = 0, ;¥3 = 1 (scz /o pw72kty podejrzanc o eksfrc'mwm). Badamy monotonicznos6 funkcji /:
/'(]-) > 0 e 4x(jr -1)(jr + 1) > 0 e I e (-1; 0) u (I; +co) -funkcja /jest rosnapa w przedzialach (-1; 0), (1; ice);
/'(J¥) < 0 e x € (~; -1) u(0.,1) -funkcja/jest rosnapa w przedzialach (-a; -1), (0; 1).
W przedziale (~; -1) funkcja maleje, a w przedziale (-1; 0) ro§nie, wiec w punkcie x = -I funkcja / osinga minimum (lokalne) i jest ono
r6wne /(-1) = (-1)4 _ 2 . (_|)2 = _1.
W przedziale (-1 ; 0) funkcja rosnie, a w przedziale (0; I) maleje, wi?c w punkcie I = 0 funkcja / osinga maksimum (lokalne) i jest ono
r6wne /(0) = 0.
Wykres funkcji /jest symetryczny wzgl?den osi Oy, wi?c w punkcie x = 1 funkcja /osinga minimum (lokalne) i jest ono r6wne -1.
4.16 Dla k€ (-co; I) -dwa ekstrema. Dla k€ (1; +co) -nie rna ekstrem6w.
F]ozwiazanie. Pochodna funkcji/: /'(jr) = j¥2+ 2x +k. Pochodna funkcji / jest funkcjqkwadratowa, wi?c moze
1) nie mie6 Iniejsc zerowych - wtedy funkcja / nie rna ekstrem6w,
2) mie6 jedno miejsce zerowe jro - wtedy funkcja / takze nie rna ekstrem6w (w pw#kc!.c xo in.e rna zmi.any z#okw pocfeodHc/.),
3) mie6 dwa miejsca zerowe ;¥i, ;¥2 - wtedy funkcja / rna dwa ekstrema (w pwHkracfe ,th jr2 pocfeod#a zmz.e#!.a z#czk).
Zatemfunkcjaniemaekstrem6w,gdy AS0 a 4-4ks0 e k21, funkcja/madwaekstrema,gdy A>O e 4-4k>0 3 k<l.
4.17 a) jrE { -2, 0, 2}; b) funkcja /jest rosnapa w przedziale (0; 3), a malejapa w przedziale (-3; 0): c) funkcja / osinga minimum w punk-
cie ;r=0 (/ nie rna maksim6w).
4.18 a) Wartos6 najwiQksza y = 7 dla x = -1, wartos6 najmniejsza y = -20 dla x = 2; b) wartos6 najwi?ksza y = 2,5 dla x = I, wartos6 naj-
mniejsza y = 2 dla a: = 2; c) wartos6 najwieksza y = 2 dla I = I, wartos6 najmniejsza y = 0 dla I = 0.
Rozwiazanie. a) Pochodna funkcji /: /'(:I) = 6x2 -6x -12.
Miejsca zerowe pochodnej: xi = -1, ;¥2 = 2 (sq fo pwnkty podejrza#e o ek5.frcmwm), oba punkty naleza do przedziahi (-2; 3).
Funkcja / jest cingla, wi€c najwiekszqlub najmniejszawartos6 w przedziale (-2; 3) osinga na koficach przedziafu lub w punktach jri, jr2.
Otiliczamy wartosci funkcji / dla argument6w -2, -I, 2, 3: /(-2) = 4, /(-I) =7, /(2) =-20, /(3) = -9.
Zatem najrmiejsza warto§6 funkcji / osingana w przedziale (-2., 3) jest r6wna -20, a najwieksza 7.
ZADANIA OPTYMALIZACYJNE
5.1 -5 i 5.
Rozwiazanie. 0 j[ -mniejsza liczba, }' -wi€ksza liczba.
® Iloczyn !. =;I.\`.
® Wiemy, Ze .\` = .\ + 10, wiec iloczyn !. mozemy wyrazi6 za pomocq zmiennej jx:.
:?u¥c]:a¥(:xj)I:w:2Cdz:dastLofo¥oCs!L?=ia;I;:i:o::¥W;a:P:t]:;(:\zO;8:;n;ei;s::;:):e;X:2„ezit:d°;W:L2n/ac:I,C:::or;ez;::WnLasjtiejsrawanoscpnyjmujediaargumenfu
xw=-ig =-5. Szukaneliczbyto x=-5 ® i y=5.
5.218cm2.
Rozwiazanie. ® a -dlugos6 podstawy tr6jkata, fr -dhigos6 wysoko§ci poprowadzonej do boku a.
® Pole tr6jkata P = 0,5t!fe.
® Wiemy, Ze fl = 12 -A, wiQc pole tr6jkztta mozemy wyrazi6 jako funkcje zmiennej fe.
® Otrzymamy w6wczas funkcje P(fe) = 0,5(12 -/i).fo, gdzie fo E D = (0,12).
Wz6r funkcji kwadratowej P zapisujemy w postaci og6lnej: P(fo) = ro,5fe2 + 6fo.
® Funkcja P(fr) = I),5fe2 + 6fe osinga najwiekszawarto§6 (bo wsp6Zczynni.kprzy fe2jest %jcm#y), a najwi€kszawarto§6 przyjmuje dla argumentu
fow= -rfe = 6e D. ® Wartos6 tajest r6wna p(6) = 18 (cm2)
5.3 P=(1,I).
F}ozwiazanie.®]eze|iP=(x,y),to|AP|2=j¥2+y2,|BP|2=(;¥-3)2+y2,|CP|2=jr2+0.-3)2(skorzysrci/I.jmyzcwzorwmaddegojfodc!.nke).
®z=p|sAzpm,y2s+urBeps,2k:|dcr:ti2w=d];2gio;£L+pu(:k_fu3)?:;2w+e:zc+h;ti63vy2tr6±ka3t:2A+83::2_6x_6\+18
® Prosta zawierajapa dwusiecznakata prostego rna r6wnanie }.=;¥.

Punkt P lezy na tej prostej, wi€c dla wsp61rz?dnych punktu P zachodzi r6wnos6 .\` = .\'.
® Mozemy wiec sumQ s zapisa6 jako funkcjQ zmiennej jr: I(I) = 3x2+3`-2-6x-6r+ 18, gdzie I > 0.
® Funkcja kwadratowa s(j¥) = 6x2 -12x + 18 osinga najlrmiejsza warto§6 (wsp6£czysni.kprzy x2jest r6wny 6), a najmniejsza warto§6 przyjmu-
je dla argumentu xw= 1 > 0. ® Szukany punkt: P = (1,1).
754 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, FIOZW14ZANIA
5.4 250cm2.
Bozwiazanie. ® cz -dhigos6 kraw?dzi podstawy prostopadlo§cianu, ft -dfugo§6 wysokosci prostopadloscianu.
® Pole powierzchni bocznej prostopadloscianu P = 4cz/7.
® Wiemy, 2e 8cz + 4fe = 80, stqd mamy fe = 20 -2¢.
® Mo2emy teraz wyrazi6 pole P jako funkcjQ zmiennej a: P(cz) = 4cz(20 -2q), gdzie a € D = (0; [0).
® Funkcja kwadratowa P(cl) = -8a2 + 80a osinga najwieksza warto$6 (wsp6Zczyn#!.k przy a2 /.Cut r6w#y -8), a wartos6 najwi€ksza. przyjmuje
dla argumentu czw = 5 € D.
®?eastte:6wkenaew2ed;2P+°:St;W]yo=a2;ofu(gc°js)5Cm.Wys°kos6fo=20-25=10(Cm),aPolepowierzchnicaHcowitejtegoprostopad|oscianu
5.5 40, 80, 60.

Plozwiazanie. ® ;r, 2j¥, y -szukane liczby (I, y > 0).
® Iloczyn !. = 2*2.`` -iloczyn I. wyrazonyjest za pomocidw6ch zmiennych x i y.
® Wiemy, Ze 3x + y = 180. Stad .\` = 180 -3.\, wi?c iloczyn !. mozemy wyrazi6 za pomocazmiennej j¥.
® Otrzymamy w6wczas funkcje i.(I) = 2jr2(180 -3.t'), gdzie ;I:E (0; 60) (bo I > 01. 180 -3x > 0).
Wz6r funkcji i. zapiszmy w postaci I.(x) = 6 . (6or2 -;r3).
® Wyznaczamy pochodnafunkcji I.: I. '(I) = 6 . (12Or -3:r2). Miejsca zerowe pochodnej: jri = 0 ¢ (0; 60), :r2 = 40.
!. '(jr) > 0 dla jr€ (0; 40) i j. '(A-) < 0 dla ;r€ (40; 60), wi€c funkcja I. jest rosnapa w przedziale (0; 40) i malejapa w (40; 60).
Wobec tego w punkcie x = 40 funkcja I. przyjmuje najwiekszawartos6.
® Jezeli jr = 40, to y = 180 -3 . 40 = 60. Liczba 180 w Zqdanej postaci: 180 = 40 + 80 + 60.
5.6 P=(1,I).
Rozwiazanie. 0 (x, y) -wsp61rz€dne punktu p.
® Kwadrat odleglosci punktu A od punktu P: d = (I _ 3)2 + (). _ o)2.
® Wiemy, 2e }` = jr3, wi?c kwadrat odleglosci c! mo2emy wyrazi6 za pomoca zmiennej J..
® Otrzymamy w6wczas funkcje d(x) = (I -3)2 + (.1-2)2, gdzie I € R.
Wz6r funkcji d zapiszmy w postaci d(I) = ;r4 + jr2 -6x + 9.
® Wyznaczamy pochodnafunkcji d : d '(jr) = 4¥3 + 2jr -6. Miejsca zerowe pochodnej: 2jr3 + x -3 = 0 e (;I-1)(2r2 + 2¥+ 3) = 0 o I = 1.
cJ '(x) > 0 dla I > 1 i d '(x) < 0 dla j¥ < 1, wi?c funkcja d jest malejapa w przedziale (-a; 1) i rosnaca w (1 ; i-).
Wobec tego w punkcie I = 1 funkcja d przyjmuje najmniejsza warto§6.
® p=(1,1).
5.7 Wymiary placu: 5 in x 10 in.

Plozwiazanie. ® I -dlugo§6 boku prostopadlego do Sciany, y -dlugo§6 boku r6wnoleg]ego do Sciany.
® Dhigo§6 ogrodzenia z siatki: d = 2¥ + .`'.
® Wiemy, 2e rty = 50. Stad .\` = ¥, wiec dlugos6 d mozemy wyrazi6 za pomocazmiennej ;r.
® Otrzymamy w6wczas funkcj? d(I) = 2x +¥, gdzie I e (0: +co).
® Wyznaczamy pochodnafunkcji d: d '(I) = 2 -j9 Miejsca zerowe pochodnej. j¥i = -5 < 0, x2 = 5.
d '(x) > 0 dla ;¥e (5; +oo) i cJ '(;[) < 0 dla a € (0; 5), wiec funkcja d jest malejaca w przedziale (0; 5) i rosnapa w (5; +co).
Wobec tego w punkcie j[ = 5 funkcja d przyjmuje najmniejszi wartos6.
® Wymiary placu: ;I = 5, y = 50 : 5 = 10.
5.8 Graniastoslup, kt6rego wszystkee kraw?dzie majadfugos6 2, obu€tos6 2/i ( V(a) =f(3c2 -o3), a e ro", a-kraw€dzpodstawy ).
Rozwiazanie. ® cz -dlugos6 krawedzi podstawy, fa -dlugos6 wysokosci (cz, fo > 0).
a Obj?to§6 graniastosfupa V= # a2/7
® Wiemy, 2e 6cz+3fr = 18. Stqd /7 = 2(3 -cf), wiec obj?tos6 V mo2emy wyrazi6 za pomocazmiennej cz.
® Otrzymamy w6wczas funkcjQ V(a) = # a2 2(3 -cj), gdzie 4€ (0, 3)
Wz6rfunkcjivzapiszmywpostaciv(a)=f(3o2-fl3)
® Wyznaczany pochodnafunkcji v v'(ct) = ¥ (6o -3o2) Miejsca zerowe pochodnej: ai = 0 "; 3), c2 = 2
V'(a) > 0 dla a e (0; 2) i V '(cz) < 0 dla a e (2; 3), wi?c funkcja V jest rosnapa w przedziale (0; 2) i malejapa w (2; 3).
Wobec tego w punkcie cz = 2 funkcja V przyjmuje najwi?ksza warto$6.
® Obj?tos6 wybranego gramastosfupa. V(2) = ¥ (3 22 -23) = 2/i.

755
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, F30ZWIAZANIA
RACHUNEK PRAWDOPOD0BIENSTWA
6.1 a)24; b)720; c)9; d)990; e)56; i)70; g)870.

7!.2.3.4.5.617 -_70.
Rozwiazanie.c) #=#=9 d) i±:=±±:2i;:±±=990. e) 3#=#=56 f) g[=J# 7!.8.9
g) 2#=#=29 3o=87o.
6.2 a)(n+I)(n+2); b)n(re+2); c)4n2(2n-2)!

„ !. („ + 1) . (rz + 2) ri!+(n+1)! (n-I)!.n+ (ri-1)!.n(n+1) („-1)!.[„ + „(„+1)] =„2+2„.
Pozwiazanie. a) #= („+1)(„+2). b)
(„-1)! („-1)I („-1)!
c)(2n)!+(2n-1)!+(2n-2)!=(2n-2)!.(2z-1).2n+(2n-2)!.(2n-1)+(2n-2)!=(2#-2)!.I(2ft-1).2#+2n-1+1]=(2n-2)!.4#2.
6.3 a)35; b)190; c)17; d)1; e)I.
Rozwiazanie. a) 3#=#=35.
6.4 a)m=5; b)n=2; c)H=6; d)„e{2,3,4,5,6}; e)ne{2,3,4,5}.

n! (r,-2)!.(„-1)„ ("-1)„
Flozwiazanie. a) Zalozenia: #€ N i H22. 2.(n-2)! =1
2,.(n-2)i =
Rozwiazaniami r6wnania kwadratowego ±±j:2± = 10 sq liczby 5 1 4. Uwzgledniajac zalozenia, stwierdzamy, ze n =5.
(n+4)!.(H+5)(rz+6) (r2+5)(n+6)
b) Zalozenia. 7i€N (":6)=z#= 2.(„+4)! =-
(„+5)(J?+6) =28 saliczby 2 i -13. UwzglQdniajap zalozenia, stwierdzany, Ze #=2.
Rozwiazaniami r6wnania kwadratowego
„! („-3)! (n-2)(r}-1)# (ro-2)(7i-1)ft (n-2)(„-1)„ =20 sprowadzamy do po-

R6wnanie
c) Zalo2enia: "€ N i n23. 6.(„-3)! 6
3 !. („ -3) !
(;)=
staci n3 -3#2 + 2n -120 = 0. Jednym z rozwiazari r6wnania n3 -3n2 + 2n -120 = 0 jest liczba n = 6, zatem r6wnanie to mozemy zapisac w postaci
(n-6)(#2+3n+20)=0.Tr6jmiann2+3n+20niemapierwiastk6w,wiecjedynymrozwiapaniemr6wnanian3-3#2+2n-120=0jestn=6.
d)Zalozehiare€N"22.Za)many(:)=£±=[2±Zbioremrozwiapinnier6wnoscikwadratowe]¥<21jestpmedzial(-6,7)
Wiemy, 2e n e N i # 2 2, wi€c dananier6wnos6 spehiaja liczby 2, 3, 4, 5, 6.
e)Zalozenia#eN"22Liczba(:)jestdodathia,wi?cmozemyobiestronydanejnier6wnoscipormozycprzezliczb€3(Z),otrzymujap
nier6wno§6 3 (:)>2 (:) (:)=10 1 za) many (Z) =±±=:2± Zbioremrozwiapah nier6wnosci kwadratowej 30>(H-1)"estprzedzial
(-5; 6). Wiemy, Ze # € N i n 2 2, zatem szukanymi liczbami sa 2, 3, 4, 5.
6.5 a)30.26 (=780); b)10.18 (=180); c)10.8+20.18 (=440).

Rozwiazanie. Liczb€ par obliczymy stosujap regwf? mHoZcHrd, a w punkcie c) tak2e regwj€ dodawa#in.
a) W klasie IIIA jest 30 uczni6w, a w klasie Ills 26 uczni6w, wi€c wyboru pary mozna dokona6 na 30 . 26 sposob6w.
b) W klasie IIIAjest 10 dziewczat, a w klasie 111818, wiec wyboru pary mozna dokona6 na 10 .18 sposob6w.
c) Pare, w kt6rej jest maturzystka z IIIA i maturzysta z Ills mozna utworzy6 na 10 . 8, a pare w kt6rej jest maturzysta z IIIA i maturzystka
z Ills utworzy6 mozna na 20 .18. Zatem wszystkich par skladajapych sis z dziewczyny i chlopaka jest 10 . 8 + 20 .18.
6.6 a)5.5.5.5 (=625); b)5.4.3 (=60); c)|i4 (=|o).
Pozwiazanie. W rozwiazaniu wykorzystamy regzcz€ mHoZcHie.

a)Kazdywyrazcingu(cl,b,c.,d)moznawybra6na5sposob6w,wiecwszystkichcing6wjest5.5.5.5=54.
b) Pierwszy wyraz cingu (a, b, c) moina wyt)rae na 5 sposob6w, drugi na 4 sposoby (Go drwgl. wyraz ni.c moze kyc fok!. s% jak pi.erwszy),
trzeciwyrazna3sposoby(bofrzec!.wyrazm%s!.Gycr6Z#yodwyraz6wpi.erwszego!.dr%gz.ego),wi?cwszystkichcing6wjest5.4.3.
c) U W A a A 1. Jezeli hczby a i b sar6ine, to pary (cz, b) i (Z7, cz) sar62ne.
U W A a A 2. Dwuelementowe zbiory {a, b} i {a, b} sar6wne.
Zliczymy najpierw liczb? takich par (a, a), Ze 4, b € A i o± b. LiczbQ a mozemy wybra6 na 5 sposob6w, liczb? b na 4 sposoby. Zatem liczba
takich par jest r6wna 5 . 4, czyli 20.
Zauwainy, Ze r6inym parom (ci, b) i (b, a) odpowiadajeden dwuelementowy zbi6r {a, I?}, np. parom (1, 3) i (3,1) odpowiada ztii6r { I, 3 } .
Wobec tego liczba dwuelementowych podzbior6w zbioru A jest dwa razy mniejsza od liczby par (a, b), takich Ze cl, b € A i a ± b,
jest wiec r6wna 10.
156 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, FIOZW14ZANy4
6.7 a)63(=216)., b)# (=30); c)6l (=720), d)(:) (=15).
6.8 a)5.63(=1080)., b)1.63(=216); c)34 (=81); d)5.6.6.2(=360); e)4.3(=12).

F]ozwiazanie. W rozwiazaniu wykorzystamy rcgzize m#oZc#de.
a):tywf;?rzt;:]e5Cy6m6°Z:a=#aitcnzab:SP°S°b6W(Cyfrqtysl€C,V"!Cmozcbyac),kardakolejnacyfr?moznawybra6na6sposob6w,wi?cmozna
b) Liczba b?dzie wieksza od 4999, je2eli cyfra tysi?cy b?dzie 5 (pozostale cyfry moga bye dowolne). Zatem mo2na zapisa6 1 . 6 . 6 . 6 = 63
liczb wi?kszych od 4999.
C)Pa:I::Li::zb(,°z'eLc'y2ia3t'y::?5c}r:Lyef:::rzz;yes:gkjneLsetpna]rezpy=ey;st¥:goarz:::::;#L:§aarpda:zzysct:fjre:°3Ze3m¥.W3y:r3a4:natrzysposobywobectego
d) Cyfr€ tysi?cy mozna wybra6 na 5 sposob6w, cyfry setek i dziesiatek na 6 sposob6w, a cyfre jednosci na dwa sposoby (aby /I.czba byzcz
podz!.c/ncz przcz 5,jcj cy/rcz jccJnojc!. mws!. byc rc;wncz 0 /I/b 5). Zatem mozemy zapisa6 5 . 6 . 6 . 2 1iczb podzielnych przez 5.
e) Cyframi liczb sq: 2, 5 i dwie ,jedynki". Miejsce dla cyfry 2 mozna wybra6 na 4 sposoby, dla cyfry 5 na 3 sposoby, na pozostalych dw6ch
wolnych miejscach wpisujemy cyfr€ I. Zatem wszystkich liczb jest 4 . 3.
6.9 a)5.5.413 (=300); b)I.5.4.3(=60); c)3.3.2.2(=36); d)108.

Fòzwiazanie. W rozwiazaniu wykorzystamy regztz€ m#ozeHj¢, a w punkcie d) takze rcgwj€ doch!w¢„ie.
a) Cyfr? tysiecy mo2na wybra6 na 5 sposob6w (bo eyfrq tysz.€cy "!.c mo2c Z7yc 0), cyfr? setek tak2e na 5 sposob6w (bo cyficz sc/ck #z.c 7#o2c Z7yc
taka sam jak cyfra tysiecy, ale moze bye r6wra 0). cyfrQ dziesiay\ck na. 4 sposoby (bo must bye r6Zna od cyfr tysiecy i setek). a. cyfrQ jedno-
Sci na 3 sposoby. Mozemy wiQc zapisa6 5 . 5 . 4 . 3 liczb.
b) Liczba b?dzie wieksza od 4999, jezeli cyfra tysi€cy b?dzie 5. Zatem mo2na zapisa6 I. 5 . 4 . 3 liczb wi?kszych od 4999.
c) Do zbioru {0,I, 2, 3, 4, 5} naleza trzy cyfry nieparzyste i trzy parzyste, zatem cyfr€ tysi€cy i cyfr? setek mo2emy wybra6 na 3 sposoby,
a cyfr? dziesiatek i cyfr€ jedno§ci na 2 sposoby. Wobec tego mozemy zapisa6 3 . 3 . 2 . 2 liczb o danej wlasnosci.
d) Aby liczba by[ podzielna przez 5, jej cyfra jednosci musi by6 r6wna 0 lub 5. Mozemy zapisa6 5 . 4 . 3 . I liczb o r6Znych cyfrach, kt6rych
cyfrajednosci jest 0, oraz 4 . 4 . 3 .lliczb o r6Znych cyfrach, kt6rych cyfrajedno§ci jest 5. Zatem mozemy zapisa6 60 +481iczb podziel-
nych przez 5.
6.|0 a)34; b)24; c)24-2; d)34-[3.(24-2)+3] (=36).

Bozwiazanie.
a) Pierwsze zdjecie Twinky Winky mo2e w]ozy6 do jednej z trzech torebek - moze wi?c dokona6 wyboru na 3 sposoby. Wkladajap kazde
nastepne zdjecie, r6wniez mo2e dokona6 wyboru na 3 sposoby.
Korzystajap z rcgwfy in"o2c7".cz stwierdzamy, Ze teletubi§ moze rozmie§ci6 zdj?cia w torebkach na 3 . 3 . 3 . 3 sposob6w.
b) Ka2de z czterech zdje6 Twinky Winky moze wlo2y6 do jednej z dw6ch torebek, zatem wszystkie zdjecia moze rozmiesci6 na 2 . 2 . 2 . 2
sposob6w.
c) Cztery zdjecia mo2na rozmiesci6 w torebkach niebieskiej i Z6Itej na 16 sposob6w ¢ofrz pw#kr b)). W§r6d tych szesnastu sposob6w sa dwa
takie, Ze wszystkie zdj€cia znajda si? w jednej torebce. Zatem takich rozmieszczeh, Ze w czerwonej torebce nie rna 2adnego zdj?cie, a w nie-
bieskiej i 26Itej co najmniej jedno, jest 14.
d) I SPOS6B. Od liczby wszystkich rozmieszczeh ¢.cs/ !.cfe 81 ) musimy odjq6 liczb? takjch rozmieszczeh, Ze dokladnie jedna torebka jest pusta
0.csf I.cfe 3 .14 -zobczcz pw#kf c) ) oraz takich, 2e wszystkie zdj?cia znajduja sic w jednej torebce (scz 3 /czk!.c rozmz.cszczcni.cz).
Zatem Twinky Winky moze rozmie§ci6 zdjecia na 36 sposob6w.
11 SPOS6B. Twinky Winky mo2e wybra6 jedna z trzech torebek, do kt6rej wlozy dwa zdj?cia. Do wybranej torebkj mo2e wybra6 dwa zdje-
sposoby. Pozostale dwa zdj€cia moze rozmie§ci6 w dw6ch torebkach na dwa sposoby. Zdjecia moze wiec rozmie§ci6 na 3
(:)
sposob6w.
6.11 a)8! (=40320); b)7! (=5040); c)7! (=5040); d)4!.4! (=576); e)2.4!.4! (=1152); f)5.4!.4! (=2880).
F}ozwiazanie. Kolejne tory na biezni oznaczone sanumerami 1, 2 ,..., 8.
e) Jamajczycy musza wylosowa6 tory oznaczone tylko numerami nieparzystymi albo tory oznaczone tylko numerami parzystymi. Na 4! sposo-
b6w mozna rozlosowa6 Jamajczykom tory z numerami nieparzystymi, wtedy zawodhicy z Europy moga bye ustawieni na pozostalych czterech
torach na 4! sposob6w. Zatem takich mozliwych wynik6w losowania, Ze Jamajczycy pobiegna na torach 1, 3, 5, 7, a Europejczycy na torach
2, 4, 6, 8 jest 4!.4!. R6wniez 4!.4! jest takich wynik6w losowania, ze to Jamajczycy pobiegna na torach o numerach parzystych. Szukana liczba
wynik6w losowaniajest wi?c r6wna 2.4!.4!. f) Sprinterzy z Europy muszapobiec na torach oznaczonych numerami 1, 3, 5, 7 albo 2, 4, 6, 8
albo 1, 3, 5, 8 albo 1, 3, 6, 8 albo 1, 4, 6, 8. W kazdym z pieciu wylnienionych przypadk6w na 4!.4! sposob6w mo2na przyporzqdkowa6 tory
zawodnikom. Zatem liczba wszystkich szukanych wynik6w losowaniajest r6wna 2.4!.4!.
6.12 a) (23L) (=1330), b) (]32) (=220), c) (L22) (:) (=594); d) (L32)+(122) (;) (=8|4). e) (231)-(L32) (=iiio).
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA _ 157
Rozwiazanie. a) Do klasy IIIC uczeszcza 21 os6b. Nieistotna jest tu kolejno§6, w jakiej wybierani sa uczniowie, zatem liczba wybor6w trzech
os6b jest r6wna liczbie 3-elementowych podzbior6w zbioru 21-elementowego, czyli b) Liczba wybor6w trzech dziewczat jest
r6wna liczbie 3-elementowych podzbior6w zbioru 12-elementowego, czyli c) Nauczyciel rna dziewi?6 mozliwosci wyboru chlopca.
Do wybranego chlopca mo2e dokooptowa6 dwie dziewczyny na sposob6w. Zatem wszystkich tr6jek skladajapych si? z chlopca i dw6ch
(122)
dziewczat jest 9 d) Tr6jek skladajapych sic z samych dziewczat jest a tr6jek sk]adajapych sic z ch]opca i dw6ch dziewczyn
(,32)'
Zatem tr6jek, w kt6rych sa co najmniej dwie dziewczyny, Jest e) Liczb? tr6jek, w sklad kt6rej bedzie wchodzil
jest 9
(122) (132) +9 (]22)
co najmniej jeden chlopiec, otrzymamy odejmujac od liczby wszystkich tr6jek liczb? tr6jek skladajapych si? tylko z dziewczyn:
6.13 a)28.86; b)||.21.95; c)||.35.63.
F3ozwiazanie, a) Miejsca dla „piatek" mozna wybra6 na = 28 sposob6w. Na kazdym z pozostafych szesciu miejsc moze sta6 dowolna cyfra
I:.I
r62na od 0 i 5. Zatem wszystkich liczb o danej wlasnosci jest 28 . 86.

b) Zliczamy liczby, kt6rych pierwsza cyfrajest 5: wtedy druga „piatkQ" mozna umiesci6 na jednym z siedmiu miejsc, a na kazdym z pozosta-
Iych szesciu miejsc moze sta6 dowolna cyfra r6Zna od 5. Zatem wszystkich liczb z „piqtka" na poczqtku jest 1 . 7 . 96.
Zliczamy liczby, kt6rych pierwsza cyfra jest r6Zna od 5: pierwsza cyfra musi bye r6Zna od 0 i 5, wi?c many 8 mozliwo§ci wyboru, „piatki"
mozemy ustawi6 na 21 sposob6w, a ka2dym z pozostalych pieciu miejsc mo2e sta6 dowolna cyfra r6Zna od 5. Zatem wszystkich liczb
(2)
z cyfrar6Zna od 5 jest 8 . 21. 95. Wobec tego wszystkich liczb spelniajapych warunki opisane w zadaniu jest 7 . 96 + 8 . 21. 95 = 11. 21. 95.
c) Szki.c roz".qzcz#[.a. Liczb z ,jedynka" na poczqtku jest Liczb, kt6rych pierwsza cyfra jest r6Zna 1, many 5 (I) 63
(:) 64
Zatem wszystkich liczb o danej wlasnosci jest 35 . 64 + 5 . 35 . 63 = 11 . 35 . 63.
6.14 Np.1) a-zb!.6rpor(a,b)takich,Ze a,b€ Z i a±b. W6wczas |Ql =6.5=30.

2) a-zb!.6r dwwc/emenrowycfe podz6[.or6w z6i.or« Z. 1ub to sano kr6cej: Q= { {a, b}: a, b € Z i a±b }. W6wczas I S21 = (6 . 5) : 2 = 15.
6.T5=:;z3-¢Zobz';or„:r,Z::V:?:::t::\y)Cfo£`_gr6r°,rz?'wa;:aczfro:;`cC;QwC::,foa:,::%';:%6?ze]„u[:;::;ro°"kez:C%:6w:z=a!(fa','=);:':'=C2€[6Z"ubt°Sam°
6.T6XP={:ai;:!c6):':6:|y[:a2Z,a?':;C[!¥,6cwe(i'o6,'£)};ak#6'wZ:zaa=,{±i,2=246}167Ce{07R}1ubtosamoke6cej
6.17 a)1,2,3,4,5,6; b)2,4,6,8,10; c)7,8,9,10., d)2,4,6; e)1,2,3,4,5,6,8,10.

