Aralin 1: Ang mga bahagi ng Disaster Management Plan

Sa modyul na ito matututunan mong ihanda ang sariling pamilya sa mga kalamidad na
maaaring dumating sa hinaharap sa Modyul 7. Ito ay sumasaklaw sa mga yugto ng
Disaster Planning.
- natatalakay ang mga yugto ng Disaster Planning;
-nakabubuo ng angkop na plano sa pagtugon sa hamong pangkapaligiran tungo sa
pagpapabuti ng pamumuhay ng tao; at
-naipapaliwanag ang mga gawain at mga angkop na gagawin sa iba’t-ibang yugto ng
pagpaplano.

Panimulang Gawain
Eto ang naging timeline ng pagputok ng Bulkang Taal noong ika-12 ng Enero taong
2020. Dito makikita ang ilang bahagi ng Community-Based Disaster and Risk
Management. Sinusubaybayan ng timeline ang mga naging aksyon ng pamahalaang
lokal ng Maynila upang maproteksyonan ang mga residente nito. Alam niyo ba ang
hindi makikita dito? Ang bawat bahagi nito ay naaayon sa planong maaaring matagal
nang inihanda para sa sakunang kasalukuyang hinaharap.

1. Sa tingin mo anong yugto ng disaster planning ang makikita sa larawan?

Ito ay tungkol lamang sa kung paano makaiwas sa mga kapahamakang maaring maidulot
Ng pagputok Ng bulkan sa mga tao.
2. Sa tingin mo makikita ba ang lahat ng yugto ng disaster planning dito?
Hindi , Dahil ito ay tumutukoy sa mga paraan upang makaiwas sa pagputok Ng bulkan.

Paulit-ulit na nating sinabi sa kabuuan ng mga naunang modyul na ang bawat

kalamidad ay dapat paghandaan upang mabawasan ang mga peligro, epekto
at pinsala na dulot nito at mapamahalaan ang pagtama nito para mas mabilis
ang pagbangon ng komunidad na tinamaan. Sa paggawa ng pambansang
plano para sa DRRM binibigyan ng pamahalaan ng road map ang buong
bansa kung paano nito haharapin ang mga darating ng kalamidad.
UNANG YUGTO: Disaster Prevention and Mitigation
Sa bahaging ito tinataya ang mga hazard at kakayahan ng pamayanan sa
pagharap sa iba’t – ibang suliraning pangkapaligiran.
1. Hazard Assessment – Dito sinusuri ang lawak, sakop at pinsala na
maaaring danasin ng isang lugar kung ito ay mahaharap sa isang kalamidad
sa isang partikular na panahon.
Sa pagsasagawa ng Hazard Assessment dapat isa-isip ang dalawang katangian
nito:

ito ang Pisikal na Katangian Mahalagang maunawaan ng isang komunidad

ang mga katangiang pisikal ng isang hazard tulad ng
Pagkakilanlan – kaalaman tungkol sa iba’t ibang hazard at kung paano ito umusbong sa
isang lugar.

Katangian – pag-alam sa uri ng hazard

Intensity – pagtukoy sa lawak ng pinsala na maaaring idulot ng hazard.

Lawak – pag-aaral tungkol sa sakop at tagal ng hazard.

Saklaw – pagtukoy kung sino ang maaaring tamaan o maapektuhan ng hazard.

Predictability – panahon kung kalian maranasan ang isang hazard.

Manageability – pagtaya sa kakayahan ng komunidad na harapin ang hazard upang

mabawasan ang malawakang pinsala.

Pagkakilanlan at Katangian: Bulkan, bahagi ng Ring of Fire

Intensity, Lawak at saklaw: Sa larawan sa itaas ay isang mapa na nagpapakita ng 14
KM na danger zone ng Bulkang Taal at ang volcano island bilang permanent danger
zone, ibig sabihin dapat walang tao dito.
Predictability: mahirap sabihin kung kalian sasabog o kung mag-aalburoto lang ang
isang bulkan nakadepende ito sa lakas ng pagsabog nito. (i.e phreatic, magmatic
eruption)
Manageability: Malaki man ang pinsala ng pagsabog ng isang bulkan sa mga ari-arian
at hayupan ng komunidad, pero dahil di naman ito gumagalaw o lumilipat ng lugar kaya,
sa unang mga palatandaan ng aktibidad nito ay napaghahandaan rin tulad ng paglikas
ng mga tao o pagtalaga ng evacuation area, danger zone at iba pa.

