Sean Gyle D.

Capiral

FILDIS-18

Bigyang kahulugan ang mga sumusunod na konsepto:

1. Filipino bilang wikang panturo

- Kung susuriing mabuti, napakalaki ng papel na ginagampanan ng wika sa mabisang pagkatuto ng mga
mag-aaral. Sa huling dalawang nabanggit na salik, hindi maitatatwa ang malaking gampanin ng wika.
Ang pamamaraan ng guro kung paano niya ibabahagi ang kaalaman ay idinidikta ng mabisang paggamit
sa midyum. Sa kasong ito, bilang mga Pilipino may mas mabisa pa ba kaysa unang wika-mga wika sa
Pilipinas at/o Filipino. Sa kabilang banda, sa katanungang maiintindihan kaya ng mga estudyante ang
sinasabi ng guro, wika rin ang direktang maiuugnay rito. Kung gumagamit ang guro ng isang wikang
hindi gaanong naiintindihan ng mga mag-aaral, ang pagkaunawa sa kaalamang nais iparating ay hindi
ganap. Lalo pang nagiging malala ang sitwasyon kapag ang nilalaman ng aralin ay kumplikado’t mahirap
din. Dito sa Pilipinas at maging sa ibang bansa, marami ng mga pag-aaral na nagpapatunay ng pagiging
epektibo ng paggamit ng unang wika sa pagtuturo. Sa lumalabas na pag-aaral, halimbawa ng Third
International Math and Science Study at sa mga sumunod pang pagkakataon, lumabas na nanguna sa
matematika at agham ang mga bansang gaya ng Singapore, Hongkong, South Korea, Japan, Belgium,
Netherlands at iba pang bansa. Ito ang mga bansang sariling wika ang ginamit na wikang panturo.

2. Pagsasaling siyentipiko-teknikal

- ang pagsasaling teknikal at siyentipiko at ang pagsasaling pampanitikan. Sa unang nabanggit na uri,
kasama dito ang mga pagsasalin ng pormal na sanaysay, feature articles, agham panlipunan, tekstong
pambatas, disiplinang akademiko at mga katulad na larangan. Sinasabi naman na karaniwang ang
siyensiyang pangkalikasan, at teknolohiya ang isinasalin sa mga siyentipiko at teknikal na pagsasalin.
Ang pagsasaling siyentipiko at teknikal ay maaaring makita sa mga inisyatibang pagsasalin sa iba’t ibang
larangan. Espesyalisado ang pagsasaling ito sapagkat isang tiyak na disiplina ang pinagtutuunan ng
pansin. Masalimuot ang mga proseso sa ganitong uring gawain hindi lamang dahil kinakailangan ang
katatasan ng nagsasalin sa dalawang kasangkot na wika, ang simulaang wika (SL) at ang tunguhang wika
(TL), kundi dahil hinihingi ng gawaing ito ang teknikal na kaalaman ng nagsasalin ukol sa disiplina.

3. Intelektwalisasyon ng Filipino

- Ang intelektwalisasyon ay ang “pagpaksa ng mga ideya sa pinakamataas na level sa akademya.” Sa

pamamagitan nito ay hindi lamang nagagamit ang wika sa pang-araw-araw na ordinaryong talastasan
kung hindi sa matatalinong diskurso sa paaralan. Dahil dito nagkakaroon ng pagkatuto sa isang paksa
para magamit sa mataas na lebel ng intelektuwal na paggagamitan at maging sa mga abstraksyon ng
konkretong realidad. Bilang patunay sa tumataas na antas ng intelektuwalisasyon ng wikang Filipino sa
iba’t ibang larangan, ang akademya ay nagsasagawa ng mga pananaliksik na may tuon sa iba’t ibang
larangan kasama na ang siyensya, matematika, teknolohiya, at iba pa na pangunahing gamit na wika ang
Filipino. Ang mga journal tulad ng Malay, Hasaan, at Daluyan ay ilan lamang sa mga interdisiplinaryong
journal na naglalathala ng mga pananaliksik sa Filipino. Inaasahan din kung gayon na kahit ang mga
diskurso at transaksyong propesyonal sa mga larang na ito ay naisasagawa na rin sa Filipino.