Ders:Tasarım için FotografınTemelleri

Ders Kodu:GRA 103.1

Dersi Anlatan: Serkan Mumcuoğ lu
Ödevi Teslimeden: Alp Unan
Öğrenci Kodu: a20220302022
Öğrenci Bölümü: Grafik Tasarı
FOTOĞRAF NEDIR ?

Fotoğ raf (Eski Yunanca Yunanca: φῶ ς (fos), Yunanca: φωτό ς (fotos)), “ışık (gö k
cisimlerinin)“, “aydınlık“ ve Yunanca: γρά φειν (grafein), “çizmek“, “kazımak“,
“resim yapmak“, "yazmak" kelimeleri birleştirilerek tü retilmiş bir isimdir. Kelime
anlamı, ışık yardımı ile iz bırakmaktır. Osmanlı dö neminde fotoğ raftan
bahsedilirken ilk olarak "ateş yazması" şeklinde bir tanımla adlandırıldığ ı
belirtilmektedir.Halk dilinde fotoğ raf anlamında kılık sö zcü ğ ü tespit
edilmiştir.Fotoğ raf anlamında yaygın bir kullanımı bulunmamakla birlikte yaçın
sö zcü ğ ü de mevcuttur. Fotoğ raf, cisimlerden yansıyan elektromanyetik
radyasyonun toplanıp odaklanmasıyla oluşturulur. En yaygın rastlanan
fotoğ raflar insan gö zü nü n gö rebileceğ i kalıcı gö rü ntü ler meydana getiren dalga
boylarıyla olan fotoğ raflardır.

Fotoğ rafta en ö nemli unsur ışıktır. Işık ü zerine vurduğ u nesneleri gö rü lebilir
kıldığ ı gibi, fotoğ raf oluşumunu da sağ lar. Bu yü zden fotoğ rafı çekecek
makinedeki objektif de ö nem arz etmektedir. Objektifin diyafram değ eri ne kadar
kü çü kse içeriye giren ışık miktarı da o kadar çok olacağ ından fotoğ raf çekiminde
daha yü ksek enstantaneler kullanılabilecektir. Diyafram'ın 1, olması objektife
gelen ışığ ın tamamının sensö re dü şmesidir. Kaliteli ve pahalı lenslerin diyafram
değ erleri genel olarak 2,8 ve daha dü şü ktü r.

Fotoğ rafın çekilebilmesi için ışık şarttır. Işık herhangi bir kaynaktan cisme gelir.
Cisimden yansıyan ışık bir algılayıcıya yani gö ze ya da filme ya da sensö re geldiğ i
zaman gö rü nü r olur ve renkleri konusunda bilgi verir. Cisimlerin renkleri
ü zerine gelen ışığ ın ışık ısısı ve ne kadarını absorbe edip ne kadarını hangi dalga
boyunda yansıttığ ına gö re algılanır. Ö rneğ in beyaz duvar sarı ışık ile
aydınlatıldığ ında sarı, mavi ışık ile aydınlatıldığ ında ise mavi renk olarak
gö rü nü r. Ancak kırmızı renkli cisim yeşil ışık ile aydınlatıldığ ında siyah
gö zü kebilir.

Objektifler ilk kamera sayılan camera obscuradan bu yana gelişme gö stererek

optik kusurları neredeyse tamamen giderilmiş hale gelmişlerdir. Geniş açı ,
normal odaklı ve tele objektif olarak kabaca 3 gruba toplanabilir. Aynı zamanda
sabit odaklı ve değ iştirilebilir odaklı(zoom) objektifler olarak iki ayrı grupta da
toplanabilir.

Çoğ u fotoğ raf, ışığ ı fotoğ raf filmine, CCD’ye ya da CMOS gö rü ntü algılayıcısına
odaklayan fotoğ raf makinesiyle çekilir. Nesneler ışığ a duyarlı kağ ıdın
yerleştirilip, ışığ a maruz bırakılarak (fotogram) ya da bir tarayıcının ü zerine
konularak da fotoğ raf elde edilebilir. İyi fotoğ rafın ne olduğ u her zaman tartışma
konusu olmuştur.