Ang pangalawang katangian naman ay ang

Temporal na Katangian ang nakapaloob naman nito ito ay ang mga
Frequency – dalas ng pagdanas ng hazard
Duration – Pag-alam sa tagal kung kalian nararanasan ang hazard
Speed of Onset - Bilis ng pagtama ng hazard
Forewarning – tumutukoy sa panahon o oras pagitan ng pagtukoy ng hazard at oras ng
pagtama nito sa isang komunidad
Force – Maaaring natural tulad ng hazard na dala ng hangin, tubig tulad ng malakas na
pagbuhos ng ulan at iba pa.

Halimbawa
Frequency: hindi na lingid sa kaalaman ng komunidad na ang Taal ay ilang beses na rin
sumabog at nag-alburoto sa loob ng humigit kumulang 500 taon. Ang hindi batid sa kanila ay
ang eksaktong araw ng pagsabog.
Duration: hindi naman batid sa mga komunidad ang tagal ng pag-aalburoto ng bulkan, minsan
ilang linggo, minsan ilang buwan at minsay inaabot ng isang taon.
Speed of Onset: Hindi batid ng mga paham (expert) kung kalian ang eksaktong araw ng
pagsabog ng bulkan, o gaano kabilis mula senyales hanggang pagsabog og pagtahimik nito.
Tulad ng bulkang Mayon na taong 2018 pang nasa alert level 2.
Forewarning – kung sinabing forewarning masasabing hindi maipagkakailang pagkakita pa
lang sa Taal ay alam na ito ay isang hazard. Ngunit batid rin ng mga naninirahan dito at ng
pamahalaan na ang lupang nakapalibot sa bulkan ay mataba at siyang dahilan kung bakit kahit
mapanganib ay naninirahan pa rin sila dito.
Force – sa pag-aalburoto pa lang ng bulkan batid na ng mga paham ang panganib na dala nito,
tulad ng lahar, pyroclastic flow, tsunami, pagtama ng lava bombs at iba pa na maaaring ikasira
ng pamayanan

Mahalagang kilalanin ng pamayanan ang hazard, dahil sa pagkilala nito dala ay ang
pagkakaintindi kung paano mapaghandaan ang pagtama ng kalamidad. Ang bulkang taal ay
iisa lamang sa tinatawag ng decade volcanoes, dahil sa dami ng taong naninirahan nakapalibot
nito, dahil dito ay mas mapabuti ang pagsusubaybay at mapababa ang mga peligrong dala nito.

2. Vulnerability at Capacity Assessment – sa VCA masusukat ang kahinaan at kapasidadng

isang komunidad sa pagharap sa iba’t-ibang hazard na maaring maranasan sa kanilang lugar.
A. Vulnerability Assessment – tinataya ang kahinaan o kakulangan ng isang tahanan o
komunidad na harapin o bumangon mula sa pinsalang dulot ng hazard.

Ayon kina Abarquez at Murshed, sa pagsasagawa ng Vulnerability Assessment kailangang

suriin ang sumusunod.
1. Elements at Risk – tumutukoy sa mga tao, hayop, mga pananim, imprastraktura, kagamitan
para sa transportasyon at komunikasyon at pag-uugali. Matapos matukoy sinusuri naman ang
dahilan kung bakit sila at risk.
Halimbawa: Sa ating pamamahay may mga magiging halimbawa ng tinatawag na Elements at
Risk tulad ng ating mga alagang pusa at aso na maaring maiwan sa labas tuwing may ulan.
Namimiligro sila dahil hindi nila kayang protektahan ang kanilang mga sarili.

2. People at Risk – tumutukoy sa mga taong higit na maaapektuhan ng kalamidad. Halimbawa:

sa pamilya may mga taong minsan ay limitado ang paggalaw o nangangailangan ng tulong
dahil sa iba’t – ibang dahilan tulad ng pagbubuntis, dala ng edad (bata at matanda) o may
kapansanan.

3. Location of People at Risk – tinutukoy ang lokasyon o tirahan ng mga taong natukoy na
vulnerable. Halimbawa: Iyong lola, lolo na naninirahan sa may gilid ng sapa, iyong nanay o
tatay na kailangan pa ring magtrabaho tuwing kasagsagan ng bagyo, ikaw na maiwang mag-isa
o kasama ang mga nakababatang mga kapatid sa bahay habang may sunog.

