Professional Documents
Culture Documents
Complete Notes of +2 Class
Complete Notes of +2 Class
pwT-2
auqr: ieh pRogRwm ivc stirMg stor krn leI vrqy jWdy hn[[iek stirMg nMU idKwaux leI c pROgRwm iek fwiemYnSnl AYry dI vrqoN
krdy hn jo ik AKIr krYktr nUM KwlI icnH krYktr iv`c bdl idMdw hY[
1.char name [8] = {„S‟,‟W‟,‟A‟,‟N‟,‟\0‟};
2.char car [10] = {“ Maruti”};
pRsn.2 stirMg kI huMdw hY?
aqru. stirMg icnHW dw ie`k swr huMdw hY[ dOhry kotySn icMnH dy nwl pirBwiSq kIqy gey icMnHW dw sYt jW koeI vI swr ie`k sQweI jW
inrMqr icMnH huMdw hY[ stirMg tYkst-fwtw nUM kwbU krn leI vriqAw jWdIAW hn ijs iv`c A`Kr numYirk ivrwm icMnH Aqy hor icMnH
Swml huMdy hn[ hyT id`qI geI imswl iv`c„Computer‟ A`Kr,8 icMnHW dI stirMg hY Aqy rYm iv`c stor huMdw hY[ ijQy kYr krYkt dy
AYryz nUM drSwauNdI hY[
C O M P U T E R
ch ch ch
ch [0] ch [1] ch [2] ch [3] [4] [5] ch [6] [7]
pRSn KwlI icMn dw kI mh`qv hY?
auqr: KwlI icMn dI vrqo sI pROgrwm ivc stirMg nUM mYmrI bweIt ivc stor krn leI kIqI jWdI hY[stirMg dy AKIr ivc „\0‟
koNstYNt ikiKAW jwdW hY ijs krky stirMg aunI hI bweIt iv`c stor krdw hY[
pRsn.5 kYr AYry dI kI sImw huMdI hY?
auqru. kYr AYry dI GoSxw vyly AsIN stirMg dw ijhVw sweIz inSicq krdy hW, auh aus kYr AYry dI sImw huMdI hY[ imswl-
char name[10];
ies imswl iv`c stirMg dw sweIz 10 hY jo ik iesdI sImw hY[ ies dw ieh mqlb hY ik kYr AYry char name[10] iv`c v`D qoN v`D
9 icMnH stor ho skdy hn ikauNik iesdw AwKrI icMnH hmySw KwlI icMnH huMdw hY, jo ik stirMg dy Kqm hox nUM drswauNdw hY[ imswl-
pRsn.1 kI stirMg pVHn leI AsIN scanf() dI vrqoN kr skdy hW? jykr nhIN qW kwrn d`so[ jdoN scanf() nwl ie`k stirMg nUM
piVAw jWdw hY qW & icMnH dI vrqoN glq ikauN huMdI hY?
auqr. hW, stirMg pVHn leI AsIN scanf() dI vrqoN kr skdy hW[ jdoN scanf() nwl ie`k stirMg piVAw jWdw hY qW & icMnH dI
vrqoN glq ies krky hY ikauNik scanf()bhu SbdI stirMg pRwpq krn dy kwibl nhIN hY[ied stytmYNt iv`v KwlI sQwn imln qy
iesnUM Kqm kr idMdI hY[ mMn lE ik AsIN stirMg “New York‟ tweIp kIqw hY qW kyvl stirMg “New‟ hI pVI jwvygI ikauN jo
Sbd “New‟ dy bwAd KwlI sQwn hY ies leI ieh stirMg nUM Kqm kr dyvygI[
pRsn.2 str iv`c kI BirAw huMdw hY, jykr inmniliKq iv`coN ie`k mu`l nUM v`Kry qOr qy scanf() dy ie`k hI s`dy nwl piVAw jwvy
qW? Char str [10];
1|15
Notes Class:10+2 Computer Science
auqru. “A” ie`k stirMg hY Aqy „A‟ie`k krYktr kWstyNt hY[
putchar( ) puts
1. ies ivc iek smyN qy iek icMn nUM hI Awautpu`t 1.ies ivc iek hI stiMrg nMU pRdriSq kIqw jWdw hY
ivc ilAw jWdw hY[
2. ies ivc kyvl tYkst fwtw Swml huMdy hn 2.ies ivc inaUmYirk icMn Aqy tYkst fwtw Swml huMdy hn
pRsn.5 stirMg fwtw dy ienput/Awautput dI AdwiegI iv`c vrqy jwx vwly v`K-2 PMkSnW dI sUcI idE?
