UDK 691:691.81:620.

1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TANIM, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI...................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TANIM ....................................................................................................................... 1
0.2.1 - Yanmazlõk ............................................................................................................................ 1
0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 1
0.4 - AMAÇ........................................................................................................................ 1
0.5 - UYGULAMA ALANI ................................................................................................... 1
1 - YANMAZLIK DENEYİ METODU .......................................................................... 1
1.1 - AYGITLAR ................................................................................................................ 1
1.1.1 - Yanmazlõk Deneyi Aygõtõ ................................................................................................... 1
1.1.2 - Etüv...................................................................................................................................... 3
1.1.3 - Desikatör.............................................................................................................................. 3
1.2 - DENEY NUMUNELERİ ............................................................................................. 3
1.2.1 - Deney Numunelerinin Sayõsõ ve Boyutlarõ........................................................................... 3
1.2.2 - Deney Numunelerinin Hazõrlanmasõ................................................................................... 3
1.2.3 - Kondisyonlama .................................................................................................................... 4
1.3 - İŞLEMLER ................................................................................................................ 4
1.3.1 - Deney Öncesi Gerekli Kalibrasyon ve Kontrollar ................................................................ 4
1.3.2 - Deney Numunelerinin Yerleştirilmesi .................................................................................. 4
1.3.3 - Isõtma Süresi........................................................................................................................ 4
1.3.4 - Deney Sõrasõnda Gözlemler ................................................................................................ 4
1.4 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ 4) ................................................ 5
1.4.1 - Ortalama Sürekli Hesaplanmasõ.......................................................................................... 5
1.4.2 - Ortalama Kütle Kaybõnõn Hesaplanmasõ ............................................................................. 6
2 - DENEY RAPORU ................................................................................................. 6
EK - A......................................................................................................................... 7
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

YAPI MALZEMELERİ İÇİN YANMAZLIK DENEY METODU

0 - KONU, TANIM, KAPSAM, AMAÇ, UYGULAMA ALANI

0.1 - KONU
Bu standard, yapõ malzemelerinin yanmazlõk deney metoduna dairdir.

0.2 - TANIM

0.2.1 - Yanmazlõk
Yanmazlõk, bir yapõ malzemesinin yanmanõn gelişimine doğrudan katkõda bulunmama durumudur.

NOT — Yapõlarda veya bina inşaatõnda kullanõlan malzemeler yanmazlõk deneyindeki davranõşlarõna
göre «yanmaz» veya «yanar» şeklinde tanõmlanõr.

0.3 - KAPSAM
Bu standard, yapõ malzemeleri için yanmazlõk deney metodunu kapsar.

0.4 - AMAÇ
Bu standard, bir yapõ malzemesinin binalarõn çeşitli bölümlerinde yanma açõsõndan tehlikesizce
kullanõlõp kullanõlamayacağõnõ belirlemek için yapõlacak değerlendirmede uygulama birliğini sağlamayõ
amaçlar.

0.5 - UYGULAMA ALANI

Bu deney bir yapõ malzemesinin belirlenmiş olan deney koşullarõ altõnda öngörülenden fazla õsõ çõ-
karma veya alevlenme eğilimini ve o malzemenin yanmazlõğõnõ belirlemek için yüzeyi kaplamalõ veya
kaplamasõz yapõ malzemesine uygulanõr; yalnõz kaplama malzemesine uygulanmaz.

NOT — Bu deney, bina inşaatõnda kullanõlan malzemelerin dõşõndaki, örneğin gemi yapõmõnda
kullanõlan malzemelere de uygulanabilir.

