NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞

~°K#«
_®II ã¨=Ú„^•Å ÅHõ∆‡}Ü«∞º

Ñ„ K
¨ ∞« ~°}
u~°∞=∞Å u~°∞Ѩu ^Õ=™ê÷#=ÚÅ∞
u~°∞Ѩu
2016
 ii

SRI BHAGAVAD RAMANUJULU

By
Dr. SAMUDRALA LAKSHMANAIAH
Special Officer, Purana Itihasa Project, T.T.D.

T.T.D. Religious Publications Series No. 1205

© All Rights Reserved

First Edition - 2016

Copies : 2000

Published by :
Dr. D. Sambasiva Rao, I.A.S.,
Executive Officer,
Tirumala Tirupati Devasthanams,
Tirupati.

Printed at :
Tirumala Tirupati Devasthanams Press,
Tirupati - 517 507.
 iii
=ÚO^Œ∞=∂@
qtëêì ^ ≥ · fi`« „Ѩ K å~° ‰ õ Ω Å∞QÍ „Ѩ ã ≤ k ú á ⁄Ok# N
ÉèQí =Æ „^•=∂#∞AÅî "å~°∞ =∞# PKå~°º Ѩ~O° Ѩ~Ö° ’ J„QÆ„âı}H˜ ˜
K≥Ok#"å~°∞. "≥~Úº ã¨O=`«û~åÅ „H˜O^Œ@ U =∂„`«O Éè^Ë ÉŒ Ïè =O
ÖˉΩõ O_® [<åhHÍxHõO`«\H˜ © "å~°∞ K«∂Ñ≤# ÉèHí =Θ ∂~°Oæ D<å\˜H©
J#∞ã¨iOѨ^Œy#^≥· „Ѩ[Å#∞ `«iOѨ*Ëã¨∞Î#flk.
ÉèíQÆ=O`«∞_≥O`« =ÚYº"≥∂ ÉèíQÆ=^Œú~å‡xfl „ѨKå~°O KÕ¿ã
PKå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ_® JO`Õ =ÚYº=∞x "≥·+¨‚= ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O
LѨ^Õtã¨∞Î#flk. JO^Œ∞KÕ`« ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ ™êHÍ~°"≥∞ÿ#
ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂ѨOQÍ P~åkèOѨ |_»∞`«∞<åfl~°∞. PKå~°∞ºÅ"å~°∞
#∂@ W~°∞=k ã¨O=`«û~åÅ∞ rqOKå~°∞. rq`«OÖ’ Z<Àfl
z‰õΩ¯Å#∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞.ÉèíQÆ=xflëêªÑ¨~°∞Å∞ QÍ# ã¨∞ÅÉèíOQÍ
Jxfl z‰õΩ¯Å#∂ Ju„Hõq∞OK«QeÆ QÍ~°∞.ÉèÏ~°`å=x JO`«\Ï "≥+· =‚¨
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O áê\˜OKÕ"å~°∞ NǨÏi`Àáê@∞ D QÆ∞~°∞=Ù#∞
QÆ∂_® x`«º=¸ 㨇iã¨∞Î<åfl~°∞.
u~°∞=∞ÅÖ’x ^Õ=Ù_»∞ t=Ù_®? Hˆ â◊=Ù_®? J#fl ã¨Oâ◊Ü∞« O
Éèí‰õΩÎʼnõΩ Hõe#æ ѨÙ_»∞ P ™êfiq∞ Hˆ â◊=Ù_Õ Jx x~°∂Ñ≤Oz# Ѷ∞¨ #`«
ÉèQí =Æ „^•=∂#∞AňH K≥O^Œ∞`«∞Ok. "å~å<å_»∞ U~°Ê~°z# ѨÓ*Ï
q^è•<åÖË <Õ\ H˜ © u~°∞=∞ÅÖ’ H˘#™êQÆ∞`«∞<åflÜ«∞O>Ë "åÔ~O`«\ ˜
=∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞Ö’ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ"å~°∞ J=`«iOz "≥~Úº
ã¨O=`«û~åÅ∞ ѨÓiÎ J=Ù`∞« #fl â◊√Éèãí O¨ ^Œ~ƒ° Où Ö’ u~°∞=∞Å u~°∞Ѩu
iv
^Õ=™ê÷#O"å~°∞ XHõ ã¨O=`«û~° HÍÅO "åi ¿Ñ~°∞# Ѷ¨∞#OQÍ
L`«û"åÅ∞ [~°áêÅx x~°‚~ÚOKå~°∞. D L`«û"åÅÖ’ k=º
^ÕâÜ◊ ∂« „`«Å∞, ^è•i‡Hõ „Ѩ=K«<åÅ∞, „QÆO^äŒ „ѨK∞« ~°}Å∞ =Ú#flQÆ∞
J<Õ H õ HÍ~° º „Hõ = ∂Å∞ x~° fi Ç≤ Ï OKåÅx xâ◊ Û ~ÚOKå~° ∞ .
N~å=∂#∞AÅ "åi ã¨~°fi`À=ÚY"≥∞ÿ# "≥·Éèí"åxfl #Å∞^≥ã¨ÖÏ
"åºÑ≤Î QÍqOK«_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ^è•i‡Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ D
L`«û"åÅÖ’ x~°fiÇ≤ÏOѨ|_»#∞<åfl~Ú.
D L`«û= „Ѩ}ÏoHõÖ’ NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ qt+¨ì`«#∞
q=iOKÕ ~°K«#Å „ѨK«∞~°} Ju=ÚYº"≥∞ÿ#k.D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’
ã¨∞„Ѩã≤^Œú ѨO_ç`«∞Å∞, =∞Ǩ=∞Ǩϟáê^蕺ܫ∞ _®II ã¨=Ú„^•Å
ÅHõ∆ ‡}Ü«∞º ~°zOz# 'NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞— J#fl XHõ ÅѶ¨Ú
„QÆO^ä•xfl „ѨK∞« iã¨∞<Î åfl=Ú. ã¨∞ÅÉèâí e·‹ Ö’ N~å=∂#∞AÅ"åi
rq`« qâıëêÅ#∞ q=iOKÕ D ѨÙã¨ÎHõO qã¨Î $`«„ѨKå~°O
á⁄O^ŒQÅÆ ^Œx Ptã¨∂Î „QÆO^äHŒ ~õ #ΰ ∞ =∞#™ê~å Jaè#Okã¨∞<Î åfl#∞.
ã¨^• N"åi ¿ã=Ö’...
_®II _ç. ™êO|t=~å=Ù, S.U.Zãπ.,
HÍ~°ºx~°fiǨÏ}ÏkèHÍi
u~°∞=∞Å u~°∞Ѩu ^Õ=™ê÷#=ÚÅ∞
u~°∞Ѩu.
 v vi
Ñ‘iHî õ
`åºQÆ~å[™êfiq∞"å~°∞ ''#QÆ∞"≥∂=Ú Hõ#ÖËx <å*Ïe
`≥eã≤—— J#fl XHõ H©~#ΰ ~åâß~°∞. Wk ã¨∞„Ѩã^≤ úŒ H©~#ΰ . WO^Œ∞Ö’
J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ÉèÏ=z„`«O XHõ\ ˜ L#flk.
''QÆQÆ<åxH˜ WʼnõΩ |Ǩï^Œ∂~°O|x<å_À.——
™êfig∞! #∞=Ùfi x#∞fl ZO^Œ∞‰õΩ P^Œ∞HÀ=_»OÖË^Œ∞.
QÆ~°∞`«‡O`«∞_»∞ h=∂@ q#ÖË^•? ÖË^• PÜ«∞# PHÍâßxH˜
Éèí∂q∞H˜ KåÖÏ ^Œ∂~°O LOk, gÅ∞HÍ^Œ<åfl_®? Jx ÉèíH˜Î=∞Ü«∞
"≥∞ÿ# HõÅÊ# KÕâß~°∞.
ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ `«# rq`«HÍÅOÖ’ „ѨuHõ∆}Ïxfl
„ѨuHõ}Ïxfl D J<Õfi+¨}Ö’<Õ QÆ_áç ê~°∞. ÉèÏQÆ=`«∞_çH˜ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
ZO`«^Œ∂~°OÖ’ LO\Ï_»∞ J#flk PÜ«∞# ~°K«#ÅÖ’ rq`«OÖ’
ѨÅ∞ Ѩ~åºÜ«∂Å∞ x~°∂Ñ≤OKå~°∞, Pq+¨¯iOKå~°∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞, PѨÙ_Î ∞» , `«e,¡ `«O„_ç, ^≥=· =Ú
– Jhfl ‰õÄ_®. Wn "å~°∞ Ö’HÍxH˜ „Ѩ™êkOz# =~°O.
Ѩ~=° ∂`«‡ ZѨC_»∂ Ѩ~=° ∞ ^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_»∞. H˘eKÕ"åi
H˘OQÆ∞|OQÍ~°O. P^ŒiOKÕ"åiH˜ P}˜=Ú`«ºO. =∞#ã¨∞
`«Å∞ѨÙÅ∞ `≥iz K≥_∞» `«ÅѨÙÅ∞ =keOK«∞H˘x PÜ«∞# áê^•Å#∞
P„â◊~Ú¿ãÎ x#∞fl ~°H˜∆OKÕ ÉÏ^茺`« PÜ«∞#^Õ. nxx PÜ«∞#
â◊~°}ÏQÆu Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.
NÉèÏ+¨ºO "åi ã¨∞„Ѩã≤^Œú ~°K«#. JO^Œ∞Ö’ „|Ǩχ
ã¨∂„`åʼnõΩ "åºMϺ#O LOk. ^•xH˜ FO „Ѩ^äŒ=∞OQÍ „"åã≤#
=∞OQÆà◊ â’¡HõOÖ’––
''q#`« qq^èŒ Éèí∂`« „"å`« ~°ÔH∆ÂHõ nˆH∆...—— J<åfl~°∞.
JO[e Ѷ¨∞\˜Oz â◊~°}∞ *ÁzÛ# ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅ#∞
HÍáê_»∞@ J<Õ UÔH·Hõ nHõ∆ Hõey# F Nx"å™ê – Jx ^•x
J~°O÷ .
`«# rq`« HÍÅ=∞O`å ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ ÉèÏQÆ=`«∞xH˜ =∞^躌
=KÕÛ JO`«~åÅ#∞ `˘ÅyOz ÉèíQÆ=O`«∞_çfl ÉèÏQÆ=`«∞xH˜
PO`«~°Oy‰õΩxQÍ =∂~åÛ_»∞.
Ö’Hõ HõàϺ}O HÀã¨O =∂#= „âıÜ«∞ã¨∞ûHÀã¨O Z<Àfl
ã¨O㨯~°}#e¡ q[Ü«∞=O`«OQÍ J=∞Å∞*Ëã≤ N~°OQÆ<å^äŒ∞x
P[˝"Õ∞~°‰õΩ Ѩ~°=∞Ѩ^ŒO JÅOHõiOKå~°∞.
WO`« J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ~å=∂#∞AÅ rq`« K«i„`«#∞
PQƉõΩO_® XHõ QÆ∞Hõ¯Ö’ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ@@∞¡QÍ ã¨~°à◊ã¨∞O^Œ~°OQÍ
~°zOKå~°∞ q^Œfi^Œfi~ˆ }∞ºÅ∞ N=∂<£ ã¨=Ú„^•Å ÅHõ∆ ‡}Ü«∞ºQÍ~°∞.
Hõ^äŒ#OÖ’ ZHõ¯_® H˜¡+¨ì`«QÍx, ÉèÏ+¨Ö’ Hõiî#`«fiOQÍx ÖˉõΩO_®
KåÖÏ ã¨∞ÅÉèOí QÍ ™ê=∂#º [<åhHÍxH˜ N ÉèQí =Æ „^•=∂#∞AÅ
"åi rq`åxfl H˘O_» J^Œ=Ì ∞O^Œ∞ K«∂Ñ≤Oz#@∞¡ K«∂Ñ≤Oz<å~°∞.
â◊~°}#fl"åix =Å^Œx "åiOK«Hõ HõÅ`«Å∞ áÈQ˘\ì̃,
Hõ _ » ^ •HÍ #_ç Ñ ≤ O KÕ |Ǩ ï „|Ǩ Ï ‡=∞Ü« Ú _» ∞ Nx"å㨠∞ _» ∞
J#∞„QÆÇ≤ÏOKåÅx HÀ~°∞‰õΩO@∂....
ã¨^• Nx"åã¨∞x ¿ã=Ö’......
#Ok"≥Å∞QÆ∞ =ÚˆHÎâ◊fi~°~å=Ù, S.U.Zãπ., (i>ˇÿ~ü¤)
qâıëêkèHÍi, („áê*ˇ‰õΩìÅ∞)
u~°∞=∞Å u~°∞Ѩu ^Õ=™ê÷#=ÚÅ∞, u~°∞Ѩu.
 vii
x"Õ^Œ#
"Õ∞ëê„~åÌã¨OÉèí=O qëÈ‚
~°Ì~°≈# ™ê÷Ѩ<À`«∞ûHõ"£∞ I
`«∞O_ô~°=∞O_»ÖË âı+¨
=¸iÎO ~å=∂#∞[O Éèí*Ë II
^èŒ~°‡~°Hõ∆}ÔH· `å#∞ J=`«i™êÎ#x ÉèíQÆ=O`«∞x =∂@.
D J=`«~°}OÖ’ Ô~O_»∞ q^è•<åÅ∞<åfl~Ú. ™êH∆Í`«∞ÎQÍ
ÉèQí =Æ O`«∞_Õ `å#∞ ~å=Ú_»∞QÍ<À, Hõ$+¨µ_‚ ∞» QÍ<À J=`«iOK«=K«∞Û,
ÖË^• `«# J#∞Ü«∂Ü«ÚÅÖ’ XHõix ^èŒ~°‡~°Hõ∆}ÔH· ѨOѨ=K«∞Û.
WÖÏ ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩux^èŒ∞Å∞QÍ ZO^Œ~À =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù
Å=`«iOz `«=∞ Hõ~°Î=ºO x~°fiÇ≤ÏOzÜ«Ú<åfl~°∞.
W\˜ì ^è~Œ ‡° ~°H‰∆õ Ωõ ÅÖ’ ÉèQí =Æ „^•=∂#∞AÅ∞ Ju=ÚY∞ºÅ∞.
'QÆ`«∞Åxfl dÅ"≥∞ÿ# – HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞#
QÆu ~¸`«_Õ K«∂ÃÑ – Ѷ¨∞#QÆ∞~°∞^≥·==Ú—
Jx J#fl=∞Ü«∞º D PKå~°ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ „Ѩã∞¨ uÎ OKå~°∞.
[#∞Å∞ `«iOK«_®xH˜ J#∞"≥#· ÉèHí =Θ ∂~åæxfl qã¨Î $`«OQÍ „ѨKå~°O
KÕã≤#"å~°∞ g~°∞. 'qtëêì^≥· fi`«O—, '~å=∂#∞[ ^Œ~°≈#O— J#fl
¿Ñ~°∞`À „ѨMϺ`«=∞~ÚO^ŒO>Ë "åÔ~O`«\˜ Ѷ∞¨ #∞Ö’ „QÆÇÏ≤ OK«=K«∞Û.
ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅÖ’ QÆÅ ã¨~°fi ã¨=∞ÉèÏ=O "åix
=∞`åKå~° ∞ ºÅÖ’ J„QÆ „ âı } ˜ Ö ’ xeÑ≤ O k. '㨠" ≥ ∂ -Ǩ Ï O
ã¨~fi° Éè∂í `Õ+µ¨ — J#fl w`åKå~°∞ºx ã¨∂H˜xÎ PK«~} ° Ï`«‡HõOQÍ `«=∞
rq`«OÖ’ x~°∂Ñ≤Oz#"å~°∞ N~å=∂#∞AÅ∞.
"å~°∞, g~°∞ – J<Õ `Õ_® ÖˉõΩO_® [#∞ÅO^ŒiH© g~°∞
u~°∞=∞O„`åxfl „Ѩ™êkOKå~°∞. ‰õΩÖÏxH˜ QÍHõ QÆ∞}ÏxH˜
viii
„áê^è • #ºq∞=fi_» O , â◊ ~ ° } ÏQÆ u =∂~åæ x fl [#∞ÅO^Œ i H©
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `Õ=_»O=O\˜ qt+¨ì"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ "åix
™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜ PKå~°∞ºÅ∞QÍ x~°∂Ñ≤OKå~Ú.
g~°∞ =∂@ÖÏ_Õ ^≥=· OQÍ qMϺu QÍOKå~°∞. NÉèÏëêºk
„QÆO^ä•Å`À P`«‡`«`åÎ fixfl ã¨∞=ºHõOÎ HÍqOKå~°∞. u~°∞=∞Å Hˆ „∆ `åxfl
q+¨µ‚ˆH∆„`«OQÍ x~°∂Ñ≤OKå~°∞. WHõ¯_Õ ~å=∂Ü«∞}O ѨiîOKå~°∞.
WÖÏ u~°∞=∞ʼnõÄ, N~å=∂#∞AÅ"åiH© q_»nÜ«∞~åx
J#∞|O^èŒO U~°Ê_çOk. Ü«∞u~åAQÍ <Õ_»∞ "å~°∞ Ö’HõѨÓ[
ÅO^Œ∞H˘O@∞<åfl~°∞.
2005= ã¨O=`«û~°OÖ’ ^èŒ~°‡„ѨKå~° Ѩi+¨`«∞Î"åi
JÉèíº~°÷#ÃÑ· <Õ h„QÆO^äŒO ~°zOKå#∞. HÍx JѨÊ\’¡ U
HÍ~°}O=Å¡<À Wk "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ ~åÖË^∞Œ . „Ѩã∞¨ `Î O« N~å=∂#∞[
ã¨Ç¨Ï„™ê|∞̺`«û= HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡ ÉèÏQÆOQÍ nxfl „ѨK«∞iOK«_»O
`«QÆ∞##fl \˜.\˜._çÖ’x Jxfl „áê*ˇ‰õΩìÅ qâıëêkèHÍi N
Z<£.=ÚˆHÎâ◊fi~°~å=Ù (q„âßO`« S.U.Ü«∞ãπ. JkèHÍi) QÍi
㨠∂ K« # ##∞㨠i Oz Wk „Ѩ K « ∞ iOѨ | _» ∞ `« ∞ #flO^Œ ∞ ‰õ Ω
ã¨O`«ã≤ã¨∞Î<åfl#∞.
nx „ѨK∞« ~°} Hõ#∞=∞uOz# NHÍ~°ºx~°fiǨÏ}ÏkèHÍi
QÍiH©, ã¨Ç¨ÏHõiOz# ^èŒ~°‡„ѨKå~° Ѩi+¨`å¯~°ºHõ~°ÎʼnõÄ,
u.u.^Õ. =Ú„^Œ}ÏÅÜ«∂kèѨ`«∞ʼnõÄ <å Hõ$`«[˝`åѨÓ~°fiHõ
#=∞ã¨∞ûÅ∞.