auqr. stirMg fwtw dy ienput dI AdwiegI dy iv`c vrqy jwx vwly PMkSn hyT ilKy Anuswr hn-
pwT-3
auqr. AwrgumYNt- ijhVy vyrIeybl PMkSn hvwilAW iv`c vrqy jWdy hn, nMU AwrgumYNts ikhw jWdw hY[ iehnW vyrIeybls nUM PMkSn kwl jW
kwilMg PMkSn dI pYryniQiss iv`c iliKAw jWdw hY ijs krky iesnUM Asl pYrwmItrs vI ikhw jw skdw jWdw hY[ ieh myn PMkSn jW
kwilMg PMkSn iv`c pRvwn kIqy jWdy hn[
2|15
Notes Class:10+2 Computer Science
pYrwmItr- ijhVy vyrIeybls PMkSn pirBwSw iv`c vrqy jWdy hn, nUM pYrwmItrs ikhw jWdw hY[ iehnW vyrIeubls nUM PMkSn pirBwS dI
pYryniQiss iv`c iliKAw jWdw hY[ ieh kwilMg PMkSn qoN mu`l pRwpq krdy hn ijs krky iehnW nUM Porml pYrwmItrs vI ikhw jWdw hY[
auqr. PMkSn ifklyrySn nUM PMkSn pRototweIp vI ikhw jWdw hY[PMkSn ifklyry Sn loV ies krky huMdI hY ikauNik, ieh PMkSn dI irtrn
tweIp Aqy PMkSn dI pYryniQiss iv`c vrqy jwx vwly vyrIeybls dI fwtw tweIps dsdw hY[ PMkSn ifklyrySn dw AslI mksd Asl
AwrgumYNt dy fwtw tweIp nUM kRmvwr Porml pYrwmItrs dy fwtw tweIp nwl imlwaux iv`c hox vwlIAW glqIAW nUM rokxw huMdw hY[ sI BwSw
ijs nUM fwtw tweIp imsmYc ikhw jWdw hY[
PMkSn ifklyrySn dw isntYks hyT ilKy Anuswr hY-
auqr. PMkSn ifklyrySn- PMkSn ifklyrySn nUM PMkSn pRototweIp vI ikhw jWdw hY[PMkSn ifklyrySn loV ies krky huMdI hY ikauNik, ieh
PMkSn dI irtrn tweIp Aqy PMkSn dI pYryniQiss iv`c vrqy jwx vwly vyrIeybls dI fwtw tweIps dsdw hY iesdw isntYks hY[ -
auqr. irtrn stytmYNt ie`k qrIkw hY ijs rwhIN kwilMg PMkSn nUM mu`l vwips ByijAw jWdw hY[ ieh ie`k ivklpI stytmYNt vI hY[ jykr
irtrn stytmYNt nUM pRogrwm iv`c nhIN iliKAw jWdw hY qW ies dw mqlb hY ik PMkSn nUM koeI mu`l vwips nhIN ByijAw igAw[irtrn
stytmYNt kyvl i`e`k hI kImq PMkSn nuM vwips Byj skdI hY[iesdw isntYks hY-
return exp;
ijQy exp koeI kwnstYNt, vyrIeybl jW AYkspRYSn ho skdw hY irtrn qoN bwAd pYryniQiss AwpSnl hY[
pR.1 PMkSn average_marks jo dohrI Su`Dqw vwly PloitMg AMk marks1, marks2 nuM input krdy hn Aqy ie`k dOhrI SuDqw vwlw
PloitMg AMk vwps krdy hn?
