Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 92
Imię i nazwisko ...................................

1 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach. (.../4 pkt)

a) N2 c) Mg(OH)2
b) Na2O d) Al2(SO4)3

2 Narysuj uproszczone modele atomów podanych pierwiastków chemicznych. (.../2 pkt)

a) potas b) brom

3 Napisz definicję izotopów i wymień ich trzy zastosowania. (.../2 pkt)

Izotopy to ……………………………………...………………………………..…………
……………………………………………………………………………………...………
………………………………………………………………........……………...……….. .

Zastosowania izotopów:

.......................................................................................................................................
...
.......................................................................................................................................
...
.......................................................................................................................................
...

4 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest (.../1 pkt)
fałszywe.

Grupy układu okresowego to pionowe kolumny

1. P F
ponumerowane od 1 do 18.
Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały
2. uporządkowane zgodnie ze zmniejszającą się liczbą P F
atomową Z.
Pierwiastek chemiczny leżący w 1. grupie i 2. okresie to
3. P F
lit.
5 Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania (A–B) oraz jego uzasadnienie (1–2). (.../1 pkt)

Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się między sobą

A. liczbą atomową, liczbą neutronów w jądrze

1.
atomowym.
czyli
B. liczbą masową, liczbą protonów w jądrze
2.
atomowym.

Grupa A | strona 1 z 13
6 Przyporządkuj do podanych pojęć ich definicje. (.../1 pkt)

1. masa atomowa A. masa atomu wyrażona w jednostkach masy atomowej (u)

2. masa B. masa atomu wyrażona w gramach
cząsteczkowa C. masa cząsteczki wyrażona w jednostkach masy atomowej
(u)

7 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. (.../1 pkt)

Pierwiastek chemiczny z grupy węglowców. Liczba jego elektronów jest równa sumie
protonów i elektronów atomu siarki.

A. C B. O C. Si D. Ge

8 Podkreśl symbol chemiczny metalu o większej aktywności chemicznej. (.../2 pkt)

a) K, Na b) Li, Cs c) K, Li d) Na, Li

9 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest (.../1 pkt)
fałszywe.

Dyfuzja to samorzutne wnikanie cząstek jednej

1. P F
substancji między cząstki drugiej substancji.
2. Jednostką masy atomowej jest unit. P F
3. Zjawisko dyfuzji nawolniej zachodzi w gazach. P F
10 Korzystając z układu okresowego pierwiastków, określ i zaznacz liczby cząstek (.../1 pkt)
elementarnych w atomie sodu.
A. 11 protonów, 11 elektronów, 11 neutronów
B. 11 protonów, 12 elektronów, 12 neutronów
C. 11 protonów, 11 elektronów, 23 neutrony
D. 11 protonów, 11 elektronów, 12 neutronów

11 Wskaż konfigurację elektronową atomu siarki. (.../1 pkt)

A. K2L8M18N5 B. K2L8M6 C. K2L6 D. K2L8M18N6

12 Na podstawie układu okresowego pierwiastków oblicz i zaznacz masę cząsteczkową (.../1 pkt)
N2O5.
A. 108 u B. 54 u C. 44 u D. 30 u

Grupa A | strona 2 z 13
13 Uzupełnij zdania. (.../3 pkt)
Samorzutne wnikanie cząstek jednej substancji między cząstki drugiej substancji
nazywamy ............................ . Zjawisko to jest dowodem na ............................................
budowę materii. Obserwujemy je m.in. podczas:
a) ..........................................................,
b) ..........................................................,
c) ........................................................................................................................................ .
John Dalton jest twórcą teorii ............................................................................................. .

14 Uzupełnij zdania i podkreśl poprawne określenia. (.../3 pkt)

Każdy atom składa się z ………….……..……………………… i powłok elektronowych.

Powłoki elektronowe znajdują się w centrum / poza centrum atomu. Tworzą je protony
/ elektrony / neutrony. Masa cząstek tworzących powłoki elektronowe wynosi
1
w przybliżeniu u / 1 u, a ładunek elektryczny ……….. . Cząstki znajdujące się na
1840
powłoce zewnętrznej to ……………………….………………….……………………… .
Pozostałe …………………………… wraz z …….......……..…………………………….
stanowią rdzeń atomowy. Prawie cała masa atomu skupia się w .........................................
……………………………………, zbudowanym z protonów / elektronów / neutronów.
1
Masa tych cząstek wynosi w przybliżeniu u / 1 u, a ładunek elektryczny .............. .
1840
Znając liczbę masową można określić …….........................................................................,
a liczba atomowa informuje o ............................................................................................. .