Rozwiazanie.
c) A = { 1, 2 ,..., 6}, zdarzenie A` jest zdarzeniem przeciwnym do zdarzenia A, wi?c zdarzeniu A' sprzyjaja zdarzenia elementane 7, 8, 9,10.
d)ZdarzenieAn8poleganaw)ifoso"[raI.%Ji.czbypa7z)iscej;cerei.ejsze/.od7.ZdarzeniandelementamymisprzyjajacyndzdarzeniuAn8sa2,4,6.
e) Zdarzenie A uB polega na ttJ)lfoso"rre!.w Jjczdy, k!o'ra jest mm.ejsza od 7 Jwb jesf pang)isfa. Zatem zdarzenia elementarne, kt6re sprzyjajq
zdarzeniu A u 8, to I, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10.
6.18 a)8; b)8; c)208; d)1; e)15.
Plozwiazanie.
a) Zdarzeniami elementamymi sprzyjajapymi zdarzeniu A satakie cingi (cz, b, c), Ze kazda z liczb a, b, c jest r6wna 5 lub 6.
Zatem zdarzeniu A sprzyja 2 . 2 . 2 zdarzeh elementarnych.
b) Zdarzenie 8' jest zdarzeniem przeciwnym do zdarzenia 8, polega wiec na w)pedre!.€cl.w za ftazdym razem Jfozdy podzjez#ej przez 3.
Z:taer:eT][cazTae;es:yesni=hyzmd[£P:Zy:,a:iceyn=i#hz::::y:;jsap%;#ez::i:n(I:'g',Cj);s:ero¥warndaazL;CZ2,a;zG;I:J,e;:i€W8na3ùb6.
C)*:eziayyzsez|SBTic±8Zd(:rozbe:c:1;:„ekn,t:#yczhat(ec#BW,Sgs6'3k`=|£`,Tfw2ia6':.8C±fz5[8Cfeizca.b)CE{1.2i3"6}Hestr6wna63
cl) Zdrz;eThe Arno I pofega TLa wypadniQciu za haedym razem liczby podzi.elnej ?rz?z 3:fit.bra je`st wicks?? o,d ,:. cayri wypalnieciu trz.y racy
szes'cjk oczeft, wiec jedynym zdarzeniem elementamym sprzyjajapym zdarzeniu A n 8' jest zdarzenie (6, 6, 6).
e) Zdarzeniu A u 8' sprzyjajq te zdarzenia elementame, kt6re nalezado zbioru A lub do zbioru 8'. Jedno zdarzenie (zderzen..e (6, 6, 0 ) nalezy
do zbioru A i do zbioru 8', wiec I A u 8' I = I A I + I 8' I -i = 15.
758 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl , F30ZWIAlzAN IA
6.19a)±; b)i*; C)i3i; d)|%.
Flozwiazanie. Zbi6r zdarzeri elementamych: a = ( I, 2, 3, ..„ 150}. Liczba wszystkich zdarzeh elementanych: I Ql = 150.
a)A-zdarzemepolegajapenanyJosowaH!.w#czdypodzz.e/He/.preezl0.A={10,20,.,150},wl?clAl=15.P(A)=#=E:=k
b) 8-zdarzeniepolegajapena vyJosowa#!.k JI.czdypodzl.eJree/.praez4 8={4, 8,. ,148}, wi€c 181=#=37. P(B)=#=#
c) C - zdalzerie polegajace na vyJosowaHI.I( Jz.czdy podzl.eJ#cjpngez 10 Jprzez 4.
Zatem zdarzenie c polega na vyJosowanl.w Jfczdypodzz.cJ"e/.przcz 20 C= {20, 40, . ,140}, Wl?C I cl =7. P(C)=# =Tk
d) D - zdarzenie polegajape na nyJosowa#i.w Jz.czby podzz.eJ#ejprzcz 10 Jztb przcz 4.

Zdarzeniu D sprzyjaja te zdarzenia elementarne, kt6re nale2a do zbioru A = { 10, 20 ,..., 150 } 1ub do zbioru 8 = ( 4, 8 ,..., 148) .
Jest7liczb,kt6renalezadozbioruAidozbioruB (zobaczc)),wiQc lDl = IAI +IBI-7= 15+37-7=45. P(D)=i#=£
6.20a)+; b)i-., c)i-; d)#; e)#.
Flozwiazanie. Mozemy przyja6, Ze zbi6r zdarzefi elementarnych r2 jest zbiorem trzywyrazowych ciag6w (cz, G, c) takich, 2e a, G, c € { 1, 2 ,..., 7 } .
Liczba wszysthich zdarzeh elementamych: I a I = 7 . 7 . 7.
a) A -zdarzenie polegajape na otrym¢#i.k JJ.czdy podzz.efroej pHez 5. Aby otrzymana [iczba byla podzielna przez 5, pierwsza i druga z wylo-
sowanychcyfrmozeby6dowolna,atrzeciftmusiby65 Zatem lA!=7 71 P(A)=#=#=+.
b) 8 - zdarzeme polegajape na otrym¢#z.z{ Jfozdy pang)rsfej. Aby otrzymana liczba byla parzysta, pierwsza i druga z wylosowanych cyfr mo2e
by6dowolna,atrzeciacyframusiby6 2 albo 4 albo 6. Zatem 181=7 7 3 P(B)=#=#=+.
c) C -zdarzenie polegajape na otrym¢#z.Lf /I.czdy w!.€kszej od 300. Aby otrzymana liczba byia wi?ksza od 300, pierwsza z wylosowanych cyfr
musiby6wi?kszaod2,adrugaitrzeciamozeby6dowolna Zatem lcl =5 7 7 P(C)=#=#=+.
d) D -zdarzenie polegajace na otr}ma!#i.zi Jfozby w[.€kszej od 350.

Liczb wiekszych od 350 i takich, kt6rych cyfra setekjest 3, jest I. 3 . 7 (bo p!.crwszq z wy/osowo#ycfr cy/r mwsz. byc 3, dr#gq 5 a/Z7o 6 a/bo 7,
a trzeciq. mo2e bye kazda cyfra).
Liczb wiekszych od 350 i takich, kt6rych cyfra setek naledy do zbioru {4, 5, 6, 7 } jest 4 . 7 . 7.
Zatem IDI=13 7+4 7 7 = 7 31 P(D)=ifi=#=j}
U W A a A. Obliczajap I D I stosowali§my zar6wno rcgwz€ in"o2cm.cz, jak i rcgwJ€ dodczwcz7%.cz.
e) E - zdarzenie polegajape na off:z}tma!#;I. Jfozby podzz.eJnej pngez 4. Otrzymana liczba trzycyfrowa b?dzie podzielna przez 4 wtedy i tylko
wtedy, gdy podzielna przez 4 bedzie liczba dwucyfrowa, kt6rq dostaniemy po skresleniu cyfry setek liczby trzycyfrowej.
Wypisujemy wszystkie liczby dwucyfrowe podzielne przez 4, kt6rych cyfty saze zbioru { I, 2 ,..., 7}: 12,16, 24, 32, 36, 44, 52, 56, 64, 72, 76.
Liczb tychjest ll, wiQc lEI=711. P(E)=i£[ =#=#.
6.21a)+; b)+; c)+; d)i; e)i.
Fòzwiazanie. Mozemy przyjq6, 2e zbi6r zdarzeh elementamych Q jest zbiorem trzywyrazowych cing6w o r6Znych wyrazach nalezacych
do zbioru { 1, 2 ,..., 7}. Liczba wszystkich zdarzeh elementamych: I Ql = 7 . 6 . 5.
a) A -zdarzenie polegajape na otrz)Jm¢„z.zt Jz.CZZ)}r podzz.eJHej przcz 5. Aby otrzymana l]czba byla podzielna przez 5, trzecia z wylosowanych musi
bye 5. Zatem pierwsza cyfra nie mo2e bye 5 (mczmy wz.€c cJo w}'Z}orw 6 cyf), a druga nie mo2e bye r6wna 5 i nie moze bye taka, jak pierwsza
lAl 6.5.1 I
cyfra (»£¢my w!.€c do wyborw.5 cyfi). Wobec tego I A I = 6 . 5 .I. P(A)
ffl = 7- = 7 .
b) 8 - zdarzenie polegajape na otrz)7ma#!.w /I.czby parayscc/.. Gdybysmy parzyste liczby trzycyfrowe o r62nych cyfrach nale2apych do zbioru
{ 1, 2 ,..., 7} zapisywali „od kohca", tzn. najpierw zapisujemy cyfr? jednosci liczby, nastepnie cyfre dziesiatek i na kohcu cyfr€ setek, to cyfr€
jednosci mozemy wybra6 na 3 sposoby (cy/rqjcd„os'cz. moze kyc 2 /wb 4 /wb 6), cyfr? dziesiatek na 6 sposob6w (bo cy/ry mt6szq by6 r6Z"c),
a cyfrg setek na 5 sposob6w. Utworzylibysmy w ten spos6b 3 6 5 liczb parzystych zatem lBl=3 6 5 P(B)={§i =#=+
6.22a)i; b)±; C)k; d)±; e)+; f)iT.

Bozwiazanie. a -zbi6r permutacji zbioru 1 i-elementowego. I a I = 11 !
Przyjmijmy, Ze kolejne riejsca w kolejce ponumerowane sq numerami od i do 11.
a) Pierwszftosoba w kolejce mogla bye jedna z szesciu dziewczyn, pozostale 10 os6b mozna bylo ustawi6 na 10! sposob6w.
zatemlAI=610' P(A)=#=#=#=f
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZWIAZANIA 759
b) Dziewczynki na poczatkowych sze§ciu miejscach mozna by]o ustawi6 na 6! sposob6w. Na pozostalych pi?ciu miejscach chlopcy mogli
6!.2.3.4.5 1
ustawi6si€na5l sposob6w Zatem lBl=6!.5! P(A)=#=#=
6!.7.8.9.10.11 =i6Z.
c) Dziewczynki musialy stanq6 na miejscach 1, 3, 5, 7, 9,11. Na wymienionych sze§ciu miejscach mogly ustawi6 si? na 6! sposob6w. Na pozo-
stalychpiQciumejscachchlopcymogliustawi6si€na5'sposob6w.ZatemlcI=6'.5'P(O=#=#=ik
d) Dziewczynki musialy stanq¢ na lniejscach I -6 lub 2 -7 lub . . . rub 6 -11. Miejsca w kolejce dla dziewczynek mo2na wi€c bylo wybra6 na 6
sposob6w. Je2eli wybrane zostaly miejsca, na kt6rych mialy sta6 dziewczynki, to mozna je bylo ustawi6 na wybranych miejscach na 6! sposo-
b6wchlopc6wmoznawtedybyloustawi6napozostalychpiQciumiejscachna5lsposob6wzatemlDl=66!5IP(D)=#=#=±
e) Miejsca w kolejce dla Hani i Marcina mo2na bylo wybra6 na 10 sposob6w (m[.cjsca 1, 2 /wb 2, 3 J#b . . . /%G 10,11). Hania mogla sta6 bezpo-
§rednio przed Marcinem lub Marcin bezpo§rednio przed Hania, wi?c t€ dw6jk€ dzieci mozna byto ustawi6 na 2 . 10 sposob6w. Je§li Hania
i Marcin stan€li na sasiednich miejscach, to pozostale 9 os6b moina bylo ustawi6 na pozostalych dziewi?ciu miejscach na 9! sposob6w. Zatem
lEI=210 91=2101. P(P=#=#=±.
i) Miej`sca w kolejce dla Hani i Marcina moina bylo wybra6 na 5 sposob6w (m!.ejsca 1, 7 /wb 2, 8 Jwb . . . Jwb 5,11). Haliia mogla sta6 blizej
poczatku kolejki niz Marcin lub Marcin m691 sta6 blizej poczatku kolejki niz Hania, wiec t? dw6jk€ dzieci mozna bylo ustawi6 na 2 . 5 sposo-
b6w. Je§li Hania i Marcin zajQli odpowiednie miejsca, to pozostale 9 os60 mozna bylo ustawi6 na pozostalych dziewieciu miejscach na 9!
sposob6w. Zatem lEl=2 5 91=10!. P(I)=#=i¥=±.
6.23a)i; b)#; c)#; d)#.

Rozwiazanie. Przyjmujemy, Ze zbiorem zdarzefi elementamych a jest zbi6r 5-elementowych podzbior6w zbioru 10-elementowego. Liczba
10 10! 5!. 6.7.8.9.10
wszystkich zdarzeh elementamych: I f2 4 . 7 . 9.
5 3T3T 5! .2.3.4.5
a)A -zdarzenie polegajace na wylosowanlu piQclu kul blalych. lAI = (§) =6 P(A)=# =ii3 = jz
b) 8 -zdarzenie polegajace na wylosowaniu dok]adnie czterech kul bialych. 8,-(:) (:)-3 5 4. P(B,-#-#-i
c) C -zdarzenie polegajape na wylosowaniu co najrmiej czterech kul bialych. Zauwazmy, 2e C =A u 8 i A r.B = @ ¢arrz p%nkty a) i b)).
Zatemp(C)=P(A)+P(B)=±+i=#.
d) D -zdarzenie polegajape na wylosowaniu co najmniej jednej kuli bialych.
ZdarzeniemprzeciwnymdozdarzeniaDjestzdarzenieA®aJrzpwnkfa))Zatemp(D)=l-P(D')=1-P(A)=l-±=#
6.24 i.
Rozw.iqzar`.ie. A -zdarzehie „wyrzucono nieparzystq lic7~bQ oczeK' , 8 -zdalzenie ,.wy_rzuco?.o liczbe oczek. wi€ks7=q od 3.: .
Wtedy zdarzenie A r\B polega na wyrzuceniu nieparzystej i wi€kszej od 3 liczby oczek, czyli na wyrzuceniu pi?ciu oczek.
Nalezy obliczy6 prawdopodobieristwo warunkowe P(A /8) zajscia zdarzenia A pod warunkiem, Ze zaszlo zdarzenie 8.
Zgodnie z definicjaprawdopodobiehstwawarunkowego p(A|B)= # P(B)=+, P(Ar`B) =+, wiec p(A|B)=+ :+=+.
6.25 i.
Ftoz".ia:zar\.è. A -zdtxlzc"e „otrzymano pare lic7~b, kt6rych iloceyn jest parz:ysoy' . 8 -z;dzITzeriie „suma wylosowanych lic7~b jest parzysta" .
A r\ 8 -zdAIz.en:ie „surra i iloczyn wylosowanych liczb sq part;yste" .
a-zbi6rpar(a,G)takich,Zea±b i a,G€{1,2 ,..., 7}.181 =3.2+4.3=18, IArlBl=3.2=6.
|Ar`B| |Bi lAr\Bl 6 1
P(A I 8)
FT:TFT=IT=iT=3
6.26 0,76.
Rozwiazanie. Prawdopodobiefistwo tego, 2e gasienica zginie po pierwszym lub po drugim
spryskaniudrzewek,obliczymyzwykorzystaniemdrzewa:fa+fa.£=#=E.
760 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, ROZWIAZANIA
6.27 E.
F]ozwiazanie. I SPOS6B. JJi -zdarzenie ,z %my Ui wyJosowci#o kMJ€ sreGr73q", fJ2 -zdarzenie ,tz %my Ui wyJosowa#o k%J€ zfo!q",
ZdarzeniaJJi izJ2speiniajawarunki: fJinzJ2=©, fJiuH2=Q, P(Hi)=+>0, P(JJ2)=+>0.
A -I,dAIzehie ,i urmy U2 wylosowano kul€ ztotc{' .

prawdopodobiehstwo zdarzenia A ot)liczymy, korzystajap z tw. o prawdapodoz)I.efestw!.c cofkow!.tym: P(A) = P(A I Hi) . P(Hi) + P(A I fJ2) . P(H2).
P(A|JJi)=?,P(A|H2)=?,wobectegop(A)=?.+i.?=¥.
EiiiiiE
11 SPOS6B. Oznaczenia zdarzeh takie, jak w / sposob!.a.
Zadanie rozwiapujemy wykorzystujac drzewo. Obliczamy prawdopodobiehstwo
wylosowaniazumyu2kulizlotej:P(A)=+.?+?.+=¥.
6.28 a)P(B)=0,7; b)P(Ar\B)=0,2; c) P(A\B)=0,2.

y\y\
A|JJi A'|Hi A|fJ2 A'|H2
Rozwiazanie. a) Wiemy, Ze P(B)+P(B')= 1, wi?c P(B)= 1 -P(B') = 1 -0,3 =0,7.

b) Ze wzoru P(A u 8) = P(A) + P(B) -P(A n 8) wyznaczamy
P(A fl 8): P(A rl 8) = P(A) + P(B) -P(A u 8). Zatem P(A n 8) = 0,4 + 0,7 -0,9 =0,2.
c) I SPOS6B. P(A\B) = P(A) -P(A nB) ®czJrz ays.). Z punktu b) many P(A rl 8) =0,2.
Zatem P(A \8) = 0,4-0,2 = 0,2.
11 SPOS6B. P(A \8) = P(A u 8) -P(B) = 0,9 -0,7 = 0,2.
6.29 P(A)-i, P(B)-i.
F}ozwiazanie. Wiemy, Ze A r` 8 = a i A u 8 = a, wiec zdarzenia A i a sa zdarzeniahi przeciwnymi, a to oznacza, 2e P(A) + P(B) = 1.
Wprowadzmyoznaczenie:p=P(A).W6wczasp(B)=1-p.Wiemy,Zep(1-p)=±.Rozwiazaniamitegor6wnaniakwadratowegosaliczby
p=+ orazp=£. Jeslip=+, top(B)=1-p=£, ajeslip=+, top(B)=+.
P(A)>P(B),wiecp(A)=£,zasp(B)=+.
6.30
Pozwiazanie. a)P(A)=l-P(A')<1-i-=7. b)A'c=A'uB,wi?cP(A'uB)>P(A')2i-=#>#=?.
c)ArlBCA,wi€cP(AnB)SP(A)S7=#<%=£.
6.31 0,5.
F\ozw-iapzari-ie. P(A' r` 8) = P(A\ 8) = P(A u 8) -P(A) ®atrz rys.).
Zatem p(A' rl B) = 0,7 -0,3 = 0,5 .
6.32 a)Sredniaarytm.: 5, mediana: 5; b) §redniaarytm.: 4, mediana: 3; c)Sredniaarytm.: 4,5, mediana: 3,5.

2+3+4+5+6+7+8
Plozwiazanie. a) Srednia arytmetyczna:
¥=5. Jezeli zestaw danych liczbowych jest uporzqdkowany niemalejaco
(Jz". ka2dcz „asJep#a /I.cz,bo w zcsJczwi.c #z.e /.cf/ m#z.cjJzo od paprzcc7nz.ej) i liczba danych jest nieparzysta, to mediana tego zestawu jest liczba
§rodkowa w zestawie. Srodkowaliczbaw zestawie danych 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 jest 5.
1+2.2+3.3+2.4+6+8+2.9 54
c) Srednia arytmetyczna:
12 fE = 4,5. Jezeli zestaw danych liczbowych jest uporzqdkowany memalejaco i liczba
danych jest parzysta, to mediana tego zestawu jest §rednia arymetyczna dw6ch §rodkowych liczb w zestawie. Porzqdkujemy niemalejaco
zestaw danych: I, 2, 2, 3, 3, 3, 4, 4, 6, 8, 9, 9. Medianajest Srednia arytmetyczna liczb 3 i 4: ±±4 = 3,5.
6.33 a=6.
I+2+2.3+2.4+7+a = 3,75, stqd 24 + cz = 30. Zatem a = 6.
Rozwiazanie.
6.34 a)a=9,b=16; b)cz=4,b=5.
Rozwiazanie. a) Wiemy, Ze 22jif±i = 8 i £E£ = 7. Rozwiztzaniem tego uk]adu r6wnahjest para liczb a = 9 i b = 16.
6.35 63lata.
Pozwiazanie. Oznaczenia: a, b, c, d, x -wick odpowiednio matki, ojca, pierwszego dziecka, drugiego dziecka, dziadka.
a+b+C+d^.
= 23,_L_.
stqd_ cz. +,_G .+ c_ + .d =_,92. r`^ a+b+C+d+X
31, stqd (cz + b + c + d) + I = 155.
45
Podstawiajap do ostatniego r6wnania w miejsce sumy a + b + c + d liczb€ 92, otrzymujemy 92 + I = 155, stad I = 63.
6.36 Mediana: 1, §rednia arytmetyczna: I,6.

Rozwiazanie. Zestaw danych sklada sic z 251iczb: 0, 0, 0, 0,1,i,1,I,I,I,1,I,1, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 3, 3, 3, 4, 4.
Srodkowa liczbq w uporzqdkowanym niemalejapo powy2szym zestawie danych jest 1, wiQc jest to mediana tego zestawu.
0.4+1.9+2.7+3.3+4.2 40
Srednia arytmetyczna: 1,6.
25 25
6.37 a)4,8; b)4,3
2.0,2 + 5.0,7 + 9.0,1 _ 4,8 2.5+5.3+9.2 43

Rozwiazanie. a) aw 4'8; b) Jw 4,3.
0,2+0,7 +0,I 1 5+3+2 10
6.38 Rocznik 1995 (Bordcczur l991: 9,1; Bordcczur l995: 8,8).
6.39 a) Wariancja +, odch. stand.: f, b) warianc]a 2,25, odchyleme standardowe: 1,5.
Rozwiazanie. a) f=3. o2=2Z±±Z±±Z±4i-32=¥-9=+, stad o=f
6.4o Jf (--o,82,
F]ozw|qun|o. a) 5 = 150.0+4cO.112+£5°.2+loo.3 =i38 =Z. a

2 150.02+400.12+550.22+loo.32 -(i)2=f%-£=+, stqd o=/=.
1200 1200
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI I ROZWIAZANIA DO ZADAN MATURALNYCH
PLANIMETRIA
1. 3JZ.
2, 1 cm2.
F!ozwiazanie. Pole tr6jkata obliczymy, korzystajap ze wzoru P = 0,5czbsiny.
Obliczamy miar? kata miedzy ramionami tr6jkata: 180° -2 . 750 = 30°. Obliczamy pole tr6jkata: P = 0,5 . 2 . 2 . sin30° = 0,5 . 2 . 2 . 0,5 = 1.
3. 15 cm.
4.3.
6. 2Ji.
Wskaz6wki. I SPOS6B. Srodkowa tr6jkita prostokatnego poprowadzona z wierzchoka kata prostego jest dwa razy kr6tsza od przeciwprostokatnej.
11 SPoS6B. Skorzysta.i z tw. o odcinku tqczqeym Srodki bok6w tr6jhata.
7.a'2¥ b'#
Pozwiazanie. A -dfugos6 wysoko§ci poprowadzonej do podstawy.
fe2+22=82,stqdfo=2IT3.obiiczamypoletr6jkataABC:P=+.4.2Ji3=4\rfe.
a) Skorzystamy ze wzoru na pole tr6jkata p = + r(a + b + c), gdzie rjest dhigoscia promienia okr€gu wpisanego w tr6jkat.
4Ji3=+r(4+2.8),stqdr=2E
b)Skorzystamyzewzorunapoletr6jkitap=#,gdzieRjestdlugosciapromieniaokreguopisanegonatr6jkapie.
4jT5=4#,stedR--j%
762
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA
8. ±2aJi .
2r
9. Podstawa:
tg(45o_+c¥) - --~--I-I tg(45°-+cr).sinc¥
F}ozwiazanie. IZABcl = 90° -a, S jest punktem przeciQcia dwusiecznych kat6w tr6jkata,
wiQclzABsl=45°-+¢. E=tg(45°-+o), stqdo=

tg,45O-ier,
2r r = IAcl = lBcl.
Zatem IABl =
tg(45O-ier, # =sincx wi?c b= # tg(450-+c¥).sincy
AaaB
•o.a'2¥ b'#.
Pozwiazanie. fo -dhigo§6 wysoko§ci poprowadzonej do podstawy.
fo2+22=82,stqdfo=2/r3.obliczamypoletr6jkataABC:P=+.4.2`113=4/13.
a)Skorzystamyzewzorunapoletr6jkatap=+r(a+b+c),gdzierjestdhigosci|promieniaokrQguwpisanegowtr6jkat.
4JB=+r(4+2 8), stqd r=2E
b)Skorzystamyzewzorunapoletr6jkatap=#,gdzieRjestdlugosciaprolnieniaokI?guopisanegonatr6jkapie.
4JT35=4=#,staydR=j%
11. 4Ji3.
F}ozwiazanie. a -dhigos6 podstawy, 2a -dfugos6 ramienia. Wyznaczamy dlugo§6 fe wysokosci tr6jkata poprowadzonej do podstawy, korzy-
stajac z tw Pjfczgorczsfl. fr2=(2a)2-(0,5fl)2=¥o2, stad fe=¥a Pole tr6jkata. P=+afe=+a ¥¢ =Ea2 =25 Stqd¢=#
Wyznaczamydlugo§6rpromieniaokr?guwpisanegowtr6jkatp=+r(2o+2a+a)=+r.5a=25,stqdr=#=4\ì3
12. 2cosc[(I-cosor) [=fg¥sin2¢].

C
\3.2.J35.
Flozwiazanie. Punkt S jest Srodkiem okregu opisanego na tr6jkacie ABC, wiec odcinki SC i SB sa prohieniami
tego okr?gu. Zatem I SB I = 5jr.
Z tw. P!.fcigorosa dla tr6jkata PBS (3;¥)2+ 22= (5;r)2. Stad x=0,5, a I PC| = 8x=4.
Z tw. Pz.Jogorasa dla tr6jkata PBC Z72=42 + 22. Stqd G = 2J3.
4. ?fl.
Rozwlazanie ILDl= + |CD|=+ ¥=# Wtr6jkapieDBHg¢=i±3i=¥=£
wtr6]kapreAMK`gco°=%=fr3,stqd®h=xh3.Wtr6]kapieMBKtga=f==±.
Stqd ® 2fe= (fl -I)Ji. Rozwiapaniem ukladu r6wnah a i ® jest para liczb x=+a i fe
=¥a
Wtr6jkapieAMK £=cos60°, wi€cd=2x=?a.
Z' sin a
15.
sing `
Rozwiazanie. Tr6jkqt BCsjest r6wnoramienny, odcinek SC zawiera si? w dwusiecznej
kata ACE, wi€c y= 0,5c¥. 4= 180° -(c¥+ 7) = 180° -1,5c¥. Z tw. sl.72%s6w dla tr6jkata BDC
b lDBl
stqd|DB|= bsinc¥ =jzfiEj£
sin(1800-I,5c¥) slncy sin(i8o°+5c¥) sinl,5cr.
JB
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA 1 §?
16. 2JTi5.
Fòzwiazanie. Oznaczenia: 2o, fe, 7., ji -dhigosci odpowiednio podstawy, wysokosci poprowadzonej do podstawy, promiema okr€gu wpisanego,
promeniaokr€guopisanego.WyrazimyriRwzalezno§cioda.fe2+o2=(4¢)2,wiecfe=a`/i?.Poletr6jkatap=+.2¢.a`/I?=¢2`/I?.
Zewzor6wnapoletr6ikapap=+r(a+6+c),P=#izr6wnoscip=o2/I?otrzymujemyr=fiR=±=g
Wlemy,zeff+¥=1lstqdo=/i?,wiecpodstawamadfugo§62JTi.
+i. Ji2-|.
F}ozwiazanie. W tr6ikapieABL #= sin4, w tr6ukapie KBC ¥ = tg4 #=cos4, wi?c cos4 =#.2#=# Musimy teraz znalez6
warto§6 ilorazn # Zjedynki trygonometrycznej (k)2 +(k)2 --L Por\iewan a2 = hH, wiQc #+i (#)2 --L Otrzymali§rny r6wnanie
kwadratowe + (#)2 +# -1 = 0, w kt6rym niewiadomajest iloraz #. Dodatnim rozwiazaniem tego r6wnania jest liczba 2(`/Z -1), zatem
cosp=+.k--+.2(Ji2+)=Ji2-+.
18,10. 19. 30. 20. i.
Pozwiazanie. cz, b -dfugosci przyprostokqtnych, c -dlugos6 przeciwprostokatnej tr6jkata prostokatnego.
Musimy obliczy6 wartos6 iloczynu £.+, czyli wartosc wyrazenia ±; Wiemy, ze zachodzi r6wnos6 5 +a6 =£;P Dzielap obie strony
c-
tej r6wno§ci przez ic2, otrzymujemy Z =#.

``J'
24.
'-L
Flozwiazanie. ICBl = 2fi, gdzie A prouleh okr?gu opisanego na tr6jkacie ABC. \ Sx
`--` -`` `---` .```
AKBS = ABLS, wi€c lKBl = lBLl = jr, AMSC = ASLC, wiec lMcl = ILCI = y.
Zatem:¥+y=2R. IABl+IAcl =2r+I+y = 2r+2J?. r
A r K X 8
b(a+b)
25. a(aa2++bb)2 '
J='
Wskaz6wka. Shorzysta:I z tw. o dwusiecz:nej kq!ta [r6jkqta .\ z tw. Pitagorasa.
26, JT.
F}ozwiazanie. cz, G -dfugosci przyprostokatnych, c -diugos6 przeciwprostokatnej. Wiemy, Ze a+G= `/i + `ì -c i oZ7= 1.
c2__a2+b2__ta+by2_2ab=i(|53+jfs)_c+2_2.L=(h+fe5)2_2.(h+fas).c+c2-2.stayd2.(fr3+Ji5).c-_(h+fas)2-2.
6+2jTi5 2f i3tf e3+ J3-) -- \ -:
Zatem c-
2`(h3 + J55) - 2.(h3 + J€S)
27. 0,6 lub 0,8.
28. #fe.
Rozwiazanie. a, G -dfugo§ci przyprostokatnych, c -dfugo§6 przeciwprostokatnej.

