«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ κα὾ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ.
1,10)
Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΣΤ΄ Προεόρτια Χριστουγέννων
Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1541 21 Δεκεμβρίου 2009
Θαῦμα, Θεὸς ἐπ὾ τῆς γῆς!
Π ΛΗΣΙΑΣΕ, ἀγαπητοί μου, ἡ μεγάλη ἑορτὴ
τῶν Χριστουγέννων, ἡ μητρόπολις τῶν ἑ-
ορτῶν κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸ Χρυσόστομο,
ἡ μητέρα δηλαδὴ καὶ πηγὴ καὶ ἀφετηρία ὅ-
λων τῶν χριστιανικῶν ἑορτῶν τὶς ὁποῖες τιμᾷ
μέσα στὸν ἐτήσιο κύκλο της ἡ Ἐκκλησία μας.
Ἡ χαρὰ κα὾ ἀγαλλίασις ποὺ χαρίζει ἡ ἡμέρα
αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ περιγραφῇ μὲ λόγια. Ὅ-
ποιος ―μὲ πηγὴ τὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια καὶ ὁδηγὸ
τοὺς λόγους τῶν ἁγίων πατέρων καὶ σοφῶν
διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας― πλησιάζει καὶ ζῇ
ἐντός του τὰ ἱερὰ γεγονότα ποὺ ἐκτυλίχθη-
καν στὴ Βηθλεὲμ τὴν ἁγία νύκτα τῆς Γεννή-
σεως, αὐτὸς γεύεται τὴ χαρά. Ὅποιος μὲ πί-
στι καὶ εὐγνωμοσύνη σκύβει καὶ προσκυνεῖ
τὸν σαρκωθέντα Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, αὐ-
τὸς δοκιμάζει τὴν ἀγαλλίασι. Ὅποιος κάνει
τὴν κατάλληλη πνευματικὴ προετοιμασία (μὲ
πίστι καὶ πόθο καὶ φόβο Θεοῦ, μὲ μετάνοια
καὶ ἐξομολόγησι στὸν πνευματικὸ πατέρα, μὲ
συγχώρησι καὶ συμφιλίωσι πρὸς τὸν πλησίον,
μὲ ἀγάπη καὶ ἔλεος στοὺς γύρω, μὲ εὐσπλα-
χνία καὶ ἐλεημοσύνη στὸν φτωχὸ συνάνθρω-
πο), αὐτὸς ἔχει καθαρὴ καρδιὰ καὶ μπορεῖ νὰ
αἰσθανθῇ τὸ μέγα γεγονός.
Μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι ἐσεῖς ἔχετε κάνει αὐτὴ
τὴν προετοιμασία, ἔρχομαι στὸ θέμα.
***
Ἡ γέννησις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ Λόγου, εἶνε,
ἀγαπητοί μου, θαῦμα. Θαῦμα πού, ὅπως λέει
ἡ ὑμνολογία, νικᾷ καὶ ὑπερβαίνει ὅλα τὰ θαύ-
ματα. Εἶνε κάτι ἀσύλληπτο, ἰλιγγιᾷ ἐμπρὸς σ᾽
αὐτὸ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Τί σημαίνει ἡ γέν-
νησις τοῦ Χριστοῦ; ὅτι ὁ Θεὸς κατέβηκε ἐπὶ
τῆς γῆς! Ἂν καθήσῃς νὰ τὸ σκεφτῇς αὐτό, ἂν
συλλογισθῇς ἐπάνω στὴ φράσι - στὴν πρότα-
σι αὐτή, ὅτι «ὁ Θεὸς κατέβηκε ἐπὶ τῆς γῆς»,
τὸ κορμί σου θ᾽ ἀνατριχιάσῃ. Ἂς σκεφθοῦμε
συγκεκριμένα ποιός ἦλθε καὶ ἀπὸ ποῦ ἦλθε.
