Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Pen Infektive Kap 2

    Uploaded by

    Sadik
    26 views14 pages

    Original Title

    pen infektive kap 2

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    26 views14 pages

    Pen Infektive Kap 2

    Uploaded by

    Sadik

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 14
    ‘Sido mend se ky veprim eshte: gabuar. 4) Terapia proflaktike e prolonguar - profilaksia © prolonguar vetém se i plotéson kushtet per shfagien € rezistencés ndaj antibiotiktve. Né ee € rasteve, udhézimet e mbéshiesin lorimin e nje doze te vetme preoperative té antbiotkat tecaktuar, ©) Pérdorimi i tepruar i agjenséve antimikrobial fe caktuar ~ pérdorimi i tepruar i agjenstive 418 caktuar (apo Klasés st caktuar t# agienseve antimikrobialé) n& Klinika, spitale dhe mjedise era ku ofrohet kujdesi_mjekésor dot rezultojé pashmangshém né seleksionimin e ikroorganizmave qe jané rezistent® né kéta antibiotikt t& caktuar. Shembuj t¢ tlle mund te ‘gjendet né vazhdimesi nga studimet mjekésore. (Qe kjo gje te parandalohet éshte e domosdoshme ge te shmanget pérshrim i tepruarinjé Klase t& veganté te antibiotikeve. 2. ANTIMIKROBIALET KUNDER BAKTEREVE Agjenttt antibakterialé jan medikamente g& shfrytezohen pér té trajtuar njé infeksion ose’ stmundje bakteriale, Kéta agjenté quhen néryshe edhe antibiotike, edhe pse né aspektin me t# ngushté antibjotiket ju referohen substancave natyrore t& wodhuara nga bakteret ge kané aftésing per te vrare Eaktevet era pjersa substancate prodhuaranéményre sintetike quhen kemoterapeutike. Megithekete, né praktikin Klinike, termet antibakteial, anti-infkto, ntimikrobial dhe antibiotit shpesh pérdoren per t& nijjtén gje duke w shirytézuar her¢ njri e heré Hetr, pa dallime mes veti. Me qindra agjent8 antimikrobial he pirdorim ndarja e tyre né Klasé q@ kané veti te ngjtshme éshté e domosdoshme, Ndarja ¢ Masave thantibiotikeve behet né bazt te spektrit té veprimit aprrutu 2pANTIMIKROBIKET 81 (spektér t# ngusht dhe t& gio, seit te drejtpérdrejtz n& agjentin patogjen (baktericid apo tatterot, profit te efekteve té padéshiruara, farmakokinetiken dhe farmakodinamiken e tyre, apo dobist st tyre klinike. Studente e mjek® q# tentojné ti mésojne antibjotiket e duhur pér infeksionet e tipeve té ndryshme, para se ti njohin vecorité © kétyre medikamenteve, nuk do ta kuptojné kurré kontekstin asa} se cfart né fakt jané duke u munduar té mésojné. Kur ti njohim njé heré vecorité e antibiotikeve, éshte shumé mé e leht8 q& pasta t& bejmé 25 pér trajtimin e infeksionit t&caktuar, = imethopin a 1 Sulelomide nba ad fe) Kinathopine Fabel ) Sifanetoiainle “nation? 7 (couinoxarle) Cimtaile 8 Nébazét#mekanizmitté veprimit, antibakterialét rdahen né ata qé: 1) Frenojné sintezén e murit qelizor (betalaktamst, polipeptidet, glikopeptidet, fosfomicinet), 2) Frenojnésintezéne proteinave aminoglikozidet, MISK, tetraciklinet, gliclciklinet, fenokolet, ‘oksazolidinonet, nitrofuranet), 3) Frenojné sintezén e acidit nukdeinik (kinolonet, fluorokinolonet, ansamicinet), 4) Frenojni/démtojné funksionet e membranes 82__SEMUNDJETINFEKTIVE citoplazmatike té bakterit (lipopeptidet - polimiksini B dhe kolistini, ipopeptidet ciklike = daptomicini pirazinamidi) dhe 5) “ Frenojné sintezén e metaboliteve esenciale t# organizmave patogjené (sulfonamidet, TMP- A ‘SMX, isoniazidi, etionamidi, metronidazoli). 2.1, BETA ~ LAKTAMET ' Beta — laktamét_pérfshijn® njé Mojlljshméri f antibiotikésh. Penicilinet, cefalosporinet dhe Karbapenemét jané t& giithé " beta-laktama. Monobaktamét (éztreonami) kan strukturé t& ngjashme, por u mungon njé nga dy unazat qi kané beta-laktamet tere, ashtu si dhe u mungon alergjia ¢ krygézuar me ta. Beta-laktamét kané emra té ndryshém gjithashtu, duke e béré edhe mé te veshtiré per Yu kuptuar. Pér fat, té gjith® beta - laktamét kané te pérbashkéta gjéra t caktuara: + Reaksione hipersensitive t# shkalltve t# ndryshme, e pjestrisht edhe t@ hipersensitivitetit tt kryqzuar, edhe pse né njé masé mé té vogél sesa qé ésht# menduar mé here, Aabiieh, InBiieB exe Fig. 2.8. Vendii voprimitt8 betalaktaméve Haydon ea, 2010, en f [Brock tl, 1994), + Konvulsionet mund ti shfagen nga dozat e larta te beta-laktateve, + Te gjthe beta — laktamet e ndajné thekarizmin e veprimit ~inhibimit t# transpeptidazave (a jant proteine penicilin lidhese ~ PBP/penicilin binding proteins) né murin gelizor té bakterit, + Asnjé nga beta ~ laktamét nuk vepron kundér organizmave atipike si Mycoplasma pneumoniae dhe Chlamidophyla pneumoniae. + Gatite githe beta ~ laktamet jane joaktive kunder MSA. Perjashtim bejné vettim cefalosporina e sjeneratds s& pest, ceftarolini, q@ ka veprim anti =MRSA. (images in pels Matias and Beveridge, 2006) d [Matis et al, 2009, € Fig. 2.10, Konponentét e murit gelzor ta baktereve Gram — poztive (a) dhe Gram — negative (b; Mikrografia ‘ecelektronikee baktert . aureus (c) Gram — pot dhe E. coi (¢) Gram ~ negativshfaq dalimet v8 rkitektuén € imbéshtelsit qlizor, Pepidogikan (PG) ésht8 vegariadalluese Strukturale g pérfundimishtedikton formén e qos, si shitet er S. aureus le; sfer) dhe E. coi (f;shkopin PEWICILINET Penicilinét jané grupi mé i madh dhe mei animilcobialeve. Qt ngasbutii tyre me 5006 den ‘ash, zhvillimi i métejmé i penicilineve éshte diktuar nga nevoja pér ta luftuar rezistencén e baktereve ndaj tyre dhe nga nevoja per tt zgjeruar spektrin © veprimit te tyre. Peniclinét karakterizohen me vet tf pérbashketa: + Kant giysméjet shumeé té shkurtér (<2 oré)'dhe per keté duhet te jepen shumd hert gat dités, + Shkaktojné reaksione hipersensistive; tse realson hipersensiv nok ésheiénde atheré cefalosporinet ose karbapenet mund t@ pérdoren si zivendésim, - = + Shumica e tyre, madje edhe ata t# zhvilluar si forma orale, absorbohen