Wiemy, Ze a fl + 6 = 5fe -c. Pole P tr6jkqta: P =0,5cib i P =0,5cfe, stqd ® g± =cfr. Korzystajap z tw. PI.fogorasa oraz 0 i ®, otrzymu-
jemyc2=a2+b2=(„+6)2_2g!=(5fe-c)2_2cfr.R6wnos6(5fe-c)2-2cfr=c2sprowadzamydopostaci25fe2=12cfr`Stqtlc=#fe.
29. J¥
Wskaz6wka. Uzasadnij, Ze odleglo§6 punktu p od boku Acjest r6wna +. I Bc I, a od boku Bc r6wna jest +. I Ac I .
30. 300. 32. 123,4cm. 33. loo. 38. 3o°, 6oo, 9oo.
764 ODPOWI EDzl , WSKAZ6WKI , FIOZW14ZANIA
39.
Rozwiazanie. Z n!.ere;wnos'c!. fr6jkez/cz mamy x +y >a i }' +z >Z7 i z +x >c. Dodajac
te nier6wnosci stronami otrzymujemy nier6wnos6 2r + 2)I + 2z > cz + b + c, a po podzie-
leniu obu stron otrzymanej nier6wnosci przez 2, dostajemy I +y + z > 0,5(a + b + c).
{,
ao. 3(2,J53 -3,).
42. # ,ub #
Flozwiazanie. Ozn. c -dlugos6 trzeciego boku. cy -miara kqta tr6jkata le2apego naprzeciwko boku o dhigosci j3v5.
Z tw, sinus6w Jil = 2R. Stad sino=¥, zatem ¢=60° 1ub o= 120°.
Sln er
Jezelier=60°,toztw,ko"ws6w3R2=c2++R2-2c.+A+Otrzymaner6wnaniesprowadzamydopostaci2c2-cR-¥R2=0.
R+3`r5€5R
Dodatnim rozwiazaniem tego r6wnania jest c =
4
Jezeli¢=120°,toztw,ko"#ws6w3R2=c2++R2-2c+R(-+)Otrzymaner6wnaniesprowadzamydopostaci2c2+cR-¥R2=0
-R+3J35R
Dodatnim rozwiazaniem tego r6wnania jest c =
4
43.
Wskaz6wka. Odcinek KS jest Srodkowa tr6jkata ABjf, a odcinek LS §rodkowa tr6jkata AB£.
44. IBcl=8.
Pozwiazanie. Oznaczenia: lBa =2x, lzABcl = 2Ci.
Z tw. cos!.##s6w dla tr6jkata ABC: ® 36 = 16 + 4£ -16x . cosCi.
Z tw. cosi.#ws6w dla tr6jkata ABA': ® 10 = 16 +x2-8x . cosCi.
Mnozap r6wnanie ® przez -2 i dodajap stronami otrzymane r6wnanie i r6wnanie ®, dostajemy 32 =2x2. Stqd 2;¥= 8.
45. 84.
47. 3oo, 6oo, 9oo.
F}ozwiazanie. Tr6jkat AScjest r6wnoramienny, wi?c lKsl = +a. Odcinek CS zawiera sic w
dwusieczne] kata KCB, zatem i = 4:££ = + (z tw!crdzc#!.a o dwwsj.ccznc/ kq/a /ray.kc{/a).
i = cos2or, stad 2Ci = 60°. Obliczenie miar kat6w tr6jkata jest teraz natychmiastowe:
lz4CB| =3c¥=90°, |ZRAC| =90°-cy=60°, |ZKBC| =9o°-2c¥=3oo. aaB
49. f.
Wskaz6wka. Skorzystaj ze wzoru na pole tr6jkata P = 0,5czbsinCi.
5o. 4f
51.
Wskaz6wka. Narysuj odcinek A4P r6wnolegly do AB taki, Ze P€ BC i poszukaj tr6jkat6w przystajapych.
52. b(a+b).
Wskaz6wka. Zobacz zadanie 37.
54.
Fòzwiazanie. Danq zaleznos6 zapiszemy w postaci 2cosc¥cos4= I -cosy i przeksztalcimy r6wnowaznie korzystajap z r6wnosci:
c¥+4+y= 7, cos[%-(cy+®] =-cos(er+A, cos(c¥+®=cosc¥cos4-si"sin4, cosc¥cos4+sinc¥sin¢ =cos(c¥-A.
2cosc¥cos4=1-cosy a 2coscycos4=1-cos[%-(cy+®] a 2coscycos4=l+cos(cy+A a
2cosc¥cos¢=1+coscycos4-sincysin4 a coscycos¢+sinersin4=1 a cos(cy-®=1 a cy-4=2kff, gdziek€C.
Katy c4 4 saz przedziafu (0; ¢, zatem c¥-4= 0, czyli kay a 4 sar6wne. Je7.eli dwa katy tr6jkqta sar6wne, to tr6jkat jest r6wnoramienny.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZWIAIZANIA 165
58. + 1ub i .
Rozwiazanie. a-r, cz, a+r -dfugo§ci bok6w tr6jkata (r>0). Z tw. Pztogorcso (cz-r)2+a2=(a+r)2. Stqd cl2-4czr =0. Dzielap obie strony
otrzymanego r6wnania przez cz, otrzymujemy cz -4r =0, zatem a =4r.
Wyznaczamytangensjednegozkat6wostrych:4=±=4:;=-£=i
59. i.
61. Jt6;6 -2.
Wskaz6wka. §rodkowa poprowadzona do przeciwprostokatnej jest od niej dwa razy kr6tsza.
62. 5,7,9.
63.
Bozwiazanie. ci, cz +p, a+ 2p -dlugosci bok6w tr6jkata. r -d]ugo§6 promienia okr€gu wpisanego w tr6jkat. P -pole tr6jkata.
P=+r(a+a+r+a+2r)=+3r(a+r).P=+fe(a+r),gdziefojestwysoko§ciapoprowadzonadobokuodhigoscia+r.
Zatemfe=3r,czylir=+fe.
64-4±Eg±- 65. i# 66. 5JZ 6]. 255 cm'-
68. Pole zwiekszyloby si? o 33 cm2.
69. 9(J?+I).
Wskaz6wki. I. Z wierzcholka kata rozwartego r6wnolegloboku poprowad2 wysokos6 do dfu2szego boku.
11. Oblicz miar€ kata ostrego r6wnolegloboku.
70. 3i JTT1. 72. 48h2. 73. 4. 75.iT
77.
Wskaz6wka. Skoreystz\i] z tw. o odcinku tqczqcym Srodki bok6w tr6jkqta.
78. 6.
Flozwiazanie. I ZKBcl=I ZCDLl=4 i I ZBKcl=l ZDCLI , wiec tr6jkaty BKC
i DCL sapodobne. Zatem i = g. Stad a =6.
79. Pole: 9J3-. Przekatna: 3J5..
80. 5.
Rozwiazanie. Tr6jkaty AKS i IVAS sa przystajace, wi€c IAffl = 3 -x. Podobnie,
z przystawania odpowiednich tr6jkat6w wnioskujemy, Ze lDA41 = x i lLBl = ;¥.
IABl = IARI + lKLl + 1£81 = 3 -I + 2 +x = 5.
81. IBDl-7
F}ozwiazanie. Iz±BCDl = 180°-|j£ABC| = 6o°.
I SPOS6B. Sjest punktem wsp6lnym dwusiecznych kqt6w tr6jkata BCD. wi?c
±aL+wouz;usa,driie,Z!eASLC--_ASCM,ASMD--_ADKS,AKBS--_ABI.S.
Zatem ILcl = IMcl, IDA4I = IDffl, lKBl = lLBl.
Wtr6jkapiesLC#=tg30°,wi€cl£CI=3=lMCIwiemy,zea+b=13.
c7 = iDffl + IKBi = IDM + iBLI = cz + a -(IMa + iLcl) = 1 3 -6 = 7 . AaB

11 SPOS6B. Wiemy, Ze a+b= 13. Z tw. kosz.n#s6w dla tr6jkata BCD: cJ2=a2+b2-2abcos60°=(a+b)2-2ab-ob= |32~3ob.
Stqdaz7=±£2=4iPoletr6ikataBCDP=+absin60°=+Ji(a+b+d),sqdizr6wno§ciab=±£2=4idostajemyr6wnanie
\69-d2 = 13 +d. Rozwiazujap otrzymane r6wnanie otrzymamy d=7.

6
766 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZWIAIZANIA
2RCRD
82.
7ffi'
Pozwiazanie. Ozn. a -dfugos6 boku rombu, p, q -dlugosci przekatnych rombu odpowiednio AC i BD.
Polerombup=+pg. PAIBc= +P =PA4BD PAIBc=# =+P9, Staid 9=# PMBD=#=+P9, Stqdp=#.
Ztw pztogorasa (Z)2 +(Z)2 =a2 Zatem (#)2+(#)2 =o2, stqdotrzymujemya=#
Dhc
83. 6 i 14.
Pozwiazanie. Dhigo$6 odcinka lapzapego Srodki ramion trapezu jest r6wna polowie
sumydhigoscipodstaw,zatemo¥=10
I PB I = a -a, z tw. Pi.fagorczsa dla tr6jkata PBC (a -b)2 = 102 -62. Stad ® a -b = 8.
Rozwiazaniem uk]adu r6wnah 0 i a jest para liczb a = 14 i b = 6.
.i
84. 96. 85. #. 86.15+3Ji. 87. 6ooi i2oo.
88. aJinb.
Rozwiazanie. c =a -b. Tr6jkaty AfJc i er7B sapodoone, wi€c # = #. Stqd fo = ``Za.
c+a+b , a-b+a+b
Obliczamy pole trapezu: P = - I : I " . A = Jedb=aJrib.
2'-2
apbB
89. Odkr6tszejpodstawy2cm,oddluzszej 6cm. 90.12(`/i-I). 91. 9.
92. 6.
Pozwiazanie. Tr6jkat ABD jest prostokatny, wi€c lzADBl = 90° -cy. Tr6jkat
APD jest prostokatny, wi?c IZDApl = 90° -(9o° -tz ) = cy.
W tr6jkapieAcO tger=#. W tr6jkapieABD tg¢=+. Zatem £=+. Stqtl
otrzymujemyfo=6.
94. 6cm.
A9
T-Tin_
Pozwiazanie. Z tw. a odcz.#kczcfe styczvy.crfe do okr€gw wnioskujemy, 2e: lKcl = lA4Cl =4 i lLBl = lBA4l = 9. D K4c
Zatem I BC I = I BA4 I + I A4C I = 9 + 4 = 13.
Z n^;. Pi.fc}gorc}5:cz dla tr6jkata IVBC (2r)2 + 52 = 132. Stqd r= 6.
95.
Wsk,az.6wka. Sk:orzrystzr] z tw. o odcinku tq!czqcym Srodki ramion trapezu.
L9B
96. Obw6d: 16. Pole: 8. 97. 5 i 30.
P sinasin P
98. 99. Poletrapezu. 2Zi. 100. 7cm i 1 cm.
2(sincy+sin¢)
101.
(cos2cy-sin2c¥)tgc¥
`>'`K
cz tg2cy osin 2cy
Pozwiazanie. ;=tgor 1 ±=tgor Stad x= Wyzna- ERIE.
|_tg2cy cos2cy-sin2cy.
czamy dfugosci podstaw trapezu: ¥=siner, stqd g
± = sinc% stad p Wyznaczamy dfugo§6 wysoko§ci tra-

P (cos2cr-sin2cy)sincy
4 = coscy, stqd fo =acoscy. AL

pezu: lzABKl=90°-a; wiec lzADLI=c% a
.`')
csin2cr + clcos2cy
Poletrapezu:P=+.(p+g)fo=+.( a c o s a _-
i.(cOs2c¥-sin2¢+(cOs2¢-sin2¢)sin¢ ) . a cos a
(cos2c¥-sin2cy)sincr
(cos2er-sin2cy)sin cy (cos2cy-sin2cy)tgcr
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, FIOZWIAIZANIA 167
102. ¢b-# 103. 3Ji.
104.
F}ozwiazanie. ¢, y-miary kat6w odpowiednio ABC i BCD. Suma kat6w przyleglych do ramienia trapezu jest r6wna 180°, wi?c ¢+ y= 180°.
i::ed:k,°zkese88:,Ti[2a;;g°,:oT;e;°+k#;S=3:5T;e+myir=egc6::]%:::S:ewc;:¥Ckhqj:;°trk6:tk6qwdsBcwynos]9oo,wiectr6ukqttenjestprostokany.
105. 3,6cm2.
Wskaz6wki. I. Rozwiaz zadanie 104. 11. Poprowad2 wysoko§6 trapezu przechodzaca przez §rodek okregu wpisanego w trapez i poszukaj
tr6jkat6w podobnych.
1o6. ±¥£. a
107. 0,5d2sin2ci.
Rozwiazanie. i = sino, stqd fe=cJsino. i = cosc¥, stqd ;¥=ctooser.
a-b
)'=-z-} X=a-£E!=£E! Poletrapezu P=£E4 fe=xfe=d2sinc¥cos¢.
a
108. 3 cm i 5 cm.
Wskaz6wka. Wysoko§6 trapezu poprowadzona z wierzcholka kata rozwartego dzieli dfuzszi podstaw? na dwa odcinki, z kt6rych jeden rna
dfugo§6 r6wna dfugo§ci odcinka lapzapego §rodki ramion trapezu.
110. Promieri okr?gu wpisanego. i. Promieri okregu opisanego: ¥.
111. 2:1.
Wskaz6wka. I SPOS6B. Wyznacz stosunek p6l tr6jkat6w ABK i DCK, gdzie Kjest punktem wsp6lnym prostych AD i BC.
11 SPOS6B. Uzasadnij, Ze tr6jkat ABC i „po]6wka" tr6jkata ACD satr6jkatami podobnymi.
112. Pole. 2Zf cm2, dlugo§6przekatnej: 3/i cm
113. rf-1. Dbc
Pozwiazanie. Trapez ABCD jest wpisany w okrng, wiec jest r6wnoramienny.

a+b+2c
=1+£=1,5, stqdcI+b=4c IApl=¥=2c
a+b
AB jest §rednica okregu opisanego na tr6jkapie ABC, wi?c ABC jest tr6jkatem prosto-
katnyml I,ZACpl=Ci + =sinq !£fl=#=tg¢=€:gg, zatem |=±±njl

sin c¥ coscr AapB
Przeksztalcajap ostatnia r6wnos6, otrzymujemy cos2 cy+ 2cos cy-1 = 0. Otrzymane r6wnanie rozwiapujemy wprowadzajac niewiadoma pomocni-
czaj =coscx r2+2f -1 =0, j, =-1 -le, f, =-I +JZ. Kosinus kata ostregojest dodatni, wiec coscy=-1 +viz.
116.
Wskaz6wka. Niech K b€dzie punktem wsp6lnym prostych zawierajacych ramiona AD i BC trapezu. Poprowadz z wierzcholka K Srodkowe
tr6jkat6w ABK i DCK.
117.
Plozwiazanie. Niech P b?dzie polem danego trapezu; pozostale oznaczenia, jak na rysunku obok.
Wobecpowyzszego: P=+(a+b)fo, P,=+(a+I)fe„ P2=+(x+b)fe2 i fe=fe,+fr2.
Pi=P2, zatem a (a+I)/2i=(x+b)/i!. Pi+P2=P, wiec +(a+r)fo, +(x+b)fe2=+(a+b)(fe,+fo2).
Stqd otrzymujemy ® (x -b)/ii = (a -;I)/}:.
Po podzieleniu stronam r6wnosci ® I ® dostaniemy r6wnos6 £T±£ = #£
a2 +b2
Stqd otrzymujemy I =
2.
168 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA
118.
F}ozwiazanie. Pi, P2, P3, P4 -pola tr6jkat6w odpowiednio DAS, ABS, SBC, DSC.
el) PABC=P2+ P3` PA13D--P2+ Pi. PABc--PABD ¢ola tr6jkq!t6w ABC i ABD sq.r6wne
poniewaz majcf wsp6lny bok, a wysokosci obu tr6jkq:t6w poprowadz;one do tego boku
majq r6wnq dtugos6). Z r6wno§cL P2+ P3 --P2+ P\ otrzymuiemy r6wno§6 P3 = P\.
tl) Tr6jk:apfy ABS i CDS sqpodobne (Jcq:rty ABS i CDS sq. kytami odpowiadajqcymi, kq:ty
ASB I. CSD sq kczfczmz. wz.erzcfeoJkow))7„z.), wiec stosunek ich p61 jest r6wny kwadratowi
skali podobiehstwa. Skala podobiehstwa tr6jkat6w ABS i COS jest r6wna cz : b, zatem aB
P2..P4--c[2..b2.
c)Pokazemy,zez=£Tr6jkatyABsicDSsapodobne,wiecstosunkiodpowiednichbok6wsar6wne.i§Si=£.Tr6jkayABsiASDma-
jawsp61nawysoko§„Zatem¥=#=i:Si=£Analogiczniedowodzimy,ae#=£
21 63 63 189
119.
T, T, ?, T. Dbc
Pozwiazanie. W trapez ABCD mozna wpisa6 okrng wiec 0 c! +b = 13 + 15. Korzystamy

ze wzoru na pole trapezu: 0,5(c! + b)fo = 0,5.28fe = 168, stad fe = 12. Z ri4/. Pz.f¢gorczscz dla
tr6jkat6w AKD i LBC znajdujemy lAK I = 5 i I £81 = 9. Zatem ® a = 5 + b + 9. Rozwia-
zaniem ukladu r6wnah ® i ® jest para cz=2l i b=7.
P, a, ji, S - pola tr6jkat6w odpowiednio DAA4, ABA4, A4BC, DA4C.
P--Rtoatrzroz:wiqzaniezadania118a».
0Z,8
f=#=?i=3®ofmarozwzqzo"ezode#zall8c)),stqdQ=3P.
¥=(£)2=9®afrzroz"qza#I.ezadani.all8b)),stado=9SP+g+A+S=3S+9S+3S+S=16S=168,wi€cS=10,5
P =R = 3S = 3L.5. Q =9S = 9S`S.
12o. (JT + J*,2 .
121.
Pozwiazanie. Wykazemy, Ze sumy dfugosci przeciwleglych bok6w trapezu sa

r6wne, czyli, 2e cz + b = 2r + 2j?.
r°6dwc::e5oTOLWJ;eests:ic;ndkefuegmo:::Zpaoc:smfa;r°£a%erz¥2:t:=Piz#=e:ie£°=d#§:as6+J;;:
Stqd a + b = 2r + 2ji.
123. IZBACI= IZIABcl=63°30', lzACBI=53°. 125. |5o°.
126. 2.
Rozwiazanie. c¥=30°. Srednica okr?gu rna dfugos612, wiec promieh rna dhigo§6 6.
|KS|=6-2=4. #=sin30°=0,5, zatemd=2.
127. 5o° i ||o°. 128. 4J3Z.
129. 12cm2.
Wskaz6wka. Jesli cz jest dfugosciq boku sze§ciokita foremnego, to dfugos6 promienia okr?gu opisanego na tym sze§ciokapie jest r6wna a, za§
dhigo§6 promienia okregu wpisanego r6wna jest dfugo§ci wysoko§ci tr6jkata r6wnobocznego o boku cz.
8
130. a)4; b)4. 132. 3.
133. 67,.
Plozwiazanie. §rodek S okr?gu wpisanego w wycinek kola ledy na dwusiecznej kata AOB,
wi?cc¥=30°. ISOI=r-2. 73=sin30°=+, stad r=6.
Obliczamypolewycinkako]a:+.a.62=6¢.
''0
134. 12 lub 2JZZ. 136. 28-8/a.
ODPOWI EDZI , WSKAZ6WKl, F?OZW14ZANIA 169
137. a(rf}-1), +a(Ja-rfe).
Fòzwiazanie. Ozn. r -dhigos6 promienia okr?gu o Srodku w punkcie S2. S -Srodek ci?ciwy AB.
Zauwarmy, ze tr6jkat BAS2 Jest r6wnoboczny zatem I AB I = rza§ I SS2 I =±g BAsi jest r6wnoramermym tr6ukatem prostokatnym, wi€c
lsisl=0,5 IABl=0,5r lsis2l=lsisI+lss2l=±+rf =a. Stqdr=cl(J3-1) IsiAl=±£=+a(fo-le)
138. 4fo.
1 39. ipA|2+ |pB|2+|pa2+|pD|2=4a2, gdzie czjest dfugo§ciaboku kwadratu.

Wskaz6wka. Rozwaz sumy |PA|2+|pC|2 i ipB|2+|pD|2.
140. 2. 141. 0,2. 143. i£{§£
144. (#)2 [=(2_/5)2]
Flozwiazanle. ±=tg30°=¥, stad ® Lr=rJ5. #=tg3o°=#, stqd
i z ® otrzymujemy ® JiJ5 = rJ5 + r + I?. Z r6wnania ® wyznaczamy stosunek
promenik61.+=#=¥=2+fi.
obiiczamystosunekp6ik6i:#=(#r=(2+fo)2. P
145. 727t.
146.
Wskaz6wka. Czworokat ABsis2, gdzie Si i S2 sq Srodkam danych okr€g6w, jest trapezem. Co wiesz o kqtach w trapezie?
147. lR.
F}ozwiazanie. I PL I = fi -r. Z tw. Pz./agorasa dla tr6jkata Kip jr2 = (ji -r)2 -/ = R2 -2Rr.
I gA4 I = 0,5R -r. Z tw. Pz.fczgorosa dla tr6jkata PMQ x2 = (O,5R + r)2 -(0,5R -r)2 = 2Rr.
Zatem J32 -2jir = 2Rr. Stqd otrzymujemy r = 0,25ji.
148. T# 'ho T# KXL
149. |ZA|=50°, |ZB|=9o°, |zc|=9o°, |zD|=|3oo.

Rozwiazanie. Katy ABC i ADC sa katand wpisanymi w okrng opartymi na Srednicy, wi?c sa katalni prostymi. Kat BAD jest katem wpisanym,
opartym na tym samym, co kat §rodkowy BSD, wi?c I ZBAD I =0,5.I ZBSD I =50°. Suma miar kat6w czworokata wynosi 360°, zatem
I ZBCD I = 36o° -(5oo + 9oo + 9oo) = 1 3oo.
150. 7oo, goo, iooo, iioo.

Wskaz6wka. Skorzystaj z r6wn_osci kat6w wpisanych opartych na tym samym fuku.
152. Poleczworokqta: 234, IAC|=20, |BD|=25. 154. IZBI=60°, IZcl=100°, lzDI=120°.
156. Dfugo§6bokuADjestr6wna5. 157. ±P:P cm2. 159. 60°, 800, 1000, |20°
160. I.ZA|=6oo.
F}ozwiazanie. Ozn. cr-miarakataBAC. |ZABC|+|ZACB|=180°-c¥.
|ZOBC|+|ZBCo| = 0,5.(|ZABC|+|ZACB|) = 0,5.(180°-c¥) = 90°-o,5c¥. |zros|=|zCOB|= 18o°-(9o°-o,5cr)=9o°+o,5c¥.
Na czworokapie A7los mozna opisa6 okrng, wi€c I 4Zros I + I ZrAS I = 180°. Zatem 90° +0,5o+ c¥= |80°, stqd ¢= 6o°.
162. |AB|=7,5. |BC|=13,5-5J5-, lAD|=l,25(3+JZT).
189J?
163. Obw6d: i4rf +3/zT. pole:
4.
Wskaz6wka. Uzasadnij, Ze tr6jkat ABcjest r6wnoboczny. Wykorzystujac r6wnos6 kat6w ADO i BDC, uzasadnij, Ze IADl =2.lDa.
170 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
164. IZBAA4|=3oo.
Pozwiazanie. ZAI4B jest oparty na Srednicy, wi€c I.±AMBl = 90C'. ® Z = sino; V

C
® £=± =coscy, ® i =tger, ® i =coser. W czworokat OBA4K mozna wpisa6 KJ

Aa
okrng, wi€c ® a + b = c + r. Wyznaczajac z r6wno§ci ®, ®, ®, ® a, b, c i pod-

stawiajap do r6wno§ci ®, otrzymujemy rtgc¥+ 2rsincy= 2rcoso-i + r. Dzie- a
ro r
lap obie strony tego r6wnania przez r otrzymujemy r6wnanie trygonometryczne
2siner-1 =2cosor-i -€{#. Przeksztalcajap prawa stron€ dostajemy 2sino
-2sin2er-sincy + i . -(2sinc*-1)(sino+I)
-1= a nast€pnie 2sincy -1 = Stad
jug Iatwo uzasadni6, Ze sincy=0,5, czyli cy= 300.

Uwaga. Otrzymane r6wnanie trygonometrycz:ne mozna roz;wiq:zde w prostsay spos6b korzystajqc ze wzor6w na funkeje trygonometrycz;ne
I)odwojonego kq:ta i wzor6w na sumy f unkcji trygononetrycz,nych, kt6rych znajomos6 nie jest wymagana na maturze.
165. IBcl=4.
Pozwiazanie. Ozn. 2er -miara kqta DAB. Pola tr6jkat6w BCA i BCD maj| r6wne pola, Poniewa2 PBCA = PBce + PABg, PBc.D = PBc£+ PcDE,
a wiemy, Ze PABg= PcDE. Jezeli pola tr6jkat6w BCA i BCD maja r6wne pola, to wysoko§ci obu tr6jkat6w poprowadzone do boku BC maja r6w-
::1::I:,°::I.,Zza:eAmciu=T2yBAc;P=Sa„Je(dbnock£;°D°£:8:ego;Aprs°qst„efpBr:;;zta°„:czgnz::Zoa'pzr:cbk°qTmaB::Az:wszac;::zn€°L;g;ew„Jse,=cLZL„bc;*q?„C;£g)SZ::ewri
tr6jkat ABcjest r6wnoramienny (bo kqty` przy wi.crzcfeoJhacfe A f. C mcz/.q mz.czr€ cy), czyli boki AB i BC majq dfugo§6 4.
166. 3,04ha. 167. a)I:2000; b)180m.
168. 62drzewa (wyndary dzialki: 75 mx 128 in). 169.12,5 in.
170. a)7,65km; b)3,6km. 171. a)108cm; b) 10l# cm (=101,6cm).
172. 2rf5-+1 in (=4,46m). 173. 45min.
174. a) 8rf} kin (=13,9km); b)8km.
175. a)d=o #-10, gdzied-szeroko§6rzeki040m. 176. 2cm
177. a)91 in; b)odleglo§6mi?dzyA4i iM2: 105 in, mi?dzyA42 iA43: 195 in.
Wskaz6wka. a) Skorzystaj z podobiehstwa tr6jkat6w ADD i DEF i np. z podobieristwa
tl6.]kegfh6w AEB i CED toatrz rysunek obolt).
178. a)l,70km") £f kin (=2,12km). 179. a)1,8km, b) 6£ kin.
180. a)14; b)5; c)12; d)8. 181. a)og00°; b)|62°.
185.
Wskaz6wka. Poszukaj takich dw6ch tr6jkat6w przystajapych, Ze bokiem jednego tr6jkata jest odcinek AC, a drugiego odcinek BD.
186. # 187. 4JJ-6. 189. 5.
190.
Wskaz6wka. Narysuj odcinek r6wnolegly do boku AB, kt6rego jednym kohcemjest punkt K, a drugi koniec nale2y do boku BC.
191.Poletr6jkqtawynosi4+¥JJ.
192.
Wskaz6wka. Shorzrystzi:I z tw. o dcinku tqczqcym Srodki ramion trapezu.
193.
Wskaz6wka. Skorzystaj ze zwiapku m€dzy miarami kata Srodkowego i kqta wpisanego, kt6re sa oparte na tym samym luku.
777
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl , ROZWIAlzANIA
194. Dwadzie§cia.
Rozwiazanie. # -liczba wierzchok6w wielokata W.
Suma kat6w kazdego wielokata o # wierzchon{ach jest r6wna (n -2)1180°. Miary kat6w wielokata W tworza cing arytmetyczny, wi€c sums miar
kat6wtegowielokatamozemyzapisa6korzystajapzewzorunasum?wyraz6wcinguarytmetycznego:¥.#.
Zr6wno§ci(#-2)180°=±QQ:±!ZQinotrzymujemyn=8.Liczbaprzekatnychwielokapwypuklegoonwierzchokachjestr6wna¥,
zatem liczba przekatnych wielokata Wjest r6wna 20.
195. 2a2. 197. £o6.
198. 2 i 3.
Flozwiazanie. ; = i (skorzysfa/I.jmy z tw o dwwszccz#e/. kqfa w frcykqc!c) i ;r+y=5
Rozwiazaniem otrzymanego uk]adu r6wnah jest para x = 2 i y = 3.
d2cos2(450_¥) dcos(45°_¥)
promieh:
t8er sin 20 A4B
a2+b,-+ab
201. 2.
Wskaz6wka. Jakadfugos6 rna odcinek KL (zobacz rysunek)? o AL
202. 12:5.
203.
Wskaz6wka. Wykorzystaj podobieristwo tr6jkat6w, np. tr6jkat6w EBD i KBC oraz tr6jkat6w AFG i ALC.
204.
Rozwiazanie. I--dfugos6 boku tr6jkataABC, a, b, c -dhigosci odcink6w odpowiednio AP, BP, CP
K - punkt wsp6lny odcink6w AB i PC
Zpodobiehstwatr6ikat6wAPKiPBC.lgL=¥,zpodobieristwatr6ukqt6wKBCiPBC.#=E
IAKl+IKBl=xzatem¥+¥=x.Stqdotrzymujemya+b=c.
PRAWIEMATURA PO ROZDZIALE i.
12. 13. 14. 15. 16.

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
dania
Numer zaOdpowiedz 1 2.C 3.A
8 8 D C C A D
D C 8 D 8 D D
21. 24. 22. -5,5, -0,25, 5.

17. xE(-I;2) 20. b=-2Ji.
Schematy punktowania zadah otwartych.
Za
rza . z s esz
I pkt.2pkt. za isanie liczb a oraz b np. w postaci a = 3n + 1, b = 3# +2, gdzie H jest liczba naturalna.uzasadnienie,Zeliczba(3#+I)2+(3n+2)2+1jestpodzielnaprzez3.
18
Zauzasadnienie,Zeje§uIABsl=¢,toIACBl=900-oalbo Zejesli IACBl = c% to IABsl = 90° -exuzasadnienie,Zesumamiarkftt6wABSiACEr6wnajest90°.
Nrzad. I Uzyskujesz
1 pkt.2pkt.
19
172 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZW14ZANIA
Nr zad. Uzyskujesz Za
I pkt. zapisanie r6wno§ci -# =7

20
2 pkt. znalezienie liczby b ( b = -2JZ ).
Nr zad. Uzyskuiesz Za
zapisanie dfugosci bok6w tr6jkata podobnego do tr6jkata ABC np. w postaci 5k, 5k, 6k oraz wyznaczenie dlugo§ci
1 pkt.
wysokosci fr poprowadzonei na bok dfugo§ci 6k (fo = 4k).
21 2 pkt. zapisanie r6wnania z niewiadoma k, np. 0,5 . 6k . 4k = 27.
4 pkt. obliczenie k oraz szukanego obwodu.
I pkt. obliczenie pola P tr6jkata ABC (P = 12).
21 3 pkt. ob\\cze"eskalipodob±ehstwatr6jl{q!t6w(k--JE=±).
4 pkt. obliczenie szukanego obwodu.
I pkt. podanie pierwiastk6w r6wnania (I -cz)(2r2 + x -6) = 0 (xi = -2, ;r2 = i,5, x3 = cz).
22 2 pkt. zapisanie trzech cing6w malejapych: (cz, 1,5, -2), (1,5, cz, -2), (I,5, -2, cr).
4 pkt. wyznaczenie wszystkich wartosci cz (cz = -5,5 lub a =+),25 lub cz = 5).
GEOMETRIA ANALITYCZNA
205. y = Jr -5.
206. Nale2y.
Wskaz6wka. Sprawdz, czy odleglosci punktu P od punkt6w A i 8 sar6wne.
207. a)A=(0,5), 8=(15,0) i C=(-3,4).

