ทบทวนก่อนสอบปลายภาค วิชา คณิตศาสตร์วิศวกรรม (01417167)

หัวข้อ ปริพนั ธ์
เทคนิ คการหาปริ พนั ธ์
1. การหาปริ พนั ธ์ของฟั งก์ชนั ตรีโกณมิ ติ
เอกลักษณ์
sin 2 u  1  cos 2 u หรือ cos 2 u  1  sin 2 u
1  cos 2u 1  cos 2u 1
sin2 u  cos2 u  sin u cos u  sin 2u
2 2 2
1 1
sin A cos B  sin(A  B)  sin(A  B) cos A cos B  cos(A  B)  cos(A  B)
2 2
1
sin A sin B  cos(A  B)  cos(A  B)
2
cos x dx  d(sin x) sin x dx  d(cos x)

ตัวอย่าง จงหา 1.  sin 7 x cos 3 x dx 2.  cos 2x  sin x 2 dx

เอกลักษณ์
tan 2 x  sec 2 x  1 หรือ cot2 x  csc2 x  1
tan m  1 x
สูตรลดทอน m
 tan x dx    tan m  2 x dx,
m 1
n 1
n cot x
 cot x dx     cotn  2 x dx
n 1
n 1 n 2 n2 n 2
 sec x dx  n  1 sec x tan x  n  1  sec x dx
n 1 n 2 n2 n 2
 csc x dx   n  1 csc x cot x  n  1  csc x dx
sec2 x dx  d(tan x)  csc2 x dx  d(cot x)
sec x tan x dx  d(sec x)  csc x cot x dx  d(csc x)
ตัวอย่าง จงหา  tan 3 x sec 4 x dx

2. การหาปริ พนั ธ์โดยการแทนค่าด้วยฟังก์ชนั ตรีโกณมิ ติ

รูปแบบ แทนด้วย ผลทีได้

a
a 2  b2 u2 u sin  a 2  b2u 2  a cos 
b

a
a 2  b2 u 2 u tan  a 2  b2u 2  a sec 
b

a
b2 u 2  a 2 u sec  b2u2  a 2  a tan 
b

1
 dx
ตัวอย่าง จงหา  x2  4 3 / 2

3. การหาปริ พนั ธ์ของฟั งก์ชนั ตรรกยะโดยการแยกเป็ นเศษส่วนย่อย

ถ้าดีกรีของ P(x)  ดีกรีของ Q(x) ให้ตงหารยาวแล้
ั วแยกตัวประกอบของ Q(x) โดย
P(x) A1 A2 Am
=   ... 
(ax  b)m ax  b (ax  b) 2
(ax  b)m

P(x) A1x  B1 A 2 x  B2 A m x  Bm
   ... 
(ax  bx  c)m (ax 2  bx  c) (ax 2  bx  c)2
2
(ax 2  bx  c)m

ตัวอย่าง จงหา 1.  4x  1 2 dx 2.  x
dx
x  2x (x  1)(x 2  1)

4. การหาปริ พนั ธ์ของฟั งก์ชนั ที มีนิพจน์ ซึงมีเลขชี กําลังเป็ นเศษส่วน

1
ให้ u  g(x)n หรือ u n  g(x)
เมือ n เป็ น ค.ร.น.ของตัวส่วนของเลขชีกําลังของ g(x)
1
ตัวอย่าง จงหา  (2x  1)2 / 3  dx
2x  1

แบบฝึ กหัดทบทวนเทคนิ คการหาปริ พนั ธ์

จงแสดงวิธที าํ เพือหาค่าของปริพนั ธ์ต่อไปนี
1  cos x
1.  dx ( 2 คะแนน)
csc(2x)

2.  x 1 2 x dx ( 3.5 คะแนน)
e e
1
3.  dx ( 4 คะแนน)
(4  x 2 ) 2
5

3 x 1
4.  dx ( 5 คะแนน)
x 1
x 2 x
 2 sin
2
  cos   dx
5. 2 2 ( 3 คะแนน )
1
6.  dx ( 3.5 คะแนน )
e 3x 4  e 2x
x2  x  1
7.  x 2  9 dx ( 1.5 คะแนน )
sec 4 x
8.  1  tan 3 x dx ( คะแนน )