3|15
Notes Class:10+2 Computer Science
auqr. void instructions (void)
pR.3 inmniliKq ivcoN hryk leI ie`k ifklyrySn ilKo?
pUrx AMk Count ijhVw iek rijstr iv`c sMBwlI jwxI cwhIdI hY, count nUM 0 qoN AwrMB krdI hY?
pwT-4
pRSn 1.ivMfoz mUvI mykr kI hY?
auqr: ivMfoz mUvI iek Aijhw swPtvyAr hY ijs dI vrqoN kYmry duAwrw AwifE Aqy vIfIE jW qsvIrw nUM iek mUvI PweIl ivc Br ky kMipaUtr iv`c
r`K skdy hW[ies nwl AsIN mUvI nMU jW AwfIE-vIfIE PweIl nUM AYift krky ijvyN-aus aupr tweItl ilKxw,vIifE-tRwijSn lgw ky syv kr skdy ho[
auqr: 1. ivMfoz mUvI dI vrqoN kYmry duAwrw AwifE Aqy vIfIE jW qsvIrw nUM iek mUvI PweIl ivc Br ky kMipaUtr iv`c r`K skdy hW[
3. ivMfoz mUvI dI vrqoN nwl Coty-2 mUvI kilps nUM joV ky mUvI bxw skdy hW[
4.ies iv`c AsI mUvI nUM AUift kr skdy hw Aqy AwpxI mrjI muqwibk gwxy Br skdy[
5. ies ivc AsI AwpxI mrjI muqwieb ie&Ykt ijs ivc tweItl ilKxw,vIifE trwijSn Awid nMU lgw ky mUvI syv kr skdy hW]
pRSn2. ivMfoz mUvI mykr dy mUvI twsk dy ivc ikhVy - ikhVy AwpSn hn[
pRSn2. ieMport vIifE PweI AwpSn vIifE PweIl qoN kryt kilp dw kI aupXog hY[
auqr: vIifE PweIl qoN kryt kilp qy kilk krn nwl kwntYNt pYn ivc vIifE dy Coty-2 kilp bx jwxgy, ijhnw nUM AswnI nwl AYift kIqw jw
skdw hY]
auqr: kilp Aqy vIifE iv`c mu`K AMqr ieh hY ik kilp Coty Akwr dw huMdw hY jdik vIifE dw Akwr v`fw huMdw hY[ kilps nMU imlw vIifE iqAwr
kIqI jwdI hY[
pRSn2. imswl dy ky smJwE ik qusI “ Take Picture of Monitor” dw kI iesqymwl ikvyN kroNgy hY?
auqr:1. sB qo pihlW kwntYNt pYn ivcoN ipkcr lYx vwly vIfE kilp qy kil`k kro[
2.Monitor a`upr bxy Playback inSwn nUM seekbaar rwhIN Prym q`k Agy v`l lY ky jwE[ ijs QW qo quhwnMU ipkcr
4|15
Notes Class:10+2 Computer Science
3. ies qo bwAd Moniter dy hyTW bxy Tool Menu iv`co “Take Picture” qy kil`k kro[ ies dy nwl quhwfy swmxy pYn iv`c ie`k
nvIN ipkcr ijhVI ik qusI cwhuMdy sI, Aw jwvygI[
pwT-5
pRSn 1. storI borf Aqy twiem lweIn iv~c AMqr hY[
auqr 1 ivMfoj mUvI mykr ivc twiem lweIn Aqy storI borf dono hI mUvI jw kil~ps nUM AYift krn leI vrqy jwdy hn[jdo vI AsI Awpny koeI kIl~ps nUM AYift krnw
hovy qW AsI aus kil~p nUM storI borf jw twiem lweIn ivc r~Kdy hW Aqy ies nwl AsI AYfIitMg kr skdy hW[AYfIitMg krdi hoey AsI ieh pwvwgy ik storI borf nwlo
twiem lweIn ivc kMm krnw kwPI sOKw hY,ikauik storI bord ivc kyvl iek hI trYk huMdw hY,pr twiem lweIn ivc Awifa,vIfIa Aqy trWijSnj iePYkt swry ie~kTy
