Professional Documents
Culture Documents
ဝိပဿနာ တရားများ မှတ်စု
ဝိပဿနာ တရားများ မှတ်စု
0dyóemw&m;rsm;
rSwfpk
&kyfw&m;rsm;udk Munfh&Iodjrifjcif; 17
1/ "mwfav;yg;\ obm0vu©Pmudk qef;ppfjcif; 17
2/ wnf&Sdaeaom cE¨mudk,ftxnfj'AfBuD;wGif igtpGJaysmufykH 23
3/ jyqdkcJNyD; oabmw&m;udk tusOf;csKyfem;vnfjcif; 27
4/ y&rwftay:pGJuyfaeaom trnfynwf cGmyHk 28
5/ rsufpd em; paom &kyfw&m;rsm;udk odjrifjcif; 30
6/ tm&kH&Sd&modkY pdwfudk a&mufapwJhw&m;cH 31
7/ uvmy-tpkH^tpk^tpnf;tm;jzifh&IrSwfykH 33
8/ jyefvnf &IrSwf usifhokH;jcif; (&kyfw&m;rsm; &IuGuf) 36
emrfw&m;rsm;udk Munfh&Iodjrifjcif; 38
1/ emrftaMumif; &Sif;vif;csuf 41
2/ emrfudk&IrSwfenf; (5)enf; 44
3/ igr[kwf ('d|dcGmykH) 49
4/ trsKd;om;^trsKd;orD;r&SdykH ('d|dcGmykH) 50
5/ omrnvu©Pm 50
&IrSwftm;xkwfonfhtcg owdjyKp&mrsm; 52
1/ emusifudkufcJaeonfudk udkifwG,fjcif; 52
3/ awG;awmaeonfudk udkifwG,f&IrSwfjcif; 54
3/ pGrf;&nfudkom tm&kHjyKyg 55
w&m;xdk;wufa&; tiftm;pkrsm; 64
1/ vu©Pma&;okH;yg;udk tus,f&Ijrifjcif; 64
2/ olwpfyg;udk &IrSwfjcif; 66
3/ orm"dr*¾if okH;yg;udk yGm;rsm; jznfhpD;jcif; 67
4/ t&IÓPfudk *&kpdkufyg 70
5/ £a`E´ESifh w&m;wdk;wufa&; 71
6/ odorSs trSm;om 72
7/ ynwfrsm; uGmaeykH 73
8/ edAÁmefodkY apvGwftyfaompdwfudk xm;yg 75
OmPftjrifrsm; wdk;wufapjcif; 76
1/ &kyf\ Zmwd(jzpf&m)udk odjrifem;vnfemjcif; 76
2/ emrf\ Zmwd (jzpf&m) udk odjrifem;vnfvmjcif; 77
3/ &kyf+emrf jzpfay:vmaMumif;ESifh tNyD;ydkif ysufaMumif;w&m; 78
4/ &kyf+emrfwkdYudk tjypfxifÓPf tm;oefapjcif; 80
5/ okn-bmrSr&Sd 82
1/ 0dyóem[lonf
0dyóem[lonf &kyfBuD;csKyfoGm;atmif? pdwfcsKyfoGm;atmif usifh&aom
tvkyfr[kwf/ &kyfaysmufoGm;atmif pdwfaysmufoGm;atmif usifhBuH&onf
r[kwf/ &ifbwfrSmwnfaeatmif? i,fxdyfrSmwnfaeatmif? ESmoD;zsm;rSm
wnfaeatmif vkyfaqmif&aom tvkyfr[kwf/ &kyfudk cHEdkif&nf&Sdatmif
usifhaqmif&aom tvkyfrvkyf? pdwfudk cHEdkif&nf&Sdatmif usifhaqmif&aom
tvkyfyif? &kyfudk avhusifh&aom tvkyfr[kwf? pdwfudkavhusifh&aom
tvkyfyifjzpfonf/
0dyóem[lonf wifyv’ifacGxdkifaewdkif;vnf; 0dyóemrjzpf/ rsufpdrSdwf
xm;wdkif;vnf; 0dyóemrjzpf/ a,m*D0wfpkH0wfxm;wdkif;vnf; 0dyóemrjzpf/
w&m;pcef; oGm;wdkif;vnf; 0dyóemrjzpfEdkif/
jriforSs Mum;orSs erf;&IorSs &omodorSs awGUxdorSs awG;awmorSs
&kyfemrfcGJum? xdkxdk&kyfemrfonf ig[kwf olr[kwf? obm0omwnf;? jrJjcif;r&Sd
qif;&Jtwdomwnf;[k &Ijrif&aom tvkyfyifwnf;/ xdkodkY&Ijrif oday;aerSom
0dyóem jzpfayrnf/
2/ w&m;&SLrSwf\ [lonf
w&m;&SLrSwf\[lonf cE¨mudk,fwGif vlbJ? trsKd;om;bJ? trsKd;orD;bJ?
igbJ ig\jzpfjcif;bJ [laom tpGJ^t,l ('d|d)udk y,faysmufaejcif;yifwnf;/
avmuvlom;wdkYonf jrifwdkif; Mum;wdkif; awGUxdwdkif; awG;wdkif; igjrifwm?
jrifaewmig? igonf trsKd;om;^orD; ponfjzifh pGJvrf;aeMu\/ xdkuJhodkY
cE¨mudk,ftay:wGif ig[k pGJvrf;aejcif;udk ygVdbmomtm;jzifh ouúm,'d|d[k
3/ 'd|dowfykH tpOf
w&m;tm;xkwfrnfh a,m*Donf a&S;OD;pGm ouúm,ac: obm0w&m;udk
jrifNyD;jzpfESifhae&rnf/ xdkodkY jrifNyD;rS rjrJ qif;&J igr[kwf[laom vufeufjzifh
0D&d,wnfhum 'd|dudk owf&ygrnf/
xdkYaMumihf a,m*D\wm0efwpf&yfrSm a&S;OD;pGm obm0cE¨mESifh ynwfcE¨m
uGJESifhjyD; jzpfae&rnf/ xdkodkY uGJzdkYvnf; tcufBuD;r[kwfyg/ atmufygnGefMum;
csufrsm;udk aocsmzwfoGm;vSsif em;vnfoGm;ygvdrfhrnf/ (xdkudk w&m;r&Icif
'd|dt&ifowf[kvnf; ajymqdkMuonf/)
xdkYaMumifh a,m*Donf q&mub,fvdk nTefMum;ajymqdkovJqdkwmudk
aocsmpGm zwf&IzdkY vdktyfygonf/ xifovdk tedpö tedpö vkyfaevdkY
w&m;r&Edkifyg/ pepfwpfus vkyfwwfaom tusifhudk arG;jrLzdkY BudK;pm;yg/
(jrefrmEdkifiHwGif q&mnGefMum;onfhtwdkif; pepfwus vdkufvkyfwwfonfha,m*D
tvGef &Sm;yg;aeqJ jzpfonf/ odovdkvdk wwfovdkvkd olu rsm;aeonf)/
1/ orxykAÁ*Fr 0dyóemenf;
2/ 0dyóemykAÁ*Fr orxenf;
3/ ,k*eE¨ 0dyóemenf;
orxykAÁ*Fr0dyóemenf;[lonf-
orxur®|mef;(40)wdkYwGif wpfyg;yg;udk Oypm&orm"d tyÜemorm"dxd
&atmif? wpfenf;tm;jzifh- yxrpsmeftenf;qkH;&atmif tm;xkwfxm;ESifhNyD;
jzpf&ygrnf/
1/ xdka,m*Donf psmef0ifpm;aecdkuf jzpfay:aeaom 0dwuf-tm&kHodkY
wifay;jcif;? 0dpm&- tm&kHudk okH;oyfaejcif; paom psmeft*FgwdkYudk
t&IcHtjzpfwnfum? xdkpsmeft*FgwdkYudk tm&kHjyKaeaom zó a0'em onm
ocFg& 0dnmP [laom emrfw&m;wdkYudk &IrSwftm;xkwf&ygonf/ xdka,m*Donf
emrfudk tm;xkwfNyD;rS &kyfbufodkY jyefvnf &IrSwftm;xkwf&onf/
2/ xdka,m*Donf psmefrSxum? &kyfw&m; emrfw&m;wdkYudk (emrfw&m;&kyf
w&m;wdkYudk) &IrSwf&onf/
tusOf;jyumrSsjzifh tus,fw0ifh ÓPfusufpm;EdkifoltwGuf oifhavsmfonf/
0dyóykAÁ*Frorxenf;[lonf-
a,m*Donf tpOD;pGm "mwfav;yg;rSpí &kyfw&m; emrfw&m;rsm;udkpwif
&IrSwf\/ xdkYaemuf xdk0dyóemÓPfwGif ,SOfwGJygvmaom 0dwuf 0dpm&paom
w&m;wdkY\tcsdefudk,lum orxtm&kHwckckudk yGm;rsm;\/ xdkoabmudk 0dyóem
ykAÁ*Frmorxenf;[kac:\/
tusOf;jyumrSsjzifh oabmw&m;udk ÓPfjzifhxkwfaqmifum ,lEdkifpGrf;&SdoltwGuf oifhavsmfonf/
emrf
&kyf
pdwf apwoduf (pdwfudkcs,fvS,fjcif;)
&lyf 0dnmPu©E¨m a0'eu©E¨m onmu©E¨m ocFg&u©E¨m
oabm[kod oabm[kod oabm[kod oabm[kod oabm[kod
• emusif? yl-at;?
acR;xGuf? av&I? • tm&kHodkYnGwfum • BudKufrI/ • tjzL-teD
• rsufpdrSjrifaewm odwwfaomoabm/ • rBudKufrI/ rSwfom;rI/ xdka0'em?