– _®II ã¨=Ú„^•Å ÅHõ∆ ‡}Ü«∞º
u~°∞Ѩu
 ix x

q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ Ѩ Ù @
Ѩ Ù @ 19. HÍj‡~° QÆ=∞#O 23
1. J=`«~°}O 1 20. NÉèÏ+¨º ~°K«# 23
2. HÍOu=∞f ˆHâ◊=Ü«∞[fiÅ∞ 2 21. ^ŒH} ∆˜ ^Õâ◊ Ü«∂`„ Å« ∞ 24
3. Ü«∂^Œ= Ñ „ H¨ Íâ◊√_»∞ 3 22. q+¨µ‚ ˆH∆„`«OQÍ u~°∞=∞Å 25
4. HÍjÜ«∂`„ « 4 23. Ѩ~åâ◊~° "åºã¨Éèí\Ïì~°‰õΩÅ∞ 26
5. N HÍOpѨÓ~°∞‚Å∞ 5 24. ^è#Œ ∞~åÌã∞¨ – ¿ÇÏ=∂O| 27
25. =∂~°<~Õ fl° Oa 31
6. NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞ 5
26. H„ q˜ ∞HõO~î∞° _»∞ 32
7. ~°Hõ∆HÍO| `«Ñ≤Ê^ŒO 8
27. KÕÖÏOK«ÖÏO| 33
8. QÆ∞~°∞`«fi ã≤kú 9 28. Ü«∞u~å[ ã¨OѨ`∞« ¯=∂~°∞_»∞ 34
9. Ѩffl Ѩi`åºQÆO 10 29. ‰õÄ~ˆ â◊ =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ <Õ`„ À`åÊ@#O 35
10. ã¨<åflºã¨ ã‘fiHÍ~°O 12 30. u~°∞ѨuÖ’ QÀqO^Œ~å[ „Ѩu+¨ª 37
11. t+¨µº_≥·# QÆ∞~°∞=Ù 14 31. ‰õÄ~ˆ â◊√x <Õ`„ á„« êÑ≤Î 37
12. =∞O„`« ~å[ „áêÑ≤Î 15 32. ~°K#« Å∞ 38
13. ÉèQí =
Æ kfi+¨Ü∞« O 18 33. J=`å~° ã¨=∂Ñ≤Î 38
14. q+¨Ñ „ ^¨ •#O 19
15. Ü«∞*˝=¸iΠѨ~å[Ü«∞O 20
16. J#O`å~°∞ºÅ∞ 21
17. HÍ~åÊ™ê~å=∞ÅH˜‡∆ 21
18. u~°∞Ѩu Ü«∂„`« 22

NÉèQí =Æ ^„ •=∂#∞AÅ∞
JdÅÉèí∞=#[#‡¿ã÷=∞ ÉèíOQÍkbÖË
q#`« qq^èŒ Éèí∂`«„"å`« ~°ÔH∆ÂHõnˆH∆ I
„â◊√ut~°ã≤ qn¿ÑÎ „|Ǩχ}˜ Nx"å¿ã
Éèí=`«∞ =∞=∞ Ѩ~°ã≤‡<£ âı=Ú+‘ ÉèíH˜Î~°∂áê II
Ü≥∂ x`«º=∞K«∞º`«Ñ¨^•O|∞[Ü«ÚQƇ~°∞Hõ‡
"åº"≥∂ǨÏ`«ã¨Îk`«~å}˜ `«$}ÏÜ«∞ "Õ∞<Õ I
J㨇^Œ∞~æ À~°ƒQù =Æ `À- 㨺 ^ŒÜ∞ÿ≥ HõãO≤ ^èÀ
~å=∂#∞[㨺 K«~°}∫ â◊~°}O „ѨѨ^Õº II
J=`«~°}O
Dã¨$+≤Hì ˜ ÉèQí =Æ O`«∞x ã¨OHõÅÊ"Õ∞ =ÚYºHÍ~°}O. '`Õ# q<å
`«$}=∞Ñ≤ # K«Åu— J#fl@∞¡ P ^Õ=Ùx ã¨OHõÅÊO ÖˉõΩO>Ë QÆ_ç¤áÈK«
‰õÄ_® Hõ^ŒÅ^Œ∞.
ã¨$+≤ìOz# [QÆ`«∞Î ˆH∆=∞OQÍ =ÙO_®ÅO>Ë ^èŒ~°‡O PK«~°}Ö’
=ÙO_®e. ^è~Œ å‡xH˜ Ǩx Hõey`Õ Ö’HõO ã¨OH∆ÀÉèÏxH˜ QÆ∞i J=Ù`∞« Ok.
^èŒ~å‡xH˜ QÍ¡x Hõeæ#ѨC_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J=`«i™êÎ_»x
ÉèíQÆ=næ`« „ѨHõ\ ˜OzOk. J=`å~åÅhfl ^èŒ~°‡QÍ¡x Hõeæ#ѨC_Õ
=KåÛÜ«∞x ѨÙ~å}ÏÅ∞ Ѷ¨∞’+≤ã¨∞Î<åfl~Ú.
=∞Ǩq+¨µ‚=Ù HõeÜ«ÚQÆOÖ’ f„="≥∞ÿ# ^èŒ~°‡Hõ∆u HõÅQÆ_»O
QÆ=∞xOKå_»∞. ZÖÏ ^èŒ~°‡~°Hõ∆} KÕÜ«∞_»=∂! Jx PÖ’zã¨∞Î<åfl_»∞.
JѨC_»∞ P^Õ=Ù}˜‚ ã¨^• ¿ãqOKÕ Pkâı+µ¨ _»∞ '™êfig∞! g∞ ¿ã=‰õΩ_»#∞.
2 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
g∞s q+¨Ü«∞"≥∞ÿ qKå~°Ñ¨_»=^Œ∞Ì. <Õ#∞ ^èŒ~°‡~°Hõ∆}ÔH· „â◊q∞™êÎ#∞— Jx
K≥áêÊ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ÉèíQÆ"å#∞ _»OwHõiOKå_»∞.
„`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’ N~å=ÚxH˜ `À_»∞QÍ ÅHõ∆ ‡}~°∂ѨOÖ’
J=`«iOz# Pkâı+¨µ_»∞ HõeÜ«ÚQÆOÖ’ ÉèíQÆ=^Œ#∞=∞u "Õ∞~°‰õΩ
ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞QÍ J=`«iOz ^èŒ~°‡~°Hõ∆‰õΩ _»Ü«∂º_»∞.
HÍOu=∞f ˆHâ◊=Ü«∞[fiÅ∞
`«q∞à◊^âÕ O◊ Ö’ K≥#flѨ@}ì ÏxH˜ ã¨g∞ѨOÖ’ NÃÑ~°O|∂^Œ∂~°∞
J<Õ XHõ „QÍ=∞O L#flk. "Õ^•^茺ܫ∞# ã¨OѨ#∞flÖˇ·# q„ѨÙʼnõΩ
xÅÜ«∞=∞k. JO^Œ∞Ö’ Z<Àfl "≥·+¨‚"åÅÜ«∂Å∞ L<åfl~Ú. JHõ¯_»
x=ã≤OKÕ kfi[‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ Pã¨∂i"å~°∞ „Ѩã≤^Œ∞úÅ∞. ˆHâ◊=ã¨∂i
P =Oâ◊OÖ’ [x‡Oz# =∞Ǩ=∞Ǩï_»∞. J`«_»∞ ã¨^•Kå~°Ñ¨~°∞_»∞,
q^Œfi^Œ„Qˆ ã¨~∞° _»∞, ã¨HÅõ ã¨^∞Œ }æ ã¨OѨ#∞fl_»∞. qq^èŒ Ü«∞[˝H~õ ΰ J~Ú#
PÜ«∞##∞ Hˆ â◊=Ü«∞[fi Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. HÍOu=∞u J<Õ ™ênèfi=∞}˜
PÜ«∞#‰õΩ Jxflq^è•ÖÏ `«y# ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜.
ã¨=∞ã¨Î HõÖϺ}ÏʼnõÄ PHõ~"° ∞≥ #ÿ P‰õΩ@∞O|OÖ’ ã¨O`å#Ç‘Ï#`«
J#fl ^À+¨O "åiH˜ qKå~°O HõeOæ zOk. ã¨O`«ux „Ѩ™êkOK«=∞x
"å~°∞ Nx"åã¨∞x "Õ_∞» ‰õΩ<åfl~°∞.
XHõ<å\˜ K«O„^Œ„QÆÇϨ }HÍÅOÖ’ P ã¨fѨ`∞« Å∞ ã¨=Ú„^Œ™êfl#O
KÕâß~°∞. Náê~°÷™ê~°kä™êfiq∞ <å~åkèOKå~°∞. Ѩل`«HÍ"Õ∞+≤ì ‰õÄ_®
x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. "åi ÉèHí HΘ ˜ „Ñ‘u á⁄Ok# ™êfiq∞ ''<Õ<Õ g∞ Ѩل`«∞_»<·≥
[x‡™êÎ#∞—— Jx =~°q∞KåÛ_»∞. "åi P#O^ŒO "Õ∞~°g∞iOk.
„H©.â◊.1017= ã¨O=`«û~°O K≥·„`« â◊√^Œú ѨOK«g∞ QÆ∞~°∞"å~°O
<å_»∞ P¢~åÌ #Hõ∆„`«Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# Hõ~å¯@Hõ ÅQÆflOÖ’ HÍOu=∞u
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
=∞QÆtâ◊√=Ù#∞ „Ѩã¨qOzOk. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, |O^èŒ∞=ÙÅ∞ ã¨O`À+¨
"åiúÖ’ =Úxy `ÕÖÏ~°∞. q„ѨÙÅ#∞ Éèí∂i^ŒH˜∆}Å`À ã¨O`«$ѨÙÎÅ#∞
KÕâß~°∞.
HÍOu=∞u ™È^Œ~°∞Å∞ Nâ‹·ÅѨÓ~°∞‚Å∞ ™È^ŒiH˜ Ѩل`À^ŒÜ«∞
"≥∞ÿ#^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x NÃÑ~°O|∂^Œ∂iH˜ qKÕÛâß~°∞. ÉÏÅ∞xH˜
â◊OYK«„HÍOHõ<À`«û=O [iyOk. '~å=∂#∞AÅ∞— Jx <å=∞Hõ~}° O
KÕâß~°∞. 'W`«_»∞ âı+¨µ_Õ QÍÉ’Å∞— Jx ÃÑ^ŒÌÅ∞ ÉèÏqOKå~°∞.
PÉÏÅ∞_Õ Ü«∞u~åAQÍ, L_»Ü∞« =~°∞Q¡ Í, ZOɡ~∞° =∂<å~üQÍ,
ÉèÏ+¨ºHÍ~°∞Å∞QÍ `«~∞° "åu HÍÅOÖ’ „Ѩã^≤ ∞Œ _ú ·≥ Ö’HÍ~å^è∞Œ º_»Ü∂« º_»∞.
ÉÏÅ∞xH˜ [~°∞QÆ=Åã≤# ã¨O™ê¯~åÅhfl [iQÍ~Ú. S^Œ=ÜÕ∞@
JHõ~∆ åÉèϺã¨O, Zxq∞^Œ=ÜÕ∞@ LѨ#Ü«∞#O Ü«∞^ä•qkèQÍ x~°fiÇ≤ÏOѨ
|_®¤~Ú. J`«_»∞ =∞Ǩ"Õ∞^è•q. "Õ^•kq^ŒºÅhfl PHÍ~°}[#∞‡xH˜
Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHÍ ÅÜ«∂º~Ú.
ÉÏÅ∞xH˜ 16 UO_»∞¡ ~åQÍ<Õ q"åǨÏqkè QÆ∂_® [iyOk.
ÉèÏ~°º ¿Ñ~°∞ ~°Hõ∆HÍO|. ÉèíQÆ=`«ûOHõÅÊ "≥∞\˜ì^À! HõÖϺ}O [iy#
H˘O`« HÍÖÏxH˜ ˆHâ◊=ã¨∂i q+¨µ‚ã¨xflkè KÕ~°∞H˘<åfl_»∞. J=`å~°
=¸iÎQÍ# ~å=∂#∞A_»∞ Ñ≤`$« qÜ≥∂QÆ ^Œ∞óYO x„QÆÇÏ≤ OK«∞H˘<åfl_»∞.
Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»∞
P HÍÅOÖ’ HõOzÖ’ Ü«∂^Œ= „ѨHÍâ◊√_»<Õ =∞ǨѨO_ç`«∞
_»∞O_Õ"å_»∞. q^•ºÉèϺ™êxÔH· ~å=∂#∞A_»∞ Pq^•fiOã¨∞x
P„â◊~ÚOKå_»∞. ~å=∂#∞A_»∞ ã¨HõÅ HõÖϺ} QÆ∞}ã¨OѨ#∞fl_≥·#
t+¨µº_»∞. HÍx QÆ∞~°∞`«fiO =Ç≤ÏOz# Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»∞ P`«‡QÆ∞}
Ç‘Ï#∞_»∞. JO^Œ∞=Å¡ PQÆ∞~°∞t+¨µºÅ‰õΩ á⁄O`«# ‰õΩki#k HÍ^Œ∞.
ÃÑ·QÍ Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»∞ NǨÏi^Œ∂+¨‰õΩ_»∞.
3 4 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
XHõ<å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù 'Hõáêºã¨O ѨÙO_»sHõ"Õ∞==∞H˜∆}©— J#fl
„â◊√u"åHͺxH˜ ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HÀu Ñ≤é]#∞É’e# `å=∞~° ˆ~‰õΩÅ=Öˇ
Zé]<#·≥ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ"å_»∞—— J#fl J~°O÷ K≥áêÊ_»∞. Jk qx t+¨µº_»∞
^Œ∞ódOKå_»∞. HÍ~°}"Õ∞=∞#QÍ ''QÆ∞~°∞=ÙQÍi ‰õΩ"åºYºÜÕ∞—— Jx
J<åfl_»∞, '=∞é˜ h=Ù =∞~˘Hõ J~°÷O K≥ѨÊQÆÅ"å?— Jx QÆ∞~°∞=Ù
QÆkÌOKå_»∞. ÉèíQÆ"å#∞x <Õ„`åÅ∞ ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÅKÕ qHõã≤Oz#
`≥Å¡^•=∞~°Å#∞ É’e#q— Jx t+¨µº_»∞ ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ_»∞.
QÆ∞~°∞=Ù x~°∞`«Î~°∞_≥·<å_»∞. HÍx P ǨÏi^Õfi+≤ t+¨µºxÃÑ· ^Õfi+¨O
ÃÑOK«∞H˘<åfl_»∞. Hõ_»‰õΩ t+¨µº}˜‚ `«∞^Œ=Ú\˜ìOK«=Öˇ ##flO`«\ ˜
P"Õâ=◊ ∞`«xH˜ HõeOæ k. J`«x ǨÏ$^ŒÜ∞« Hˆ „∆ `«OÖ’ q+¨c[O Ѩ_Oç k.
WO`«Ö’ HÍOpѨÙ~°~åA ѨلuHõ#∞ XHõ „|Ǩχ~åHõ∆ã¨∞
_®"ÕtOKå_»∞. =∞Ǩ=∂O„u‰õΩ_»∞QÍ ¿Ñ~˘Ok# Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»∞
P ~åHõ∆ã¨∞x ^Œ∂sHõiOK«É’~Ú PѨx KÕÜ«∞*ÏÅHõ ÉèíOQÆѨ_®¤_»∞.
~å=∂#∞A_»∞ PѨx ã¨∞ÅÉèOí QÍ KÕÜ∞« QÆeQÍ_»∞. ~åA ã¨O`ÀëêxH˜
J=kè ÖË^∞Œ . J`«_∞» QÆ∞~°∞ t+¨µºÅx~°∞=Ùih Ѷ∞¨ #OQÍ ã¨`¯« iOKå_»∞.
t+¨µº_»∞ `«# ã¨`å¯~°ã¨OÉèÏ~åxfl QÆ∞~°∞=ÙˆH ã¨=∞iÊOKå_»∞. D
ã¨OѶ¨∞@#`À QÆ∞~°∞=ÙQÍi ^Õfi+¨O q∞#∞fl=Ú\˜ìOk. q+¨c[O
JO‰õΩiOz ѨÅq¡ OzOk. HÍx ~å=∂#∞Ax H©iHÎ “=Úk #Å∞^≥ãÖ¨ Ï
"åºÑ≤OzOk.
HÍjÜ«∂„`«
Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»∞ ~å=∂#∞AÅ <≥>ˇÿ¡<å ǨÏ`«=∂~åÛÅx
Pf‡Ü«∞ t+¨µºÅ`À KÕi ‰õΩ„@Ѩ<åfl_»∞. HÍjÜ«∂„`« <≥ÑO¨ `À Pt+¨µº}˜‚
"≥O@ɡ@∞ìH˘x =OK«Hõt+¨µºÅ`À ã¨Ç¨ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. HÍx
QÀqO^Œ∞_»<Õ ~å=∂#∞Ax ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞ QÆ∞~°∞=Ù ‰õΩ„@#∞ ѨãQ≤ \Æ Ïì_∞» .
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
~å=∂#∞AxH˜ q+¨Ü«∞O Zé∞Hõ ѨiKå_»∞. JѨC_»∞ =∞#
Hõ^•ä <åÜ«∞‰õΩ_»∞ "åi`À ã¨Ç¨ =_çQÍ #_»∞=*ÏÅ#@∞¡ #\˜Oz "≥#∞Hõ
|_çáÈÜ«∂_»∞. QÆ∞~°∞=Ù J`«x HÀã¨O "≥^ŒH˜ HõxÃÑ@ìÖËHõ áÈÜ«∂_»∞.
J_»qÖ’ ѨÙe<À\˜Ö’ Ѩ_çÜ«ÚO\Ï_»x ÉèÏqOz "å~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyáÈÜ«∂~°∞. ÃÑH· ˜ ~å=∂#∞A_»∞ HõxÑ≤OK«Ö^Ë xŒ qKå~°O #\˜ã∂¨ <Î Õ
QÆ∞~°∞=Ù Ö’Ö’# ã¨O`«ã≤OKå_»∞.
J_»qÖ’ XO@iÜ≥ÿ∞# ~å=∂#∞A_»∞ N=~°^Œ~å[™êfiq∞x
㨇iOKå_»∞. ÉèQí "Æ å#∞_»∞ H˜~å`«~∂° ѨOÖ’ =zÛ J`«}‚˜ `≥Å"¡ åˆ~ã¨iH˜
HÍOpѨÙ~°O KÕiÛ Hõ#∞=∞~°∞ÔQ· áÈÜ«∂_»∞. ÉèíQÆ=#‡Ç≤Ï=∞‰õÄ,
~å=∂#∞AxÃÑ· ™êfiq∞H˜ QÆÅ Hõ$Ѩ‰õÄ Wk x^Œ~°≈#O.
NHÍOpѨÓ~°∞‚Å∞
~å=∂#∞A_»∞ `«e¡ HÍOu=∞u ã¨∂K«# ##∞ã¨iOz HõOzÖ’<Õ
L#fl NHÍOpѨÓ~°∞Å‚ K≥O`«‰Ωõ áÈ~Ú [iy# ã¨OQÆu q=iOKå_»∞.
Jk qx HÍOpѨÓ~°∞‚Å∞ '<åÜ«∞<å! x#∞fl N=~°^Œ~å[ ™êfiq∞
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. P Hõi=~°^Œ∞x x`«ºO ¿ãqOK«∞— Jx K≥áêÊ_»∞.
~å=∂#∞A_»∞ PÜ«∞# =∂@ áê\˜OKå_»∞. NHÍOpѨÓ~°∞‚_»∞
kfi*Ë`«~°∞_»∞. S##∂ P`«‡QÆ∞}ã¨OѨ#∞fl_»∞. N =~°^Œ~å[™êfiq∞
PÉèHí Í΄Qˆ ã¨~∞° x`À =∂\Ï¡_"Õ å~°@! ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ÉèHí =Îõ `«ûÅ∞_»∞ QÆ^•!
NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞
PHÍÅ=Ú# N~°OQÆHˆ „∆ `«OÖ’ NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞ J<Õ "≥+· =‚¨
Ü«∞fâ◊fi~°∞Å∞ LO_ç<å~°∞. "å~°∞ qtëêì^·≥ fi`«ã^≤ •úO`« „ѨKå~°‰Ωõ Å∞.
"å~°∞ ѨÓ~åfi„â◊=∞=ÚÖ’ áêO_»º~å[ºO áêeOz# =∞Ǩ=∞ǨïÅ∞.
g~°∞ ~°zOz# 'ã≤kú„`«Ü«∞O— "≥Ú^ŒÖˇ·# „QÆO^ä•Å∞ "≥·+¨‚=ÙʼnõΩ Ѩ~°=∞
„Ѩ=∂}ÏÅ∞.
5 6 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
XHõ™êi 'u~°∞"åÜü∞"≥Úo—x t+¨µºÅ‰õΩ É’kèã∞¨ #Î fl ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’
N Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"åiH˜ 'á⁄eHõ á⁄eHõ— J<Õ áêâ◊√~°OÖ’ 'XHõ
=∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_ô HÍÅOÖ’ [x‡Oz<å_»∞— J#fl J~°÷O ã¨∞ÊùiOzOk.
Z=~å =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»x J<Õfi+≤OK«QÍ 'N~å=∂#∞AÖË— Jx
ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk. JO`å ÉèíQÆ=b¡Å!