Rozwiazanie. a) A=(0,}J), y=3.0+5=5, wiQCA=(0, 5). B=(;I,0), 2jr-9.0-30=0, wi€cjr=15, aB=(15, 0).
Wsp6Irz?dne punktu C znajdujemy rozwiazujap uk]ad r6wnah y = 3x+ 5 i 2x -9y -30 = 0.
2jr-9(3jr+5)-30=0, stqd I:=-3. y=3.(-3)+5 =4. Rozwiapaniem ukladu r6wnah jest para liczb jr=-3 i y=4, wiQc C=(-3, 4).
b) Znajdziemy r6wnarie y = ar + b prostej AB. Do prostej AB naledy pulikt A = (0, 5), wiec b = 5. Do prostej AB naledy punkt 8 = ( 15, 0) i Z) = 5,
wi?c 0 = 15a + 5. Stad a = +.. Zatem prosta AB rna r6wnanie y = -++5. Iloczyn wsp6Iczynnik6w kierunkowych prostych AB i Acjest
r6wny -1, wi€c proste te sa prostopadle.
208. y=-+x+6 209. y=J3.x-1. 210. P=(4, 4).
211. + 212. pe {-2Ja, 2vi} 213. y=jc+1 iub y=-I+5.
214. j¥ + y -5 = 0 lub 4x + 9}' -30 = 0.
215. a) (3,-2); b)y=+I+2.
Wskaz6wka. a) Zbiorem wszystkich punkt6wjednakowo oddalonych od punkt6w A i Bjest symetralna odcinka AB.
216. a)2r-y+4=0; b)3x+4y-5=01ubjr=-I. 217. m=-3.
218. y=2x.
Rozwiazanie. Punkty A4 i IV nale2a do prostych o r6wnaniach odpowiednio y=-3;r i y=j¥+4, wiec M = (in, -3m) i IV = (#, # +4), gdzie in i H sa
pewnymi liczbami rzeczywistymi. Punkt P = (2, 4) jest Srodkiem odcinka MIV, wiec 2 = n±Jl i 4= =3ae±J!±4 0trzymali§my uklad r6wnali,
2
kt6rego rozwiztzaniem jest para liczb in = 0 i # = 5. Zatem M= (0, 0) i IV= (4, 8). Znajac wsp6Irz€dne punkt6w A4 i IV, Iatwo znajdujemy r6wnanie
prostej MIV: y = 2r.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZW14ZANIA 173
219. j¥ -2y = 0, :¥ -2y + 5 = 0 lub 2j¥ + y = 0, 2j. + y -5 = 0.

Rozwiazanie. Jedna z prostych przechodzi przez punkt (0, 0), wiQc jej r6wnanie mozemy zapisac w postaci y=or. Druga prosta jest r6wnolegla
do pierwszej, wi€c jej r6wnanie kierunkowe rna ten sain wsp6Iczynnik kiemnkowy cz, i przechodzi przez punkt (1, 3), wiec jej r6wnanie mo2el
my zapisa6 w postaci y = czx + 3 - a. Odleglos6 miedzy prostymi o r6wnaniach czx -y = 0 i ax -y + 3 - a = 0 jest r6wna J3, zatem
10-(3-a)I F T`_I______ _1_:_ ' . A^h„.A.a+„ ^+~`,_„iam`7 rAu7nan;a £3=±2i="t^rpon m7w:a7aniami Qa

= ts. Podnoszap obie strony otrzymanego r6wnania do kwadratu, otrzymujemy r6wnanie ::i:i = 5, kt6rego rozwiazaniami sa
\.,.-.,I
1iczby o=-2 i c}=0,5. Zatem proste majar6wnania y=-2x, y=-2x+51ub r6wnania y=0,5jr, y=0,5;r+2,5.
220. (2,0), (5+, 2?). 221. a)14,57t; b)y=txi.
222. b)IAsl=£
2
Flozwiazanie. a) Sprawdzamy, czy punkt S= (1,1,5) naledy do prostej o r6wnaniu 7*-4y -I =0: 711 -4.1,5 -1 = 7 -6 -1 =0, wsp6irz€dne
punktuSspehiaj4r6wnaniedanejprostej,wiecpunktSdoniejnaledy,atooznacza,Zeprostatazawierapewna§rednicQokregu.
b)Sprawdzamy,czyodleglo§6punkfuAodpunktusjestr6wna¥,czyhr6wnadlugo§cipromiemadanegookregu.
|AS|=/{I=6;3=TI;3=3;T=J¥=f,wi€cpunktAnalezydodanegookeQgu
223.Ci=(+-Jis,3+Ji5)>C2=(\+Ji5,3-J€S).
224. (I+2)2+(;I_ I)2=26. 225. (4?,6i,.
226. (x-4)2+fy-I)2=25.
Rozwiazanie. §rodkiem S okregu opisanego na tr6jkapie jest punkt przeciQcia symetralnych jego bok6w.
Znajdujemy r6wnanie symetralnej boku AB: rB = [7` -7] = 7 . [1, -1], wiQc r6wnanie symetralnej rna posta61--y + c = 0,
§rodkiemodcinkaAB]estpunktK=(2,2),zatem£-}c=0,stadc=-3,symetralnabokuABmar6wnanie0j¥-y-3=0.
W ten sam spos6b znajdujemy r6wnanie symetralnej boku AC: ® 2x -y-7 =0.
i:£]=::oZ:?s[a:n¥d;ai:d,u±kurf6c°:::Ar3rc:±ae?:a;eoii:]iua(:]r:2Z4=)!X:=fy|2_:)(:9:':}2[=C2S5r°diemokeQooujestpuckt""
227. tjf_3,2+fy_5,2=25 228. tx_i,2+tx_¥,2 =ng2
229. (¥-3)2+fy-12)2=625. 230. (r-2)2+(}i-3)2=5 |ub (j¥-4)2+fy+1)2=5
231. (x++)2+(I+?)2 =5 |ub (x-i)2+(I-i)2 =5 232. a)§rodek (-3,5), promieh:5, b)(0,1),(0,9)
233. (r-2)2+fy-2)2=4 234. (x-5)2+fy-5)2=25 lub (x-13)2+fy-13)2=169.
235. a)IABl=8; b) 4JZx-7y+24Ji=0.

W§kaz6wka.NarysujodcinekASipoprowadzpromienieSBorazSC,gdzieSjest§rodkiemokrQgu,aC=(2,0).
236. x-viy+2vi+2=0. 237. 3jr+4}i-5=Olub 3jr+4}`-15=0.
238. 900.
239. m=-81ub m=2.

Rozwiazanie.R6wnanieZ+y2-2rm-m2+2m=0sprowadzamydopostaci(x-in)2+,v2=2m2-2m.Daner6wnaniejestr6wnaniemckr€guwtedy
itylkowtedy,gdy2m2-2m>0,czyligdym€(~.,0)u(1,rty)W6wczas§rodkiemokr€gujestpundS=(in,0),apromiefiokr?gumadfugos6
rarmE - z]RE .Okrngten]eststycznydoprostejor6wnaniux=4wtedytylkowtedy,gdyodlegtos6dpucktuSodtejproste]jestr6wnadhigoscipro-
iTemao-keQgu.d=lm--4|,w-iQcmusmymalez6rozwiquar6wnanalm-4I=Jzin.Podnosmydokwadrafuobiestronyotrymanejr6w-
nosciisprowadzamydopostacim2+6m-16=0Stqdm=-8lubm=20bieznalezioneliczbynalezadozbiom(~;0)u(1;rfe),wiQcsaszukanymi
wartosciami parametru in.
174 0DPOWI EDZI , WSKAZ6WKI , F30ZWIA±Z4±!!±
240. me (~; 0) u (2,4; +co). 24L in-_-hfa +ub in-_life.
242. (x+)2+fy-i)2=¥ iub (I-+)2+fy+i)2=¥.
243. Si=(4,4, 6.2), S2=(-2,-1).

Bozwiazanie. Oznaczenia. S=(a, A) -Srodek okr€gu, A=(0, 0), r -d{ugos6 promienia okregu,
czi, -odleglo§6 punktu S od prostej o r6wnaniu x + 2y + 9 = 0, c72 -odleglos6 punktu S od prostej o r6wnaniu 2jr-y-2 = 0.
Liczby dL=l£±j;§±21, d2=12£;§=2L, I SA I =/;E[jT sar6wne.
di=c!2 a |o+2b+9l=|2o-b-2l a [cz+2b+9=2cz-b-2 v a+2b+9=-(2a-b-2)I a (o=3b+11 v b=-3a-7).

cz,=|sA| 3 Ia+2b+9I=J37in.
Zatem 0 (cI=3Z)+11 i |o+2b+9|=/3{Z3i33T) lub a (b=-3a-7 i |a+2b+9|=J3TZzi33T).
Rozwiazujemy uk]ad a. Podstawiamy do drugiego r6wnani 3b+ 11 w miejsce a: 5. I a+4 I = 5(10b2+66b+121), podnosimy do kwadratu
obie strony otrzymanego r6wnania: 5(b + 4)2 = 10b2 + 66b + 121, sprowadzamy otrzymane r6wnanie do postaci 5b2 + 26b + 41 = 0, ostatnie r6w-
nanie nie rna rozwiazah, wi?c uklad ® nie rna rozwiazah.
Rozwiazujemy uklad ®. Podstawiamy do drugiego r6wnani -3¢ -7 w miejsce b: 5. I fl + 1 |=J5(10¢2+42b+49), podnosimy do kwadratu
obie strony otrzymanego r6wnania: 5(a + I )2 = 10¢2 + 42a + 49, sprowadzamy otrzymane r6wnanie do postaci 5cz2 + 32a + 44 = 0, rozwiazaniami
ostatniego r6wnania sa liczby 4,4 i -2, wi?c rozwiapaniami ukladu 0 sa pary liczb (a, b) = (4,4, 6,2) i (a, b) = (-2, -1). Zatem §rodkami
okr€g6w przechodzacych przez poczatek ukiadu wsp6lrzednych i stycznych do danych prostych sapunkty S[ = (-4,4, 6,2) i S2= (-2, -1).
244. y=-±x+6J53 245. re (vi?.,+co).
246. p=(-+.-±,u(±" 247. Dlugo§6 promienia okr?gu r6wnajest 0,5 . I cz-b I.
248. (I-5)2+o7+2)2=|. 249. (12?,1+). 250. 2,5.
251. y=3J¥+2. 252. (4, 15). 253. 2.
254. Poletr6jkatawynosi2. 255. a) C=(2, 7); b)60.
256. 3oo, 6oo, 9oo.

Wskaz6wka. Poprowad2 wysoko§6 tr6jkqta z wierzcholka C, a nast?pnie oblicz tangens kata BAC i tangens kata ABC.
257. (5,-3) i (2,3).
258. C=(-2,5).
Wskaz6wka. Prosta Bcjest prostopadla do prostej AD, prosta Acjest prostopadia do prostej BD.
259. 5jf-3y=01ub :¥-4=0. 260. C=(3,3). 261. (6,8; 3,4).
262.
F3ozwiazanie. Szkz.c rozwz.qza»de.
CS - wysoko§6 tr6jkata ABC
Znajdujemyr6wnanieprostejcs:y=-+I+3+.
Wyznaczany wsp6irz?dne punktu S: S = (3, 2).
Obliczamy dfugo§6 wysoko§ci CS: I CS I = 2J3-.

Punkty A, 8 nale2a do prostej y = 2x -4, wi?c ich wsp6lrz?dne mozna zapisa6 w postaci (I, 2x -4).
IABI=lasl, wi€c IASI=ISBl=J3-. Zatem (j¥-3)2+(2jr-4 -2)2 =J?.
Rozwiazaniami rdwnania (x -3)2 + (2x -6)2 = 5 saliczby 2 i 4.

Jesli x = 2, to y = 0, aje§li x = 4, to y = 4, wi€c koliee podstawy majiwsp6irz?dne: (2, 0) i (4, 4). kys. poxpocnicz,y
263. J¥-2y+4=0.
Wskaz6wka. Wykonaj rysunek. Poprowadz prosta r6wnolegla do boku AB przechodzapa przez punkt P.
ODPOWIEDzl , WSKAZ6WKI, F30ZWIAZAN IA 175
264. (0, 5), (2,1).

Plozwiazanie. Wierzcholki 8 i C nalezq do prostej o r6wnamu y = -2r + 5, wi?c sa to punkty o wsp6lrz?dnych
;:;|gct5w)I?c°j:]setgr±o9;C;#i°Ztychpunkt6W°dpuckfusJestdfugosclapromieniaoke€guopisanegonatr6jka_
|sA|=JiA-(+)]2+(I-I)2-_foTT=JT6
lsB|=|SC|=J[x-(-1)]2+[(_2„_2]2=J|*+1)2+(_2„2.=/5.2_io,+io
R6wnos6 J5x2 -lox+10 = /ia sprowadzamy do postaci 5x2-lou = 0. Stqd I =O lub x =2.
Zatem pozostale wierzcholki tr6jkata majqwsp6irzQdne (0, -2.0 + 5) oraz (2, -2. 2 + 5), czyli (0, 5) oraz (2, I). fzys. pomocn!.czy
265. C=(0,3)lubc=(12,15).
Rozwiazanie. Pole tr6jkqta ABC: P=0,5.I AB I. cJ, gdzie djest odleglosciapunktu C od prostej AB.
Dfugo$6 odcinkaABjest r6wna 2J3. R6wnanie prostej AB: 2j¥-y-3=0.
Punkt C nalezy do prostej A, wiec C= ¢, p + 3), gdzie p jest pewna liczba rzeczywista.
12p-(p+3)-3l lp-6l
Odleglo§6 punktu C od prostej k: cZ=
J€5 JTs
Poletr6ikafajestr6wne6,wieco,52ts!=E=l=6.Sqdp=01ubp=12.Zatemc=(0,3)lubc=(12,15)
266. y=-x+4, y=1 lub y=-I+4, ;r=3.

Wskaz6wka. ABC - rozwazany tr6jkat. Jesli punkt C jest wierzchohaem kata prostego tr6jkata ABC, to punkt 8 jest punktem wsp6lnym
prostej o r6wnaniu x -y + 1 = 0 i okr€gu o Srodku w punkcie C i promieniu dlugo§ci I AC I.
267. (?,¥,, (-?,-¥,.
268. t4_f r3, ji3>, t4+f r3, -i r3>.

Fòzwiazanie. K= (jrK, yK) -punkt stycznosci okr?gu wpisanego w tr6jkat ABC` z bokiem AB.
E3 =[2, 2], 3Z =[xK-3, yK+ 1]. 3Z =0,5.E3 =[1,1]. Zatem jrK-3= I i yK+ 1 = I, stqd K=(4, 0).
R6wnanie prostej A prostopadlej do CS i przechodzacej przez punkt K: ;I+y -4 = 0.
S jest r6wnie2 §rodkiem okr?gu opisanego na tr6jkapie ABC, a punkty A i 8 sa punktari wsp6lnyhi tego okr€gu i prostej k. R6wnanie okr€gu
o(S, lcsI): (j¥-3)2+fy+ 1)2=8.
Wsp6lrz?dnepunkt6wAi8znajdujemy,rozwiazujapuk]adr6wnarijr+y-4=0i(I-3)2+fy+1)2=8:
tx,y>-_t4_fr3,h3>ihotx,y>=t4+h3,_h3>.
269. Jr-y-l=0. 270. G=(6, 3), C`=(-1,10).
271. A=(I,4), 8=(5,12), C=(9,10)

Fiozwiazanie. Punkt 8 naledy do prostej o r6wnaniu }' = 2x + 2, wiec 8= (b, 2Z) +2), gdzie G jest pewna liczbarzeczywista.
Punkt C nalezy do prostej o r6wnaniu I = 3y -21, wiQc C= (3c. -21, c), gdzie c jest pewna liczba rzeczywista.
FC = [3c -21 -G, c -(2G + 2)] = [4, -2], wi€c 3c -21 -b = 4 i c -2b -2 = -2. Rozwiazaniem otrzymanego ukladu r6wnah jest para liczb b = 5
i c'= 10. ZatemB=(5,12), C=(9,10).
§rodek S odcinka AB jest punktem wsp61nym prostych o r6wnaniach y = 2x + 2 i I -3}' + 21 = 0. Rozwiazaniem ukladu r6wnah y = 2r+ 2
i x -3y + 21 = 0 jest para liczb (I, y) = (3, 8), wi€c S= (3, 8).
Korzystajap ze wzor6w na wsp6irz?dne Srodka odcinka, znajdujemy wsp6ilz?dne punktu A: A = ( 1, 4).
272. A=(-7,5), B=(4,-I), D=(-6,3). 273. a)C=(3,0); b)(jr+3)2+07+ 10)2=|oo.
274. (I_?)2+(y++)2=?.
275. 8=(-5,4), C=(3,I).

F!ozwiazanie. Niech S i K beda odpowiednio punktem wsp6lnym Srodkowych tr6jkata ABC i §rodkiem odcinka BC.
Rozwiazujap uklad r6wnah 4x+ 5y = 0 i x -3y = 0, znajdujemy wsp6irzQdne punktu S: S = (0, 0). Z r6wnosci Z3 = 2. 3Z wyznaczamy
wsp6Irzedne punktu K: K=(-1, 2,5).
Szukane punkty maja wsp6irzQdne (Z7, I),8G) i (3c, c) (bo noJczq do prostycfo a r6wncz#z.acrfe odpowi.cd#z.o y = ro,8x i jr = 3y), gdzie G i c sa pew-
nymi liczbami rzeczywistymi. Punkt K jest Srodkiem odcinka AB, wiec -1 = 0,5(G + 3c) i 2,5 = 0,5(I),8b + c). Rozwiapaniem otrzymanego
ukladu r6wnafi jest para (Z), c) = (-5,1 ). Zatem pozostale wierzcholki tr6jkata ABC maji wsp6IrzQdne (-5, 4) i (3,1 ).
176 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F?_OZW14ZANIA
276. y--?I+4. 277.A=(3-h3,6),8--(3+h3,6),C=(3.9).
278. A=(1,4), 8=(6,I), C=(-2,17).

Wskaz6wka. Znajdz obraz punktu 8 w symetrii wzgledem prostej o r6wnaniu 3jr-y-7 =0.
279.
Wskaz6wka. Rozwazsumy PA+PB.

-I-----I PB+PC. PC+PA.
280. a)2r+3y+1=0; b)D=(-2,1); c)78.
281. a)y=;I; b)C=(6,6), D=(-6,0).

Pozwiazanie. Niech D = (jro, yo). Punkt S jest Srodkiem odcinka BD. Korzystajac ze wzor6w ncz wsp6Jrzed#c jrodicz odcz.#ke, otrzymujemy
I-¥ i i-Z¥ Stad ;rD=-6 i yD=0. W ten sam spos6b mo2emy wyznaczy6 wsp6irz€dne punktu C.
282. a)457t; b)907t. 283. a)(-7,1l); b)6. 284. (3,-3), (1,1), (-7,-3), (-5,-7).
285. (-1,5), (-3,1), (3,3). 286. (1,4), (3,0), (-1,-2), (-3,2).
28J.(1-h2,-2h2),(1+h2,2.h2),(\-2h2.h2),(\+2;h,-Ji2,).
Wskaz6wka. Znajap dfugos6 prondenia okr?gu wpisanego w kwadrat, mozna obhczy6 dfugo§6 promienia okr€gu opisanego na kwadracie.
288. a)PrzekqtnaBD; b)y=7x-18. 289. a)B=(6,-I),D=(0,5); b)polerombu: 12.
290. a)(3, -i), (4,5), (-1, £); b)(jr-1)2+fy-1)2=5.
291. C=(9,5).
Wskaz6wki.I. Wierzcholek D rna wsp6Irzedne (j¥, -I + 6), gdzie jrjest pewna liczba. 11. I AD I = I AB I.
292. (i,2),(10,0). 293. B=(24,1), C=(4,11), D=(-18,7).
294. (x_2)2+o_I)2=¥.
295. (-¥,-¥,, (¥,¥,.

F\ozwl*zari.ie. Szkic rozwiqzania. Znaiquc dhago§6 wysohosci rombu (dtugos6 wysokosci rombu r6wna jest dtugosci Srednicy okr€gu wed wpisa-
#cgo)ipolerombu,mozemyobliczy6dfugos6abokurombu(¢=#)Znajapdfugos6wysoko§ciidfugo§6bokurombu,mozemyobliczy6
(korzys/cz/qc z tw. PzJagorczJcz) dfugo§6 p jego dfuzszej przekatnej (p = ¥) Kohce dhizszej przekatnej sa punktami wsp6lnymi prostej
or6wnaniu}i=xiokr€guosrodkuwpunkcie(0,0)ipromieniudfugoscio,5p((-¥,-¥),(¥,¥)).
296. A=(3,0), B=(14,11), D=(0,9). 297. 24.
298. A=(-3,-1), 8=(1,2), C=(7,4), D=(3,1). Pole: 10.
299. a)Pr.ADipr.BCsar6wnolegle(pr.AD:y=j¥+4,pr.BC:y=;r-3); b)j[= 1, jr-8y+4=0; c)pole:28.
300. D=(-1,5). 301. Pole czworokitajest r6wne 10,5.
302. 8= (7, -1), D = (0,10). Pole trapezu: 75. 303. D=(-3,-I).
304. I--2i.
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI , F30ZW14ZANIA 777
305. C=(-3,-7), D=(9,5).
Rozwiazanie. Niech
Poletrapezu:
C=(¥c,yc) i D=(xD,yo).
30.
-I - -I
KD=2.BA, KD =[xD-3,yD+1], 2.FA=2.[3,3]=[6,6],zatem jrD-3=6 i yD+1=6.
Stqtl j¥D=9 i yD=5. Punkt Kjest Srodkiem odcinka CD, wi€c 3 =0,5(¥c.+9) i -1 =0,5fyc+5). Stqd J¥c=-3 i yc.=-7.
Pole trapezu P = 0,5 . ( I AB I + 4. I AB I ).fe = 2,5fe . I AB I . I AB I = 3Ji, wysokos6 fo jest r6wna odleglosci punktu K od prostej AB, kt6ra rna
r6w"iex-y=0,wiech=(9=#l--%=2Ìi2.Zatenp=2,53`F22fi2=30.
306. OdcinekKLniemapunkt6wwsp61nychzdanaprosta. 307. a) Rys.1/2M; b) 5.
308. Rys. 2/2M; polefiguryF: 27.
JX:+420
309. a) x-2}t<0 , b)b=-14.

I-y+520
310. a)A=(2+;+), 8=(8,6); b)
y S ro,5:r + 10 Rys. I/2M Rys. 2/2M
311. Trapez o wierzchokach (-2, 0), (2, 0), (2, 4,5), (-2,1,5). Pole trapezu: 12.
312. Zbi6r A: pas, kt6rego brzeg tworzaproste o r6wnaniach y = 2x -2 i y = 2x -4. Zbi6r 8: dwie rozlapzne p6lylaszczyzny (bez brzegu)
wyznaczone przez proste y = -3;I + 2 i y = -3;( -2.
Wskaz6wka. I y-2jr+3l<1 e fy-2j¥+32-1 i y-2¥+3S1). Iy+3xl>2 e ly+3j¥<-21ub y+3jx:>2).
313. ;r=-1,y=21ub x=1,y=O lub ;¥=3,y=2.
314. ;I = -3, y = 2 lub I = -2, y = 3 lub ;r = 2, y = -31ub jr = 3, y = -2

(r6wnanie lxl + I}JI = 5 opisuje brzeg kwadratu o wierzchokach (5, 0), (0, 5), (-5, 0), (0, -5) ).
315. Rys. 3/2M.
316. ((x,y): },-'J.I).
Rys. 3/2M
317. o=-llub ci=3.
F}ozwiazanie.Nier6wnos6x2+}`2+2x<1sprowadzamydopostaci(„1)2+y2S2.Nier6wnos6taopisujekoloo§rodkuwpunkcieS=(-1,0)
ipromieniuodlugosciJZR6wnaniejr-y+a=0dlakazdejwartosciparametruajestr6wnaniemprostej.Danyukladmadokladniejednoroz-
wiapaniewtedyitylkowtedy,gdyprostaor6wnaniu;¥-y+a=0jeststycznadokolak(S,te),czyligdyodleglos6dpunktuSoddanejprostej
I-I-0+czl lcz-ll
=JZ. Stqd a=-llub c}=3.
jest r6wna JZ. d=
JT=-J52
319. Zbi6r A jest sumqdw6ch prostych o r6wn. y = 0 i y -x``3 = 0.
318. Parabola o r6wnaniu y=Tix2 +I+2.
321. Parabola o r6wnaniu j¥2 -6y -3 = 0.
322. {(x,,v): fy=-+x2+ I v y=+x2-1) ^ ;¥€ (-2;2) ^ ye R}.
Wskaz6wka. Je§li punkt (x:, y) jest Srodkiem okrQgu o stycznego wewnetrznie do okrQgu o r6wnahiu j¥2 + y2 = 4 i stycznego do prostej o r6w-
naniuy=0,topromiefiokrQguomadlugos6Iy1,odleglos6punktustycznosciokr€guozosiaOyodpunktu(0,0)jestr6wna1x1,aodleglos6
Srodka okr€gu o od punktu (0, 0) jest r6wna 2 -I y I.
323. Parabolaor6wnaniu y=Ttx2 -+.
324. Parabola o r6wnaniu y = 2x2.

Wskaz6wki. Je§li prosta przechodzi przez punkt (0, 0), to jej r6wnanie rna posta6 y=czjr.
Je§lipunkty(x„yi)1(x2,y2)sakoheamicieciwyparabolior6wnaniuy=x2-1inalezadoprostejy=ex,toodci€tetychpunkt6wsarozwiaza-
niamir6wnaniaz-1=ar,aodcietasrodkacieciwyjestr6wna¥.
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
PRAWIEMATURA PO ROZDZIALE 2.
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Numer zadania 1.
Odpowiedz D D 8 8 8 A 8 D 8 A A D D D A D
17. 3, 9. 18. 21. 19. Siedem. 21. a=+, G=0,5. 22. A=(9,10)
Nr zad Uzyskuiesz Za
1 pkt.2pkt. zapisanie r6wnania w postaci :¥2 - 12x + 27 = 0.

17 podanie rozwiapah r6wnania: 3, 9.
Nr zad.18 Uzyskujesz Za
zapisanie r6wnosci fez =49 albo fez+9 = 58 albo fez+32 = (2+ 1)2 + (-3-4)2, gdzie fojest wysokosciatr6jkata
1 pkt.
ABC poprowadzoni do podstawy.
2 pkt. obliczenie pola tr6jkata: P =21.
I pkt. rozwiapanie nier6wnosci „2 -6# -16 < 0: # e (-2; 8)

19 2 pkt. podanie liczby uiemnych wyraz6w: 7.
I SPOSOB
uzasadnienie, Ze odcinek gcjest 2 razy kr6tszy od Ag (np. z podozH.efestwa frcfy.kczr6w Ago i. CLg ) i stanowi 1/3
I pkt.
20 przekatnei AC.
2 pkt. uzasadnienie, Ze odcinek AP jest 2 razy kr6tszy od PC i stanowi I/3 przekatnej AC.
I SPOSO a.
uzasadnienie, Ze odcinek AP jest 2 razy dfuzszy od PS, gdzie S punktem przeciQcia przekitnych r6wnolegloboku
1 pkt.
20 (np. z tw. o 5rodkowych w lr6jkqcie ABD ) i stzinowi 113 przckaptnei:±£
2 pkt. uzasadnienie, Ze odcinek Qcjest 2 razy dfuzszy od Sg i stanowi I/3 przekqtnej AC.
Nr zad. Uzyskujesz I za
I pkt. zapisanie r6wnosci pozwalajapei znalez6 liczbe Z7, np. (2b)2 = 2(2 -3b).
3 pkt. znalezienie liczby b: b = 0,5 oraz zapisanie r6wno§ci pozwalajacej znalez6 liczb? cz, np. 1 -3cz = 4cz.
21
4 pkt. znalezienie liczby a: a = +.
1 pkt. znalezienie r6wnania prostej AC : y = j[ + 1.
22 3 pkt. wyznaczenie wsp6hzednych punktu przeci€cia przekatnych: (2, 3)

4 pkt. znalezienie wsp6hz?dnych punktu A: (9,10).
STEREOMETRIA
325. 84cm i 62cm. 326. 3+J3.
327. a)112; b)# 328. 0,096d3.
329. 16JZ.
Fòzwiazanie.
Korzystajap ze wzoru na dfugo$6 przekatnej kwadratu, obliczamy dhigo§6 kraw€dzi podsta-
wy graniastosfupa: a/i = 4, stqd a = 2Ji. Tr6jkat ACD' jest r6wnoboczny, poniewa2 katy
przy podstawie AC maja r6wne miary wynoszape 60°. Zatem I AC I = I AD' I = I CD' I = 4.
Obliczamy dfugos6 wysokosci graniastosfupa korzystajap z tw. P!.fczgorczscz (tr6jkat CDD'):
H2 = 42 -(2h2)2 -_ 8, st4d! H = 2f r2 . ob.]ap§6 gra"astosfroa.. v = a2 H -- (2.h2 )2 . 2h2. = L6f i2. .
33o. 176J5.
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, FIOZW14ZANIA 779
331. 1000wi; cm3.

Rozwiazanie.
Obliczamywysoko§6podstawygrariastoslupa.fe=#=2¥=10`/i
Zauwazmy, 2e tr6jkat BC'K jest r6wnoramienny, poniewaz kay przy podstawie BC` maja
r6wne miary (lzKBC'I = 45° i lzBCVRI = 180° -900 -45° = 45°). Zatem IBRI = love.
Bok 88' tr6jkata 88 ff jest wysokosciq graniastosfupa. Obliczamy wysoko§6 graniastosfupa
korzystajap z tw. Pi.fczgorclsa (tr6jkata BBK): H2 = (10J3-)2 -102 = 200, stqd f7 = 1otr.
objetos6graniastoslupa:V=#H=29:floJZ=1oooJa AaB
332. ¥. 333. #
334` %a .\ 22=a
Pozwiazanie. Nalezy obliczy6 x = lAA4l oraz y = lA4Bl. Dhigo§6 przekatnej szescianu o krawedzi a
jest r6wna aJT. IABI = aJ3., IACI = a/Z, IAffl =±g Tr6jkatAKMjest podobny do tr6jkata
ABC,wiec !£#=i£Si. Zatem ±=#, stadx=#=fa y=aJi-x=¥a

2
ee5. T±=% 336. 3fa35a3
93]. \62. 338. +62 toray zato2eniu, Ze graniastostup jest prosty).
339. 3Jri. 340. Obj€to§6: 4J3. Pole powierzchni carkowitej: 2(J5 + 8).
341. Obj€tos6: 780. Pole: 588.