Dijital fotoğ raf bilgisayar ortamında çeşitli dosya formatlarından oluşur. Bu

formatlardan en popü ler olanı sıkıştırılmış JPEG'dir. Diğ er formatlar ise TIFF ve
RAW formatlarıdır.

FOTOĞRAF NASIL OLUŞUR ?

Fotoğraf, kaydedilmek istenilen sahne içinde bulunan nesnelerden yansıyan

ışığın, duyarlı olan yüzeyler üstüne düşmesi ve bu alanlarda kimyasal veya
fiziksel değişiklik elde ederek sabitlenmesiyle meydana gelir. Fotoğraf üç
boyutlu bir ortamın iki boyutlu şeklinde kayda alınması işine denir. Fotoğrafın
elde edilebilmesi için gereksinim duyulan en temel öğeler ışık ve ışığa duyarlı
olan bir yüzeydir. Ayrıca, ışığın bulunmadığı bir yerde fotoğraf oluşturmaktan
bahsedilmesi imkânsız bir durumdur. Ortamdaki ışığın şiddeti ve ışığa duyarlı
yüzeyin hassaslığı, fotoğrafın oluşabilmesi için ne kadar zaman boyunca
pozlama yapılacağını belirler. 

FOTOĞRAFIN OLUŞMASI İÇIN GEREKENLER

Pratik bir biçimde fotoğraf çekmeyi mümkün kılan üç öğe vardır. Bunlar bir
fotoğraf makinesi gövdesi, film ve objektiftir. Modern fotoğraf makinelerin
temelini oluşturanlar da bu öğelerdir. 

Işığa duyarlı yüzey olarak kullanılan ve eskiden fotoğrafçılara zaman

kazandıran ve pratik bir kullanım sunan filmlerin yerini, ışığa duyarlı elektronik
yüzeyler aldı. Günümüzde üretimi yapılan bütün dijital fotoğraf makinelerinin
içinde mekanizma olarak sensor dediğimiz, ışığın rengini ve şiddetini
algılayabilen bir yüzey bulunur. 

Eski dönemlerde film üzerine kaydedilen görüntüleri karanlık alanda ortaya

çıkarmak hem maliyetliydi hem de filmin çekilebilme sayısıyla sınırlıydı. Bu
yüzden fotoğraf çekebilmek daha zor ve maddi olarak külfetliydi. Şimdi ise her
şeyin dijitalleşmesiyle beraber, fotoğraf çekmek için fotoğraf makinesine sahip
olmak ve depolamak için bellek satın almak yeterlidir. Ayrıca beğenilmeyen bir
fotoğrafın silinebilmesi ve tekrar çekim yapılabilmesi de fotoğrafçılığı daha
kolay bir hale dönüştürdü.

DIYAFRAM NEDIR?

Diyafram en basit anlatımla fotoğ raf makinesinin ö nü nde takılı olan objektifin
içerisinde bulunan bıçakların ne kadar açık / kapalı olduğ unu GÖSTEREN
DEĞERDIR . Deklanşö re bastığ ınızda sensö re gidecek olan ışığ ın ne kadar dar /
açık bir aralıktan geçip sensö re ulaşacağ ını belirler. Diyafram ne kadar açıksa
sensö re giren ışık miktarı o kadar çok, ne kadar kısıksa sensö re giren ışık miktarı
o kadar az olur.

Diyaframın Fotoğ rafa Etkisi Nedir?

Diyafram değ erleri f/stop ile ö lçü lü r. Her lensin kendine ait belli diyafram
açıklığ ı vardır. Ö rneğ in Canon EF 100mm f/2.8 lensinde bulunan “f/2.8” değ eri
lensin en açık diyafram ö lçü sü nü belirtmiş olur.
Diyafram değ erler f/1 ile başlayıp f/32’ye kadar devam edebilir. Aşağ ıda en açık
diyafram değ eri f/1.8 olan bir lensin farklı değ erlerdeki diyafram bıçaklarının
açıklığ ını ve kısıklığ ını gö rebilirsiniz.