"≥O@<Õ NÜ«∂=Ú#=Ú#∞Å∞ =∞ǨѨÓ~°∞‚ Å<Õ t+¨µºx`À
ã¨Ç¨ ~å=∂#∞AÅ#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=_®xÔH· HõOzH˜ =KåÛ~°∞. "åix
^Œi≈Oz Ѩ~=° ∂#O^Œ Ѩ~=° â◊√ÅÜ«∂º~°∞. ÉèÏqHÍÅOÖ’ qtëêì^·≥ fi`«
ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl ã¨∞ã≤~÷ O° KÕÜ∞« QÆÅ =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_»`_« Õ J#fl #=∞‡HõO
"åiH˜ HõeyOk. „|Ǩχã¨∂„`« w`å^Œ∞ʼnõΩ ÉèÏ+¨ºHõ~°Î HÍQÆÅ_»#fl
qâßfiã¨O`À "å~°∞ uiy N~°OQÆO KÕ~°∞H˘<åfl~°∞.
Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√x Ü«∂„`å|$O^ŒOÖ’ LO_ç# QÀqO^Œ∞_»∞
HÍtÖ’ QÆOQÍ™êfl#O KÕã¨∞ÎO_»QÍ t=eOQÆO KÕuH˜ ^˘iH˜Ok.
Ü«∂^Œ=„ѨHÍâ◊√_»k QÆ=∞xOz 'PeOQÍxfl ÉèíH˜Î`À JiÛOK«∞— Jx
J`«x`À K≥áêÊ_»∞. QÀqO^Œ∞_»∞ ^•x ѨÓ[Ö’ Ѩ_ç "≥·+¨‚"åKå~°O
=^ŒeÃÑ\Ïì_∞» . Ü«∂„`«#∞O_ç uiy =zÛ ã¨fi„QÍ=∞"≥∞#ÿ N=∞OQÆàO◊
KÕ~å_»∞. JHõ¯_» eOQƄѨu+¨ª KÕã≤ t=ѨÓ*Ï ^èŒ∞~°O^èŒ~°∞_»Ü«∂º_»∞.
Ü« ∂ =Ú<åKå~° ∞ ºÅ∞ `å=Ú ~° z Oz# ™ÈÎ „ `« ~ ° ` åflxfl
N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å ^•fi~å ~å=∂#∞AʼnõΩ ѨOáê~°∞. =∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞
HõOzH˜ áÈ~Ú P™È΄`åxfl N=~°^~Œ å[™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ Ѩiãî ∞¨ OÎ _»QÍ
~å=∂#∞AÅ∞ q<åfl~°∞. JO^Œe–
™êfiÉèÏqHÍ#=kèHÍuâ◊Ü∞Õ t`«$`«fiO
<å~åÜ«∞}! `«fi~Ú # =∞$+¨ºu "≥·kHõó HõóI
„|Ǩ‡ t=ó â◊`«=∞Yó Ѩ~°=∞ã¨fi~å_ç
`Õº`Õ-
≥ Ñ≤ Ü«∞㨺 =∞Ç≤Ï=∂~°‚= q„ѨÙ+¨¿ãÎII (™È΄`«~°`«fl=Ú)
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
J#fl N<å~åÜ«∞}áê~°=∞ºO „ѨH\õ O˜ KÕ â’¡HOõ qx P#OkOz
'^•x ~°K«~Ú`« Z=~°∞? „ѨtflOKå~°∞. N Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"å~°∞
Jx `≥Å∞ã¨∞H˘x "åix ^Œi≈OKåÅx JaèÅ+≤OKå~°∞.
"≥O@<Õ =∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ ~å=∂#∞AÅ#∞ N~°OQÍxH˜
Ñ≤Å∞K«∞H˘x áÈ=_®x ‰õΩ^Œ∞º‰õΩÅÎ Ü«∂º~°∞. "å~°∞ N~°OQÆO KÕ~ˆ ã¨iH˜
NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞ â◊s~°Ñi¨ `åºQÆO KÕã≤ Ѩ~=° ∞Ѩ^OŒ KÕ~∞° H˘<åfl~°∞.
=∞Ǩ  Ѩ Ó ~° ∞ ‚ Å ∞, ~å=∂#∞AÅ∞ D 㨠O Ѷ ¨ ∞ @#=Å¡ q∞H˜ ¯ e
zO`åѨ~=° â◊√ÅÜ«∂º~°∞.
JѨC_˘Hõ qO`« [iyOk. Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"åi `«H˜¯#
â◊s~°O LO_»=Åã≤# suÖ’ LO_»QÍ ‰õΩ_çKuÕ =¸_»∞ „"Õà√◊ § =∂„`«O
=Ú_»∞K«∞H˘x =Ù<åfl~Ú. Jk ZO^Œ∞HÀ Z=iH© J~°÷O HÍÖË^Œ∞.
JHõ¯_» KÕi#"å~°∞ ^•xx QÆ∂iÛ `«ÅH˘HõsuQÍ =∂\Ï¡_®~°∞.
NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"åi Pâ◊Ü«∞"Õ∞q∞\’ ~å=∂#∞AÅ∞
TÇ≤ÏOKå~°∞. ''<Õ#∞ qtëêì^·≥ fi`«"åºÑ≤HÎ ˜ áê@∞Ѩ_`» å#∞. [#∞ʼnõΩ
ѨOK«ãO¨ ™ê¯~åÅOkOz „^Œq_»"^Õ OŒ Ö’, „ѨÑu¨ ÖÎ ’ qâßfiã¨Ñ~¨ ∞° Å#∞QÍ
KÕ™êÎ#∞—— Jx L^À…+≤OKå~°∞. XHõ „"ÕÅ∞ ™ê^è•~°} ã≤÷uH˜ =zÛOk.
=∞~°Å ''„|Ǩχã¨∂„`åʼnõΩ NÉèÏ+¨ºO „"åã≤ qtëêì^≥· fi`«
„ѨKå~°O KÕ™êÎ#∞—— J#QÍ ~Ô O_»= „"ÕÅ∞ =∂=¸Å∞ ^Œâ‰◊ Ωõ =zÛOk.
=∞m§ 'ã¨~fi° ã¨^∞Œ }æ ã¨OѨ#∞fl_≥#· XHõ "≥+· =‚¨ ÙxH˜ q+¨µÑ‚ Ù¨ ~å}Hõ~ΰ
Ѩ~åâ◊~° =∞ǨÏi¬ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ìQÆÅ#∞—— Jx K≥¿ÑÊã¨iH˜ =¸_»= „"ÕÅ∞
QÆ∂_® ã¨Ç¨Ï[ã≤÷uH˜ =zÛOk.
Jk K«∂z JK«Û\˜ [#∞Å∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
"≥·+¨‚=ÙÅO^ŒiH©˜ ~å=∂#∞AÅÃÑ· ÉèíH˜Î „ѨѨ`«∞Î ÖË~°Ê_®¤~Ú. "åi
=∞Ç≤Ï=∞ QÆ∞iÎOѨ|_çOk.
7 8 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
HÍx Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞ ÖËx N~°OQÆOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜
PÜ«∞#‰õΩ =∞#ã¨∞ ~åÖË^∞Œ . uiy "å~°∞ HõOzH˜ =zÛ =~°^~Œ å[¿ã=Ö’
x=∞QÆ∞flÅÜ«∂º~°∞. "åi `«e¡ HÍOu=∞u QÆ∂_» Ѩ~=° ∞Ѩ^OŒ KÕiOk.
~å=∂#∞AÅ∞ HõOzÖ’<Õ HÍÅO QÆ_»∞Ѩ™êQÍ~°∞.
~°Hõ∆HÍO| `«Ñ≤Ê^ŒO
"å~°∞ HõOzÖ’#∞#fl HÍOpѨÓ~°∞Å‚ <Õ QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOKå~°∞.
XHõ™êi "åix `«=∞ ~ÚO\˜H˜ Éè’[<åxH˜ PǨfixOKå~°∞. ÉèÏ~°º
~°Hõ∆HÍO|#∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍi qO^Œ∞‰õΩ `«y# U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=∞<åfl~°∞.
HÍOpѨÓ~°∞‚Å#∞ Ñ≤Å∞K«∞H˘x ~å=_®xÔH· "≥àÏ¡~°∞.
WO`«Ö’ HÍOpѨÓ~°∞‚Å∞ =∞~˘Hõ ^•iÖ’ ~å=∂#∞AÅ
~ÚO\˜H˜ =KåÛ~°∞. 'J=∂‡! h Éèí~°Î ##∞fl Éè’[<åxH˜ ~°=∞‡<åfl~°∞.
`«fi~°QÍ =_ç¤OK«∞— Jx ~°Hõ∆HÍO|#∞ HÀ~å~°∞. '"åix ~åhO_ç— Jx
P"≥∞ |^Œ∞ezÛOk. '<Õ#∞ "≥O@<Õ "≥àϧe, =_ç¤OK«∞— Jx PÜ«∞#
=∞m§ `˘O^Œ~° KÕâß~°∞.
~°Hõ∆HÍO| PÜ«∞#‰õΩ Kå=_çÖ’ J#flO =_ç¤OzOk. PÜ«∞#
`«fi~°QÍ Éèí∞lOz qã¨Î~° `å<Õ fã≤ áê~°"≥·z ã¨÷Åâ◊√kú KÕã≤ =_ç=_çQÍ
"≥àϧ~°∞.
~å=∂#∞AÅ∞ uiy =KåÛ~° ∞ . [iy# 㨠O QÆ u
`≥Å∞ã¨∞H˘<åfl~°∞. KåÖÏ d#∞flÅÜ«∂º~°∞. =∞m¡ =O@ KÕã¨∞Î#fl
ÉèÏ~°º#∞ 'J^≥O^Œ∞‰õΩ— Jx „ѨtflOKå~°∞. 'â◊¥„^Œ∞_»∞ Éèí∞lOK«QÍ
tëêì#flO g∞ÔHÖÏ =_ç¤OKÕk? g∞ HÀã¨O =∞~°Å =O@ KÕã¨∞Î<åfl#∞—
Jx P"≥∞ ã¨=∂^è•#O K≥ÑÊ≤ Ok. Jk qx ~å=∂#∞AÅ∞ 'P=∞Ǩ*Ï˝x
LzÛù+ì̈O Éèí∞lOKåÅx PtOKå#∞. <å Pâ◊ J_çÜ«∂㨠JÜÕ∞º@@∞¡
KÕâß"Õ— Jx ÉèÏ~°º#∞ pH˘\Ïì~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 9 10
`«^∞Œ Ѩi ~å=∂#∞AÅ∞ HÍOpѨÓ~°∞Å‚ #∞ '<å~åÜ«∞}ÏëêìHs∆õ
=∞O„`«O LѨ^tÕ OK«=∞x Ji÷OKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ Jk '=~°^‚ ~Œè ‡°
q~°∞^ŒOú — Jx JOwHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . 'J~Ú`Õ <å Jcèëêìxfl N=~°^~Œ å[
™êfiq∞ #_çy `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç— Jx ~å=∂#∞AÅ∞ HÍOpѨÓ~°∞‚Å
#Éèºí i÷OKå~°∞.
<å\˜~å„u HÍOpѨÓ~°∞Å‚ ∞ 'N=~°^~Œ å[™êfiq∞x Pq+¨Ü∞« "≥∞ÿ
J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ ™êfiq∞ –
1. [QÆ`å¯~°}"≥∞ÿ# „|ǨχO <Õ<Õ.
2. â◊s~åxH©, â◊siH© ÉèË^ŒO HõÅ^Œ∞.
3. =Ú=Ú‰õ∆Ω=ÙʼnõΩ „ѨѨuÎx q∞Oz# "≥∂H∆ÀáêÜ«∞O ÖË^Œ∞.
4. <å Éèí‰õΩÎʼnõΩ JOu=∞ 㨇 $u`À ѨxÖË^Œ∞.
5. "åiH˜ <Õ#∞ ^ÕǨ=™ê# ã¨=∞Ü«∞=∞O^Õ =ÚH˜Îx™êÎ#∞.
6. =∞Ǩ`«∞‡Öˇ·# =∞ǨѨÓ~°∞‚Å#∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍ P„â◊~ÚOK«∞.
Jx |^Œ ∞ Å∞ K≥ á êÊ~° ∞ . HÍOpѨ Ù ~° ∞ ‚ Å ∞ P =∂@Å∞
~å=∂#∞AʼnõΩ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. `«# ÉèÏ=# Hõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ K≥ÑC¨ @ qx ~å=∂#∞AÅ∞ J=∞O^•#O^ŒO á⁄O^•~°∞.
=∞ǨѨÓ~°∞‚Å#∞ P„â◊~ÚOK«_®xH˜ N~°OQÍxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
QÆ∞~°∞`«fiã≤kú
Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞ Ѩ~°=∞ѨkOz# `«~°∞"å`« t+¨µºÅ∞
^Œ∞ód`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "å~°∞ ~å=∂#∞AÅ<Õ `«=∞ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜
QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕã¨∞HÀ"åÅx x~°‚~ÚOK«∞H˘<åfl~°∞. =∞ǨѨÓ~°∞‚Å`À P
ã¨OQÆu K≥ѨÊQÍ "å~°∞ '㨈~— J<åfl~°∞. "≥O@<Õ "å~°O^Œ~°∂ HõOzH˜
Ѩܫ∞#=∞Ü«∂º~°∞. ^•iÖ’ =∞^èŒ∞~åO`«HõOÖ’ W~°∞ѨH∆ÍÅ"å~°∞
HõÅ∞ã¨∞H˘<åfl~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
~å=∂#∞AÅ∞ =∞ǨѨÓ~°∞‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆOQÍ „Ѩ}q∞ÖÏ¡~°∞.
Ѩ~°=∂~À÷Ѩ^Õâ◊O KÕÜ«∞=∞x „áêi÷OKå~°∞. 'HõOzÖ’ LѨ^Õt™êÎ#∞,
áÈ^•O Ѩ^Œ— Jx HÍOpѨÓ~°∞‚Å<åfl~°∞. JO^Œ∞‰õΩ ~å=∂#∞AÅ∞
'™êfig∞! â◊s~°O Hõ∆}ÉèíOQÆ∞~°O QÆ^•! ã¨`å¯~åºÅ#∞ "å~Ú^•
"ÕÜ«∞_»"≥∞O^Œ∞‰õΩ? WѨC_Õ WHõ¯_Õ `«Ñ¨ÎK«„HÍOHõ#O KÕã≤ JëêìHõ∆i
#∞Ѩ^tÕ OK«O_ç— Jx „áêi÷OKå~°∞. =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ O^Œ∞ HõOwHõiOKå~°∞.
q^èŒ∞ºHõÎq^è•#O`À =∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ ~å=∂#∞AʼnõΩ `«Ñ¨Î
K«„HÍOHõ#O „Ѩ™êkOKå~°∞. JëêìHi∆õ #∞Ѩ^tÕ OKå~°∞. N=~°^~Œ åAÅ
J~åÛ q„QÆǨxfl x`åº~°Û#ÔH· J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. D suQÍ
N~å=∂#∞AÅ∞ "≥·+¨‚=™ê„=∂*ϺxH˜ Ѩ\Ïìaè+≤‰õΩÎÅÜ«∂º~°∞.
QÆ∞~°∞=Ù t+¨µº}˜‚ Pj~°fikOz '<åÜ«∞<å! h=Å¡ "≥·+¨‚=
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O =¸_»∞ ѨÓ=ÙÅ∞, P~°∞ HÍÜ«∞Å∞QÍ Jaè=$kú K≥O^Œ∞QÍHõ!
D ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O 'N~å=∂#∞[ ^Œ~≈° #O— Jx =º=ǨÏiOѨ|_»∞QÍHõ!—
Jx J<åfl~°∞.
JO^Œ~°∂ HõOz KÕ~å~°∞. HÍOpѨÓ~°∞‚Å∞ [iy#k qx
ã¨O`«ãO≤ Kå~°∞. P~°∞<≥ÅÅ∞ =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ Hõ¯_»<Õ LO_ç ~å=∂#∞AʼnõΩ
~å=∂Ü«∞}, k=º„Ѩ|O^è•Å∞ É’kèOKå~°∞. NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ
ã¨OHõÅÊO JÖÏ Ñ¶¨eOzOk. "≥·+¨‚=ÙÅO^Œ~°∂ ã¨O`«ã≤OKå~°∞.
Ѩffl Ѩi`åºQÆO
XHõ~ÀA ~å=∂#∞AÖÁHõ kfi[ÉÏʼnõΩxKÕ `≥·Å=∞~°Ì#O
KÕ~ÚOK«∞H˘x PÉÏʼnõΩxH˜ J#flO ÃÑ@ì=∞x ÉèÏ~°º‰õΩ K≥áêÊ~°∞.
P"≥∞ "≥O@<Õ 'J#flO ÖË^∞Œ — Jx K≥ÑÊ≤ Ok. ~å=∂#∞AÅ∞ "≥^∞Œ HõQÍ
J#flO L#fl@∞¡ ã¨Ê+¨ì=∞~ÚOk. ÉèÏ~°º#∞ Ñ≤ez p"å@∞¡ ÃÑ\Ïì~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 11
=∞~˘Hõ ~ÀA P"≥∞ h~°∞ `Õ=_®xH˜ ÉÏqH˜ áÈ~ÚOk.
=∞ǨѨÓ~°∞‚Å ^èŒ~°‡Ñ¨ufl QÆ∂_» P ÉÏqˆH =zÛOk. W~°∞=Ù~°∂ h~°∞
`À_»∞`«∞O_»QÍ =∞ǨѨÓ~°∞‚Å ÉèÏ~°º aO^≥ hà◊√§ ~°Hõ∆HÍO| aO^≥Ö’
Ѩ_®¤~Ú. P"≥∞ HÀѨyOz aO^≥ h~°∞ „H˜O^ŒáÈã≤ ™êfl#O KÕã≤
=∞ǨѨÓ~°∞Å‚ ^è~Œ ‡° Ѩuflx xOkOzOk. P"≥∞ ‰õÄ_» uiy f„=OQÍ
ã¨ÊOkã¨∂Î '=∂=Oâ◊O `«‰Ωõ ¯=k HÍ^Œ∞. g∞ WO@ #∞O_»_"» ∞Õ "Õ∞=Ú
KÕã≤# `«Ñ¨C. hH˜O`« QÆ~°fiO `«QÆ^Œ∞— Jx ã¨=∂^è•#O K≥Ñ≤ÊOk.
WO\˜H˜áÈ~Ú Éèí~°Î‰õΩ [iy# ã¨OQÆu q=iOzOk.
~å=∂#∞AÅ∞ D ã¨OQÆu `≥e¿ãÎ ÉèÏ~°ºÃÑ· P„QÆÇ≤Ï™êÎ~°x
ÉèÏqOz =∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ "≥O@<Õ HõOz =^Œe N~°OQÆO "≥àϧ~°∞.
`«~∞° "å`« q+¨Ü∞« O „QÆÇÏ≤ Oz# N~å=∂#∞AÅ∞ ~°HH∆õ ÍO|#∞ f„=OQÍ
=∞O^ŒeOKå~°∞.
'D"≥∞ WѨÊ\˜H˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ `«ÑC¨ KÕãO≤ k. <å‰õΩ J#∞‰õÄÅ
HÍ^Œ∞. D"≥∞ <≥>#¡ÿˇ =^ŒeOK«∞HÀ"åe— Jx ~å=∂#∞AÅ∞ x~°~‚ ÚOK«∞
H˘<åfl~°∞.
H˘O`«HÍÅO `«~°∞"å`« XHõ<å_»∞ =~°^Œ~å*ÏÅÜ«∞=ÚÖ’
~å=∂#∞AÅ∞O_»QÍ XHõ q„ѨÙ_»∞ =zÛ '™êfig∞! PHõeQÍ #∞#flk.
J#flO ÃÑ\˜Oì K«O_ç!— Jx „áêi÷OKå_»∞. ~å=∂#∞AÅ∞ J`«x xO\˜H˜
ѨOÑ≤ <å ÉèÏ~°º`À <Õ#∞ K≥Ñ≤Ê<å#x K≥Ñ≤Ê Éèí∞lOK«=∞x ѨOáê~°∞.