• em;rSMum;aewm • toduav; • xdk2ckrS tvGwf • o@mefudk onmrS BuGif;orSs-
• ESvkH;rSm tawG;tm&kH pwifjzpfay:rI/ cHpm;rI/ rSwfom;rI/ usefwmtm;vkH;/
ay:aewm…ponf/
&kyfOD;pD;aom emrfw&m;rsm;jzpfykH
emusifaewmudk pwifawGU&Sdaomtcg-
(1) emusifaewmu yx0D (&kyfw&m;)
(2) emw,f[k toduav; jzpfoGm;wmu 0dnmPf
(3) rBudKufwmu a0'em
(4) emw,f[k rSwfom;wmu onm
(5) xdkrSMuGif;wm tm;vkH;u ocFg&/
a0'emOD;pD;aom cE¨mrsm;jzpfykH
emusifvmawmh rBudKuf^rvdkvm;wJh taetxm;jzpfay:vmaomtcg-
(1) rBudKufwmu a0'em
(2) emw,f[k rSwfom;wmu onm
(3) emwJhtay: pdwfuav; OD;pGmuyfa&mufoGm;wmu 0dnmPf
(4) xdkrSMuGif;wmtm;vkH; ocFg&
(5) emwmudk az:jyaewmu &kyf/
ocFg&OD;pD;aom cE¨mrsm;jzpfykH
emwmudk b,fvdkygvdrfh^ b,fvdkvkyf&yghrvdrfh[k awG;MuHqaomtcg-
(1) awG;BuHqaewmu ocFg&
(2) rBudKufwmu a0'em
(3) emw,f[k trSwfonm&Sdaewmu onm
(4) emwJhtay: pdwfuav; OD;pGmuyfa&mufoGm;wmu 0dnmPf
(5) emwmudk az:jyaewmu &kyf/
0dnmPfOD;pD;aom cE¨mrsm;jzpfykH
emwJhae&mudk pdwfuav; uyfa&mufoGm;onfhtcg-
(1) pdwfuav; OD;pGmoGm;a&mufum odoGm;wmu 0dnmPf
(2) rBudKufwmu a0'em
(3) emw,f[k trSwfonm&Sdaewmu onm
(4) xdkrSMuGif;wmtm;vkH; ocFg&m
(5) emwmudk az:jyaewmu &kyf
or®m+ouFyÜ
• or®m- aumif;pGm^trSef^obm0twdkif;^olYoabmtwdkif;^cGJcGJjcm;jcm;/
• ouFyÜ- BuHpnfrI^ wnfMunfaompdwfudktm&kHodkYa&mufaprI/
(awG;BuHrI^ tm&kHjyKaerI^ pOf;pm;aerI)/
rSwfcsuf
or®m-t& avmukwå&m w&m;ESifhpyfaomtvkyfudk rSefaomtvkyf[k
qkH;jzwfonf/ xdkaMumifh w&m;ESifhpyfaomtvkyf[lorSsudk or®m[k qdkay\/
xdkzGifhqdkcsufonf or®m0g,mr or®mowd paom pum;vkH;rsm;udk t"dyÜg,f
aumuf,l&mwGif tokH;0ifaernf/
&kyf- emrfw&m;wdkY\-
] obm0vu©Pm (olY[molxGufay:vmwJhoabmrsm;)
] y"me vkyfief;udpö (&o)
] pkaygif;&Ijrifonfhtaejzifh &kyf\ azmufjyefwwfrIoabm?
emrf\ nGwfudkif;wwfrIoabm/
] xdkxdk &kyfemrfwdkY\ tedpö 'ku© tewåomrnvu©PmwdkYudk &IrSwfygrnf/
&kyf emrf
rsufpdtMunf tqif; (jrifp&m)
em;tMunf toH 0dnmPf- todpdwf?
-------------
ESmacgif;tMunf teYH MudKuf^rMudKuf?
vSsmtMunf t&om tjzL teDrSwfom;?
udk,ftMunf "mwfav;yg; aphaqmf (okH;oyf)?
ESvkH;tMunf(raem"mwf) twdwf+tem*gwftawG;
13/ tcsKyftm;jzifh
] a,m*Donf rsufpd em;paom (6) |merS jzpfay:vmaom tpGJESifhwuGaom
tm&kHrsm;udk-
• &kyf-0dnmPf-a0'em-onm-ocFg& [laom ykHxJhwGifxnfhoGif;jyD;rS &IrSwfyg/
(&kyfwGif &kyfw&m;wdkY\ obm0vu©PmESifh vkyfief;udpöwdkYudkyg&IrSwfyg)
• xdk\ tedpö 'ku© tewå omrnvu©Pm wifyg/
owdjyKrdovm;-
rSefw,f- OD;acgif;udk udkifMunfh&if rmwm- ylwm- at;wm
ponfawG awGUEdkifw,f/ vufudk udkifMunfh&if rmwm- Murf;wm-acsmhwm-
ylwm- at;wm- wGef;uefwm- acR;xGufwmawG awGUEdkifw,f/ udkifvdkufwmu
OD;acgif;? odkYaomf awGYwmu rmwmjzpfaew,f/ udkifwmwpfrsKd;
awGUwmwpfrsKd;jzpfaew,f/ owdjyKMunfhyg/
b,foltrSefvJ-
OD;acgif;&,f rmwm&,f b,foltwnfvJ? b,foltrSefvJ/
OD;acgif;qdkwm vlawG&JU ynwfcsuf? rmwmu rdrdudk,fwdkifawGUwm/ 'gaMumifh
rmwmu trSefjzpfr,f/
taMumif;,kwåd-
OD;acgif;[lí b,ftaMumif;aMumifh ajymqdkMuoenf;/ oufaoxm;
p&m bm&SdovJ/ olwpfyg;rS^ ywf0ef;usifrS^ avmurS orkwfxm;MuvdkYom?
wu,ft&Sdw&m; (y&rwfw&m;)
xdkYaMumifh wu,ft&Sdw&m;udk oifwdkY aeYpOfawGUae\/ owdrrlvdkY
om/ wu,ft&Sdw&m;um;- &kyftwkH;tcJESifhywfoufí atmufygtwdkif; jzpf\/
&kyfxk yrmvdk
] Oyrm… ausmuf tkyf oJ bdvyfajr a&wdkYjzifh jyKvkyfxm;aom &kyfxkudk
ykHo@meftavsmuf ewf7kyf? jcaofh&kyfponfjzifh ac:qdkMuaomfvnf;-
wu,fawmh ewfr[kwf jcaofhr[kwf[k (pdwfxJhrSm) odaeovdk?
] ,ckvnf; ykHyef;o@meftaejzifhom vl^wd&dpämef? ajc^vufponf[k
orkwfMu ac:qdkMu ynwfMuayr,fh? wu,fawmh "mwfav;yg; tpktcJrSs
jzpfygvm;[k oday;yg? xyfumxyfum oday;yg? tBudrfBudrf qifjcifyg/
tzdk-tr r&Sd
] xdk (yx0Dpaom) obm0ypönf;(vu©Pm)awGrSm troabm tzdkoabm
ryg/ vl wd&dpämef vu©Pmryg/ armifeD rjzL r&Sd/
vl-wd&dpämef^ajc-vuf r&Sd
] xGufay:vmaom emusifaerIudk ajcuemw,f? vluemw,f ponfjzifh
tjrifrSm;wwfMu\/ wu,fawmh- emusifwmudk vlvdkY ajymvdkYr&?
wd&dpämefvdkY ajymvdkYr&? owfrSwfvkdY r&/
] tb,faMumifhenf; emusifwmu ajcqdk&if vufuvnf; emusifwmygbJ?
tJ'Dtwdkif;qdk vufvnf; ajcjzpfukefrSmaygh/ emwmu vlqdk&if wd&dpämef
remwwfawmhbl;vm;vdkY ar;p&mjzpfvm\/ xdkYaMumifh emusifwmudk MunfhNyD;
vlbJ wd&dpämefbJ ajcbJ vufbJ[k owfrSwfvdkYr&/
igr&Sd^ igr[kwf
] xGufay:aeaom emusifjcif; yl-at;jcif; wGef;uefjcif; ponfwdkYudk
rdrdtvdkqE´twdkif; jzpfyg^ rjzpfygESifh[k xm;jrpfajymqdkvdkYr&? wpfOD;wpf
a,mufuvnf; wm;jrpfay;vdkYr&/ xkdYaMumifh emusifaejcif; yl-at;jcif;onf
igr[kwf/
] rSef\- tu,fí emusifaewmonf rdrdomqdk&if remusifatmifaerSmaygh/
remusifatmif vkyfxm;vdkufrSmaygh/ remusifzkdY ajymqdkxm;rSmaygh/
remusifatmif xdef;csKyfxm;rSmaygh/ ,ckxdkuJhodkY r&/
] odkYaomfvnf;- udk,fum,udk vIyfjyifvdkufrS emusifrIaysmufajyoGm;jcif;
onfum; rdrdydkif\ rdrdjyKjyifEdkif\[k rqdkom? redkifvdkY ajymr&vdkY
t&IH;ay;vdkufwJh oabmom jzpf\/
'ku©-qif;&J\
] xdk (yx0Dpaom) obm0ypönf;(vu©Pm)wdkY jzpfaejcif;udk rjzpfay:zdkY rylzdkY
remusifzdkY ajymqdkMunfhyg/ r&Edkifygbl;/
] om;qdk;^orD;qdk;udk arG;xm;&aomrdbyrm- ajymqdkvdkYvnf;r&- vGifhypfvdkY
vnf; rjzpf/ 'gawGESifhae&jcif;[m pdwfqif;&Jp&m twdomjzpf\/
] wu,fh rvGwfpwrf;aom 'ku©BuD;udk cHpm;aeonfom/ rNyD;pD;Edkifaom
nSOf;qJ ESdyfpufrIudk cHae&onfomwnf;/ axmifusom;uJhodkY 0#fqif;&Judk
cHae&onfomwnf;/
] xdkoabmudk ÓmPfjzifh qifjcifyg? tBudrfBudrf qifjcifyg? xyfumxyfum
odaeyg/
&Sif;vif;csuf
yx0D
a,m*D\ cE¨mtxnfj'AfBuD; (tom;wkH;)udk yx0D[kac:\/ xdktxnfj'Af
BuD;onf (usef"mwfokH;yg;wkdY\) wnf&mtjzpfudk vkyfaqmifay;\/ a&twGuf
zefcGufonf wnf&mjzpfouJhodkYyifwnf;/
wnf&mtjzpfvkyfaqmifay;&if; emrI-usifrI rmrI-aysmhrI ylrI-at;rIwdkY
xGufay:vmjcif;yif jzpf\/ um;tif*sifrS vnfywfzdkYtm;pdkuf&if; rD;cdk;xGufovdk
yif/ wnf&mtjzpfvkyfaqmifjcif;udk vkyfief;udpö[kac:\? xGufaygvmaom emrI
usifrI ponfudk vu©Pm[k ac:\/
(taMumif;tusKd;t& tajymqdk&aomf- wnf&mtjzpf tm;pdkufaejcif;onf taMumif;? emrI usifrI
rmrI ponfwdkYonf tusKd;[kyif qdk&ayrnf/ taMumif;tusKd;udk &I&efr[kwf oabmw&m;od&efomjzpfonf/)
tmayg-awaZm-0ga,m
tmaygac:aom a&udk yx0D[kac:aom twnfj'AfBuD;wGif a&mhxnfhvdkuf
\/ xdkYaMumifh txnfj'Afae&mpkHrS acR; aoG;[kqdkaom a&rsm; xGufay:vm\/
a&onf yGatmif^BuD;atmif vkyfwwf\/ yGatmif BuD;atmif vkyfaqmifjcif;udk
vkyfief;udpö? xGufaygvmaom acR; aoG; paom a&oabmrsm;udk vu©Pm[k
ac:\/
w&m;r&I& w&m;&I&ef
avmutjrif "r®tjrif
cE¨mudk,f twkH;tcJawGU&Sdaejcif;onf
"mwfav;yg;wdkY\ vkyfaqmifcsufaMumifhom
Oyrm… eH&HwGif yg0ifMuaom ausmuf-tkwf-oJ-bdvyfajr-a& wdkYonf
olYwm0efol toD;oD;,laqmifMuonfhtwGufaMumifh eH&Hqdkonf jzpfaeouJhodkY/
,ckvnf; ajr-a&-av-rD; wdkY\ wm0eftoD;oD;udk vkyfaqmifaeMujcif;aMumifh
þuJhodkY twkHtcJ oabmrsm;awGUae&jcif;jzpf\[k oabmayguf&m\/
xdkonfvnf; -
§ wnfjrJjcif;r&Sd (ajymif;aeaomaMumifh) tedpö
§ &yfwefYxm;jcif;iSgrpGrf;Edkifawmh jyKorSscHae&wJh 'ku©
§ rdrdtvdkjzifh xm;jrpfjcif;iSg jyKjyifjcif;iSgrpGrf;EdkifaomaMumifh tewå/
2/ obm0udk qef;ppfjcif;
ynwfaysmufvdkaomolonf oabmobm0udk OD;pm;ay;jrif&\/ jzpfay:
aeaom 7kyf+emrfwdkY\ obm0vu©PmudkMunfhum -atmf…&kyfemrfwdkY\
pGrf;&nf vkyfaqmifcsufwdkYu 'Dvdkygvm;[k- t"dutm&kHpdkuf oday;ae&\/
yl-at;-
• um,tMunf\ azmfjywwfaom oabmobm0? vkyfaqmifcsuf?
