Kagawaran ng Edukasyon

Filipino 12
Filipino sa Piling Larang - Akademik
Pagsulat ng Rebyu: Pagsusuri sa
Gawang Malikhain
Unang Kuwarter - Modyul 4

Lynette V. Mandap
Manunulat

Erlie A. Manzo
Tagaguhit

John Albert B. Colle, PhD

Tagasuri

John Albert B. Colle, PhD

Tagapangulo, Katiyakan sa Kalidad

Schools Division Office – Muntinlupa City

Student Center for Life Skills Bldg., Centennial Ave., Brgy. Tunasan, Muntinlupa City
(02) 8805-9935 / (02) 8805-9940
1
 Maituturing na bahagi na ng pagiging tao ang pagiging mapuna hindi
lamang sa ating mga nakikita, nababasa, naririnig, kundi maging sa ating
mga napapanood. Pagkatapos mong pag-aralan ang modyul na ito,
inaasahan sa iyo na:
1. Nakasusulat nang maayos na akademikong sulatin
CS_FA11/12PU-0d-f-92
2. Nakasusunod sa estilo at teknikal na pangangailangan ng
akademikong sulatin (CS_FA11/12PU-0d-f-93)

Sagutin kung TAMA o MALI ang sumusunod na pahayag. Kung mali,

salungguhitan ang nagpamali at isulat sa patlang ang dapat na ipalit upang
maging tama.

__________1. Ang rebyu ay isang maikling pagbasa o pagtatasa ng isang

gawang malikhain o gawang akademiko.
__________2. Ang rebyu ay karaniwang naglalaman ng una, batayang
impormasyon tungkol sa gawa, at ikalawa, pagsusuri ng
rebyuwer sa gawa.
__________3. Mahalaga ang tema ng isang gawa tulad ng pelikula o dula
upang malaman at maunawaan ng mambabasa ng rebyu ang
nilalaman ng orihinal kahit hindi niya napanood o nabasa ang
gawang ito.
__________4. Ang pagsusuri ay maituturing na isang engkwentro ng isang
tagabasa at isang gawa.
__________5. Maituturing ang rebyuwer bilang isang natatanging
mambabasa.
__________6. Ang sanaysay, pananaliksik, bionote, katitikan ng pulong ay
mga halimbawa ng gawang malikhain.
__________7. Sa pagsulat ng rebyu, mahalagang sinusuri ang pamamaraang
ginamit sa pagbuo ng gawa gaya ng kumbensyon, elemento o
sangkap, estratehiya, teknik, genre, o anyo.
__________8. Hindi mahalaga sa pagsulat ng rebyu ang mga batayang
impormasyon tungkol sa gawang malikhain.
__________9. Dapat lamang na sang-ayunan palagi ang pangunahing tema o
ideya ng gawa at huwag na huwag pasusubalian.
__________10. Hangga’t maaari, iugnay ang gawa sa napapanahong isyu.

2
 Punan ang talahanayan sa ibaba ng mga kuro-kuro o pananaw
tungkol sa mga nakatalang gawang malikhain.

Gawang Malikhain Kuro-kuro o Pananaw

1. “Kadenang Ginto” (teleserye)

2. “Iisang Dagat” (awit)

3. “Heneral Luna” (pelikula)

4. “Ako si Patient 2828”

(dokumentaryo)

5. “________________________________”
(paboritong Kdrama)
*Magbigay ng halimbawa
6. “_______________________________”
(paboritong pelikula)
*Magbigay ng halimbawa

Ayon kay Bernales, et.al 2017, ang rebyu ay isang akdang sumusuri o
pumupuna ng isang likhang sining. Maingat ditong binibigyang-pansin ang
mga sangkap o element ng genre na nirerebyu upang ang isang kritiko ay
makapaglahad ng obhetibo at matalinong analisis.
Samantala, ayon kay Constantino at Zafra 2016, ang rebyu ay isang
mapanuring pagbasa o pagtatasa ng isang gawang malikhain (tulad ng tula,
dula, pelikula, musika, sayaw) at gawang akademiko (tulad ng aklat o