J`«_»∞ WO\˜H˜áÈ~Ú u~°™ê¯~åxH˜ QÆ∞i JÜ«∂º_»∞. uiy =zÛ
q+¨Ü∞« O ~å=∂#∞AʼnõΩ q=iOKå_»∞. JO`«\`˜ À Z>ˇ<¡ÿ å ÉèÏ~°º#∞
ѨÙ\˜Oì \˜H˜ ѨOÑ≤"Ü Õ ∂« Åx x~°~‚ ÚOK«∞H˘#fl ~å=∂#∞AÅ∞ JO^Œ∞HÔ ·
LáêÜ«∞O PÖ’zOKå~°∞. PÃÑ· P q„ѨÙx KÕuH˜ H˘xfl =ã¨∞Î=ÙezÛ
uiy J`«}˜‚ ~ÚO\˜H˜ ѨOÑ≤ WÖÏ K≥ѨÊ=∞<åfl~°∞–
12 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
'J=∂‡! g∞ `«=Ú‡x ÃÑO_ç¡H˜ g∞ ѨÙ\ì̃O\˜"å~°∞ =ÚǨ˙~°ÎO
x~°~‚ ÚOKå~°∞. q∞=∞‡efl Ñ≤Å∞K«∞H˘x ~°=∞‡<åfl~°∞. WkQÀ Ѩã∞¨ ѨÙ,
‰õΩO‰õΩ=∞, pÔ~, *Ï|∞— Jx.
J`«_>» ¡Ë KÕâß_»∞. Jk qx ~°HH∆õ ÍO| ã¨O`À+¨O`À Lá⁄ÊOy
áÈ~ÚOk. J`«xH˜ +¨„_»™È¿Ñ`«"∞≥ #ÿ Éè’[#O `«Ü∂« ~°∞ KÕã≤ ÃÑ\˜Oì k.
=¸\, =ÚÖˇ¡ ã¨~°∞ÌH˘x „Ѩܫ∂}ÏxH˜ ã≤^Œú=∞~ÚOk.
WO`«Ö’ ~å=∂#∞AeO\˜H˜ =KåÛ~°∞. "åiH˜ ã¨OQÆu K≥Ñ≤Ê
"åix QÆ∂_® Ѩܫ∞#O Hõ=∞‡#flk. 'h=Ù áÈ. <Õ#∞ Ѩ#∞Å∞
K«∂K«∞H˘x =™êÎ#∞— Jx K≥Ñ≤Ê ~å=∂#∞AÅ∞ ÉèÏ~°º#∞ ~ÚO\˜
#∞O_ç ™êQÆ#Oáê~°∞. ÉèÏ~åº|O^èŒO JÖÏ =^ŒeáÈ~ÚOk.
N=~°^Œ~åAÖË WHõ "åi ã¨~°fiã¨fiO JÜ«∂º~°∞.
ã¨<åflºã¨ ã‘fiHÍ~°O
`«~°∞"å`« XHõ â◊√Éèí=ÚǨ˙~åÎ# ~å=∂#∞AÅ∞ ^ŒO_»
Hõ=∞O_»Å∞=ÙÅ∞, W`«~ÀѨH~õ }° ÏÅ∞ ã¨OáêkOz NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ
"åix =∞#™ê 㨇iã¨∂Î HÍëêÜ«∂O|~°^è•~°} KÕâß~°∞. PHõã¨O
#∞O_ç ‰õ Ω 㨠∞ =∞=$+≤ ì ‰õ Ω iã≤ O k. ^•fi^Œ â ’~° úfi Ѩ Ù O„_®Å`À,
HÍëêÜ« ∂ O|~° O `À Éè Ï ã≤ e ¡ # P Ü« ∞ u~åA k=º `Õ * ’
q~ål`«∞ÅÜ«∂º_»∞.
N=~°^~Œ å[™êfiq∞ HÍOpѨÓ~°∞Å‚ ^•fi~å N~å=∂#∞AÅ#∞
`«# ã¨xflkèH˜ Q“~°==∞~åº^ŒÅ`À PǨfixOK«∞H˘x =KÕÛ@@∞¡ U~åÊ@∞
KÕâß~°∞. 'Ü«∞u~å[— J#fl a~°∞^ŒO J~°Û‰õΩÅ^•fi~å ~å=∂#∞AʼnõΩ
™êfiq∞ J#∞„QÆÇÏ≤ OKå~°∞. QÆ∞_ç P=~°}Ö’<Õ XHõH@
õ _ì ®xfl =∞~îO° QÍ
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 13
LѨÜ∂≥ yOKÕ@@∞¡ QÆ∂_® x~°Ü ‚ ∞« =∞~ÚOk. WѨC_»∞ ~å=∂#∞AÅ∞
[QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÖˇ· NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞QÍ ~°∂á⁄O^•~°∞.
ˆHâ◊=Ü«∞[fi `«# ѨلuHõ#∞ J#O`«nH˜∆`«∞_»#∞ "åxH˜zÛ
q"åǨÏO KÕã≤ Ü«ÚO_ç<å_»∞. J#O`«nH˜`∆ ∞« x ‰õΩ=∂~°∞_Õ ^•â◊~k° .ä
J`«_»∞ ã¨HõÅ ã¨^Œ∞æ} q~ål`«∞_»∞, K«Hõ¯x q^•º=O`«∞_»∞. `«#
"Õ∞#=∂=∞ ã¨~°fi [QÆ`«∂ÊAº_≥·<å_»x qx J`«_»∞ PÜ«∞# K≥O`«
t+¨º`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞.
‰õÄ~ˆ â◊√_»<Õ =∞~˘Hõ q„ѨÙ_»∞ QÆ∂_» ~å=∂#∞AÅ t+¨µº_≥<· å_»∞.
^•â◊~°kä, ‰õĈ~â◊√_»∞ – gi~°∞=Ù~°∞ ~å=∂#∞AÅ k=ºã¨xflkèÖ’
=ÙO@∂ "åiH˜ ã¨HõŠѨiK«~°ºÅ∞ HÍqã¨∂Î ~°Hõ∆‰õΩÅÜ«∂º~°∞.
~å=∂#∞AÅ∞ "åiH˜ `«`ÀÎfiѨ^Õâ◊O KÕâß~°∞. "åi rq`åÅ∞ JÖÏ
ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨxH˜ áê„`«=Ú ÅÜ«∂º~Ú.
XHõ<å_»∞ =∞~î°OÖ’ NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ ÉèíH˜Î`«`«Î fiOÃÑ·
LѨ#ºã≤ã¨∂Î =ÙO_ç<å~°∞. QÆ∞_çH˜ =zÛ# Ü«∂^Œ= „ѨHÍâ◊√x `«e¡
"åix K«∂zOk. "åi „Ѩɒ^èŒO q#flk. P `Õ*’xkè Ѩ@¡ `«#
‰õΩ=∂~°∞_»∞ J#∞z`«OQÍ „Ѩ=iÎOK«_»O 㨇 $uH˜ ^≥K«∞ÛH˘x
zOuOzOk. WO\˜H˜ áÈ~Ú ‰õΩ=∂~°∞xH˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ HÍqOzOk.
~å=∂#∞AÅ<å„â◊~ÚOz ^Œ∞i`« ^Œ∂~°∞_»=Ù Hõ=∞‡x É’kèOzOk.
^Õ=~å[™êfiq∞ ‰õÄ_» Ü«∂^Œ= „ѨHÍâ◊√xH˜ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz
`«e¡ K≥ÑÊ≤ #>Ë¡ KÕÜ∞« =Åã≤OkQÍ ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. PÃÑ· D q+¨Ü∞« O
HÍOpѨÓ~°∞‚Å`À „Ѩ™êÎqOK«QÍ PÜ«∞# ‰õÄ_® =~°^Œ~å[™êfiq∞
Jaè=∞`«O „QÆÇÏ≤ Oz Ü«∂^Œ= „ѨHÍâ◊√_»∞ ~å=∂#∞AÅ <å„â◊~ÚOK«∞>Ë
Hõ~°Î=º=∞x LѨ^ÕtOKå~°∞.
14 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
t+¨µº_≥·# QÆ∞~°∞=Ù
P g∞^Œ@ Ü«∂^Œ= „ѨHÍâ◊√_»∞ NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ
<å„â◊~ÚOz `«#∞fl Hõ∆q∞OK«=∞<åfl_»∞. PÜ«∞#‰õΩ t+¨µº_»Ü«∂º_»∞.
XHõ<å\˜ QÆ∞~°∞=Ù WѨC_»∞ `«# t+¨µº}Ë‚ `«#‰õΩ QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕã¨∞H˘#fl
D J^Œ∞ƒù`« ã¨OѶ¨∞@# TǨf`«=Ú QÆ^•!
`« ^ Œ ∞ Ѩ i Ü« ∂ ^Œ = „Ѩ H Íâ◊ √ _» ∞ N~å=∂#∞AÅ#∞O_ç
ѨOK«ã¨O™ê¯~åÅ∞ á⁄Ok 'QÀqO^Œ^•ã¨∞— _»#fl "≥·+¨‚=<å=∞O`À
ÉèÏã≤OKå_»∞. Ü«∞u^èŒ~°‡ ã¨=ÚK«ÛÜ«∞O J#∞ „QÆO^äŒO ~°zOKå_»∞.
JO^Œ∞Ö’ „u^ŒO_ç ã¨<åflºã¨∞Å qkèq^è•<åÅ#∞ q=iOz ^èŒ#º`«
<˘Ok<å_»∞.
N~°OQÆO "≥+· =‚¨ =∞`åxH˜ =¸Å™ê÷#O. NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ∞
Jã¨qÎ ∞Oz# `«~åfi`« JHõ¯_» P =∞`«„ѨÉíè `«yOæ k. JO^Œ∞=Å¡ HõOzÖ’x
N~å=∂#∞AÅ#∞ N~°OQÍxH˜ Ñ≤Å∞K«∞‰õΩáÈ"åÅx "≥·+¨‚=ÙÅ∞
x~°‚~ÚOKå~°∞. NÜ«∂=Ú#=Ú#∞ŠѨل`«∞_»∂, „^•q_» "Õ^•O`«
`«`«Î fiA˝_»∂ J~Ú# =~°~°OQÍ~°∞ºÅ#∞ "å~°∞ HõOzH˜ ѨOÑ≤
N~å=∂#∞AÅ#∞ Ñ≤ Å ∞K« ∞ ‰õ Ω ~° = ∞‡<åfl~° ∞ . PÜ« ∞ # áÈ~Ú
N~å=∂#∞AʼnõΩ =zÛ# Ѩx K≥áêÊ~°∞. N=~°^~Œ å[™êfiq∞ J#∞=∞u
ÖËx^Õ <Õ#∞ HõOz =^ŒÅ#x "å~°<åfl~°∞. =~°~°OQÍ~°∞ºÅ∞ `«#
QÍ#H“â◊ÅO`À =~°^Œ~å[™êfiq∞x "≥∞Ñ≤ÊOz ™êfiq∞ J#∞=∞u`À
N~å=∂#∞AÅ#∞ N~°OQÍxH˜ Ñ≤Å∞K«∞H˘xáÈÜ«∂~°∞. "åi`À áê@∞
‰õĈ~â◊√_»∞, ^•â◊~°kä QÆ∂_» Ѩܫ∞#"≥∞ÿáÈÜ«∂~°∞. N~å=∂#∞AÅ
~åHõ‰õΩ N~°OQÆ"åã¨∞ÅO^Œ~°∂ ã¨O`«ã≤OKå~°∞. "åiH˜ Ѷ¨∞#OQÍ
™êfiQÆ`O« ѨeHÍ~°∞. Ü«∞^äÀz`« =∞~åº^ŒÅ`À "åix PǨfixOKå~°∞.
N~å=∂#∞AÅ∞ N~°OQÆ<å^äŒ∞x ã¨O^Œi≈Oz ѨÙÅH˜Oz áÈÜ«∂~°∞.
N ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 15
JHõ¯_» "å~°∞ N=∞ǨѨÓ~°∞‚ʼnõΩ ™êëêìOQÆ =O^Œ#O KÕâß~°∞.
N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ 'á⁄eHõ— J<Õ Nâ◊~î°HÀѨÙÅ áêâ◊√~°OÖ’ =i‚Oz#
=∞ǨѨÙ~°∞+¨µ_»=Ù h"Õ. D [<åhHÍxfl L^ŒúiOz hJ=`å~°
„ѨÜ≥∂[#O ™êkèOK«∞— Jx K≥áêÊ~°∞. Ü«∞^ä•â◊H˜Î ÉèÏQÆ=`«^èŒ~°‡
Ѩi~°H}∆õ HÔ · áê@∞Ѩ_Q» ÅÆ #x N~å=∂#∞AÅ∞ ѨeHÍ~°∞. N~°OQÆOÖ’
LO_ç "≥·+¨‚=ÙʼnõΩ `«`«Î fiÉ’^èŒ KÕâß~°∞.
QÀqO^Œ∞_»∞ t=Éèí‰õΩÎ_≥·<å_»x =ÚO^Õ „QÆÇ≤ÏOKå=Ú.
N~å=∂#∞AÅ∞ u~°∞ѨuÖ’ =Ù#fl Nâ‹Å· ѨÓ~°∞Å‚ ^•fi~å J`«}‚˜ uiy
"≥·+¨‚==∞`«OÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOѨ*Ëâß~°∞.
=∞O„`«~å[ „áêÑ≤Î
N~å=∂#∞A ÖÁHõ~ÀA N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å K≥O`«‰õΩ áÈ~Ú
'^ŒfiÜ«∞ =∞O„`« =ÚѨ^tÕ OK«∞_»x „áêi÷OKå~°∞. "åi „áê~°#÷ "Õ∞~°‰Ωõ
N=∞Ǩ ѨÓ~°∞‚Å∞ P =∞O„`«O „Ѩ™êkOKå~°∞. w`å~°÷ã¨O„QÆǨÏO,
ã≤kú „`«Ü«∞O W`åºk Ü«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ „QÆO^ä•Å#∞ QÆ∂_®
N~å=∂#∞AÅ∞ N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å =^ŒÌ JÉèíºã≤OKå~°∞.
XHõ~ÀA N=∞ǨѨÓ~°∞Å‚ ∞ QÀ+‘Ѫ Ù¨ ~°OÖ’ =Ù#fl NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚
"åi ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎqOz "åi=^ŒÌ JÉèºí ã≤OѨ^yŒ # ~°ÇϨ ™êº~å÷Å∞<åflÜ«∞x
N~å=∂#∞AʼnõΩ `≥eáê~°∞. "åi ã¨∂K«# "Õ∞~°‰Ωõ N~å=∂#∞AÅ∞
QÀ+‘Ѫ Ù¨ ~O° KÕi NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ #∞ ã¨O^Œi≈Oz "åiH˜ ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞O
KÕâß~°∞. =∞O„`«, =∞O„`å~å÷Å∞, ~°Ç¨Ï™êº~å÷Å∞ É’kèOK«=Åã≤#kQÍ
ã¨q#Ü«∞OQÍ „áêi÷OKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ "å~°∞ '<åÜ«∞<å! D HÍÅOÖ’
=∞O„`« =∞O„`å~°÷ „QÆǨÏ}ÏxH˜ `«y# JkèHÍ~°∞Å∞ ÖË~°∞— Jx K≥Ñ≤Ê
q=ÚY`« „ѨHõ\ ˜OKå~°∞. N~å=∂#∞AÅ∞ HÀiHõ f~°Hõ<Õ uiy
N~°OQÆO qKÕÛâß~°∞.
16 N ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
HÍx l*Ï˝ã¨ #tOK«ÖË^Œ∞. Ѩ@∞ì g_»Hõ =∞~°Å QÀ+‘ªÑ¨Ù~°O
áÈÜ«∂~°∞. HÍx É’^èŒ ÅÉúO HÍÖË^∞Œ . N~å=∂#∞AÅ∞ zO`å„HÍO`«∞
ÅÜ«∂º~°∞. HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ "åi l*Ï˝ã¨ J^躌 =™êÜ«∞O ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ =x
NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ „QÆÇÏ≤ OKå~°∞. JѨÊ\˜H˜ N~å=∂#∞AÅ∞ Ѩ^∞Œ <≥xq∞k
Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ QÀ+‘ªÑ¨Ù~åxH˜ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOKå~°∞. z=iH˜
N~å=∂#∞AÅ HÀiHõ f~°Ê xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x XO@iQÍ „u^ŒO_»
Ü«∞*’˝Ñ¨g`åÅ`À `«# K≥O`«‰õΩ ~å=Åã≤#kQÍ Hõ|∞~°Oáê~°∞.
Jk qx N~å=∂#∞AÅ∞ ã¨O`«∞ëêìO`«~°OQÆ∞Öˇ· ‰õĈ~â◊,
^•â◊~°^äŒ∞Å∞ "≥O@~åQÍ QÀ+‘ªÑ¨Ù~åxH˜ "≥àϧ~°∞. =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O
KÕÜ«Ú_»x Ji÷OKå~°∞. 'x<˘flHõx<Õ ~°=∞‡O\˜<Õ. gi<≥O^Œ∞‰õΩ
Ñ≤Å∞K«∞H˘x =KåÛ=Ù?— Jx NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ „ѨtflOKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ
N~å=∂#∞AÅ∞ '™êfig∞! g∞~°∞ „u^ŒO_ÀѨg`åÅ`À ~°=∞‡<åfl~°∞.
gi~°∞=Ù~°∞ <å‰õΩ „u^ŒO_ÀѨg`« ã¨^Œ$â◊√Å∞. ‰õĈ~â◊√_»∞ LѨg`«O,
^•â◊~k° ä ^ŒO_»=Ú— Jx K≥áêÊ~°∞. 'J~Ú`Õ <Õ#∞ K≥¿ÑÊ =∞O„`«=ÚÅ#∞
gi~°∞=ÙiH˜ `«Ñ¨Ê "ÕÔ~=iH© LѨ^ÕtOK«~å^Œ∞— Jx NQÀ+‘ªÑ¨Ó~°∞‚
Å<åfl~°∞. PKå~°∞ºÅO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞‡uOKå~°∞.
NQÀ+‘ ª Ñ ¨ Ó ~° ∞ ‚ Å ∞ N<å~åÜ« ∞ }Ïëêì H õ ∆ s =∞O„`åxfl
N~å=∂#∞AÅ"åi ‰õ Ω Ѩ ^ Õ t OKå~° ∞ . P#O^Œ Ñ ¨ ~ ° = â◊ √ Öˇ · #
N~å=∂#∞AÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍiH˜ „Ѩ^ŒH˜∆} #=∞™ê¯~åÅ∞ KÕã≤ Éèí∂i
^ŒH˜∆}Å∞ ã¨=∞iÊOz "åi J#∞=∞u`À N~°OQÆO KÕ~å~°∞.
'ã¨fiÜ«∞O f~°ó‚ Ѩ~åO™êÎ~Ü ° ∞« u— J#fl@∞¡ N~å=∂#∞AÅ"åiH˜
`å#∞ `«iOz W`«~°∞Å#∞ QÆ∂_» `«iOѨ*ËÜ«∂Å#fl Jaè„áêÜ«∞O
^Œ$_è»OQÍ =ÙO_Õk. JO^Œ∞=Å¡ QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ =∞O„`åxfl W`«~°∞ʼnõΩ
LѨ^ÕtOK«#x KÕã≤# â◊Ѩ^ä•xfl ÖˇHõ¯ÃÑ@ì‰õΩO_® #QÆ~°OÖ’x
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 17
N#~° ã ≤ O Ǩ Ï ™êfiq∞ PÅÜ« ∞ O QÀѨ Ù ~° O ÃÑ· Ô H H˜ ¯ aQÆ æ ~ ° Q Í
N<å~åÜ«∞}ÏëêìHõ∆s =∞O„`åxfl "≥·+¨‚=ÙÅHõO^ŒiH© LѨ^ÕtOKå~°∞.
Wk NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ‰õΩ `≥eã≤Ok. PÜ«∞# N~å=∂#∞AÅ K≥O`«‰Ωõ
=zÛ –
QÀ :– Uq∞ <åÜ«∞<å! QÆ∞~°∞„^ÀǨÏO KÕâß"Õ.