Ἀπὸ ποῦ ἦλθε; Ὄχι ἀπὸ τὴ σελήνη, ὄχι ἀ-
Συντάκτης † ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
πὸ κάποιο πλανήτη τοῦ ἡλιακοῦ μας συστή-
ματος, ὄχι ἀπὸ κάποιο ἄλλο ἀστέρι ἔστω καὶ
τὸ πιὸ ἀπομακρυσμένο. Ἦλθε ὄχι ἁπλῶς ἀπὸ
τὸν οὐρανὸ ἀλλὰ ἀπὸ «τοὺς οὐρανοὺς τῶν
οὐρανῶν» (Ψαλμ. 148,4). Ἦλθε ἀπὸ ᾽κεῖ ὅπου τὸν
ὑμνοῦν οἱ χοροὶ τῶν ἀγγέλων πρὶν ἀπὸ τὴ δη-
μιουργία τῶν ἀστέρων (Ἰὼβ 38,7). Τὸ διανοεῖσθε;
Δημιουργήθηκε σὲ πολλοὺς τὸ ἐρώτημα·
λογικὰ ὄντα ὑπάρχουν μόνο ἐπάνω στὴ γῆ, ἢ
καὶ ἀλλοῦ μέσα στὸ σύμπαν; Μήπως ἆραγε
δὲν εἴμαστε μόνοι, ἀλλ᾽ ὑπάρχουν νοήμονα πλά-
σματα καὶ σὲ κάποιον ἄλλο πλανήτη; Ἡ σκέψι
αὐτὴ ἐντοπίσθηκε εἰδικῶς γιὰ τὸν τέταρτο
πλανήτη τοῦ ἡλιακοῦ μας συστήματος, τὸν Ἄρη,
ἐπειδὴ ἐκεῖ διαπιστώθηκαν κάποιες συνθῆκες
ποὺ μοιάζουν κάπως μὲ τῆς γῆς (ἀτμόσφαιρα,
σύννεφα, ἄνεμοι κ.ἄ.). Μήπως ἀλήθεια ἐκεῖ ὑ-
πάρχουν ἄνθρωποι ἢ ἄλλα λογικὰ ὄντα, κατώ-
τερα ἢ καὶ ἀνώτερα ἀπὸ μᾶς, ἕνα εἶδος ὑπερ-
ανθρώπων; Οἱ ἐνδείξεις μέχρι τώρα δὲν ἐπιβε-
βαιώνουν κάτι τέτοιο. Ἀλλ᾽ ἐμεῖς, γιὰ νὰ προσ-
εγγίσουμε ἀπὸ μιὰ ἄλλη πλευρὰ τὸ γεγονὸς
τῆς γεννήσεως τοῦ Θείου Λυτρωτοῦ, ἂς πα-
ραδεχθοῦμε πρὸς στιγμὴν αὐτὴ τὴν ὑπόθεσι.
Φαντασθῆτε λοιπὸν ὅτι ἕνας κάτοικος τοῦ
πλανήτου αὐτοῦ ταξίδεψε ἀπὸ ᾽κεῖ, ἔφθασε στὴ
γῆ καὶ προσγειώθηκε σὲ κάποιο σημεῖο, ἢ στὸ
Βόρειο Πόλο ἢ στὸ Νότιο Πόλο ἢ στὸν Ἰσημε-
ρινὸ ἢ στὰ Οὐράλια ὄρη ἢ στὶς ὄχθες τοῦ Μισ-
σισιππῆ ἢ κάπου ἀλλοῦ τέλος πάντων, καὶ ξα-
φνικὰ ὅλοι οἱ σταθμοὶ μεταδίδουν τὴ πρωτά-
κουστη εἴδησι· Προσοχὴ προσοχή, ἕνας κάτοι-
κος τοῦ Ἄρη κατέβηκε στὴ γῆ! Ἀντιλαμβάνε-
σθε τί θὰ γίνῃ. Ἡ περιέργεια τοῦ κόσμου ἀλ-
λὰ καὶ τὸ ἐπιστημονικὸ ἐνδιαφέρον τῶν εἰδι-
κῶν θὰ κορυφωθοῦν. Θὰ σταματήσῃ κάθε ἄλ-