15 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. (.../2 pkt)

Nazwa Liczba
pierwiastka Konfiguracja
chemicznego powłok elektronów elektronowa
protonów elektronów
elektronowych walencyjnych
glin
20

Grupa A | strona 3 z 13
16 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków (.../2 pkt)
chemicznych.

Nazwa Numer
Symbol Liczba
pierwiastka
chemiczny atomowa grupy okresu
chemicznego
glin
C
18 1
17 Zaznacz uproszczony model budowy atomu sodu. (.../1 pkt)

18 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. (.../3 pkt)

Nazwa pierwiastka
Węgiel Magnez Chlor
chemicznego
Symbol chemiczny
Masa atomowa
grupy
Numer
okresu
atomowa Z
protonów
elektronów
Liczba
elektronów
walencyjnych
powłok
elektronowych
Konfiguracja elektronowa

Uproszczony
model atomu

Grupa A | strona 4 z 13
19 Zaznacz poprawne informacje na temat atomu azotu. (.../2 pkt)

Atom azotu 147 N składa się z

A. 7 protonów, 7 elektronów, 14 neutronów.
B. 7 protonów, 14 elektronów, 7 neutronów.
C. 7 protonów, 7 elektronów, 7 neutronów.
D. 14 protonów, 7 elektronów, 14 neutronów.

Konfiguracja elektronowa atomu azotu to

A. K2L5. B. K2L8M4. C. K5L2. D. K2L6M6.

20 Na schemacie fragmentu układu okresowego pod literami T i U są ukryte pierwiastki (.../2 pkt)
chemiczne będące składnikami powietrza o stałej zawartości.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek chemiczny T.

A. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8.
B. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na dwóch
powłokach.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 4 elektrony walencyjne.
D. Pierwiastek chemiczny T jest gazem szlachetnym.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek U.

A. Jądro atomowe tego pierwiastka chemicznego ma 2 protony.
B. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8M1.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 6 elektronów walencyjnych.
D. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na 1 powłoce.

Grupa A | strona 5 z 13
21 Uzupełnij tabelę. (.../4 pkt)

Symbol Liczba Uproszczony

chemiczny model
pierwiastka protonów neutronów elektronów elektronów atomu
A
ZE
walencyjnych

14
7 N

33
16S

22 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach sumarycznych i zaznacz (.../2 pkt)
poprawne odpowiedzi. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków
chemicznych.

Al2(SO4)3
A. 75 u B. 342 u C. 75 g D. 150 g

CH3COOH
A. 59 u B. 44 u C. 60 u D. 48 g

23 Napisz, jak nazywają się poziome szeregi w układzie okresowym pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych.

24 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu siarki. (.../1 pkt)

Atom siarki 33
16S jest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba
jego elektronów walencyjnych wynosi …..

Grupa A | strona 6 z 13
25 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach (.../2 pkt)
sodu i chloru.

A. 11 protonów E. 23 elektrony I. 11 elektronów walencyjnych

B. 23 protony F. 17 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 17 protonów G. 11 elektronów K. 7 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 35 elektronów L. 1 elektron walencyjny

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/ F / G / H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L
26 Wskaż nazwę izotopu 2H z poprawnie podaną liczbą cząstek, będących jego (.../1 pkt)

składnikami (kolejno protonów, elektronów, neutronów).

A. prot 2, 2, 1 B. tryt 1, 1, 2 C. deuter 1, 1, 1 D. prot 1, 1, 0

27 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę (.../1 pkt)

właściwości pierwiastków chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
lub literę F, jeśli jest fałszywe.

Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się zdolności oddawania

P F
elektronów przez atom danego pierwiastka chemicznego.
Pozioma strzałka oznacza zmniejszanie się liczby elektronów
P F
walencyjnych w atomie danego pierwiastka chemicznego.

Grupa A | strona 7 z 13
28 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat (.../2 pkt)
budowy jego atomu. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków
chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. fosfor C. glin D. bar
2. W jego atomie znajduje się 19 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. bar

29 (.../1 pkt)

30 (.../1 pkt)

Grupa A | strona 8 z 13
31 Masa cząsteczkowa tlenku pewnego metalu wynosi 30 u. Oblicz masę atomową tego (.../2 pkt)
metalu, jeżeli wiadomo, że należy on do grupy 1. układu okresowego pierwiastków
chemicznych.