pGrf;&nf/
• (odkYr[kwf) awaZm\ tckvdk jzpfay:apwwfaom obm0? vkyfaqmif
csuf? pGrf;&nfudk oday;&m\/
• um,tMunf^awaZm[laom pum;vkH;ay:wGifvnf; aomifwifae
onfr[kwfbJ? xdkawaZm\ vkyfaqmifcsuf pGrf;&nfudk t"du
oday;&m\/
touf&I
• um,tMunf&J azmfjywwfaom oabmobm0? vkyfaqmifcsuf?
pGrf;&nf/
• (odkYr[kwf) 0ga,m\ tckvdk jzpfay:apwwfaom obm0? vkyfaqmif
csuf? pGrf;&nfudk oday;&m\/
• um,tMunf^0ga,m[laom pum;vkH;ay:wGifvnf; aomifwifae
onfr[kwfbJ? xdk0ga,m\ vkyfaqmifcsuf pGrf;&nfudk t"du
oday;&m\/
oabmobm0rsm;
avmuoabmt& a,sbk,sEIdif;,SOf&aomf-
] rsufpd- MunfhrSefESifhwl\?
- rSefonf tqif;wdkYESifhawGUxdaomtcg xifay:wwf? jrifwwf?
Munfwwf\/ odkYaomfvnf; olxifay:aeaom tqif;udkum;
tjzLrSef;rod trJrSef;rod? &SnfrSef;rod wdkrSef;rod/ rsufpdvnf; xdkYtwl
tqif;wdkYudk xifay:wwf? jrifwwf? Munfwwf\/ odkYaomfvnf;
bmrSrodwwf/
] em;- pum;ajym rdkufESifhwl\/
] ESmacgif;- teHYpkyfpufESifhwl\/
] vQm- [if;tdk;ESifhwl\/
] udk,ftxd- cJvkH;ESifhwl\/
] ESvkH; (pdwfwnf&m)- TV ESifhwl\/
yom'-tMunfESifh+tqif;ponfwdkY wdkufqdkifjcif;aMumifh
pdwfuav;udk tm&kHodkY qGJac:cHae& jcif;onf-
tewå- txdef;r&Sdaom&GufavSuJhodkY? rdrdoabmrdrdtvdkjzifh xdef;csKyfvdkYr&/
ydkif&Sifr&Sd/ 'gaMumifh pdwfuav; a&mufoGm;jcif;onf igr[kwf/
tedpö- pdwfudk tm&kH (tqif;-toHponf)odkY qGJac:cH&aomfvnf; xdkxdk
rSwfcsuf
1/ rsufpdtMunf
1/ em;tMunf
"mwf4yg; 1/ emacgif;tMunf
ajr? a&? 1/ vSSsmtMunf
rD;? av 1/ udk,ftMunf
1/ pdwftMunf
"mwfav;yg;wGif (ESvkH;+raem"mwf)
tvdkvdk&Sdaeaom
tqif;? teHY?
t&om? tqDtESpf
wGJpyfykH-
"mwfav;yg;+ tqif; toH teHY t&om + touf rsufpd
txufyg (10)yg;udk pu©K'óu uvmyf (rsufpdpaom 10yg;aom tpk)[kac:onf/
&IrSwfykH &IrSwfenf;
] a,m*Donf jrifwdkif; rsufpdtMunfrS jrifaeykH(MunfaeykH)udk &IrSwfyg/
] xdkYaemuf xdkrsufpdtMunfrS jrifEdkifzdkY "mwfav;yg;twkH;tcJ wnf&Sd-
axmufyHhay;xm;&ykHudk &IrSwfyg/
7/ omrnvu©Pmudk odjrifjcif;
tewå-tckjzpfaewm ightvdktwdkif;r[kwf
] rsufpd^em; ponfwdkY jrifwdkif; Mum;wdkif; rdrdrS jrifonf Mum;onf[k xifrSwf
wwf\/ rdrdESifhqdkifonf[k xifrSwfwwf\/ rdrdydkifonf[k xifrSwfwwf\/
] wu,fawmh… xdkrsufpd^em;ponfwdkYudk rdrdydkifonf rdrdESifhqdkifonfqdkygu
vlESpfa,mufawGUaomtcg wpfa,mufbJjrifzdkY? w&m;oHbJMum;NyD; wpfjcm;
toHawG rMum;zkdY ajymMunfhyg/ xdef;Munfhyg/ b,fvdkrS r&Edkifygbl;/
] tb,faMumifhqdkaomf… igr[kwf? igrydkif? igESifhrqdkif? ightvdkaomrvdkuf
aomaMumifhyifwnf;/
] xdkoabmudk ÓmPfjzifhqifjcifyg? tBudrfBudrfqifjcifyg? xyfumxyfumod
aeyg/
'ku©-qif;&J
] xdk rsufpdponfonf rdrdtvdktwdkif;vnf; rjrif&? jrifjyefawmhvnf; bmrS
rusef&pf? bmrS tzwfrwif/
] 'gjzifh rsufpda& rjrifESifhawmh? em;a& rMum;ESifhawmhvdkYvnf; ajymr&jyef/
ajymr&awmh vGifhypf&rvm;Munfhawmh tJvdkvnf; vkyfvdkYr&/
] rvdkcsif r&csif rMunfhcsifayr,fh cGJcGmNyD; aecGifhr&Sd/
] om;^orD;qdk;udk arG;xm;&aom rdbyrmyif/
] rjrifcsifvnf; jrif? rMum;csifvnf; Mum;/ wu,fh rvGwfpwrf;aom
'ku©BuD;udk cHpm;aeonfom/ rNyD;pD;Edkifaom nSOf;qJ ESdyfpufrIudk cHae&onf
omwnf;/
] xdkoabmudk ÓmPfjzifh qifjcifyg? tBudrfBudrf qifjcifyg? xyfumxyfum
odaeyg/
wpfckcsif; odjrifjcif;
1. emusif ylat; a& avrsm; xGufay:vmjcif;aMumifh xdkemusif ylat; a&
av (ajr a& av rD;)[laom "mwfav;yg;wdkYjzifh 'DcE¨mukd,fBuD;udk vkyfxm;onf
[kodjrifyg? tBudrfBudrf odjrifyg/
2. 'gqdk avmurSm vl[k bmaMumifhac:qdkMuygovJ… ykHo@mef taetxm; udk
MunfhvdkYom vl a,musmF; rdef;r wd&dpÇmef[k ac:qdkMujcif;om jzpfonf[k odjrifyg?
xyfumxyfum odjrifyg/
3. xdk ajr a& av rD;wdkY\ vu©Pma&;okH;yg;udkwifum Munfh&Iodjrifyg/
4. cE¨mudk,ftwkHtcJjzpfaejcif;onf ajr a& av rD;wdkY\ vkyfief;aMumifh þykH þenf;
jzpfaeonf[k odjrifyg? tBudrfrsm;pGm odjrifyg/
5. rsufpd em; ESmacgif; vSsm udk,ftawGU tawG;(ESvkH;) wkdY\ Munfwwf^
&Sif;wwfaom oabmudk odjrifyg? olYobm0u 'Dvdkygvm;[k tBudrfBudrf
odaeyg/
6. rsufpd em; ponfwdkY\ pdwfudk tm&kHodkY qGJac:wwfonfh vkyfief;udk odjrifyg?