Peki bu değ erlerin fotoğ raf ü zerine etkisi nedir? Ö ncelikle fotoğ rafın pozlama
değ erini sağ lamak için diyafram tıpkı enstantane ve iso gibi oldukça ö nemlidir.
Bunun yanı sıra fotoğ rafa kattığ ı alan derinliğ i etkisi de değ işmektedir. Nedir bu
alan derinliğ i derseniz, en basit tabir ile fotoğ raflanan ana objenin net, arka
planın ya da konu dışı şeylerin bulanık ya da net olmasıdır.

ISO Nedir?

Iso en basit tabirle sensö rü n ışığ a olan duyarlılığ ıdır. Dijital SLR makinelerde
ortalama olarak 100 iso ile başlayıp, 12800 iso’ya hatta daha yü ksek iso
değ erlerine kadar devam eder. İso’yu ışığ ın yetersiz olduğ u yerlerde ya da doğ ru
pozlama yaparken yü kseltmeye ihtiyaç duyduğ umuz yerlerde kullanırız. Fakat
bu hususta dikkat edilmesi gereken en ö nemli nokta yü ksek iso değ erleri
kullandığ ımızda kumlanma, gü rü ltü , gren ya da noise diye adlandırılan fotoğ rafa
çok da hoş bir etki katmayan etkinin oluşmasını engellemektir. Gü nü mü zde farklı
makinelerin farklı iso performansları vardır. Bazı makineler 3200 iso değ erinde
dahi iyi sonuç verirken bazı makineler ise 800 iso değ erinde kö tü sonuçlar
verebiliyor. Bu tamamen makinenin ö zelliklerine gö re değ işir.

Perde nedir?

Deklanşö re basıldığ ı andan itibaren fotoğ raf makinesi sensö rü ne dü şen ışığ ın ne
kadar sü rede dü şeceğ ini bildiren ifadeye Shutter denir. Shutter sayısı nedir?
Deklanşö re basılıp oluşan gö rü ntü lerin toplam sayısına Shutter deklanşö r sayısı
veya perde hareketi sayısı denir.

Kısaca ifade etmek gerekirse fotoğ raf makinelerinin hassas ve mekanik yıpranma
ö mrü olan bir sistemidir Shutter. Ü reticiler perde ö mrü yani diğ er bir adı ile
Shutter sayısı konusunda 100.000, 150.000 gibi rakamlar vermişlerdir.

Deklanşö re her basıldığ ında perde ö mrü nü n azalacağ ı aklınızın bir kö şesinde
saklamanızda yarar var. Deklanşö re her bastığ ınızda perde ö mrü nü harcamış
olursunuz.

Objektif (Lens) nedir?

Objektif veya lens, fotoğ raflanacak konunun odak noktasında film emü lsiyonuna
veya sensö re, ışığ ın iletilerek gö rü ntü nü n oluşmasını sağ layan, mercek veya
mercekler topluluğ udur. Objektifin fikir babası Aristo olarak bilinir. Fakat yaptığ ı
dü zeneğ i kaydedebilecek film ancak 18 yü zyılda icat edilebilmiştir.

Fotograf makinesine bir lens kalıcı olarak sabitlenmiş olabilir ya da farklı odak
uzaklıklarında, diyaframlarda ve diğ er ö zelliklerdeki lensler fotograf makinesi
ü zerinde değ iştirilebilir olabilir. Bir objektifin kalitesi milimetrekare'ye
dü şü rebildiğ i ışık miktarı ile ö lçü lü r. En fazla ışık geçiren ve odak noktasına
dü şü ren objektif en kalitelisidir. Işığ ı az kıran ve genellikle mavi objektifler ışığ ı
daha fazla geçirir. Objektifin kalitesini (mercek kalitesini) belirleyen iki unsur
vardır.
Objektif çeşitleri nelerdir?