λη κίνησι καὶ ἀσχολία καὶ θὰ τρέξουν ὅλοι γύ-
ρω ἀπὸ τὸ διαστημόπλοιό του. Θὰ περικυκλώ-
σουν τὸν ἐπισκέπτη οἱ δημοσιογράφοι, θὰ φω-
τογραφίζουν τὸ παράξενο ὄν, καὶ θὰ προσπα-
θοῦν νὰ βροῦν κώδικα συνεννοήσεως μαζί του,
 2
γιὰ νὰ πάρουν ἀπὸ αὐτὸν πληροφορίες. Δὲν Τί νὰ πρωτοποῦμε, ἀδελφοί μου, στὸ σύν-
ἔρχεται οὔτε ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ οὔτε ἀπὸ τὴν τομο αὐτὸ κήρυγμα καὶ τί νὰ ἐξηγήσουμε; Νὰ
Ἀφρικὴ οὔτε ἀπὸ τὴν Αὐστραλία· ἔρχεται ἀπὸ μιλήσουμε γιὰ τοὺς χρησμοὺς τῶν ἀρχαίων
ἕναν ἄλλο πλανήτη! Τί ὑπάρχει λοιπὸν ἐκεῖ; σοφῶν καὶ τὶς προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Δια-
πῶς νὰ ζοῦν ἆραγε οἱ ἀρειανοί; Τί ἔχει νὰ μᾶς θήκης ποὺ ἐλέχθησαν πρὶν ἀπὸ πεντακόσα -
πῇ, ἀλλὰ καὶ πῶς θὰ τὸ πῇ, αὐτὸς ὁ μοναδικὸς ἑξακόσα - ἑφτακόσα χρόνια καὶ προανήγγει-
ἐπισκέπτης;… Τί εἶνε ὅμως, ἀγαπητοί μου, ἡ ἀ- λαν τὴν ἔλευσι τοῦ Λυτρωτοῦ; Νὰ μιλήσουμε
πόστασι μεταξὺ γῆς καὶ Ἄρεως ἐμπρὸς στὴν γιὰ τὸ γενεαλογικὸ δένδρο τῆς Παρθένου Μα-
ἀπόστασι τῆς γῆς ἀπὸ τοὺς «οὐρανοὺς τῶν οὐ- ρίας ἢ γιὰ τὸν προστάτη της τὸν μνήστορα
ρανῶν», ἀπ᾽ ὅπου ἦλθε κοντά μας ὁ Λυτρωτής Ἰωσήφ; Νὰ μιλήσουμε γιὰ τὸ «πλήρωμα τοῦ
μας Ἰησοῦς Χριστός; Μηδαμινή. Ἡ ἀγάπη τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4,4), τὴν κατάλληλη στιγμὴ στὴν
Θεοῦ μας γεφύρωσε ἕνα ἀσύλληπτο διάστημα. ὁποία ἦλθε ἡ Γέννησις; Ἢ νὰ μιλήσουμε γιὰ
Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἡ ὑπόθεσις αὐτὴ εἶνε κάτι ἀπί- τὶς ταπεινὲς συνθῆκες ὑπὸ τὶς ὁποῖες γεννή-
θανο, ἀφοῦ ἐπιστημονικῶς δὲν πιστοποιεῖται, θηκε ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου; Νὰ μιλήσουμε γιὰ
ἂς ὑποθέσουμε τώρα κάτι πιὸ πιθανό, γιὰ νὰ ἀφιλόξενη συμπεριφορὰ τῶν Βηθλεεμιτῶν;
