a.

Tổng quan Nano oxit kẽm

- ZnO là oxit lưỡng tính của kẽm
- Màu trắng
- Không tan trong nước, tan tốt trong dung dịch axit và tan chậm trong
dung dịch kiềm
- ZnO là chất bán dẫn loại n
- Độ rộng vùng cấm lớn (3,37eV)
- Hai cấu tử nhóm II-VI
- Tinh thể ZnO tồn tại ở 3 dạng cấu trúc tinh thể là:
+ Lục phương wurtzite
+ Lập phương zinc blende
+ Dạng rocksalt

b. Cơ chế khử mùi (tính oxy hóa)

    - Vẫn chưa được thống nhất 
- Nano ZnO có khả năng kháng khuẩn với nhiều chủng vi khuẩn khác nhau như
Escherichia coli (E. coli), Staphylococus aureus (S. aureus), …
- Một số cơ chế đã được đề xuất như:
(1) Hình thành các gốc tự do oxy hóa (ROS) : chính
+ Các hạt hoặc bột nano ZnO trong dung dịch nước có thể tạo ra nhiều ROS
khác nhau:
1. hydroxyl (•OH),
2. oxy singlet
3. anionsuperoxide (•O2-)
4. hydro peroxit (H2O2).
+ Diện tích bề mặt của các hạt nano ZnO càng cao thì ROS tạo thành càng
nhiều
+ Quá trình tạo ra H2O2 được thể hiện theo các phản ứng (5) – (9).

ZnO + hν → e- + h+ (5)
h+ + H2O → .OH + H+ (6)
e - + O2 → .O2 - (7) .
O2 + H+ → HO2 . (8)
HO2 . + H + + e- → H2O2 (9)

(2) Giải phóng các ion Zn2+ từ các hạt nano ZnO
+ Các ion Zn2+ được giải phóng làm ức chế vận chuyển chủ động cũng như
quá trình chuyển hóa axit amin và phá vỡ hệ thống enzyme.
(3) Các hạt nano ZnO tiếp xúc trực tiếp với vỏ tế bào vi khuẩn dẫn đến phá hủy
tính toàn vẹn của tế bào vi khuẩn

(H2a.2)
Hình 1.12. Cơ chế kháng khuẩn của các hạt nano ZnO

- Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt tính kháng khuẩn:

+ Tỉ lệ nghịch với kích thước nhất định
+ Tỉ lệ thuận với nồng độ nhất định
+ Hình thái: bột nano ZnO có dạng hình cầu với đường kính trung
bình khoảng 30 nm mang hoạt tính kháng khuẩn cao nhất.
+ Kích thước tinh thể: các hạt nano ZnO có kích thước tinh thể nhỏ
hiệu quả hơn so với các hạt có kích thước tinh thể lớn.

  
 Hình (H2a.3). Hình ảnh SEM của bột nano ZnO

(a) ZnO/PVP
(b) ZnO/PVA
(c) ZnO/PGA
- Các hạt nano ZnO khi kết hợp với các chất kháng khuẩn khác thể hiện hoạt
tính kháng khuẩn tốt hơn ở dạng đơn lẻ.