~å :– J=Ù#∞ QÆ∞~°∞„^ÀÇ≤Ï<Õ.
QÀ :– J~Ú`Õ QÆ∞~°∞„^ÀÇ≤ÏH˜ #~°H"õ ∞Õ QÆu Jx h‰õΩ `≥eÜ«∞^•?
~å :– `≥eÜ«Ú#∞.
QÀ :– =∞i ZO^Œ∞‰õΩ KÕâß=Ù?
~å :– ™êfig∞! QÆ∞~°∞„^ÀǨÏO=Å¡ <Õ<˘Hõ¯_»<Õ #~°HÍxH˜ áÈ`å#∞.
HÍx D =∞O„`«O =Å¡ J<Õ‰õΩÅ∞ `«i™êÎ~°∞ QÆ^•!
Jk qx NQÀ+‘ªÑ¨Ó~°∞‚Å∞ P#O^ŒO`À á⁄OyáÈ~Ú t+¨µºx
H“QÆeOK«∞H˘x '<åÜ«∞<å! h‰õΩ#fl qâߊǨÏ$^ŒÜ«∞O <å‰õΩ ÖËHõ
áÈ~Ú#k. h=Ù 'ZOɡ~°∞=∂<å~°∞=Ù— (<å‰õΩ <å^äŒ∞_»=Ù) Jx
Jaè # OkOKå~° ∞ . JѨ Ê \˜ # ∞O_ç N~å=∂#∞AÅ"åiH˜
'ZOɡ~°∞=∂<å~ü— J#fl =º=Ǩ~°O ™ê~°÷Hõ=∞~ÚOk. <å\˜ #∞O_ç
'"≥+· =‚¨ ^Œ~≈° #O—, '~å=∂#∞[^Œ~≈° #O—QÍ ¿Ñ~˘O^ŒQÅÆ ^Œx NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞
JK«Û\˜"åi`À J<åfl~°∞.
P `«~∞° "å`« NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ ^ŒÜ∂« =∞Ü«ÚÖˇ· N~å=∂#∞AʼnõΩ
K«~°=∞â’¡HõO ‰õÄ_® LѨ^ÕtOKå~°∞. PÃÑ·# N~å=∂#∞AÅ∞ <≥Å
~ÀAÅ∞ LѨ=ã≤Oz nHõ∆ =Ç≤ÏOz# ‰õĈ~â◊√#‰õΩ ‰õÄ_® K«~°=∞â’¡Hõ
=ÚѨ^ÕtOKå~°∞. ^•â◊~°kä LѨ^Õâ◊O HÀ~å~°∞. ~å=∂#∞AÅ∞
J`«}˜‚ NQÀ+‘ªÑ¨Ó~°∞‚Å K≥O`«ˆH á⁄=∞‡<åfl~°∞. J`«_»Hõ¯_çH˜ áÈQÍ 'h
q^•º – ^èŒ# – Jaè[# – =∞^Œ„`«Ü«∞O L_çy# `«~°∞"å`«
18 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
N~å=∂#∞AÖË h‰õΩ LѨ^ÕtOK«QÆÅ~°∞— Jx K≥Ñ≤Ê ^•â◊~°käx
„uÑ≤ÊѨOáê~°∞.
uiy `«# K≥O`«‰õΩ =zÛ# ^•â◊~°käx "å~°∞ 'QÆ∞~°∞ѨلuHõ
J`« Î " åiO\˜ H ˜ á È~Ú "åiH˜ Ѩ i K« ~ ° º KÕ ã ¨ ∂ Î =ÙO_» ∞ — Jx
xÜ«∞q∞OKå~°∞. J`«_»ÖÏ KÕã≤ `å#∞ =∞^Œ q=Ú‰õΩÎ_» #Ü«∂º#x
x~° ∂ Ñ≤ O K« ∞ H˘<åfl_» ∞ . JѨ Ù _» ∞ N~å=∂#∞AÅ∞ J`« x H˜
K«~°=∞â’¡HÀѨ^Õâ◊O KÕâß~°∞.
ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∞O
XHõ™êi NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ N~å=∂#∞AʼnõΩ =∂ÖÏ^è~Œ ∞° Å =^ŒÌ
â◊~î°HÀѨwu "åºYº – ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∞O q#∞=∞x K≥Ñ≤Ê áÈÜ«∂~°∞.
J>Ë¡ N~å=∂#∞AÅ∞ =∂ÖÏ^èŒ~°∞Å =^ŒÌ „â◊=}O KÕã¨∞ÎO_»QÍ XHõ¯
QÍ^䌉õΩ =∂ÖÏ^èŒ~°∞Å∞ `«y# J~°÷O K≥ѨÊÖË^Œ∞. N~å=∂#∞AÅ∞
PˆH∆Ñ≤OKå~°∞. `å#∞ "Õˆ~ J~°÷O K≥áêÊ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ HÀÑ≤Oz
=∂ÖÏ^èŒ~°∞Å∞ J~°÷O K≥ѨÊ_»O xeÑ≤"Õâß~°∞.
NQÀ+‘ªÑ¨Ó~°∞‚Å H˜k `≥eã≤Ok. qKåiOK«QÍ '<Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#
J~°O÷ ã¨i HÍ^Œ∞— Jx ~å=∂#∞A _®ˆHÑ∆ O≤ z<å_»∞. JO^Œ∞=Å¡ '=∂xu—
#x =∂ÖÏ^è~Œ ∞° Å∞ K≥áêÊ~°∞. JѨC_»∞ NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ '~å=∂#∞AÅ∞
™ê=∂#∞ºÅ∞ HÍ~°∞. Pkâı+¨µx J=`å~°=¸~°∞ÎÅ∞. "å~°∞ K≥Ñ≤Ê#
J~°÷"Õ∞ ã¨i J~Ú#k— Jx K≥áêÊ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞‡uOz
=∂ÖÏ^è~Œ ∞° Å∞ =∞~°Å ÉèQí =Æ kfi+¨Ü∞« O N~å=∂#∞AʼnõΩ É’kèOKå~°∞.
=∂ÖÏ^èŒ~°∞Å ã¨ÅǨÃÑ· NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ Ѩل`«∞Öˇ·#
=~°~O° QÍ~°∞ºÅ =^ŒÌ N~å=∂#∞AÅ∞ P~°∞=∂™êÅ∞ â◊√„â◊¥+¨ KÕâß~°∞.
JѨC_»∞ =~°~°OQÍ~°∞ºÅ∞ "åiH˜ PKå~°º „ѨuѨuÎÖ’x JO`«~å~°÷O
É’kèOKå~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 19
D suQÍ Éè í Q Æ = „^•=∂#∞AÅ∞ Nâ‹ · ŠѨ Ó ~° ∞ ‚ Å ∞,
NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞, N=∂ÖÏ^è~Œ ∞° Å∞, N=~°~O° QÍ~°∞ºÅ∞ – g~°O^Œi=^ŒÌ
q^•º~°Ç¨Ï™êºÅÉèíºã≤Oz ™ê~°÷Hõ<å=∞^èÕÜ«ÚÅÜ«∂º~°∞.
q+¨„Ѩ^•#O
N~°OQÆ<å^ä•ÅÜ«∞O N~å=∂#∞AÅ UÅ∞|_çÖ’H˜ =zÛOk.
JHõ¯_ç J~°Û‰õΩÅ∞ ^≥=· „^Œ"åºÑ¨ÇϨ ~°}=Ú#‰õΩ JÅ"å@∞Ѩ_ç =ÙO_ç<å~°∞.
PKå~°∞ºÅ PkèѨ`«ºOÖ’ "åi P@Å∞ ™êQÆÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ "å~°∞
N~å=∂#∞AÅ#∞ ǨÏ`«=∂~°Û_®xH˜ ‰õΩ„\ Ѩ<åfl~°∞. "åi HÍѨ\ϺxH˜
Ö’<≥#· XHõ kfiA_»∞ `«# ÉèÏ~°º`À aèH‰∆õ Ωõ =zÛ# PKå~°∞ºÅ‰õΩ q+¨O
HõeÊ# J#flO ÃÑ@ì=∞x K≥áêÊ_»∞. P"≥∞ J>Ë¡ KÕã≤ Hõ#∞flÅ h~°∞
„QÆ=∞‡QÍ "åiH˜ #=∞㨯iOzOk. N~å=∂#∞AÅ∞ Pã¨OˆH`«O
QÆ=∞xOz q+¨q∞„t`å#flO áê~°"≥·z P<å_»∞ HÍ"Õs [ÖÏÅ`À<Õ
PHõe f~°∞ÛH˘<åfl~°∞.
Wk `≥eã≤ NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ N~å=∂#∞AÅ#∞ K«∂_»=KåÛ~°∞.
=∞O_»∞>ˇO_»Ö’ =zÛ# QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ N~å=∂#∞AÅ∞ HÍÖË Wã¨∞HõÖ’<Õ
„H˜O^ŒÑ_¨ ç ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°O KÕâß~°∞. NQÀ+‘Ѫ Ó¨ ~°∞Å‚ ∞ JѨÊ\˜#∞O_ç
t+¨µºÅ KÕ`«<Õ =O@ KÕ~ÚOK«∞H˘#∞#@∞¡ U~åÊ@∞ QÍqOKå~°∞.
=∞~˘Hõ™êi J~°Û‰õΩ_˘Hõ_»∞ q+¨q∞„t`«"≥∞ÿ# f~°÷O WKåÛ_»∞.
Jk `≥eã≤ ‰õÄ_® ѨÙK«∞ÛH˘#fl PKå~°∞ºÅ‰õΩ ^•x=Å¡ ÉèíQÆ=`«¯ $ѨKÕ
JѨHÍ~°O [~°QÆÖË^Œ∞. WÖÏ Z<Àfl ‰õΩ`«O„`åÅ∞ [iy<å N~å=∂
#∞AÅ∞ x~°áêÜ«∞OQÍ LO_»QÆeQÍ~°∞. "å~°∞ ÉèíQÆ=„^ŒHõ∆ QÆÅ"å~°∞
Hõ^•! â◊„`«∞=ÙÅ#∞ QÆ∂_® PKå~°∞ºÅ∞ Hõ~°∞}˜Oz =^Œe"Õâß~°∞.
20 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
Ü«∞[˝=¸iΠѨ~å[Ü«∞O
Ü« ∞ [˝ = ¸iÎ J<Õ q^•fiO㨠∞ _» ∞ J^≥ · fi`« 㨠< åflºã≤ .
N~å=∂#∞AÅ H©iÎx qx "åix "å^ŒOÖ’ F_çOK«_®xHõx J<ÕHõ
âßG„QÆO^ä•Å∞ fã¨∞H˘x =KåÛ_»∞. N~å=∂#∞AÅ∞ "å^•xH˜
ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. '<Õ#∞ F_ç`Õ h=∞`«O ã‘fiHõiOz h áê^Œ=ÚÅ∞
t~°™ê=Ç≤Ï™êÎ#∞— Jx Ü«∞[˝=¸iÎ J<åfl~°∞. '<Õ <À_ç`Õ <å=^Œ#Ì ∞#fl
„QÆO^ä•Å#xflO\˜h `«ºlOK«QÆÅ—#x N~å=∂#∞AÅ<åfl~°∞. WÖÏ
„Ѩu[˝Å∞ HÍqOz "å^•xH˜ kQÍ~°∞. Ü«∞[˝=¸iÎ J™ê^è•~°}
ѨO_ç`«∞_»∞. "å^ŒOÖ’ N~å=∂#∞AÖË Ñ¨~ål`«∞ÅÜÕ∞º ã¨∂K«#Å∞
HÍ#=KåÛ~Ú. "å~°∞ N=~°^Œ~å[™êfiq∞H˜ â◊~°}ÏQÆ`«∞Öˇ· q+¨Ü«∞O
K≥áêÊ~°∞. =~°^Œ∞_»∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz JÉèíÜ«∞ǨÏã¨Îq∞zÛ P
=∞ǨѨO_ç`∞« _»∞ F_çáÈ~Ú h‰õΩ t+¨µº_≥· qtëêì^·≥ fi`« =∞`« „ѨKå~åxH˜
L^Œºq∞OK«QÆÅ_»∞ Jx K≥áêÊ_»∞. ^•x`À Ü«∞u~åA‰õΩ ^è≥·~°ºO
=zÛOk.
=∞~°∞<å\˜ "å^ŒOÖ’ N~å=∂#∞AÅ∞ Ü«∞[˝=¸iÎx––
''*Ï˝#~°∂ѨO Ѩ~°O „|Ǩχ
`«xfl=~°ÎºO =∞$ëê`«‡Hõ"£∞ I
J*Ï˝#O KÕu~Î ã° ∞¨ ¯~åº`ü
Hõó „ѨÉèí∞ã¨Îxfl=~°ÎHõó?—— II
Jx „ѨtflOKå~°∞ ''*Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·# „|ǨχÜÕ∞ =∂Ü«∞‰õΩ
Ö’<≥·`Õ WHõ ^•xx `˘ÅyOKÕ"å_≥=_»∞?—— Jx P „Ѩâ◊fl‰õΩ J~°÷O.
WO^Œ∞‰õΩ Ü«∞[˝=¸iÎ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÊÖËHõ Ü«∞u~åA
áê^•Å‰õΩ „Ѩ}q∞e¡ qtëêì^≥· fi`«O ã‘fiHõiOz ѨOK« ã¨O™ê¯~åÅ∞
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
á⁄O^•_»∞. '^Õ=~å[=Úx— Jx J`«xH˜ <å=∞Hõ~°}O [iyOk.
'J~°∞àÏà◊ÃÑÊ~°∞=Úà‹Oɡ~∞° =∂}~ü— Jx ‰õÄ_® PÜ«∞##∞ JO\Ï~°∞.
W`«_»∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À "≥·+¨‚= =∞`« „ѨKå~°O KÕã≤ „Ѩ"Õ∞Ü«∞™ê~°O,
*Ï˝#™ê~°O =O\˜ „QÆO^ä•Å∞ QÆ∂_® ~°zOz H©iÎ á⁄O^•_»∞.
J#O`å~°∞ºÅ∞
'u~°∞"åÜü∞"≥Úo— Ö’ XHõ áêâ◊√~°OÖ’ rq`«=∞O`å
Nx"åã¨∞x HÔ O· Hõ~º° O KÕã∂¨ Î QÆ_á» êe Jx É’kèOK«_=» ∞~ÚOk. Wk
'ZÖÏ KÕÜ«∂e— Jx N~å=∂#∞AÅ∞ q=iOKå~°∞. u~°∞=∞ÅÖ’
ѨÙ+ʨ =#O xi‡Oz ™êfiq∞H˜ `«∞Å㑠ѨÙ+ʨ HÔ O· Hõ~º° O Z=~°∞ KÕÜ∞« QÆÅ~°∞?
Jx t+¨µºÅ#∞ „ѨtflOKå~°∞. J#O`å~°∞ºÅ<Õ "≥+· =‚¨ tMÏ=∞}˜ JO^Œ∞
HõOwHõiOz =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. N~å=∂#∞AÅ J#∞=∞u`À PÜ«∞#
u~°∞=∞ʼnõΩ áÈ~Ú P ÔH·OHõ~°ºO „uHõ~°}â◊√kúQÍ <≥~°"Õ~åÛ_»∞.
HÍ~åÊ™ê~å=∞ÅH˜∆ ‡
k=º^Õâ◊ ã¨O^Œ~≈° # Ü«∂„`«HÔ · áÈ~Ú XHõ™êi N~å=∂#∞AÅ∞
J+¨ì ã¨ÇϨ „㨠„QÍ=∞O KÕ~∞° H˘<åfl~°∞. JHõ¯_» Ü«∞*Ëâ˝ √◊ _»<Õ ^èxŒ Hõ "≥+· =‚¨ Ù_»∞
`å#∞ =zÛ<å#x K≥Ñ≤Ê Ñ¨OÑ≤<å Q“~°qOz Z^Œ∞~°∞ ~åÖË^Œ∞.
N~å=∂#∞AÅ∞ =~°^•~°∞º_»<Õ ^è#Œ Ç‘Ï#∞_≥#· Éè‰í Ωõ xÎ ~ÚO\˜H˜ K≥Ñʨ Hõ<Õ
"≥àϧ~°∞. HÍ~åÊ™ê~å=∞ÅH˜∆ ‡ J<Õ P ~ÚÖÏ¡Å∞ r~°‚=¢ã¨Î ^è•iÜ≥ÿ∞
"≥Å∞ѨeH˜ ~å=_®xH˜ ã≤Q∞Æ æ Ѩ_Oç k. Jk „QÆÇÏ≤ Oz PKå~°∞ºÅ∞ `«=∞
L`«ÎsÜ«∞=Ú#∞ P"≥∞ÃÑ· Ѩ_»∞#@∞¡ qã¨i"Õâß~°∞. Jk K«∞@∞ìH˘x
"≥eH˜ =zÛ P"≥∞ ÉèíH˜Î „ѨѨ`«∞ÎÅ`À PKå~°∞ºÅ"åix JiÛOzOk.
Pu^二 q∞=fi_®xH˜ ~ÚO@ ã¨~‰° Ωõ Å∞ ÖË=Ù. Éè~í ΰ WOHÍ WO\˜H˜ ~åÖË^∞Œ .
áêѨO KÕãÜ ≤ ∞ÿ≥ <å QÆ∞~°∞=∞~åº^Œ KÕÜ∞« _»O ^è~Œ ‡° =∞x P"≥∞ ÉèÏqOzOk.
21 22 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
`«#∞fl ѨÓ~°fiO HÍq∞Oz Ü«ÚO_ç# HÀ=∞\˜ WO\˜H˜ áÈ~Ú P ~å„u
Hõ`x« HÀiHõ f~°∞™êÎ#x K≥ÑÊ≤ –– J`«x =^ŒÌ ã¨~∞° ‰õΩÅ∞ `≥zÛ Pu^二 O
ѨÓiÎ KÕãO≤ k. WO`«Ö’ =~°^•~°∞º_»∞ =KåÛ_»∞. P"≥∞ [iy# ã¨OQÆu
J`«xH˜ q=iOzOk. J`«_O» ^Œ∞‰õΩ ã¨O`«ãO≤ z ÉèÏ~°º #aè#OkOKå_»∞.
P ~å„u ã¨ux "≥O@ ɡ@∞ìH˘x "≥â· √◊ ºx ~ÚO\˜H˜ áÈÜ«∂_»∞. "åix
K«∂_»QÍ<Õ HÀ=∞\˜ =∞#ã¨∞û =∂iOk. "åi áê^•ÅÃÑ· |_ç Hõq∆ ∞OK«
=∞<åfl_»∞. `«~°∞"å`« PKå~°∞ºÅ <å„â◊~ÚOz ѨÙh`«∞_»Ü«∂º_»∞.
PÃÑ· `«nÜ«∂~å^èŒ# ã¨iQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«x Ü«∞*Ë˝â◊√xH˜
Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕã≤ PKå~°∞ºÅ∞ HõOz KÕ~å~°∞.
u~°∞Ѩu Ü«∂„`«
J@∞Ñ≤=∞‡@ NHÍOpѨÓ~°∞Å‚ `À ã¨Ç¨ "≥+· =‚¨ ã¨OѶ∞¨ O "≥O@
#_»∞ã¨∞OÎ _»QÍ PKå~°∞ºÅ∞ "ÕOHõ\ÏK«ÅO KÕ~∞° H˘<åfl~°∞. HõÑÅ≤ f~°=÷ ∞<Õ
<å=∂O`«~°O HõÅ k=ºã¨∂i f~°÷OÖ’ ™êfl#O KÕâß~°∞. u~°∞ѨuÖ’
PKå~°∞ºÅ∞<åfl~°x `≥Å∞ã¨∞H˘x 'q\ªÅ^Õ= Éèí∂Ѩu— J<Õ ~åA =zÛ
"åix ¿ãqOz ^ŒH˜∆}Å∞, J„QÆǨ~°O`À ã¨Ç¨ ã¨=∞iÊOKå_»∞.