B.Capacity Assessment – sinusuri ang kakayahan ng komunidad na harapin ang iba’t – ibang
uri ng hazard. Mayroon itong 3 kategorya:

Kategorya
Pisikal o materyal -paglalarawan- Tumutukoy ito sa mga materyal na yaman tulad ng sahod,
pera sa bangko at mga likas na yaman. Ang kawalan o kakulangan ng mga nabanggit na
pinagkukunang yaman ay nangangahulugang ang isang komunidad ay maaaring mapinsala
kung ito ay tatamaan ng hazard.
HALIMBAWA :Sa panahon ng kalamidad namigay ng ayuda ang pamahalaan sa pinakamahirap
at vulnerable na mga indibidwal sa Pilpinas. - Cash (SAP, 4Ps) - Bigas at iba pang relief goods.

Panlipunan- PAGLALARAWAN - Tumutukoy sa kawalan ng kakayahan ng grupo ng tao sa

isang lipunan.
HALIMBAWA: • Politika at pamumulitika ng mga opisyales ng pamahalaan.
• Mga kabataan, matatanda, may kapansanan, may sakit at iba pang pangkat na maaring
maging biktima ng hazard.

Pag-uugali tungkol sa hazard- Mga paniniwala at gawi ng mga mamamayang nakakahadlang

sa pagiging ligtas na komunidad.
HALIMBAWA; • Kawalan ng interes sa programa ng pamahalaan.
• Pagiging negatibo sa pagbabago.

Kung ang disaster prevention ay tumutukoy sa pagiwas sa mga hazard at kalamidad, sinisikap
naman ng disaster mitigation na mabawasan ang malubhang epekto nito sa tao, ari-arian, at
kalikasan.
3. Risk Assessment- Ito ang tumutukoy sa mga hakbang na dapat gawin bago ang pagtama ng
sakuna, kalamidad at hazard na may layuning maiwasan o mapigilan ang malawakang pinsala
sa tao at kalikasan.
May dalawang uri ng mitigation: Structural mitigation at Non -Structural mitigation

Structural mitigation - Ito ay tumutukoy sa mga paghahandang ginagawa sa pisikal na katayuan

ng isang komunidad, upang ito ay maging matatag sa panahon ng pagtama ng hazard
Mga Halimbawa - Pagpapaayos ng bahay - Paglagay ng gulong sa bubong ng bahay tuwing
may bagyo - Pagpapagawa ng mga mekanismo para flood control
Pag-Earthquake proof ng mga gusali.
- Pagsiguro na may fire exit ang mga gusali

Ang Non- structural migration naman Ito ay tumutukoy sa mga ginagawang plano at
paghahanda ng pamahalaan upang maging ligtas ang komunidad sa panahon ng pagtama sa
hazard. Mga halimbawa:
- Disaster management plan
- Population Control
- Pagpasa ng mga ordinansa / batas
- Pagpapakalat ng impormasyon
- Hazard assessment - edukasyon

Kahalagahan ng Disaster Risk Assessment Ayon kina Ondiz at Redito (2009), ang sumusunod
ay mga dahilan kung bakit mahalaga ang pagsasagawa ng risk assessment
1. Nagiging sistematiko ang pagkalap ng datos sa pagtukoy, pagsusuri, at pagtatala sa mga
hazard na dapat unang bigyang pansin.
2. Nagiging mulat ang mga mamamayan sa mga hazard na mayroon sa kanilang komunidad
na noon ay hindi nila alam. Sa pamamagitan ng risk assessment ay nagkakaroon ng mas
matibay na batayan ang maaaring maging epekto ng hazard sa kanilang komunidad.
3. Nagsisilbing batayan sa pagbuo ng disaster risk reduction and management plan. Nagiging
gabay sa pagbuo ng mga polisiya, programa, proyekto, at istratehiya upang maging handa ang
komunidad sa pagharap sa iba't ibang hazard.
4. Nagbibigay ng impormasyon at datos na magagamit sa pagbuo ng plano at magsisilbing
batayan sa pagbuo ng akmang istratehiya sa pagharap sa mga hazard.
5. Isa sa mahalagang produkto ng risk assessment ay ang pagtatala ng mga hazard at
pagtukoy kung alin sa mga ito ang dapat bigyan ng prayoridad o higit na atensyon. Ito ay
tinatawag na prioritizing risk

pupunta naman tayo ngayon sa IKALAWANG YUGTO at ito ay ang Disaster Preparedness.