pdwfa&mufoGm;wdkif; rdrdaMumifhjzpfaeonf[k rxifrSwfygESifh/ pdwf\orm"d
r&Sdjcif;aMumifhom? oifhaMumifhr[kwf/
7. xdk rsufpd em; ponfwdkY\ vu©Pma&;okH;yg;udkwifum Munfh&Iodjrifyg/
8. uvmy-tpkHtpkHenf;jzifh &IrSwfyg? xdkwGif vu©Pma&;okH;yg;udkwifyg/
jcKHikH odjrifjcif;
1. cE¨mudk,ftwkHtcJoabmudk tm&kHjyKvSsuf ajr a& av rD;wdkYjzifh zGJUpnf;xm;
ykHudk odjrifyg/
2. rsufpd em; udk,ftawGU tawG; wdkYudk jzpfay:wdkif; MunfaeMuygvm;? &kyfwkdY\
obm0w&m;wpfckrSsjzpfygvm;[k odjrifyg/
3. uvmy-tpkHtpkHenf;jzifh rsm;rsm;&IrSwfay;yg/
1/ emrftaMumif; &Sif;vif;csuf
emrf[lonf
emr(emrf)\rlvt"dyÜg,frSm tm&kH&Sd&modkYnGwfwwf? nGwfapwwfaom
oabmw&m;udk þwGifqdkvdk\/
ypönf;ESpfckxdaomf toH[lonf xGufay:vmouJhodkY? rsufpdESifh+jrif
p&m wdkufcdkufaomf (tm&kHvnf;jyKaomf) emrf xGufay:vm\/ wpfenf;
tm;jzifh- jrifodpdwf xGufay:vm\/ em;ESifh+toH xdaomf Mum;odpdwf xGufay:
vm\/ xdkudkyif emrf[korkwfMu\/
emrfb,frSm wnf&SdovJ
Oyrm- ypönf;ESpfckxdjcif;aMumihf toHxGufay:vmaomfvnf;? xdkypönf;
xJhwGif toHrsm;r&SdMu? &SmazGMunfhvSsifvnf; awGUrnfr[kwf/ odkYaomf
xdwdkufjcif;[laomtaMumif;aMumifh toH[laom tusKd;w&m;wpfck xGufay:
vmjcif;omjzpf\/
xdkYtwlyif- rsufpdrSmvnf; jrifodpdwfr&Sd? jrifaeaom tqif;rSmvnf;
jrifodpdwfr&Sd/ rsufpdESifh jrifp&mtqif;[laom taMumif;aMumifhom jrifodpdwf
[laom tusKd;wpfck xGufay:vmjcif;jzpf\/
emrfonf tjrJwnf&Sdrae
xdkYaMumifh a,m*DwdkYcE¨mxJhwGif emrf[lonfr&Sd/ xdcdkufrS xGufay:
vmaom t&mrsKd;jzpf\/ emrfr&Sd^rjzpf (pdwfr&Sd)aomtcsdefumvudk aoonf[k
rac:? b0usaeonf [kac:\/
rSwfcsuf….
• a,m*DonfaocsmoabmaygufEdkif&ef ykHrSefjrifaeus Mum;aeus rsufpdESifh
rMunfhygESifh/ ÓmPfESifh Munfhyg/ aocsmawG;Munfhyg/
0dnmPf a0'em
oabmw&m;rsm; BudKuf^rBudKuf? vS^rvS
§ tqif;^toHponfudk pwifod? onm
§ tm&kHudk qkwfudkifxm;? tjzL^teD^o@meftm;jzifhrSwf
§ tm&kH&SdrSef; pwifod?
ocFg&
§ tm&kHykH&dyf xif&Sm;vm?
trsKd;rsKd; a0zef-okH;oyf
emrfw&m;av;yg; owfrSwfykHoabmw&m;
avmuobm0wpfckudk oabmaygufMunfhyg/ jrifwdkif; atmufyg (5)rsKd;xJh tukeftusKH;0ifoGm;ygvdrfhrnf/
] vufxJhodkY ypönf;wpfckudk &,lvdkufyg- (&kyf)
] a&S;OD;pGm xdkypönf;&SdaerSef; odr,f/ (0dnmPf)
] xdkYaemuf vSw,f^rvSbl;? BudKufw,f rBudKufbl; cHpm;r,f/ (a0'em)
] ypönf;trsKd;trnf^ykHo@mefudk rSwfom;w,f/ (onm)
] ypönf;ESifhywfoufí trsKd;rsKd; okH;oyfa0zefr,f/ (ocFg&)
pdwfxJhwGif ykHaorSwfxm;yg
] a,m*Donf wpfaeukef wpfaecrf; 'D 0dnmPf a0'em onm ocFg&
av;rsKd;omjzpfaeyga&mhvm;? &Sdaeyga&mhvm;vdkY pdwfrSm twnfjyKxm;&rnf/
b,fvdkvkyfvkyf b,fvdkaeae 'Dav;rsKd;yga&mhvm;[k todtrSwfjyKxm;&
ygrnf/
] rsufpd em;paomajcmufae&m ajcmuf|merS bmay:ay: bmjzpfjzpf 'D0dnmPf
a0'em onm ocFg&[laom trsKd;tpm;av;rsKd;xJhwGifom tBuKH0ifoGm;
ygonf/ emrf;w&m;av;yg;xJhwGif ay:orSsxnfh0ifwwfatmif avhusifh&yg
rnf/
rsufpd tqif;
odpw
d f
1/ todpdwftaejzifhom &IrSwfjcif;
] todpdwf[lonf- (tMurf;jzifhtm;jzifh) tqif;7SdrSef; odaejcif;udk todpdwf[k
rSwfyg? 'g[m jrifp&mtqif;bJ[k pwif odvdkufjcif; wpfrsKd;yifwnf;/
toH&SdrSef; pwifodaejcif;udk todpdwf[krSwfyg/ emusifwm&SdrSef; pwif
odaejcif;udk todpdwf[krSwfyg/ tawG;tm&kH&SdrSef; odaejcif;udk todpdwf[k
a,sbk,srSwfom;xm;yg/
tqifh(1) xdjcif;-odjcif;?
zó-xdjcif;/ /a,m*Donf rsufpd em; paom 'Gg&ajcmufyg;rS emrfudk
xkwfvkyfwwfaMumif; ÓmPfjzifh odjrifxm;yg/ xdkwGif rsufpdESifh tqif;? em;ESifh
toHwdkY tpkHtpkH xdwdkufjcif;udk zó[kac:\/ qdkvdkonfrSm a,m*D\ rsufpdodkY
em;odkY tm&kHuyfa&muf^xifvmjcif;yifwnf;/
5/ omrnvu©Pm
tewå- a0'emrScHpm;&atmif onmrSrSwfom;&atmif? ocFg&rStm;xkwf&
atmif 0dnmPfrSodatmif rdrdrS vkyfaqmifjcif; azmfaqmif&jcif;r&Sd/
jzpfay:vmaom cHpm;rI? rSwfom;rI? jyKjyifrI? odrIwdkYudk rdrdtvdkjzifh
jyKjyifxm;jrpfxm;vdkYr&/ 'gaMumifh jzpforSs igr[kwf? ig\-r[kwf?
igESifhrywfouf/
1/ emusifudkufcJaeonfudk udkifwG,fjcif;
] cE¨mudk,fudk tm;r&Sdovdk aysmhcsxm;vdkufyg/
§ pdwfudk wif;rxm;ygESifh? pdwfudk avsmhcsvdkufyg? tm;r&Sdovdkaevdkufyg
[k qdkvdk\/
§ emusifav tm;r&Sdovdkaeav jzpf&rnf/
§ emusifrIudk atmifhtD;NyD; cHaezdkYvnf; r[kwfyg/ udk,fESifhrqdkifovdk
rywfoufovdk xm;NyD; &IrSwfyg/
] emaewmudk aysmufcsifwJhqE´rxm;ygESifh/
§ emusifrIoabmay:vmwmu tewå? xdkudk rdrdtvdkjzifh wpfckckjzpfap
csifwmu twå/
§ tewåobm0udk rBudKuf&if a'goESifhqufqH&ma&mufw,f?
§ tewåobm0udk BudKuf&if avmbESifhqufqH&ma&mufw,f?
§ tewåobm0udk rod&if&if arm[ESifhqufqH&ma&mufw,f?
§ 'gaMumifh tewåobm0ay:vmwdkif; olY\oabmobm0udk od-
em;vnf &r,f? xdkobm0udk BudKufjcif; rBudKufjcif;jzifh rqufqH&/
&kyfvdk&IrSwfrnfqdkvSsif-
§ emusifaerI-yx0D?
§ odkYr[kwf emusifwmudk azmfjywfwwfrI-um,tMunf?
§ odkYr[kwf yx0D+um,tMunfwdkY\ vkyfaqmifcsuf[k w&m;cHudk awGU
atmif &Smyg/ (tay:wGifazmfjyNyD;&kyfw&m;rsm;twdkif;odav)
emrfvdk&IrSwfrnfqdkvSsif-
§ emusifrItay: rBudKuf-rvdkvm;jzpfaeonfu cHpmrI a0'em?
(odkYr[kwf) emw,f usifw,f[k odrSwfom;aewmu onm?