`«^∞Œ Ѩi u~°∞=∞ÅÖ’x J#O`å~°∞º_»∞ =Ú#flQÆ∞"å~°∞ =zÛ
PKå~°∞ºÅ#∞ H˘O_»ÃÑH· ˜ PǨfixOKå~°∞. Jkâı+µ¨ x ~°∂áêO`«~"° ∞≥ #ÿ
H˘O_»ÃÑ· HÍÅ∞"≥∂ѨÙ@‰õΩ PKå~°∞ºe+¨ìѨ_»ÖË^Œ∞. HÍx Éèí‰õΩÎÅ
x~°ƒO^èŒOÃÑ· `«∞^Œ‰õΩ ã¨=∞‡uOKå~°∞.
Nâ‹·ÅѨÓ~°∞‚Å∞ PKå~°∞ºÅ‰õΩ ™êfiq∞ f~°÷„Ѩ™ê^•Å∞ `≥zÛ
~ÚKåÛ~°∞. ''g∞ˆ~ ZO^Œ∞‰õΩ `≥KåÛ~°∞? XHõ ÉÏʼnõΩx ѨOѨ~å^•?——
Jx PKå~°∞ºÅ∞ „ѨtflOK«QÍ ''<Õ<Õ JO^ŒiHõO>ˇ z#fl"å_»#x—— "å~°∞
ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ~°∞. Jk qx PKå~°∞ºÅ∞ ZO`À ã¨O`À+≤OKå~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 23
u~°∞=∞Å KÕi Ü«∞u~åA u~°∞g^äŒ∞Å „Ѩ^ŒH˜∆}O KÕâß~°∞.
J#O`å~°∞ºÅ `À@ ѨiH˜OKå~°∞. =~åǨϙêfiq∞H˜ „Ѩ}q∞ÖÏ¡~°∞
^è#Œ ∞~å‡ã¨ â◊√Hõ¡ ѨH∆õ ^•fi^Œt<å_»∞ ™êfiq∞ ѨÙ+¨¯i}˜x ¿ãqOz QÆ∞_çÖ’
„Ѩ"ÕtOKå~°∞. N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°=¸iÎx ^Œi≈Oz f~°÷O, â◊~î°HÀѨO
ÔH·H˘<åfl~°∞. =¸_»∞ k<åÅ∞ u~°∞=∞ÅÃÑ· LO_ç PÃÑ· H˘O_» kQÍ~°∞.
Nâ‹·ÅѨÓ~°∞‚Å ~ÚO@ #∞#fl QÀqO^Œ∞}˜‚ K«∂z ã¨O`«ã≤OKå~°∞.
Nâ‹Å· ѨÓ~°∞Å‚ ∞ P~°∞=∂™êÅ∞ PKå~°∞ºÅ"åiH˜ ~å=∂Ü«∞}
qâıëêÅ∞ É’kèOKå~°∞. `«~°∞"å`« QÀqO^Œ∞x "≥O@ nã¨∞H˘x
Ѷ∞¨ \˜HÍK«ÅO g∞^Œ∞QÍ HõOz KÕ~å~°∞. PÃÑ· H˘O`«HÍÖÏxH˜ N~°OQÆO
"≥àϧ~°∞. QÀqO^Œ∞_»∞ q∞H˜¯e „â◊^•úɉíè Ωõ ÅÎ `À PKå~°∞ºÅ ¿ã= KÕâß_»∞.
`«∞^Œ‰õΩ QÆ$ǨÏã¨÷^èŒ~°‡O `«ºlOz ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOKå_»∞.
HÍj‡~° QÆ=∞#O
NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"å~°∞ ^ÕǨÏO KåeOz#ѨC_»∞
PKå~°∞ºÅ∞ „|Ǩχã¨∂„`« ÉèÏ+¨ºO „"å™êÎ#x =∂@ ~ÚKåÛ~°∞. ^•xfl
„"åÜ«∞_®xH˜ É’^è•Ü«∞# =∞ǨÏi¬Hõ$`«=$uÎx K«∂_®e. JO^Œ∞ÔH·
PKå~°∞ºÅ∞ ‰õÄ~ˆ â◊√x`À QÆ∂_ç HÍj‡~åxH˜ áÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_ç ѨO_ç`∞« Å∞
É’^è•Ü«∞# =$uÎx W=fi_®xH˜ x~åHõiOKå~°∞. N~å=∂#∞AÅ∞
qKå~°„QÆã∞¨ ÅÎ Ü«∂º~°∞. Jk K«∂z ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ ''™êfig∞! qKåiOK«HOõ _ç!
<ÕxHõ¯_çH˜ =zÛ É’^è•Ü«∞#=$uÎx "≥Ú`«ÎO ѨiH˜OKå#∞. JO^Œe
q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ <Õ#∞ K≥ѨÊQÆÅ#∞—— J<åfl_»∞. JO^Œ∞‰õΩ PKå~°∞ºÅ∞
ã¨O`À+≤OKå~°∞.
N ÉèÏ+¨º ~°K«#
Ñ≤=∞‡@ N~°OQÆO KÕi ‰õÄ~ˆ â◊√x^•fi~å É’^è•Ü«∞# =$uÎÖ’x
q+¨Ü«∂Å∞ J=QÆ`«O KÕã¨∞H˘x J^≥· fi`« "å^•xfl YO_çã¨∂Î
24 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
„|Ǩχã¨∂„`åʼnõΩ ÉèÏ+¨ºO „"åâß~°∞. J^Õ NÉèÏ+¨º=∞x „Ѩã≤kú
QÍOzOk. JO`ÕHÍHõ "Õ^•O`«nѨO, "Õ^•O`«™ê~°O, "Õ^•~°÷ ã¨O„QÆÇϨ O,
w`åÉèÏ+¨ºO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ „QÆO^ä•Å#∞ QÆ∂_® ~°zOKå~°∞. PKå~°∞ºÅ"å~°∞
K≥|∞`«∞O_»QÍ ‰õĈ~â◊√_»∞ eÑ≤|^ŒúO KÕâß_»∞.
^ŒH˜∆} ^Õâ◊ Ü«∂„`«Å∞
Ñ≤=∞‡@ t+¨µºÅ JÉèºí ~°#÷ =∞xflOz PKå~°∞ºÅ"å~°∞ ^ŒH} ∆˜
^ÕâÜ ◊ ∂« „`«Å∞ KÕâß~°∞. k=º ã¨Ö÷ ÏÅ∞ ¿ãqOKå~°∞. ‰õΩ~°∞HÍѨÙi "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
ã¨Ö÷ ÏÅ#∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. JÖÏ ã¨OK«iã¨∂Î J<ÕHõ ã¨<åflºã¨ Ñ‘~åî Å∞,
74 QÆ$ǨÏã¨÷ =∞~îåÅ∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. ˆH~°à◊ „áêO`åxH˜ áÈ~Ú
Ѩ^‡Œ <åÉè™í êfiq∞x ¿ãqOKå~°∞. JHõ¯_» ~å=∂#∞[Ñ‘~O°î ™ê÷ÑO≤ Kå~°∞.
Ñ≤^ŒÑ¨ ^•fi~°Hõ, =∞^èŒ∞~°, |$O^•=#O, ™êÅ„QÍ=∞O, JÜ≥∂^茺,
<≥q· ∞âß~°}ºO, ѨÙ+¨¯~°O "≥ÚÖˇ#· Hˆ „∆ `åÅ∞ ã¨O^Œi≈OKå~°∞. HÍj‡~åxH˜
áÈ~Ú âß~°^•Ñ‘~î°O KÕ~å~°∞.
JHõ¯_» âß~°^•^Õq PKå~°∞ºÅ"åi „|Ǩχã¨∂„`«ÉèÏëêºxfl
âߡѶ≤∞OzOk. JHõ¯_ç ѨO_ç`«„Ѩ=~°∞Å∞, ~åAÅ∞ "åix ã¨`«¯iOz
ã¨OÉèÏqOKå~°∞.
J@#∞O_ç HÍj#QÆ~°O g∞^Œ∞QÍ Ñ¨Ós[QÆ<åfl^䌈H∆„`«O
KÕ~å~°∞. JHõ¯_» áêOK«~å„`åQÆ=∂#∞™ê~°OQÍ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O U~åÊ@∞
KÕÜ«∂Å#∞H˘<åfl~°∞. N [QÆ<åfl^䌙êfiq∞ JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∞‡uOK«ÖË^Œ∞.
J@#∞O_ç PKå~°∞ºÅ∞ N‰õÄ~°‡O g∞^Œ∞QÍ ã≤OǨK«ÅO
KÕ~å~°∞. JHõ¯_» 'Hõ$+¨=‚ ∂~°∞º_»∞— J<Õ XHõ Hõq JǨÏOHÍ~åxfl ǨÏiOѨ*ãË ≤
"åix J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 25
ã≤OǨK«ÅO#∞O_ç JǨϟaÅO KÕ~∞° H˘x JK«Û@ N#~°ãO≤ ǨÏ
™êfiq∞"åix ¿ãqOKå~°∞. J@#∞O_ç u~°∞=∞ʼnõΩ "ÕOKÕâß~°∞. JHõ¯_ç
™êfiq∞ q+¨µ‚"å? t=Ù_®? J#fl "å^ÀѨ"å^•Å∞ JѨC_»∞ "åºÑ≤ÎÖ’
LO_ç#q.
â‹=· ÙʼnõΩ, "≥+· =‚¨ ÙʼnõΩ q„QÆÇϨ q+¨Ü∞« OÖ’ Jaè„áêÜ«∞Éè^Ë •Å∞
U~°Ê_»_®xH˜ =ÚYº HÍ~°}O q„QÆÇϨ OÖ’ â◊OYK«„HÍ^Œ∞Å∞QÍx, â◊¥Å
_»=∞~°∞HÍÅ∞ QÍx ÖËHõáÈ=_»"Õ∞.
q+¨µ‚ˆH∆„`«OQÍ u~°∞=∞Å
u~°∞=∞Å KÕ~°∞H˘#fl PKå~°∞ºÅ∞ q+¨Ü«∞O QÆ=∞xOz
W~°∞ѨH∆ÍÅ#∂ Ñ≤eÑ≤Oz–– ''„uâ◊¥Å _»=∞~°∞HÍÅ∞, â◊OYK«„HÍÅ∞
^Õ=Ùx =ÚO^Œ∞Oz =∞#O "≥o§áÈ^•O. ^Õ=Ù_»∞ U zǨflÅ∞ ^èŒi¿ãÎ
P =¸iÎQÍ ÉèÏqOz P~åkèOK«∞^•O—— Jx K≥áêÊ~°∞. LÉèÜí ∞« ѨHÍ∆ Å∂
JO^Œ∞ HõOwHõiOKå~Ú. "å~°∞ K≥Ñ≤Ê#>Ë¡ KÕã≤ JO^Œ~°∂ `«Å∞ѨÙÅ∞
|OkèOz "≥àϧ~°∞. =∞~°∞<å\˜ „áê`«óHÍÖÏ# JO^Œ~°∂ QÆ∞_çÖ’H˜
áÈ~Ú K«∂_»QÍ ™êfiq∞ â◊OYK«„HÍÅ∞ Ѩi„QÆÇ≤ÏOz# "≥·#O
HÍ#=zÛOk. â‹·=ÙÅ∞ Ål˚`«∞Öˇ· J@#∞O_ç "≥o§áÈÜ«∂~°∞.
PKå~°∞ºÅ∞ Ѩ~°=∂#O^ŒO á⁄O^•~°∞. ™êfiq∞H˜ =∞OQÆàÏ
âßã¨#O KÕâß~°∞. ã¨fi~°Å‚ H˜∆ ‡x =Hõó∆ ã¨Å÷ OÃÑ· ^èiŒ OK«_®xH˜ ã¨=∞iÊOKå~°∞.
<å\˜#∞O_ç Nx"åã¨∞xH˜ =∂=∞QÍ, QÆ∞~°∞=ÙQÍ N~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ
"å~°∞ „Ѩâ◊ã≤Î QÍOKå~°∞.
P `«~°∞"å`« PKå~°∞ºÅ∞ HõOz, =∞^èŒ∞~åO`«HõO g∞^Œ∞QÍ
áÈ~Ú „Hõ=∞OQÍ N~°OQÆO KÕ~°∞H˘<åfl~°∞.
26 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
PKå~°∞ºÅ"åiH˜ ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ q∞H˜¯e PѨÙ_Î ∞» . J`«_∞» HõOz
=^ŒÌ '‰õÄ~°— „QÍ=∂kèÑu¨ QÍ x`«ºO J#fl^•#O KÕ¿ã `åºy. ã¨ÇϨ [OQÍ
ã¨OѨ#∞fl_»∞, q^•º=O`«∞_»∞.
XHõ<å_»∞ ‰õÄ~ˆ â◊√x JukäâßÅ `«Å∞ѨÙÅ∞ =¸ã≤"¿Õ ã â◊|OÌ
N~°OQÆOÖ’x ~°OQÆ<åÜ«∞H˜H˜ qxÑ≤OzOk. ‰õÄ~ˆ â◊√x `åºQÆO QÆ∂iÛ
`≥eã≤H˘x P^Õq J`«}˜‚ K«∂_®Å#∞H˘#flk. HÍOpѨÓ~°∞‚Å^•fi~å
J`«}‚˜ N~°OQÍxH˜ ~°ÑÊ≤ OzOk. ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ ã¨~fi° O Ѩi`«ºlOz ÉèÏ~°º`À,
Hõ@∞ì|@ìÅ`À N~°OQÆO |Ü«∞Å∞^Õi "≥àϧ_»∞. ‰õĈ~â◊√_»∞ N~°OQÆO
=zÛ<å_»x qx PKå~°∞ºÅ"å~°∞ ZO`À ã¨O`À+≤OKå~°∞.
‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ N~°OQÆOÖ’ LOKè=« $uÎ`À rqOKÕ"å_»∞. XHõ<å_»∞
‰õΩOÉèí=$+≤ì HÍ~°}OQÍ WÅ∞¡ =^ŒÅÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. x~åǨiQÍ<Õ
Ѩ_∞» H˘<åfl_»∞.
QÆ∞_çÖ’ N~°OQÆ<å^ä∞Œ x <≥"· ^Õ ºŒ ^èfiŒ x qxÑ≤OzOk. ‰õÄ~ˆ â◊√x
^èŒ~°‡Ñ¨ufl PO_®à◊=∞‡ P ^èŒfix qx ''h Éèí‰õΩÎ_»∞ Ѩã¨∞ÎO_»QÍ hÔH@∞¡
+¨„_»™È¿Ñ`« Éèí∞H˜Î W+¨ì"≥∞ÿ#k—— Jx "≥Ú~°ÃÑ\˜ìOk. JO`«@ ™êfiq∞
XHõ PÅÜ«∂kèHÍiH˜ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz ‰õÄ~ˆ â◊√xH˜ „Ѩ™ê^ŒO ѨOѨ=∞x
P#uKåÛ~°∞. „Ѩ™ê^ŒO ã‘fiHõiOz ‰õĈ~â◊√_»∞ P#OkOKå_»∞. HÍx
ÉèÏ~°º "≥Ú~° ÃÑ@∞ì@KÕ JÖÏ [iyO^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x ''[QÆuÊ`«#∞
=∞#O J\Ï¡ J#=K«∞Û<å—— Jx ÉèÏ~°º#∞ =∞O^ŒeOz Éèí∞HõÎâı+¨O
P"≥∞‰õΩ WKåÛ_»∞.
Ѩ~åâ◊~° "åºã¨ Éèí\Ïì~°‰õΩÅ∞
„Ѩ™ê^Œâı+¨O ã‘fiHõiOz# P"≥∞ QÆ~°ƒù=uÜ≥ÿ∞ W^ŒÌ~°∞
‰õΩ=∂~°∞Å#∞ „Ѩãq¨ OzOk. Jk `≥eã≤ PKå~°∞ºÅ∞ P#OkOKå~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 27
P a_»Å¤ ‰õΩ ''Ѩ~åâ◊~É° \íè Ïì~‰° Ωõ _»∞, "åºã¨É\íè Ïì~‰° Ωõ _»∞—— Jx <å=∞Hõ~}° O
HÍqOKå~°∞. P<å_»∞ NÜ«∂=Ú<åKå~°∞ºÅ"åi H˜zÛ# =∂@#∞
PKå~°∞ºÅ"å~°∞ P q^èŒOQÍ Ñ¨iáêeOKå~°∞.
Ѩ ~ åâ◊ ~ ° É è í @ ∞ì J㨠= ∂# "Õ ∞ ^è • 㨠O Ѩ u Î QÆ Å "å_» ∞ ,
UHõãO¨ ^è•„QÍÇ≤Ï, "Õ^Œ "Õ^•OQÍk ã¨=∞ã¨Î q^ŒºÅÖ’ Pi `Õi#"å_»∞.
J`«_˘Hõ<å_»∞ ÉÏÅ∞_»∞QÍ #∞#flѨC_Õ 'ã¨~fi° [˝ Éè@ í ∞ì— J#∞ ѨO_ç`∞« x
K«∂z Ñ≤_çH˜exO_» Wã¨∞Hõ Ѩ@∞ìH˘x ''g∞~°∞ ã¨~°fiA˝Å∞ QÆ^•! D
Wã¨∞Hõ Ѩi=∂} "≥∞O`À K≥ѨÊO_ç?—— J<åfl_»∞. ѨO_ç`«∞_»∞ |^Œ∞Å∞
K≥Ñʨ ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. ''JÜ≥∂º! Wk Ñ≤_HÔç _»∞ Wã¨∞Hõ—— Jx K≥Ñʨ ÖË~å?
Jx ѨiǨ㨠=∂_ç<å_»∞. J`«x "Õ∞^è•â◊H˜ÎH˜ ã¨~°fiA˝_»∞ Pâ◊Û~°º
K«H˜`«∞_»Ü«∂º_»∞. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞¯_≥·# Ѩ~åâ◊~°Éèí@∞ì PKå~°∞ºÅ"åi
J#∞=∞u`À q"åǨÏO KÕã¨∞H˘x N~°OQÆOÖ’<Õ LO_ç<å_»∞.
^èŒ#∞~åÌã¨∞ – ¿ÇÏ=∂O|
k#k<åxH© ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ H©iÎ #Å∞^≥ã¨Å‰õÄ
"åºÑ≤OzOk. xK«∞àÏ #QÆ~°OÖ’ ^èŒ#∞~åÌã¨∞_»<Õ XHõ =∞Å∞¡_»∞O_Õ
"å_»∞. '¿ÇÏ=∂O|— J<Õ #@∞ì=Hõ`≥Î J`«x ÉèÏ~°º. P"≥∞ JuÖ’Hõ
ã¨∞O^Œi. =∞Å∞¡_®"≥∞#∞ q∞H˜¯e „¿Ñ=∞`À K«∂K«∞H˘<Õ"å_»∞.
XHõ™êi N~°OQÆ<åÜ«∞Hõ™êfiq∞H˜ =ã¨O`À`«û=O [iyOk.
L`«û= ã¨O^Œ~°≈<åxÔH· =∞Å∞¡_»∞ ¿ÇÏ=∂O|`À QÆ∂_® N~°OQÍxH˜
=KåÛ_»∞. P"≥∞ ZO_»Ö’ HõOkáÈ`«∞O^Õ"≥∂#x Q˘_»∞QÆ∞ Ѩ\ ˜ì P"≥∞
K≥O`«<Õ #_»∞ã¨∂Î áÈ`«∞<åfl_»∞.
HÍ"ÕiÖ’ ™êfl#OKÕã≤ =ã¨∞Î#fl PKå~°∞ºÅ"å~°∞ D ^Œ$â◊ºO
K«∂Kå~°∞. JÖÏ Q˘_»∞QÆ∞ Ѩ\ ì˜ #_»∞ã¨∞#Î fl J`«_=≥ ~°∞? Jx J_çQÍ~°∞.
J`«x ã¨OQÆu `≥eã≤#"å~°∞ PKå~°∞ºÅ‰õΩ q+¨Ü«∞O K≥áêÊ~°∞.