32 Napisz nazwę izotopu o symbolu chemicznym 3H oraz ustal liczbę jego cząstek (.../2 pkt)

podstawowych: protonów, neutronów i elektronów.

nazwa izotopu: ………………………………

liczba protonów: …………; liczba neutronów: …………; liczba elektronów: …..……

33 Napisz definicje podanych pojęć. (.../2 pkt)

a) masa atomowa – ................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………
..….……………………………….................................…………………………….…..... .

b) jednostka masy atomowej – ......…..…………………………………...………………..

………………………………………………………………..……………………..…….. .

34 Uzupełnij zdania. (.../2 pkt)

Twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych był .............................................. .

Sformułowane przez niego prawo okresowości brzmi następująco: ....................................
.............................................................................................................................................. .
Poziome szeregi w układzie okresowym są nazywane ………………..….., a kolumny –
…………..…..…..… . Znając numer ................................... można określić liczbę powłok
elektronowych, natomiast na podstawie znajomości numeru .................................. można
ustalić liczbę elektronów ...................................................................... . Pierwsza powłoka
elektronowa może zawierać maksymalnie ........... elektrony, a druga – ........... elektronów.

35 Uzupełnij informacje dotyczące charakteru chemicznego pierwiastków grup (.../2 pkt)

głównych, używając określeń: wzrost, spadek, zwiększanie się, zmniejszanie się
(określeń możesz użyć kilkakrotnie).

Grupa A | strona 9 z 13
36 Ustal nazwę pierwiastka chemicznego, nazwy pierwiastków chemicznych lub grup (.../3 pkt)
pierwiastków chemicznych, których dotyczą podane informacje. Skorzystaj z układu
okresowego pierwiastków chemicznych.
a) ma 2 elektrony walencyjne ………………………..............…………….
b) konfiguracja elektronowa: K2L8M4 …………………………………….
c) znajduje się w 4. okresie i 16. grupie …………………………………….
d) ma liczbę atomową Z = 53 ………………………...............…………….
e) metal znajdujący się w 15. grupie …………………....………………….
f) masa atomowa wynosi 32 u ……..........…………....…………………….
g) jądro atomu zawiera 17 protonów …………………...………………….

37 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Izotopy pierwiastka chemicznego mają taką samą liczbę
A. masową. B. nukleonów. C. atomową. D. neutronów.

38 Wskaż rozmieszczenie elektronów na powłokach elektronowych (konfigurację (.../1 pkt)

elektronową) atomu wapnia.
A. K2L8M10 B. K2L8M8N2 C. K2L8M2N8 D. K2L9M9

39 Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, wskaż poprawny opis (.../1 pkt)
atomu tlenu.

Liczba
Masa
atomowa elektronów powłok
protonów elektronów
walencyjnych elektronowych
A. 8u 8 8 2 6
B. 16 u 8 8 6 2
C. 8u 6 6 6 2
D. 16 u 8 8 2 6
40 Chlor tworzy cząsteczki dwuatomowe. Korzystając z układu okresowego pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych, wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową chloru.
A. 71 g B. 35,5 u C. 71 u D. 17,25 g

41 Wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową tlenku węgla(IV) CO2. (.../1 pkt)
A. 28 g B. 28 u C. 44 g D. 44 u

42 Alternatywą dla nieodnawialnych źródeł energii może być energia jądrowa. Wytwarza się (.../1 pkt)
ją w elektrowniach jądrowych wykorzystując izotopy promieniotwórcze, np. uranu
235
dwieście trzydzieści pięć 92 U. Wskaż liczbę podstawowych cząstek materii w atomie
235
izotopu 92 U.

A. 92 p+, 235 e–, 92 n0 C. 92 p+, 92 e–, 143 n0

B. 92 p+, 92 e–, 235 n0 D. 143 p+, 143 e–, 92 n0

43 Ustal symbole pierwiastków chemicznych ukrytych pod oznaczeniami X i Z, wiedząc, (.../2 pkt)
że pierwiastki te wchodzą w skład związku chemicznego o wzorze sumarycznym X2Z3,
którego masa cząsteczkowa jest równa 208 u. W rdzeniu atomowym pierwiastka
chemicznego Z znajdują się tylko dwa elektrony, a pierwiastek ten należy do grupy
tlenowców.