pak, duke shkaktuar { -diarre. Penicilingt natyroré “~~ Agientet enjohur t# penicilineve natyroré ant: + Penklnl G dhe peniclint V Gorm ee peni . Penicilinet fillimisht kané qent aktive edhe kundér ‘Staphylococcus aureus, por me kohé stafilokoket jan bere rezistenté, késhtu qé tash rrallé mund t# giendet donjé izolat i tij qé éshte i ndjeshém né penicitin. Per shkak t8 rezistencés, penicilina nuk shfryttzohet si ferapi empirike. Efeklet andsore t penicilinéve natyrore jané ato té beta - laktameve te tere. Mekanizmi i veprimit i penicilinéve natyroré, ashtu si edhe i te giithe beta ~ laktameve, eshte t8 frenuarit ¢ lidhjes $8 kryqtzuar t& peptidoglikanit nié murin qelizor, qé shpie né autolize dhe vdekje t& qelizés. Penicilingt natyroré kané veprim té miré kundét Treponersa pallidum, shumices sé streptokokéve, duke e pérfshiré edhe Streptococcus pneumoniae, Kundér enterokokive kané veprim t# moderuar, ndétsa ‘und te gjitha baktereve tjera kané veprim te dobét. enicilinet pérdoren pér trajtimin e sifiisit, né vecanti neurosifilisit, infeksioneve_streptokoksike, si faringjiti, skarlatina, erizipeli dhe endokardit, pneumonisé pneumokoksike, meningjtit bakterial {i shkaktuar nga shkaktaré t€ ndjeshém né penicilin, infeksioneve té hapésirés s& gojés, aktinomikozés Fakti se tashiné ekzistojné beta ~laktame t tjeré te spektrit ngushté te veprimit e me dozim me te Tohté pér shumictin e baklereve q@ mund té trajtohen me penicilinét ka birt q@° disa nga sémundjet permendura tétrajtohen mé agjenté tere Penicilinét antistafilokoksiké “Agjentét antistailokoksike jané: + Nafeilini, Aksacilini, Dikloksaciini, Meticilini, Kloksacilini, et Pak vite pas pérdorimit t€ penicilinit, specie ¢ stafilokokut behen rezistente né penicilin. Shtamet e stafilokokut filloiné té prodhojné beta ~ laktamazén, dake e béré penicilinin t@ papérdorshém pir keto infeksione. Modifikimi né strukturén e penicilinit, me agellim ge €i rezistojt beta ~ laktamazts ka bere qe ff zbulohen penicilinét antistafilokoksik. Por, keto in © dobet ‘modifikime nuk kané ndikuar n8 vepr under baktereve Gram - negative. Kaprruttl 2/ANTIMUKROBIKET 83 ‘Mekanizmi i veprimit éshte i njejté me penicilingt natyroré dhené pergithési met githe beta ~laktamet. Kané veprim te mire kundér MSSA dhestreptokokeve, rndersa te dobet kundér baktereve Gram-negative, centerokokeve, anaerobive, MRSA. Pér kéte pérdoren Per trajtimin ¢infeksioneve te shkaktuara nga MSSA siendokarditi dhe infeksionet e lekurts dhe # indeve te buta nénlekurore. Bela-laktamét i vrasin staflokoket me shpejtt esa vankomicini, ktshtu qt pacienti me infeksion me MSSA qt nuk ka alergii serioze né beta-laktamet, duhet te kalojé né beta-laktame, sig jané penicilinet antistafilokoksike. Aminopenicitinét Agjentét e ket grupi antibiotikésh jant: * Ampicilini, Amoksicilini. Aminopenicilinét jané mé té tretshine né ujé dhe pér ‘ketd kalojné népér kanalet porin tt murit gelizor te organizmave Gram-negativ. Megiithekete, ata jané te ndjeshém ndaj bela-lakiamaz's dhe rezistenca ndaj tyre éshté bere e konsiderueshme. Aminopenicilinet nuk veprojné kundér stafilokokéve me gi ato gati rregullisht prodhojné bata-laktamazt. Gjthashtu, keto barna nuk kané veprim kundér Pseudomonas aeruginosa. ‘Mekanizmi i veprimit éshte i njgjté me até te te thé beta ~ laktaméve. Shquhen me spektér té mire \eprimi kundér streptokokéve dhe enterokokeve; te moderuar kundér bacileve enterike Gram-negative dhe hemofilusit dhe té dobet kundér staflokokeve, anaerobeve dhe pscudomonasit. Efektet anésore jané t& ngjashme me ato té beta ~ aktaméve shkaktojné diarre kurjepenné ményré orale. Pér pérdorim oral, amoksicilini ésht® mé i preferuar sesa ampiciini, sepse éhté mé i biodisponueshém, folerohet_me mire dhe administrohet mé rrallé, Ampicilini éshté bari zgjedhjes s# part per enterokokt sensistivé,- Aminopenicilinét jané bara alternative pér ITU né graté shtatzéna, me gé i takojné kategorist B te barnave pér shtatzénési dhe eliminohen pérmes veshkave, por duke pasur parasysh shkallén e lrte te reaistences st E. coli ndaj tyre. Amoksicilini pérshkeuhet shpesh pér infeksionet e rrugéve t8 sipérme té frymémaryes, duke e pérfshirt ketu edhe faringjtin streptokoksik dhe otitis media, Ndersa, per te arritur aktivitet baktericid kundér enterokokeve, ampicilini (ose cilido beta = laktam tjetér) duhet tt kombinohet mé njé aminoglikozid. Kjo duhet bere n& infeksionet serioze gfaré ésht# endokard Penicilingt antipseudomonas ‘Agjentete kétij grup jan: + Piperacilini, ~ Mezlocilini, Tikarciini, et Keéta agjentéjant ative kunder Pseudomonasaeruginasa (patogien i shpeshté nozokomial rezistent nda shume antibiotiktve) dhe né ményré té moderuar edhe undér bacileve t& tjera Gram ~ negative rezistente. Por, meg jané té ndjeshém ndaj beta = laktamazave si edhe penicilinét dhe aminopenicilindt, nuk jané aktive Kundér stafilokokéve. Pos kundér pseudomonasit, Kané veprim 18 miré edhe kundte streptokokéve dhe enterokokive, ndérsa njé veprim t moderuar Karbenicilini, 84 __SEMUNDJET FEKTIVE kundér Haemophilus. Ashtu si ndaj stafilokokeve, nuk vveproja as kundés anaerobeve. Efelet e padéshiruara jant t¢ ngjaslume me ato tt beta ~ laktaméve te tert. Piperacilini shit agjenti me i pershkruar i Kedj grupl. Anetaret e tore ket prupi ngecin né cdo aspekt, Krahasuar me piperacilinin, késhtu qé rallé ose fare nuk ptrdoren. Pér shkak se infeksionet nozokomiale jané t&shiaktuara, o vetém nga Pseudomonas acruginesa, por edhe nga BGN 18 tjera rezistonte, piperacilini nuk tshté zgjedhje e iré pér terapi empitike per keto infeksione. Trajtimi npn duhet te Behl me spent beta lanraze rezistent dhe mé pastajtrajtimi mand te ndryshoje né penicilin antipseudomonas, nése testet endjeshmerise elejojne keté. Kombinimet e inhibitoréve té