1 - YANMAZLIK DENEYİ METODU

1.1 - AYGITLAR

1.1.1 - Yanmazlõk Deneyi Aygõtõ

Şekil -1 de gösterilen aygõt esas olarak aşağõdaki kõsõmlardan meydana gelir :

1.1.1.1 - Isõtõcõ elektrik direnç telleri ve yalõtõm maddesi ile sarõlmõş, ateşe dayanõklõ malzemeden
yapõlmõş tüp (bütün bu takõma «Põrõn» denir);
3 3
Tüp, ateşe dayanõklõ alümine malzemesinden yapõlmõş 2700 kg/m ± 500 kg/m yoğunlukta, 150 mm
± 1 mm yükseklikte, 75 mm ±1 mm iç çapõnda ve 10 mm ± 1 mm cidar kalõnlõğõnda olmalõdõr. Elektrik
direnç sargõlarõnõ koruyan ateşe dayanõklõ çimento harcõ uygulamasõ ile birlikte toplam cidar kalõnlõğõ
15 mm yi aşmamalõdõr.

Ayrõca, tüp, içindeki sõcaklõğõn Madde 1.3.1 paragraf 5 de belirtilen değerlere kadar yükseltilebilmesi-ni
sağlayacak bir veya daha fazla sayõda elektrik direnç teli sargõlarõ ile donatõlmalõdõr.
3 3
Tüp, dökme yoğunluğu 140 kg/m ± 21 kg/m olan magnezyum oksit (MgO) tozundan oluşan bir
yalõtõm ortamõnda, asbestli çimento veya benzeri malzemeden yapõlmõş bir kap içinde ve 10 mm ±
1 mm kalõnlõktaki birer üst ve alt yalõtõm levhasõ plaklarõyla örtülerek iyi yalõtõlmõş durumda olmalõdõr.

1
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

1.1.1.2 - Tüp Tabanõndaki Hava Akõm Düzenleyicisi

Tüpün tabanõna Şekil -1 de gösterilen açõk uçlu konik bir hava akõş regülatörü takõlmalõdõr. Hava akõm
düzenleyicisi ile tüp arasõndaki birleşim yeri her durumda pürüzsüz ve hava geçirimsiz olmalõ ve iyice
tõkanmalõdõr. Düzenleyicinin iç yüzeyi pürüzsüz olmalõ ve üst yarõsõ dõş yüzünden yalõtõlmalõdõr.
Düzenleyicinin altõnda, hava akõmlarõndan korunmuş, yaklaşõk 250 mm lik bir açõklõk bulunmalõdõr.

Düzenleyici 500 mm uzunlukta olmalõdõr. İç çapõ tepede 75 mm olmalõ ve altta 10 mm lik bir iç çapa
kadar üniform olarak azaltõlmalõdõr.

Ayrõca, yaklaşõk 1 mm kalõnlõktaki çelik levhadan yapõlmõş ve iç tarafõ pürüzsüz bir duruma getirilmiş
3 3
olmalõdõr. Üst yarõsõ 25 mm ± 2 mm kalõnlõkta ve 40 kg/m 120 kg/m arasõndaki yoğunlukta uygun lifli
bir malzeme tabakasõ ile dõştan yalõtõl-malõdõr.

1.1.1.3-Tüpün Açõk Tepesindeki Rüzgâr Siperi

Tüpün açõk tepesinde Şekil-l e uygun bir rüzgâr siperi bulunmalõdõr. Bununla tüp arasõndaki birleşim
yeri pürüzsüz ve hava geçirimsiz olmalõ ve dõş yüzü yalõtõlmalõdõr.

Rüzgar siperi, hava akõm düzenleyicisi ile aynõ malzemeden yapõlmalõ (Madde 1.1.1.2, Paragraf : 3) ve
iç çapõ 75 mm, yüksekliği 50 mm olmalõdõr. Bu, dõştan 25 mm ± 2 mm kalõnlõkta lifli bir malzeme ile
yalõtõlmõş bulunmalõdõr.

1.1.1.4 - Deney numunesinin tüp ekseninde alçaltõlõp yükseltilebilmesi için uygun bir yerleştirme düzeni
ile donatõlmõş deney numunesi askõsõ.