Grupa A | strona 10 z 13
44 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. (.../1 pkt)
Proton to cząstka podstawowa
A. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym –1.
1
B. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym +1.
1840
C. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym +1.
D. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym 0.

45 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Liczba atomowa określa
A. liczbę neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
B. liczbę protonów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
C. sumę protonów i neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
D. sumę protonów i elektronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.

46 Wskaż liczby protonów, elektronów i neutronów dla atomu izotopu 13C. (.../1 pkt)

A. 6, 6, 7 B. 13, 13, 6 C. 6, 6, 13 D. 7, 7, 6.

47 Wskaż grupę izotopów tego samego pierwiastka chemicznego. (.../1 pkt)

40 40 40
A. 19E, 20E, 18E.
24 23 27
B. 12E, 11E, 13E.
26 24 25
C. 12E, 12E, 12E.
41 40 40
D. 20E, 20E, 18E.

48 Wskaż masę cząsteczkową tlenku potasu. (.../1 pkt)

A. 55 u B. 94 g C. 71 u D. 94 u

49 Zaznacz zdanie fałszywe. (.../1 pkt)

A. Pierwiastek chemiczny jest zbiorem takich samych atomów.
B. Pierwiastek chemiczny to substancja prosta, której nie da się rozdzielić na prostsze
składniki.
C. Masa atomowa siarki wynosi 16 u.
1
D. 1 unit (1 u) to masy atomu węgla.
12

50 Wskaż symbol powłoki elektronowej, która może pomieścić maksymalnie 18 (.../1 pkt)
elektronów.
A. K B. L C. M D. N

51 Zaznacz model budowy atomu trytu. (.../1 pkt)

A. B. C. D.

Grupa A | strona 11 z 13
52 Wskaż właściwość, która zmniejsza się zgodnie z kierunkiem strzałki na schemacie. (.../1 pkt)

A. aktywność chemiczna niemetali C. liczba powłok elektronowych

B. charakter niemetaliczny D. zdolność przyjmowania elektronów

53 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy atomu. (.../1 pkt)

Atom jest zbudowany z jądra atomowego, w którym znajdują się dodatnio naładowane
protony / neutrony / elektrony, oraz obojętne elektrycznie protony / neutrony /
elektrony. Masa elektronu jest około 1840 razy większa / mniejsza od mas protonu i
neutronu, stąd praktycznie cała masa atomu skupiona jest w jądrze atomowym.

54 Izotony to atomy różnych pierwiastków chemicznych, mające taką samą liczbę (.../1 pkt)
neutronów w jądrze atomowym. Uzupełnij schemat, wpisując symbol literowy E oraz
liczby A i Z izotopu krzemu, będącego jednocześnie izotonem atomu 27Mg.

55 Wskaż nazwę pierwiastka chemicznego, którego budowę atomu przedstawiono na (.../1 pkt)
uproszczonym modelu.

A. potas B. azot C. chlor D. fluor

56 Dopasuj konfgurację elektronową do odpowiedniego gazu szlachetnego. (.../2 pkt)

A. 2He B. 10Ne C. 18Ar D. 36Kr

a) K2L8M18N8 A/B/C/D
b) K2L8M8 A/B/C/D
c) K2 A/B/C/D
d) K2L8 A/B/C/D

Grupa A | strona 12 z 13
57 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne Obserwowanie zjawiska dyfuzji (.../2 pkt)
przedstawione na schemacie. Uzupełnij obserwacje i sformułuj wniosek.

Obserwacje: W zlewce 1. ................................................................................................. .

W zlewce 2. ...................................................................................................................... .

Wniosek: ............................................................................................................................

58 Określ, jak nazywa się pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej Z równej 20. (.../1 pkt)

59 Określ, w którym okresie i w której grupie układu okresowego pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych położony jest wapń.

60 Wskaż proces, w którym nie zachodzi zjawisko dyfuzji. (.../1 pkt)

A. rozpylanie perfum C. malowanie ścian

B. parzenie herbaty D. dodawanie detergentu do wody

Grupa A | strona 13 z 13
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 92
Imię i nazwisko ...................................