3
artikulo na produkto ng isang pag-aaral o saliksik). Pagsusuri ang tampok
na bahagi ng isang rebyu. Sa pamamagitan nito, naipahahayag ng
rebyuwer ang kaniyang mga pagninilay, pananaw, at paghuhusga tungkol
sa gawa. Narito ang ilan sa maraming posibleng hakbang o proseso na
maaaring gawin sa pagsulat ng isang rebyu:
1. Tukuyin ang mga batayang impormasyon tungkol sa gawang
malikhain.
2. Gumawa ng detalyadong buod ng gawa.
3. Tukuyin ang pangunahing tema o ideya ng gawang malikhain.
4. Tukuyin ang mga pangunahing pansuportang detalye o ideya ng
gawa ayon sa sariling pananaw, paniniwala, o paninindigan ng
rebyuwer.
5. Sang-ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o ideya ng
gawa ayon sa sariling pananaw, paniniwala, o paninindigan ng
rebyuwer.
6. Sang-ayunan o pasubalian ang pangunahing tema o ideya ng
gawa ayon sa kasapatan o katatagan ng mga pansuportang
detalye o ideyang ginamit sa pagdebelop ng pangunahing tema
o ideya.
7. Suriin ang pamamaraang (kumbensyon, elemento o sangkap,
estratehiya, teknik, genre o anyo) ginamit sa pagbuo ng gawa.
8. Iugnay ang gawa sa iba pang kaugnay na gawa (kung
nagrerebyu ng isang pelikula tungkol sa Overseas Filipino
Worker, maaaring iugnay ito sa iba pang pelikulang Pilipino
tungkol sa OFW).
9. Humanap ng mga puwang o katahimikan sa gawa (puwedeng
suriin hindi lamang ang kung ano ang nasa gawa kundi maging
ang wala dito, ang hindi nito isinama na sa palagay mo ay
mahalagang naisama sa gawa).
10. Iugnay ang gawa sa napapanahong isyu.
11. Iugnay ang gawa sa personal na buhay.
12. Pagtuonan ang mga susing salita o konsepto sa pamagat at
suriin kung paano ito napapatotohanan o napasusubalian sa
kabuuan ng gawa.
13. Iugnay sa sariling pagsusuri ang pagsusuri ng ibang rebyuwer
o kritiko tungkol sa gawa kung mayroon man.

Ang nilalaman ng bahaging ito ay ang pagtalakay sa aralin. Gawing

direkta ang pagtalakay ng aralin. Maaaring maglagay ng mga sources (online
o offline) na gagamitin para sa pag-unawa ng aralin.

4
 Basahin ang halimbawang rebyu:

“Mukha’t Pag-ibig: Hinggil sa Never Not Love You (Antoinette

Jadaone 2018) ni Christian Gil R. Benitez

Sa dulong bahagi ng Never Not

Love You (2018) ni Antoinette Jadaone,
makikitang nagmamaneho si Joanne
(Nadine Lustre) papasok sa kanyang
trabaho nang tumawag ang kanyang
matagal nang kasintahang si Gio (James
Reid). Sabik na ibinalita nito sa dalaga
na inalok siya ng panibagong proyekto
ng pinagtatrabahuan niyang kumpanya
sa London; subalit, higit pa sa nasabing
proyekto, higit na ikinasasabik ni Gio na
ibalitang sa huli, pinili niyang tanggihan ang proyekto para sa halip ay umuwi na
lamang sa Maynila nang magkasama na silang muli ni Joanne. Mahigit dalawang
taon din ang kanilang naging pagkakalayo, kaya ikinatuwa rin ni Joanne ang
balita. Gayunpaman, matapos bitiwan ni Joanne ang kanyang “Bye, I love you, see
you soon!” para kay Gio, nang ibaba na niya sa wakas ang tawag ng kasintahan,
kahit pa nakatingin pa rin ang dalaga sa kanyang daraanang kalye at ipinasisilay
lamang sa mga manonood ang kalahati ng kanyang mukha, mababanaag ang
pagbabago sa mukha ni Joanne, mula sa pananabik nga habang kausap si Gio
tungo sa hitsurang hindi ganap na matitiyak, kung pagkabagabag ba o pagkabigla
sa ibinalita ng kasintahan, o kanyang pagkatuon lamang sa pagmamaneho sa
abaláng kalye ng Maynila.