28 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
JÜ≥∂º! U =∂„`«O ã≤QÆ∞æÖËHõ J`«_»∞ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ JÖÏ
„Ѩ=iÎã∞¨ <Î åfl_Õ! J#∞H˘x J`«x „¿Ñ=∞#∞ N~°OQÆ<åÜ«∞Hõ™êfiq∞ g∞kH˜
„uáêÊÅx ã¨OHõeÊOKå~°∞. `«# K≥O`«‰Ωõ ~å=Åã≤OkQÍ ^è#Œ ∞~åÌã∞¨ ‰õΩ
Hõ|∞~°Oáê~°∞. J`«_∞» =KåÛ_»∞. h ã¨=∂Kå~°"∞Õ q∞? Jx PKå~°∞ºÅ∞
J_çQÍ~°∞. J`«_»∞ `«# ã¨OQÆu K≥áêÊ_»∞.
PKå~°∞ºÅ∞ :–– ''#_ç gkäÖ’ „Ñ≤Ü«Ú~åeH˜ Q˘_»∞QÆ∞ Ѩ\ ˜ì
#_»=_»O `«QÆ∞<å?——
^èŒ#∞ :–– PKå~åº! <å ÉèÏ~°º J`«ºO`« ã¨∞‰õΩ=∂i. P"≥∞
Hõ#∞flÅ∞ Ѩ^‡Œ ^ŒàÏÅ#∞ áÈe#q. ZO_»HÍ"≥∞ =ÚYO "å_çáÈ`«∞Ok.
JO^Œ∞HõÖÏ KÕã¨∞Î<åfl#∞. P"≥∞ <å ã¨~°fiã¨fiO.
PKå~°∞ºÅ∞ :–– h =∂@ =∞Oz^Õ. HÍx <Õ#∞ h ÉèÏ~°º
<Õ„`« ™œO^Œ~º° OHõO>Ë Z‰õΩ¯= ™œO^Œ~º° O HõÅ <Õ„`åÅ#∞ K«∂Ñ≤™êÎ#∞.
=™êÎ"å?
^èŒ#∞ :–– PKå~åº! `«Ñ¨ÊHõ =™êÎ#∞. JO`«HõO>Ë <å‰õΩ
HÍ=Åã≤#^Õ=ÚOk? <Õ#∞ ™œO^Œ~åº~å^茉õΩ}˜‚.
PKå~°∞ºÅ∞ "≥O@<Õ J`«}˜‚ N~°OQÆ<å^䌙êfiq∞ K≥O`«‰õΩ
fã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. P ^Õ=Ù_»∞ Hõ=∞Å^ŒàωõΩ∆ _»∞. ™êfiq∞ k=º =∞OQÆà◊
q„QÆǨÏO K«∂_»QÍ<Õ ^èŒ#∞~åÌã¨∞ P#O^Œ`«∞OkÅ∞_≥·<å_»∞. ™êfiq∞
<Õ„`åÅ∞ J`«}˜‚ Ju=∂„`«OQÍ PHõi¬OKå~Ú.
JѨC_»∞ PKå~°∞ºÅ∞ ''<åÜ«∞<å! D ™êfiq∞ #Ü«∞#
™œO^Œ~°ºO K«∂Kå"å? ZÖÏ L#flk?—— Jx „ѨtflOKå~°∞. ''™êfig∞!
g∞=∂@ x[O. D ^Õ=Ùx ~°∂ѨO [QÆ`«û"≥∂‡Ç¨ÏHõO. D <Õ„`åÅ∞
x~°∞Ѩ=∞ ™œO^Œ~°ºY#∞Å∞. WHõ <Õ#∞ D ^Õ=Ù}˜‚ =^ŒÅ#∞. <å
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 29
rq`«O WHõ¯_Õ QÆ_»∞ѨÙ`«∂ ™êfiq∞x ¿ãqOKÕ ÉèÏQƺO „Ѩ™êkOK«O_ç.
<å q+¨Ü∞« Ö’Å`åfixH˜ ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ∞» `«∞<åfl#∞. g∞ˆ~ ##∞fl L^Œiú OKåe——
JO@∂ "åi áê^•ÅÃÑ· „"åÖÏ_»∞.
PKå~°∞ºÅ∞ J`«}‚˜ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz N~°OQÆOÖ’ x=ã≤OKÕ@@∞¡,
™êfiq∞x ¿ãqOKÕ@@∞¡ J#∞=∞uOKå~°∞. WÖÏ ^è#Œ ∞~åÌã∞¨ ÉèQí =Æ `«`Î Ê« ~°∞_≥·
ÉèíHÍ΄ˆQã¨~°∞_≥· PKå~°∞ºÅ t+¨µºÅÖ’ „Ѩ=ÚY∞_»Ü«∂º_»∞. J`«x
HÍKå~°∞ºÅ∞ ѨOK« ã¨O™ê¯~åÅ∞ QÆeOæ z =∞O„`ÀѨ^âÕ O◊ HÍqOKå~°∞.
^èŒ#∞~åÌã¨∞Ö’ =zÛ# =∂~°∞Ê ¿ÇÏ=∂O|‰õΩ ÉÏ^èŒHõ"≥∞ÿOk.
ZÖÏQÀ â’HõO x„QÆÇ≤ÏOK«∞H˘x XHõ<å_»∞ PKå~°∞ºÅ K≥O`«‰õΩ =zÛ
"åi áê^•ÅÃÑ· „"åeOk. PKå~°∞ºÅ∞ Hõ~°∞}˜Oz P"≥∞#∞ QÆ∂_®
t+¨µº~åeQÍ Ñ¨i„QÆÇ≤ÏOz ѨOK« ã¨O™ê¯~°=ux KÕâß~°∞. WѨC_»∞
¿ÇÏ=∂OÉÏ ^è Œ # ∞~åÌ ã ¨ ∞ e~° ∞ =Ù~° ∂ Éè í H ÍÎ „ QÆ Q Æ } ∞ºÖˇ · qÅã≤ e ¡
PKå~°∞ºÅ"åiH˜ „Ñ‘uáê„`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
XHõ™êi HÍ"ÕiÖ’ ™êfl#O KÕã≤ PKå~°∞ºÅ∞ ^è#Œ ∞~åÌã∞¨ KÕ~Ú
PÅO|#O KÕã∞¨ H˘x =∞~îO° "≥Ñ· Ù¨ #_çKå~°∞. â◊¥„^Œ∞x ã¨Ê~°≈ `«Q∞Æ <å?
Jx t+¨µºÅ∞ PˆH∆Ñ≤OKå~°∞. JO^Œ∞‰õΩ PKå~°∞ºÅ∞––
q^•º=∞^À ^èŒ#=∞^Œ ã¨Î $fÜ≥∂- aè[<À =∞^Œó I
U`Õ =∞^•=eáêÎ<åO U`« U= ã¨`åO ^Œ=∂ó II
Jx |^Œ∞Å∞ K≥áêÊ~°∞. 'q^•º=∞^ŒO, ^èŒ#=∞^ŒO, Jaè
[#=∞^ŒO – Wq =∞^Œ QÆ~fi° „QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ LO\Ï~Ú. ã¨[#˚ ∞Å áêe\˜H˜
Wq =º`«º™êÎÖˇ· ^Œ=∂Å∞QÍ =∂~°∞`å~Ú— Jx ÉèÏ=O. ^èŒ#∞~åÌã¨∞
=∞^Œ~°Ç≤Ï`«∞_»∞. HÍ# Ѩq„`«∞_»x `å`«Ê~°ºO. HÍx "≥·+¨‚=ÙÅ HÍ
ã¨=∂^è•#O `«$Ñ≤Î HõeæOK«ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ ^èŒ#∞~åÌã¨∞#∞ JHÍ~°}OQÍ
30 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
xOkOK«™êQÍ~°∞. ZÖÏÔQ·<å J`«x #==∂xOKåÅx xâ◊Û~ÚOK«∞
H˘<åfl~°∞. "åi ^Œ∞tÛO`« PKå~°∞ºÅ‰õΩ `≥eã≤Ok.
XHõ<å_»∞ Ü«∞u~åA XHõ PO`«~O° yHõ t+¨µºx`À ^è#Œ ∞~åÌã∞¨
hã¨_çOz# "≥·+¨‚=ÙÖÏ~°"Õã≤# HÍëêÜ«∞ =¢™êÎÅ#∞O_ç ~°Ç¨Ï㨺OQÍ
H“Ñ‘<åxH˜ ã¨iѨ_∞» #@∞¡ ~å„u ѨÓ@ =¢ãOΨ zOK«∞H˘x ~°=∞‡<åfl~°∞.
t+¨µº_®Ñ¨x KÕâß_»∞.
=∞~°∞<å_»∞ zxy# =¢™êÎÅ∞ K«∂K«∞H˘x ã¨<åflºã¨∞Å∞
HÀáÈnÌÑ`≤ ∞« Öˇ· XHõi<˘Hõ~∞° HõÅÇ≤ÏOK«∞H˘<åfl~°∞. áÈ\Ï¡@‰õΩ ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ
"åix PKå~°∞ºÅ∞ âßOuOѨ *Ëâß~°∞.
H˘O`«HÍÅO Ñ≤^ŒÑ¨ XHõ<å\˜ ~å„u ^èŒ#∞~åÌã¨∞`À WëêìQÀ+≤ª
[~°∞ѨÙ`«∂ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ W^ŒÌ~°∞ ã¨<åflºã¨∞Å#∞ Ñ≤ez ''g∞iѨC_»∞
^èŒ#∞~åÌã¨∞ WO\˜H˜ áÈ~Ú ¿ÇÏ=∂O| ™⁄=Ú‡Å∞ ^˘OyeOK«∞H˘x
~°O_»∞—— Jx ѨÙi H˘ÖÏÊ_»∞. "≥·+¨‚=ÙÅ∞ J>Ë¡ Jx áÈ~Ú x„kã¨∞Î#fl
¿ÇÏ=∂O| â◊s~°OÖ’x XHõ „ѨHõ¯ ™⁄=Ú‡Å∞ Xez fã¨∞H˘<åfl~°∞.
P"≥∞ WO`«Ö’ "Õ∞Å∞H˘x PKå~°º ѨÙ~°∞+¨µefl QÆ∞iÎOz Ô~O_»= „ѨHõ¯
™⁄=Ú‡Å∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ J@∞"≥Ñ· Ù¨ á⁄~°eOk. P"≥∞
"Õ∞Å∞H˘#fl^Œx "å~°∞ "≥O><Õ áêi áÈÜ«∂~°∞.
`«~°∞"å`« ^èŒ#∞~åÌã¨∞ WO\˜H˜ áÈÜ«∂_»∞. PKå~°∞ºÅ∞
t+¨µºÅ#∞ ^èŒ#∞~åÌã¨∞ WO@ Uq∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À QÆ=∞xOz ~°=∞‡x
ѨOáê~°∞. "å~°∞ áÈ~Ú J>Ë¡ QÆ=∞xOKå~°∞. ™⁄=Ú‡ÖË"∞≥ #ÿ =x ^è#Œ ∞~åÌã∞¨
J_»∞QÆQÍ P"≥∞ [iy# ã¨OQÆu J`«xH˜ K≥ÑÊ≤ Ok. JѨC_»∞ ^è#Œ ∞~åÌã∞¨
''"å~°∞ ™⁄=Ú‡Å∞ fã¨∞H˘O@∞O_»QÍ ZO^Œ∞‰õΩ HõkÖÏ=Ù? JÜ≥∂º!
h=Ù "Õ∞ÖÁ¯<åfl=x "å~°∞ áêi áÈÜ«∂~°∞. ÉèÏQÆ=`À`«Î=ÚÅ
q+¨Ü«∞OÖ’ WÖÏ KÕÜ«∞=KåÛ?—— Jx ÉèÏ~°º#∞ =∞O^ŒeOKå_»∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 31
t+¨µºb ã¨OÉèÏ+¨} qx "≥o§ PKå~°∞ºÅ‰õΩ q#flqOKå~°∞.
PKå~°∞ºÅ∞ "≥·+¨‚=ÙÅ#∞ Ñ≤ez ''K«∂zu~å! ^èŒ#∞~åÌ㨠^ŒOѨ`«∞Å
ÉèÏQÆ=`« ÉèíH˜Î ! HÍëêÜ«∞=¢™êÎÅ∞ zxy#=x HõÅÇ≤ÏOK«∞H˘#fl
g∞Ô~Hõ¯_»? PÉè~í }° ÏÅ<Õ ÉèÏQÆ=`«∞ÅѨÇϨ iOzH˘x áÈ=Ù@‰õΩ ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ
"åÔ~Hõ¯_»? WOHõ<<·≥ å |∞kú`À "≥∞ÅQÆO_ç—— Jx "åiH˜ |∞kú K≥áêÊ~°∞.
`≥Å"¡ å~°QÍ<Õ ^è#Œ ∞~åÌã∞¨ #∞ Ñ≤ez q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ≤ ™⁄=Ú‡Å∞
WzÛ Ñ¨Oáê~°∞. ^èŒ#∞~åÌã¨∞ HÍ^Œ#ÖËHõ fã¨∞H˘x áÈÜ«∂_»∞.
=∂~°<Õ~°flOa
=∞~˘Hõ Ѩ~åºÜ«∞O [iy# ã¨OѶ∞¨ @#. '=∂~°<~Õ fl° Oa— J<Õ
*Ï˝x â◊s~° Ѩi`åºQÆO KÕâß_»∞. N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ PÜ«∞#‰õΩ „|Ǩχ
"Õ∞^èqŒ kè ##∞ã¨iOz ã¨O™ê¯~°O KÕâß~°∞. â◊¥„^Œ∞#Hõ@∞¡ KÕÜ∞« ^ŒQ^Æ xŒ
"≥+· =‚¨ ÙÅ∞ PˆHÑ∆ O≤ Kå~°∞. =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ #∞ xOkOKå~°∞. PÜ«∞# ‰õΩ=∂Ô~Î
`«O„_çH˜ ã¨OÉèíqOz# ^Œ∞+‘¯iÎH˜ =QÆz PÅÜ«∞OÖ’H˜ áÈ=_»O =∂x
"ÕãO≤ k.
PKå~°∞ºÅ∞ N=∞ǨѨÓ~°∞Å‚ K≥O`«‰Ωõ áÈ~Ú J>ËÅ¡ KÕãu≤ ~À
`≥Å∞Ѩ=∞x „áêi÷OKå~°∞. ''P<å_»∞ N~å=Ú_»∞ [\ÏÜ«Ú=Ù‰õΩ KÕã#≤
ã¨O™ê¯~°O g∞Ô~~°∞QÆ~å? qâı+¨ ^èŒ~å‡K«~°} âߢã¨Î q~°∞^ŒúO HÍ^Œ∞——
Jx "å~°∞ K≥ѨÊQÍ PKå~°∞ºÅ∞ ^•xH˜ ã¨=∞‡uOKå~°∞.
=∞~˘Hõ™êi PKå~°∞ºÅ∞ â◊¥„^Œ∞_≥·# XHõ =¸QÆ"å}˜‚
~ÚO\˜Ö’H˜ fã¨∞‰õΩáÈ~Ú ''<å ~¸ áê^•ÖË h‰õΩ ~°H!∆õ —— Jx ã¨O*˝`À
Z~°∞HõÑ~¨ K° å~°∞. Jk K«∂z ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ ''<Õ#∞ D áê\˜ QÆ∞~°∞ Hõ\ÏHõO∆
á⁄O^ŒÖËHõ áÈÜ«∂<Õ? J„QÆ=~°‚A_»<≥· Ü«ÚO_ç „Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞q∞?——
Jx zO`«‰õΩ Ö’#Ü«∂º_»∞.
32 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
„H˜q∞ HõO~î°∞_»∞
P ~ÀAÖ’¡ „H˜q∞HõO~î∞° _»<Õ KÀà◊~åA ~å*Ϻxfl áêeã¨∞OÎ _Õ
"å_»∞. J`«_»∞ "≥·+¨‚=^Õfi+≤, t=Éèí‰õΩÎ_»∞. "≥·+¨‚=ÙÅ`«x UÅ∞|_çÖ’
ã¨∞YOQÍ rqOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
„Ѩ[ÅO^Œih t=Éèí‰õΩÎÅ∞ HÍ=Åã≤OkQÍ P ~åA
x~°ƒOkèOKÕ"å_»∞. 't"å`«Ê~°`~« O° <åã≤—Î J#flk J`«x ã≤^•úO`«O. P
=∂@ „"åã≤ ~Ú=∞‡x W`«~° =∞`«ã∞¨ Å÷ #∞ ÉÏkèOKÕ"å_»∞. „"åã≤ ~ÚzÛ#
"å~°∞ J#º^è• „Ѩ=iοãÎ "åi Hõ#∞flÅ∞ ÃÑiH˜OK«_"» ∂≥ , HÍà◊√¡ KÕ`∞« Å∞
#iH˜OK«_"» ∂≥ KÕ¿ã"å_»∞.
^Œ∞+¨µì_≥·# P`«x =∞O„u XHõ_»∞ N~å=∂#∞AÅKÕ
't"å`«Ê~°`«~°O <åã≤Η Jx „"å~Ú¿ãÎ g∞ H©iÎ "åºÑ≤ã¨∞ÎO^Œx ~åAH˜
^Œ∞~Àƒ^èŒ KÕâß_»∞. ~åA '~å=∂#∞AÅ#∞ Ѩ\ì˜ `≥O_»∞—— Jx Éè@í ∞Å#∞
ѨOÑ≤<å_»∞.
PKå~°∞ºÅ∞ #kH˜ ™êfl<åxH˜ "≥o§# "Õà◊Ö’ Éèí@∞Å∞
=∞~î°OÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOKå~°∞. ‰õĈ~â◊√_»∞ q+¨Ü«∞O „QÆÇ≤ÏOz QÆ∞~°∞=Ù
QÍi HÍëêÜ«∞ =¢™êÎÅ∞ ^èŒiOK«∞H˘x `å<Õ ~å=∂#∞AÅ#x K≥Ñ≤Ê
Éèí@∞Å`À QÆ∂_» KÀà◊ ~å[^è•xH˜ áÈÜ«∂_»∞.
™êfl#O KÕã≤ =zÛ# PKå~°∞ºÅ∞ ã¨OQÆu `≥Å∞ã¨∞H˘x
‰õÄ~ˆ â◊√#ÔH· =QÆKå~°∞. WHõ JHõ¯_» LO_»_O» „Ѩ=∂^ŒH~õ =° ∞x ‰õÄ~ˆ â◊√x
=¢™êÎÅ∞ ^èŒiOz =∞~î°O g_ç TiH˜ Ѩ_»=∞~°"≥·Ñ¨ÙQÍ Ñ¨Ü«∞xOKå~°∞.
H˘O`«=∞Ok t+¨µºÅ`À PKå~°∞ºÅÖÏ S^Œ∞ ~ÀAÅ∞ #_»Hõ
™êyOKå~°∞. P~°= ~ÀA ~å„u XHõ J_»qÖ’ „Ѩ"ÕtOKå~°∞. JHõ¯_ç
É’Ü«∞Å∞ H˘O^Œ~∞° PKå~°∞ºÅ"åix QÆ∞iÎOz ѨO_»∞,¡ áêÅ`À Pu^二 O
ã¨=∞‰õÄ~åÛ~°∞.
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 33
KÕÖÏOK«ÖÏO|
P =∞~°∞<å_»∞ XHõ Ñ¨Öˇ¡Ö’ XHõ q„Ѩ QÆ$ǨÏO L#fl^Œx
`≥Å∞ã¨∞H˘x JHõ¯_çH˜ "≥àϧ~°∞. P ~ÚO\˜ ~ÚÖÏ¡Å∞ KÕÖÏOK«ÖÏO|
Ѩ~=° ∞ Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞. P"≥∞ ѨÓ~°fiO XHõ™êi PKå~°∞ºÅ"åi <å„â◊~ÚOz
=∞O„`«nHõ∆ á⁄Ok =ÙO_ç#k. P"≥∞ "åix QÆ∞iÎOz `«y# sux
Pu^二 O x~°fiÇ≤ÏOzOk. `«# Éè~í ‰Î° Ωõ QÆ∂_» ѨOK« ã¨O™ê¯~åÅ∞ QÆeOæ z
^èŒ#º`« KÕ‰õÄiÛOk.