Objektifler film yada sensö r ü zerinde gö rü ntü oluşturmak için kullanılan

mercekler topluluğ udur. Objektifler birkaç merceğ in bir araya getirilmesiyle
oluşur. Mercek kalitesi ne kadar iyi olursa objektifde o kadar kaliteli olur.
Fotoğ rafçılıkta objektiflerin kalitesi fotoğ rafın kalitesiyle doğ ru orantılıdır.
Fotoğ raf ışıktır. Işığ ı kontrol eden de diyaframdır. Diyaframda objektiflerimizin
içinde yer alır.
Bir kişi bir gö zü nü kapatıp diğ er gö zü yle (ahh ahh askerde atış yaptığ ım gü nler
aklıma geldi) sabit bir noktaya baktığ ında. Yani askeri ifadeyle nişan aldığ ında
gö rü ş açısı 46 derecedir. 50mm bir objektifin de gö rü ş açısı da 46 derecedir
arkadaşlar. İşte bu yü zden 50mm lik objektifler normal , bu değ erin altı geniş,
ü stü ise dar açı olarak ifade edilir. Bu değ erlerin full frame yani tam kare
makineler için geçerli olduğ unu unutmayın. Aps-c makinelerde bu değ erler
kırpma faktö rü nden dolayı değ işir.
Standart (Normal) Objektifler

Standart (Normal) Objektifler

Gö rü ş açıları insan gö zü ne en yakın olan objektiflerdir (45-50 Derece). Gö rü ntü

boyu 24×36 mm. olan filmlerin kullanıldığ ı kü çü k boy makinelerde kullanılan 50
mm. odak uzaklıklı objektifler normal objektiflerdir. Dijital kameralar için 7-21
mm.lik objektifler normal objektif sayılabilirler. Optik kalitesi olarak en iyi
sonuçlar normal objektiflerle elde edilir.
Geniş Açılı Objektifler

Geniş açılı objektiflerin gö rü ş açısı normal objektiflere gö re gittikçe genişleyen,

alan derinliğ ini artıran niteliktedirler. Yaygın olarak, çok dar alanlardaki en geniş
gö rü ntü yü elde etmekte kullanılırlar. 35 mm.nin altındaki odak uzunluklarında
elde edilen gö rü ntü nü n kö şe ve kenarlarında bozulmalar oluşturabilirler. Ancak
bazı fotoğ rafçılar bu bozulma etkisini estetik bir değ er olarak kullanabilirler. 17-
28 mm. arasında kalan objektifler geniş açılı objektiflerdir.

Balık Gö zü Objektifler

Balık Gö zü Objektifler en geniş gö rü ş açısı olanağ ı sağ larlar. Bu tü r objektifler

kullanılarak elde edilen gö rü ntü lerde dikey ve yatay çizgiler ö nemli ö lçü de
bozulur, dairesele yakın gö rü ntü ler elde edilir. Yaratıcı gö rü ntü lere ulaşmada
oldukça yardımcı olan, 6 -16 mm arasındaki objektiflerdir.
Dar Açılı (Tele) Objektifler

Gö rü ş açısı normal objektiflerden daha dar olan objektiflerdir. Fazla

yaklaşılamayan portre, spor, doğ a veya ornito(kuş) gibi konuların çekimlerinde
kullanılır. 100, 200, 300, 400 mm. odak uzaklığ ı olan objektiflerdir.

Değ işken Odaklı (Zoom) Objektifler

Birden fazla değ işik objektifin ö zelliğ ini bü nyesinde taşıyan objektiflerdir. Fazla
objektif taşıma ve sık değ iştirmenin zorluğ undan ortaya çıkmıştır. Ü zerindeki
halkanın ileri-geri veya sağ -sol çevrilmesi ile odak uzaklığ ı ve buna bağ lı olarak
gö rü ş açısı değ işen bu objektifler son yıllarda oldukça yaygın olarak
kullanılmaktadır. Genel amaçlı kullanımlar için geliştirilen zoom objektifler,
kullanıcısına bü yü k kadrajlama kolaylığ ı tanımaktadır.
Makro objektifler

Konuyu 1/2 (x0.5) veya 1/1 (x1) (gerçek bü yü klü k life science) oranında
bü yü tebilen çö zme gü cü çok yü ksek, son derece kaliteli ve pahalı objektiflerdir.
50, 100 ve 200 mm olmak ü zere ü ç ayrı odak uzunluğ unda ü retilirler. Nikon’ un
55, 105 ve 200 mm lik objektifleri vardır. 55 mm lik objektifi 1/2 bü yü tme sağ lar
ve bu çiçek bü yü tmek için yeterlidir. Ancak bö cekleri ve kelebekleri
ü rkü tmeyecek bir aralıkta çalışmak isterseniz 105 veya 200 mm lik bir makro
objektif kullanmanız gerekir.
Fotoğ raf Sabitleyici (Image Stabilizer) Objektifler