1 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach. (.../4 pkt)

a) O2 c) Ca(OH)2
b) SO3 d) Mg3(PO4)2

2 Narysuj uproszczone modele atomów podanych pierwiastków chemicznych. (.../2 pkt)

a) wapń b) arsen

3 Napisz definicję izotopów i wymień ich trzy zastosowania. (.../2 pkt)

Izotopy to ……………………………………...………………………………..…………
……………………………………………………………………………………...………
………………………………………………………………........……………...……….. .

Zastosowania izotopów:

.......................................................................................................................................
...
.......................................................................................................................................
...
.......................................................................................................................................
...

4 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest (.../1 pkt)
fałszywe.

Okresy układu okresowego to pionowe kolumny

1. P F
ponumerowane od 1 do 18.
Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały
2. uporządkowane zgodnie ze zwiększajacą się liczbą P F
atomową Z.
Pierwiastek chemiczny leżący w 18. grupie i 2. okresie
3. P F
to neon.
5 Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania (A–B) oraz jego uzasadnienie (1–2). (.../1 pkt)

Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się między sobą

A. liczbą masową,
1. liczbą elektronów.
czyli
B. liczbą atomową, liczbą neutronów w jądrze
2.
atomowym.

Grupa B | strona 1 z 13
6 Przyporządkuj do podanych pojęć ich definicje. (.../1 pkt)

1. masa cząsteczkowa A. masa atomu wyrażona w jednostkach masy atomowej

2. masa atomowa (u)
B. masa cząsteczki wyrażona w gramach
C. masa cząsteczki wyrażona w jednostkach masy
atomowej (u)
D. masa atomu wyrażona w gramach
7 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. (.../1 pkt)
Rdzeń atomowy tego pierwiastka chemicznego zawiera 10 elektronów, a liczba jego
elektronów walencyjnych jest taka sama jak liczba elektronów walencyjnych atomu
berylu.

A. Mg B. Ne C. O D. S

8 Podkreśl symbol chemiczny metalu o większej aktywności chemicznej. (.../2 pkt)

a) K, Fr b) Li, K c) K, Na d) Rb, Li

9 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest (.../1 pkt)
fałszywe.

Dyfuzja to samorzutne wnikanie cząstek jednej

1. P F
substancji między cząstki drugiej substancji.
2. Jednostką masy atomowej jest gram. P F
Zjawisko dyfuzji najszybciej zachodzi w substancjach
3. P F
stałych.
10 Korzystając z układu okresowego pierwiastków, określ i zaznacz liczby cząstek (.../1 pkt)
elementarnych w atomie potasu.
A. 19 protonów, 20 elektronów, 19 neutronów
B. 19 protonów, 19 elektronów, 39 neutronów
C. 19 protonów, 19 elektronów, 20 neutronów
D. 19 protonów, 20 elektronów, 39 neutronów

11 Wskaż konfigurację elektronową atomu tlenu. (.../1 pkt)

A. K2L8M18N5 B. K2L8M6 C. K2L6 D. K2L8M18N6

12 Na podstawie układu okresowego pierwiastków oblicz i zaznacz masę cząsteczkową (.../1 pkt)
Fe2O3.
A. 72 u B. 104 u C. 160 u D. 216 u

Grupa B | strona 2 z 13
13 Uzupełnij zdania. (.../3 pkt)
Zjawisko dyfuzji polega na ...................................................................................................
.............................................................................................................................................. .
Świadczy ono o tym, że materia ma budowę ...................................................................... .
budowę materii. Możemy je zaobserwować m.in. podczas: a) ............................................,
................................... b) ......................................................................................................
……....., c) ........................................................................................................................... .
Twórą teorii atomistyczno-cząsteczkowej jest .................................................................... .

14 Uzupełnij zdania i podkreśl poprawne określenia. (.../3 pkt)

Każdy atom składa się z jądra atomowego i………….……..…………………….........… .

Jądro atomowe znajduje się w centrum / poza centrum atomu. Ma ono dodatni /
ujemny ładunek elektryczny. W jego skład wchodzą protony / elektrony / neutrony.
1
Masa wskazanych cząstek podstawowych wynosi w przybliżeniu u / 1 u. Ładunek
1840
elektryczny tych cząstek wynosi …..........…..….. . Wokół jądra atomowego poruszają się
1
……………………….….....................……………….…o masie u / 1 u i ładunku
1840
elektrycznym …… . Pozostałe ......…………………………… wraz z jądrem atomowym
tworzą tzw. …….......……..…………………...…………. . Znając liczbę masową można
określić ……..........................................................................., a liczba atomowa informuje
o ........................................................................................................................................... .