beta laktamazés Agjentét e ket grupijand: + Ampicilirysulbaktam, Amoksicilin/klavulonik, Piperacilinytazobaktam, ‘Tikarciliryklavulonik, Grupet e penicilintve qé u pérshkruan deri tash nuk kang arritur té kené veprim te mire kundér shumices 8 stafilokoktve, shumé pre} BGN dhe anaerobeve, meg keéta organizma jané mé'suar te prodhojné bela ~ Jaktamazi, Pér keté qéllim jant zhvilluar kombinimet epenicilinéve me inhibitorét e beta -laktamazés, qée Kaundérshtojné beta ~ laktamaztin. Keto medikamente e mimikojné strukturtn e beta ~ laktamove, por vet shfagin njé aktivitet t@ dobet antimikrobial. Ata e lidhin beta - laktamaziin né ményre t# pakthyeshme, duke eparandaluar beta -laktamazéngétt shkatérrojé cilindo pre} beta - laktaméve 1 koadministruar sé bashicu. Ne kété ményré i mundsojné beta —laktamit ge tee i efektshm néaspektin terapeutik. Inhibitori ibeta ~ laktamazis né kombinim nuke shton efetktin e beta — laktamit, ai veteém se i mundéson veprimin € papenguar nv kapacitetin origjinal tj. Pér kété, kur € béjme pérzgedhjen e kombinimit, gjththert duhet te kemi parasyshe spektrin e veprimit té bata ~laktamit. Mekanizmi i veprimit t@ beta - laktaméve te pérdorur nt kombinim ésht i ngjashémy ata inhibojnt lidhjet e kryqzuara t& peptidoglikanit né- murin gelizor, duke shkaktuar autolizén dhe vdekjen ¢ gelizés, ndérsa inhibitorét e bata - laktamazts e lidhin beta~ laktamazén pér vete dhe e pamundésojné até qe ta inaktivizojé beta —laktamin e dhéné. NE pérgithési, keto kombinime kant aktivitet te mire kundér MSSA, streptokoktve, enterokokéve, shumé anaerobeve, BGN enterike, Pseudomonas ‘eruginosa (vetim kombinimi piperacilin/ tazobaktam dhe tikarcilin/Klavalante); aktivitet t@ moderuar Kunder BGN dhe t& dobét kundér MRSA, si dhe BGN ESBL prodiuese, ndérsa nuk dallojné nga beta Taktamet tjere sa u perket efekteve t# padéshiruara. Nga keto kombinime vetém amoksicilin/ Kavulante eshte né dispozicion pér pérdorim oral Doza tv larta t ampicilin/sulbakiam mund t& pérdoren pér trajtimin ¢ infeksionit me Acinetobacter oumami (sulbactam ka njé aktivitet t& dobishém under tip. Per shkak se keto kombinime kané veprim miré kundér aerobeve dhe anaerobeve, atéheré paragesin terapi empirike ( mire pér infeksionel nozokomiale (infoksionet intra - abdominale, ulcera diabetike dhe pneumonia aspirative), ndtrsa amoksicilin/ Klavulante edhe per infeksionet e rrugeve te siperme te frymémarrjes, kur dokumentojmé ose dyshojme pér organizmat qt prodhojnt beta ~ laktamazi. CEFALOSPORINET Cefalosporinet jan’ grapuar né “gjenerata” 18 cilat ne pjesén mé t# madhe korrespondojnt me spektrin ¢ tyre te veprimit. ME st miri éshte t# mésohen vesorté ¢ secils generate, em pastaj ato te secilitagjent vege vp, Fig. 2.11. Spektri i veprimit té cefalosporineve Cefalosporinet kané disa elementé t& perbashket, Besohet se kant njé doz te alergjisé t krygizuar ‘me penicilinet, edhe pse ka dallime mes gieneratave. Vierésohet se shkalla e reaktivitetit te kryq@zuar té -mos jet’ me e larté se 3 - 5%, e ndoshta edhe mé e ulet pér gjeneratat mé tf reja t# cefalosporineve, Mirtpo, gjithheré kur i pérdorim cefalosporinet é njé pacient me alergii né peniciline, duhet 18 emi kujdes dhe ta balancojmé miré rrezikun dhe benefitin, Tjetér, cefalosporinet jané mé rezistente ndaj beta - laktamaziés sesa qé jani penicilinet. Beta, ~ laktamazat gé jané aktive kundér penicilintve, por joaktive kundér cefalosporineve, quhen penicilinaza, Gjithashtu, ekzistojné edhe beta - laktamazat inaktivojné cefalosporinet (cefalosporinaza!) dhe keto jan’ duke u shtuar né prevalence. Cofalasporinet e gjeneratés sé paré Agjenttt e késaj gjenerate jan: + Cefazolin, Cefaleksin, Cefadroksil, Cefalotin, Ne shkalle 8 gjort, gshté Ko Klasé e cefalosporineve qe pérdoren mé sé shumti né spitale. Kjo Klast perdoret si antibioproflaksi para intervenimit kirurgiik. Spektri tyrei veprimit, kostoja ¢€ ulét si dhe incidenca e ultt ¢ efekteve antsore, i ‘bin ideale pér kete qellim. Po pir t& njejtat arsye, He Hat saeco ptr ugine ekaenares lekurés dhe indeve nénlékurore. Mekanizmi i veprimit tshte i njgjti me t githé beta - laktamit. Kané veprim tt miré kundir MSSA dhe streptokoktve; veprim t& moderuar kundér_disa BGN enterike dhe t dobet kundér enterokokive, anaerobeve, MRSA dhe Pseudomonas, ndérsa efektet ¢ padeshiruara jané té ngjashme me beta ~laktamét tere. Cefalosporinete gjeneratiésst paré anéalternativé € mire pér penicilinét antistafilokoksikt, por pir dallim nuk ¢ kalojni barrierén hematoencefalike, git 4@ i ben t# padobishem pér trajtimin ¢ infeksioneve tSNQ. NU pergiithési, pérdoren pér infeksionete ekurés dhe strukturave t& saj, ptr trajtimin e endokarditit stafilokoksik tt shkaktuarnga MSSA dhe per profilaksi parakirurgjike. Per indikaconin e fund duet ditar se doza e paré jepet me incizionin e part, se mjafton vetém njé dozt e vetme dhe se shumé rrallé duhet dhéné me gjate, por kurré mé gjaté se 24 ort. Dhénia € zgjatur ¢ antibioprofilaksist né kéto raste péscilet ‘me ndérlikime dhe hospitalizim te zgjatur, si pasojé e rezistencts s# provokuar nga dhénia joadekuate e antibioprofilaksist. Cefalosporinet e gjeneratés sé dyté Agjentéte késajgjenerate jané: + Cefuroksim, Cefoksitin, Cefotetan, Cefprozil, Lorakarbef, Cefmetazol, Cefonicid, Cefamandol, Cefaklor. Krahasuar me cefalosporinete gieneratts sé paré, anttartt e gjeneratts st dyté kané veprim mé t8 miré kundér organizmave Gram - negativé dhe dicka mé té dobét kundér atyre Gram - pozitive, edhe pse ende pérdoren dhe pér ket qbllim. Jan mé stabile kundér beta ~ laktamazave Gram - negative dhe jané ne vecanti aktive kundér Haemophilus influenzae dhe Neiseria gonorrheae, Mekanizmi i veprimit t8 tyre eshte i jt me mekanizmin e veprimit te tégith’ beta - laktaméve. Kani spektér t® miré veprimi ‘kundér disa BGN enterike, Haemophilus, e Nesseris, te moderuar kundér streptokokéve, stafilokoktve, € anaerobeve (por vettim cefotetani, cefoksitini, dhe cefmetazoli); ndérsa veprimi kundér enterokokive, MRSA dhe Pseudomonas éshte i dobet. Efektet anésore jané té ngjashme me ato t# beta - laklaméve né pérgjithtsi. Cefalosporinet me zinshirin ansor N ~ methylthiotetrazol (MTT) ~ cefamandol, cefmetazoli he cefotetani mund ta inkibojné prodhimin vitaminés K dhe né kéte ményré e prolongojné gjakderdhjen. MTT cefalosporinat gjthashtu mund te shkaktojné reaksion “disulfiram ~ like” ku jepen sé bashku me etanol. Lidhurme keté duhet pasur kujdes, pposagérisht kur mé Kéto cefalosporine trajtohen infeksionet ambulantore. Cefoksitini, cefotetani dhe cefmetazoli_jané cefamicine. Keto grupohen me cefalosporinat € _jeneratts st dyte pir shkak t& veprimit tt ngjashém, sme njé pérjashtim té réndésishém ~ anaerobet, edhe pse me Kohn po shtohet rezistenca ndaj tyre nga grupi i Bacteroides fragilis. Cefamicinet veprojnt Kunder shumé organizmave anaerobe tétraktittrelés; pér keté cefoksitini dhe cefotetani pérdoren shpesh si profilaksi Kirurgiike né intervenimet kirurgjike abdominale. Lorakarbefiéshténé fakt karbacefem, por ky fakt nukéshtdiréndésishém per umbajturn mend, sepse vvogorité tera te tj jant ato te cefalosporineve t# késa} sjenerate, Cefaklor,cefprozili dhe lorkarbeftjané ni dispozicion vettm né formén oral, cefuroksimi shté ni dispozicion né te dy format, orale dhe IV, kurse fanétarét tjerd te késaj gjenerate t& cefalosporineve administrohen vetem me rugt IV. Cefalosporinet e gleneratés st dyte, ashtu si edhe ato te gjeneratts sé pare, nuke kalojne bartierén hematoencefalike né ményré t mjaftueshme dhe per ate nuk pérdoren per trstimin einfeksioneve teSNO. Sipérmbledhje,cefalosporinetegjenerattssé dyté pérdoren pér trajtimin e infeksioneve 1 rrugeve 1 en kaprrutts2yanrimuKnosicet 85 sipérme te frymémarrjes, pneumonive jashtéspitalore, gonorrest dhe pér profilaksi kirurgjike (cefotetan, cefoksitin, cefuroksim). Kur pérdoren pér profilaksi kKirurgjike, t@ ordinohen sa mé shkurtér qé éshtt! € mundur, e nése infeksioni zhvillohet, t¢ pérdoren agjenté alternative si kombinimet e inhibitoréve t betalaktamazés apo ndonjt agjent tjetér Gram - ‘negativ me metronidazole. Cofslosporinet e gjeneratés sé treté Agientit e ktsaj generate jant: + Ceftrikason, Cefotaksim, Ceftazidim, Cefdinir, Cefpodoksim, Cefiksim, Ceftibuten dhe Kombinimi Ceftazidim-avibactam. Cefalosporinet e gjeneratés sf treté kan8 nj veprim Gram - negativ me t& madh sesa ato tt dy sieneratave té para. Kane, gjthashty, veprim te mire under streptokokéve, por né pérgiithési veprim mé dobét kundér stafilokokéve, krahasuar me gjeneratat pparaprake. Mekanizm i veprimit t tyre éshte i jg ‘me mekanizmin e veprimit t& cefalosporineve fera dhe beta ~ laktaméve né pérgjithési. Shquhen me -veprim t# miré kundér streptokokéve, BGN enterike,e eewdomonas (vetém ceftazidimi);té moderuar kundér ‘SSA (pos ceftazidimi te dobét) dhe veprim té dobét kkundér enterokokéve, Pseudomonas (pos ceftazidimi), anaerobeve ¢ MRSA. Efektet e padéshiruara jané t2 ngjashme me ato t8 beta - laktaméve né pérgjithesi Cefalopsorinet e gjeneratés sé treté jan antibiotiket GE mé 58 shpeshti shkaktojné diarre né lidhje me Clostridium diffe. Cefpodoksimi ka MIT zinxhir anésor q& mun ta inhibojé prodhimin ¢ vitaminés K ‘me pasojat e veta pérrjllése. Ceftrikasoni, cefotaksimi dhe caftazidimi e Kaloiné bartierén hematoencefalike dhe per ete shérbejné pir trajtimin e infeksioneve te SNO, varésisht nga shkaktari etiologiik (ph. ceftazidimi nuk eshte zgjedhie e mist pér trajtimin e meningjiit jashuespitalor,t# shkaktuar kryesisht nga Streplocoocus ‘newnoniae). " Cefalopsorinet e gjeneratés sé treté kané namin famékeq si shkaktaré t# rezistencts né ‘mesin e BGN. Edhe pse mund té pécdoren nétrajtimin ¢ infeksioneve nozokomiale, shfrytézimi i tepruar 4 tyre do te rezuliojé né organizma multirezistenté véshtiré 18 trajtueshm. Ceftriaksoni eliminohet permes dy rrugéve, renale dhe biliare, pér keté nuk nevojitet pérshtatje e dozimin né restete insuficiencés renale, nétécilatraste, gjithashtu né ményré efektive, € trajton ITU. Por ceftriaksoni ka dy probleme qt e byjné pérdorimin e tij te neonatét problematik; bashk&vepron me barnatfjera q8 pérmbajnt kalcium, duke formuar krstale q@ mund te precipitoiné né mushkéri dhe veshka, me pasoja fatale, ashtu si edhe mund t# shpie né shkaktimin e Ilumit biliar me hiperbiliubinemi pasuese. Per keté arsye, nt vend 1 bj, perdorimi i cefotaksimit éshté mé i sigurt ne eonatorét Si pérmbledhje, cefalopsorinat € gjeneratés st ‘rete jand agjente 2 mie per tratimin einfeksioneve ‘te mugéve t8 poshime te frymémarrjes, pielonefritit, infelsioneve nozokomiale (ceftazidimi), Lyme borreliosis (eftriaksoni), meningitt, gonorrest (nj dozé e vetme ceftriakson 250 mg IM), infeksioneve tw lekurés dhe indeve nénlekurore, dhe neutropenist 86 SEMUNDJET INFEKTIVE febrile (ceftazidimi), Ceftriaksoni tht agjent qé administrohet njé here né dite pir gati t gjitha infeksionet, pos per meningjitet (nf Kombinim me vankomicin dhe ampicilin - nése indikohet). Cefalosporinet o gjeneratés si hatért Vettm njéagjentéshit nt pérdorimngakjo gjeneratt: © Cefepim. Cefepim tshtt cefalosporina me spektrin mt gjert ndér tt gjitha cefalosporinet, me veprim kundér te dy Iojeve t& organizmave, Gram ~ negative, pérfshiré Ketu edhe Pseudomonas, dhe kundér atyre Gram ~ pozitive. Njé ményré pér ta mbajtur né mend veprimin e tij eshte ekuacioni: cefazolin (1) + ceftazidim (3) = cefepim (4). Mekanizmi i veprimit Ghié i njejte me att t8 te githé beta - laktaméve; inhibojne lidhjet e kryqézuara té peptidoglikanit né murin gelizor, duke shpirt né autolizé dhe vdekje