(odkYr[kwf) b,fem;u b,fvdkemaewm bmnma0zefa&;vkyfaewmu
ocFg&? wpfckckwdkY\ obm0pGrf;&nfom jzpfaMumif; (igr[kwfaMumif;)
&IrSwfyg/
&IrSwfrIrEdkifESif;vSsif
0ifav-xGufav okH;av;csufcefY &SLoGif;&SLxkwf
tomav; vkyfvdkufyg/ rsufpdudk zGifhvdkufyg/ cE¨mudk,fudk vkH;0 rvSKyfrdygapESifh/
atmifhtD;vnf; rcHygESifh? pdwfudkavsmhcsNyD; onf;cHum &IrSwfay;yg/
Oyrmrsm;
] Oyrmtm;jzifh… wDADjyKjyifonfhq&monf wDADjyKjyifNyD;onfhtcg tacGxdk;
um toHMunfvifjywfom;rI&Sd^r&Sd? &kyf&nfMunf^rMunf pDppf\/ xdkodkYpDppf
onfhtcsdefwGif olonf b,frif;om;bJ? b,fvdkjyKrlwmbJ? b,fpum;vkH;
udk ajymwmbJ[k tm&kHpdkufavh r&Sd/ &kyf&nfESifhtoHMunfvifjywfom;rIudkom
tm&kHpdkufvnfh&Sd\/
awG;onfhtcg…
• [',-ESvkH; [laom ykHo@meftaetxm;udkvnf; tm&kH rpdkuf&?
awG;aeaom tdrftaMumif; pD;yGm;a&;taMumif;udkvnf; tm&kHrpdkuf&/
• tawG;ykH&dyfwdkYudk azmfaqmifwwf? Munfwwfaom ESvkH;(aoG;wnf&mae&m)
\vkyfaqmifcsuf? þykHþenf; vkyfaqmifwwfonfhpGrf;&nfudkom tm&kHpkduf
oday;&m\/
ypönf;-t&m0w¦Kxuf
oabma&;&m^vkyfaqmifvnfywfrI^pGrf;&nf wdkYudkom
tm&kHjyK&rnf[k qdkvdkonf/
rSwfcsuf/ /emrfw&m;wdkYudk
odjrifonfhtcgwGifvnf; xdkxdk emrfw&m; wdkY\
pGrf;&nfudkom tm&kHjyKwwf&ygrnf/ pum;vkH;ay:wGif aomifwifaejcif; rjzpfap&/ Oyrm-
a0'em-cHpm;wwf\ qdkonfxuf- xdkxdk vufawGYjzpfay:aeaom pdwf\-MudKufrI^
rMudKufrI oabmobm0udk em;vnfatmif MudK;pm;tm;xkwf&ygrnf/
rpGJtm7kH? rpGJcE¨m
jrifaomtcg-
1. rsufpdxJhwGif odrf;qnf;xm;aom um;ykHudk owdjyKvdkufjcif;udk?
(um;ykH&SdaerSef; pwifodvdkufjcif;udk) odwwfaom 0dnmPf[k rSwfom;
vdkufaomf? 0dnmPf[laom emrfw&m; jzpfay:aeyga&mhvm;[k rSwfom;
vdkufaomf- tpGJtm&kHuif;aysmufum rpGJ&mcE¨modkY oufa&mufvm\/
&IrSwf&rnfh oabmw&m;
tm&kHudk pwifod
a&S;OD;pGm
vSvdkufwm
tpGJynwfESifh
a&cGufbJ
jzpfay:vmykH
bmnma0zef? tm&kHpdkufMunfh
0dnmPf oabm?
&IrSwf a0'em vkyfaqmifwwfrI a&cGuf
tm;xkwf&rnfh
onm pGrf;&nfudkom
taetxm;
ocFg& tm&kHjyK &IrSwfyg/
3/ &kyfrSemrfodkY
a,m*Donf tMunf"mwf&kyfw&m;udk &IrSwfNyD;aemuf-
þ xdktMunf"mwfaMumifh jzpfay:aeMuaom 0dnmPf-odpdwfudkaomf4if;?
(tMunf"mwfrS vufcH&,lxm;aom tm&kHudk &SdaerSef;owdrIvdkufjcif;yif)
4/ emrfrS&kyfodkY
a,m*Donf todpdwf-0dnmPfudkaomf4if;? cHpm;rI rSwfom;rI jyKjyifrIwdkYudk4if; &IrSwfNyD;
aemuf-
þ xdktodpdwf 0dnmPfwnf&m rsufpdtMunf? em;tMunf? udk,ftMunf?
pdwftMunf (ESvkH;+raem"mwf) ponfwdkYudk jyefvnf Munfh&I &IrSwfEdkifyg
onf/ (pdwf&JUaemufem;wGif &kyfw&m;&Sdygonf)
þ xdkcHpm;rI rSwfom;rI jyKjyifrIwnf&m rsufpdtMunf? em;tMunf?
udk,ftMunf? pdwftMunf (ESvkH;+raem"mwf) ponfwdkYudk jyefvnf
Munfh&I &IrSwfEdkifygonf/
5/ BuKHovdkrSwf
] a,m*Donf tm&kHwpfckay:vmonfESihf? xdktm&kHudk a,m*D\pdwfwGif &kyftjzpf
OD;wnfxifjrifvmvSsif &kyfw&m;taejzifh &IrSwfvdkufyg/
þ "mwfav;yg;tm;jzifhaomf4if;?
þ rsufpd em;ponfhtaejzifhaomf4if; &IrSwfyg/
2/ em;vnfoabmaygufvmjcif;
t&IÓPf t&IcH
(&IaewJhpdwf) (t&IcH &kyf+emrf)
(aemufpdwf) (a&SUpdwf)
1/ bk&m;udk ,kHMunfjcif;
2/ tm;xkwf odjrifvdkpdwf&Sdjcif;
3/ ay:wdkif;odzdkY trSwf&apjcif;
4/ pdwfudk NidrfoufpGmxm;jcif;
6/ odorSs trSm;om
a,m*Donf omrmefavmutjrifjzifh jriforSs Mum;orSs awGUxdorSs
awG;orSs trSm;rsm;om[k owfrSwfxm;yg/ pdwfrS jyKjyifzefqif;xm;aom ocFg&
avmuom/ pdwftpGJrS cH,lwnfaqmufxm;aom Oyg'gefavmuom [k owfrSwf
xm;yg/ pifppf w&m;todrygaom todrsm;onf^owfrSwfjcif;tm;vkH;wdkYonf
trSm;om jzpf\/
twdwfb0rS uH
twdwfb0rS rdrd\ udk,f Ekwf pdwfokH;yg;rS ukodkvfaZm-apwem?
tukodkvfaZm apwemuHrsm;? psmef-r*f ukodkvfrSvGJaom usefaom ukodkvfaZm apwem
uHrsm;onf 'Db0\ &kyfcE¨mudk,fudk (rsufpdpaom&kyfw&m;rsm;udk) jzpfaponf/
xdkYjyif xdkxdkaZm apwemwdkYonf &kyfcE¨mudk,f\ qif;&J^csrf;om? ynmwwf^
ynmrJh? &mxl;&Sd^r&Sd? &kyf&nf&Sd^r&Sd ponfwdkYudk jyKjyif zefwD;aponf/
ypöKyÜefrS pdwf
rdrd\ oGm;vdkaompdwfaMumifh avudkjzpfap\? xdkavrS udk,fvuft*Fg
wdkYudk a&GUvsm;ap\/ xdkudkyif oGm;onf xdkifonf &yfonf avsmif;onf
vIyf&Sm;onf[k trIt&mtm;avsmufpGm orkwfMu\/ pifppf pdwf[laom
taMumif;taxmuftyHh aMumifhom oGm; vm vIyf&Sm;aeMu&\/ (pdwf-av-
trIt&m)
(t&IypsmefaMumifhjzpfaeaompdwfESifh jrifpdwf (pu©K0dnmPfpdwf) Mum;pdwf ponfwkdYum; &kyfudkrjzpf apEdkif/)
ypöKyÜefrS tylaiGU^tat;aiGU
] &kyfcE¨mudk,fwnfwhH ckdifjrJzdkYtwGuf tylaiGU tat;aiGU vdktyfvS\/ tyl
tat;aiGU aMumifh wnfwHhaeEdkif\/
ypöKyÜefrS tm[m&
pm;aomuftyfaom tqDtESpftm[m&aMumihf &kyfcE¨mudk,fwnfwhH
aejcif; jzpf\/
&kyfemrfw\
dkY ab;^0#ftjzpf&IjrifNyD;aemuf? tedpö ponfudkom &Irw
S t
f m;xkwaf e&ygrnf/
ig\OpömrS uif;\
• ig\ om;orD;[lonfr&Sd? rdb[lonfr&Sd? aqGrsKd;[lonfr&Sd?
tudk^nDr[lonfr&Sd/
• ig\um; [lonfr&Sd? ig\tdrf [lonfr&Sd? ig\zkef; [lonfr&Sd/
(igr&SdrSawmh ig\ [lonfvnf; r&Sdawmhonfomwnf;)
olwpfyg\ OpömrS uif;\
• ol\rdbonf igr[kwf? ol\om;orD;onf igr[kwf? ol\tudknDronf
igr[kwf?
• zkef;\ydkif&Sifonf igr[kwf? um;^tdrf\ydkif&Sifonf igr[kwf/
(igr&SdrSawmh igydkif^igqdkif^igESifhqufpyfjcif; [lonfvnf; r&Sdawmhonfomwnf;)
0dyóemw&m;rsm;
rSwfpk
rmwdum - acgif;pOf
§ a&S;OD;zwfzG,f 85
§ 0#fokH;yg;udk ydkif;jcm;odjrifykH 90
§ vnfywfaeaom 0#fcE¨m (0dygu0#f) 92
§ 0#fwdkYvnfaMumif;w&m; (udavo0#f) 97
§ wyfruforSs qif;&JzdkYom 102
§ vdkufygvmjcif;vnf;r&Sd^ xl;&Sm;rIvnf;r&Sdaom 0#f 104
§ xl;&Sm;rIr&Sdaom pdwf\jyKjyifrI 105
§ wPSmESifh'd|d 0ifa&mufykef;cdk&m ae&mwpfck 111
§ 0#fwdkY\tjypfudk &Ijrifjcif; 114
§ pdwfuyfwnf&m umrtm&kHudk xGif;aygufMunfh&Ijcif; 124
§ pdwfuyfwnf&m a'gotm&kHudk xGif;aygufMunfh&Ijcif; 133
§ tusOf;csKyf okH;oyfjcif; 138
rSwfcsuf
• wPSm\taMumif;udk &SmazGvwfaomf
a,m*Donf wPSm\taMumif;udk &SmazGum tm;enf;atmif jyKvkyf&
rnf/ ysufpD;atmif jyKvkyf&rnf/ a'go\ taMumif;udk &SmazGum tm;enf;
atmif jyKvkyf&rnf/ ysufpD;atmif jyKvkyf&rnf/
wPSm\oabmonf jrifwkdif; Mum;wkdif; awGUxdwdkif; awG;wdkif;
wyfrufwwf\/ awmifhw\/ xrif;qmaeaomoluJhodkY tm&kHudk okH;aqmifvdk
cHpm;vdk\/ rnfrSsyif &apumrI a&mifh&Jjcif;r&Sd/ a'goum; zsufpD;apvdkaom
oabm&Sd\/ rkef;wD;wwfaom oabmudk aqmif\/ xdkonf wPSm\
taMumif;&if;yif jzpf\/
• taMumif;&if;udk owf&mvrf;
a,m*Donf wyfrufwwfaom wPSmESifh ysufpD;apvdkaom a'go\
taMumif;&if;udk odaomf xdkxdktaMumif;w&m;rsm; enf;yg;atmif tNyD;aysmuf
uif;atmif jyKvkyf&rnf/ xdkodkY jyKvkyfonfhtcg wPSmESifh a'go acgif;yg;a&;
vrf;pOfudk od&rnf/ bk&m;&Sifa[mMum;xm;aom vrf;pOfrSmum;-
• vdktyfaom t&nftcsif;
wPSmESifh a'gowdkY\ taMumif;&if;udk acgif;yg;atmif tNyD;y,fowf
Edkifatmif tm;xkwfvdk &Ivdkaoma,m*D\ vdktyfaom t&nftcsif;rSm-
1/ þwPSmy,fcGma&;vkyfief;rwdkifrSD twdwfrS
1/ &kyfw&m; &kyfobm0udk odjrifNyD;jzpf&rnf/
§ r[mbkwfav;yg; ("mwfav;yg;)
§ 'ku©-qif;&Jw,f? 0#fcHae&ovdkbJ?