2
 x 2  2x  2
9.  dx ( 3.5 คะแนน)
x 4  2x 2
sin 2
10.  cos 4   sin 4  d ( 3 คะแนน)
1
11.  x 2  2x  3 3 / 2 dx
 
( 3.5 คะแนน)
12.  tan 3 x  cos 3x cos 2 x  sec x dx ( 4 คะแนน)
13.  1 dx 1 ( 3 คะแนน)
x 2 x 4

4  3e 2 x
14.  dx ( 5 คะแนน)
e 5x
2  4 cos x cos 2 2 x 
15.  tan 2 x 
 sec 2 x   dx
 ( 3 คะแนน)
 sin 2 x 
dx
16.  (x2  2x  5) 5
2
( 3.5 คะแนน)
1
17.  dx ( คะแนน )
x  x +1   x +1
2

x
18.  2
dx ( คะแนน )
x  2x +3
19.

หัวข้อ ประยุกต์ปริ พนั ธ์จาํ กัดเขตและปริพนั ธ์ไม่ตรงแบบ

y y
พืนทีระหว่างเส้นโค้ง y = f(x) y = f(x)
b
A  a สูง หนา
f(x*k)- g(x*k)
R
y = g(x) y = g(x)

วางแท่งตังฉากกับแกน x = ความหนา dx a b x a b x

วางแท่งตังฉากกับแกน y = ความหนา dy

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยกราฟ x  y, x  2y และ y 1 จงใช้ปริพนั ธ์เพือหาพืนทีของ

R

ตัวอย่าง จงใช้ปริพนั ธ์เพือหาพืนทีของ R ซึงเป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  y2 เส้นตรง x  y3

y  1 และ y  1 พร้อมทังวาดรูปบริเวณ R ด้วย

3
ปริมาตรซึงเกิ ดจากการหมุน y
1 วิ ธีแบบจาน y = f(x)

ต้องวางแท่งสีเหลียมผืนผ้าในแนวฉากกับแกนหมุน
ปริมาตรของรูปทรงสามมิตทิ เกิ
ี ดจากการหมุนบริเวณR รอบเส้นตรง yk หรือ x  k คือ
y = g(x)
b
V   π { [ รัศมีวงนอก ]2 - [รัศมีวงใน ]2 }  ความหนา
a
b
 a π { [ฟังก์ชนั ขอบด้านนอก ]2 - [ฟังก์ชนั ขอบด้านใน ]2 } ความหนา
a b x

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง y  x2 และ เส้นตรง y  4 และเขียนปริพนั ธ์สาํ หรับ
การหาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน x

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นตรง y = x , y = 3 – x และ x = 4 จงวาดรูปบริเวณ R และ

เขียนปริพนั ธ์สาํ หรับการหาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน y โดยใช้วิธีแบบจาน (Disk Method)
โดยไม่ต้องคํานวณค่า พร้อมวาดรูปประกอบ

. วิ ธีเปลือกทรงกระบอก
ต้องวางแท่งสีเหลียมผืนผ้าในแนวขนานกับแกนหมุน y
ปริมาตรของรูปทรงสามมิตทิ เกิ
ี ดจากการหมุนบริเวณR รอบเส้นตรง yk หรือ xk คือ y
y = f(x)
b
V   (2 π)( รัศมี )  (ความสูง)  (ความหนา)
a
b
 2π 
a
…..  (ความสูง)  (ความหนา) y = g(x)
a b x
x=k

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง y  x2 และ เส้นตรง y  4 และเขียนปริพนั ธ์สาํ หรับ
การหาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน x

ตัวอย่าง จงหาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน y โดย R เป็ นบริเวณทีล้อมรอบด้วยวงกลม

(x  b)2  y2  a 2 โดยที b > a > 0 ให้ใช้วธิ แี บบเปลือกทรงกระบอก (Cylindrical Shell Method) พร้อมวาดรูป
ประกอบ

4
การหาพืนที ในระบบพิกดั เชิ งขัว
1 
พืนทีซึงปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง เส้นตรง และ คือ A [ f () ]2 d
2 
r  f ()       

ในทํานองเดียวกันถ้า R เป็ นบริเวณทีปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง r  f () , r  g() เส้นตรง    และ   

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีอยูน่ อกวงกลม r  2 และอยูภ่ ายในเส้นโค้งรูปหัวใจ ( Cardioid) r  4  4 sin 