Ang sandaling ito ng hindi katiyakan sa mukha ni Joanne ay hindi hihigit sa

tagal na dalawampung segundo, bago muling magpapatuloy ang montage na
magwawakas lamang sa pagsalubong ni Joanne kay Gio sa paliparan na ng
Maynila. Tutungo ang magkasintahan sa tattoo shop kung saan dating
nagtatrabaho si Gio para doon mapatungan muli ang nangupas na nilang tatung
singsing; mula doon, magkasama silang umuwi, dinaanan ang mga lugar sa
lungsod ng Makati na minsan nilang pinaglagian, hanggang sa maglaho ang
imahen sa pinilakang-tabing sa itim. Ang huling imaheng iniiwan ay ang
magkasintahan sa loob ng sasakyan ni Joanne, ang kanyang kaliwang kamay sa
manibela at ang kanan naman sa kaliwang kamay ni Gio, pinakikinggan sa radyo
ang awiting minsan na rin nilang narinig habang naglalakad sa Greenbelt, kung
saan sinabi ni Joanne kay Gio na handa na siyang magpatato sa binata—ang
magiging tanda ng kanilang magiging matagal na pagsasama.

Totoo sa pamagat nito, inilalatag ng Never Not Love You ang isang uri ng
matatag, kung hindi man palagiang pag-ibig sa kasalukuyang Pilipinas, sa pagitan
ng mga tauhang sina Joanne, isang dalagang white-collar na manggagawa na
tanging layunin ang maging assistant brand manager; at Gio, isang Fil-Am tattoo
artist at graphic designer na, dahil hinintuan nang tustusan ng kanyang amang
Amerikano, kinailangang maghanap ng trabahong higit na makatutustos sa
kanyang mga pangangailangan. Mula sa mga ganitong pinagmumulan ng mga
tauhan, higit na napahahalagahan ang motif ng paglalakbay na karaniwang
matatagpuan sa mga pelikula ni Jadaone: ang paglalakbay sa pelikula mula
siyudad ng Makati hanggang London ay pakikipagsapalarang tulak ng mga
materyal na pangangailangan ng mga tauhan. Sa ibang salita, hindi na ito pawang

5
paglalakbay para lamang hanapin o buuin ang sarili sa pamamagitan ng mga
tangkang pamimilosopiya sa buhay pag-ibig (tulad sa That Thing Called Tadhana
(2014)) o pamilya (tulad sa Love You to the Stars and Back (2017)). Kaya naman sa
huli, ang pinapalabas pala ng pelikula ay isang uri ng pag-ibig na maláy sa muhon
din nitong pinakamateryal.