Deney numunesi askõsõ, (Şekil-3), askõyõ tüpün ekseninde duyarlõkla indirecek ve aynõ eksende
sarsmadan tekrar süratle yükseltecek uygun bir yerleştirme düzeni ile donatõlmalõdõr. Bunlar, deney
numunesi deneye tabi tutulmak üzere hazõrlandõğõnda, deney numunesinin fõrõnõn kontrollü sõcaklõk
bölgesinin (Madde 1.3.1 Paragraf: 4) ortasõndan ve tüpün cidarlarõndan eşit uzaklõklarda tutulmasõnõ
sağlayacak şekilde yapõlmõş elmalõdõr.

Esas itibariyle silindirik olan deney numunesi askõsõ Sekil-1 ve Şekil - 3 de belirtilen ölçülere uygun ve
15 g ile 20 g arasõnda bir ağõrlõkta bulunmalõdõr. Bu askõ Madde 1.2.1'e uygun deney numunesini
tutmaya yeterli olmalõdõr.

Ayrõca, askõ ve yerleştirme düzeni, iki adet deney numunesi õsõ çiftinin takõlmasõna uygun bir biçimde
yapõlmõş bulunmalõdõr (Madde 1.1.1 - 5.2 Madde 1.1.1-5.3 ve Şekil-3).

Deney numunesi askõsõnõn çerçevesi, nikel-krom alaşõmõndan veya sõcağa dayanõklõ çelikten oluşan
çubuklardan yapõlmõş olmalõ ve dõş çapõ yaklaşõk 6 mm ve iç çapõ yaklaşõk 4 mm olan, õsõya dayanõklõ
çelikten yapõlmõş bir tüpün alt ucuna aşõlmalõdõr. Askõnõn altõ sõcağa dayanõklõ ince bir çelik tel örgü
kullanõlarak yapõlmõş bulunmalõdõr. Bu düzen 'deney numunesinin yerleştirilebilmesi için alt kõsmõn en
üstteki halkadan çõkarõlabileceği şekilde yapõlmõş olmalõdõr.

Yerleştirme düzeni, fõrõnõn kenarõna takõlmõş düşey bir kõlavuz içinde serbestçe hareket edebilen metal
bir sürgü çubuğundan oluşur (Şekil-1). Deney numunesi askõsõnõn asõlõ bulunduğu sõcağa dayanõklõ
çelik tüp (Madde 1.1.1.1) bir kol ile sürgü çubuğuna bağlanmalõdõr.

1.1 1.5-Üç Adet Isõ Çifti (Termokupl) (Şekil-2) :

1.1.1.5.1 - Fõrõnõn Isõ Çifti, (Fõrõn Isõ Çifti);

Fõrõn õsõ çifti, cidar sõcaklõğõna göre sõcak ucu tüp cidarõndan 10 mm ± 0,5 mm mesafede ve kontrollü
sõcaklõk bölgesinin yan yüksekliğinde olmak üzere yerleştirilmiş olmalõdõr (Madde 1.3.1 Paragraf :4).
Cidara olan mesafenin doğruluğu rüzgâr siperine takõlan bir kõlavuz yardõmõyla sağlanmalõdõr.

1.1.1.5.2 - Deney Numunesi Merkezinin Isõ Çifti. (Merkez Isõ Çifti)

Merkez õsõ çiftinin sõcak ucu deney numunesinin merkezine gelecek şekilde yerleştirilmeli ve deney
numunesi askõsõna, askõyla birlikte yukarõ çõkõp aşağõ inecek şekilde takõlabilmelidir. Isõ çifti üstte 2 mm
çapõndaki bir delikten, sõcak ucunun deliğin altõnda dokunacağõ şekilde sokulmalõdõr.