15 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. (.../2 pkt)

Nazwa Liczba
pierwiastka Konfiguracja
chemicznego powłok elektronów elektronowa
protonów elektronów
elektronowych walencyjnych
magnez
4 7

Grupa B | strona 3 z 13
16 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków (.../2 pkt)
chemicznych.

Nazwa Numer
Symbol Liczba
pierwiastka
chemiczny atomowa grupy okresu
chemicznego
H
sód
2 2
17 Zaznacz uproszczony model budowy atomu fosforu. (.../1 pkt)

Grupa B | strona 4 z 13
18 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. (.../3 pkt)

Nazwa pierwiastka
Fluor Krzem Argon
chemicznego
Symbol chemiczny
Masa atomowa
grupy
Numer
okresu
atomowa Z
protonów
elektronów
Liczba
elektronów
walencyjnych
powłok
elektronowych
Konfiguracja elektronowa

Uproszczony
model atomu

19 Zaznacz poprawne informacje na temat atomu berylu. (.../2 pkt)

Atom berylu 94Be składa się z:

A. 4 protonów, 4 elektronów, 5 neutronów.
B. 4 protonów, 19 elektronów, 4 neutronów.
C. 4 protonów, 4 elektronów, 4 neutronów.
D. 9 protonów, 4 elektronów, 9 neutronów.

Konfiguracja elektronowa atomu berylu to

A. K2L5. B. K2L8M4. C. K2L2. D. K2L6M6.

Grupa B | strona 5 z 13
20 Na schemacie fragmentu układu okresowego pod literami T i U są ukryte pierwiastki (.../2 pkt)
chemiczne będące składnikami powietrza o stałej zawartości.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek chemiczny T.

A. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8.
B. Pierwiastek chemiczny T jest gazem szlachetnym.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 4 elektrony walencyjne.
D. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na dwóch
powłokach.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek U.

A. Jądro atomowe tego pierwiastka chemicznego ma 2 protony.
B. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8M1.
C. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na 1 powłoce.
D. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 6 elektronów walencyjnych.

21 Uzupełnij tabelę. (.../4 pkt)

Symbol Liczba Uproszczony

chemiczny model atomu
pierwiastka A
ZE
protonów neutronów elektronów elektronów
walencyjnych

16
8 O

31
15 P

Grupa B | strona 6 z 13
22 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach sumarycznych i zaznacz (.../2 pkt)
poprawne odpowiedzi. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków
chemicznych.

Al2(SO4)3
A. 342 u B. 72 u C. 75 g D. 150 g

CH3COOH
A. 59 u B. 44 u C. 60 u D. 48 g

23 Napisz, jak nazywają się kolumny w układzie okresowym pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych.

24 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu tlenu. (.../1 pkt)

Atom tlenu 188 O jest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba
jego elektronów walencyjnych wynosi …..

25 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach (.../2 pkt)
sodu i chloru.

A. 17 protonów E. 23 elektrony I. 1 elektron walencyjny

B. 23 protony F. 35 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 11 protonów G. 11 elektronów K. 11 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 17 elektronów L. 7 elektronów walencyjnych

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L
26 Wskaż nazwę izotopu 1H z poprawnie podaną liczbą cząstek, będących jego (.../1 pkt)

składnikami (kolejno protonów, elektronów, neutronów).

A. prot 2, 2, 1 B. tryt 1, 1, 2 C. deuter 1, 1, 1 D. prot 1, 1, 0

Grupa B | strona 7 z 13
27 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę (.../1 pkt)
właściwości pierwiastków chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe,
lub literę F, jeśli jest fałszywe.

Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się liczby powłok

P F
elektronowych.
Pozioma strzałka oznacza wzrost aktywności chemicznej niemetali. P F
28 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat (.../2 pkt)
budowy jego atomu. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków
chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. beryl C. glin D. fosfor
2. W jego atomie znajduje się 19 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. bar

Grupa B | strona 8 z 13
29 (.../1 pkt)

30 (.../1 pkt)

31 Masa cząsteczkowa tlenku pewnego pierwiastka wynosi 60 u. Oblicz masę atomową (.../2 pkt)
tego pierwiastka, jeżeli wiadomo, że należy on do grupy 14. układu okresowego
pierwiastków chemicznych.

