Baøi 2 : PHIEÂN MAÕ VAØ DÒCH MAÕ.

I.Muïc tieâu baøi hoïc :

1.Kieán thöùc :
- HS naém ñöôïc cô cheá phieân maõ vaø dòch maõ.
- Giaûi thích ñöôïc vì sao thoâng tin di truyeàn giöõ ôû trong nhaân maø vaãn chæ ñaïo ñöôïc
söï toång hôïp proâteâin ôû ngoaøi nhaân.
2.Kyõ naêng : reøn luyeän vaø phaùt trieån naêng löïc suy luaän ôû HS, coù quan nieäm ñuùng
veà tính vaät chaát cuûa hieän töôïng di truyeàn.
3.Thaùi ñoä : tích hôïp giaùo duïc moâi tröôøng ,baûo veä ñoäng thöïc vaät quí hieám
II- Chuaån bò:
- Giaùo vieân : Caùc hình veõ 2.1,2.2, 2.3, 2.4 trong SGK.
- Hoïc sinh : sgk
III.Tieán trình baøi daïy :
1.OÅn ñònh lôùp :1- 2 phuùt
2.Kieåm tra baøi cuõ :5 phuùt
-Khái niệm về gen,mã di truyền,đặc điểm chung của mã di truyền?
-Cơ chế tự nhân đôi của ADN?
3.Baøi môùi :