té gelizés. Cefepimi shquhet me veprim té miré kundér MSSA, streptokokeve, Pseudomonas, BGN enterike; t8 moderuar kundér Acinetobacter dhe té dobet kundér enterokokéve, anaerobeve dhe MRSA. Efektet e padéshiruara tt cefepimit jané t® ngjashme me ato t beta - laktamive. Cefepimi eshte agjent i spektrit 1 gjert. Per kete Ushté zgjedhje e mir empirike per shume infeksione nozokomiale, por i tepruar pér shumictin e infeksioneve jashtéspitalore. Cefepimi duhet te zevendésohet me agjenté t# spektrit mé 8 ngushté, kur pérdoret si terapi empirike, menjzheré asi gé Ui kemi rezultatet mikrobiologjike. Sipérmbledhje, cefepimi éshtéimiré pér trajtimin € neutropenist febrile, pneumonisé nozokomiale, meningjitit postneurokirurgjikal dhe infeksioneve té ‘jeranozokomiale. Ky agjent éshté partsishtidedikuar vetém pér infeksionet nozokomiale. Cofalosporinet e gjenerotés sé pest® Agjent&t e késaj gjenerate tshté: + Ceftalorin, Ceftobiprol. Ajo qt i bné unik keta cefalosporiné é&hte veprimi kundér MRSA, duke u lidhur pér proteinén 2a penicilin - lidhése t® ti. Kané njé veprim modest kundér Enterococcus fuecalis (por jo edhe kundér Enterococcus faecium). Pér veprimin kundér organizmave Gram - negativ ceftalorin tshté i ngjashem me ceftriaksonin kurse ceftobiprol me cefepim. Mekanizmi i veprimit éshté i njéjt mé até te beta - laktaméve, me rjé dallim shtesé, pér shkak 42 aftésisé sé tyre pér Yu lidhur me proteinén 2a penicilin ~ lidhése te MRSA, qé i béné aktiv kundér MRSA. Shquhen me veprim té miré kundér MSSA, MRSA, streptokokéve, BGN enterike; t& moderuar kundér Acinetobacter e Enterococcus faecalis, dhe té dobst kundér Pseudomonas auriginosa, Enterococcus faecium dhe anaerobeve. Efektet e padéshiruara jané té ngjashme me ato te beta - laktamive te tjert. Mege jané agjent& te rinjé, ende nuk jané pércaktuar kriteret Klinike t® pérdorimit t8 tyre. Fillimisht jané duke u pérdorur pér infeksionet e komplikuara t& lekurés dhe indeve nénlekurore dhe pneumonist stafilokoksike jashtéspitalore. KARBAPENEMET Agientét e ketij grupijané: ‘+ Imipenenycilastin, Meropenem (si dhe kombinimi Meropenem-Vaborbactam), Extapenem, Doripenem, Biapenem, Faropenem, Panipenem, Ritipenem, Sulopenem. Karbapenemét jané agjentét antibakterialé me spektrin mé té gjeré, né vecanti imipenemi, dotipenemi dhe meropenemi. Posedojnt unaztin beta ~laktame dhe kan8 mekanizém veprimi t# nj me bata - laktamet, por n¥ aspektin strukturor dallojné nga penicilinet dhe cefalosporinet. Spektri i tyre i veprimit i ben né tg ajgjtén kohé terheqes dhe refuzues per terapi empirike, Prej tyre, ertapenemi ka mangési t konsiderueshma né spektrin e veprimit, krahasuar me agientét ter, dhe keto mangési duhet ditur. Shquhen me veprim tg miré kundér MSSA, streptokoktve, anaerobeve, EGN enterike, Pseudomonas (jo ertapenemi), Acinetobacter (jo extapenemi), BGN ESBL ~ prodhuese; té moderuar Kundér enterokokéve (jo ertapenemi) dhe veprim te dobt kundér MRSA dhe streptokoktve penicilin rezistente. Efektet padéshiruara jané t# ngjashme me ato te beta - laktaméve, por me gjasé mé t# madhe pér ‘te shkaktuar konvulzione. Té shmanget pérdorimi j imipenemit nt pacientét me meningjt sepse mund ta kkalojé bartierén hematoencefalike mi Iehté. Ne pergiithesi, karbapenem@t jan zgjedhhje e miré pér shud infeksione nozokoriale (pos ertapenemit), né vegantiataqé paraprakishtjanétrajtuarmeshum@klass 48 tera tantibiotikeve. Qe tt giithe karbapenemétjané ‘semiré pér trajtimin e infeksioneve té perziera aerobe/ anaerobe, infeksioneve té shkaktuara nga organizmat ESBL ~ prodhues dhe infeksioneve abdominale; ndérsa imipenemi, doripenemi dhe meropenemi edhe pér pneumoniné nozokomiale, neutropeniné febrile dhe infeksioneve tjera nozokomiale. MONOBAKTAMET Agientii vetem i monobaktaméve né pérdorim éshié: + Aztreonami. Emértimi monobaktam rrjedh nga fakti se aztreonomi pérmban vetém unazén katranttaréshe 16 beta ~ laktaméve, Duket se éshté i sigurt pér {u administruar né pacientét q8 jané alergjik né beta ~ laktamtt e fjer8, pos atyre me alergii specifike né ceftazidim. Ky reaktivitet i keygézuar mes tyre vjen si rezultat i faktit se gé té dy agjentét né fjalé e kant {8 ngjashtm zinxhirin anésor 8 tyre. Mekanizmi i veprimit i monobaktaméve shit injejté me até té beta = laktamttve tjeré. Shquhen me veprim té mire kundét Pseudomonas dhe shumicés BGN, t moderuar kundét Acinetobacter dhe tt dobét kundér organizmave Gram ~ pozitivét dhe anaerobeve. Efektet anésore jand tt ngjashme me ato t8 beta - laktaméve por me njé incidence mé te ulét té hipersensitivitetit. Aztreonami mund té administrohet edhe pérmes inhalimeve pet parandalimin e egzacerbimeve né pacienttt me fibroa cistike. Kombinimi i aztreonamit me beta ~ laktamét fjeré eshte i pajustifikuar. Né rast tit infeksioneve serioze nozokomiale, regjimit empirik me aztreonam mund f' shtohet njé antibiotik fet jo beta - laktam. Si pérmbledhje, aztreonami éshté i miré pee trajtimin e infeksioneve Gram - negative, duke fe pérfshiré kétu edhe Pseudomonas, né veganti né pacientét me t# dhéna pér alergii nt beta ~ laktamét (me pérjashtim te alergjist né ceftazidim). 