จงวาดรูป R และเขียนปริพนั ธ์สาํ หรับการหาพืนทีของบริเวณ R โดยไม่ต้องคํานวณค่า

ตัวอย่าง ให้ R เป็ นบริเวณทีอยูร่ ะหว่างเส้นโค้ง r  3  3 sin  และเส้นโค้ง r  3 sin  จงหาพืนทีของบริเวณ

R

แบบฝึ กหัดทบทวนประยุกต์ปริพนั ธ์จาํ กัดเขต

1. จงหาพืนทีบริเวณ R ทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  y 2 และ y  x2

2. ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  y เส้นตรง 2y - 3x = 2 และแกน y จงวาดรูปบริเวณ R และหา

พืนที ของบริเวณ R
3. จงเขียนปริพนั ธ์ทใช้
ี สาํ หรับหาพืนทีของ R ซึงเป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  9  y2 เส้นตรง x + 3 = y
และ - x - 3 = y พร้อมทังวาดรูปบริเวณ R ด้วย โดยไม่ต้องคํานวณค่า
4. ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  y2 และ y  x2 จงวาดรูปบริเวณ R และ
4.1 หาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน x โดยใช้วธิ โี ดยใช้วธิ แี บบจาน
4.2 หาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน y โดยใช้วธิ แี บบเปลือกทรงกระบอก
5. ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง x  y 2 , y = x + 2 และแกน y จงวาดรูปบริเวณ R และ
จงเขียนปริพนั ธ์สาํ หรับการหาปริมาตรทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน x โดยใช้วธิ แี บบจานโดยไม่ต้อง
คํานวณค่า
3
6. บริเวณ R ทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้ง y = x , y - 2x = 4 และแกน y ดังรูป
จงหาปริมาตรรูปทรงตันทีเกิดจากการหมุนบริเวณ R รอบแกน y
7. จงหาปริมาตรรูปทรงตันทีเกิดจากการหมุนบริเวณทีล้อมรอบด้วยเส้นโค้ง
y  x 2  3 และ รอบแกน y โดยวิธแี บบเปลือกทรงกระบอก
8. จงหาพืนทีบริเวณ R ทีอยู่ในหัวใจ r  1  sin  แต่อยู่นอกวงกลม r   sin 

5
9. จงเขียนปริพนั ธ์ทใช้
ี สาํ หรับหาพืนทีทีอยูภ่ ายในวงกลม r  3 sin  และอยู่ภายนอกเส้นโค้งรูปหัวใจ ( Cardioid)
r  1  sin  พร้อมทังวาดรูปประกอบด้วย โดยไม่ต้องคํานวณค่า
10. จงหาพืนทีทีอยู่นอกวงกลม r = 2 และอยู่ภายในเส้นโค้งรูปหัวใจ ( Cardioid) r  2  2 cos 

. จงหา พืนทีบริเวณทีอยูใ่ นรูปหัวใจ r  2  2 sin  และอยูน

่ อกวงกลม r=3
12. ให้ R เป็ นบริเวณทีถูกปิ ดล้อมด้วยเส้นโค้งพาราโบลา y  1  x 2 เส้นตรง y  x  3 แกน x และแกน y
จงหาพืนที ของบริเวณ R
13. จงหาพืนทีของบริเวณ R ซึงอยู่ภายในหัวใจ r  1  sin  นอกวงกลม r  sin  และอยู่เหนื อแกน x
พร้อมทังวาดรูปบริเวณ R บนแกนทีกําหนดให้

แบบฝึ กหัดทบทวนปริพนั ธ์ไม่ตรงแบบ

จงหาค่าปริพนั ธ์ไม่ตรงแบบ
1  2
1.  x 1 2x dx 2. 1
 3 2x  1 dx 3.  1 dx
e e
0 1
x ln x
1

1 
1 dx
4.
1/ 2
 x(1  x)
dx 5.   1  x
2

 2

6. 
2 x x dx


หัวข้อ อนุกรมอนันต์
นิ ยาม อนุกรมอนันต์ คือ ผลบวกของจํานวนจริงอนันต์พจน์ซงเขี
ึ ยนอยูใ่ นรูป

 an  a1  a 2  a3    an  
n 1


นิ ยาม อนุกรมเรขาคณิ ต คือ อนุกรมทีอยู่ในรูป  ar n 1  a  ar  ar 2    ar n 1   a  0
n 1