Wskaz6wka. Rozstrzygnij , jaki wielokit jest podstawa graniastoslupa.
342. Obj€to§6: 96(Jg + 1). Pole powierzchni calkowitej: 16(7J5 + 12).
343. 64.
Bozwiazanie. 2a + 2b = 18, di = 9, d2 = `/5?, fJ = 4.
Korzystajap z tw. PI.fczgoros¢ obliczamy przekatne r6wnolegloboku: p = `/6?, q = `/i7.

Korzystamy dwukrotnie z n^/. kos!.nws6w: 17 = a2 + b2 - 2a6cosCi, 65 = a2 + b2 + 2abcosCi
(poniewaz cos(180° -or) = ngosCi), gdzie or jest miari kara ostrego r6wnolegloboku. Dodajap
stronami oba r6wnania dostajemy r6wno§6 a2 + b2 = 41. Obw6d r6wnolegloboku jest r6wny 18,
wi€c a + G = 9. Rozwiapujap uklad r6wnari a2 + Zi2 = 41 i a + b = 9 otrzymujemy: a = 4 i b = 5
lub cz = 5 i b = 4. Przyjmujemy dalej, 2e cz = 4 i a = 5 (w drugim przypadku otrzymujemy ten sam
graniastosfup) i wyznaczamy cosor, a nastepnie sinc*: 17 = 16 + 25 -40cosex, stad cosCi = 0,6.
Z ,jedynki trygonometrycznej" sim = 0,8. Obj?to§6 graniastosfupa: V= (czbsinCi).fJ = 64.
344 +H3t8er(ri-±)
D'C'
345. ¥J2(sin2o-sin2 4)(I-cos;i

Rozwiazanie. Dane: cJ, a, P.
Punkt K to rzut prostokatny punktu 8 na plaszczyzn? Sciany bocznej ADD'A'. W tr6jkacie
BD'K:k=dsinp.Wtr6jkapieABKrmarakitaBAKjestr6wnaCh,wi€ca=±=#
Przekatna BD obliczamy wykorzystujap tw. kosl.n4ts6w (tr6jkat BCD):
|2=2a2_2a2cosa=a2(2-2cosa),srtydl-_4=£JI=tE:TirKorzysrfu]apztw.Pltagorasa AaB
(tr6jkatBDD')obliczanywysokos6graniastosiupa.H2=d2-/2=d2-4:i:=:i(2-2coso),stqdff=#J2(sin2er-sin24)(1-co-;ET
Polepodstawygramastosfupapp=o2sin¢=4#,obuQtos6graniastosfupav=PpH=#/2(sin2¢-sin24)(1=t5:3T
780 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZWIAlzANIA
346. Objeto§6 ostrosfupa: 1280 cm3. 347. 48 cm3. 348. Obj€tos6 ¥J6.
349. ±±F 350. a)450, b)f 351. #
352. Objeto§6: 36JZ. Pole powierzchm bocznej: 36J3-.

Pozwiazanie.
Zauwa2my, Ze tr6jkaty ACW i ACD sa przystajace, gdyz sa to tr6jkay prostokatne r6w-
noramienne o tej samej przeciwprostokatnej. Wynika stad, Ze b = cz. Korzystamy z /14;.
P!.fclgorasa. W tr6jkacie KCW o2 = (¥)2 + (3vi)2, stqd a = 6.
W cr6fkaycie SKW (3h3)2 -_ 32 + H2 , staid H =3JI2 .

Obliczamy objetos6 i pole powierzchni bocznej ostrosfupa:
V--±3a2H--36Ji2`Pb--4.±2ah=36fi3.
aB
353. 36.
Rozwiazanie.
Przekatna podstawy rna dlugos6 6/i. Obliczamy dlugos6 odcinka SK (tr6jkat BKS):
tg60°=ifi,czyli/5=#,stqdlsKI=vi}.Obliczamydfugo§¢odcinkaKC`
korzystajap z tw. P!.fagorafo (tr6jkap SCK): I KC 12= (3rfe)2 -(vi;)2 , stqd I KC 1= 2vi.
Zauwazmy, 2e tr6jkity SCK oraz SKW sa podobne (cccfea kk, gdy2 sq to tr6jkaty prosto-
katneorarlzcsffl=IZswffl).Zachodziwi?cr6wno§6i£€i=i§#,czyhg=j{=
stqd H = 3. Objetos6 ostrosfupa: V= +a2f7 = 36. aB
354. %Js3 tga(i_tg2a)
Rozwiazanie. Szkz.c rozw!.qzaHie. Oznaczenia: a -kraw€dz podstawy, fo -wysokos6 §ciany bocznej ostrosfupa. Wiemy, Ze S =+¢fo oraz
s(1-tg2 ¢)
tgcy= Z. Wyznaczamy a i fe, a nast€pnie obliczamy wysokos6 fJ ostroshipa. Otrzymujemy: a = /a3i;ZF, fe =
355. 4#. 356. b) c¥=69°.
Wskaz6wka. Patrz rozwiapanie zadania 353.
358. i
359. +f73(tg2¥_1).
Pozwiazanie.
Odcinek scjest polowa przekathej kwadratu, wi?c # = 4f W tr6ukacie SBK
tg¥=¥, stqd k=# W tr6ikapie SCK #2 =k2 +"2, czyli m2 =Z-z#
stad--#¥ Tr6jkaty SCK oraz SKW sa podobne ¢a/rz rozwz.qzcz7!!.a
zadere!a353.),zatem#=#,czyllE=z#,stqda=Htr
ObjQto§6ostroslupa:V=+a2f7=+j73(tg2¥_1). aB
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROZWIAZANIA 787
"#"mH "
360. 2c!2
F}ozwiazanie.
Zauwazmy na wstQpie, Ze IZKS" = 90° - IZAsffl = 900 - (90° - a) = ¢. Jesli dlu-
go§6 kraw?dzi podstawy ostroslupa oznaczymy przez cz, to:
IAcl =oJZ, IAsl =¥, ISLl =Z. Tr6ukatASK: sino=ifi=#=#, stad
a=* Tr6]k|tKSW. cosCi=#=#, stqd H=£

AaB
Tr6jkat SLW:
2sin2cy+1-sin2cy =d2. 1+sin2cy stqd

fe2=#2+(¥)2=(#)2+(#)2=d2(±+±)=d2:=:::±:=:::==d2
2sin2c¥cos2c¥ -W 2sin2c¥cos2cy ~ 2sin2crcos2c¥
h-=# ouiczan"ofe pow\elzch\boane] os+Iosfupa Pb--4 ±2ah --2vi# #ff= =2d2

sincr
4d3
361.
3tg¥,1-tg2¥,
Pozwiazanie. Oznaczenia: cz -dlugo§6 kraw?dzi podstawy ostroslupa.
a
Wtr6jkapieBKW tg¥=i, stqdfo=# Wtr6jkaciesKW fo2 =H2+(£)2, stqd
in-"EE Korzystajap ze wzor6w na pole tr6jkata SKW mo2emy zapisac r6wnosc:
4d3
zatemH=T& Obj?to§6 ostrosfupa: V=+ft2f7 =
+frd=+ zH, czyii zfrd=a2¥ sqda= 3tg¥(1-tg2¥,
W,
16cz3b3
362.
3ta2_b2>Jdr
Wskaz6wka. Korzystajap z podobiefistwa tr6jkat6w PIVW i SAW oraz MIVW i SCW
wyznacz fo i k. Do wyznaczenia krawedzi podstawy c oraz wysokosci H ostroslupa
wykorzystaj tw. Pz.fczgorczsa (patrz rysunek obok).
363. 600.
Fòzwiazanie. Oznaczmy: a -d±ugos6 krawQdzi podstawy ostrosfupa. Nalezy znalez6 er.
Wiemy, Ze: lKSI = a. Punkt Kjest punktem przeci?cia wysokosci tr6jkata r6wnobocznego
ABC. Zatem K dzieli wysokos6 AD na odcinki bQdace w stosunku 2 : 1, tzn.
IAjfl=?lADl. IADl=¥, wiQCIAffl=#
t8¢=#=±=#=J3,wiecCi=6oo
3
364. JZ.
Rozwiazanie. Nalezy obliczy6 dfugos6 odcilika DE.
PunktDjestsrodkiemodcinkaBC,wi?clBDl=¥=l.PucktEjestsrodkiemodcinka
AS, wiQc odcinek BE jest wysokoscia tr6jkata r6wnobocznego ASS. Wobec tego
lBEl=#=J5Dfugos6odcinkaDEobliczamykorzystajacztwpiragorasa.
|DEi2 = iBEi2 _ |BDi2 = 3 - 1 = 2, stad IDEI = Jz-.
365. Tangenskqta # 366. 2:]Jis5 &6J.cusp-_±."~~63o

182 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, ROzvylAlzANIA
368. #J6sLna(3 Asmfi:).

Plozwiazanie. Dane: S - pole powierzchni bocznej ostrosfupa, 2cy - miara kata pom€dzy
wysokosciami §cian bocznych. Tr6jkat EDwjest r6wnoramenny, wiec lzKVI7El = c¥. Koliee
odcinka ED sasrodkami bok6w tr6jkata ABC, zatem lEDl = i, wiec lEffl = i.
Wtr6jkapleEKWsinCi=if#=#,stqda=4fesino.Polepowierzchnibocznejostrosfu-
pajest r6wne Zofo, zatem S =Zafe = 6fe2siner, a stqd fe = 6£. Obliczamy krawQdz
podstawy ostroshipa: cz = 4fesincy= +Ssino,anast€pniedlugo§6odcinkaA4D:
"D,=i,AD,=#=?Ssincy.Obliczamywysoko§6ostroshipa(tr6jkatxpTl'): Ag_
2
H2=fo2_|MD|2=£-2i8Pjz=S±=±S:=:F,StqdH= S #. Obhczamy objQtos6 ostroslupa
V=+±#H-=stsslna s#-2# s3 #sin2o 3-4sin2 a

#J6s\na(34stm2a)
J''
369. Obj?tos6 ostroshipa:

12sincrcos2¥
F}ozwiazanie. Satz.c rozwz.qza#fo. Dane: a oraz cr.
Wtr6jkacieBWL: b=±. Wtr6jkacieKBW: c=2bsin¥=#sin¥,

sin er
a 3-4sm2%
Wysokos6 ostrosfupa wyznaczamy korzystajap z tw. Pz.fagorczso dla tr6jkata SEW: H =
J3.sincy
Ostateczny wynik otrzymano po zastosowaniu wzoru sincy= 2sin¥cos¥.
371. Pole. #, objetos6. jg

F]ozwiazanie.
a2J3-
=4rf}, stqd a=4. Wtr6ukapie£CW sin2o=iE§i=£, stad a G==
4
Wtr6ikacieAKW coso=i£#=#=# Stqd ®G==± Z0i®do-
stal]eny.ikd--£,astprh2fr3sm2a=3cosa
Zewzomnasinussumysin2¢=sin(er+er)=2sin¢coso,awiecdaner6wnanieprzybieraposta64Jisinocoser=3coscy"dsino=#.
Zjedynki trygonometrycznej cos2 er= 1-i = #, a stad coser= f. Z r6wnosci ®: b =jg Korzystajap z tw Pzfczgorczsa obliczamy
wysokos6ostrosfupaH(tr6jkatAKW)orazwysokos6§cianybocznejfe(tr6ukatLCW)H=#,fe=#.Otrzymanewynihpozwalajqnaob-
liczenie obj?to§ci i pola powierzchni ostrosfupa.
372. i.
373.
Wskaz6wka.Uzasadnij,Zeje§likraw€d2czworoscianumadlugo§6o,todhigos6tychodcink6wjestr6wna+OJZ.
374. i. 375. 48. &]6.2,4fr3.

783
ODPOWIEDZI,WSKAZ6WKI,ROZWIAIZA±±!!4
377. # €J8. 8f r3.
b3 sin P cos2 a - sin2 8_

381. 382. 2500.
380. 1760/in.
3sin2 cy
a2(sincy+I)
383.
cOS0
Plozwiazanie.
Ka2da Sciana boczna ostroshipa jest tr6jkatem prostokatnym. Pole powierzchni bocznej
ostrosfupap=2 +¢b+ 2 +cc =c(b+c) b=otgcy, c=#
Zatem P=o(otg¢+#) =a2

cOS0
±
c!3d 385. ¥. 386. 2=.

384.
387.
Wskaz6wka.Uzasadnij,Zespodekwysoko§ciostrosfupajestpunktemr6wnooddalonymodwierzcholk6wpodstawy.
388.
Wskaz6wka.§rodekokreguopisanegonawielokapiejestpunktemwsp61nymsymetralnychwszystkichbok6wtegowielokata.
389. f Jrl.
Fòzwiazanie.
Przyjmujemy, Ze podstawa ostroslupa jest tr6jkat o bokach diugosci 4, 4, 2. Wot>ec tego
wszystkie krawQdzie boczne ostroslupa sa tej samej dlugosci (r6wnej 4). Na mocy ry. o
osfros£%pcicfespodekwysoko§ciostrosfupa(punktS)jestSrodkiemokreguopisanegonajego
podstawieObliczamydfugos6wysokosciAKtr6]kafaABCIAffl=Ji3-orazpolepodstawy
ostroslupa: Pp = /I? Obliczamy dfugos6 promienia okrQgu opisanego na tr6ukacie ABC
Korzystajap ze wzor6w na pole tr6)kata mozemy zapisa6 r6wnos6 + 2 `/13 = #, statl
R--± Wysoho§6osttostrya H--±#, ob]ap§6ostlosfroa v=±3ppH =%JTTi A
1+2coso
1+cos¢
390.15360 391. #b3# 392. Ob]€to§6ostrosfupa #b3sin¢
393. ?c3sinycosytgcy.
Wskaz6wki.ISpodekwysokosciostrosfupajest§rodklemokr€guopisanegonapodstawleostrosfupa(dlaczego?)11Gdzieznajdujesi€Srodek
okr?gu opisanego na tr6jkqcie prostokatnym?
394 #a3J{I==;:=;rtg4 395 Polepowierzchnicafrowitej (i+1)a2 0bj?tos6 #o3
396.
cfsrn%OBsa.
®f,
Wskaz6wka. Spodekwysoko§ciostroshipajest§rodkiemokr€guwpisanegowpodstaw?ostrosfupa(dlaczego?).
397. 4320.
398.
Wskaz6wka. Uzasadnij, Ze czworokat KIJ`4IV jest rombem.
399.
Wskaz6wka. Miary tych kqt6w sar6wne miarom kat6w pewnego tr6jkata.
184 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
400.
Wskaz6wka. Sporzqdz taki rysunek ostrosfupa, aby podstawa byla jedna z prostopadlych Scian. Wysokos6 podstawy poprowadzona z wierz-
choHca kata prostego, wysokos6 czwartej Sciany i jedna z krawedzi bocznych tworza tr6jkat prostokatny.
401. 2Ji 402. Pole przekroju z#= 403. Pole przekroju (pi?ciokqta): 14J5.
404. 6twl3--ij. 405. 4=f iub 4=f. 406. Ob,etos6. 2i6rfe.
4or. J5TJ==:i sina 4o8.18(h +). boo. %a2tga. alo. *Ji=T=*Z.

W
411. %JF srnaJTde.

Rozwiazanie. Zauwa2my, Ze punkt K jest §rodkiem okr?gu opisanego na tr6jkapie
SCW (poniewaz Kjest Srodkiem przeciwprostokatnej CW).
Wynika stqd, Ze ICRI = Iwffl = lsffl = A oraz IZWCSI = c¥. Ponadto lKLI = 0,5H.
Wtr6jkapiesLK:sin¢=i#i=#,stqdfo=z¥.Poletr6jkataBKDjestdane
ir6wnep,wiec p=+a/Zlfo=#, sad ®aH=2/Zpsino wtr6ukaciescw A

aB
tger=Jggl=#,stad®H=#tgerPodstawiajapHdor6wnania0otrzymujemy¥tger=2JZpsincy,stadc=2JF=.
Wysoko§6 ostrosfupa wyznaczamy z r6wno§ci ® : H = JZF==;Z . tgcy. Obhczenie objetosci ostroslupa jest teraz natychmiastowe.
a2tg2o a2 sin2 a cos p

412.
cosB(lga+.8Pf
4,4. i p.
Rozwiazanie.
W tr6jkapie ACW ®czfrz ays.1): SG 11 AW i S jest Srodkiem AC.
Wynika stqd, Ze ISGl = 0,5.IA" = 0,5.b. Zatem pole P tr6jkata BGD jest
r6wneo.SaJi2.0,5b,sta!dab--2Jr2.P.
Uzasadnimy, 2e czworokat KZA4Iv jest prostokatem ®cz/rz ays. 2). Punkt
K jest §rodkiem AD, I jest Srodkiem AB, A4 jest §rodkiem BW, IV jest
Srodkiem DW. Wynika stqd, Ze lKLl = lA4M = 0,5.lBDl =0,5cJZ-oraz A

IKM = lzul41 = 0,5LA" = O,5b. Oznacza to, Ze czworokat KZA4Ivjest r6w-
noleglobokiem. Zauwa2my, 2e lzIVKLl = l£<KZul4l, a stqd wynika, 2e
czworokqt KLA4Ivjest prostokatem.
Uzasadnimy, Ze lrpl = 0,25b ®cz/rz ry's.2). Niech punkt R b?dzie §rodkiem odcinka CW. Zatem rR I I SC, a stqd wynika, Ze tr6jkar 7Tjtwjest pro-
stokatny. Poniewaz rp I I AW (dlatego, Ze I/I 11 AW) wiec lzprjil = lzrRpl, a stad lrpl = ljipl. Dalej wnioskujemy, Ze punkt P jest Srodkiem
okr€gu opisanego na tr6jkapie rtiw, a wi?c 17`Pl = lj?Pl = lwpl = 0,25b.
Pami?tajap, Ze ab = 2/Z:P mozemy teraz obliczy6 pole przekroju ZJWPIVK: 0,5o/Z . 0,5G + 0,5 . 0,5o/Z . 0,25b = 0,3125ab/Z = 1,25P.
a2h3 stnB
415. ¥. 416. Cosinuskap +.Poleprzekroju #. 417.
I ` sin(cy+A .
Rozwiazanie.
Uzasadnimy, 2e czworokat KLA4Iv jest prostokatem. Odcinek KL Iapzy Srodki bok6w w tr6jkapie
ABC. za;te;in z tw. o odcinku tq:czq!cym Srodki bok6w tr6jkc{ta wyriiha, Ze lKL) --0`5IABl --0,Sa.
Ana]ogicznie, rozpatrujap kolejne tr6jkay stwierdzamy, 2e lA4M = 0,5cz, lLMl = 0,5Z7, lKM = 0,5b.
Uzasadnili§my wi?c, 2e czworokat K£A4IV jest r6wnoleglobokiem` ale poniewaz diary sasied-
rich kat6w tego czworokqta sa r6wne (np. IZKM4l = I.£LA4M), wi€c wymka stad, 2e czworokat
KLA4Ivjest prostokatem.
PoleprostokataKLA4Ivjestczteryrazymniejszeodpolapowierzchnibocznejostroslupa,zatem:4.+a.+b=3.+¢fe,stqdfe=?b.Wtr6jka-
c\eApsb2=h2+(q2)2,b2-_(23b)2+(92)2`stayda--2±FblpKJ--±3¥=%b,wlquosa--\#--%b%--'E
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA 185
a2JTT\
419.
IT.
Rozwiazanie.
Obliczamy dfugo§6 wysoko§ci ostrosfupa. W tr6jkacie ASW H =
Obliczamy dfugo§6 fe wysoko§ci tr6jkata BCL, kt6ra jest takze jedna z wysoko§ci tr6jkata
AKW Pole tr6ukata AKwjest r6wne + I AK 1 1 SW I, ale r6wniez + I AW I I KL I Dostaje-
nywiQct6wno§6±±H=±22ahzatemh=F±=gS
Obliczamypolepprzekeojuostroslupa(poletr6jkataBCL).P=+ofe=#.
AC!
420. Pb = 20,87t.
421. *.
Fòzwiazanie. Oznaczenia: H, r -wysoko§6 i promieh podstawy walca.
\\ 600
Na rysunku obok pokazano powierzchni€ boczna walca po rozwini€-
ciu na plaszczyzne - prostokat AA'B'B.
vi
Dlugo§6 jednego boku tego prostokata jest r6wna dfugosci wysoko§ci
walca, a dfugo§6 drugiego boku jest r6wna obwodowi podstawy wal-
ca, czyli jest r6wna 27tr. W tr6jkapie AA'B'
sm6oo=2#, 5=2#, stayd r=% A 2Tcr A`
cos6oo=#, +=#, stad fJ=f obliczamyobjetoscwalca V=nzH=% Tg f=*
424. 4327t.
422. a) 2Ji; b)727t. 423.12J5-¢.
425. 57t.
Fiozwiazanie. Oznaczenia: J -tworzaca stozka, r -promieri podstawy stozka.
Na rysunku obok pokazano powierzchni€ boczna stozka po rozwini€ciu na
plaszczyzn€ - wycinek AA'S. Dlugos6 promienia tego wycinka jest r6wna dhi-
go§ci tworzapej stozka, a dhigos6 fuku, na kt6rym oparty jest wycinek jest
r6wna obwodowi podstawy stozka, czyli jest r6wna 2¢r.
Pohiewaz kat §rodkowy wycinka jest katem prostym, wiQc dlugos6 hiku AA'
jest r6wna 1/4 obwodu kola o promieniu 4 (dany wyc!.#ckjcsL,6w.arrkq" kofo A
a proml.eni.w 4). Zatem: 2„=+(2ff.4), a stqd r = I. Obliczamy pole po-
wierzchni calkowitej Pc sto2ka: Pc = 7rr2 + ffr/ = a+ 47r= 5j¢.
426. 2VI,-.
427.
'-''
J7
4 '
Rozwiazanie.Oznaczenia:r-promiehstozka,/-tworzapastozka,fo-wysoko§6stozka,R-promiehwalca,H-wysoko§6(tworzaca)walca.
Wiemy, ze a / = H, ® +„2/2 = ff R2H, ® ¢W = 2an# Z 0 1 ® mamy. ~# = 2diJJ, stqd r= 2R. Podstawiajap do ® otrzymujemy
i3n4R2h=FTR2H.staydh-_%HPo"owarz|2=r2+h2`w\q"2-_|2-h2-_H2-(±4H)2_=±6H2.strydr-_±H
Niech¢bQdziekqtemnachyleniatworzapejstozkadoplaszczyznypodstawyzatemcos¢=t=#.
428. 300.
F]ozwiazanie.Oznaczenia:r-promiefistozka,J-tworzapastozka,fe-wysoko§6stozka,cr-katlni€dzytworzapfoawysokosciastozka.
Przekr6josiowystozkatotr6jkatr6wnoramermyopodstawie2riwysokoscifr.Poleprzekrojuosiowegostozkajestwi€cr6wnerfo.Wiemy,Ze
rfe ¢Ji = ¢r2 + zr/, stad * feJ5 = r +/ += siner natomast + = cosca stad r = /sinG A = /coso Po podstawieniu do * I po podzieleniu
obu stron przez / dostajemy r6wnanie trygonometryczne J3-coso = sinc¥+I Przeksztalcany. J7cos&-sin¢ = 1, fcosor-+sin¢ = +,
sin60° cosc¥-cos60° siner = +, sin(60° -er) =+ (zc w€orw na fz7zzts r6zn!ey). Poniewaz ojest katem ostrym. wi?c z ostatniej r6wnosci
wynika, 2e 60° -cy= 30°, czy|i cy= 3o°.

786 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
429. i-( -I, gdzie Vi -objeto§6 stozka §ci€tego. 430. Stosunek obj?tosci: 1: 2. Stosunek p6l: (47t + 1): (47t +4).
431. Pole: 27t(cz+b)(a+2c). Obj?tos6: 7tob(a+2c). 432. Obj?tos6: 47t. Pole: 2%(J5+3).
433. Objetos6 bryly jest r6wna 7t. 434. Objeto$6 powstalej bryly: ¥¢ cm3.
435. Obj€to§6: 327t. Pole: 8JT(1+J7)a.
Pozwiazanie.
Niech 8 oznacza bryle rozpatrywana w zadaniu, czyli bryl? powstala z obrotu tr6jkata
KLA4 wok6l prostej K„. Obliczamy objeto§6 i pole powierzchni bryly 8 rozwazajac
dwa stozki: Si - stozek o prohieniu podstawy r i wierzcholku w punkcie K oraz
S2 - sto2ek o promleniu podstawy r i wierzcholku w punkcie A4.
Objetos6 VB bryly 8 jest r6wna r6inicy obj?tosci stozk6w Si i S2, czyli:
vB =+z;.2(8+fr)i„2h =¥~2 izr2fri¢r2fe =¥zr2 Zatem do oblicze-

nia objeto§ci bryly 8 potrzebna jest jedynie dhigos6 promienia r. W tr6jkapie A4LIV
Sin60°=E, f=f, stqd r=2J5, awl€c V6=+ff(2JJ)2 =32ff.

Pole powierzchni PB bryly 8 jest r6wne sumie p61 powierzchni bocznych stozk6w Si
i
is._,ayripB--flrl+i[r-4--2,a:JS3(I+4).
Korzystajap z tw. Pz./czgorczscz obliczamy najpierw wysoko§6 fe, a mast?pnie tworzapa /. w tr6jkapie MLIV fe2 = 42 -(2rf})2 = 4, stqd fe = 2.
wtr6fke!c\eKLNi2=(8+2.)2+(2J53)2=H2=\6.7,srtydi-_4Ji.ostateczriiep8=2mfr3(4Ji+4)=8fr3(\+Ji)in.
436.112ftcm3. 437.?. 438. Obuetos6: #ff. Polepowierzchri. #n.
439. 4gp£ (gdy tr6jkat ABcjest ostrokatny), ±#ZL (gdy tr6jkat ABcjest rozwartokatny).
(tg|3-`ga)tcic5cxtgp 2s;in a Gas P

440. +ff c3
(tg4+tger)2
sin 2 4sin 2 7;
441. 2ffa3 442. a)3,57[a2., ti) 2,f r37[a2-, c) 6f r37[a2. 443. i".
3sin2(4+y)
444. ffcz3 sincy(I+coscr).
Rozwiazanie.
Objetos6 V bryly powstalej z obrotu rombu jest r6wna Vi - V2 - V3, gdzie Vh V2, V3 sa
obj?to§ciami sto2k6w o promieniach r6wnych odpowiednio a + r, a, r i wysokosciach r6w-
nych odpowiednio fe + f7, fJ, fe.
V=±It(a+r)2(h+H)-+Ita2H-+flr2h=+fit(a+r)2(h+H)-a2H-r2h|=
=+„[¢2fe+r2H+2ar(fe+Z7)].
Latwo obliczamy r, fe oraz H: r= czcosc4 fo = czsinc¥ H= cztgc¥. Wobec tego:
v=+ala3sino+¢3cos2¢tgo+2o3coso(sinortg¢)]=
=+%fl3(sincr+cos2cyfiEj£+2sinocoso+2cosoj{#)=
COS0
=+ffa3(sincy+sincycoser+2sinercoser+2siner)=+¢a3(3siner+3sinocosor)=¢a3sincy(1+coser).
7t(13-4Ji3)
445. Obj?tos6: 2437t; pole powierzchni calkowitej: 817i(1 + JZ). 446. 447. 27,.
448. 4zji2sin2c¥cosc¥(cosc¥+l) [=¢J?2sin2c¥(2sinc¥+sin2cy)]. 449. +.
45o. 6o° lub okolo 81° (sinus polowy tego katajest r6wnyf=±)
Wskaz6wka. Dwukrotnie zastosuj tw. s!.##s6w.

187
ODPOWIEDZI , WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
451.
Rozwiazanie. Oznaczenia: r - promieh podstawy stozka, J - tworzapa stozka, fo - wysoko§6 stozka, R - promieh kuu wpisanej w stozek,
Vs -objetos6 stozka, VK -objetos6 kuli, Pp -pole powierzchni caflrowitej sto2ka, PK -pole powierzchni kuli.
1_2, 4.,`31 r2fo D_.D___z~.2L..r\.âe2_i.±±±
ps..pK--(mr2+flrlnflR2-_±4r#.
VS.VK=+„2fo:€di3=+.#,
Naleay udowodni6, ze Vs :VK = Ps : PK, czyli, ze # = I:±+. Przeksztalcajap ostatnia r6wno§6
stwierdzamy,Zenale2ydowie§6,Ze#=r+J.
Tr6ikat KLsjest podobny do tr6jkata A4IVS (c"fe„ Zatem # = #, czyli i = # Przeksztal-
cany ostiihiq.r6wnos6-. r(h-R)--Rl, rh-rR--Rl, rk-r--I, %--r+l`cohohozy dow6d. KrLP
452. i.
Rozwiazanie.Oznaczenia:r-promieripodstawystozka,I-tworzapastozka,fe-wysokos6stozka,A-promiefikuliwpisanejwstozek,
Pp -pole powierzchni calkowitej stozka, PK -pole powierzchni kuli. Nalezy obliczy6 cos2c¥.
Wiemy,zepp=2PK %r2+"J=2.4di2, r2+r/=8R2, ®1+=8 (+I
Wtr6jkapieKLS f=cos2ca stqd ®+=± Wtr6jkapieKLM ®+= tgo Popodsta-
wieniu ® i ® do r6wno§ci a otrzymujemy r6wnanie trygonometryczne 1 + ± = 8 tg2 ¢.
Przeksztalcamy. cos2or+1=8tg2er cos2¢, cos2 c¥-sin2o+1=8 * (2cos2 cy-N
2cos2c¥=8±=::;:=(2cos2er-I)Niechf=cos2er.Wtedy2f=8¥(2" KrL
f=4(I-r)(2f-1), 9f-12f+4=0, (3!-2)2=0,stqd f=? Zatem cos2¢=2cos2¢-1=2£-1=+
453. # lub i
Rozwiazanie. Oznaczenia: r - promieh podstawy stozka (wysokos6 walca), fe - wyso-
kos6 stozka, Ji - promiefi podstawy walca, Vs - obj€tos6 stocka, Vw - objetos6 walca.
Vs .Vw =+„2rfe.d32r=# Wiemy,ze #=?, stqd 0*.*=8 Wtr6ukapieABD
tg¢=¥=1-E, rstqd += 1 -tg¢, czyli ® *=i±. W tr6jkapie DES tgG =#,
stab #=±, czyli #-*=± Podstawiajap ® otrzymujemy ®#=±+i±

ABcr
Podstawiany®i®dor6wnosciootrzymujapr6wnanle®T±(±+T±)=8
Mianownikeulank6wwr6wnaniu®niesar6wnezem,gdyzo<tgcy<1(nier6wno$6tgor>Ojestoczywista,aler6wnieztgor=¥<:=l)
11 =8' =8, 8tgcy(1-tgc¥)2= I, 8tg3cy-|6tg2er+8tgc¥-I =0.
Przeksztalcamy r6wnanie ® : 1-tgc¥ tg¢(1-tgc¥) tg¢(1-tgc¥)2
Niech f = tger W6wczas ® 8f3 -16f2 + 8f -1 = 0. Jednym z rozwiapah r6wnania ® jest fi = 0,5, zatem dane r6wnanie
^r= zapisujemy w postaci
/=tg" 1,wiecostatecznie tgo=¥ 1ub tg¢=+
(f-0,5)(8£-12f+2)=OPozostalerozwiapania:f2=#,f3=#
454 :=::+ 455 8R2 sin2 ¢coser(coso+vi=::=3?) [= 2R2 sin2 2{|+2JZI;3Z=T)]
456. *(I+J?) 457. 2±gz. 458. 2J?r3 sin 2 a cos 2Cy
fl3(2+tg¢)3 460. 2'

459. 2cosa+fi2stna
6tg2c¥
461. # 462. # 463. 27

188 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F{OZWIAZANIA
464. Poziom wody podniesie sic o 2,25 cm. 465. 0,000018 mm. 466.168 dm2 (wysoko§6 akwarium: 60 cm).
467. £z m3. 468.103,5T[kg (= 325 kg). 469. 642Tccm3.
470. a)Obj€tos6 cokofu: 77tm3 (= 22m3); b)tak, masacokolu: 18,97tt<60t.
471. 48384m3. 472. a)3000m3; b)420m2.
PF}AWIEMATUF}A PO ROZDZIALE 3.
Numer zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.
Odpowiedz A D D 8 C 8 C A D C A A C 8 8 8 C D A 8
21. x=-3 lub x=-i. 22. 2. 23. 7.
25. /(x)=±(I-3)2. 27. C=(-€,-?). 28. 36f
1 pkt. zapisanie r6wnania w postaci 2x2 + 9x + 9 = 0.