2.2. GLIKOPEPTIDET Deri_tash jané né pérdorim tre agjenst te slikopeptideve: * . Vancomicini, Teicoplanini, Daptomicini, Ramoplanini, Telavacini, Dalbavacini, Oritavacini, et} : 1 Tye te fundit i takojne gjenerattés sé dyte te glikopeptideve, né fakt Kéta jané derivate lipoglikopeptide gjysmésintetike dhe shquhen me njé spektér me t& gjeré veprimi dhe veti t# pérmirésuara farmakokinetike. Vankomicini éshté agjent jasht&zakonisht i gmuar sepse shquhet me njé veprim kundér t# giithe organizmave Gram - pozitivé, 18 cilét nuk Kané mésuar té behen rezistent ndaj ti. Shuméca e enterokokéve (ni vesanti E. fecium) e kant mésuar kote - prandaj i quajmé enterokokét vankomicini ~ xrezistente (VRE - vancomycin - resistant enierococci) Vetém pak stafilokoke e kané mésuar vankomicin - rezistencén nga enterokoket, por jan ende aq t& rrallé saqi i konsiderojmé pérgiithésisht 18 ndjeshém né vankomicin. Telavacini éshté njé jent disi i ndryshém. Ky éshté lipoglikopeptid qe éshté modifikuar nga struktura e vankomicinit. NE Jkrahasim mé t# ka disa vegorité avancuara, si veprimi i shtuar kundér MRSA. Mekanizmi i veprimit i glikopeptideve ka 18 beje me lidhjen e tyre né D-ala-D-ala zinshirét € peptidoglikanit né murin gelizor, duke i parandaluar 2gjatjet © métejme té zinchireve tt peptidoglikanit. Telavacin e ka edhe nje mekaniz8m t8 dyt# veprimi me ¢'rast agjenti interferon vetém me membranén gelizore, duke i ndérpreré funksionet e membranés. Glikopeptidet shquhen me veprim témire kundér MSSA, MRSA, streptokokéve, Clostridium difficile, smoderuar kundér enterokokéve dhe té dobet kundér 1 gjitht organizmave Gram - negative. Efektet padeshiruara t# glikopeptideve jant te shumta dhe t& Konsiderueshme. Nj reaksion i ndérmjetésuar me histamine i quajtur “red man syndrome” éht# zakonisht i ndérlidhur me vankomicin t# ordinuar me infuzion. Kur ndodh, pacienti ndjen ngrohtési, skuget dhe mund te jet hipotensiv. Ky reaksion nuk éshtéalergjie verteté dhe mund té parandalohet duke e zvogéluar shpejtésiné e dhénies sé infuzionit. Antihistaminikét mund te ndihmojné gjithashtu. Edhe telavacini mund tt shkaktoje kete reaksion te nei. Edhe pse vankomicini historikisht eshte Konsideruar ilag ototoksik, nuk ka t& dhéna q® e Konfirmojnt keté nt’ ményr€ @ qarté. E njejta gjé vlen edhe pérefektinnefrotoksik. Vankomicini mund tejeté refrotoksik vetém kur ordinohet né doza t# larta, sig {shté rast i dozave ge ordinohen pert trajtuar MRSA infeksionet. Enjjta gi vlen edhe pér telavacinin, pos gé ky agjent mund t shkaktojé crregullime t& shijes dhe uriné shkumbuese. Giithashtu, telavacini &shté i undérindikuar te graté shtatzéna, kaprrunut2yantimixnogiKeT __ 87 NE ményré gé te mos: ndodhin efektet € padéshiruara t# pérmendura, vankomicini né shumictn e rasteve duhet t# monitorohet né aspektin farmakokinetik. Vankomicini oral absorbohet shumé dobet. Ne keté forme plrdoret vetém per trajtimin sémundjes s# shkaktuar nga C. difficile. Kjo edhe per faktin se vankomicini IV nuk arrin pérqendrime t# mjaftueshme intrakolonike pér ta vrartC. difficile. Edhe se vankomicini éshté aktiv kundér staflokokeve, ai nuk i vret MSSA aq shpejt sa ket e bgjné beta - laktamet, Pér kete, né rastet kur pacienti ka infeksion téshlaktuarnga MSSA, duhet té pérdoret nafilini ose cefazolini né vend té vankomicinit. Telavacini eshte je baktericid mé i shpejté sesa vankomicini, por rendesia, Klinike e ktsaj vecoriet# ti ende nuk eshte 7 Siptrmbledhje, vankomicini eshte bar i zgjedhjes, sé paré pér infeksionet e shkaktuara nga MRSA. dhe pér terapi empirike kur dyshohet pér MRSA, ph. né rastet me pneumoni nozokomiale. Mund t& pérdoret gjthashtu edhe tek infeksionet tjera Gram = pozitive, pér pacientét qé kant alergji serioze ndaj beta - laktaméve. Telavacini pérdoret pér infeksionet fe lékurés dhe indeve nénlékurore, kurse né Evropé vvetém pér pneumoniné brendaspitalore. 2.3. FLUOROKINOLONET Agjentét e fluorokinoloneve jant: + Ciprofloksacin, — Norfloks Ofoksacini, Levofloksacin, Miksifloksacin, Gatifloksacini, Garefloksacini, Gemifloksacin, Sitaflokasacini, Delaflokascini, Ozenoksacini, Ozenoksacini, etj. Shumica e fluorokinoloneve jané antibiotike gai idealé. Ata kané spektér té gjeré veprimi kundér organizmave Gram — pozitiv’, Gram - negative ‘dhe atyre atipiké, shfagin biodisponueshméri t& shkélqyeshme orale dhe kané incidencé relativisht t& ulét t& efekteve t# padéshiruara. Duke qené késhtu, kuptohet se edhe jané pérdoruar st teptrmi, duke shlaktuar shfagjen e rezistencés s8 organizmave té caktuar ndaj tyre. Fluorokinolonete inhibojn ADN topoizomerazat, fenzime ge jané (8 pérfshiré ne perdredhjen dhe shpérdredhjen e ADN ~ sé. Veprimi i uorokinoloneve rund t& shpie né shktputje té AND dhe vdekjen e elizés. Ciprofloksacini shquhet me spektér t& miré veprimi kundr BGN enterike (Ecol, Proteus, Klebsiella, efj) dhe Haemophilus influenza, t8 moderuara kundér Pseudomonas dhe organizmave atipikt (Mycoplasma, Clam, Lionel) dhe t# dobet kundér stailokokeve, 5. pneumoniae, anaerobeve dhe enterokokeve. Spektri i veprimit i agjentéve tjeré t8 Ket grupi, saktésisht levofloksacinit, moksifloksacinit dhe gemifloksacinit, dallonnga veprimiciprofloksacinit Ketokané veprimté mir kundér BGN enterike, S, pneumoniae, organizmave atipike dhe Haemophilus influenza; ¢ moderuar kundér Pseudomonas (vet levofloksacini), MSSA dhe te dobat kunder anaerobeve (pos moksifloksacini, qt ka veprim te moderuar ndajtyre) dhe enterokokite, Efektet_e padéshiruara t fluorokinoloneve rund t# shfagen né sisteme t& ndryshme. Né SNQ mund {8 shkaktojn® marramendje, konfuzion dhe hhalucinacione, veganerisht né t# moshuarit. NE ti 88 _SEMUNDJET INFEKTIVE rinjt® mund t& shfagt pogjumésia. Ne SKV mund te shfaget prolongimi i QT intervalit, ndérsa aritmia rund te shfaget vettm nf rastet me faktor fjeré t& rrezikut (aritmi ekzistuese, ne rastet kur merren nitherésh barna proaritmike apo doza e tepruat). Njé studim suedez i vitit 2018 ka raportuar se perdorimi i fluorokinoleneve shogérohet me rrezik t# shtuar Per aneurizmé t& aortiés. Vetém delafloksacini uk shogérohet_me efekle anésore nga sistemi Kardiovaskular dhe éhté i sigurt® né pacientet me semundje t# veshkave apo induficienct t mékist. Ne sistemin muskulor e skeletor mund t& shfagen artralgji dhe rupturte tetivés sé Akilit(néraste shumé te rralla dhe né t moshuarit, ata me disfunksion t& veshkave dhe ata n8 kortikosteroide). Sa u pérket efekteve té padéshiruara né