ทฤษฎีบท (การลู่เข้าของอนุกรมเรขาคณิต  ar n 1 )
n 1
ถ้า r 1 แล้วอนุ กรมลู่เข้า ถ้า r 1 แล้วอนุ กรมลู่ออก

นิ ยาม อนุกรมพี หรืออนุกรมไฮเพอร์ฮาร์มอนิ ก คือ อนุ กรมทีอยูใ่ นรูป


1 1 1 1
 n p
 1 p  p  p 
2 3 n
โดยที p0
n 1

6
 
1
ทฤษฎีบท (การลู่เข้าของอนุ กรมพี  p
)
n 1 n
ถ้า p 1 แล้วอนุ กรมลู่เข้า ถ้า p 1 แล้วอนุกรมลู่ออก

ทฤษฎีบท (ทดสอบการลู่ออก)

ถ้า lim an  0 แล้วอนุ กรม  an ลู่ออก
n n 1

ถ้า lim an  0 แล้วอนุ กรม  an อาจจะลู่เข้า หรือลู่ออกก็ได้
n n 1

ทฤษฎีบท
1.  an  bn 
อนุกรมลู่เข้า  อนุกรมลู่เข้า → อนุกรมลู่เข้า
อนุกรมลู่เข้า  อนุกรมลู่ออก → อนุกรมลู่ออก
อนุกรมลู่ออก  อนุกรมลู่ออก → สรุปไม่ได้
2. อนุกรม  can ลู่เข้าหรือลู่ออก ตามอนุกรม  an เมือ c เป็ นค่าคงตัวทีไม่เท่ากับศูนย์
 
3.  an และ  an  ak  ak 1   จะลู่เข้าหรือลู่ออกทังคู่
n1 nk

การทดสอบอนุกรมบวก
ทดสอบ อนุกรม  an โดย
1. การทดสอบด้วยการเปรียบเทียบ
นําอนุกรม  bn ทีทราบแล้วว่า ลู่เข้าหรือลู่ออกมาเปรียบเทียบ โดยที
1. ถ้า  bn เป็ นอนุ กรมลู่เข้า และ an  bn ทุกค่า n  1 แล้ว  an เป็ นอนุกรมลู่เข้าด้วย
2. ถ้า  bn เป็ นอนุกรมลู่ออก และ bn  an ทุกค่า n  1 แล้ว  an เป็ นอนุ กรมลู่ออกด้วย
2. การทดสอบด้วยการเปรียบเทียบลิ มิต
an
นําอนุกรม  bn ทีทราบแล้วว่า ลู่เข้าหรือลู่ออกมาหาลิมติ lim L โดยที
n   bn
1. ถ้า L   และ  bn ลู่เข้า แล้วจะได้วา่  an ลู่เข้าด้วย
2. ถ้า L  0 และ  bn ลูอ่ อก แล้วจะได้ว่า  an ลู่ออกด้วย
. การทดสอบแบบอัตราส่วน (Ratio Test)
an 1
หาลิมติ lim L โดยที
n   an
1. ถ้า L 1 แล้ว  an ลู่เข้า
2. ถ้า L 1 แล้ว  an ลู่ออก
3. ถ้า L 1 แล้ว สรุปไม่ได้ ต้องไปใช้วธิ อี นื
7
 . การทดสอบโดยใช้รากที n
1
หาลิมติ lim n an  lim an  n  L โดยที
n  n
1. ถ้า L 1 แล้ว  an ลู่เข้า
2. ถ้า L 1 แล้ว  an ลู่ออก
3. ถ้า L 1 สรุปไม่ได้ ต้องไปใช้วธิ อี นื


n1 / 3
ข้อแนะนํา อนุกรมที มีพจน์ np เช่น  ควรใช้การทดสอบที หรือ
n 1 8n 2  5n  1

n!
อนุกรมที มีพจน์ n! เช่น  n
ควรใช้การทดสอบแบบอัตราส่วน
n 1 3

n 50
อนุกรมที มีพจน์ทีมีกาํ ลัง n เช่น  n
ควรใช้การทดสอบทดสอบแบบอัตราส่วน หรือโดย
n 1 e
ใช้รากที n