2/ þwPSmy,fcGma&;vkyfief;pOfvkyfaecsdef ypöKyÜefwGif
§ wpfaeYokH;BudrfcefY arwåmur®|mef;udk pD;jzef;&rnf/
3/ þwPSmy,fcGma&;vkyfief;pOfvkyfNyD;aemuf tem*gwfwGif
a,m*Donf txufygpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;twdkif; vdkufemum
tenf;qkH; wpfywfcefYrSs tm;xkwfEdkif&if wyfrufrIwPSmESifh ysufpD;apvdkrI
a'gow7m;rsm; ododomom acgif;yg;oGm;jcif;[laom tusKdw&m;rsm;udk
vufiif;cHpm;&rnfyifjzpfygonf/
rSwfcsuf
a,m*Donf orxur®|mef;wpfckckudk usifh&mü enf;emedos &&Sdap&ef
twGuf “t&SifpMum0Vm (18rdkifawm&)\ orm"dvrf;nGef” pmtkyfudk
Munfh&Iedkifygonf/ xdkpmtkyfwGif Ak'¨gEkówd? tyÜrnmarwåmbm0em?
tmemygemEkówd? Mo'gwuodkPf;? tmumouodkPf;? tokbbm0em
usifhokH;enf;rsm;udk wdusvG,fulpGm nGef;qdkxm; ygonf/
tuRefkyfwdkY a&;om;xm;aom usifhMuHa&; pmtkyfwdkYonfum;
xkwfa0a&;twGuf oD;oefY a&;om;xm;aompmtkyf[lí r&Sd/ pifppf tuRefkyfwdkY
w&m;odapvdkaompdwfjzifh-
pMum0Vm (18rdkifawm&)/
ed'gef;NyD;\
1/ 0#fokH;yg;udk ydkif;jcm;odjrifykH
twdwfrS ypöKyÜefwGif
(1) qif;&J[k rodawmh? &kyf-emrfcE¨m &vm\/
(2) cE¨m&zdkY jyKvkyf 0#f- vdrfhvnfoGm; (0dygu-tusKd;w&m;)
tm;xkwfcJvdk-Y
(taMumif;w&m;)
t"dyÜg,f
0dygu= tusKd; (twdwfrS taMumif;vkyfvdkufjcif;aMumifh jzpfay:vmaom
tusKd;)
0#= vnfvmwm? vdrfhvmwm? r&yfrem;jzpfay:aewm? tcsdefaumif;pGm
qif;vmwm? topftopf jzpfaewm/ &kyf-emrfw&m;wdkY[m
b,folrSrwGef;bJ r&yfrem; qufwdkuf jzpfay:aewm/
&kyfemrfay:&m (6)|me-
þ rsufpdtMunfu azmufjyefaew,f/ rsufpdESifhtqif;ESifhxdawmh jrifpdwf
u tqufrjywf jzpfaew,f/
þ em;u azmufjyefaew,f/ em;ESifhtoHESifhxdawmh Mum;pdwfu tquf
rjywf jzpfaew,f/
þ ESmacgif;u azmufjyefaew,f/ ESmacgif;ESifh teHYESifhxdawmh erf;&Ipdwfu
tqufrjywf jzpfaew,f/
þ vSsmu azmufjyefaew,f/ vSsmESifh t&omESifhxdawmh &omodpdwfu
tqufrjywf jzpfaew,f/
þ udk,f(tMunf)u azmufjyefaew,f/ udk,ftMunfESifh"mwfav;yg;ESifh
xdawmh awGYxdpdwfu tqufrjywf jzpfaew,f/
þ ESvkH;+raem"mwf (pdwftMunf^ESvkH;tMunf)u azmufjyefaew,f/
ESvkH;ESifh tawG;tm&kHESifhxdawmh awG;awm pdwfu tqufrjywf jzpfae
w,f/
] usef&pfjcif;r&Sd? xl;&Sm;rIr&Sd
&kyfemrfjzpfay:orSs bmrsm; xl;&Sm;oGm;ovJ? bmrsm;tzwfwif usef&pfovJ/
ay:orSs ysufoGm;awmh wmygbJ/
rsufpdrSm ykH&dyfawG usef&pfjcif;r&Sd? em;rS toHawG usef&pfjcif;r&Sd? ESmacgif;rSm
teHYawG? vSsmrSm t&omawG usef&pfjcif;r&Sd? tawGUtxd ta&ysm;ay:rSm
usef&pfjcif;r&Sd? ESvkH;rSm awG;awmorSs bmwpfckrS usef&pfjcif; r&Sd/ vkyforSs
Avmew¬dom/
] 0dygu0#ftppf
rsufpdESifhtqif;ESifhxdawmh rsufpdonf &kyf? odpdwfonf 0dnmPf?
BudKuf^rBudKuf cHpm;jcif;onf a0'em? rSwfom;rIonf onm? jyKjyifrIonf
ocFg& emrfw&m;/ xdkig;yg;onf twdwfb0uH[laom taMumif;aMumifh
tusKd;(0dygu)w&m;taejzifh wnf&Sdaeaom &kyfemrf yifjzpf\/
xdk0dyguac:aom tusKd;&kyfemrfonf &yfwnfaejcif;r&Sd? csrf;omaom
oabmudk raqmif? rdrdqE´twdkif; jzpfaeonfr[kwf/ vuf&SdypöKyÜef 0#f-
vnfjcif; [laom oabmyifwnf;/
] tusOf;tm;hjzif-
h
þ a,m*Donf rdrd\ cE¨mudk,fudkowduyfum-
- jrifwdkif;? jrifpdwfjzpfwdkif;-
- Mum;wdkif;^awGUxdwdkif;? pdwfjzpfwdkif;-
- awG;wdkif;? awG;awmpdwfjzpfwdkif;-
jzpfay:vmaom &kyfemrfobm0udk-
0dygu0#f- tusKd;cE¨mBuD; vnfywfaeygvm;[k tBudrfBudrf&IrSwfaeyg/
þ &Hzef&Hcg-
§ oHo&mtqufqufrS ,ckxd tqufrjywf jzpfay:aewJh 0dygu0#f
(&kyfemrf)/
§ ,ckb0wifbJ [dkuay:vdkuf 'Duay:vdkufESifh rem;wrf; (vSnf;bD;vdk)
vnfywf aewJh &kyfemrf/
§ twdwfuvnf; rsm;pGm vnfNyD;NyD/ ,ckvnf; vnfaeqJ/ tem*gwfvnf;
vnfOD;rnf[k umvtm;jzifh tqufrjywfjzpfaewJhoabmwdkYudk Munfh&I
qifjcifyg/
b0ZmwfaMumif;
] cE¨mudk,fwGif yifrtjzpf wnfaqmufxm;aom "mwfav;yg; (r[mbkwf
av;yg;) 0dygu0#f wdkYum;-
§ rdbwdkY\ okwfaoG;aMumifhjzpf\/
§ xrif; tm[m&wdkYjzifh BuD;xGm;vm\/
§ yx0DrSwnf&mtjzpf&yfwnfum? a&rS yGatmifvkyf\? rD;rS &ifhusuf-
rmatmifvkyf \/ avrS wGef;uefum vIyf&Sm;ap\/
] 0dnmPfodpdwfESifh-cHpm;rI-rSwfom;rI-tm;xkwfrI (emrfw&m;)wdkYum;-
§ twdwfrS t0dZÆm-rodrI? ocFg&-tm;xkwfrIuHonf vnfywfaMumif;
jzpf\/
§ ypöKyÜefwGifteD;qkH;w&m;cHum;- wyfrufrI-wPSmESifh zó-tm&kHESifh
awGUxdjcif; aMumifh jzpf\/
t"dyÜg,f
udavo= pdwfudk npfEGrf;apwwfaomw&m; (tm&kHudk wyfrufjcif;?
ESpfoufwwfjcif;)
0#= vnfvmwm? vdrfhvmwm? r&yfrem;jzpfay:aewm? tcsdefaumif;pGm
qif;vmwm? topftopf jzpfaewm/ pdwf[m olYtvdkvdk
wyfrufwwf? vdkcsifwwfwJh ynmwwfaewm/
tvnf&yfaMumif;w&m;
] tm&kHudk vdkcsifwyfrufwJhpdwfuav; b,folxnfhay;vdkufwmygvdrfh/
wu,fawmh b0oHo&mtqufquf wG,fuyfygvmwJh wyfrufvdkwJh
pdwfomjzpfw,f/
jyKvkyfwwfwJh ur®0#f
] udavo0#fjzpfNyDqdk&if xdkudavo0#frS wqifh ur®0#fjyKvkyfawmhwmygbJ/
ur®qdkwm- udk,fjzifhjyKvkyfaomtrI? pdwfjzifhjyKvkyfaomtrI? EkwfjzifhjyKvkyfaomtrI[k okH;rsKd;&Sdygonf/
] a,m*Donf 0dygu0#frSmwif owdav;xm;um r&yfwefYEdkifvSsif udavo
0#fxd a&muf oGm;r,f/ udavo0#favmufrSm owdrxm;EdkifrdvSsif ur®0#fxd
a&mufoGm;r,f/ a&mufwJhae&m awGUwJhae&mrSm &IrSwf&ygrnf/
t"dyÜg,f
ur®= jyKvkyfwm? ajymqdkwm? MuHpnfwm?