Ano ang Disaster preparedness?

Ito ay tumutukoy sa mga hakbang o dapat gawin bago at sa panahon ng pagtama ng
kalamidad, sakuna o hazard. Dito ginagamit ng pamahalaan ang panahon para mapaghandaan
ang hazard. May iba’t ibang paraan ang ginagamit ang pamahalaan para sa Disaster
Preparedness.

Bago tumama at maging sa panahon ng kalamidad, napakahalaga ang pagbibigay ng paalala at

babala sa mga mamamayan. Ito ay may tatlong layunin:

1.To inform – makapagbigay kaalaman tungkol sa mga hazard, risk, capability at pisikal na
katangian ng komunidad.

2.To advise – magbigay ng impormasyon tungkol sa mga gawain para sa proteksiyon,

paghahanda, at pag-iwas sa mga kalamidad, sakuna o hazard

3.To instruct – magbigay nga mga hakbang na dapat gawin, mga ligtas na lugar na dapat
puntahan, mga opisyales na dapat hingan ng tulong sa oras ng kalamidad, sakuna o hazard

HALIMBAWA Noong sumabog ang Bulkang Taal nagpalabas ang Kagawaran ng Kalusugan o
DOH ng mga paalala tungkol sa panganib na dulot ng abo sa katawan ng tao. Layunin nito ay
magpayo sa mga residente kung ano ang maaring gawin para sa food safety. May hotline at
website din ito para sa gustong tumawag at magtanong.

IKATLONG YUGTO: Disaster Response Sa pagkakataong ito ay tinataya kung gaano ka lawak
ang pinsalang dulot ng isang kalamidad.
Napapaloob nito ang tatlong uri ng pagtataya: ang Needs Assessment, Damage Assessment at
Loss Assessment. Ayon kina Abarquez at Murshed (2004):
Needs Assessment- ay tumutukoy sa mga pangunahing pangangailangan ng mga biktima
tulad ng pagkain, tahanan, damit at gamot.Sa panahon ng bagyong Yolanda noong 2012 ay
namigay ang gobyerno ng ayuda, gaya ng pera at bigas, sa mga tao.
Damage Assessment-Ay tumutukoy sa bahagya o pangkalahatang pagkasira ng ng mga ari-
arian dulot ng kalamidad.sa panahon noong 2013 Bohol Earthquake sinuri ng pamahalaan ang
mga ari-arian ng mga tao pati na ang mga makasaysayang mga gusali tulad ng mga simbahan
at iba pa.
 Loss Assessment -Tumutukoy sa pansamantalang pagkawala ng serbisyo o pangmatagalang
pagkawala ng produksyon.Noong pandemya ng Covid-19 isa sa mga naging konsiderasyon ng
muling pagbubukas ng ekonomiya ng bansa habang maingat na sinusubaybayan ang pagtaas /
pagbaba ng mga kaso

Mahalagang isa-isip na magtatagumpay lamang ang paghahanda kung may

koordinasyon at kooperasyon ang lahat ng sektor ng lipunan. At kahit disaster response
na ay dapat isasagawa pa rin ang una (prevention and mitigation) at ang ikalawa
(preparedness o paghahanda). Dapat alalahanin na ang bawat hazard ay may dalang iba
pang hazard, kung umuulan dapat maging handa para sa pagbaha o pagguho ng lupa,
kung may pagsabog ng bulkan maaaring may paglindol at kung lumindol ay maaaring
may tsunami at pagguho ng mga bahay.

AT ANG PANGHULI AY ANG IKAAPAT NA YUGTO NA ANG Disaster Rehabilitation and

Recovery .
Tinatawag din ang yugto na ito bilang Rehabilitation. Sa yugtong ito ang mga hakbang at
gawain ay nakatuon sa pagsasaayos ng mga nasirang pasilidad at istruktura at mga naantalang
pangunahing serbisyo upang manumbalik sa dating kaayusan at normal na daloy ng
pamumuhay ang isang nasalantang komunidad. Kadalasan unang isinasaayos dito ay ang mga
daan, pagtanggal ng mga puno na nakaharang sa daan pagsasaayos ng mga kable ng
kuryente, inuuna ito upang mas mabilis na maabot ng mga responders at relief operations ang
lugar.