 
การทดสอบอนุกรมสลับ   1n b n หรือ   1n  1 b n เมือ bn  0 ทุกค่า n
n 1 n 1
ถ้า lim bn  0 และ bn  bn 1 ทุกค่า n 1 แล้วจะได้วา่ อนุกรมสลับนีลู่เข้า
n

การลู่เข้าแบบมีเงือนไขและการลู่เข้าแบบสัมบูรณ์
เป็ นการทดสอบอนุกรมใดๆ
 
นิ ยาม 1. ถ้า  an ลู่เข้า จะกล่าวว่า  an ลู่เข้าแบบสัมบูรณ์
n 1 n 1
  
2. ถ้า  an ลู่เข้า แต่  an ลู่ออก จะกล่าวว่า  an ลู่เข้าแบบมีเงือนไข
n 1 n 1 n 1

ทฤษฎีบท ถ้า  an ลู่เข้าแล้ว  an ลู่เข้าด้วย

อนุกรมกําลัง

อนุกรมกําลังใน x – a หมายถึง อนุกรมทีอยูใ่ นรูป  cn ( x  a) n โดยที a,cn  
n0
เมือ n = 0, 1, 2, . . . และเรียก cn ว่า สัมประสิ ทธิ ของอนุกรมกําลัง a ว่า ศูนย์กลางของอนุกรมกําลัง

จะเรียกเซตของค่า x ทีทําให้  cn ( x  a ) n ลู่เข้าว่า ช่วงของการลู่เข้า = x x  a  R
n 0
และ เรียก R ว่ารัศมีของการลู่เข้า
8
 
วิ ธีหารัศมีของการลู่เข้า R ของ  c n  x  a  n
n0

cn
1. หาค่า รัศมีของการลู่เข้า R  lim
n  cn 1
2. ถ้า R0 แล้วอนุ กรมลู่เข้า ที x = a เพียงจุดเดียว ถ้า R   แล้วอนุ กรมลู่เข้าทุก x
3. ถ้า 0  R   แล้วช่วงของการลู่เข้า คือ aR  xaR

ต้องทดสอบจุดปลาย โดยแทนค่า x aR และ x aR ลงใน  cn  x  a  n
n 0

ตัวอย่างทบทวนอนุกรมอนันต์
) จงทดสอบว่าอนุ กรมบวกต่อไปนีว่าลูเ่ ข้าหรือลู่ออก

n 
arctan n 
n 50 
n!
1.  ln(n  1)
2.  n2  1
3.  en
4.  nn
n 1 n 1 n 1 n 1
n 4/3

2 1 
n 
n 1/ 3 
(n  5)12
5.  3 n  2n
6.  2
8 n  5n  1
7.  3
8. 
(5n  1)14
n 1 n 1 n 1 5n 2  1 n 1

n! 
(2n  3)! 3 5 7
9.  10.  11. 1  2  2  2  ...
n 1 5  9  13 (4n  1) n 1  2n ! 5n 2 3 4
 3
27 n 2  10   ln(2n  1)  ln n n  (5n ) n !
12.  13.    14. 
n2 n 2 ln(n  1) n 1  en  n 1 2.5.8...(3n  2)
 n n 

1   n(2)  4(3 ) n ln n
15.  n 2
sin  
n
16.  n3n
17.  n2  2
n2 n 1 n 2
2
 n n
 n 
18.   
n  3
n 1


2n  cos(n )
2) จงพิจารณาว่าอนุ กรม  ลู่เข้าหรือลู่ออก ถ้าลู่เข้าให้หาผลบวกของอนุกรมด้วย
n 1 3n

3) จงพิจารณาว่าอนุกรมต่อไปนี ลู่เข้าหรือลู่ออก ถ้าลู่เข้าแล้ว ลู่เข้าแบบสัมบูรณ์ หรือลู่เข้าแบบมีเงือนไข

  
1 sin n ln n  1
1.  (1)n 1 2.  2
3.  (1)n 1
n 1 ln(n  1) n 2 n n 1 n  n 1

 2
n 1
n 

n2 
 n2 
4. 
n 1
(1) n 1

n( n  3)
5. 
n 1
( 1) n 1
 
 3n  1 
6. 
n 1 5n  n
7. 

( 1)n
8. 
 2 cos n10 n
n 1 n 2  2n n 1 (2 n  1)!