kIqy huMdy hn,pr twiem lweIn ivc ies qrw nhI huMdw[ies ivc pMj vK~ry-vK~ry tYg bxy huMdy hn ijvy ik vIfIa trYk,Awifa trYk,Awifa imaUijk trYk Aqy twietl
auvrlYk trYk huMdy hn[iehnw nwl kMm krnw bhuq sOKw hY[
pRSn 2. vrkspys (workspace) kI huMdI hY Aqy iesdy ikhVy-ikhVy rUp huMdy hn[
auqr 2 vrkspys kMm krn vwlI QW nUM kihMdy hn[iksy vI swPtvyAr ivc ijs jgw qy kMm kIqw jwdw hY aus nUM aus swPtvyAr dI vrkspys kihMdy hn[ieh vrkspys
hryk swPtvyAr ivc aus dIAw jrUrqw Anuswr Al~g- Al~g huMdI hY[
ivMfoj mUvI mykr ivc ijs jgw qy iPlmw,kil~ps,Aeifa Awid nwl kMm kIqw jwdw hY aus nUM ies dI vrkspys kihMdy hn[vrkspys dIAW iksmW:1 tweIm lweIn ivaU
2. storI borf ivaU
pRSn 2. Al`g-2 kilp nUM iek mUvI ivc ilAwaux dy ikhVy-2 pVwA hn?
2.ies qo bwAd frYg AYNf frop dI shwieqw nwl swirAw nUM tweIm lweIn ivaU ivc r`Ko[
auqr: monItr aupr l`gy spilt btn rwhIN AsI AwpxI mUvI nUM tukiVAW ivc vMf skdy hW[ vMfx dw qrIkw:
2. mUvI nUM plyAw kro Aqy ijQoN mUvI nUM vMfxw hY auQy bxy monItr qoN spilt btn nUM dbwE jwE[ vMfy kilps kolYksn pyn ivc Aw jwxgy[
pwT:6
nY`tvrikMg sMklp
pRSn: nY`tvrk dI loV ikauN huMdI hY ?
1.kMipaUtr PweIlW dI SyAirMg leI: ies nwl kMipaUtr ivclIAW PweIlW nUM SyAr kr skdy hW[
2 kMipaUtr sImw dI vMf:-nY~tvrk rwhIN AsIN XMqrW nUM SyAr kr skdy hW[
3 v`K-v`K kMipautrW nUM iek dUjy nwl sMcwr krn dy kwibl krdy hn: nY~tvrk rwhIN AsIN v`K-v`K kMipautrW iek dUjy nwl sMcwr kr
skdy hn[
5|15
Notes Class:10+2 Computer Science
4 nY~tvrk rwhIN sMcwr qyj ho jwdW hY[
pRSn: fwtw vMf nUM nY~tvrikMg dw kI mh`qvpUrn pRXog ikauN mMinAw jwdw hY ?
auqr: nY~tvrikMg ivc fwtw vMf nUM sB qoN mh`qvpUrn mMinAw jwdW hY,ikauik ies nwl smW Aqy aUrjw dohW dI bcq huMdI hY[ ies dy
duAwrw PweIlW nUM v`K v`K ivBwgw nwl vMf skdy hw[ies nwl kMm jldI ho jwdW hY lwgq vI G`t AwauNdI hY[
pRSn: kybl tI vI nY~tvrk leI ikhVI iksm dw nY~tvrk lwBdwiek huMdw hY ieh vYn qoN ikvyN v`K hY[
auqr: kybl tI vI nY~tvrk leI mYn iksm dw nY~tvrk lwBdwiek huMdw hY[ieh swry sihr ivc PYilAw hudw hY[
mYn vYn
1. ieh SihrW AMdr PYilAw huMdw hY 1.ieh sMswr AMdr PYilAw huMdw hY
2. in`jI qy ikrwey dw nY`tvrk huMdw hY 2. ikrwey dw jW syvwvW dyx vwly dw Awpxw injI
3. ies nUM lwgU krn dw Krc G`t huMdw hY nY`tvrk huMdw hY
4. ies ivc rUtr qy birj huMdy hn 3.ies nUM lwgU krn dw Krc ijAWdw huMdw hY
4. ies ivc sivc qy mofm huMdy hn
pRSn: gweIiff mIifAw Aqy An gweIiff mIifAw fwtw sMcwr mwiDAwm kI huMdy hn?
