5.

GAIA

APARRAK
 AURREZAGUTZAK

Lorne-n (Australia), urte batzuetan naturaren fenomeno bitxia gertatzen da apar

trinkoak 5 km-ko hondartza estaltzen duelarik.
 AURREZAGUTZAK

• NOLA MURRIZTU ETA

KONTROLATU APARRAK
DESTILATEGI BATEAN?
• NOLA LORTU APAR
IRAUNKORRAK GAUR
EGUNGO
SUKALDARITZARAKO?
 AURREZAGUTZAK
• Alkohol destilategietan aparren eraketak
itzelezko garrantzia du eragiten dituen
ondorio ekonomiko, ingurumen eta tekniko
kaltegarriengatik. Destilategietan aparren
kontrola eta murrizketa ezinbestekoa da batez
ere banantze, hozte eta birzirkulatze
guneetan.

• Aparrek destilategi batean ondo albo

ondorioak eragin ahal dituzte :
 Isuriak (galerak)
 Edukiontzien edukiera murriztu
 Segurtasun eta garbitasun arazoak
 Garbiketa kostuak
 Neurketa esperimentalak aldatu (likidoen
altuera, presioak..)
 Tresnak hondatu (iragazketak, bonbak..)
PROBLEMA: Parmesano aparra

Ferrán Adriá sukaldariak elikagaien

aparrak garatu eta hedatu du gaur
egungo sukaldaritza modernoan.
Horrela plater berriak diseinatu ahal
dira edo betikoak berritu ahal dira
testura berriak sortuz.

Aparrak sortzean problema nagusia

aparraren iraunkortsuna da, berehala
likidotzen baitira platerra hondatuz.

Barazkien aparra
 GALDERAK

Aparrak: Gai honetan ikasiko duguna

• Zer dira?

• Nola eratzen dira? (Berez eta aproposa)

• Aparren iraunkortasuna zeren menpekoa da? Nola handitu

ahal da?

• Nola murriztu?
 AURKIBIDEA

• 5.1 Aparrak: ezaugarriak eta eraketa

• 5.2 Aparren iraunkortasuna

• 5.3 Aparren murrizketa

• 5.4 Aparren erabilerak

 Zer dira?
• Aparrak likido batean ematen diten gasen dispertsioak dira, non
bolumen handieneko fasea gasa da. (Egonkortasuna?)

• Dispertsio hauetan, aldameneko gas burbuilak likido geruz mehe

batez estalita daude eta geruza horiek normalean burbuilen artean
partekatu daiteke.

• Bi mota nagusi bereizten dira:

 Apar diluituak edo esferikoak: burbuila ia esferikoz

osaturik daude. Burbuilak likido jariakor baten geruza lodiz
banandurik daude. (burbuila kontzentrazioa txikia da)

 Apar kontzentratuak: Gas gehiago dute eta zelda

poliedrikoz osatuta daude, likido geruza mehez banandurik.
(burbuila kontzentrazioa handia da)
 Apar motak

Apar diluituak Apar kontzentratuak

 Aparrak eratzeko baldintzak
• Aparrak eratzeko tentsioaktiboak behar dira.

• Askotan aparrak gas burbuilak surfaktante disoluzio batez

pasaraztean sortzen dira (dispertsio metodoa):

Xaboi geruza (soap film)

Bikapa
eratzen da

Burbuila Aparraren
gainazalean eraketa
Burbuila
disoluzioan
 APARRAK
Xaboi geruza disoluzio geruza mehe batez bi aldeetatik tentsioaktibo geruza
adsorbaturik duena da (buztan hidrofiliko uretarantz eta buztan hidrofobiko
airerantz)
airea

Tentsioaktiboa

Ura

Tentsioaktiboa

airea

• Xaboi geruzaren lodiera eta argi ikuskorraren uhin luzera antzekoak direnez
(400-1000 Å), bi aldeetatik argi erasotzaile eta islatuaren arteko interferentziak
direla eta zenbait kolore ikusi ahal dira.
Zergaitik dira desberdinak kolore horiek?
 Aparren prestaketa

• Baldintza berdinetan surfaktante desberdinek apar kantitate ezberdina

eragiten dute.

