10.INDAR-EREMU KONTSERBAKORRAK ETA EZ-KONTSERBAKORRAK.

ENERGIA POTENTZIAL GRABITATORIOA. MASA PUNTUAL (EDO

ESFERIKO) BATEN POTENTZIAL GRABITATORIOA. ENERGIA
MEKANIKO OSOA. ENERGIAREN KONTSERBAZIOAREN PRINTZIPIOA.

INDAR-EREMU KONTSERBAKORRAK
Indar-eremua kontserbakorra da partikula bat A puntutik B puntura eramateko
eremuaren indarrek egindako lana hasierako eta amaierako puntuen mende baino ez
dagoenean, hau da, egindako bidearen mende ez dagoenean.

Eremu kontserbakorraren definiziotik bi propietate ondorioztatu daitezke:

∙ Ibilbide itxian eremuak egindako lana nulua da.

∙ Magnitude berezi batek hasierako eta amaierako puntuen artean dauden aldakuntza
modura adieraz daiteke eremuak egindako lana:

− = −Δ 
= ⋅ =A ∫
B
W F dr Ep EpB Ep
A

Ep magnitudeari energia potentziala deritzo.

Indar bat ez kontserbakorra da, bi puntuen artean higitzean indarrak egindako lana
ibilbidearen araberakoa denean. Kasu honetan ez dago indar horrekin lotutako energia
potentzialaz hitz egiterik. Indar ez kontserbakorra da, adibidez, marruskadura indarra.

ENERGIA POTENTZIAL GRABITATORIOA

Eremu grabitatorio kontserbakorrean, lanak ez du m masak egindako bidearen

mendekotasunik, eta lanaren balioa hasierako eta amaierako puntuen artean energia
potentzial grabitatorioak izandako aldakuntzaren bidez adierazi daiteke.
⇒
∫ W F dr Ep A
 AB Ep Ep F dr
B

=⋅=−Δ  −=⋅
∫ A
B

A puntuaren eta B puntuaren artean m masaren energia potentzial grabitatorioak duen

aldakuntza eta masa hori A-tik B-ra eramateko eremu grabitatorioak egindako lana balio
berekoak dirai.
⎜ =− ⎜ ⎟
⎜ ⎝⎛ ⎜ ⎝⎛ ⎟ ⎠⎞
−− ⎟
⎟ ⎠⎞
Mm
Ep
Mm
G
Ep G −
AB
r
r
AB

Eremua sortzen duen masatik distantzia infinitura (r→∞) dauden puntuei energia
potentzial nulua esleitzen badiegu honako adierazpidea lortuko dugu:
Mm
Ep = −G
r
m masak espazioko puntu batean duen energia potentzial grabitatorioa masa hori
puntu horretatik infinituraino eramatean eremu grabitatorioak egiten duen lana da

POTENTZIAL GRABITATORIOA

Potentzial grabitatorioa eremu grabitatorio batean kokaturiko masa-unitatearen energia

potentziala adierazten du.

M masatik distantzia infinitura (r→∞) dauden puntuei potentzialaren zero balioa esleituz
gero, honako hau lortuko dugu:
Mr
V=
−G

Espazioko puntu bateko potentzial grabitatorioa da masa-unitatea puntu horretatik

infinituraino eramatean eremu grabitatorioak egiten duen lana.

SI sistemako unitatean, potentzial grabitatorioaren unitatea zein potentzial

diferentziarena J/kg da.

A puntutik B puntura m masa eramaten bada, eremu grabitatorioak buruturiko lana

honako hau izango da:
( ) W m V A −VB
=⋅

Masa horren energia potentzial grabitatorioa ondoko eran dago erlazionaturik puntu
horretako potentzial grabitatorioarekin:
Ep = mV
ENERGIA MEKANIKOAREN KONTSERBAZIOA
Gorputz batean eragiten ari diren indar guztiak kontserbakorrak badira, gorputzaren
energia mekanikoak konstante irauten du.

EmA = EmB ⇒ EpA + EpA = EpB + EpB


Mm
Ep Ep F dr G
B
B

∫∫ 2
i
u dr − = ⋅ = − ⋅
AB A
A r

u ⋅ dr =| u | ⋅ | dr | ⋅cos0º=| dr |= dr  



B
dr Ep Ep GMm ⎥ − = − = − − 1
⎦⎤ ∫
B
⎢
gMm ⎣⎡
AB
r
A 2
A
r
⎜ =− ⎜ ⎟
⎜ ⎝⎛ ⎜ ⎝⎛ ⎟ ⎠⎞
−− ⎟
Mm
Ep ⎟ ⎠⎞
Mm
G
Ep G −
AB
r
r
AB
Hortik:
= −G + r
K
Mm
Ep

Eremua sortzen duen masatik distantzia infinitura (r→∞) dauden puntuei energia potentzial nulua
esleitzen badiegu honako adierazpidea lortuko dugu:
Mm
Ep = −G
r
Adierazpide hori B puntua infinituan kokaturik lortuko genukeena da:


→∞
∫
∞
WA= F ⋅ dr = EpA − Ep∞= Ep
A
A