0#= vnfvmwm? vdrfhvmwm? r&yfrem;jzpfay:aewm? tcsdefaumif;pGm
qif;vmwm? topftopf jzpfaewm/
olYtvdkvdk vkyfwwf ajymqdkwwfwJh ynmwwfaewm
twdwfudk iJhMunfhyg
'Dvdk 0#fokH;yg;\ wcPwm csrf;oma&;udkMunfhum tvdkvdkuf
tBudKufawGUaejcif; onf rdrd\ qif;&J (jyóem) udk rdrdudk,fwdkif zefqif;ae
ovdkyifjzpfae\/ xdkoabmudk ÓmPfjzifh okH;oyfyg/
aMumuf&GHYwJhpdwfuav;ESifhMunfh
&Gmrsm;pGmudk zsufvHzsufpD;aeaom qif&kdif;BuD;onf rdrdwdkY&Gmudk
a&mufvmpOf &Gm;om;wkdY\ pdwfxJhwGif xdkqif&kdif;BuD;ab;rS aMumuf&GHUwkefvIyf
aeMuouJhodkY-
tdrfrS ydkufqHrsm;pGmwdkYudk tBudrfBudrf,lum pDyGm;aocsmrvkyfbJ NzKH;wD;
ypfaom om;orD;qdk;onf ,ckwzef rdbwdkYxHwGif ydkufqHvmawmif;jyef ouJh
odkY-
0#fwpfckckay:vmvSsif xdk0#f\ twdwfrS raumif;usKd;ay;cJrI- vuf&Sd
raumif;usKd;ay;rI- tem*gwfraumif;usKd;ay;EdkifrIrsm;udk qifjcifyg/ rdrdudk
qif;&Jatmif jyóem jzpfatmif rsufESmi,f&atmif yifyef;&atmif ylyif&atmif
tyÜg,fa&mufatmif 'D0#faumifawG trsKd;rsKd; jyKvkyfNyD;NyD? pdwfqif;&Jatmif
olwpfyg;qD tqJtqdkcH&atmif 'D0#faumifawG trsKd;rsKd; jyKvkyfNyD;NyD?
rSwfcsuf
a,m*Donf 7kyfw&m;rsm;jzpfaom
rsufpdtMunfrS jrifwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; tqif;udk jrifNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
em;tMunfrS Mum;wdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
ESmacgif;tMunfrS erf;&Iwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; teHYudk erf;&INyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
vSsmtMunfrS &omodwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; tpmtm[m&udk &omodNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
udk,ftMunfrS awGUxdwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; twGif;^tjyif"mwfav;yg;udk awGUxdNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
pdwftMunf(ESvkH;)rS awG;wdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; twdwf-tem*gwftm&kHudk awG;awmNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
a,m*Donf emrfw&m;rsm;jzpfaom
jrifodpdwf Mum;odpdwf (0dnmPf) jzpfwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; jrifawmh todpdwf^tqif;&SdrSef;od&kHrSspdwf jzpfNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
tjzL^teD^o@mefrSwfom;rI (onm)jzpfwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; tjzL-teD^o@meftm;jzifh rSwfom;jcif; obm0emrfcE¨m
jzpfNyD;NyD?
- xdkudk wyfrufESpfoufjcif;^rESpfoufjcif; jzpfNyD;NyD?
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
wyfrufrI (wPSm)jzpfwdkif;-
§ t&ifuvnf; (twdwfrS b0^ESpf^v^&uf^em&D^rdepf rSvnf;)-
- þykHþenf; wyfrufrI wPSm jzpfNyD;NyD?
- xdkudk pGJvrf;NyD;NyD/
- xdktavsmuf udk,f-Ekwf-pdwfjzifh jyKvkyfNyD;NyD/ 'gayr,fh bmxl;&Sm;rIrS
r&SdcJbl;/
eD;aom ypöKyÜeftaMumif;-
§ rsufpd+tqif; xdjcif;aMumifh?
§ em;+toH xdjcif;aMumifh?
§ ESmacgif;+teHY xdjcif;aMumifh? 0dygu0#f &kyfemrf jzpfay:vmMu\/
§ vSsm+t&om xdjcif;aMumifh?
§ udk,f+"mwfav;yg; xdjcif;aMumifh?
§ ESvkH;+tawG;tm&kH xdjcif;aMumifh?
t&IÓPfvnf; 0dygu0#fom
a&S;pdwf[kac:aom ay:vmorSsaom (&kyfemrf) 0dygu0#fudk &IrSwfae
aom aemufpdwfac: t&IÓmPf (odaeaompdwf)onfvnf; taMumif;aMumifhom
jzpfay:vm\/
Oyrmaqmifjcif;
EGm;ausmif;om;onf EGm;udk aumufpyg;cif;rsm; rpm;rdap&ef
xdef;ausmif;&\/ EGm;ausmif;om;r&Sdu? &Sdaomfvnf; EGm;ausmif;om;rS
owdrrIrdygu EGm;BuD;onf aumufpyg;cif;udk pm;rnf/ pm;vSsif olwpfyg;tm;
t&kdtpm; ay;&rnf/
Oyar o&kyfjyojcif;
• EGm;ausmif;om;ESifhwlaom owdonf 0dygu0#f(&kyfemrf)[laom EGm;udk
tm&kHwGif (udavo0#f-ur®0#fwGif) rusufpm;rdap&ef xdef;ausmif;&\/
• owdr&Sdu? &Sdaomfvnf; tm;enf;u udavo0#fBuD;onf tqif;
toHpaom tm&kHudk usufpm;awmhrnf? (ur®0#fvkyfawmhrnf)/
• pm;vSsif qif;&JwJhb0cE¨m&jcif;[laom (tyÜg,fav;bkH [laom) t&dktpm;
udk ay;aqmif&rnf/
twdwfudk vSrf;Munfhaomf-
] vGefcJNyD;aom (b0^ESpf^v^&uff^em&D) twdwfujzpfcJwJh0#fawG[mvnf;-
wnfNrJjcif;r&SdcJh? ysufzdkYomjzpfcJ\? tcdkuftwefYrSsomjzpfcJ\?
BuD;yGm;pnfyifjcif;r&SdcJ/
'ku-
© qif;&Jjcif;
] 'D 0dygu0#fcE¨mudk,fBuD;rS MudKufoavmufjrif^Mum;^awGUxd^
BudKufoavmufawG;-
] 'D udavo0#f cE¨mudk,fBuD;rS MudKufoavmuf wyfruf^pGJvrf;-
] 'D ur®0#f cE¨mudk,fBuD;rS MudKufoavmuf udk,f^Ekwf^pdwfjzifh jyKvkyf-
• jriforSs^ wyfrufpGJvrf;orSs^ jyKvkyforSs qif;&JzdkYomjzpf\?
• jriforSs^ wyfrufpGJvrf;orSs^ jyKvkyforSs a&m*gjzpfaeoluJhodkY ESdyfpufcH&zkdYom jzpf\?
• jriforSs^ wyfrufpGJvrf;orSs^ jyKvkyforSs yifyef;zdkYomjzpf\?
• jriforSs^ wyfrufpGJvrf;orSs^ jyKvkyforSs emusifzdkYomjzpf\/
(qif;&JzdkY-tajccHed'gef;? azmifa';&Sif; taMumif;&if;)
1/ pdwfudkvSnfhpm;awmhrSm (rcHpm;oifh)
§ atmf 'D0dygu0#f^udavo0#f^ur®0#f cE¨mBuD;u csrf;omonfhoabm
udk jyjyD;? pdwfudk vSnfhpm; aejyefjyD? wG,fwmatmif pGJrufatmif
vdkcsifatmif vkyfaejyef NyD/ 'gaMumifh 'Dcsrf;omudk rcHpm;oifh/
Oyrm- uav;rkefYay;jyD; ac:ovdk^cdkif;ovdk? wPSmu cdkif;apawmhrSm/
ig;jrSmcsdyfrSm tpmxnfhjyD; tpmauR;cHwJh ig;yrm/
2/ ay;qyf&onfESifhrnDrSs (rawmif;woifh)
§ 'D0dygu0#f^udavo0#f^ur®0#f cE¨mwdkY\ csrf;omrIudk&&SdzdkY ay;qyf
vdkuf&onfh qif;&JESifh rnD;rSsyga&mhvm;/ wdkufav;wpfvkH; um;av;
wpfpD;pD;&zdkY vkyfvdkuf &wJhtvkyf? &wmESifh ay;qyf&wJh qif;&JrIESifh
rnDrSsEdkif/ 'gaMumifh 'Dcsrf;omudk rawmif;woifh./
Oyrm- "m;oGm;ay:u ysm;&nfudk vSsmESifh ,ufpm;&ovdkygbJ/
ig;jrSmcsdyfrSm tpmxnfhjyD; tpmauR;cHwJh ig;yrm/
1/ a'gojzpfatmif pdwfudkvSnfhpm;awmhrSm
§ atmf 'D0dygu0#f^udavo0#f^ur®0#f cE¨mBuD;u qif;&Jonfhoabmudk
jyNyD;? pdwfudk cufxefvmatmif? Murf;wrf;vmatmif? rjrifcsifbl;-
rMunfhcsifbl;- r&csifbl;-[kpdwfqdk;atmif vSnfhpm;aejyefNyD/ pdwfudk
ydkuyfatmif? uyfjyD; a'gojzpfaeatmif vkyfaejyefjyD/
Oyrm- armifjzLonfacG;udk rkefYauR;\/ armifeDonf acG;udk
cJjzifhypfayguf \/ csrf;omxuf qif;&Judk MudKufaom (pdwf)acG;onf
armifeDaemufodkY a'gojzifh vdkufav\/
tekenf;jzifh pdwfudkvSnfhpm;awmhrSm
§ atmf 'D0dygu0#fcE¨mBuD;u csrf;omr[kwf^ qif;&Jr[kwfonfh
oabmudk jyNyD;? pdwfudk csrf;om^qif;&Jr&Sdonfht[efjzifh wnfNidrfae
oa,mif? EknHhodrfharGYoa,mif? olawmfaumif;a,mifaqmif?