θαυμάσουμε καὶ ποιός εἶνε αὐτὸς ποὺ ἦλθε. γιὰ τὸ σπήλαιο, γιὰ τὴ φάτνη, γιὰ τὰ ἄκακα ζῷα
Ὑποθέστε ὅτι τὶς μέρες αὐτὲς οἱ σταθμοὶ τοῦ στάβλου; Ἢ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὴ στρατιὰ
μεταδίδουν μιὰ ἄλλη εἴδησι· Ὁ βασιλιᾶς (ἢ ὁ τῶν ἀγγέλων, γιὰ τοὺς ἁπλοϊκοὺς ποιμένες,
ἀνώτατος ἄρχων) τῆς τάδε μεγάλης χώρας προ- γιὰ τοὺς σοφοὺς μὰ καὶ ταπεινοὺς μάγους; Ἢ
έβη στὴν ἀκόλουθη ἀσυνήθιστη κίνησι. Ἀφοῦ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὸ λαμπρὸ ἀστέρι, ποὺ ὡδή-
ἔβγαλε τὰ διάσημά του, ἄφησε τὰ ἀνάκτορα καὶ γησε ἀπὸ τὰ βάθη τῆς Ἀνατολῆς τοὺς μά-
τὴν πρωτεύουσα τοῦ κράτους (μιὰ σύγχρονη γους νὰ βροῦν τὸν Γεννηθέντα; ἢ νὰ ποῦμε
Βαβυλῶνα), καὶ χωρὶς συνοδεία καὶ προσωπι- γιὰ τὰ πολύτιμα δῶρα ποὺ τοῦ προσέφεραν;
κὴ φρουρά, ντυμένος φτωχικὰ καὶ κυκλοφορών- Ἢ νὰ περιγράψουμε τὴν κακία τοῦ Ἡρώδη, τὴ
τας πεζὸς καὶ ἄγνωστος, βγῆκε στὴν ἐπαρχία. σφαγὴ ποὺ διέταξε, τοὺς πρώτους μάρτυρες
Ἔφθασε ἔτσι σ᾽ ἕνα δυσπρόσιτο ὀρεινὸ χωριό, τῆς χριστιανοσύνης - τὰ χιλιάδες νήπια τῆς
χτύπησε τὴν πόρτα μιᾶς καλύβας, τὸν δέχθη- Βηθλεέμ; Ἢ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὴ φυγὴ στὴν
καν, καὶ ἔκανε ἐκεῖ τὰ Χριστούγεννα ἀνάμεσα Αἴγυπτο καὶ τὴν ἐπάνοδο ἀργότερα στὴ γῆ
στὴν οἰκογένεια ἑνὸς τσοπάνου! τοῦ Ἰσραήλ; Ἢ νὰ ἑρμηνεύσουμε κάτι ἀπὸ
Μεγάλο πρᾶγμα βασιλιᾶς ν᾽ ἀφήσῃ τὰ ἀνά- τοὺς θεσπεσίους ὕμνους; Ἐὰν εἴχαμε κ᾽ ἐγὼ
κτορα, νὰ πάῃ σ᾽ ἕνα χωριουδάκι, καὶ νὰ καθή- ἀντοχὴ κ᾽ ἐσεῖς ὑπομονή, οὔτε ἕνας μήνας
σῃ ἐκεῖ ὅλη τὴ μεγάλη αὐτὴ ἡμέρα μαζὶ μὲ τοὺς δὲν θὰ μᾶς ἔφτανε νὰ ἐξαντλήσουμε ὅλο τὸ
χωριάτες. Τί χαρὰ θὰ αἰσθάνθηκαν οἱ ἁπλοϊ- πέλαγος τῶν νοημάτων ποὺ σχετίζονται μὲ
τὴ γέννησι τοῦ Σωτῆρος μας.