lekure, fotosenstiviteti &shtB i shpeshte. Pacientét duhet fi shmangen diellit ose t# pérdorin krem pér mbrojje nga dielli derisa jané duke u trajtuar me fluorokinolone. Gjithashtu, fluorokinolonet jané ¢ kundérindikuar né gratt shtatzéna dhe relativisht tekunderindikuarné fémijet Kur fluorokinolonet pérdoren pér t® trajtuar infeksionin Pseudomonas tt dyshuar ose te dokumentuar, atéhéré duhet dhend dozat me te Jarta, ‘# ashtuquajtura antipseudomonale; 400 mg IV qh ‘se 750 mg PO ql2h pér ciprofloksacin; apo 750mg IV/PO na dite pér levolloksacin, Biodisponueshméria, 48 gjith® fluorokinoloneve éshté 80 ~ 100%, késht ‘gE doza orale éshté e barabarté mé até IV, pos per iprofloksacinin ku doza PO éshté péraférsisht 1.25 hheré e dozés IV. Né biodisponueshmériné e formave orale t€ fluorokinoloneve ndikojné me njé ulje te Konsiderueshme kur administrohen sé bashku me alcium, hekur, antacid, qumésht ose multivitamine. Pér ket, dhénia e fluorokinoloneve duhet béré né diferencé kohore pér se paku dy or me ito produkte. Fluorokinolonet, pos miksofloksacinit, pastrohet peérmes veshkave dhe né rast t& disfunksiont t8 tyre nevojitet reduktim i dozés. Gemifloksacini eliminohet pérmes dy rrugéve, por si edhe miksofloksacini, nuk pérdoret pér trajtimin e ITU - ve. 2.4, AMINOGLIKOZIDET [Nékete klas#antibotikesh bene pjest kta agientt: + Gentamicini, Tobramicini, AmikaciniNetilmicini, Kanamicini, Streptomicini, Spektinomicin, ef. Jang Kjo Klasé e antibiotiktve tit cilet e kané véné nan dyshim bindjen e pérgjthshme pér antibiotiket si bama jotoksike. Shquhen me dritare t& ngushté terapeutike, ndérsa dozimi joadekuat mund té shkaktojétoksicitett# rendesishém né pacientét, para s8 glthash nefro dhe ototokiscitet. Pér shkak t# Kesaj, ‘jo Klasteantibiotikeve nuk éshte pérdorus gjrésisht, duke bére qi ts ken ende veprim tt miré kundér shumicts st patogjenéve problematik si Pseudomonas dhe Acinetobacter, qé kant zhvilluar reaistenct per humicen e klaséve me beninje te antibiotiktve. Jané giithashtu te shkalayer né veprimin sinergjist me bbeta - laktamét dhe glikopeptidet pér te pérmiresuar veprimin vrasés kundér baktereve, Gentamicini dhe Aobramicin jané agjentat me te peedorur t# kesajklasé, ‘amikacini ruhet pér patogjenét rezistent né keta dy te sap alersa sueptomian ka perdorm kafiwar (Enterococcus, tbc, pestis). . "Aminoglikozidet idhen pér ribozomet bakteriale (per nénnjésiné 305) duke shkaktuar lexim te gabuar {8 kodit gjenetik, duke shpéné né formimin jo té sakté ‘teproteinave dhe ndérprerjene sintezts & proteinave, Gentamicin, tobramicini dhe amikacini shquhen ‘me veprim t# miré kundér organizmave Gram ~ negative (E.coli, Klebsiella, Pseudomonas, Acinetobakter, ce shumicés sé patogjentve t& tjeré); t€ moderuar (nt Kombinim me njé beta - laktam® ose glikopeptid) under stafilokokéve stu edhe MRSA), streptokokeve viridans, enterokokéve; dhe t8 dobet under organizmave atipike, anaerobe dhe Gram ~ pozitivé (si monoterapi). Efekti nefrotoksik, né kuptim 48 déshtimit akut oligourik renal, i paraprire nga mrtja e vlerave tt Kreatininés serumike, éshtt efekt i padéshiruar i aminoglikozideve, i ndérlidhur me dozén. Rreziku nga ky efekt i padéshiruar mund t# shmanget, duke e Korrigjuardozénapodukepérdorurintervaletézgjatura {8 dozimit, si dhe duke mos i administruar st bashku sme bamat fjera nefrotoksike (ciklosporin, cisplatin, foskarnet, ef). Efekti ototoksik, kohlear dhe vestibular giithashtu éshte i ndérlidhur me dozen. Pacientét ge do t8 trajtohen me gjaté 2 jave me aminoglikozide, duet ta béjné ekzaminimin audiologjik ne fillim t@ trajtimit dhe mé pas gjaté trajtimit. Zbulimi i hershém i demtimeve né dégjim apo né ekuilibér, i pacienteve F trajtohen me aminoglikozide, Eshté i réndésisé sé madhe, mege keto démtime jané t# pakthyeshme dhe kkan& ndikim t# réndésishtm né kualitetin e jetés. Bllokadat neuromuskulare mund té ndodhin sithashtu te pacientét gé trajtohen me doza té larta te aminoglikozideve. Mu pér shkak t& kétyre efekteve te padéshiruara hetoksike é aminoglikozideve, pérdorimiityrebihet nie heré ni ditt ose dozohet né intervale t# zgjatura Kohore, duke e theksuar né Ket ményrt vrasjen e vvarur nga koncentrimi t# baktereve dhe duke e béré ‘me (8 sigurt pérdorimin e tyre. Dubet pérmendur se dozimi njé hert né dité i aminoglikozideve nuk @hte studiuar sa duhet né grupe te caktuara, si ‘gat shtatzéna, td semurét e réndé mé insuficienct té theksuar t# veshkave apo personat obezt. Aminoglikozidet i takojné kategorise D te bamave, duke e shmangur pérdorimin ¢ tyre né shtatztinési Aminoglikozidet nuk shquhen me shpémdarje te miré né shumé inde, pérfshire edhe mushktrite. NE SNQ depértojnt minimalisht, duke e béré késhtu t€ ‘papérshlatshém pérdorimin ¢ tyre si monoterapi per infeksionet e rénda. Gjthashtu, dozimi i tyre duhet bar duke e pasur parasysh peshin ideale té pacientit jo até aktuale. Ne ket ményré i shhmangemi rezikut {# mbidozimit né pacientét obez8. Né pérgjithési, kur pérdoren né kombinim me rj beta -laktam, aminoglikozidet an t& mie né trajtimin e infeksioneve serioze t dokumentuara ose tédyshuara pr patogien Gram ~ negative, duke e pérfshiré kttu neutropeniné febrile, sepsén, ekzacerbimin ¢ fibrozts cistike dhe pneumoniné né lidhje me pérdorimin € ventilatorit. Aminoglikozidet, e né vecanti gentamicin, fe agent beta = laktam, fa infeksionove serioze Gram ~ re uke © pértshitt endokarditin, osteomielitin, jabstn, Ne kombinim me antitubeskulotiket jer, pérdoren per trajtimin einfeksioneve me Mycobaci tu tubereulosis ose mikobakteret era rezistente ni ‘medikamente (treptomicini dhe amikacin). 