21 2 pkt. podanie rozwiazah r6wnania: -3, -+.
I pkt. obliczehie warto§ci wyrazenia tg2c* tg2er= Ti.

22
2 pkt. obliczenie warto§ci wyrazenia 1 + 11tg2cx 2.
I pkt. zapisanier6wnania±j±=f,gdziexjestdlugosciaodcinkacL.
23
2 pkt. obliczenie wartosci I i zapisanie dfugosci boku BC: x = 4, lBcl = 7.
1 pkt. zapisanie liczby 338-I w postaci (334 + 1)(332 + I)(33 + 1)(33 -I).
24 2 pkt. uzasadnienie, 2e liczba (334 + 1)(332 + I ) . 34 . 32 jest podzielna przez 28.
1 pkt. zapisanie wzoru funkcji w postaci /(I) = cz(I -3)2

25 2 pkt. znalezienie liczby a (a = i) i zapisanie wzoru funkcji / w postaci kanonicznej.
I pkt. wykazanie, 2e suma miar kat6w APD i BPC jest r6wna 90°.
26 2 pkt. uzasadhienie, Ze kat APE jest prosty.
I pkt. zapisanie wsp6hz?dnych punktu C' w postaci (I, 2r).
2 pkt. zapisanie r6wnania z niewiadoma jr, np. (I -1)2 + (2jr + 6)2 + (I _ 8)2 + (2r _2)2 = 72 + 82.
27 3 pkt. znalezienie odci€tej punktu C: x=-i.
4 pkt. zapisanie rz?dnej prinktu C: y = -i.
1 pkt. obliczenie dhigosci przekatnej AC: 6J5.
28 2 pkt. obliczenie dfugo§ci wysoko§ci ostrosfupa: 6.
4 pkt. obliczerie obj€tosci ostroslupa: 36J5-.

ODPOWIEDzl , WSKAZ6WKI, F30ZWIAIZANIA 789
POCHODNA FUNKCJI
473. 2+. 474. -+.
475. -
Wskaz6wka. Wykorzystaj r6wno$6 I a |2 = cz2
476. m=-2. 477.1,5 (ci=4,5).
478. Funkcjajest cingla w punkcie x = 1 i i niejest cingla w punkcie I = 2.
479. cz=4, b=4. 480. o=-+ iG=Z lub o=+ ib=-Z. 481. 2,96; nalezyzakodowa6cyfry: 2,9,6.
482. x=0. 483. W(jr)=2(jc-1)2(x+2). 484. }J=4jr.
486. (0,-2) (r6wnaniastycznych: y=3;I-2, y=-3x-2, punkty styczno§ci: (1,I), (-1,1) ).
487. )J=4 i y= 104.

Rozwiazanie. (xo, yo) -punkt, w kt6rym szukana prosta jest styczna do wykresu funkcji /.
Jezeli prosta jest r6wnolegla do osi OX, to jej wsp6lczynnik kierunkowy a jest r6wny 0. Wiemy, ze a =/'(j;o), musimy wiec znalez6 te ;¥, dla
kt6rych/'(x)=0: /'(x)=3jr2+12x-15, 3;r2+12x-15=O e jr2+4jr-5=O a (I-=-51ubjr=1).
Je§1i jro = -5, to yo = /(-5) = -125 + 150 + 75 + 4 = 104, jesli jro = 1, to yo = /(1) = 4, zatem szukane proste sa styczne do wykresu funkcji
w punktach odpowiednio (-5,104) i (I, 4). Proste te majar6wnania: y = 104 i }` = 4.
491. a=4, b=-1.

488. a)(+,-i); b)o=±. 489. y=1,5jr-2,5.
q93 . p = - 2,h2 two p -- 2h2 .

492. y=;I-+, y=-I-i; a=+.
494. y=12x.
Wskaz6wka. Zobacz zadanie 4.11 e).
495. ¢=1. 496. y--2r.
498. Funkcjajest malejapa w przedzialach (~, -J3) I (J5. 2), rosnapa w przedzialach: (-J5; J5), (2, i~).
499. a) Funkcja/Jest rosnapa w przedzialach (-co, -1) oraz (1; tco), a malejapa w przedzialach (-1, 0), (0; I); b) funkcja/przyjmuje wi?ksza
wartos6 w punkcie x2.
500. Funkcjajest rosnapa w przedziale (1 ; rfe), wi€c jest tez rosnaca w przedziale (2; 4 ).
501. Funkcjajest rosnapa w przedziale (2; 3), a malejaca w przedziale (0; 1).
502.
Wskaz6wka. Zbadaj monotonicznos6 funkcji /(jr) = x2 -x3.
dlajre(-3;-2)u(0;2)u(2;3)
dlare{-2,0,2}
503. a) Funkcja / jest rosnapa w przedzialach (-3; -2), (0; 3), a malejapa w przedziale (-2; 0);
dlaJre(-2;0)
504. a)D,,=(-3; 3)\{-2}; b) funkcjajestrosnapawprzedzialach(-3;-2) i (0; 3).
5o8. in € (-f r3., i i3).

505. cz€ (-cx);-1)u(1;tr). 507. me (-; 1).
509, a)ymin=OdlaJr=0, ymax=85£ dlax=Z; b) trzeciwyraz (cz3=81).
510. yin,„ = -2 dla J; = 0, }`mar = -I,5 dla X = -1.
511, Warto$6 najrmiejsza: y = -34 dla x = 2, wartos6 najwi€ksza: y = 20 dla x = -1.

190 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, ROZWIAlzANIA
512. /(jr) = -3;¥2 +9jr +0,25.

Rozwiazanie. Jezeli /(I) = ar2 + bjc + c, to /'(jr) = 2czjr + b. Dwumiany 2czjr + 6 i -6jr +9 sar6wne, wi€c cz = -3 i I) = 9.
Wiemy juz, Ze /(jr) = -3Z + 9j¥ + c. Nalezy wyznaczy6 jeszcze wartos6 wsp6lezynnika c.
I SPOS6B. Maksimum funkcji /(jr) = -3jr2 + 9jr + c : -# = -£i±jz£ = 2Z#£. Z r6wnosci 22±4£ =7 znajdujemy c =±.
M SPOS6B. Funkcja / osinga maksimum dla takiego argumentu I, 2e /'(I) = 0, czyli dla argumentu I = +.
/(i)=-3.(i)2+9.i+c=7,stqdotrzymujemyc=+.
513. Maksimumr6wne 2+, minimumr6wne -8. 514. Maksimumr6wne6, mmimumr6wne -2 (a=2, c=0).
515. ymor=10? (Wpwnkc!.CX=-3). 516. a=0, b=1.
517. a)/(x)=m3-3m2+2,D/=(~; 1)u(1;3+) ; b) ymax=2 (d/a rm=0), ym]n=-2 (d/a m=2).
518. Dla in € ( i ; rfe) -brak ekstrem6w, dla in = 1 -jedno ekstremum, dla in E (-a; 1) u (1; i ) -dwa ekstrema.
519. Dla in € (-co; -+) u {0} u (+; +co) -jedno ekstremum, dla in E (-+; 0) u (0; i) -trzy ekstrema.
520. Gdy in e (-I ; 3) -nie rna ekstrem6w, gdy in E (-o; -i) u (3; +co) -dwa ekstrema.
521. 2JZ2.
Wskaz6wka. Funkcja g(f) = J7 jest rosnaca, wi?c wystarczy zbada6 w przedziale (0; 2) funkcj? fe(x) = £ -9x2 + 15x + I.
523. Warto§6najwi€ksza: y=32d]ax=-1, warto§6 najmniejsza: y=Odla;r=3; (b=-9, c=27).
524. a){3}; b)(-;-2)u(1;3). 525. (-+;i+).
Wskaz6wka. I SPOS6B. Dlajakich wanosci parametru in r6wnanie # = in rna rozwiazania?
11 SPOS6B. Wykorzystaj pochodna funkcji /, cingios6 funkcji / i zauwaz, 2e w przedziale (-o; ;rmin) / przyjmuje tylko warto§ci ujemne,
a w przedziale (xmax; +co) tylko wartosci dodatnie, gdzie ;¥m]n i xmax to punkty, w kt6rych /osinga odpowiednio minimum i maksimum.
526.
Wskaz6wka. Zobacz zadanie 4.6.
52J. 2Ji2.
Wskaz6wka. Zbadaj monotonicznos6 funkcji /(x) = x3 -6x2 + 12¥ -6.
528. mE (-2;2). 529. (-6J3-; 0).
PF}AWIEIVIATURA PO ROZDZIALE 4.
1. A. 2. C. 3. A. 4. A.
(wanos6 wyrazeniar6wnajest i ). 6. (alo = 290).
(47[ + 4). 9. p=t_2f r3,7>.
11. 2d2s.ma`Jiin 12. xi + x2 + xi . jr3 = 3p2.
13. A = (~1, 4), 8 = (1, 4). 14.-2-h3.
15. Najwi?ksza warto§6 funkcji /: 1£, najmniejsza wartos6: 0.

797
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, ROZWIHZANIA
I SPOSOBNrzad
Uzyskuiesz Za
wykorzystanie podobiefistwa tr6jkat6w (np tr6jkat6w ABC i MZ,C) do znalezienia zaleznosci miQdzy dfugosciami
I pkt.
odctnk6w BA` BC` BK. BL.
8
3 pkt. wykazanie prawdziwo§ci danej r6wno§ci.
11 SPOSONrzad a
Uzyskujesz Za
1 pkt.3pkt. zapisanie pola tr6jkata ABC jako sum€ p61 tr6jkat6w ABM i BCM: 0,5 . IABl . lLBl + 0,5 . lBcl . lBffl.
8 wykazanie prawdziwo§ci danej r6wno§ci.
Za
Nr zad Uayskuiesz
1kt
P.2pkt.3pkt. wyznaczenie pochodnej funkcji / i wsp6]czynnika kierunkowego prostej k.
9 zapisanie r6wnania 0 5x = -J5.

obliczenie wsp6irz€dnych punktu P.
Za
Nr zad.10 Uzyskuieszlkt
P.2pkt.3pkt. Zapisanie nier6wnosci 3|`2 < 3212 i 1615 < 1715.zaisanienier6wnosci3212=260i|615=260.
Puzasadnienie, Ze 3|`2 < |7`5.
Za
Nr zad.11 Uzyskuieszlk
Pt.2pkt. Wy8wyznaczeniedhigo§ci kraw?dzi
znaczenie dfu o§ci krawedzi bocznej.
podstawy 4 JZ=3=:=3=.
ostroshipa: dsin er
3 pkt. wyznaczenie pola powierzchni bocznej.
Za
Nr zad Uzyskuiesz
1 pkt.3pkt. Zapisaniedanegowyrazeniawpostaci(I:,+jr2)[(x,+jx2)2-3j¥,j¥2]+(jr,x2)3.ie(x+x)[(I+x)2-3;¥i;r2]+(xijf2)3nieprzyjmuje wartosci ujermych.
12 uzasadnienie, ze wyrazen I 2 I 2
Za
Nrzad I Uzyskuiesz I
1 pkt. zapisame wsp6hz€dnych punkt6w A I 8 w zaleznosci odjednej zmiennej, np a, €) I (-p, £), gdzie p > 0
\13
2 pkt.
|zapisaniedfugo§cibokuABiwysoko§cicD.2pi2+€|zapisanier6wno§cip(2+£)=6.
3 pkt.
4 pkt. wyznaczenie wsp6h-zednych punkt6w A i 8: (-1, 4) i (1, 4).
Za
Nr zad Uzyskuiesz
1 pkt.2pkt.3k zapisanie funkcji / w postaci /(x) = cos3x - cos2x - cosx + 1.wprowadzeniefunkcjig(f)=f-f2-r+1,gdzief€R.•aczenieochodnejfunkcjig.
-Pt.4pkt.6pkt. wyzn Pwyznaczeniepunkt6w podejrzanych o ekstremum: f = -+, / = 1.

15
obliczenie watosci funkcji g dla argument6w -1, i,1 oraz podanie najwi€kszej i najmniejszej wato§ci funkcji /.
ZADANIA OPTYMALIZACYJNE
530. 20 in x 40 in.
Flozwiazanie. Pole powierzchni kapieliska P = j¥)`. Wiemy, Ze 2x + y = 80, stad mamy .`' = 80 -2^-.
Fu°gay;e(:;Z=:y£¥+688:1:ai=Pe;s::Cwai:[se6n:re!yim:I(:)d=ax£8g°u=e2irt:;Z±e25=%=(°'4°)
Je§1i x = 20, to y = 80 -2x = 40. Zatem kapielisko powinno mie6 wylniary 20 in x 40 in. _---_---
192 0DPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, FIOZW14ZANIA
531. 12 cm (bok kwadratu: 3 cm) i 16 cm (bohi prostokata: 2 cm i 6 cm).

Pozwiazanie. I -dhigo§6 boku kwadratu, y, 3y -dfugosci bok6w prostokata.
#om=£;[t:rtr=y:yarnz::;::°;°zkaft;6owmopc=:2=e3::;,¥]epmfyy)'=e(74=:t8)y2=+238y'2:tg€zTea?=;=:oT:;5)
Funkcjapfy)=7y2-28y+49najmniejszawarto$6przyjmujedlaargumentuy=-#=2€D.
Obw6d prostokata o bokach y i 3yjest r6wny 8y, czyli 16. Zatem drut nalezy podzieli6 na cz?§ci o dfug.16 cm i 12 cm.
532. 40cmi 32cm. 533. 32cm2.
534. Dfugo§ci bok6w prostokata: 3 i 4.

Bozwiazanie. Pole prostokata P =jr.\.. Szukamy zaleinosci miedzy I i y. Z podobiehstwa
tr6jkat6w ABC i KBL (zobocz rysw#ek) mamy ± = £, stqd .t = 0,75(8 -.r).
Mozemy teraz wyrazi6 pole P jako funkcj€ zmiennej j¥: P(I) = 0`75jr(8 -.i'), gdzie ;I E D = (0; 8).
Najwi?kszawartos6 funkcja P przyjmuje dla argumentu xw = 4 € D.
Zatem jeden z bok6w prostokata powinien mie6 dfugo$6 4, a drugi 0,75 . (8 -4) = 3.
535. 70 cm x 105 cm ( Pole prostokata (w m2): P(x) = 1,5jx:(1,4-j[), gdzie jrjest dhigo§ciaboku prostokqta r6wnoleglego do podstaw trapezu
zas J¥€ (0; 1,4) ).
536. Dfugo§ci bok6w prostokata: 20 cm, 5/5- cm.
Pozwiazanie. Z tr6jkqta ABC many lABl =20J5-, z tr6jkata KBL many |KB| = 2x,
h3(4o - y)
ztr6ukatoAKIvmamy lAKI =±f 2x+ Zf =20J}, stet Jr=
JIB(4o-y)y
Pole prostokata: P =ry Funkcjapfy)=#(-y2+40y),gdzieyero,40)
A'
najwieksza warto§6 osinga dla argumentu y= 20 E (0; 40).
Zatem najwi?ksze pole rna prostokqt o bokach y = 20 i x = 5Ji.
537. 6mx4m. 538. 20 (/(I)=3;¥2-12¥+32, 0<x<4, j.-dlugos6 boku tr6jkataprzyleglegodokata 1200 ).
539. Wymiary strony: 14 cm x 21 cm ( P(;I) = 6 ±Z=g=lQq, :¥E (4, i-a), ;I:-szeroko§6 strony, P(I)-1aczna powierzchnia margines6w ).
540. x=l,Pm]n= 1,5 (P(Jr)=0,5Jr2-Jr+2, OSxS2). 541. a)P(X)=-ZX2+2X")Pmar(1,5)= 1,5.
542. Dfugo§ci bok6w prostokata: 11 din i 6 din ( P(I) = 0,5.(23:¥-£), jrE (3; 11), I -dhigo§6 tego boku prostokata, kt6ry zawarty jest
w kraw?dzi AB ).
543. Dfuzsza podstawa rna dhigos610, pole trapezujest r6wne I:i (P(j¥)= -jr4 -10;r3 +250:¥+625, x€ (0, 5), 2x + 5 -dfugo§6
dfuzszej podstawy ).
544. Tr6ukat r6wnoramienny, kt6rego przyprostokatne maja dfugo$6 20-10/i cm ( P(„ = 10.I;=!8£, I e (0; 10), x -dhigo§6 jednej
z przyprostokatnych tr6jkata ).
545. Czworokay o przekatnych r6wnej dfugo§ci i przecinajapych sis pod katem prostym.
546. C=(4,0) (s(¥)=2Z-16x+90,jr€ R, j¥-odcietapunktuc). 547. P=(-i,2).
548. P=(10, 2) (/ly)=-5y2+20y, yE (0; 4), y-rz€dna szukanego punktu ).

Pozwiazanie. Wsp6irz?dne punktu P = (I, y) sq dodatnie, wi?c odleglos6 punktu P od osi Oxjest r6wna y, a odleglo§6 od osi Oy r6wnajest L¥.
Wobec tego iloczyn i. tych odleglosci jest r6wny rty.
Punkt P nalety do danej prostej, wiec jego wsp6lrz€dne spelniaja r6wnos6 I+ 5y -20 = 0, czyli r6wnos6 ;¥= 20 -5y.
noczyn z. mozemy wyrazi6 terazjako funkcj? zmiemej y: J.fy) = (20 -5y)y, gdzie y>O i 20-5y>0, czyli y€ (0; 4). Wz6r funkcji I. sprowa-
dzamy do postaci I.fy) = -5y2 + 2oy.
Funkcja kwadratowa I. najwi€ksza wartos6 osinga dla argumentu }`= 2 € (0; 4), wtedy x = 20 -5.2 = 10. Zatem punkt P rna wsp6hz?dne ( 10, 2).
549. Wartos6 najmniejsza: 511+, gdym=7; warto§6najwieksza: 651+, gdym=-1.
550. C=(+,¥) (P(c})=0,5.(-cI3+0,5a2+ 14ci), a€ (0;4), a-odci?tapunktu c).
551. A4 = (i, 2), pole: 8 ( P(x) = I),5Z -4x, x€ (-8; 0), j¥ -odci€ta punktu M ).
552. 8.
Rozwiazanie. (x, 0) -wsp6lrz€dne wierzcho{ka prostokata lezacego na dodatniej p6losi OX.
:I;Zi°irt::;;n::i=ra;::d°:¥2s):r:Sy;°:e::h#aop;c;s;izx£2;Ybesofi:¥::a:io::I:P:#]domy8:;j[::zcuhg°o[;ck:Zqiyat:amp::S;e6Jd°prr6o:t:akn::;e=st°ickcjazm]emejx
okre§1ona wzorem o(;I) = 2(3 -;r2) + 2.2¥, gdzie I € D = (0, J5). Funkcja o(I) = -2x2 + 4x + 6 najwi?ksza warto§6 przyjmuje dla argumentu
j¥w = I E D, a wartos6 tajest r6wna o(I) = 8. Zatem najwieksza warto§6 obwodu prostokata o danych wlasno§ciachjest r6wna 8.
-2(2cz - 1)2
553. Wymiaryprostokata. 2f xf pole prostokata. #. 554. a) /(cz) cz€(ndo;0); b) }7=-0,5Jr+4.
555.y=-fx-JZ-1(na)==2g£±3g=l,a€(-o;0),a-wsp6lczyrmkkeemnkowyprostejprzechodzapejprzezpunktA).
(I
556.P=(+,+),r6wnaniestycznejy=-x+i(d(x)=±(x2-I+1),XER,I-odciefapunkfup,a(I)-odleglo$6punkfupoddanejprostej)
557. Punkt (1,1) (d(I)=Jx4+x2-6x+9, xe R, I-odcietapunktu).
558. Dlugos6 Odcinka. 2-rfe (d(x)=x2+2-/=, jr-OdciQtakoric6w odcinka)
559. (-f,-+) 1ub (f,-+) (P(x)=2±=gg±±, jfe R-{0}, j¥-odci?taszukanegopunktu)
Wskaz6wka. P = ¢, p2 -1) -punkt styczno§ci, y = ax + b -r6wnanie stycznej.

Pochodna funkcji /(;r) = Z -1 to /'(I) = 2jr, wiec a = 2p. p2 -1 = 2p .p + G (bo P roa/dy do stycz#c/.), stad b = -p2 -I.
560. A=(1,3) (P(I)=2x2-4x+8, ;I-odcietapunktuA).
561. Podstawa: 20 cm x 40 cm, wysokos6: 15 cm ( P(jr) = 24Or -8;¥2, ;¥€ (0; 25), x -dlugos6 boku wycietego kwadratu ).
562. 1.
563. J5S x3J55xS.

Plozwiazanie. ® I -dfugos6 kr6tszego boku podstawy, A -dfugos6 kraw€dzi bocznej.
® ObjQtos6 prostopadloscianu: V= 3.\`:fo.
® |or2 + fe2 = (5J5)2, stqd \2 = Zfi=£i, wiec obj?tos6 V mozemy wyrazi6 za pomocazmiennej fe.
® Otrzymamy w6wczas funkcj€ V(A) = 3 Z5i=£i fe, gdzie Ae (0, 5`/i) (bo fe > 0 1 75 -fr2 > 0)
Wz6r funkcji v zapiszmy w postaci v(fe) = i(75fe -fe3).
® Wyznaczamy pochodnqfunkcji V: V'(fo) = fr(75 -3fe2). Miejsca zerowe pochodnej: Ai = -5 < 0, fe2 = 5.
V'(A) > 0 dla A E (0; 5) i V'(fe) < 0 dla A € (5; 5J5), wiec funkcja V jest rosnapa w przedziale (0; 5) i malejaca w (5; 5J5).
Wobec tego w punkcie A = 5 funkcja V przyjmuje najwi?kszawartos6 ® A = 5, wi?c x2 = Z5i=Fi. stqd x = ``3, a 3x = 3`ì
564. Kazda kraw€d2 graniastosfupa powinna mie6 dlugos6 4 ( cJ(a) = 6(a + 32a-2), a E (0; +co), a -d{. kraw€dzi podstawy graniastosfupa ).
565. Ki-aw?dz podstawy 2 in, wysokos6: 2f in ( P(a) =f (a2 +¥), cz E (0; +co), c} -dfugo§6 krawedzi podstawy graniastoshipa )
566. wysoho$6 4§ ( p(h) = 4h2h Ji£=TF , czyli p(h) = 4Ji2 .htF=ir , gdzie h€ (o., d), h -wysoho§6 glaniastosfupa).
794 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, FIOZWIAZANIA
567.a)Kraw?dzpodstawy.4cm,wysokos6:4cm(P(a)=f(8o-a2),a€(0;8),a-krawQdzpodstawyostroslupa)")obiQto§6:¥cm3.
568. Wysokose1, obj?tos6: 8J? ( V(a)=#(6o2-a3), a e ro, 6), a-dfugo$6kraw?dzipodstawyostrosiupa)
569. Dlugo§6 promienia: 16, objQtos6: 512`/;. 570.10007t cm3.
571. Promiefi podstawy: I din, wysoko§6: I din; objQtos6: n dm3 ( V(r) = 7[.(3r2 -2r3), rE (0; i), r -promiefi podstawy walca ).
572. Stozek o wysokosci 1,5 din i tworzapej 4,5 din ( V(fr)=47t(3fe-fez), fee (0; 3), fo -wysoko§6 stozlta ).
Pozwiazanie. r -dfugos6 promienia podstawy, fe -dfugo§6 wysoko§ci, 6 -fr -dfugos6 tworzacej stozka.
ObjQtos6 stozka V= +„2fe. Z tw. P!.f¢gorasa fe2+r2=(6-fo)2. Stqd r2 = 36 -|2fo.
ObjQtos6sto2kamozemywiecwyrazi6zapomocadlugosciwysoko§cistozka:V(fo)=+z(36-12fr)fe,gdziefe€D=(0;3).
Funkcja V(fr) = 47tfe2 + 127tfe najwiQksza wartos6 przyjmuje dla argumentu few = 1,5. Zatem szukanym stozkiem jest ten, kt6rego wysoko§6 rna
dlugo§61,5 din, a tworzapadlugos6 4,5 din.
573.Stozekoprormenlupodstawy¥lwysokosclf
574. a) §rednica 3 in, dlugos6: 9 in (P(r)=fIT 4±:=21, re (0,1,5VI), 2r-§rednicacystemy); b) 180007tzl (=56549 zl).
575. a) Srednica: 2 din, gleboko§6.I din; ( V(n =¢(r+0,2)2 £:::fl-a , r € (0, rfe), 2r -Srednica wewn?trzna naczynia w din,
(r+o.2)(r3-I)
V,(r) = 0'4„ ); b) 1,827tdm3kg (=5,72kg).
576.Walecowysokosci2fRiprormeniufR(V(fe)=0,25n(4R2fo-fe3),foe(0;2R),fe-wysoko§6walca).
577. Vmar=£#i ( V(fr)=+#(R2A-fo3), fo-wysokos6stozka).
578. tR ( v(fe)=+%(2Rfe2-rfe3), foe (o; 2ji), fo-wysoko§6 stozka).
Wskaz6wka. Skorzysfaj in.in. ze wzoru p = # na pole tr6jkata albo wykorzystaj podobiehstwo odpowiednich tr6jkar6w.
579. 37,.
580. a) Stosunek. ? ( V(r)=f¢(/r2 -2r3), re (0; 0,5D, r-promeripodstawy walca, /-dhigos6tworzapej stozka)
581. Wysoko§6 stozka: +H ( V(r) =#(Rr2-r3), re (0; A), r-promiefipodstawy sto2ka).
582. Wysoko§6 stozka: 12 ( V(fe) = 3¢#, fr€ (6, i-), fe -wysoko§6 stozka ) Obj?to§6 kuli stanowi 50% obueto§ci stozka.
583. Promiefi walca: 18 cm, wysoko§6 walca: 5/3 cm, promiefi kuli: 6/i cm ( V(r) =2}/31%(27r2 -r3), rE (0; 23), r-prom. walca ).
584. Kraw?dzie podstawy: 12 cm i 16 cm, wysokos6: 20 cm ( V(b) =¥(24b2 -b3 ), Z7E (0; 24), b -dlugos6 dlu2szej kraw€dzi podstawy
prostopadloscianu ).
585. Krawedzie podstawy: 4,12, 4Jlb, wysoko§6: Jib ( V(a)=£Jlb(6fl2 -c3), oe (0; 6), a -dlugo$6 kr6tszej przyprostokatnej
podstawy graniastoshipa ).
3
586. 9600 (cz,=-3). 587. Ciag o ilorazie ro,5. Wz6r na wyraz og6lny ciagu: ¢„=
(-2)n-I
795
ODPOWIEDZI. WSKAZ6WKI, ROZWIAIZANIA
588. a)V(n)=n2-20n+230; b)pouplywie l0min(130l); c)w29min. 589.150zl.
590. Sumajest najrmiejsza (r6wna 4), gdy k=-2. Sumajest najwieksza (r6wna 4), gdy k=2.
591. Najmniejszawartos6 sumyjestr6wna #, gdy m=2 (/(in)=#, m€ (2,4) ).
PRAWIEIVIATURA PO ROZDZIALE 5.
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Numer zadania 1
Odpowiedz A A C D C A C C C A 8 D A C D D C 8 A D
21. ro,5, 0, 3. 22. c=8. 24. y=4r+29 26. 40km/h. 27. 8 28. m=-`/i61ub m=`/Ii
Za
Nr zad Uzyskujesz
1kl
P.2pkt. zaPznalezienie
isanie r6wnania w postaci
wszystkich x2(2x2
rozwiazah -5x -3) =(;¥i
r6wnania 0 i=podanie rozwiazania
0, ;¥2= I),5, Jr3 = 3). x = 0.
21
Za
Nr zad Uzyskuiesz
1kt
P.2pkt. a isanie ws 6irz dnych
ZPP?obliczeniewarto§ci wierzcholka
wsp61czynnika paraboli
c (c = 8). o r6wnaniu y = x2 -4x + c (xw = 2, yw = c -4).
22
za1I-teowrazucinguwpostacia=9".(92-I).
Nr zad.23 Uzyskuiesz Ilkt
P.2pkt. zaplsanie" g ystwierdzenie,Zedla kazdej liczby calkowitej dodatniej n liczba 80 . 9n jest podzielna przez 80.
Nrzad I Uzyskujesz 1za
I 1pkt.I2pkt. I obliczenie wsp6lczynnika kierunkowego a stycznej (a = 4).Iwyznaczenier6wnaniastycznejfy=4x+29).