«Χριστὸς ἐπ὾ γῆς» (καταβ.). Ὄχι ἄγγελος, ὄχι
κοὶ ἐκεῖνοι ἄνθρωποι, ξέροντας πὼς στὴ φτω-
χικὴ καλύβα τους, ποὺ στάζει ἀπ᾽ τὰ νερὰ τῆς
βροχῆς, φιλοξενοῦν τὸ βασιλιᾶ τους! Τί εἶνε ἄνθρωπος, ὄχι προφήτης, ὄχι βασιλεύς, ἀλλὰ
ὅμως ὁ βασιλιᾶς (ἢ ὁ ἀνώτατος ἄρχων) καὶ τοῦ ὁ Θεὸς ἐπὶ τῆς γῆς! Ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ
πιὸ ἰσχυροῦ κράτους τῆς γῆς, τί εἶνε ὅλοι μαζὶ εἶνε, ἀδελφοί μου, ἕνα πέλαγος. Ὄχι ἐγώ, πού
οἱ μεγάλοι καὶ ἰσχυροὶ τοῦ κόσμου τούτου, ἐμ- ᾽μαι ἕνα σκουλήκι - ἕνα μηδέν ―μακάρι νὰ τὸ
πρὸς σ᾽ Ἐκεῖνον ποὺ γεννήθηκε στὴ Βηθλεέμ; καταλάβω καὶ νὰ μὴν εἶνε αὐτὸ μιὰ ταπεινο-
Ἕνα πελώριο μηδενικό. Αὐτὸς ποὺ μᾶς ἐπι- λογία―, ἀλλὰ καὶ Βασίλειος καὶ Χρυσόστο-
σκέφθηκε καὶ ἦλθε κοντά μας εἶνε «ὁ μακάριος μος καὶ Γρηγόριος καὶ ὅποια ἄλλη μεγάλη πα-
καὶ μόνος δυνάστης, ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευ- τερικὴ διάνοια ἀπὸ ᾽κεῖνες ποὺ κατέλαμψε τὸ
όντων καὶ κύριος τῶν κυριευόντων» (Α΄ Τιμ. 6,15), Πνεῦμα τὸ ἅγιο, ἰλιγγιᾷ πρὸ τοῦ μυστηρίου.
εἶνε ὁ «βασιλεὺς τῶν ὅλων» (θ. Λειτ. χερουβ. ὕμν.), εἶνε Γι᾽ αὐτό, ἐπειδὴ ἡ θεία Γέννησις εἶνε πέλα-
ὁ «ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέ- γος καὶ ὑπερφυὲς μυστήριο κ᾽ ἐμεῖς μηδαμινοὶ
μειν, ὁ ἁπτόμενος τῶν ὀρέων καὶ καπνίζονται» μπροστά του, ἂς προτιμήσουμε ἐδῶ τὴν σιωπή,
(Ψαλμ. 103,32), εἶνε ὁ «δρακὶ τὴν πᾶσαν ἔχων κτίσιν» ὅπως λέει ὁ ὑμνογράφος· «στέργειν μὲν ἡμᾶς,
αὐτὸς ποὺ κρατάει στὴ φούχτα του ὅλη τὴν κτί- ὡς ἀκίνδυνον φόβῳ ῥᾷον σιωπήν» (ἰαμβ. καν. εἱρμ.
σι (Μ. Παρασκ.). Αὐτὸς ἦλθε! Ὄχι ἕνας ἄνθρωπος, θ΄ᾠδ.). Προτιμότερο νὰ κλείσουμε τὸ στόμα, γιατὶ
ἀλλὰ ὁ ποιητὴς ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὅλων τῶν ὑπάρχει κίνδυνος νὰ σφάλουμε. Ἂς σκεφθοῦ-
λογικῶν ὄντων καὶ ὅλου τοῦ σύμπαντος, οὐ- με μὲ δέος μέσα μας, στὰ μυστικὰ βάθη τῆς
ρανοῦ καὶ γῆς. Αὐτὸς κατέβηκε ἐδῶ στὴ γῆ. ψυχῆς μας, τὸ μέγα τοῦτο μυστήριο…
*** † ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Β΄ μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης μεγάλης ἑσπερινῆς ὁμιλίας, ποὺ ἔγινε στὴν αἴθουσα τῆς ὁδ. Ζ. Πηγῆς 44 τῶν Ἀθηνῶν τὴν 22-12-1963. Καταγραφὴ κα὾ διαίρεσις 21-12-2009.