auqr: gweIiff mIifAw: ies rwhI sMcwr leI qwrW dI vrqoN kIqI jwdI hY[ijvyN ik tivsitf pyAr,AwptIkl PweIbr Awid[
An gweIiff mIifAw:ies ivc fYty dy sMcwr leIhvweI rsqw vriqAw jwdW hY[ijvy ryifE qrMgw,mweIkRovyv Aqy sYtylweIt isgnl
Awid[
auqr: mofm dI vrqoN fwtw sMcwr leI kIqI jwdI hY[ieh aupkrn AYnwlwg isgnl nUM ifjItl Aqy ifjItl isgnl nUM AYnwlwg ivc
bdldw hY[jdo fwtw ByijAw jwdW hY qW ieh aupkrn ifjItl isgnl nUM AYnwlwg Aqy jdo pRwpq krdw hY qW AYnwlwg isgnl nUM
ifjItl ivc bdl idMdw hY[
auqr: jdoN do jW do qoN v`D kMipaUtrW nUM Awps ivc joiVAw jWdw hY qW ieh nY~tvrk AKvwaudW hY[nY~tvrk kMipaUtr nUM Awps ivc jo V
ky AsIN sUcnw Aqy sROq dI sWJ kr skdy hW[iehnW nUM sMcwr mwiDAm duAwrw Awps ivc joV skdy hW[
6|15
Notes Class:10+2 Computer Science
pRSn kMipaUtr nMU AYnwlwg lweIn nwl joVn vwly aupkrn dw kI nwm hY[ ies dIAW iksmW vI d`so[
auqr: kMipaUtr nMU AYnwlwg lweIn nwl joVn vwly aupkrn nMU mofm kihMdy hn[ieh hyT ilKy do qrW do huMdy hn:-1. bwhrI mofm : ieh
sI.pI.XU dy bwhr v`Kry qOr qy AwaudW hY [
2.AMdrUnI mofm : ieh sI.pI.XU dy AMdr pihlW qoN hI l`gw huMdw hY[
auqr: iehnW dI mdd nwl kMipautr nYtvrk kwiem kIqy jw skdy hn[ ieh hyT ilKy do qrW dy huMdy hn:-
1.gweIiff mIifAw: ies rwhI sMcwr leI qwrW dI vrqoN kIqI jwdI hY[ijvyN ik tivsitf pyAr,AwptIkl PweIbr Awid[
2.An gweIiff mIifAw:ies ivc fYty dy sMcwr leIhvweI rsqw vriqAw jwdW hY[ijvy ryifE qrMgw,mweIkRovyv Aqy sYtylweIt isgnl
Awid[
Auqr:- jdoN do jW do qoN v`D kMipaUtrW nUM Awps ivc ijs FMg nwl juVy huMdy hn aus nUM nY~tvrk topolojI ikhw jwdW hY[iehnW ivcoN stwr,
irMg Aqy bs topolojI Awm hn[
auqr:uuURL dw pUrw nwm XUnIPwrm irsors lokytr hY[ieh vYb sweIt dw AYfrY`s huMdw hY[ URL imswl hY :-
http://www.google.com
WWW dw pUrw nwm vrf vweIf vY~b hY ieh ie`k kMipaUtr sweIt jW ieh vYb sweIt qy Awps ivc juVy hoey dsqwvyzW dI kVI huMdI hY[
Auqr: dunIAW ivc PYly v`K-2 qrWH dy nY~tvrkW nUM Awps ivc joV ky ieMtrnY~t bxdw hY[ies nMU nY~TvrkW dw nY~tvrkW dw nY~tvrk vI
ikhw jWdw hY[ies qoN sUcnw dw Awdwn-pRdwn krvwieAw jw skdw hY[ ies dI vrqoN hyT ilKy kMmW leI kIqI jWdI hY[
auqr:FTP dw pUrw nWm PweIl trWsPr pRotokol hY[ ieh iek AYplIkySn pRotokol hY ijhVw ieMtrnY~t dw tI .sI.pI/AweI.pI pRotokol dI
vrqoN krdw hY ies lwB:
Auqr: nY~tvrk h`b iek ifvweIs hY jo swnUM bhup`KI kMipaUtrW nMU iekihrw nY`tvrk ifvwies dy nwl joVn dI AwigAw idMdw hY[ies dy
hyT ilKy lwB huMdy hn:-
7|15
Notes Class:10+2 Computer Science
1 1.h~b ie~k port qo pwpRq hoey fwtw pYkyt nUM fuplIkyitMg krn dw kMm krdw hY Aqy ies smuh port, qy auplb~D krwaud w
hY[
2 h~b nwl juVy smuh XMqrw dy drimAwn fwtw dI vMf vI ies dI mdd nwl kIqI jwdI hY[
pRSn fwtw bdlI mu~l Sbd dI pirBwSw idau[ies dIAw iekwieAwN kI hn?
