ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Ενωμένη Ευρώπη και

Ευρωπαίοι πολίτες

1
ΣΥΝΩΝΥΜΕΣ: Οι λέξεις που έχουν την ίδια περίπου σημασία.
π.χ. άπειρες=αμέτρητες

ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ: Οι λέξεις που έχουν αντίθετες σημασίες π.χ. ψηλός# χαμηλός

Κατηγορίες αντίθετων λέξεων:
1.Κλιμακωτά: oι δύο λέξεις που αποτελούν τα άκρα μιας κλίμακας.
π.χ. κρύος....δροσερός.....χλιαρός....ζεστός

2. Δυαδικά: οι δύο λέξεις ανάμεσα στις οποίες δεν υπάρχει καμία

ενδιάμεση κατάσταση.
π.χ. ελεύθερος#υπόδουλος

3. Αντίστροφα: η μία λέξη περιγράφει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε

δύο ανθρώπους ή πράγματα και η άλλη περιγράφει την ίδια σχέση από την
πλευρά του άλλου ατόμου.

π.χ. γράφω#σβήνω

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Εμπεδωτικές ασκήσεις

1. Να αναγνωρίσετε στις παρακάτω φράσεις τις αναφορικές

προτάσεις και να αναφέρετε το είδος τους και τη συντακτική τους
λειτουργία:

(1)Το βιβλίο που μου έδωσες ήταν βαρετό.

____________________________________________________________
(2) Θα σας επισκεφτούμε όποτε μας το επιτρέψουν οι συνθήκες.
____________________________________________________________
(3) Όποιος θέλει ας με ακολουθήσει.
____________________________________________________________
(4) Η επιτροπή η οποία ορίστηκε θα βγάλει σύντομα το πόρισμά της.
____________________________________________________________
(5) Θα πληρώσω όσα χρήματα χρειαστούν.
____________________________________________________________
(6) Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο οποίος έζησε στην Αλεξάνδρεια της
Αιγύπτου, είναι ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ποιητές.

2
____________________________________________________________
(7) Θα καταβάλουμε κάθε προσπάθειαώστε να εκτελεστούν τα έργα όπως
έχει σχεδιαστεί.
____________________________________________________________
(8) Η έλλειψη νερού την οποία αντιμετωπίσαμε στην έρημο ήταν
πραγματικάδραματική.
____________________________________________________________
(9) Με υπομονή μπορείς να κατακτήσεις οτιδήποτε επιθυμείς.
____________________________________________________________
(10) Ο σταθμός του τρένου, στον οποίο περιμέναμε, ήταν γεμάτος κόσμο.
____________________________________________________________

2. Να επισημάνετε τις αναφορικές προτάσεις στις παρακάτω

περιόδους και να βρείτε τη συντακτική θέση που έχουν:

-Όσοι κοιμούνται ξεκουράζονται.

____________________________________________________________
-Στην εποχή μας είσαι ό,τι δηλώσεις
____________________________________________________________

-Κάλεσε όποιον θέλεις.

____________________________________________________________
-Εκείνος που μας κοιτάζει είναι ο καθηγητής μου.
____________________________________________________________
-Η βιβλιοθήκη μας είναι ό,τι καλύτερο έχουμε.
____________________________________________________________
-Πάρε την εργασία όποιου θέλεις και μελέτησέ την.
____________________________________________________________
-Μετά από λίγο καιρό θα χορεύεις όπως χορεύω εγώ.
____________________________________________________________
-Καταριέται τη μοίρα του, που τον έκανε φτωχό.
____________________________________________________________

3. Συμπληρώστε τα κενά των προτάσεων με που και πού:

α. Από πίτα ________ δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί.

β.Τον είδε _______ ερχόταν και του φώναξε.
γ. _______ήσουν χτες το απόγευμα;
δ.Μακάρι να ήταν αληθινό το όνειρο __________που είδα.
3
ε.Με ρώτησαν από ________ ήρθα και φάνηκαν χαρούμενου _________
με συνάντησαν.

4. Βρείτε για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις τη συνώνυμη της:

κατηγορώ=
λύπη=
υποχρέωση=
οίκημα=
αμάξι=
γαλήνη=
αντίθεση=
ισχυρός=
κοντά=
συμφωνία=
εύθυμος=
πλαγίως=

5. Να βρείτε τις αντίθετες λέξεις των παρακάτω λέξεων και να

σημειώσετε στον πίνακα τι είδος αντιθέτων αποτελούν.

ΛΕΞΕΙΣ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΚΛΙΜΑΚΩΤΑ ΔΥΑΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

ΛΕΞΗ
μεγάλος
ξύλινος
ανοίγω
υγιής
μπαίνω
έμψυχος
καθαρός
σβήνω
συμφωνώ
αρχίζω

4
Ομάδα Φιλολόγων Γ΄ Τάξης Γυμνασίου Πολεμιδιών