NrJoa,mif [efaqmifvSnfhpm;ae jyefNyD/
wu,fawmh- csrf;om^qif;&Jr[kwfaom 'Dpdwf[m tedpö-wnfNrJjcif;
r&Sdyga&mhvm;/
tusOf;tm;jzifh
• 0#fokH;yg;udk od
• 0#fokH;yg;wdkY\ tajctaeudkod
rsufpdrS^em;rS^udk,frS^tawG;rS 0#fokH;yg;jzpfay:aeygvdrfhrnf/ xdk0#fokH;yg;onf
csrf;omaeovm;^ qif;&Jaeovm;^ csrf;om-qif;&Jr[kwfonfh tajctae
jzpfaeovm; Munfhyg/ csrf;omae&if-qif;&JaMumif;w&m;[krSwfyg/ qif;&Jae&if
pl;ajiSmifhxdk;cH&onfh tjzpfrSwfyg/ csrf;om-qif;&Jr[kwfvSsif rjrJaMumif;w&m;[k
rSwfyg/
§ rsufpd|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
qif;&Jaeovm;- jrSm;ajimifh[krSwf?
csrf;om-qif;&Jr[kwfjzpfaeovm;- rNrJ[krSwf/
§ em;|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
qif;&Jaeovm;- jrSm;ajimifh[krSwf?
csrf;om-qif;&Jr[kwfjzpfaeovm;- rNrJ[krSwf/
§ ESmacgif;|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
qif;&Jaeovm;- jrSm;ajimifh[krSwf?
csrf;om-qif;&Jr[kwfjzpfaeovm;- rNrJ[krSwf/
§ vSsm|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
qif;&Jaeovm;- jrSm;ajimifh[krSwf?
csrf;om-qif;&Jr[kwfjzpfaeovm;- rNrJ[krSwf/
§ udk,f|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
§ tawG;|meu
- ay:orSs0#f rNrJ? qif;&J? igr[kwf[krSwf/
- ay:orSs0#f csrf;omaeovm;- qif;&J[krSwf?
qif;&Jaeovm;- jrSm;ajimifh[krSwf?
csrf;om-qif;&Jr[kwfjzpfaeovm;- rNrJ[krSwf/
a&S;OD;pGmvdkufem&ef
a,m*Donf rwwfomvdkY owdr&SdvdkY vdkcsifrI-pdwfqdk;rIwdkY pdwfxJhodkY
wdk;0ifvm& aomfvnf;? a&Smifoifha&Smufxdkufaom tcsKdUaomt&mrsm;udk
z,fa&SmifEdkifvSsif BudKwif umuG,f jcif;wpfrsKd; jzpfEdkif\/ xdkxdk a&S;OD;yrmP
a&SmifMunf z,f&Sm;oifhaom? a&S;OD;pGm vdkufemoifhaom t&mrsm;rSm-
] a,m*DwpfOD;twGuf roifhaom ae&m|meudka&Smifyg?
] rdrdtokH;taqmif[lorSs bmrS rrufarmygESifh? cE¨mudk,fwnfwHhEdkifa&;
twGuf [kom oabmxmum okH;pGJyg?
] emusifrI? yl-at;rI? AdkufqmrI? ae&mxdkifcif; ponfwdkY\ tqifrajyrI
wGif onf;cHjcif;jzifh ausmfvTm;&ef?
] tpmtm[m&udk rSsw&kH (Adkufazmif;jynfhatmifxdr[kwf) avmufom
pm;yg?
] rsufpdu awGUu&mrMunfhoifh? vmorSstoH em;rpGufoifh?
&SdorSstawGUtxd rpl;prf;oifh? awGUu&m avsmufrawG;awmoifh/
£ajE´udk apmifhxdef;&rnf/
] okb-wifhw,f\[laom trSwfonmudky,fowfEdkifzdkY&ef tokb
onmudk vnf; yGm;rsm; xm;oifh\/
zGifhqdkcsuf
acG;t&kd;udkufaewmESifhwl/ /t&kd;udkufaeaom
acG;wpfaumif\
tm&kHwGif csKdoa,mifa,mif t&om&Sdoa,mifa,mif xifae\/ olodaeaom
t&omum; wpfjcm;r[kwf? olYyg;pyfrS xGufvmaom oa&ESifht&kd;udk pdkpGyfap
um olpdwftm&kHwGif t&om&Sdoa,mifa,mif jzpfaejcif;om/ pifppf t&kd;wGif
bmt&omrS r&Sd/
xdkYtwl- tm&kHwGif bmt&om bmtqDtESpfrSr&Sd? oifhpdwf
oifhtxifESifhom? oifhpdwf\ jyKjyifzefqif;xm;jcif;aMumifhom a&Tpm;awmfyGJ
jzpfaewm/ pdwf\zefqif;jcif; pdwåocFg&om jzpf\/ wu,fr&Sd/
jrufudkrD;&Id;vdkufonfESifhwl\/ /jrufudkrD;&Id;vdkufaomf
cPrSmawmh
wu,fh rD;axmuf BuD;tvm;? aMumufrufzG,ftvm;?
BuD;us,fcrf;em;onfhtvm; xif&\? odkYaomfvnf; rnfrSsyif jzpfapumrI
wcPwmyif jzpf\/
xdkYtwl- tm&kHumr*kPfwdkYonfvnf; wpfcPrSmawmh BuD;us,fvSonfh
crf;em; vSonfh oabmxif&aomfvnf; pifppf wcPwmyifwnf;/
vSH("m;)ESifhwl\/ /vSHwH
(pl;cRef)wdkYrnfonf aqmifxm;oludk
tcsdefra&T; tEÅ&m,fay;Edkif\? olwpfyg;udkxm;OD; rdrdvSHjzifh rdrdrxdk;rdatmifudkbJ
*7kpdkuf owdxm;um aqmifae&\/ vSHwHtxdk;cH&olonf Ekwf&vnf cufcJ\/
xdkYtwl- umrtm&kHudk vufcHxm;olonfvnf; rdrdtwGuf tcsdefra&T;
tEÅ&m,f ay;Edkif onfudk owdxm;&m z,f&Sm;oifh&m\/ pdk;&drfrI
raMueyfrIwdkYonf rdrd&ifxJhudk vSHwHuJhodkY pl;0ifaewwf\/ tcsdeftwdktwGif;
pifppf- umrtm&kH[lonf
pdwf\ zefqif;xm;jcif;rSsomwnf;?
pdwf\ jyKjyifxm;aom t&mrSsomwnf;? pdwfrS xifaejcif;rSsomwnf;?
xdkuJhodkY pdwfxifovdk obm0w&m;rSm wu,fr&Sd? wu,frawGU&/
a&S;OD;pGmvdkufem&ef
a,m*Donf rwwfomvdkY owdr&SdvdkY pdwfqdk;jcif; rmefrIjcif;
udk,ftrIt&m EkwftrIt&m pdwftrIt&mjzifh nSif;qJvdkpdwf r0ifvm&avatmif
tNrJykHrSef arwåmydkYo&yg rnf/ arwåmpdwfjzifh ae&ygrnf/ (&Gufqdk&kHrSsr[kwf)/
cspfcifjcif;-arwåmur®|mef;? oem;jcif;-u&kPmur®|mef;? 0rf;ajrmufjcif;-
rk'dwmur®|mef;? owå0gawG[muHpDrH&mbJ[k vspfvsL&IwJh Oayu©mur®|mef;wdkYudk
tjrJaqmifxm;jcif;jzifh tcsdKUaom a'goudavomrsm; pdfwfudk 0ifa&muf
rzsufpD;Edkifay/
] cspfcifjcif;-arwåmyGm;rsm;ykHtusOf;
• usef;rmygap csrf;omygap[k av;eufpGmydkYyg?
] oem;jcif;-u&kPmyGm;rsm;ykHtusOf;
(rdrdxufedrfholrsm;udktm&kHjyKvSsuf) atmf owå0gawG oem;zdkYaumif;vdkufwm?
• rusef;rmao;aom olawG usef;rmygap?
• rcsrf;omao;aom olawG csrf;omygap?
• vdkwmr&ao;aom olawG vdkwm&Muygap?
ydkYo&eftpOf-
§ rdrd
§ rdrd\ ywf0ef;usif
§ rdrd\ &yfuGuf
§ rdrd\ NrdKU
§ rdrd\ NrdKUe,f
§ rdrd\ wdkif;^jynfe,f
§ rdrd\ EdkifiH
§ rdrd\ urÇm
a'go-cufxefMurf;wrf;jcif;
txufygacgif;pD;wGif a'gowpfckwnf;udkom OD;wnfajymxm;aomfvnf;
a'goESifh qufpyfaom Asmyg'0dwuf- olwpfyg;tm; aoaMuysufpD;aMumif;udk
MuHpnfjcif;? 0d[ðo0dwuf- olwpfyg;udk nSif;qJESdyfpufjcif;iSg BuHpnfjcif;
wdkYvnf;yg0ifonf/
wpfenf;tm;jzifhqkd&aomf- (Ekwfjzifhrajymaomfvnf;) rdrd\udk,ftrIt&m
jzifh wpfyg;tm; pdwfnpfapjcif;? pdwfqif;&Japjcif;/ Ekwfjzifh (rdrd\pum;vkH;jzifh)
olwpfyg;tm; pdwfqif;&JatmifjyKjcif;/ pdwftawG;tMuHjzifh olwpfyg;tm;
ajymrnf qdkrnfMuHaejcif;wdkYonfvnf; a'gopm&if;wGif xnfhoGif;&rnfom?
xdkxdktm;vkH;wdkYonf y,f&rnfhw&m; wdkYyifwnf;/
] a,m*Donf-
§ rsufpdESifh jrifp&mESifhxdvdkY ay:vmwJh pdwfuav;
§ em;ESifh toHESifhxdvdkY ay:vmwJhpdwfuav;
§ ESmacgif;ESifh teHYESifhxdvdkY ay:vmwJhpdwfuav;
§ vSsmESifh t&omESifhxdvdkY ay:vmwJhpdwfuav;
§ udk,fESifh "mwfav;yg;ESifhxdvdkY ay:vmwJhpdwfuav;
§ ESvkH;tMunfESifh tawG;tm&kHESifhxdvdkY ay:vmwJhpdwfuav; (emrfw&m;)rS
§ pdwfu raumif;BuHaeNyD?