J@#∞O_ç Ѩܫ∞#"≥∞ÿ PKå~°∞ºÅ∞ ã¨Ñ¨i"å~°OQÍ q∞käÖÏ
#QÆ~° „áêO`«OÖ’ XHõ „QÍ=∞O KÕ~°∞H˘<åfl~°∞. JHõ¯_ç q„ѨÙÅ∞
J^≥· fi`«∞Å∞. "å~°∞ PKå~°∞ºÅ "åix P^ŒiOK«ÖË^Œ∞. HÍx P
„QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ h~°∞ `≥K«∞ÛH˘<Õ ã¨~À=~°OÖ’ ^•â◊~°kä PKå~°∞ºÅ"åi
ã¨∂K«# "Õ∞~°‰õΩ `«# áê^•Å∞ LOz H˘O`«¿ãѨÙO_»QÍ „QÍ=∞ã¨∞÷Å
=∞#ã¨∞û =∂iOk. "å~°∞ PKå~°∞ºÅ <å„â◊~ÚOz ã¨`«¯iOKå~°∞. P
„QÍ=∂xH˜ ™êÅ„QÍ=∞=∞x PKå~°∞ºÅ∞ <å=∞Hõ~°}O QÍqOKå~°∞.
PÃÑ·# „H˜q∞HõO~î° ã¨OǨ~åxÔH· JaèKå~°Ç¨ÏŸ=∞O PKå~°∞ºÅ∞
x~°fiiÎOKå~°∞.
P ^Õâßxfl áêeOKÕ q@ªÅ Éèí∂Ѩu ‰õΩ=∂Ô~Î#∞ „|Ǩχ
~åHõ∆ã¨∞_®"ÕtOKå_»∞. PKå~°∞ºÅ∞ ~å[ѨلuHõH˜ Ѩ\ ˜ì# Ñ‘_»#∞
=keOKå~°∞. ~åA t+¨µº_≥·<å_»∞. `«^•Ìfi~å "≥·+¨‚==∞`«"åºÑ≤Î ã¨∞Hõ~°
=∞~ÚOk. JHõ¯_ç "å~°O^ŒiH© ѨOK« ã¨O™ê¯~åÅ∞ [iQÍ~Ú.
q@ªÅ~åA‰õΩ QÆ∞~°∞=ÙÖˇ·# É∫^Œ∞úÅ∞ – J`«_»∞ "≥·+¨‚=O
ѨÙK∞« ÛH˘<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞H˘x HÀÑ≤OKå~°∞. PKå~°∞ºÅ#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜
ã¨Ç¨Ï„㨠ã¨OYºÖ’ qKÕÛâß~°∞. "å^ŒO U~åÊ>ˇÿ#k. PKå~°∞ºÅ∞ XHõ
34 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
`≥~° Hõ\Oì˜ z ^•x HÍ=Å "åi #∞O_»=∞<åfl~°∞. D=Å "å~°∞ Pkâı+¨
~°∂ѨO`À #∞O_ç "åkOz "åi#O^Œih Ѩ~ål`«∞Å#∞ QÍqOKå~°∞.
PÃÑ· H˘O`« HÍÅO P~å*Ï„â◊Ü«∞OÖ’ JHõ¯_Õ LO_çáÈÜ«∂~°∞.
Ü«∞u~å[ ã¨OѨ`«∞¯=∂~°∞_»∞
N~°OQÆO #∞O_ç `≥zÛ# u~°∞=∞}˜ HÍm J~Ú#k. PKå~°∞ºÅ∞
^•x<≥@∞¡ á⁄O^Œ_»=∂? Jx qKåiOKå~°∞. Ü«∞^Œ∞yi <å~åÜ«∞}
™êfiq∞ HõÅÖ’ HõxÑ≤Oz ''Ü«∂^Œ"åK«ÅOÖ’ =Åã≤#O`« u~°∞=∞}˜
L#flk. JHõ¯_çH˜ ~°=Ú‡—— Jx K≥áêÊ_»∞. ѨÓ*Ï^Œ∞Å∞ ÖˉΩõ O_® Ѩ_=ç Ù#fl
`«# H˘Hõ QÆ∞_ç Hõ\ ˜ìOK«=∞x QÆ∂_® ^Õ=Ù_®#uKåÛ_»∞.
HõÅ q+¨Ü«∞O q@ªÅ~åA‰õΩ K≥Ñ≤Ê P`«x ™êÜ«∞O`À
PKå~°∞ºÅ∞ Ü«∞^Œ∞yiH˜ Ѩܫ∞#"≥∞ÿ áÈÜ«∂~°∞. JHõ¯_» „u^ŒO_»O`À
„`«=fiQÍ =Åã≤#O`« âıfi`« =∞$uÎHõ ÅaèOzOk. JHõ¯_ç u~°∞<å~åÜ«∞}
™êfiq∞ q„QÆǨxfl Hõ#∞Q˘x PÅÜ«∞OÖ’ PKå~°∞ºÅ∞ „Ѩu+≤ªOKå~°∞.
L`«û==¸iÎ _èçb¡ áêʼnõΩ_≥·# K«„Hõ=iÎ ~ÚO@ L#fl^Œx
=∞~°Å HõÅÖ’ ^Õ=Ù_»∞ xˆ~ÌtOKå_»∞. ~åA ™êÜ«∞O`À PKå~°∞ºÅ∞
ã¨Ñ¨i"å~°OQÍ H˘O`« Ãã·#ºO`À ã¨Ç¨ _èçb¡ "≥àϧ~°∞. K«„Hõ=iÎ "åiH˜
™êfiQÆ`«=∞~åº^ŒÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.
''g∞=^ŒÌ =∂ L`«û==¸iÎ L#flk. =∂‰õΩ ^•x xÑ≤ÊOK«
=Åã≤#k—— Jx PKå~°∞ºÅ∞ K«„Hõ=iÎ #_çQÍ~°∞. Jk Ü«Ú^ŒúOÖ’
~åAÅ#∞ [~ÚOz `≥zÛ# q„QÆÇ¨ ÅÖ’ XHõ\.˜ HÍx ~Ú`«~° q„QÆÇ¨ Å
=∞^躌 HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . JO`«óѨÙ~°OÖ’ L#fl^Œx =∞~°Å PKå~°∞ºÅ"åiH˜
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ HõÅÖ’ K≥áêÊ_»∞. Jk ~å[ѨلuHõ ã¨O~°H}∆õ Ö’ LO_ç#k.
D ã¨OQÆu K«„Hõ=iÎH˜ `≥eÑ≤ PKå~°∞ºÅ∞ JO`«óѨÙ~°O Z^Œ∞@ xez
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 35
''~å=∞„Ñ≤Ü∂« ~å=∂‡!—— Jx Ñ≤eKå~°∞. "≥O@<Õ q„QÆÇϨ O ÉÏÅ∞x=Öˇ
#_çz =zÛ PKå~°∞ºÅ `˘_»ÃÑ· ‰õÄ~°∞Û#flk. JO^Œ∞ˆH P =¸iÎ
'Ü«∞u~å[ ã¨OѨ`«∞¯=∂~°∞_»∞— QÍ ¿Ñ~˘OkOk. K«„Hõ=iÎ PKå~°∞ºÅ
<≥O`«QÍ<À H©iÎOKå~°∞.
K«„Hõ=iΠѨلuHõ q„QÆÇϨ qÜ≥∂QÆO ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË õ ^Œ∞ódOzOk.
ZO`« K≥Ñ≤Ê<å q#ÖË^Œ∞. WHõ KÕ¿ãk ÖËHõ P"≥∞#∞ QÆ∂_® K«„Hõ=iÎ
q„QÆÇϨ O`À ѨOáê~°∞. PKå~°∞ºÅ"å~°∞ _èbç ¡ #∞O_ç áÈ~Ú Ü«∞^Œ∞yiÖ’
q„QÆÇ¨Ï „Ѩu+¨ª KÕâß~°∞. ^•iÖ’<Õ K«„Hõ=iÎ ‰õΩ=∂Ô~Î q„QÆǨÏOÖ’
SHõºO HÍ=_»O=Å¡ P"≥∞ q„QÆÇ¨ xfl ‰õÄ_® JHõ¯_» PKå~°∞ºÅ∞ „Ѩu+≤Oª Ѩ
*Ëâß~°∞. P"≥∞ÜÕ∞ 'cc <åzÛÜ«∂~°∞—. D"≥∞ u~°∞ѨuÖ’ L#fl^Œx
H˘O^Œ~°∞ ÉèÏq™êÎ~°∞. P ÉèÏ=# ã¨i HÍ^Œ∞.
Ü«∞^Œ∞yiÖ’ XHõ =∞~î°O xi‡Oz PKå~°∞ºÅ "å~°K«Û@
KåÖÏHÍÅO x=ã≤OKå~°∞. "≥+· =‚¨ ã≤^•úO`« „ѨKå~åxÔH· Hõ$+≤ KÕâß~°∞.
HÍx N~°OQÆOÖ’ WO`«HÍÅOQÍ PKå~°∞ºÅ∞ ÖËx Ö’@∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
HõxÑ≤OzOk.
‰õĈ~â◊ =∞ǨѨÓ~°∞‚Å <Õ„`À`åÊ@#O
‰õĈ~â◊√_»∞ PKå~°∞ºÅ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ KÀà◊~åA=^ŒÌ‰õΩ
áÈ~Ú<å_»x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl=Ú. PÜ«∞#`À áê@∞ =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ ∞ ‰õÄ_®
áÈ~Ú<å~°∞. ‰õÄ~ˆ â◊√x =OK«# „QÆÇÏ≤ Oz P„QÆÇϨ Ÿ^Œ„QÆ∞_≥#· KÀà◊~åA
't"å`«Ê~°`~« O° <åã≤—Î Jx „"åÜ«∞=∞<åfl_»∞. ‰õÄ~ˆ â◊√_Õk K≥Ñʨ É’~Ú<å
qxÑ≤OK«∞HÀHõ x~°ƒOkèOz<å_»∞. JO`«@ ‰õĈ~â◊√_»∞ ''„^À}=∞ã≤Î
`«`«ó Ѩ~°O—— Jx „"åâß_»∞. t= „^À}ÏÅ∞ Ô~O_»∂ H˘Å`« áê„`«Å∞.
t==Ú# HõO>ˇ H˘Å`«Ö’ „^À}O ÃÑ^ŒkÌ . D ѨiǨ™êxH˜ „‰õΩ^Œ∞_ú #·≥
36 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
„H˜q∞HõO~î∞° _»∞ ‰õÄ~ˆ â◊ – =∞ǨѨÓ~°∞Å‚ <Õ„`åÅ#∞ ÃÑHõeOѨ*ãË ≤ "åi#@
#∞O_ç `˘ÅyOz<å_»∞.
„QÆ∞_ç¤"åÔ~·# "åi~°∞=Ù~°∂ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ ™êÜ«∞O`À
N~°OQÍxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. ^•iÖ’ N=∞ǨѨÓ~°∞‚Å∞ Ѩ~°=∞Ѩ^ŒO
KÕ~å~°∞. "åi =Ü«∞ã¨∞û 105 ã¨O=`«û~åÅ∞. N~°OQÆO KÕi# ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞
=∞ǨѨÓ~°∞‚ʼnõΩ=Öˇ <å‰õΩ "≥∂Hõ∆O~åHõ áÈÜ≥∞<Õ Jx ^Œ∞ódOKå_»∞.
D ^Œ∞~åfi~°Î PKå~°∞ºÅ"åiH˜ `≥eã≤Ok. "åÔ~O`À
Ѩi`«Ñ≤OKå~°∞. Ü«∞^Œ∞yiÖ’<Õ `«nÜ«∂~å^èŒ<å^Œ∞Å∞ Ѷ¨∞#OQÍ
x~°fiiÎOѨ*âË ß~°∞.
KÀà◊~åA N~å=∂#∞*Ï#∞Ü«∂Ü«ÚÅ#∞ ÃщõΩ¯=∞Okx
N~°OQÆO#∞O_ç "≥à§◊ Q˘\Ïì_∞» . ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ N~°OQÆO g_ç '"å#=∂=∞Å—
KÕi JHõ¯_ç ã¨∞O^Œ~É° ÏǨï™êfiq∞x ¿ãqã¨∂Î =ÙO_ç áÈÜ«∂_»∞. Nã¨=Î O,
ã¨∞O^Œ~°ÉÏǨïã¨Î=O, Ju=∂#∞+¨ã¨Î=O, N"≥·‰õΩO~î°ã¨Î=O, – J#fl
<åÅ∞QÆ∞ ã¨Î"åÅ#∞ ~°zOKå_»∞. Jq ѨOK«ã¨Î==ÚÅÖ’xq.
N~å=∂#∞AÅ∞ ‰õĈ~â◊√x `«# =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ~°=∞‡x
t+¨µºÅ#∞ ѨOáê~°∞. "å~°∞ áÈ~Ú q+¨Ü«∞O K≥ѨÊQÍ ‰õĈ~â◊√_»∞
ZO`À ã¨O`À+≤OKå_»∞.
WO`«Ö’ „H˜q∞HõO~î°∞x HõO~î°OÖ’ „=}O ѨÙ\˜ì J`«_»∞
^Œ∞~°‡~°}O K≥O^•_»∞. D "å~°Î qx PKå~°∞ºÅ∞ P#OkOKå~°∞. WHõ
N~°OQÍxH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~° ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. JѨÊ\˜H˜ "å~°∞ N~°OQÆO
g_ç ѨO„_≥O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKå~Ú.
Ü«∞^Œ∞yi"åã¨∞Å∞ PKå~°∞ºÅ qÜ≥∂QÍxfl ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõ
áÈÜ«∂~°∞. PKå~°∞ºÅ"å~°∞ "åi `«$Ñ≤ÎÔH· `«# q„QÆǨÏO KÕ~ÚOz
NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ 37
JHõ¯_» „Ѩu+≤Oª Ѩ*ãË ≤ "åi ã¨=∞‡u`À N~°OQÆO KÕ~∞° H˘<åfl~°∞. "å~°∞
=zÛ#O^Œ∞‰õΩ N~°OQÆ"åã¨∞Å∞ ZO`À ã¨O`À+≤OKå~°∞. "å~°∞ N~°OQÆO
=ã¨∞<Î åfl~°x qx ‰õÄ~ˆ â◊√_»∞ "å#=∂=∞Å#∞O_ç N~°OQÍxH˜ =KåÛ_»∞.
J`«xx K«∂z PKå~°∞ºÅ∞ q∞QÆ∞ŠѨi`«Ñ≤OKå~°∞.
u~°∞ѨuÖ’ QÀqO^Œ~å[ „Ѩu+¨ª
XHõ<å_»∞ "≥·+¨‚=ÙÅ∞ H˘O^Œ~°∞ PKå~°∞ºÅ K≥O`«‰õΩ =zÛ
''™êfig∞! "Õ∞=Ú z„`«‰õÄ@O#∞O_ç =KåÛ=Ú. JHõ¯_» „H˜q∞HõO~î°∞x
J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ q+¨µ^‚ =Õ `å q„QÆÇ¨ Å#∞ ^èfiŒ Oã¨O KÕã≤ P ™ê÷#=Ú#
t=eOQÆ „Ѩu+¨ªÅ∞ KÕâß~°∞. NQÀqO^Œ~å[ q„QÆǨxfl ã¨=Ú„^ŒOÖ’
áê~°"ÕÜ«∞QÍ 'uÅ¡— J#∞ Éèí‰õΩÎ~åÅ∞ P q„QÆǨxfl ~°H˜∆Oz u~°∞Ѩu
KÕiÛOk. g∞~°∞ u~°∞ѨuÖ’ ^•xx „Ѩu+≤Oª K«O_ç!—— Jx „áêi÷OKå~°∞.
"≥O@<Õ ÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞ u~°∞ѨuH˜ áÈ~Ú uÅ¡#∞
Jaè#OkOz NQÀqO^Œ~å[™êfiq∞x u~°∞ѨuÖ’ „Ѩu+≤Oª Kå~°∞. PÃÑ·
u~°∞=∞ʼnõΩ áÈ~Ú Nx"åã¨∞x ¿ãqOKå~°∞. `«~°∞"å`« HõOzH˜ =zÛ
N=~°^~Œ å[™êfiq∞ <å~åkèOz N~°OQÆO KÕ~∞° H˘<åfl~°∞. Ü«∞^ä•qkèQÍ
"≥·+¨‚= ^èŒ~°‡"åºÑ≤ÎH˜ Hõ$+≤ KÕâß~°∞.
‰õĈ~â◊√x <Õ„`«„áêÑ≤Î
‰õ Ä ˆ ~ â◊ √ _» ∞ N~å=∂#∞AŠ㨠ŠǨ  ##∞㨠i Oz
'=~°^~Œ å[ã¨=Î O— J#fl S^Œ= ã¨=Î O ~°zOz PKå~°∞ºÅ"åi`À HõOzH˜
áÈ~Ú Pã¨∞Îux ™êfiq∞=^ŒÌ ѨiîOK«QÍ PÜ«∞#‰õΩ ^Œ$+≤ì ã≤kúOzOk.
NQÀ^•^Õq U<å_À ã¨OHõeÊOz# q^èOŒ QÍ PKå~°∞ºÅ"å~°∞
"å<å„kÖ’ ã¨∞O^Œ~°ÉÏǨï™êfiq∞H˜ #∂~°∞ "≥#fl ÉèÏO_®Å∞, #∂~°∞
38 NÉèíQÆ=„^•=∂#∞AÅ∞
â◊~¯° ~° á⁄OQÆe Ѷ∞¨ \ÏÅ∞ P~°yOѨÙKÕã≤ P"≥∞ „"≥Ú‰õΩ¯ fiÛ 'QÀ^•„QÆ[—
a~°∞^ŒO á⁄O^•~°∞.
XHõ™êi ‰õΩ~°∞HÍѨÙiH˜ áÈ~Ú N#=∂‡àÏfi~°∞Å#∞ ¿ãqOz
"åi Ѩ~O° Ѩ~‰° Ωõ K≥Ok# Éè∂í i Nâ‹Å· ѨÓ~°∞_‚ <» Õ q„ѨÙ}‚˜ ^Œ`Ϋ Ѩل`«∞_»∞QÍ
ã‘fiHõiOKå~°∞. J`«xH˜ ‰õΩ~°∞ˆHâ◊√_»x <å=∞Hõ~°}O KÕâß~°∞. uiy
N~°OQÆO KÕ~∞° ‰õΩ<åfl~°∞.
~°K«#Å∞
PKå~°∞ºÅ"åi ~°K«#ÅÖ’ NÉèÏ+¨º=Ú, "Õ^•O`«™ê~°=Ú,
"Õ^•O`« nѨ=Ú, x`«ºÉèíQÆ=^•~å^èŒ#=Ú, "Õ^•~°÷ ã¨O„QÆǨÏ=Ú,
ÉèíQÆ=næ`å ÉèÏ+¨º=Ú „Ѩã≤^•úÅ∞. J>Ë¡ â◊~°}ÏQÆu QÆ^Œº=Ú, N~°OQÆ
QÆ^ºŒ =Ú, N"≥‰· Ωõ O~î° QÆ^ºŒ =Ú – J#∞ QÆ^ºŒ „`«Ü∞« O ‰õÄ_® ã¨∞„Ѩã^≤ OúŒ .
J=`å~° ã¨=∂Ñ≤Î
z=i ^Œâ◊Ö’ NѨ~åâ◊~° Éèí\Ïì~°‰õΩx "≥·+¨‚= ™ê„=∂*Ϻkè
ѨuQÍ KÕã≤ PKå~°∞ºÅ∞ `«=∞ 120 = U@ „H©.â◊. 1137 =
ã¨O=`«û~°OÖ’ =∂Ѷ¨∞ â◊√^Œú ^Œâ◊q∞<å_»∞ J=`å~°O KåeOKå~°∞.
`«™ê‡^ŒÜ«∞O ÅHõ∆ ‡} ^ÕtˆHO„^Œó
™êH∆Í^Œúi ~À¡Hõ QÆ∞~°∞~°‡Ç¨`å‡I
`«Ãã·º= ã¨O|O^èŒ|ÖË# `Õ#
"≥∂H∆À Ç≤Ï ã≤^Àú xdÖÏ`«‡HÍ<å"£∞II
Printed at TTD Press, Tirupati.—Copies : 2,000—D:\Book/Sri Bhagavad
Ramanujulu—Dt.20-4-2016—THOTA