2
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

1.1.1 5.3 - Deney Numunesi Yüzeyinin Isõ Çifti, (Yüzey Isõ Çifti)
Yüzey õsõ çiftinin sõcak ucu deneyin başlangõcõnda deney numunesinin yarõ yüksekliğinde numuneye
dokunmalõ ve fõrõn õsõ çiftinin çap itibariyle tam karşõsõna yerleştirilmiş olmalõdõr (Şekil-2 ve Şekil-3).

NOT — 1 Bir deney esnasõnda bütün õsõ çiftlerinin Sõcak uçlarõ, kontrollü sõcaklõk bölgesinin yarõ
yüksekliğine uyan aynõ yatay düzlemde yerleştirilmiş olmalõdõr.

NOT — 2 Isõ çiftleri paslanmaz çelikten kõlõflõ tipte, mineral yalõtõm uçlu olmalõ ve dõş çapõ 1 mm den az;
1,5 mm den fazla olmamalõdõr.

1.1.1.6-Sõcaklõk Kayõt Cihazõ

Fõrõnõn ve yüzey õsõ çiftlerinin sõcaklõklarõ deneyler esnasõnda oluşacak sõcaklõk değişimlerine uyabilen
bir ölçüm bölgesi olan ve sürekli kayõt yapabilen bir cihaz tarafõndan kaydedilmelidir. Merkez õsõ
çiftinde, okumalar 5 saniyeyi aşmayan aralõklarla düzenli bir şekilde kaydedilebilmelidir.

Sõcaklõk ölçüm düzeni en az 4 °C duyarlõkta olmalõdõr.

1.1.1.7 - Fõrõn Sehpasõ

Fõrõn tabanõnõn döşeme seviyesinin en az 750 mm üstünde sabit bir biçimde tutulmasõnõ sağlayan
sağlam bir sehpa ile donatõlmõş olmalõdõr. Sehpa, firma ve hava akõm düzenleyicisine sağlam bir taban
oluşturmak üzere çelik veya başka uygun bir malzemeden yapõlmalõdõr.

1.1.1.8 - Hava Akõm Siperleri (Şekil-1);

Deneylerin uygulanmasõ esnasõnda hava akõm düzenleyicisinin altõndaki boşluğu döşemeden yaklaşõk
550 mm yüksekliğe kadar artmak üzere sehpaya hava akõm siperleri tespit edilmelidir (Şekil-1).

1.1.2 - Etüv
60°C ± 5°C sõcaklõğa ayarlanabilen, hava dolaşõmlõ

1.1.3 - Desikatör
Yeterli büyüklükte

1.2 - DENEY NUMUNELERİ

1.2.1 - Deney Numunelerinin Sayõsõ ve Boyutlarõ

Deney için Madde 1.2.2 de açõklanan şekilde beş adet silindirik deney numunesi hazõrlanmalõdõr.
Deney numunelerinin anma boyutlarõ ve toleranslarõ aşağõdaki gibi olmalõdõr.

0
Çap = 45 mm ± 2 mm
Kalõnlõk = 50 mm ± 3 mm
3
Hacim = 80 cm ± 5 cm

1.2.2 - Deney Numunelerinin Hazõrlanmasõ

Deney numuneleri olabildiğince malzemenin özeliklerini temsil etmeli ve Madde 1.2.1 de belirtilen
boyutlarda hazõrlanmalõdõr.

Malzemenin kalõnlõğõ 50 mm den az ise, deney numunesi Madde 1.2.1 de öngörülen kalõnlõğa ula-
şacak şekilde yeteri kadar tabakalardan oluşturulmalõdõr. Tabakalar yatay olarak yerleştirilmeli ve
tabakalar arasõndaki hava boşluklarõnõn en aza indirilmesi için bunlar ince telle sõkõca bağlanmalõdõr.
Deney numunelerinin birim ağõrlõğõ malzemenin birim ağõrlõğõna uygun olmalõdõr.