32 Napisz nazwę izotopu o symbolu chemicznym 2H oraz ustal liczbę jego cząstek (.../2 pkt)

podstawowych: protonów, neutronów i elektronów.

nazwa izotopu: ………………………………

liczba protonów: …………; liczba neutronów: …………; liczba elektronów: …..……

33 Napisz definicje podanych pojęć. (.../2 pkt)

a) jednostka masy atomowej – ......……………………………………...………………..
………………………………………………………………..……………………..…….. .
b) masa atomowa – ...............................................................................................................
………………………………………………………………………………………………
..….……………………………….................................…………………………….…..... .

Grupa B | strona 9 z 13
34 Uzupełnij zdania. (.../2 pkt)

Właściwości pierwiastków chemicznych w miarę zwiększania się ich mas atomowych

powtarzają się okresowo. Tak brzmi ....................................................................................,
sformułowane przez ............................................................................................................ .
Układ okresowy pierwiastków chemicznych składa się z grup, czyli ……………………..
.....................................................oraz okresów stanowiących ……………..…………….. .
Na podstawie numeru grupy można określić .......................................................................,
natomiast dzięki numerowi okresu można podać ............................................................... .
Druga powłoka elektronowa może zawierać maksymalnie ........... elektrony, a druga –
........... elektronów.

35 Uzupełnij informacje dotyczące charakteru chemicznego pierwiastków grup (.../2 pkt)

głównych, używając określeń: wzrost, spadek, zwiększanie się, zmniejszanie się
(określeń możesz użyć kilkakrotnie).

36 Ustal nazwę pierwiastka chemicznego, nazwy pierwiastków chemicznych lub grup (.../3 pkt)
pierwiastków chemicznych, których dotyczą podane informacje. Skorzystaj z układu
okresowego pierwiastków chemicznych.
a) ma 1 elektron walencyjny ………………………..............……..
b) masa atomowa wynosi 27 u …………………………………….
c) ma liczbę atomową Z = 49 ……………………………………...
d) znajduje się w 5. okresie i 15. grupie ………………………......
e) atom ma 19 elektronów …………………....…………………....
f) konfiguracja elektronowa: K2L8M5 ……..........…………....…...
g) jniemetal znajdujący się w 13. grupie …………………...……...

37 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Izotopy pierwiastka chemicznego różnią się liczbą
A. masową. B. elektronów. C. atomową. D. elektronów walencyjnych.

38 Wskaż rozmieszczenie elektronów na powłokach elektronowych (konfigurację (.../1 pkt)

elektronową) atomu magnezu.
A. K2L8M10 B. K2L8M8N2 C. K2L8M2 D. K2L9M9

Grupa B | strona 10 z 13
39 Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, wskaż poprawny opis (.../1 pkt)
atomu węgla.

Liczba
Masa
atomowa elektronów powłok
protonów elektronów
walencyjnych elektronowych
A. 12 u 6 6 4 2
B. 16 u 8 8 6 2
C. 8u 6 6 6 2
D. 12 u 4 4 2 6
40 Azot tworzy cząsteczki dwuatomowe. Korzystając z układu okresowego pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych, wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową azotu.
A. 28 g B. 35,5 u C. 28 u D. 2 u

41 Wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową tlenku siarki(IV) SO2. (.../1 pkt)
A. 64 g B. 64 u C. 44 g D. 44 u

42 Alternatywą dla nieodnawialnych źródeł energii może być energia jądrowa. Wytwarza się (.../1 pkt)
ją w elektrowniach jądrowych wykorzystując izotopy promieniotwórcze, np. uranu
235
dwieście trzydzieści pięć 92 U. Wskaż liczbę podstawowych cząstek materii w atomie
235
izotopu 92 U.

A. 92 p+, 235 e–, 92 n0 C. 143 p+, 143 e–, 92 n0

B. 92 p+, 92 e–, 235 n0 D. 92 p+, 92 e–, 143 n0

43 Ustal symbole pierwiastków chemicznych ukrytych pod oznaczeniami X i Z, wiedząc, (.../2 pkt)
że pierwiastki te wchodzą w skład związku chemicznego o wzorze sumarycznym XZ4,
którego masa cząsteczkowa jest równa 104 u. Pierwiastek chemiczny Z jest
najaktywniejszym chemicznie niemetalem.