24
Nr zad I Uzyskuiesz 1za
I 1pkt.I2pkt. I uzasadnienie, Ze katy GAD i FAB majar6wne miary.Iuzasadnienie,2eodcinkiBEiDGmajar6wnqdfugos¢.

25
ZazapisaniedhigoscikrawQdziprostopadloscianuzwykorzystaniem fcktu, 2e dlugosci te tworza crag arytmetyczny

Nr zad. Uzyskuiesz I
1 pkt.2pkt.
(np. cz -r, cz, a + r).|obliczeniesrodkowego wyrazu ciagu (a = 6).|obliczenier6inicyrcingu(r=2).
27
3 pkt.4pkt.
I podanie dlugo§ci najdfuzszej krawedzi.
Za
Nr zad Uzyskuiesz
I pkt. obliczenie trzeciego i pietnastego wyrazu cingu (an) (cl3 = 3, ai5 = 27).ustalenieilorazucingugeometrycznego(ilorazjestr6wny3).zaisanier6wnoscim2-1=9.
2 pkt.3k
28 Pt.4pkt. Ppodanie rozwiazah r6wnania m2-1 = 9 (in = -`ff luo in = JT6-)
196 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, FIOZWIAZANIA
F}ACHUNEK PRAWDOPODOBIENSTWA
592. Jestmniejszao40 %.
593. a)380razy; b)0; c)0.

Wskaz6wka. d) 119=7.17.
594. Jest mniejsza od 500 (r6wnajest 441).
Pozwiazanie. Latwo uzasadni6, Ze dla kazdej liczby ca]kowitej dodatniej # zachodzi r6wnos6 =#. Dana sumajest wi?c r6wna
(„"_1)
I + 3 + 5 + . . . + 39 + 41. Kolejne skladniki sumy sa kolejnymi wyrazami 2l-wyrazowego cingu arytmetycznego. Korzysta]ac ze wzoru na sum?
poczatkowychwyraz6wcinguarytmetycznego,otrzymujemy±=l.21=212=44l,wi?cdanaliczbajestmniejszaod500.
595. a)32; b)63. 596. #=31ub#=14. 597. "=7.
598. #e {4, 5}. 600. Granica: 1; cing (cl„)jestrosnapy.
601. W barze „Gdahskim" (w barze „Gdahskim": 120 zestaw6w, w barze „Biedronka": 112 zestaw6w).
602. a)36tras; b)72trasy.
603.175razy.
Fòzwiazanie. Pierwsza cyfra kodu jest parzysta, wiec syn pana Nowaka mo2e jq wybra6 na 5 sposob6w (mo2c wydrcz6jccJ#cz z cyfr: 0, 2, 4, 6, 8).
Suma dw6ch Srodkowych cyfr jest r6wna 6, wi€c druga cyfr€ mo2e wybra6 na 7 na sposob6w (mcJ2c wybrcic/.cdHq z c.y/r: 0,i, 2, 3, 4, 5, 6),
a po wyborze drugiej cyfry -trzecia tylko na jeden spos6b. Czwarta cyfr? (tak jak pierwsza) moze wybra6 na 5 sposob6w. Korzystajap z rcgwfy
m#o2c#!.a stwierdzamy, Ze syn b?dzie musial wpisa6 kod co najwyzej 5.7.1.5 razy.
604. 500. 605. a)900; b)90; c)1710. 606. 5.45. 607. a)40; b)80.
608. 630. 609. 720. 610. a)112; b)48.
611. 32.
Pozwiazanie. 10010= 2.5.7.11.13. Kazdy niepusty podzbi6r P zbioru A = {2, 5, 7,11,13 } wyznacza dzielnik liczby 10010 -r6wny iloczynowi
l]lc+Zi:n)al+e{ic)yc:i;)Z:l{;)P+D(:i:13ke2emjesttakzelLICzbadzlelnlk6wllczbyl0010jestr6wnaliczbiepodzbior6wzbiomA
612. Na czterdziesci sposob6w.
613. 12,
Fiozwiazanie. # -liczba uczestnik6w tumieju. Liczba rozegranych partii jest r6wna liczbie mozliwych wybor6w dw6ch spo§r6d in szachist6w.
Dw6ch szachist6w mo2emy wybra6 na sposob6w, zatem # jest rozwiazaniem r6wnania gdzie # jest liczba caHcowita wieksza
(:)=66'
od 1. Otrzymane r6wnanie sprowadzany do postaci n2-n -132 = 0. R6wnanie "2-" -132 = 0 spehiaja hczby -11 i 12. Zatem # = 12.
614. a)4!; b)4.4!.
615. a) 38; b) 24.34; c) 18.
Pozwiazanie. c) Suma wszystkich liczb zapisanych na kartkach jest r6wna 36, wi€c suma liczb znajdujacych si? w kazdej szufladzie musi
wynosi612. Zauwazmy, 2e kartka z liczba 8 musi sic znalez6 z kartka z liczba4 albo z kartkami z liczbarfu 1 i 3. Jezeli liczby 8 i 4 b€da w jed-
nej szufladzie, to liczba 7 musi sic znalez6 z liczba5 albo z liczbami 2 i 3. Jezeli liczby 8,1 i 3 b?da w jednej szufladzie, to liczba 7 musi sic
znalez6 z liczba 5. Wobec tego many trzy mo21iwosci podzialu kartek na trzy podzbiory w taki spos6b, aby suma liczb zapisanych na kartkach
nalezapych dojednego podzbioru byla r6wna 12: 1) {8, 4}, {7,5}, { I, 2, 3, 6}, 2) {8, 4}, {7, 2, 3}, { i, 5, 6}, 3) {8,1, 3}, {7,5}, {2, 4, 6}.
Po dokonaniu podzialu kartek na trzy podzbiory, mo2na je umie§ci6 w szufladach na 3! sposob6w. Zatem kartki w 2adany spos6b mozna roz-
miesci6 na 3.3! sposob6w.
616. a)288; b)288.

Plozwiazanie. b) Panie mogly zajq6 hiejsca w jednym z dw6ch rzed6w i mogly usias6 w jednym rzedzie na 4.3.2 (=24) sposoby. Po zajeciu
miejsc przez panie, panowie moga zajq6 mejsca na 3.2 (=6) sposob6w. Zatem osoby mogly zaja6 miejsca tak, aby vis-a-vis kazdego z pan6w
siedziala pani, na 2.24.6 sposob6w.
617. a)125; b)60; c)10.

797
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl , FIOZWIAlzANIA
618. a)30240; b)6720.
Rozwiazanie. b) Kazda permutacja zbioru A jest o§miowyrazowym cingiem. Trzy miejsca w tym cingu dla liczb 1, 2, 3 mozna wybrac na
sposob6w i kazdy wyb6r trzech miejsc w spos6b jednoznaczny okresla kt6rymi wyrazalri cingu sa liczby 1, 2, 3. Po wybraniu Iriejsc dla liczb
1, 2, 3, pozostale pied liczb mozna permutowa6 na 5 I sposob6w. Zatem szukana liczba permutacji jest r6wna (=6720).
619. a)840; b)1200.
620. a)34650; b)9450.
sposob6w. Czw6rkQ, kt6ra miala my6 Iawki, mo2na bylo

Rozwiazanie. a) Cztery osoby, kt6re mialy umy6 okna, mozna bylo wybra6 na
(142)
wybra6 sposr6d pozostalych uczni6w na

!';I
sposob6w. Pozostale cztery osoby utworzyly wtedy grupQ, kt6ra porzqdkewala biblioteczke.
sposob6w. b) Do pracy razem z Martai wojtkiem mozna

Zatem uczniowie mogli dokona6 podziafu na trzy 4-osobowe grupy na
(142) (:)
bylo dokooptowa6 dwie osoby na sposob6w. Cztery kolejne osoby, kt6re byly przydzielone do innej 4-osobowej grupy, mozna bylo
(120)
wybra6na(i)sposob6w.Pozostaleczteryosobyutworzylywtedytrzeciagmpe.Marcieiwojtkowimoznabylopnydzieli6dowykonania
jednaztrzechprac(mycicokicma/bony"czawcko/boporzqdkowo#icbibJzorcczk"atemszukanaliczbapodzial6wjestr6wna3(L2°)(:)
621. a)462; b)5775; c)210; a)1575; e)4200.
F]ozwiazanie. a) Przyjmijmy, ze dziewcz?ta na treliingu graja w koszulkach z numeram od 1 do 12 Wybierajap szes6 dziewczat z tej dwuna-
stoosobowejgrupy,otrzymamypodzialnadwa6-osobowezespoly.Jeslinpwybierzemydziewczynyznumeram1,2.3,4,5,6,todrugizespof
bQda tworzyly dziewczyny z numeram 7, 8, 9` 10,11,12 Zauwazmy, ze podzial na takie same zespoly otrzymamy takze wtedy, gdy wybie-
/12\
sposob6w. Zatem liczba wszystkich
rzemy dziewczyny z numerami 7, 8, 9,10,11,12. Wyboru szesciu dziewczat mozemy dokona6 na
: 2. b) Przyjmijmy, 2e dziewcz?ta na treningu graja w koszulkach

mozliwych podzial6w na dwa 6-osobowe zespoly jest r6wna
(162)
^\
znunieralriod1do12Abyotrzyma6podzialgrupynatrzy4-osobowezespolymozemywybra6najpierw4dziewczyny(mo2""z{czynz6m
sposob6w), dziewczyny, kt6re nie zostaly
sposo66w), a z pozostalych osmiu ponownie wytira6 4 dziewczyny (moz#a fo %c~7y#!.6 na (:)
\/
(142)
wybraneutworzatrzecizesp6lJe§1inpnajpiervwybierzemydziewczynyznumerarmnakoszulkach1,2.3,4,nast?pniewybierzemydziew-
czynyznumerami5,6,7,8,totrzecizesp6Ibedatworzylydziewczynyznumerami9,10,11,12.
Zauwazmy,zepodzialnatakiesametrzyzespofypowstan&takewtedy,gdywybierzemynajpiervdziewczynyznumerannakoszulkach5,6,
7,8,anastepniedziewczynyznumeran1,2,3,4albonajpiervdziewczynyznumeraminakoszulkach9,10,11,12,anast€pniedziewczyny
z numerami 1, 2, 3, 4 ltd /\ na trzy 4-osobowe zespoly mozna dokona6 na
Kolejnos6 wybom zespol6w nie rna in znaczenia, zatem podziafu
sposob6w. Pozostale szes6 dziewczat utworzy
sposob6w. c) Do zespolu Krysi i uli cztery siatkarki mozna dobra6 na (140)
(142) (i) 3,
(=210).
drugi zesp6}. Zatem liczba szukanych podzial6w jest r6wna
(140)
sposob6w. Pozostale osiem dziewczat mozna podzieli6 na dwa czteroosobowe

d) Do zespolu Krysi i Uli dwie siatkarki mozna dobra6 na
(120)
zespolyna(:)2sposob6wtoo/rzro„qza»zcpw»kJwa))Zatemliczbaszukanychpodzial6wjestr6wna(120)(i)2(=1575)
sposob6w.Gdyzesp6lKrysijestjuzskompletowany,dozespofuUlitrzydziewczyny
e) Do zespolu Krysi trzy siatkarki mo2na dobra6 na
(130)
mozemywybracna(:)sposob6wPozostaleczterydziewczatutworzytrzecizesp6tLiczbaszukanychpodzial6wjestr6wna(]3°)(:)
623. a)729; b)90.

624 a)+ (:) (:)=70, b)+ (:) (:) (:)=105
622. Na35 sposob6w.
198 ODPOWIEDZI , WSKAZ6WKI , FIOZW14ZANIA
625.a)24; b)90; c)96.

Wskaz6wka. b), c) Je2eli kolejno§6 wyboru punkt6w nie jest istotna, to dwa r6Zne punkty nalezace do zbioru {P, C2, R, S} mo2na wybra6
na 4£ sposob6w, a dwa r6zne punkty nalezape do zbioru {A, 8, C, D, E, F} mozna wybra6 na ff sposob6w
626. a) Dwadziescia; b) czterdziesci dwa.
627. a) 280; b) 560.

Pozwiazanie. a) Wszystkie punkty naleza do pi?ciu prostych r6wnoleglych do osi Oy, prostych o r6wnaniach: ;¥= -2, ;r=-1, x = 0, j¥= 1, x = 2.
Do kazdej z tych prostych naledy osiem punkt6w opisanego zbioru. Trzy punkty mozna wybra6 z ka2dej prostej na sposob6w. Wobec tego
I -.` i
liczba mo2liwych wybor6w trzech punkt6w nalezacych do pewnej prostej r6wnoleglej do osi rzednych jest r6wna 5 1`:I
b) Do opisanego zbioru punkt6w nale2y 2.8 punkt6w o dodatnich wsp6irz?dnych (odc[.€fq mo2c by6 1 /wb 2, a rz?chq cJowo/no /I.czba ze zbi.orw 8).
Wobec tego trzy spo§r6d tych punkt6w moina wybra6 na sposob6w.

(136)
628. 70dr6g.
Rozwiazanie. Zauwa2my, 2e aby przejs6 z punktu (0, 0) do punktu (4, 4) nale2y wykona6 8 „krok6w": 4 w prawo i 4 do g6ry (krok!. w prczwo
!. do g6ry 7„ogq dyc vyko734r}c w dowo/ncj ko/e/."os'cz.). Zatem liczba dr6g prowadzacych z punktu (0, 0) do punktu (4, 4) jest r6wna liczbie
osmiowyrazowych cing6w, kt6rego cztery wyrazy sa r6wne 0 (kroki. w prczwo) i cztery r6wne 1 (Arokz. do gory). Cztery miejsca w cingu osmio-
` `', I
wyrazowym dla wyraz6w r6wnych 0 mo2emy wybra6 na sposob6w. Zatem liczba szukanych dr6g r6wna jest
629. W siedemdziesieciu.
Pozwiazanie. Ka2de dwie przecinajape si? przekatne danego o§miokata sa przekatnymi pewnego czworokata, kt6rego wierzcholkami sa cztery
wierzcholki osmiokata. Zatem liczba punkt6w, w kt6rych przecinaja si? przekqtne, jest r6wna liczbie czworokat6w, kt6rych wierzcholki sa tak2e
wierzcholkahi danego oshiokqta. Liczba tych czworokat6w jest r6wna liczbie czteroelementowych podzbior6w zbioru wierzcholk6w danego
wielokata, czyli
630. 1920. 631. 1050000. 632. 192080. 633. 44.54.
634. 12960. 635. 1015. 636. 36. 637. 280.
638. 896. 639. 21. 640. 3778930. 641. 126. 642. 56.
643. 105.
Pozwiazanie. Cyfry 1, 2, 4, 6, 8 musza wyst€powa6 w wymienionym porzqdku, tzn 1 poprzedza 2, 2 poprzedza 4 itd. Cyfr€ 3 mo2emy dopisa6
do tego ukladu cyfr na trzy sposoby ®rzcd J cz/bo mz.€dzy / j. 2 cz/Z)a m!.€dzy 2 I. 4), teraz „piqtke" mozemy ustawi6 na 5 sposob6w, a po usta-
wieniu cyfr 3 i 5 „si6demke" mo2na umie§ci6 na jednym z siedmiu miejsc. Zatem liczb speiniajapych wszystkie podane waninki jest 3 . 5 . 7.
644, i. 645. *. 646. i.
647. a) Qa -zbi6r uporzQdkowanych par (k, #) takich, 2e k € Ui i # € U2 lub kr6cej: Qa = {(k, #): k € Ui i # € U2}, 0,3;
b) Qb -zbi6r uporzqdkowanych par (A, #) takich, 2e k, # € U2 lub kr6cej: Qb = {(k, #): k, n € U2}, 0,25;
c) Qc -zbi6r uporzQdkowanych par (k, #) takich, Ze k, # € Ui lub kr6cej: Qc = { (k, #): k, # € Ui i k I H}, 0,3.
¢o:/.om ro:5`7ci.=o7?.\.) Qc -zbi6r wszystkjch dwuelementowych podzbior6w zbioru Ui lub kr6cej: Qc = { {k, #}: k, „ € Ui ^ k I #}, 0,3.
648. £. 649. a.
650. a)£, b)£.

F}ozwiazanie. a) W obu koszykach znajduje si? po 21 klock6w, wiec po jednym klocku z obu koszyk6w mo2emy wyjq6 na 21.21 sposob6w.
IQI=2121. IAl=6.6 Zatem p(A)=#=#=£.
651. #.
799
ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKI, FlozwIAIZANIA
652. a)P(A)=#, b)P(B)=£.
F}ozwiazanie. a) Ozn. Z= {-10, -8, -6, -4, -2, 0,i, 3, 5, 7, 9,11 }.

ISPOS6B.Przyjmijmy,Zezbioremzdarzerielementamychr2jestzbi6rpar(I,y),gdziejr,yeZijr±y.Wobectego|r21=12.11.
Je§li I < 0, to zdarzenie elementame (x, y) sprzyja zdarzeniu A wtedy, gdy y 2 0. Takich par (x, y) jest 5 . 7.
Jesli j¥= 0, to zdarzenie elementarne (x, y) sprzyja zdarzeniu A wtedy, gdy y € Z\ (0 } . Takich par (I, y) jest 1.11.
Je§li jr > 0, to zdarzenie elementarne (I, y) sprzyja zdarzeniu A wtedy, gdy y < 0. Takich par (I, y) jest 6 . 6.
Zatemwszystkichzdarzerielementamychsprzyjajapychmamy57+111+66=82,czylllAl=82Zatemp(A)=#=Tfr=#.
11 SPOS6B. ¢ozr.ow. r-ozs:crzo;i.\`) Przyjmijmy, Ze zbiorem zdarzeri elementarnych a jest zbi6r dwuelementowych podzbior6w zbioru Z.
12
wtedy I a 1 66. Iloczyn ryjest niedodatni wtedy i tylko wtedy, gdy liczby I i y saprzeciwnych znak6w lub jedna z nich jest r6wna 0.
2
Zatem |A|=(:) (:)+1 (Ill)=4| P(A)=#=#
653. a)#, b)# 654. #. 655. #
656.a)?, b)1; c)+; d)0
Rozwiazanie.a-zbi6rpi€ciowyrazowychcing6wor6Znychwyrazachnalezacychdozbioru{1,2,3,4,5}.IQ|=5.4.3.2
a) Zdarzenie A - dz!.ecko wtworzyJo parzysfq. Zliczajac wszystkie liczby parzyste, jakie moglo utworzy6 dziecko, mozemy przyjq6, 2e klocki
byly ustawiane od korica, tzn. pierwszy z ulozonych klock6w dal cyfrQ jedno§ci liczby, drugi cyfre dziesiatek itd. Wobec tego pierwszym kloc-
kiem m6gl bye ten z cyfra 2 lub ten z cyfra 4, ustawiajap drugi klocek dziecko mialo do wyboru 4 klocki, ustawiajac trzeci - do wyboru mialo
3klocki,ustawiajapczwarty-dowyborumialo2klocki,cyfranaostatnimklockustalasi€cyfradziesiqtk6wtysiQcyZatem1A1=2432
p,A,-#-#-+
657. %.
658. a)*: b)*, C)#, d)z%

Rozwiazanie. a-zbi6rpar(a,b),gdziec2,b€ {1,2 ,..., 50}. IQl=50.50=2500.
c) C --zdarzenie po\egajdse " wylosowaniu kyl,.Ft6rrch numery r6?:i_1 _s!e~=o^1_P;
Jest 40 takich wynik6w losowania, ze numer kuli wylosowanej z pierwszej szuflady Jest o 10 rmiejszy od numeru kuli wylosowanej z drugiej
szuflady 1 40 takich wynik6w losowania, ze numer kuli wylosowanej z pierwszej szuflady Jest o 10 wi€kszy od numeru kuh wylosowanej
zdmgiejszuflady.Zatemlcl=80.P(C)=#=#=Tf
d)D-zdarzeniepolegajapenawyJosowanl.wkwJzn#mcrami.,kf6rycfes#majesrpodz!.cJncprzez33.
Sq32takiepayliczb,kt6rychsuma]estr6wna33.(1,32),(2,31),..,(32,1),jest35takichparliczb,kt6rychsumajestr6wna66:
(16,50),(17,49),.,(50,16)i2tahepary,kt6rychsumawynosi99(49,50),(50,49).ZatemlDl=32+35+2=69P(D)=#=#.
659. i. 660. ;.
5
661.
is`
Wskaz6wka. Przyjmij, Ze zdarzeniami elementamymi sqcingi (a, b, c, 4), gdzie c}, b, c, d € { 1, 2, 3, 4, 5, 6}.
662. a)iz, b)#; C)Z
Plozwiazanie. a) lQl=1213 ZdarzenieA -vyJosowa"ozawodrzk6wzr6znym"wmcram!.. IAl=1212 P(A)=#.
|A|=(122) (]2])=(122) 115 P(A)=#

b) |Q|=(122) (123)=(122) 13 6 Zdarzenie A -wylosowaro z.awodnik6w z r6Znymi numerami.
c) lQl= = 25 . 23 . 4. Zdarzenie A -w.yJosowano zawod#!.k6w z r6Znym[. nz/meram!.. Zdarzenie przeciwne do zdarzenia A: A' -wyJosowa-
\/
(235)
nozawo\dmfw,wsr6dkt6rychdw6chgraloztymsamymnumerem.IA'l--L22.3(moznabyto.y?^lòsowa6je.dnq^z^dwunastuparz;awodnik6w
:;:;mymn'umeremra;oszulceijedeegozz3pozostalychpitkaray„(A)--l-P(A')--l-i#=L-%=%
200 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA
663. a) # (=0,24); b) # sO,00003
Rozwjazanie. a) lQl=4]°.
Zy:karoz::1;e€n:;#?PLctd:::LZL°6":°#:Wb'.rc?dc:y:#;:`w::dJzCLd:°ozya`&n"azcji8ZsypL:suodbzj;1;:#k°de.bd]y?£nzy&Cdho::„P::]3edbz,:;:::£;::z];d:zr):WuLdd::eTL:
poprawnej odpowiedzi tylko na jedno pytanie mozna na 10 . 39 sposob6w ®}`/o#!.c, na kf6rc wdzz.c/o#o zo5'fa#!.c popraw#a odpowi.cdz, mo2#cz
wybra6 na \0 sposob6w, w pozostalych dziewi€ciu py{aniach btednq odpowiedi mozra wybra€ na 3 sposoby).
Zatem |A|=3t°+|0 39=3 39+10 39=|3 39, P(A)=i§i=# (=o,24);
664. 0,7. 665. a. 666. i 667. a) i*; b) ±.

48
668. i*. 669. +. 670. T8% 671. #.
672. P(A)=£, P(B)=£. 673. #. 674. i. 675. P(A,-*, P(B,-#.
676. a)+")I; c)") 7. 677. #. 678. a)P(A)=+; b)P(a)=E 679. i.
680. a)6660razy, b)36razy 681. P(A)=+, P(B)=+. 682. j± 684. #.
685. a)P(A)=%; b)P(B)=#. 686. ±. 687. +.
688. a) i, b) #.
Rozwiazanie b) Q -zbi6r dwuelementowych podzbior6w zbiom A I Ql=(420) =20 . 39. Zdarz;eriie 8 -wylosowano dwie liczby, kt6rych
I./oczy# przy cJzz.c/e„z.4t przcz 3 do/.c rcszJ? 1. Iloczyn dw6ch liczb naturalnych przy dzieleniu przez 3 daje reszt? I, je§li obie liczby przy dzieleniu
przez 3 daji reszt€ I lub obie przy dzieleniu przez 3 daja reszte 2. Do zbioru A nalezy 14 liczb, kt6re przy dzieleniu przez 3 daja reszt€ I i 13
liczb, kt6re przy dzieleniu przez 3 daja` reszt? 2. Zatem 18

(124)+(123)=13 7+13 6=1313 P(B)=#=#
689. a)P(A)=£5S§; b)p(A)= 253+5262+63 =£&£ 690. i.

163 2048.
691. #.
F}ozwiazanie. Z -zbi6r utworzonych liczb trzycyfrowych. Za pomocac)rfu 0, 3, 4, 5, 6, 9 moina utworzy6 5.5.4 liczb o r6inych cyfrach.
Q -zbi6r 3-elementowych podzbior6w zbioru z. I f2 49.33.100.

(1:0)
Do zbioru Z nale2y siedem liczb podzielnych przez 45: 360, 405, 450, 495, 540, 630, 945. Zdarzenie A -co un/.m#z.cj/.edrRE fpos'r6cZ vy/osowcz-
nych/!cch/csrpedz!chapracz45ZdarzenieA'-vy/osowa#ortyJ[czdy#icpodzzc/ncpngcz45lA'l=(933) =91.46.31
p(A)=i-p(A')=1-#=1-#=1-f#=#
692. i.
F}ozwiazanie. a -zbi6r par ®, d), gdziep, cze { 1, 2, 3 ,..., 2# -1, 2n}. I a I =(2n)2.
ZdAIzenie A -iloraz pierwszej wylosowanej liczby przez drugq. nalezy do przedziatu (1., 2.).
Wobec tego, zdarzenie elementame @, a sprzyja zdarzeniu A wtedy i tylko wtedy, gdy liczba p jest wi€ksza od cJ, ale jest co najwy2ej dwa razy
wieksza od d. Obliczymy najpierw, ile jest takich zdarzeh elementarnych a, d), Ze cJ< n.
Je§li ds n, to p moze bye dowolna liczba nale2apa do zbioru {cJ+ I, cZ+ 2 ,..., 2d}. Do zbioru {d+ 1, cJ+ 2 ,..., 2d} nale2y d element6w, wiec
dla ka2dej liczby d < # mamy d zdarzeh elementamych sprzyjajacych zdarzeniu A. Zatem wszystkich szukanych par ®, a, gdzie d < #, jest
1 +2+. . . +„.
Jesli n < d< 2n, to p moze bye dowoln4 liczba wiQksza od d. Gdy cZ= 272 -1, to p = 2n (ma7nyjed#q pare ®, ® ), gdy d= 2n ~ 2, to p E { 2ft -1, 2# }
(mczmy dw[.c pczry a, a) ) ,..., gdy d= n + 1, to p e (n + 2, n + 3 ,..., 2n -1, 2# } (w.any n -I par ¢, d) ). Zatem wszystkich szukanych par ¢, d),
gdzie # < c/< 2„, jest 1 + 2 + . . . + (n -1 ).
Liczb? wszystkich zdarzeh elementamych sprzyjajacych zdarzeniu A mo2emy obliczy6, korzystajac ze wzor# #a sz4m€ c.z€jc!.owq cz.qgw czrytwc-
tycznego. I A I = n2, wiec P(A) =0,25.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA 201
693. a) 11 cukierk6w mi€towych; b,T=
Pozwiazanie. a) c -1iczba wszystkich cukierk6w. A -zdarzenie polegajape na wy/osowc#z.w c#kz.crke hawowcgo. I Q I =c. |A I = 12.
P(A)=if|=¥=0,4Rozwiqzaniemr6wnania¥=0,4jestliczbac=30.Wtorebcejest30-(7+12)cukierk6wm?towych
b) 8 -zdarzenie polegajape na vy/osowcz#!.# dw6cfo cz/k!.erk6w o smakw owocowym. W torebce znajduje si? 30 cukierk6w toafrz p#"kf a)).
|Q|=3o29 |81=76 zatemp(B)=#=3ife=T£.
694. 700zl. 695. 25os6b. 696. 21 pileczek. 697. n€ {6, 7, 8, 9,10,11}.
698. "€ {0,1,2 ,..., 14}.
(„+5)(„+6)
Rozwiazanie. a -zbi6r dwuelementowych podzbior6w zbioru „+ 6 <lementowego, gdzie # € N. Ia
(":6)
ZdrIIz;eriie A - wylosowano dwie kule biate .
Je§1i liczba kul bialych jest r6wna 0 lub 1, to zdarzenie A jest zdarzeniem niemozliwym, wtedy P(A) = 0 < 0,5. Zatem liczby 0 i 1 sa szukanymi
lAl (n-1)n ^L_. __~...:___j. _:^.<,.,_^<A (7}-I)n

ye:o"ic:a2Tto" ,A,=(,;)== P,A,Ql Aby rozwiqza6 nier6wnos6 < 0,5, mnodymy obie jej strony przez
(„+5)("+6) („+5)(„+6)
(n + 5)(n + 6) (mozemy mnozy6 przez (n + S)(p + 6), bo n jest liczbq naturalnq, wiec mnozymy przez liczbQ dodatniq), a I?stQphiè. sprowedz.any
do postaci n2 -13# -30 < 0. Nier6wnos6 n2 -13n -30 < 0 spehiaja liczby n € (-2; 15), biorac pod uwage, Ze n 2 2 i re E N, otrzymujemy
#e {2 ,..., 14}. Ostatecznie: nE {0,1} 1ub ne {2 ,..., 14}, czyli nE {0,1, 2 ,..., 14}
699. 27. 700. W umie sa4kule albojest 8 kul.
701. ±Sg (w umie znajdujqsie 3 kule biale, 6 kul czamych i 9 kul zielonych).
702. Dwadziescia dziewi?6.

Wskaz6wka. Do zbioru A nalezy 2n +2 liczb parzystych i 2n + 3 liczb nieparzystych.
703. 7t=7. 704. a) +; b) i. 705. a) 0,6; b) 0,2. 706. a)0,05; b)0,05; c)0,2.
707. a) +") +. 708.? 709. 0,25 710. a)P(A)=±; b)P(B)=±
711. aiT±, btal, ci±O#. 712. 0,I
713. a)P(D)=Tk, b)P(E)=#; c)P(F)=£

Rozwiazanie. Kazdy z punkt6w A, 8, C mocha polapzy6 na 5 sposob6w, wi€c I a I = 53.
a)Kazdyzpunkt6wA,B,Cmaby6polaczonyzpunktemA4,wi€clDl=1.P(D)=±=i£
c) Je§li wybierzemy trzy punkty sposr6d punkt6w K, I, M, IV, a, to punkty A, 8, C mozemy poiapzy6 z wybranymi punktami tak, aby odciliki
5 sposob6w.
nie mialy punkt6w wsp61nych, tylko na jeden spos6b. Trzy punkty sposr6d punkt6w K, i, M, IV, 0 moina wybra6 na
(:)-2
Zatem lFI=2.5, P(F)=¥=£
714. a)i; b)fi.