Bu objektifler elin titremesinden dolayı fotoğ rafın bozulmasını bü yü k ö lçü de

ö nler dolayısı ile daha yavaş enstantanelere imkan verir. Ö zellikle doğ a
fotoğ raflarında çok kullanışlıdır. Fiyatları oldukça pahalıdır. Bu ö zeliğ i her marka
kendi istediğ i şekil de adlandırmıştır. Nikon – VR , Canon – İS , Sigma –
OS ,Tamron – VC gibi kısaltmalarla titreşim engelleme ö zeliğ ini adlandırmıştır.
Bazı fotoğ raf makineleri ü reticileri ise titreşim engelleme ö zelliğ ini makinenin
gö vdesine koymuştur. Sony , pentax, olympus gibi.

DSLR Fotoğ raf Makinaları ü zerindeki temel Çekim Tü rleri nelerdir?

Otomatik Mod (Auto) :

DSLR fotoğ raf makinesinde yer alana otomatik mod için çok faz bir sö z
sö ylemeye herhalde gerek yoktur. Aynı adında belirtildiğ i ü zere herşeyin
otomatik yapıldığ ı moddur. Otomatik mod seçildiğ inde fotoğ raf makinesi sizin
için diyafram ve enstantane hızından tutun da beyaz dengesi ve ISO ayarlarına
kadar herşeyi otomatik olarak yapar. Eğ er makinenizde dahili flaş mevcutsa
gerekli durumlarda onu açar.

Otomatik mod sizin fotoğ raf makinenizi tanıma sü recinizdeki en yakın

arkadaşınız ve makinenizi ö ğ renme aşamasında size en çok yardımı dokunacak
çekim modlarından birisidir.
Program Modu (P) :

Program modu bir otomatik pozlama modudur ve fotoğ rafçının ISO, beyaz
dengesi, pozlama telafisi ve flaş gibi belirli değ işkenlere mü dahale edebildiğ i ve
buna karşılık kullanılan makinenin doğ ru pozlama yapabilmek için uygun
enstantane ve diyafram değ erlerini otomatik atadığ ı moddur. P yani program
modu ile fotoğ raf makinenizdeki ileri çekim modlarındaki ilk deneyimlerinizi
edinmeye başlayabilirsiniz.

Diyafram Ö ncelikli Mod (A) :

Diyafram ö ncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğ rafçının diyafram
(f) değ erini kendisinin belirlemesi ü zerine, kullanılan makinenin doğ ru pozlama
için uygun enstantane hızını atamasıdır. Diyafram ö ncelikli mod ö zellikle yeni
başlayanlar için alan derinliğ i ve diyafram ü zerinde tecrü be kazanmaları
doğ rultusunda oldukça kullanışlı bir moddur.

Enstantane Ö ncelikli Mod (S) :

Enstantane ö ncelikli mod bir otomatik pozlama modudur ve fotoğ rafçının

enstantane hızını kendisinin belirlemesi ü zerine, kullanılan makinenin doğ ru
pozlama yapabilmek için uygun diyafram değ erini atamasıdır. Ö zellikle hızlı
hareket eden bir obje çekileceğ i zaman, hareketi dondurmak veya harekette
devamlılık hissini vermek istediğ imizde bu modu seçip fotoğ rafımızı çekebiliriz.

Manuel Çekim Modu (M) :

Manuel çekim modu bir pozlama çekim modudur ve fotoğ rafçının doğ ru pozlama
yapabilmek için uygun gö rdü ğ ü enstantane ve diyafram değ erlerini ISO ile
beraber atadığ ı moddur. Manuel çekim modu ö zellikle ileri seviye kullanıcıların
artık fotoğ raf makineleri ü zerinde sö z sahibi olduklarını ve mevcut ışığ a gö re
tü m ayarları kendilerinin yapabildikleri, deyim yerindeyse “Mü kemmel” moddur.