Kompozit malzemelerde birkaç katõn bir araya getirilmesi ile deney numunesi için Madde 1.2.1 de
belirtilen boyutlar sağlanamõyorsa,, deney numunesi, malzemeyi oluşturan farklõ bileşenlerin kalõn-
lõklarõ ayarlanarak gerekli kalõnlõkta hazõrlanmalõdõr. Deney numunesinin üst ve alt yüzeyleri mal-
zemenin tamamlanmõş yüzleri olmalõdõr. Deney numunesinin hazõrlanmasõnda bu yol izlenemiyorsa,
deneyler her bileşen üzerinde ayrõ ayrõ yapõlmalõdõr.

3
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

1.2.3 - Kondisyonlama
Deney numuneleri, deney yapõlmadan önce hava dolaşõmlõ bir etüvde (Madde 1.1.2) 60°C ± 5°C da en
az 20 saat tutularak kondisyonlanmalõ ve deneye başlamadan Önce bir desikatörde (Madde 1.1.3)
tutularak çevre sõcaklõğõna getirilmiş olmalõdõr.

1.3 - İŞLEMLER

1.3.1 - Deney Öncesi Gerekli Kalibrasyon ve Kontrollar

Deneye başlamadan önce, bütün deney düzeninin kusursuz bir şekilde çalõşõr durumda olup olmadõğõ,
örneğin regülatörün temiz olup olmadõğõ, yerleştirme düzeninin rahatça çalõşõp çalõşmadõğõ ve deney
numunesi askõsõnõn fõrõndaki yerine tam olarak yerleştirilip yerleştirilmediği kontrol edilmemelidir.
Deney düzeni hava akõmlarõna karşõ korunmuş olmalõ ve doğrudan doğruya güneş õşõğõna veya yapay
õşõğa maruz bõrakõlmamalõdõr.

Numunenin yerleştirilmesinden önce fõrõnõn õsõtõlmasõ ve fõrõn sõcaklõğõnõn, kalibrasyon deneyi yani
sõcaklõğõn kararlõ duruma getirilmesi işlemi ile saptanan ortalama sõcaklõkta dengelenmesi suretiyle en
az 10 dakikalõk bir süre için ölçülen sõcaklõğõn + % 10 undan fazla dalgalanmamasõ sağlanmalõdõr.
Bir kontrollü sõcaklõk bölgesi, ya õsõtõlan tüpün iki ucunda sõk sargõ yapõlarak veya uçlarda merkezi kesit
tarafõndan bağõmsõz olarak kontrol edilen ayrõ sargõlarla sağlanõr. Fõrõndaki sõcaklõk değişimlerini en
aza indirgemek için bir voltaj regülatörü kullanõlmasõ gereklidir. Kalibrasyonlar arasõndaki giriş gücü her
deney için gereken kalibre edici giriş gücünün ± % 1 i dahilinde tutulur

Dengelenmiş fõrõn işletme koşullan altõnda cidar sõcaklõk ölçmeleri, ya kõlõflõ õsõ çifti veya bir optik
mikro-pirometre kullanõlarak yapõlmalõdõr (Şekil-4). Bu gibi ölçümler eşit aralõklõ düşey eksenler üzerin-
de yapõlmalõdõr (Kõlõflõ õsõ çifti düzeni ile ölçüm yapõldõğõnda, cidar sõcaklõğõ 800°C ile 850°C arasõndaki
1)
sahada bulunmalõ ve ortalama değeri 825° C ± 5'C olmalõdõr. Ancak cidar sõcaklõğõ, bir optik
mikropirometre ile ölçüldüğünde 815°C ile 865°C arasõndaki sahada bulunmalõ ve ortalama değeri
840°C ± 5°C olmalõdõr. Bu koşul yerine getirilince, bir vatmetre ile giriş gücü ölçülmeli ve kalibre edici
giriş gücü olarak kaydedilmelidir.
Deneyler esnasõnda fõrõn õsõ çifti tarafõndan ölçülen sõcaklõk, fõrõn cidar sõcaklõğõnõn bir sonraki
. 2)
deneyden önce sabit duruma dönmesinin sağlanmasõnda kullanõlmalõdõr Ayrõca deneyler esnasõnda
fõrõnõn otomatik termostatik kontrolü yapõlmalõdõr.