Fòz:w.iayzan.ie. a) Z;dalzeriie A -prosta poprowad7~ona przez vylosowane punkty 7cawiera przekqtnei wielokqta.
I SPOS6B. Przyjmijmy, Ze zbiorem zdarzeri elementamych a jest zbi6r par (W„ W2), gdzie Wi i W2 sa r6Znymi wierzcholkami dwunastokata.
`lìl=-JL;5`(;:n:;12;o;liwychvyb6r6w;ierws7~;gowierz=hotka.wybierajqcdrugiwierzchotek,niemoznawybra6wier7~chotkajuzwybranego
Wtedy I a I = 12.11 (many 12 moz/I.wycfo wybor6w pl.crwszcgo w;.erzcfeo!ke I.11 mozJz.wycfr iA;))bor6w drwgl.ego) .
!.dw6chwierzcfeofk6wsqslcdn!cfe)Zatemp(A)=#=E2+=#
M SPOS6B. 0)t7=r.t")7 ;.f;:L``:€;-`-t;/I.\`) Jezeli przyjiniemy, ze zbi6r zdarzeh elementamych a jest zbiorem dwuelementowych podzbior6w zbioru
12
wierzcho±k6w dwunastokata, to I Q 66. Zdarzenie przeciwne do zdarzenia A: A' -prc)sra poprowodzo#a przcz wy/osowa#c p#nkty
2
zciw.ercz Gok dww7tosJokczfa lA'I = 12 Zatem p(A)= 1 -P(A') = 1 -fr = i

202 ODPOWIEDZI, WSKAZ6WKl, FIOZW14ZANIA
715. Osiem.
:°:Wz':]Z6arn;ewu"e:e:Cezn::wW;::Z::::b:;roy;e:°b::::]erzcho|k6wwielokatawIQl=(Z) = 0,5n(n -1). Zdarzenie A -wyJosowa#c PWJ?kay sq
koricami przekc[tnej wielokqta W. Zdrzenie 8 -wylosowane punkty sq kohcami boku wielokqta W. Za)]wazmy, Ze z.darzenia A .i 8 s*przfciv-
___ __ _ 1 _,_` 1 I_I '`,-.181 7i 2
ne, wiQc P(A)= 1-P(B). Wiemy, Ze P(A)= l-P(B)<0,75, stqd 0,25<P(B) Zatem + <P(B)<+. IB|=n, P(B)=#0,5„(„-1) n-1
Jedynaliczbanaturalnqspelniajapauk]adnier6wnosci+<±<+jest8,wiecwielokatwmaosiemwierzcholk6w
716. i. 717. a)+, b)+; c)+
Rozwiazanie. Prostopad]oscian rna 12 kraw?dzi.

I SPOS6B. Przyjmijmy, 2e zbiorem zdarzeh elementamych a jest zbi6r trzywyrazowych cing6w o r6Znych wyrazach nale2acych do zbioru
wszystkich krawedzi prostopadlo§cianu. Mamy 12 mozhiwosci wyboru pierwszej krawedzi,11 drugiej i 10 trzeciej, zatem I a I = 12 .11.10.
Zdarzenie A -wybrane odcinki sa krawQdziami jednej §ciany prostopadioscianu. Pierwsza kraw€dz mozna wybra6 na 12 sposob6w. Wybrany
odcinek jest kraw€dzia dw6ch Scian, wi€c aby drugi odcinek by± krawedzia tej samej Sciany, mozna go wybra6 na 6 sposob6w. Jezeli many
dwiekrawedziejednejsciany,totrzeciakraw?dzmoznawybra6na2sposoby.ZatemlAl=12.6.2.P(A)=i#=£.
11 SPOS6B. ¢o=7.om ro:szcr:o;t.\`) Przyjmljmy, Ze zbiorem zdarzeh elementamych a jest zbi6r trzyelementowych podzbior6w zbioru wszystkich
12
krawedzi prostopadlo§cianu. W6wczas I a 2 .11.10. Zdarzenie A -wybrane odcinki sakrawedziami jednej Sciany prostopadloscianu.
3
Trzykeaw?dzie]ednejscianymoznawybra6na(:)sposob6w,prostopadloscianma6Sclan,zatemlAl=(:)6=46P(A)=zf#=*
719. a) +") +. 720. +.
Pozwiazanie. Przyjmijmy, 2e zbiorem zdarzeh elementamych Q jest zbi6r czteroelementowych podzbior6w zbioru wierzcho]k6w szescianu.
zatem I a I = =5 .7 . 2. ZAalz;erie A -nie istnieje prostokq:i, kt6rego wierz.chotkani sq.wylosowane punkty.

(:)
Zdarzenie A ' - wy/osowczHc pz{#kty sq w!.crzcfeozkam[. p€wzcgo prosrokczJcz. Wybierajap cztery wierzcholki sze§cianu otrzymamy wierzcholki
pewnego prostokata, jesli beda to wierzcholki jednej Sciany (6 prostokat6w) lub wierzcholki prostokata zawierajapego przekatne przeciwleglych
§cian sze§cianu (6prostokat6w). lA'l=12. P(A)=1-P(A')=1-3ifz=£.
lz2. f£2. 723. 0,16. 724. +. 725. 0,2.
726. #. 727. %. 128. # 729. i.
73o. I 731. Jestrmuejszeodo,5 (£) 732. i. 733. #.

40
734. i. 735. a, i, b, i. 736. P(A)=0,8. 737. P(A)=0,75, P(B')=0,45.
|38. P(AnB)-i.
Rozwiazanie. Wiemy, Ze P(A) =P(B).
P(A u 8) --P(AL) + P(B) -P(A r` 8) = 2P(A) -P(A n 8) --2, . |P(A r` 8) + P(A\ 8)| -P(A r\ 8) = P(A n 8) + 2 . P(A\ 8) .
Zr6wnosci?=P(A^B)+2.+wyznaczamyp(A^B)=+.
739.
Rozwiazanie.P(A\B)=P(A)-P(A^B)<f-P(AnB)<f-+=j|<j±=0,2.
740.
Flozwiazanie. P(A) +P(A) -P(A n 8) = P(A u 8) S 1. Zatem 0,67 +0,83 -P(A rl 8) < 1. Stqd P(A rl 8) 2 0,5.
743. 0. 744. P(A'uB)=i

203
ODPOWIEDzl , WSKAZ6WKI, ROZW14ZANIA
37 748. 1,2.
747.
60
Wskaz6wka. A'uB = Q\(A\B). Wskaz6wka. A' rl 8' = a \ (A u 8).
750.114m. 751.15 student6w. 752. 22 dziewczyny.
753. a) 1900 z]; b) 1350 z]; c) ponizej sredniej: 93q7o.

Rozwiazanie. a) §redniqplac€ obliczymy, dzielac sums wyplaconych kwot przez liczb? pracownik6w.
Pracownikom wyplacono w sumie 20 .1000 + 15 .1200 + 30 .1500 + 5 .10 000 = 133 000 (zl). Wyplaty otrzymalo 20 + 15 + 30 + 5 = 70
pracownik6w. §rednia p{aca: 133 000 (zl) : 70 = 1900 (zl).
754. a)25; b) 1,8sp6Znienia; c) 13; d)2sp6inienia. 755. Trzy oceny bdb.
756. Lepszy wynik uzyskal Tomek (Ania: 69 pkt., Tomek: 74,5 pkt.). 757. Odchylenie standardowe ocen Jarka i, Marka: #
758. a)3,25; b)4 (§redniawa2ona: #). 759. I,64 zl. 760. 35,6 tys. km2.
761. Trzy „czw6rki" lub dziewi€6 „czw6rek". 762. 1700 zl.
764. W przypadku dolo2enia bialej kuli. 765. ii. 766. Mediana: 3, §redria arytmetyczna: 3,25.
767. a,=, b,%

Rozwiazanie.a)NiechKoznaczazbi6ruczni6wtejklasy.Korzystajaczwykresu,obliczamyliczbQuczni6w:1K1=2+6+8+4+2=22.
Przyjmijmy,ZezbioremzdarzefielementarnychQjestzbi6rpar(fl,b),gdziea,b€Kio±G.Wobectego|QI=22.21.
Liczbauczni6w,kt6rzyuzyskaliocen€conajmniejbardzodobrajestr6wna4+2ZatemlAI=6.5,P(A)=#=#=*.
768. Pierwszqparti€nalezyrozegra6ztata ( #># ) 770. # 771.180 772. #.
773. + 774. #. 775. Wjednymkoszyku: 5 z6Itychpilek, awdrugm: 15. 776. 2125.
149
777.
198
Rozwiazanie. Przyjmijmy, Ze zbi6r zdarzeh elementamych a jest zbiorem czterowyrazowych cing6w o r6Znych wyrazach nalezacych do zbio-
ru Z. I a I = 100199 . 98 . 97. Zdarzenie A -co nay.m#!.ejjcdma /i'czba z dr%g[.ej p¢ry/.csf parzysfci. Zdarzenie przeciwne do zdarzenia A:
A'-obz.c#czbyzdrwgi.c/.parysq#[.cpcrzysfc.IA'l=50.49.98.97.P(A)=1-P(A')=1-i%=i#.
778. 162. 779. 0,45. 780. 17760. 781, # (|Q|=56,|A|=5.(:)4l). 782. ¥.
PR6BNA MATURA I
Numerzadania 9 10 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
1 2 3 4 5 6 7 8 11
A A 8 8 A 8 D A D A D A 8 A D D 8 C 8 D C 8 C 8 C
Odp. C
27. -3,-2. 28.10. 30. 80 31. 2!F. 33. JZ6i 34.loo/ZZ 35. 20kmth.
Za
Nr zad Uzyskuiesz
1kt
P.2pkt. zapisanie r6wnania w postaci j¥2 + 5x + 6 = 0, gdzie x ± 3.
27 podanie rozwiazah r6wnania: ;¥i = -3, ;r2 = -2.
204 0DPOWIEDzl, WSKAZ6WKI , F30ZW14ZANIA
Nr zad Uayskuiesz Za
I pkt. zapisanier6wnania#=±=+,gdzie#jestliczbadolozonychpilek.
28
2 pkt. znalezienie liczby dolozonych pilek: # = 10.
Nr zad Uzvskuiesz Za
1 pkt. zapisanie liczby w postaci loooa + 100b + 10Z) + a, gdzie cz i b sa cyframi odpowiedniojedno§ci i dziesiatek.
29 2 pkt. zapisanie liczby w postaci 11(9lcz + lob) i sformulowanie wniosku.
1 pkt. zapisanier6wno§ci+ai+itai=45.
30
2 pkt. obliczenie pierwszego wyrazu cingu: oi = 80.
1 pkt. wyznaczenie dlugo§ci bok6w prostokqta.

31 2 pkt. obliczenie dhigo§ci przekatnej prostokata.
1 pkt. obliczenie miary kata BAH.

32 2 pkt. uzasadnienie, 2e kat A4AK jest prosty.
I pkt. znalezienie wsp6irz?dnych Srodka odcinka AB i wsp6lczynnika kierunkowego cr prostej AB: (3, .-4) i cz = I.
2 pkt. znalezienie r6wnania symetralnej odcinka AB: y = -x - 1.
33 3 pkt. znalezienie wsp6hz?dnych punktu P: (-7, 6).
4 pkt. obliczenie dfugo§ci odcinka AP: 4/15.
Nr zad. Uzvskuiesz Za
1 pkt. obliczeme dfugo§ci wysoko§ci tr6jkara (przekroju graniastoshipa) : 6`/i-.
34 3 pkt. obliczenie dlugosci wysokosci graniastoshipa: `/Zi.
4 pkt. obliczehie obj€to§ci graniastosh]pa: 100Jzi.
1 pkt. zapisaneczasu,wjakimrowerzysfaprzebyl20%trasyicalatrase.np.#ii#,gdziestodfugo§6cale]trasy
35 2 pkt. zapisaniesrednie]predko§civzjak&rowerzystapokona{pozostale80%trasyw=0,8s:(Tg=-#).
4 pkt. obliczenie Sredniej pr?dkosci zjakarowerzysta pokonal pozostale 80% trasy: 20 kin/h.
PP6BNA MATURA 11
1.8. 2. D. 3. D. 4. 8. 5. 8.
Wskaz6wka. V\Jykonysta:] tw. o wymiernych pierwiastkach wielomianu o wsi)6tcaynnihach calkowitych.
(granica jest r6wna # ). 7. (sin2o=3i,.
(pole czworokata r6wne jest 15,75 ). 9. ( 118). ( JZ - 1 ).
11.m€(-3;0) 13.%,¥ 14.m=-#1ubm=+ 16.3±. 17.4301 18.+(c=-+) 19.#.
1 pkt. obliczenie pochodnej funkcji /.
11 2 pkt. zapisanie warunku 4m2 + 12m S 0.
3 pkt. wyznaczenie szukanych wartosci in.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, F30ZW14ZANIA __ _ 205
I SPOSOB
1 pkt. zapisanie r6wnania a2 + b2 + 2a = -1 w postaci (a + 1)2 + b2 = o.
fl2 2 pkt. Podanie rozwiapania r6wnania (cz + |)2 + b2 = o.

3 pkt. uzasadnienie, 2e nie istnieje para liczb speiniajaca dany uk]ad r6wnah.
Nr zad. Uzysku_iesz Za
1 pkt. dodanie stronami r6wnah a2 + b2 + 2cz = -1 i 2(czb + b) = -2.
12 2 pkt. zapisanie powy2szej sumy r6wnah w postaci (a + b)2 + 2(cz + b) + 1 = -2.

3 pkt. uzasadnienie, Ze nie istmeje para liczb spehiajapa dany uklad r6wnah.
1 pkt. zapisanie zalozeh i zapisanie r6wnania w postaci cos2x cos:r - sin2x sine = 0.
13 2 pkt. zapisanie r6wnania w postaci cos3j¥ = 0.

3 pkt. podanie rozwiapari r6wnania.
1 pkt. zapisaniezalozehizapisanier6wnamawpostaclT=:i::+=1.
13 2 pkt. zapisanie r6wnania w postaci sin2x = +.
3 pkt. podanie rozwiazah r6wnania.
1 pkt. wyznaczenie wsp6hzednych §rodka okr€gu i dhigo§ci promienia okregu: (3, -2j77), 3.
14 2 pkt. zapisanie r6wnania z niewiadomam, np. 18m + 141 = 15.

3 pkt. wyznaczenie szukanych wartosci ;7z.
1 pkt. uzasadnienie, 2e katy BAH i BOP, gdzie a jest §rodkiem mniejszego okr€gu, majar6wne miary.
fl5 2 pkt. znalezienie zaleino§ci, mi€dzy katain BAP i BOP.

3 pkt. uzasadnienie, 2e katy BAP i PAK majar6wne miary.
zapisanie r6wno§ci z niewiadomymi cz oraz c4 gdzie 2a -dlugos6 kraw€dzi podstawy, cy-kat nachylenia krawe-
2 pkt.
16 dzi bocznei do p]aszczyzny zawieraiacej Scian€ boczna, np. 3cz2 = 31cz2 -8lyl5 cz2coscr.
3 pkt. obliczenie coso.
kazdy z przy|)adk6w (a) -(d):

1 pkt. obliczenie, ilejest liczb, kt6rych cyframi (a) jest 10 ,jedynek": 551iczb, (b) jest ,jedynka" i „tr6jka": 22 liczby,
fl7 (c) sadwie ,ìedynki" i dwie „dw6iki": 990 liczb, (d) jest szes6 „iedynek" i „dw6ika": 3234 liczby.
5 pkt. obliczenie, ile jest wszystkich dwunastocyfrowych liczb naturalnych o danej wlasnosci.
I pkt. zapisanie wielomianu w(I) w postaci w(I) = (j¥2 + c)(I + I).
2 pkt. zapisanie pierwiastk6w wielomianu: -/=T, J=T, -1.

18
3 pkt. zapisanie r6wnia z niewiadoma c, np. -2/=T = J=T -1.
5 pkt. obliczenie r62nicy cingu.
Nr zad. Uzyskujesz 2a
1 pkt. oznaczenie dfugosci wysokosci ostrosfupa, np. Iitera fe i zapisanie pola podstawy ostrosfupa: +(3 -A2).
3 pkt. zapisanie obj?tosci jako funkcji zhiermej fe: V(fe) = i(3fr -fe3) i zapisanie dziedziny funkcji V: (0; `/i).
19 4 pkt. obliczenie pochodnej funkcji V.

5 pkt. wyznaczenie punktu podejrzanego o ekstremum: fe = I.
6 pk,. uzasadnienie, Ze funkcja V przyjmuje wartos6 najwieksza dla fo = 1.
7 pkt. obliczenie najwi?kszej objeto§ci ostrosfupa.
206 oDPoWI EDzl , WSKAZ6WKI , FIOZW14ZANy4
PF16BNA MATURA 111
3.8. 4.D. 5.C.

1.A. 2.D.
12. cz=2, b=-2. 13. 8=(2,2).

(granicajest r6wna + ). 10. -30.
14. 7Jf3. 15. £. 16. f .
I SPOSOBNrzad
Za
Uzyskuiesz
lkt
P.2kt zaPza
isanie nier6wnosci
isanie ww
nier6wnosci postaci
postaci(a(a+ +b)I 2(a2
b)(a -c}b
-b)2 > 0.+ b2) -(a2 + b2)I 2 o.
7 P.3pkt. Puzasadnienie prawdziwosci nier6wnosci (a + b)(a - b)2 2 0.
11 SPOSONrzad 8 Uzyskuiesz
Za
I pkt.2pkt.3pkt. zapisanie nier6wno§ci w postaci (a - b)(cz2 - b2) 2 0.
7 zapisanie nier6wnosci w postaci (a + 6)(a - b)2 2 0.

uzasadrienie prawdziwosci nier6wno§ci (a + b)(a - b)2 2 0.
1 pkt. zapisanie sumy siner+ sin(cy+ 240°) w postaci 2sin(a+ 120°) . cosl20°.
8
2 pkt. podanie wartosci kosinusa kata o mierze 120° i stwierdzenie prawdziwosci danej r6wno§ci.
1 pkt. wyznaczenie :I.i w zaleznosci od warto§ci parametru in: xi = in -1.
9 3 pkt. znalezienie wartosci parametru in, dla kt6rej in -1 jest miejscem zerowym funkcji /: in = I.
4 pkt. znalezienie miejsc zerowych funkcji / (jri = 0, jr2 = I ) i stwierdzenie, 2e (x,)5 + (j¥2)5 = 1.
I SPOSOB
2 pkt. zapisanier6wnania,wkt6rymniewiadomajestpierwszywyrazcingu,np.i¥=-18
10
3 pkt. rozwiazanie powyzszego r6wnania: a = -30 lub cz = 30.
4 pkt. ustalenie, Ze cz = -30.
l pkt. zapisanie uk]adu r6wnari, np. a + 50 = czg i cz : (I -g) = -18.

2 pkt. zapisanie r6wnania, w kt6rym niewiadomajest pierwszy wyraz cingu, np. a + 50 = a(a + 50) : 18.
flo
3 pkt. rozwiapanie powy2szego r6wnania (a = -30, cz = 30).
4 pkt. ustalenie, Ze cz = -30.
wykazanie, 2e przekatne czworokata ABCD maja r6wne dhigo§ci, korzystajap z przystawania tr6jkit6w POD i
2 pkt. PCIA, gdzie P jest punktem odcinka AB takim, Ze PA = AD, albo korzystajap z tw. kosinus6w dla tr6jkat6w ABC i
11 ABD.
3 pkt. uzasadmenie, 2e odcinki laczape Srodek boku CD ze Srodkami bok6w AD i BC maja r6wne dhigo§ci.
1 pkt. obliczenie pochodnej funkcji /.

12 2 pkt. znalezierie wartosci wsp6lczynnika cz: cz = 2.
3 pkt. znalezienie wartosci wsp61czynnika b: b = -2.
ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKl, F?OZWIAZANIA 2!fJrf
I SPOSOB
I pkt. podanie wsp6lrz€dnych punktu C i dfugosci promienia danego okr€gu.

3 pk'. obliczenie dfugo§ci boku AB albo boku BC (np. wykorzystujac podobiehstwo odpowiednich tr6jkar6w): 5 albo J3.
fl3 4 pkt. wyznaczenie r6wnania prostej BC: y = 2x -2.
zapisanie odpowiedniego ukladu r6wnah (np. y = 2r -2 i (x -1)2 + .y2 = 5), rozwiazanie tego ukladu i podanie
6 pkt.
wsp6hz?dnych punktu 8: 8 = (2, 2).
I SPOSO 8
Nr zad Uzvskuiesz Za
3 pkt. wyznaczenie r6wnania stycznej do danego okr?gu zawierajapej bok AB: )I = - i I + ¥ .

13 5 pkt. podanie wsp6Irzednych punktu C i wyznaczenie r6wnania prostej BC: y = 2`r -2.
6 pkt. zapisanie i rozwiazanie odpowiedniego ukladu r6wnah i podanie wsp61rz€dnych punktu a: 8 = (2, 2).
oznaczenia: P -spodek wysokosci ostroslupa, K -Srodek kraw€dzi AC, i -§rodek kraw?dzi BC.
1 pkt. zaznaczenie na rysunku spodka wysoko§ci ostroshipa.
3 pkt. wyrazenie dfugosci odcink6w I,P, PS, KP za pomoca tej samej wielkosci, np ILPI =j¥, lpsl = xJ3, lKpl = x`l;
fl4
4 pkt. wyrazenie dfugo§ci odcinka PC za pomoca wielkosci, o kt6rej mowa wyzej: lpcl = 2x.
6 pkt. obliczenie pola przekroju: 7J;.
I Nr zad Uzyskuiesz Za
1 pkt. obliczenie, ile jest takich liczb spehiajapych warunki zadania, w zapisie kt6rych jest cyfra 8: 3125.
2 pkt. obliczenie, ile jest takich liczb spelniajacych warunki zadania, w zapisie kt6rych jest cyfra 4: 5000.
15
3 pkt. obliczenie, ilejest takich liczb spelniajacych warunki zadania, w zapisie kt6rych satrzy cyfry parzyste: 2000.
5 pkt. obliczenie prawdopodobiehstwa zdarzenia i zapisanie wyniku w postaci ulamka nieskracalnego: 9 / 80.
I Nr zad Uzyskuiesz Za
2 pkt. zapisanie obj?to§ci stozkajako funkcji wysokosci A: V(fe) = #(25 -A2)2fe .
3 pkt. okreslenie dziedziny funkcji V: (0; 5).
4 pkt. wyznaczenie pochodnej funkcji V: V'(fr) = 38F(5A4 -150fo2 + 625) .

fl6
5 pkt. obliczenie miejsc zerowych pochodnej funkcji V: fe = J;.
6 pkt. zbadanieznakupochodnejfunkcjiViuzasadnienie,Zedlafe=JifunkcjaVosingawartos6najwieksz1.
7 pkt. wyznaczenie kosinusa kata: 2/3.
SPIS TRESCI
1. PLANIMETRIA
86wnolegtoboki
lnne czworokaty
Zadania z kontekstem realistycznym
Zadania r6Zne
Prawiematura po rozdziale 1. -poziom podstawowy
2. GEOMETF`lAANALITYCZNA
Okras, koto
R6wnolegtoboki
prostokQt
inne r6wnolegfoboki
P6wnania. Nier6wno§ci. Uktady r6wnah i nier6wno§ci

nier6wnosci i ukfady nier6wnosci liniowych z dwiema niewiadomyml
r6Zne r6wnania, n.Ier6wnosci i ukfady nier6wnosci z dwiema niewiadomyml
Zbiory punkt6w o danej wlasno§ci
3. STEREOMETRIA
Graniastosfupy
g raniastosfupy prawidiowe
inne graniastostupy
Ostrosfupy
ostrosfupy p rawidtowe czworokq.tne
ostrosfupy prawidiowe tr6jkqtne
inne ostrosfupy
Przekroje wielo§cian6w
przekroje gran iastostup6w
przekroje ostrostup6w prawidfowych czworokqtnych
przekroje ostrosfup6w prawidiowych tr6jkqtnych
Bryly obrotowe
walec, stozek, kula
obracanie wielokat6w
Bryta wpisana w bryte
bryfy obrotowe
kula i ostrosfup prawidfowy
bryfa wpisana w bryfe - inne zadania
Zadania z kontekstem realistycznym
4. POCHODNA FUNKCJl
Granica, ciagtos6 i pochodna funkcji
Styczna do wykresu funkcji
Monotoniczno§6 funkcji
Ekstrema funkcji
Zadania r6Zne
Prawiematura po rozdziale 4. -poziom rozszerzony
5. ZADANIA OPTYMALIZACYJNE
Planimetria
Geometria analityczna
Stereometria
graniastosfupy
ostrosfupy
bryfy obrotowe
bryla wpjsana w bryfe
Zadania inne
Prawiematura po rozdziale 5. - poziom podstawo
6. PIACHUNEK PRAWDOPODOBIENSTWA. STATYSTYKA
Kombinatoryka
silnia, symbol Newtona
zadania kombinatoryczne
Pachunek prawdopodobiehstwa
zadania z danym prawdopodobieflstwem
zadania z funkcjami
zadania z cia:gami
zadania z figurami geometrycznymi
prawdopodobieh stwo warunkowe
twierdzenie o prawdopodobiehstwie calkowitym
wlas nosci prawdopodobieh stwa
Elementy statystyki opisowej
Zadania r6Zne
Pr6bna matura I -poziom podstawowy
Pr6bna matura 11 -poziom rozszerzony
Pr6bna matura Ill -poziom rozszerzony
7. ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZWIAZANIA

Andrzej Kiełbasa Matura Z Matematyki 2018 Rozwiązania I Spis Treści

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Andrzej Kiełbasa Matura Z Matematyki 2018 Rozwiązania I Spis Treści

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

7.

ODPOWIEDzl, WSKAZ6WKI, ROZWIAZANIA

ODPOWIEDzl, WSKAZOWKl I F}OZWIAZANIA DO ZADAN WPROWADZAJACYCH

1.1 IZBAcl=40°, lzABCI=20°, |ZACB|=|2o°.

1.2 5o°, 6oo,7oo.

1.3 5o°, 6oo, 7oo.

Stqd b2=25a2-a2= 24a2, wiQc b= /ZZ:i = JZTE¢ = 2J6¢. „

52 = a2+ (J6o)2 . Stqtl otrzymujemy s = J7a.

1.5 1o, 4J53-.

F`ozwiazanie. Z fw. Pz./agorasa dla tr6jkqta KSC 82 + y2 = 172, stet y = 15.

Z tw. Pz.fagorosa dla tr6jkata KBC obliczmy b = 4`/53-. AK42

1.6 IABI=10, IAcl=4JiT.

Rozwiazanie. Z nM o frodkovycfe rr6jkczfcI: IAsl = ?.I AL I = 6,

lBSI = +. I BK I = 8, lsffl = + . lBKI = 4.

Ztw. Pz.fagorasadlatr6jkqtaABS: LAB|2=62+82. Stqd LAB| =|o. K

wsp61ny kat (A=qr cy), wi?c sa podobne (cccAcz bok-kczr-bok).

z kt6rej wyznaczamy I = 16+.

Pozwiazanie. cz -dfugo§6 boku KL.

sapodobne, to stosunki odpowiednich bok6w sar6wne: ¥ = i. Stqd otrzymujemy fl = 7,5.

czworokat BCDEjest trapezem.

r6wnyk2. k2= g, wiec k= #.

1.14 64cm2, 36cm2.

zatem E=# Wlemy,ze P2=Pi+28, wl€c #=#. Stqdotrzymujemy Pi=36. P2=Pi+28=36+28=64.

1.16 75o i io5o.

Rozwiazanie. p -dhigos6 kr6tszej przekatnej. Z tw. P!.Jczgorczscz dla tr6jkata

szukany stosunek: # = # =2f.

1.19 530 i |27°.

Rozwiazanie. Z podobieristwa tr6jkat6w WAF i wBs many + = ¥, stad R= 1,5r.

lpsl = lwsl-lwpl = 4 = r+A = r+ 1,5r = 2,5r.

1.29 a) tg(z±BAC)=£, cos(ZBAC)=f; b)lzABcl=60°.

F`ozwiazanie. a) tg(ZBAC)=if3i={=£ Ztw P"ogorasadlatr6jkataADC. IAa2=82+62. Stqd L4C`I= 1o cos(ZBAC)=#=#=f.

1.30 Przyprostokatne: ik i i#, przeciwprostokatna:

Rozwiazanie. £=sin¢ stad b=*. f =cosq stqd c=t±=ji#=*

Stadwynika, 2e 7;=cy. #= cosy=cosa; wiec fl=#

Scald otrzry"]eny cos2a--2± a ]estky`en ostrym, wiQc cosar= J* =2¥

zatem fe = 0,404 . 40 = 16,16. ?,0

1.33 Promieh okregu wpisanego: +A, obw6d: 3J3-j?.

p=+ 4 6 sin45° =+ 4 6.f =6JZ

1.35 Pole: 60, dfugo§6promienia: 3+.

Obliczamy pole tr6jkata P = 0,5 .10 .12 = 60.

1.39 65°, 65o, 5oo.

1.40 4o°, 6oo, 8oo.

1.41 29°, 6io, 9oo.

1.46 IZK1=75°, IZLl=45°, |ZM=1o5°, |ZM=|35°.

1.48 IKLI=7, IA4M=10.

1.51 a)108°; b)|2o°; c)|4oo.

1.52 a)Trzy; b)nie maosi symetrii; c)dwie-jesliniejestkwadratem,cztery-jeslijestkwadratem; d)szes6.

1.53 R6wnoleglobok i prosta.

1.55 a) Promeh okregu opisanego. 3#. b) Promeh okregu wplsanego: £tgf.

podstawatr6ukqta, adwusiecznqmariar€ £ fg£=#, Stad r=Zfg£

r=180°-(a+P). Z tw. sinus6w.. 2R= i =

1.57 a)Pro"erickrQguopisanego J¥. b)Pro"ehokeQguwpisanego #.

b) Poletr6jkata. P= + 14sin60°=/5 P=+r (1+4+/i3), zatemr=#.

1.58 a)Kosinus. #. Tangens #. b)§rodkowa `/13.

Rozwiazanie. a) Z tw. ko5!.#ws6w 42= 102+82-2.10.8.cos¢. Stqd cosc¥= #.

1.60 a)Stosunekp6114, b) stosunekpromien" c) sinuskaraLRA. I

Rozwlqzan.le. a) PLKLA=±ah, PAKAM--I 4ah. WIQC #=±

Ztw. slnws6wdlatr6jkataKZA ±=+ Zatemsln7t±.

2.1 a) Posta6 og6lna: 4jr-2y-5=0, posta6kierunkowa: y=2jr-2,5.

2.2 a)3;I-12y-18=0; b)ro,5jr+2y+3=0; c);I-4y-6=0.

2.3 a)y=2jr; b)y=3x-1; c)y=2; d)x=l.

2.4 a) Sqws|)61liniowe; b)nie sqwsp6lliniowe.

2.5 a)y=3;I-2; b)2¥+3y-16=0; c)y=4; d)jr=2.

Rozwiazanie. £=sin¢ stad b=. f =cosq stqd c=t±=ji#=