44 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Elektron to cząstka podstawowa
A. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym 0.
1
B. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym –1.
1840
1
C. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym +1.
1840
D. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym +1.

45 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Liczba masowa określa
A. liczbę neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
B. liczbę protonów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
C. sumę protonów i neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
D. sumę protonów, elektronów i neutronów w atomie pierwiastka chemicznego.

46 Wskaż liczby protonów, elektronów i neutronów dla atomu izotopu 17O. (.../1 pkt)

A. 8, 9, 8 B. 8, 8, 8 C. 17, 17, 8 D. 8, 8, 9

Grupa B | strona 11 z 13
47 Wskaż grupę izotopów tego samego pierwiastka chemicznego. (.../1 pkt)
50 50 50
A. 22E, 23E, 24E.
61 58 62
B. 28E, 28E, 28E.
50 51 52
C. 21E, 23E, 24E.
41 40 40
D. 20E, 20E, 18E.

48 Wskaż masę cząsteczkową tlenku sodu. (.../1 pkt)

A. 62 u B. 39 u C. 59 u D. 62 g

49 Zaznacz zdanie fałszywe. (.../1 pkt)

A. Pierwiastek chemiczny jest zbiorem takich samych atomów.
B. Atomy tego samego pierwiastka chemicznego mają identyczne rozmiary.
C. Masa atomowa tlenu wynosi 16 u.
1
D. 1 unit (1 u) to masy atomu węgla.
14

50 Wskaż maksymalną liczbę elektronów w powłoce elektronowej M. (.../1 pkt)

A. 2 B. 8 C. 18 D. 32

51 Zaznacz model budowy atomu deuteru. (.../1 pkt)

A. B. C. D.

52 Wskaż właściwość, która maleje zgodnie z kierunkiem strzałki na schemacie. (.../1 pkt)

A. aktywność chemiczna niemetali C. liczba powłok elektronowych

B. charakter metaliczny D. zdolność oddawania elektronów

53 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy atomu. (.../1 pkt)

Atom pierwiastka chemicznego jest zbudowany z jądra atomowego, w którym znajdują

się naładowane dodatnio / naładowane ujemnie / elektrycznie obojętne protony
oraz naładowane dodatnio / naładowane ujemnie / elektrycznie obojętne neutrony.
Elektrony tworzą powłoki elektronowe. Wśród powłok elektronowych wyróżniamy
powłokę walencyjną – jest to powłoka znajdująca się najbliżej jądra / najdalej od
jądra atomowego.

Grupa B | strona 12 z 13
54 Izobary to atomy różnych pierwiastków chemicznych, mające taką samą liczbę masową. (.../1 pkt)
Uzupełnij schemat, wpisując symbol literowy E oraz liczby A i Z izotopu siarki,
będącego jednocześnie izobarem atomu fosforu zawierającego 17 neutronów w
jądrze atomowym.

55 Wskaż nazwę pierwiastka chemicznego, którego budowę atomu przedstawiono na (.../1 pkt)
uproszczonym modelu.

A. potas B. sód C. chlor D. fluor

56 Dopasuj konfgurację elektronową do odpowiedniego gazu szlachetnego. (.../2 pkt)

A. 2He B. 10Ne C. 18Ar D. 36Kr

a) K2L8M18N8 A/B/C/D
b) K2L8 A/B/C/D
c) K2 A/B/C/D
d) K2L8M8 A/B/C/D

57 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne Obserwowanie zjawiska dyfuzji według (.../2 pkt)

instrukcji. Napisz obserwacje i sformułuj wniosek.

Instrukcja: Otwórz na chwilę butelkę ze stężonym roztworem amoniaku.

Obserwacje: ......................................................................................................................

...........................................................................................................................................

Wniosek: ............................................................................................................................

58 Określ, jak nazywa się pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej Z równej 35. (.../1 pkt)

59 Określ, w którym okresie i w której grupie układu okresowego pierwiastków (.../1 pkt)
chemicznych położony jest chlor.

60 Wskaż proces, w którym nie zachodzi zjawisko dyfuzji. (.../1 pkt)

A. mycie samochodu C. dodawanie detergentu do wody

B. parzenie kawy D. rozchodzenie się spalin samochodowych

Grupa B | strona 13 z 13