1.3.2 - Deney Numunelerinin Yerleştirilmesi

Ortam sõcaklõğõnda değişmez ağõrlõğa erişen her deney numunesinin kütlesi tartõlarak kaydedilmeli ve
deney numunesi bekletilmeksizin Madde 1.1.1-d de açõklanan askõya konulup 5 saniyeyi aşmayan bir
süre içinde fõrõna yerleştirilmelidir.

1.3.3 - Isõtma Süresi

Isõtma süresi, deney numunesinin fõrõna yerleştirilmesinden itibaren 20 dakika sürdürülmelidir.

1.3.4 - Deney Sõrasõnda Gözlemler

3)
Isõtma süresince, õsõ çiftlerinden yapõlan sõcaklõk okumalarõ kaydedilmeli ve sürekli alevlenme gö-
rülürse alevin görüldüğü an ile maksimum alevlenme süresi not edilmelidir. Fõrõnda alevlerin 5 saniye
veya daha fazla süre ile mevcudiyeti, sürekli alevlenme sayõlõr.

Her deney numunesi, ortam sõcaklõğõna kadar soğutulduktan sonra tartõlmalõ ve kütlesi kaydedilmelidir.
Deney esnasõnda veya deneyden sonra kömür, kül veya başka döküntü koparak tüpten aşağõya
düşerse, bunlar toplanmalõ ve kullanõlmayan deney numunesi kütlesi olarak dikkate alõnmalõdõr.
Kullanõlmayan ancak toplanamayan ayrõşma ürünlerinin fiziksel biçimi ve niteliği not edilmelidir.

1) Bu ortalama değer fõrõn õsõ çiftinde yaklaşõk750°C'a tekabül eder.

2) Deney esnasõnda kontrola yardõm etmek için aygõt civarõndaki ortam koşullarõnda aşõrõ
değişikliklerin önlenmesi gereklidir.
3) Sürekli alevlenmenin gözlenmesini kolaylaştõrmak için, aygõtõn üstüne bir ayna yerleştirilmesi
tavsiye edilir. Bunun büyüklüğü ve fõrõna mesafesi, deney sonuçlarõnõ etkilemeyecek değerde
olmalõdõr. Fõrõnõn 1000 mm üstünde yatayla 30° lik bir açõ altõnda yerleştirilmiş bir ayna (300 mm x
300 mm) uygundur.

4
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

1.4 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ 4)

Isõ çiftlerindeki ortalama sõcaklõk yükselmeleri aşağõdaki bağõntõ ile hesaplanõr.

5 Ti − To
T = Σi = 1
5

Burada;
T0 = Başlangõçtaki fõrõn sõcaklõğõ;

— Fõrõn õsõ çiftindeki ortalama sõcaklõk yükselmesi için :

Ti = Tf1 = Beş deneylik serinin her birinde fõrõn õsõ çiftinde okunan sõcaklõk derecelerinin maksimum
değeri; (Tf1.Tf2, Tf3, Tf4, Tf5)

— Yüzey õsõ çiftindeki ortalama sõcaklõk yükselmesi için :

Ti = Tsi = Beş deneylik serinin her birinde yüzey õsõ çiftinde okunan sõcaklõk derecelerinin maksimum
değeri; (Ts1 Ts2 Ts3, TS4,Ts5)

— Merkez õsõ çiftindeki ortalama sõcaklõk yükselmesi için :

Ti = Tci = Beş deneylik serinin her birinde merkez õsõ çiftinde okunan sõcaklõk derecelerinin maksimum
değeri (Tc1, Tc2, Tc3, Tc4, Tc5)
dir.