9
 
3n
) จงหารัศมีของการลู่เข้าของอนุ กรมกําลัง   x  5 n
n 0 4 (n  1)2
n

5) จงหาช่วงของการลู่เข้า รัศมีการลู่เข้า และจุดศูนย์กลางของอนุ กรมกําลัง


(1)n 
 x  2 n 
(1)n ( x  2) n
1.  2x  1n 2.  3. 
n0 n6 n n0 3 n (n  1) n 1 n 2n

5.     x  2 n
n

n  3
4.  2n 
2 x  3
n

n 0 (n  1)4
2
ln(n  1)
n 1

 n


1  2x 
6) จงหารัศมีและช่วงการลู่เข้าของอนุกรมกําลัง 1  
n 3 
n 1
อนุกรมเทย์เลอร์และอนุกรมแมคคลอริน
บทนิ ยาม ถ้า f(x) มีอนุพนั ธ์ทุกอันดับที x =a แล้ว อนุกรมเทย์เลอร์ สําหรับ f รอบ x =a คือ อนุกรมกําลังที
อยูใ่ นรูป

f (n)(a) f (a) f (a) f (n)(a)
 n!
(x  a)n  f(a) 
1!
(x  a) 
2!
(x  a)2  ... 
n!
(x  a)n  ...
n0

dn y
เมือ f (n)(a)  n x a
ทุกค่า n = 1, 2, 3, … และ f (0)(a)  f(a)
dx

ถ้า a = 0 แล้วอนุ กรมเทย์เลอร์สาํ หรับ f อยูใ่ นรูป


f (n)(0) n f (0) 2 f (n)(0) n
 n!
x  f(0)  f (0)x 
2!
x  ... 
n!
x  ...
n0

เรียกว่า อนุกรมแมคคลอริ น สําหรับ f


1) จงกระจายอนุกรมเทย์เลอร์ของ f(x)  1  x รอบจุด a  3 ในรูป a
n 1
n

2) จงหาอนุกรมแมคคลอรินเฉพาะ พจน์แรกของฟั งก์ชนั

2.1 f (x)  cos(3x) 2.2 f ( x)  ln(1  3x 2 )
1
3) จงหาอนุกรมเทย์เลอร์ของ f (x)  ณ จุด a2 โดยหาถึงพจน์ที 4
x
4) จงหาอนุกรมเทย์เลอร์ของ f (x)  ln x รอบจุด a3 โดยหาถึงพจน์ที 4

หัวข้อ อุปนัยเชิงคณิตศาสตร์

วิธกี ารพิสจู น์ว่าข้อความ P(n) เป็ นจริงสําหรับทุกๆจํานวนนับ n  1 ประกอบด้วยขันตอน 2 ขันตอนดังต่อไปนี

(1) ขันฐาน (Base case)
แสดงว่า P(1) เป็ นจริง
(2) ขันอุปนัย (Inductive Step)
สมมติวา่ ข้อความ P(k) เป็ นจริงสําหรับทุกๆ k  1 แล้วแสดงให้ได้วา่ P(k  1) เป็ นจริง
10
ตัวอย่างทบทวนอุปนัยเชิ งคณิ ตศาสตร์
1) จงใช้อุปนัยเชิงคณิตสาสตร์เพือแสดงว่า 8 (52n  1) ( 8 หาร (52n  1) ได้ลงตัว ) สําหรับ
ทุกจํานวนนับ n
( แนะ x y ก็ต่อเมือ y  mx บาง m ทีเป็ นจํานวนเต็ม )
2) จงใช้อปุ นัยเชิงคณิตสาสตร์พสิ จู น์ขอ้ ความต่อไปนี สําหรับทุก n  
2.1 2  4  6    2n  n(n  1)
2.2 1  3  5    (2n  1)  n2
2.3 สําหนับจํานวนนับ n ใดๆ จงแสดงว่า n2  n เป็ นจํานวนคู่

3) จงใช้อปุ นัยเชิงคณิตสาสตร์เพือแสดงว่า
1 1 1 1 n
   2  สําหรับทุกจํานวนนับ n
3 15 35 4n  1 2n  1
1 2 n 1
4) จงใช้อุปนัยเชิงคณิตสาสตร์เพือแสดงว่า   ...   1
2! 3! n  1! n  1!
สําหรับทุกจํานวนนับ n

11