Sa pagturol sa ganitong pag-iibigan bilang nakamuhon sa materyal, hindi ito

nangangahulugan ng pagiging mababaw nito, ayon na rin sa karaniwang
konotasyon ng pagiging materyalista; sa halip, ang pagmumuhong ito pa nga sa
materyal ang nagpapalalim dito, sapagkat higit na makatotohanan bilang
karanasang nakikilala para sa nakararaming manonood na Pilipino. Liban na nga
lamang marahil sa kadalian o kapalaran ni Gio na makahanap ng kumpanyang
mapagtatrabahuan sa London, at sa kadalian o kapalaran din ni Joanne na
matagpuan ang kanyang magiging kasintahan sa mahabang panahon—mga
pagpapalibang nababagay lamang bilang takda na ang mga ganitong kadalian at
kapalaran sa pelikulang hayagang romanse ang moda—nakikita ang pinakahalaga
ng Never Not Love You sa tangkang pagsuri sa pagkakataon ng pag-ibig sa
panahong neoliberal: sa tauhan ni Joanne, hindi na lamang ipinalalabas ang isang
dalagang umibig, kung hindi isang dalagang umibig alinsabay sa kanyang
pangangailangang magtrabaho para maitaguyod ang kanyang pamilya sa
Zambales.

Ang mga materyal na

pangangailangang ito ni Joanne ang
nagtulak sa pinakamahalagang
sandali sa kanyang relasyon kay Gio:
nang nanirahan na ang dalawa sa
London mula nang kunin doon si Gio
para magtrabaho, nagsimulang
lumiit ang mundo para kay Joanne,
sa kanyang kawalan ng kakayanang
gawin ang mga bagay na nais niyang
gawin para sa sariling karera at sa
kalagayan ng kanyang sariling pamilya, kung kaya sa huli, pinagpasyahan niya na
bumalik na lamang sa Pilipinas upang dito bumuo ng pangalan para sa kanyang
sarili. At sa kanyang pagbalik, naging matagumpay nga si Joanne sa pagbubuong
ito: kinalaunan, nakamit din niya ang pinakaaasam na pamagat ng pagiging
assistant brand manager, na nagbigay-daan sa kanya para mapagawa ang bahay
ng kanyang pamilya sa Zambales at makapagpundar para sa kanyang sariling
sasakyan. Pinakakritikal ang huli, sapagkat sa materyalidad ng sasakyang
naipundar ni Joanne, nakabuo ang pelikula ng isa nang pag-ikot: mula sa pawang
pag-angkas ni Joanne sa motorsiklo ni Gio, si Joanne na ang nagmamaneho para
sa sarili sa sarili rin niyang sasakyan tuwing papasok ng opisina.

Sa ganitong paraan nakikita ang higit palang tuon ng pelikula kay Joanne,
at mula dito mapahahalagahan sa isang banda ang palabas bilang isang
pagbabanghay sa karaniwang pantasya hinggil sa pag-unlad sa Pilipinas ng
kasaluyang panahon. Dito rin nakikita ang paggana ng romanse sa pelikula:
sapagkat gumagana ang romanse sa idealidad, naaangkop lamang na
malangkapan ang romanse ng kasalukuyan ng praktikalidad at pagsasalalay sa
materyal na mga pangangailangan, dahil sa ganitong paraan lamang din
napananatiling ideal sa isang banda ang romanseng ipinalalabas para sa
nakararaming manonood. Kaya bagaman mukhang kakaiba sa mga pelikulang
nagawa ni Jadaone, kung hindi man sa mga pelikulang romanse sa henerasyon ng

6
kasalukuyan, ang ipinalalabas lamang din sa Never Not Love You sa isang banda
ay ang parehong romanse, subalit sa anyong nakahabol na sa kasalukuyang
kalagayang sosyo-ekonomiko at mga pagdidiskurso hinggil dito, kung kaya
nagmumukhang bago, kung hindi man progresibo, bilang isang pelikulang
romanse.

