Existentialisme

Het existentialisme is een belangrijke literaire en filosofische stroming die weer opkwam in de
20ste eeuw. De stroming zet de individualiteit hoog en gaat van ieders verantwoordelijkheid als
mens uit. Het doel van de mens is om het zinloze leven weer zin te geven. Je moet er zelf iets
van proberen te maken. De stroming bestond al in de 18de eeuw, maar het kwam in de 20ste
eeuw naar de tweede oorlog weer op. Het was eigenlijk een reactie op de oorlog die eindelijk
voorbij was. De maatschappij veranderde ook veel in deze periode na de oorlog. Veel jongeren
zetten zich af tegen de maatschappij en dit lieten ze merken in onder andere protesten. Uit
deze protesten wilden de jongeren duidelijk maken dat elk mens uniek is en het om
individualiteit draait. Ze gingen meer voor vrijheid en daarbij werden er meer eigen keuzes
gemaakt. De mens moest centraal staan.

Schrijvers:
Twee belangrijke schrijvers in de stroming zijn Jean-Paul Satre en Albus Camus .
De Franse Jean Paul Satre was van mening dat de mens bij de geboorte nog niks is en de mens.
De mens is, dus wat de mens van zichzelf heeft gemaakt. De mens kan zijn vrijheid gebruiken
om steeds naar nieuwe plannen en doelen te werken. Ook heeft geloofsuiting geen plek in het
leven van Satre, omdat hij tegen alles is wat de vrijheid beperkt. Als iemand steeds doet wat er
in de bijbel staat is dit volgens Satre verraad van de mens aan zichzelf. Je mag je vrijheid niet
uitleveren aan god of aan de mening van anderen. Enkele romans van Satre zijn: ‘Het zijn en het
niet’(1943) ;’ l’estentialisme est un humanisme’(1946) ; ‘Baudelaire’(1947).
De Frnase Albus Camus geloofde in het absurdisme en in deze stroming wordt gezegd dat het
leven in essentie geen zin heeft. Het is onmogelijk te verklaren waarom er leven is en dat iedere
poging om de essentie van het heelal te ontrafelen is gedoemd is om te mislukken. Camus
vroeg zich af:’ Zouden wij ons intensief bezig moeten houden met het leven of zouden wij ons
eenvoudig moeten doden?’ Enkele romans van Camus: ‘De val’(1956) ; ‘ De
rechtvaardigen(1950) ; Koninkrijk en ballingshap (1957). Enkele
thema’s in het existentialisme:
-Vervreemding -> Eerst staat de mens los van de wereld en uiteindelijk ontdekte de mens dat
het leven vatbaar is.
-Absurditeit -> waarbij het leven volstrekt zinloos wordt ervaren.
-Grenssituaties -> door extreme situaties van bijvoorbeeld lijden stelt de mens zichzelf vragen.
Deze kunnen alleen door zichzelf en dus subjectief beantwoord worden.
-individualiteit -> waarbij de mens het middelpunt is, iedereen is voor zichzelf tevens het
middelpunt.
-Chaos -> er is totale chaos
-Eenzaamheid -> de mens wordt vaak eenzaam afgebeeld en dit komt ook terug op het zinloze
leven die vol met eenzaamheid is
-crisis van het geweten-> de mens doet geen beroep op zijn geweten, maar op het bouwen op
zekerheden en vaste normen en waarden
De schreeuw
Typisch voor deze stroming, want het gaat in het schilderij over levensangst en angst was ook
een kenmerk in het existentialisme. Munch (schilder) heeft zijn angst en eenzaamheid hier laten
afbeelden die komt van de angst om zijn naasten te verliezen.