1.4.1 - Ortalama Sürekli Hesaplanmasõ

Madde 1.3.4 Paragraf : 1'de belirtilen şekilde saptanan sürekli alevlenmenin kaydedildiği beş deneylik
serinin her birinde sürekli alevlenme süreleri toplanõp 5'e bölünerek bulunur.

4) Bu sonuçlardan çõkarõlan performans değerlendirmesine ait açõklama Ek-A'da yapõlmõştõr.

5
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

1.4.2 - Ortalama Kütle Kaybõnõn Hesaplanmasõ

Madde 1.3.4 Paragraf : 2'de belirtilen şekilde saptanan ağõrlõk kaybõnõn kaydedildiği beş deneylik
serinin her birinde kütle kayõplarõ toplanõp 5'e bölünerek bulunur.

2 - DENEY RAPORU
Deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr.
— Deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, deneyi yapanõn ve/veya raporu imzalayan yetkililerin
adlarõ, görev ve meslekleri,
— Deney tarihi,
— Numunenin tanõtõlmasõ,
— Deneyde uygulanan standardlarõn numaralan,
— Değerlendirmede esas alõnan kriterler
— Sonuçlarõn gösterilmesi,
— Deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek etkenlerin sakõncalarõnõ önlemek üzere alõnan önlemler,
— Uygulanan deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen fakat deneyde yer almõş
olan işlemler.

6
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

EK - A
YAPI MALZEMESİNİN «YANAR» VEYA «YANMAZ»
OLUŞUNUN SAPTANMASINA AİT KRİTERLER

Beş deney numunesi üzerinde yapõlan deneylerin hiçbirinde aşağõda belirtilen durumlar görülmediği
takdirde malzemenin «yanmaz», aksi halde «yanar» olduğu kabul edilir.

a) Fõrõn õsõ çiftindeki beş maksimum okumanõn - ortalamasõ, başlangõçtaki fõrõn sõcaklõğõm 50°C
dan fâzla aşmamalõdõr.

b) Yüzey õsõ çiftindeki beş maksimum okumanõn ortalamasõ, başlangõçtaki fõrõn sõcaklõğõnõ 50°C dan
fazla aşmamalõdõr.

c) Kaydedilen sürekli alevlenmenin hesaplanan ortalama süresi, 20 saniyeyi aşmamalõdõr.

d) Merkez õsõ çiftindeki beş maksimum okumanõn ortalamasõ, başlangõçtaki fõrõn sõcaklõğõnõ 50°C'dan
fazla aşmamalõdõr.

e) Ortalama kütle kaybõ, başlangõçtaki kütle ortalamasõnõn % 50 sini aşmamalõdõr.

Yukarõda belirtilen kriterlere uygun malzemenin, şiddetli yanma koşullarõ altõnda dahi önemli derecede
yanmamalarõ beklenebilir.

NOT — Malzemenin «yanar» veya «yanmaz» oluşuna karar verebilmek için yukarõdaki bütün kriterlere
uyulmasõ gerekli olmayabilir. Hangi kriterlerin esas alõnacağõna yetkili teknik eleman karar vermelidir.

7
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

Şekil 1 - Yanmazlõk deneyi aygõtõ - Genel düzen

NOTLAR
1 Ölçüler, metinde belirtilenler dõşõnda yalnõz bilgi içindir
2 Detaylar, detay resimlerinde gösterilmelidir

8
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

TF = Fõrõn õsõ çifti

Tc = Deney numunesi merkezi õsõ çifti
Ts = Deney numunesi yüzeyi õsõ çifti

Şekil 2 - Fõrõn deney numunesi ve õsõ çiftinin nisbi yerleri

9
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

Şekil 3 - Bir deney numunesi askõsõ örneği

10
UDK 691:691.81:620.1 TÜRK STANDARDI TS 1912/Ocak 1984

Şekil 4 - Kõlõflõ õsõ çifti inceleme cihazõ

11