Gayunpaman, hindi pa rin ganap na mapawawalang-halaga ang nasabing

pelikula at pawang ikahon ito bilang tulad lamang ng iba pang pelikulang romanse
sa kasalukuyan, sapagkat sa isang banda, hindi nga rin ito basta tulad ng mga
nasabing pelikula. Marahil hindi pa nga ito ang pinakamatatalas na pelikulang
romanse na susuri sa kasalukuyang karanasan ng maraming Pilipino (kung
maituturing pa rin nga bang “romanse” ang ganitong pelikula), subalit
nakapananabik ang Never Not Love You bilang sulyap sa maaaring anyo ng gayong
pelikula, sa gana ng mga sandali nitong kritikal sa kanilang tuon sa mga
damdaming pinakakaraniwan sa kasalukuyan. Tulad na lamang ng naunang
inilarawang sandali sa dulong bahagi
ng pelikula: sa pagbabago ng mukha
ni Joanne sa balita ng pagbabalik ni
Gio, pagkabagabag nga ba ito o
pagkabigla? Pagkabagabag ba itong
munti sa gana ng pawang pagkabigla
sa balita? Pagkabigla ba itong
nabagabag subalit lilipas? O baka
nga lamang ito ang pagkatuon niya
sa pagmamaneho sa abaláng kalye
ng Maynila? Na marahil sanhi ng
pagkabagabag o pagkabigla?

Anupaman sa mga ito, sa pagwawakas ng pelikula, sasalubungin at

susunduin pa rin ni Joanne si Gio at magkasama silang uuwi. Sa ganitong paraan
totoo ang pamagat ng pelikula: hindi nga mangyayaring kailanman na hindi na
mamahalin ni Joanne si Gio. Subalit, hindi ipinapangako sa mga katagang “I’ll
never not love you,” na hindi magbabago ang anyo ng isinumpang pag-ibig: maaari
pa ring magpatuloy ang pag-ibig, subalit maging sa pinakakaibang mukha na nito
—pagkabagabag, pagkabigla, o maging pawang pagkatuon sa pagmamaneho at
kung ano pang mga gawaing maaaring hindi para sa iniibig o pag-iibigan, kung
hindi para lamang sa sariling mga pangangailangang materyal. Kaya kung saan
papatungo ang pag-iibigan nina Joanne at Gio matapos kumupas sa dilim ang
pinilakang-tabing ay hindi na matitiyak, sa kabila ng mapagpahiwatig na awitin sa
radyong sila ay “hindi na bibitaw.” At sa hindi katiyakang ito, kung saan iniiwan
na sa mga manonood ang maaaring mangyari sa magkasintahan, maaaring
pinakakritikal ang pelikula, sapagkat tanging sa dami ng mga posibilidad na
maaaring makinita ng isang manonood matapos ang pelikula nailalahad din sa
kanya ang lawas ng maaaring anyo ng pag-ibig para sa kanya, sa abot ng sarili
niyang materyalidad. Samakatwid, para sa mga manonood, ang pinilakang-tabing
sa sandali ng hindi matiyak na kalahating mukha ni Joanne ay sandali ring
salamin para sa sarili nilang mukha.

*Mula sa “The 29th Annual Circle Citations for Distinguished Achievement in Film for 2018
SINE SIPAT: Recasting Roles and Images, Stars, Awards, and Criticism” ng University of the
Philippines, Diliman Quezon City”

7
 I. Tingnan kung ano-anong hakbang sa pagrerebyu ang ginamit at
kung paano ito inilapat sa rebyu ng pelikulang Never Not Love You.
Maaaring balikan ang mga panukalang hakbang ng pagrerebyu ng
gawang malikhain sa pahina 3, Pagpapakilala sa Aralin. Ang
unang bahagi ay ginawa na para sa iyo.

Hakbang sa Pagrerebyu Numero Paraan ng Paglalapat ng Hakbang

ng
Talata
Tukuyin ang mga batayang 1 Binigyang-pansin sa rebyu ang pamagat ng piniling
impormasyon tungkol sa gawang malikhain – ang pelikula, director nito,
gawang malikhain. taon kung kailan ito ipinalabas.