2.5. TETRACIKLINET DHE GLICILCIKLINET Asien kj Kas ont . iciklin, Minociklin, Tigecikdin @licilcildin), Eravacikdin, Omadaciklin, Sot pérdorimi i tyre éshié i kufizuay, si alternative e infeksioneve respiratore dhe si barna tt ‘2gjedhur pir njé varg infeksionesh te pazakonshine, Doksicikini eshu# agienti mei preferuar prejtyre,edhe Tetraciklinet dhe glicilciklinet veprojné duke u lidhur pér ribozomet bakteriale nit nénnjésiné 30S, duke e parandaluar ankorimin ¢ transfer ARN = s t ngarkuar me aminoacidet e reja pér plotésimin e _2gjatimit te zinxhirit proteinik. Telraciklinet Kane veprim tt miré kundér Patogjenéve atipike, rikecieve, spizoketave (psh, B. burgdofer, H. pylor), malaties (Plasmodium spp); 8 ‘moderuar kundir stafilokoktve (pérfshiré ketu edhe ‘MRSA),e S. pneumoniae dhe t# dobét kundér shumicts BGN, anaerobeve dhe enterokokéve; ndérsa gliciciklinet (tigeciktini) ka veprim 1# miré kundis patogienéve aGpik, enterokokive (pezfshiré kétu edhe VRE), stafilokoktve (pérshiré edhe MRSA) e S.peumoniag; moderuar kundér shumicts st BGN e anaerobeve dhe t& dobét kundér Pseudomonas, Proteus e Providencia Efektet_e padéshiruara gastrointestinale tt tetraciklineve manifestohen siirtim i ezofagut (duhet t# merret me shumé uj), ndérsa tigeciklini edhe pse jepet permes rrugés IV mund te shkaktojé nauze serioze, te vjella dhe diarre. Fotosensitviteti eshte njé fjettr efekti padeshiruari keétyre antibioikeve, ndérsa sinociklini mund té shkaktojé edhe marramendje. Te sith tetraciciklinet mund t# shkaktojné dikolorim té dhembéve né zhwvillim dhe jané t# kundérindikuar né sFatl shtatzéna dhe femijét me térinj se 8 vjes. Doksiciklini dhe minociklini shquhen me biodisponueshméri gati 100%, ndérsa_tigeciklini jepet veigm me rrugé IV. Biodisponueshméria © tetraciklineve ulet né masé t# ndjeshme nése administrohen sé bashku me calcium, hekur, antacid ose multivitamine. DoksiciKlini nuk ka nevojt t pérshtatet né dozim né rastet me disfunksion t& veshkave ose mélcist. Tigeciklini nuk duhet pérdoret pér ITU, ashtu ecihe per infeksionet primare te gjakut, megé ehpemdahet shumé né inde tetera EMA (European Medicine Agency) ésht# para aprovimit (2018) té erevaciklinit (Xermoa, Tetraphase Pharmaceuticals) ptr trajtimine adultevemeinfeksione intra-abdominale 1€ ndérlikuara. Eravaciklini Ushte Auorociklin iri plotisishtsintetik, qt inkibon sintezen © Proteineve duke w lidhur né nennjésiné 30S Hibosomale, duke eparandaluar késhtu inkorpotimin e rezidueve amino acide ne agjajet e zingjréve peptid. Efektet antsore mé te shpeshta jant nauzea, 18 yjllat dhe flebit né vendin e dhenjes sé infusionit. FDA ka aprovuar (2018) omadacikiinin, nj tetraciklin te modemizuar ptr tt tefkaluar rezistenctin ni tetracikline, te clin e rekomandon pér infeksionet akute té lekurés dhe strukturave té lekurts dhe ‘Preumonin# bakteriale te fituar né Komunitet (CAP). Ne pergiithési, Ko Klas e antibiotikeve kchte € mire pér trajtimin ¢ infeksioneve tt rrugeve tt Srymemarrjes; ekeacerbimet akute tf bronkitit kronik, sinusitit dhe preumonist jashttspitalore, Jané barna 48 zgjedhjes s® part pér stmundjet e shkaktuara nga tiveniet dhe alternativé per infeksionet e Iskurés dhe indeve té buta, sifilisin, sémundjen inflamatore t pelvikut (st bashku me cefoksitin). Pérdoren edhe pir Profilaksi antimalarike, Tigeciklini mund te ketérolné ‘tajtimin e infeksioneve polimikrobiale téndéslikuara, siatointraabdominale ose infeksioneve té ndérlikuara {8 lekures dhe indeve t# buta nénlékurore. 2.6. MAKROLIDET DHE KETOLIDET Agjentét me t2 njohur té késaj lase antibjotikesh, jane: + Exitromicini, Roksitromicini, Klaritromi Azitromicini, Rosaramicini, — Cetromicini, Telitromicini (ketolid). Makrolidet jané antibiotiket me t& pérdorur pér trajtimin ambulantort8 pacientéve pir shkak té spektrit tyre te gjeré te veprimit kunder patogjenéve respirator. [Edhe pse spektri i veprimit t tyre éshté i gjrt, veprimi sak ste ithellt meqérezistenca kundér tyre po shtchet (n€ vevanti te Streptococcus pneumoniae). Per ts lutuar rexistencén jané zbuluar derivateteketolideve(pérfshire kketu edhe telitromicinin). Minto, telitromicini shquhet, ‘me hepatoksicitet,ndérsa pérdorimi i eritromicinitéehté i kufizuar shkaku j efekteve te shumta té padéshiruara adhe nevojés per dhénie te shpeshte gate ites. Makrolidet dhe ketolidetlidhen per nénnjesiné 50S terobozomeve bakteriale, duke parandaluarribozomet ‘ga zhagitja pergaté, dhe te shtuart e aminoacait tri, ne zinshirin proteinik ne agate e sipér. Shquhen me spekiéir t® mire veprimi kundér patogienéve atipikt, Heemophilus inftuenae, Morarella ‘catarrhalis, Helicobacter pylori, Mycobacterium avium; te modéruar kundér §. pneumonia © S. pyogenes) dhe 18 dobét kundér stafilokoktve, BGN enterike, anaerobeve dhe enterokokive, ‘Makrolidet manifestojné ofekte t& padéshiruara gastrointestinale (nause, té vjella, iar); ndérsa eritromicini citésohct si shkelési mé i keg, sa q& e ka birt gé te shfrytezohet si agjent prokinetiké pacientét rmé levizshmeri @ démtuar t& traktittretés, Makrolidet ndérlidhen edhe me efektet © padéshiruara hepatike, _ndersa elitromicinkashkaktuar madjeedhe insuficienct vdekjeprurése hepatike. Makrolidet veprojné edhe ni sistemin kardiak duke shkaktuar zgatje tt QT intervalit (eritromicini mu shpesh se makzolidt ter), pur fart 90 __ SEMUNDJET WFEKTIVE duhet pérdorur me kujdes né pacientet me gjendje tt ahershme kardiake, ata nf trajtim me antiaritmik apo ‘me bama ndérvepruese me makrolidet. FDAnnjé komunikim pérsigurint e bamaveme 22/02/2018, ka téshequr verejijen ptr efektet afatgjata negative W Klaritromicinit né pacientét me stmundje kkoronare q# mund t# shfaqen edhe vite me voné, nt ‘kuptim t# rrezikut tg shtuar per probleme kardiake apo edhe vdekje. Mekanizmi i ket efekti negativ nuk dihet ende. Duhet ditur se Kéta agjent# (me pésjashtim te azitromicini) jant frenues te fugishém t& enzimit itokromik P450 medikament ~ metabolizues. Pér ket

    You might also like