auqr fwtw bdlI mu~l nUM AsI datab transfer rate vI kih skdy hW[ies dw Bwv hY ik fwtw dI mwqrw ijhVI iek im~Qy smy
ivc iek puAwieMt qO dUjy puAwieMt nUM jwdI hY[kMiopaUtr nYtvrk ivc bYf ivfQ Aksr fwtw bdlI dr leI vrqI jwdI hY[ies vwsqy
hyT ilKIAw iekwieAw vrqIAw jwdIAw hn[
auqr v~K v~K sMcwr leI vrqy jwx vwly mu~K mwiDAm nUM sMcwr mwiDAm ikhw jwdw hY[ieh sMcwr mwiDAm koeI vI smgrI pdwrQ huMdw
hY ijhVw lihrw zW aUrjw nUM PYlwaudw hY[ieh do qrHw dy huMdy hn-
1 gwieiff mIfIAw
2 An gwieff mIfIAw[
auqr: pRotokol inXmW dw iek sY~t huMdW hY[jo v`K-2 XMqrW nMU Awps iv`c sUcnw dw sMcwr krn dI AwigAw idMdw hY[
pwT 7
lwiebryrI PMkSnz
auqr:iehnW nUM ibilt ieMn PMkSn vI kihMdy hn[ieh iksy Kws lwiebryrI PweIl ivc r`Ky jWdy hn[ ieh iksy Kws kMm krn leI vrqy
jwdy hn[
8|15
Notes Class:10+2 Computer Science
pRSn pRogrwm dI SurUAwq ivc ikhVIAw PweIlW Swiml kIqIAW jWdIAW Aqy ikauN?
aqr: iksy pRogRwm dI surUAq iv`c hYfr PweIlW Swml kIqIAw jwdIAw hn[ijhVy vI lweIbryrI PMkSn AsI vrqdy hW auhnW nwl
sMbMiDq hYfr PweIlW Swml kIqIAw jwdIAw hn[
pRSn XUzr ifPwieMf PMkSn Aqy lwiebryrI PkSn iv`c AMqr d`so[
pRSn sI BwSw iv`c vrqIAw jwx vwlIAW iksy cwr hYfr PweIlW dy nW ilKo[
auqr: sI BwSw ivc stirMg kwpI krn vwsqy strcpy() PMkSn vrqI jWdI hY[ieh PMkSn do AwrgUmYNt lYNdI hY Aqy dUjy AwrgUmYNt nMU
pihly ivc kwpI kr idMdI hY[
strcpy(name,”Phuraman Singh”)
1 iehnW dI mdd nwl guMJldwr pRogrwm nUM sOKw kIqw jW skdw hY[
auqr:
1 printf():ieh iek Awaut put PMkSn hY[ies PMksn dI vrqoN monItr qy koeI vI stirMg idKwau vsqy kIqI jwdI hY[ies
leI hYfr PweIl stdio.h
9|15