II. Markahan ang rebyung “Mukha’t Pag-ibig: Hinggil sa Never Not

Love You (Antoinette Jadaone 2018) ni Christian Gil R. Benitez
batay sa rubrik na ito:

Kraytirya Kaukulan Sariling

g Puntos Puntos
1. Nailahad ang mga batayang impormasyon 10
tungkol sa gawang malikhain.
2. Nakasulat ng detalyadong buod 10
3. Natukoy ang pangunahing tema o ideya ng 10
gawa, pati na ang mga pansuportang ideya.
4. Nasang-ayunan o napasubalian ang 10
pangunahing tema oo ideya batay sa sariling
pananaw, paniniwala, o paninindigan.

8
 5. Nasuri ang ilang pamamaraang ginamit sa 10
pagbuo ng gawa.
6. Naiugnay ang gawa sa iba pang kaugnay na 10
gawa.
7. Naiugnay ang gawa sa mga napapanood na 10
isyu.
8. Nagamit ang iba pang hakbang o proseso sa 10
pagrerebyu.
Kabuuan 80

Paliwanag o puna sa kabuuan ng rebyug binasa:

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Ang gawang malikhain gaya ng tula, nobela, maikling kuwento,

nobela, awit, pelikula, komersiyal, at teleserye ang kadalasang nagdudulot
sa mga tao ng pagkakataon upang maglibang. Ang pagsulat ng rebyu
kaugnay ng mga ito ang nagbibigay sa mambabasa, at manonood ng
paunang sulyap sa dapat nilang asahan sa kabuuan ng gawa. Binibigyan
din sila nito ng pagkakataon upang saksihan ang engkwentro sa pagitan ng
gawang malikhain at ng tagabasa o tagapanood na sumuri at kumilatis dito
hanggang sa pinakamaliit nitong detalye hindi upang husgahan ang gawa
kundi upang higit itong bigyang-pagpapahalaga sa mga magtatangkang
magbasa o manood nito.

Pumili ng isang episodyo ng alinman sa mga teleserye sa hapon.

Sumulat ng isang rebyu at isaalang-alang ang mga hakbang sa pagsulat ng
rebyu na napag-aralan mo sa modyul na ito. Isulat mo ang iyong rebyu sa
panibagong papel.

9
 Suriin mo ang isinulat mong rebyu. Markahan mo ang iyong isinulat
batay sa rubrik na ito:
Kraytirya Puntos
1. Nailahad ang mga batayang impormasyon tungkol sa gawang 5
malikhain.
2. Nakasulat ng detalyadong buod 5
3. Natukoy ang pangunahing tema o ideya ng gawa, pati na ang 5
mga pansuportang ideya.
4. Nasang-ayunan o napasubalian ang pangunahing tema oo 5
ideya batay sa sariling pananaw, paniniwala, o paninindigan.
5. Nasuri ang ilang pamamaraang ginamit sa pagbuo ng gawa. 5
6. Naiugnay ang gawa sa iba pang kaugnay na gawa. 5
7. Naiugnay ang gawa sa mga napapanood na isyu. 5
8. Nagamit ang iba pang hakbang o proseso sa pagrerebyu. 5
Kabuuan 40

Mga Sanggunian
Benitez, Christian Jil R. Mukha’t Pag-ibig: Hinggil sa never Not Love You (Antoinette
Jadaine, 2018). Young Critics Circle Film Desk. Hango sa
https://yccfilmdesk.wordpress.com/2019/08/14/mukhat-pag-ibig-hinggil-sa-
never-not-love-you-2018/

Bernales, Rolando, et. Al. Filipino sa Larangang Akademiko (Alinsunod sa K-12

Kurikulum ng Batayang Edukasyon para sa SHS). Mutya Publishing House, Inc.
Malabon City. 2017.

Constantino, Pamela at Zafra, Galileo. Filipino sa Piling Larangan (Akademik). REX

Book Store, Inc. Quezon City. 2016.

Susi sa Pagwawasto:
Unang Pagsubok: 1TAMA, 2TAMA, 3MALI, 4TAMA, 5TAMA,
6MALI, 7TAMA, 8MALI, 9MALI, 10TAMA

10