• Apar sortzaileen-testek surfaktanterik onenak ionikoak direla esaten

dute, hala nola, sulfatoak eta sulfato alifatikoak.

• Kate lerro formako konposatuak adarkatuak edota asegabetasun edota

talde aromatikoak dituztenak baino hobeagoak dira aparrak sortzen.

• Kate luzera ezin hobea 12-14 karbono atomo ingurukoa da (inguru

tenperaturan) eta kontzentrazio hoberena justu KMZ baino txikiagoa dena.
Aparren formazio/deskomposizio zikloa

(1) Gas burbuila askeak (2) Drainatze eta kontzentrazioa

(4) Film apurketa (3) Lamelen eraketa eta mehetzea

 Aparren prestaketa: (1) Gas burbuila askeak

• Dispertsio metodoak:

 Likido baten barruan gasa lainoztatuz.

 Gas batekin kontaktuan dagoen likidoak irabiatuz edo nahastuz.
 Edukiontzitan gas-fasetik likido xorrotadak jaurtiz.

• Kondentsazio metodoak:

 Partikula solido dispertsatuek edo ontziaren irregulartasunek

errazten duten likidoetan disolbaturiko gasen kondentsazioa
(garagardoa, xanpaina)
Aparren testak
 Aparren prestaketa: (2) drainatze eta kontzentrazioa

Aparren egonkortzea

Plateau ertza
Xaboi
geruza

Lamelak

120º
109º

Current Opinion in Colloid & Interface Science 2020, 50:101376

 Aparren prestaketa: (3) lamelen eraketa eta mehetzea
 Grabitate drainatzea
 Burbuilen arteko gas difusiona

 Zurgatze kapilarra: Poliedroen eraketa (Plateau)

 Lamelen lurruntzea
Geruzen jariakortasuna
 Aparren prestaketa: (4) fillm apurketa

• Normalean apar likidoen biziraupenak laburrak dira.

• Honen arrazoi nagusiak hauexek dira:

 Ezegonkortasun termodinamikoa: Gibbs energia

askearen beherakada sortzen da kolapsatzen direnean (G
adierazpenean γA termino egoteagatik).

 Drainatzea. Geruzaren likidoa drainatzen da hasieran

geruzaren mehetzea eta azkenean bere apurketa eraginez .
 Aparren prestaketa: (4) fillm apurketa
Film iraunkorrak

Aldarapen elektrostatikoa Aldarapen esterikoa

Gel eraketa
 Aparren iraunkortasuna
• Aparren eraketan eta iraunkortasunean eragina duten beste
faktore batzuk:

 Tenperatura: Likidoaren jariakortasuna ↑ (Apar ez koherentea)

 Indar ionikoa eta ioi polibalenteak: Aparrak ezegonkortu

 pH: Azido-base erreakzioak (Anioiak ingurune azidoan

ezegonkortu…)

 Presio aldaketak: Lamelen espantsioa edo txikitzea, efektu gutxi.

 Solutu organikoak. Surfaktante geruzen elastizitatea handitzen dute,

drainatzea txikituz.
 Aparren inhibizioa
• Aparrak mekanikoki desagerraraztea energia handiko prozesua da eta
horregatik aparren aurkako agenteak erabiltzen dira:

 Apar inhibitzaileak: filmaren gainazala okupatzen dute eta hau

arinago drainatzea eragiten dute: tributilo fosfatoa, kate adarkatuak
duten alkoholak, kate luzeko alkohol esterrak.

 Apar suntsitzaileak: surfaktante geruza desplazatzen dute ,

hedapen geruzaren aurrean koefiziente positiboa baitute (S = γΑ – γB >
0). Normalean partikula hidrofoboak dira (silizea silanoz edo silikonaz
tratatu ondoren)
 Aparren erabilerak

Arloa Erabilerak
Ingurunea

Elikagaiak

Nekazaritza

Materialak

Biologia eta medikuntza

Petroleoa

Kosmetika