TG Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung cô baûn
15 Hoạt động 1:Tìm hiểu về* HS ñoïc muïc 1.1 trongI. Phieân maõ
phuùt phiên mã SGK,tìm caùc töø hay cuïm Khaùi nieäm :
*Theá naøo laø phieân maõ?töø mieâu taû veà “phieânQuaù trình truyeàn thoâng tin di
Quaù trình naøy xaûy ra ôûmaõ” ñeå traû lôøi caâu hoûi :truyeàn töø ADN sang ARN.
ñaâu? neâu khaùi nieäm phieân maõ1- Caáu truùc vaø chöùc
? Quaù trình naøy xaûy ra ôûnaêng cuûa ARN:
ñaâu trong teá baøo? (nhaân-ARNm:+1Mạch thẳng ,dùng
teá baøo). làm khuôn cho quá trình dịch
*GV phaùt phieáu hoïc taäp-HS thảo luận nhóm điền vàomã ở Ribôxôm
cho töøng nhoùm HS vaøphiếu học tập về cấu trúc và+Chức năng:Chứa thông tin qui
höôùng daãn HS ñoïc muïc I.1chức năng củađịnh tổng hợp prôtêin
keát hôïp kieán thöùc ñaõ hoïcARNm,ARNt,ARNr -ARNt:+ 1 mạch có liên kết bổ
ôûlôùp 10, quan saùt hình 2.1 sung
trong SGK. Chuù yù söï phuø +Mang a.a đến ribôxôm tham
hôïp giöõa caáu truùc vaø gia dịch mã
chöùc naêng cuûa töøng loaïi -ARNr:+1mạch có liên kết bổ
ARN. sung
HS laøm vieäc trong voøng 5 +Kết hợp với prôtêin tạo nên
phuùt , GV yeâu caàu moät ribôxôm
nhoùm baùo caùo, caùc 2-Cơ chế phiên mã
nhoùm khaùc boå sung, sau * Môû ñaàu :
ñoù chænh söûa theo noäi*HS thaûo luaän nhoùm neâuEnzim ARN-polimeraza baùm
dung ñaùp aùn. ñöôïc caùc ñaëc ñieåm : vaøo vuøng khôûi ñaàu laøm
-GV höôùng daãn HS quan-Giai ñoaïn môû ñaàu,keùogen thaùo xoaén ñeå loä maïch
saùt sô ñoà hình 2.2 trongdaøi,keát thuùc. khuoân 3’-5’.
SGK phoùng to veà cô cheá-Maïch laøm khuoân ,enzim* Keùo daøi:
phieân maõ. tham gia. ARN-poâlimaraza tröôït doïc
GV: Hình veõ theå hieän-Ñieåm khaùc nhau giöõatheo gen toång hôïp maïch ARN
 ñieàu gì ? Nhöõng thaønhARNm cuûa sinh vaät nhaânboå sung vôùi maïch khuoân(A-
phaàn naøo ñöôïc veõ treânsô vaø nhaân thöïc. U,G-X) theo chieàu 5’-3’.
hình? Quaù trình ñöôïc chia * Keát thuùc:
maáy giai ñoaïn?Maïch naøo Enzim dichuyeån ñeán khi gaëp
laøm khuoân ?trong moãi giai maõkeát thuùc thì döøng phieân
ñoaïn Enzim naøo tham gia? maõ, phaân töû ARN ñöôïc
* GV : Ñieåm khaùc nhau giaûi phoùng.
giöõa ARN vöøa môùi toång II Dòch maõ:
18 hôïp ôû SV nhaân sô vaø 1.Hoaït hoaù a.a :
phuùt nhaân thöïc ?Taïi sao coù söï - Nhôø Enzimñaëc hieäu vaø
khaùc nhau ñoù? naêng löôïng ATP, caùc a.a
Hoạt động II. Tìm hieåu veà ñöôïc hoaït hoùa gaén vôùi
dịch mã tARN töông öùng taïo thaønh
* GV treo tranh veõ2.3 veà cô phöùc hôïp a.a-tARN.
cheá dòch maõ ñaõ chuaån bò-HS ñoïc SGK thaûo luaän2. Toång hôïp chuoãi
vaø hoûi : Hìnhveõ treân theånhoùm nhoû traû lôøi caâupolipeptit
hieän gì ? Xaûyra ôû ñaâuhoûi. *Môû ñaàu : Tieåu ñôn vò beù
trong teá baøo? cuûa riboâxoâm tieáp xuùc vôùi
-Coù nhöõng thaønh phaàn mARN ôû vò trí nhaän bieát
naøo tham gia vaøo quaù trình ñaëc hieäu. Phöùc hôïp Met-
dòch maõ ñöôïc theå hieän tARN-UAX ñoái maõ môû ñaàu
trong tranh veõ? AUG theo nguyeân taéc boå
-GV yeâu caàu HS ñoïc muïc sung mang a.a môû ñaàu ñeán.
II.1 SGK cho bieát hoaït hoùa Tieåu ñôn vò lôùn cuûa
a.a laø gì ? -HS thaûo luaän nhoùm neâuriboâxoâm keát hôïp vaøo taïo
-GV treo tranh veõ veà giaiñöôïc khaùi quaùt quaù trìnhriboâxoâm hoaøn chænh.
ñoaïn môû ñaàu vaø höôùngdòch maõ:goàm 2 giai*Keùo daøi : riboâxoâm dòch
daãn HS quan saùt :ñoaïn.Giai ñoaïn toång hôïpchuyeån ñeán boä ba soá 1,
Riboâxoâm tieáp xuùc vôùichuoãi polipeptit coù 3 böôùcphöùc heä a.a-tARN coù boä
mARN ôû vò trí naøo, ñaàugioáng nhö phieân maõ ñoái maõ khôùp ñöôïc vôùi boä
naøo cuûa maïch gen ? Söï di maõ naøy theo nguyeân taéc
chuyeån cuûa phöùc heä a.a- boå sung ñöôïc mang a.a soá 1
tARN coù löïa choïn khoâng ? ñeán, a.a môûñaàu lieân keát
Nguyeân taéc naøo cho söï vôùi a.a soá 1 baèng lieân keát
löïa choïn ñoù? peptit.
GV treo tranh veõ veà giai Riboâxoâm dòch chuyeån töøng
ñoaïn keùo daøi vaø höôùng böôùc boä ba tieáp theo cho
daãn HS quan saùt : Chieàu di ñeán cuoái mARN.
chuyeån cuûa Riboâxoâm ? *Keát thuùc : Khi riboâxoâm
Moãi böôùc di chuyeån tieáp xuùc vôùi maõ keát thuùc
laømaáy boä ba ? Hoaït ñoäng (moät trong 3 boä keát thuùc)
löïa choïn caùc phöùc heä a.a- thì quaù trình dòch maõ hoaøn
tARN? Nguyeân taéc naøo chi taát.
phoái ? Caùc a.a mang ñeán (a.a môû ñaàu ñöôïc caét ngay
seõ ñöôïc söû duïng nhö theá khoûi chuoãi polipeptit vöøa
naøo? ñöôïc toång hôïp nhôø enzim
GV:Soá a.a coù trong chuoãi ñaëc hieäu).
so vôùi soá a.a maø moâi
tröôøng cung caáp, soá phaân
 töû nöôùc ñöôïc giaûi phoùng
so vôùi soá boä ba maõ di
truyeàn trong gen?
*GV ñöa ra baøi taäp
nhoû :Giaû söû moät phaàn-Cho HS leân baûng laøm,
ñoaïn mARN coù trình töïlôùp quan saùt vaø boå sung.
caùc nucleâotit nhö sau :
XAUAAGAAUXUUGX…
Haõy xaùc ñònh caùc tARN
laàn löôït tham gia vaän
chuyeån a.a ñöôïc dòch maõ-HS leân baûng vieát sô ñoà
töø thôøi ñieåm khôûi ñaàutöø ADN ….tính traïng
cuûa ñoaïn mARN treân ?
-Haõy vieát sô ñoà theå hieän-HS :laøm bieán ñoåi tính
cô cheá phaân töû cuûa hieäntraïng cuûa cô theå
töôïng di truyeàn?
-Vì moät lyù do naøo ñoù maø
ADN khuoân maãu bò thay-HS ñoïc SGK traû lôøi caâu
ñoåi traät töï nu seõ daãn ñeánhoûi
haäu quaû gì?
-HS quan saùt hình 2.4 trong
SGKvaøñöa ra nhaän xeùt
(poâlixoâm).
IV-Cuûng coá vaø baøi taäp veà nhaø :5 phuùt
1.Cuûng coá :HS ñoïc khung toång keát cuoái baøi
-Dieãn bieán vaø keát quaû cuûa quaù trình phieân maõ?
-Quaù trình dòch maõ taïi riboâxoâm dieãn ra nhö theá naøo?
2.Baøi taäp veà nhaø :Laøm 5 baøi taäp SGK vaøo vôû baøi taäp