NChO22 Đề Thi Olympiad Hóa Học Các Quốc Gia Trên Thế Giới 2022 (Hóa Học OlympiaVN) Khu Vực Châu Á, Khu Vực Châu Âu, Olympiad Hóa Học Quốc Tế (IChO), Một Số Đề Thi Khác

ĐỀ THI OLYMPIAD HÓA
HỌC CÁC QUỐC GIA
Ths Nguyễn Thanh Tú

eBook Collection
NChO22 Đề thi Olympiad Hóa học các quốc

gia trên thế giới 2022 (Hóa học OlympiaVN)
Khu vực châu Á, Khu vực châu Âu, Olympiad
Hóa học Quốc tế (IChO), Một số đề thi khác
WORD VERSION | 2023 EDITION
ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL
TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM
Tài liệu chuẩn tham khảo

Phát triển kênh bởi
Ths Nguyễn Thanh Tú
Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :
Nguyen Thanh Tu Group
Hỗ trợ trực tuyến

Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon
Mobi/Zalo 0905779594
Mục lục
Phần 1.............................................................................................................. 8
Khu vực châu Á ................................................................................................ 8
Olympiad Khoa Học Úc ........................................................................................ 9
Olympiad Hóa học Ấn Độ ................................................................................... 20
Câu 1: Hành trình đến nhựa epoxy ............................................................... 20
Câu 2: Hợp chất ăn được và chất tạo màu................................................... 28
Câu 3: Sản sinh oxygen hóa học và an toàn oxygen ................................... 34
Câu 4: Polyoxometallate ............................................................................... 42
Olympiad Hóa học Trung Quốc.......................................................................... 49
Câu 1: Viết phương trình phản ứng ............................................................... 49
Câu 2: Các dạng thù hình của oxygen .......................................................... 51
Câu 3: Hợp chất boron .................................................................................. 54
Câu 4: Băng khô ............................................................................................. 56
Câu 5: Xác định hợp chất .............................................................................. 60
Câu 6: Cấu trúc perovskite ............................................................................ 62
Câu 7: Phức chất ........................................................................................... 65
Câu 8: Cấu trúc - Hoạt tính hợp chất hữu cơ ................................................ 67
Câu 9: Chuyển hóa hữu cơ ............................................................................ 71
Câu 10: Kiến thức tổng hợp........................................................................... 74
Phần 2............................................................................................................ 79
Khu vực châu Âu ............................................................................................ 79
Olympiad Hóa học Anh 2022 ............................................................................. 80
Câu 1: Xăng E10............................................................................................. 80
Câu 2: Nitrous oxide ...................................................................................... 85
Câu 3: Cubane ................................................................................................ 88
Câu 4: Xét nghiệm virus corona .................................................................... 97
Câu 5: Nút thắt Trung Hoa .......................................................................... 103
Câu 6: Câu hỏi về phương pháp lưu trữ vaccine ........................................ 111
Olympiad Hóa học Estonia............................................................................... 116
Câu 1: Năng lượng mạng tinh thể ............................................................... 116
Câu 2: Sự chuyển phase của khoáng chất olivine ..................................... 121
Câu 3: Các hợp chất thú vị của phosphorus .............................................. 127
Câu 4: Hydrogen hóa xúc tác ...................................................................... 129
Câu 5: Tổng hợp thuốc ................................................................................ 135
Câu 6: Phân giải động học các đối quang ................................................. 137
Olympiad Hóa học Romania ............................................................................ 141
Câu 1: Trắc nghiệm ..................................................................................... 141
Câu 2: Dung dịch. Điện hóa học .................................................................. 146
Câu 3: Azobenzene ...................................................................................... 151
Câu 4: Hóa Lí ................................................................................................ 156
Olympiad Hóa học Áo....................................................................................... 169
Câu 1: Các phân tử chứa liên kết bội .......................................................... 169
Câu 2: Hóa học hữu cơ ở thời La Mã cổ đại ............................................... 178
Câu 3: Nhiệt động học của quá trình Solvay .............................................. 188
2 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

Câu 4: Hóa lập thể của lysergic acid .......................................................... 192
Câu 5: Cs và Co ............................................................................................ 196
Câu 6: Sự tạo thành và phân hủy hydrogen iodide .................................... 204
Câu 7: Các cân bằng thủy ngân .................................................................. 208
Olympiad Hóa học Czech ................................................................................. 213
Phần 1: Hóa Vô cơ ....................................................................................... 213
Câu 1: Spinel ................................................................................................ 213
Câu 2: Các silicate và aluminosilicate ........................................................ 218
Phần 2: Hóa Hữu cơ .................................................................................... 223
Câu 1: Phản ứng olefin hóa Julia ................................................................ 223
Câu 2: Điều chế các hợp chất cơ lưu huỳnh ............................................... 225
Câu 3: Sản xuất công nghiệp 2-naphthol ................................................... 228
Phần 3: Hóa Lí .............................................................................................. 232
Câu 1: Khả năng hòa tan thuốc ................................................................... 232
Câu 2: Phép màu ở đất Marah .................................................................... 237
Câu 3: Sắc kí anion ...................................................................................... 243
Olympiad Hóa học Slovakia ............................................................................. 246
Hóa học Vô cơ – Hóa phân tích .................................................................. 246
Câu 1: Vật liệu sắt từ ................................................................................... 246
Hóa Lí ........................................................................................................... 253
Câu 1: Các cân bằng phase ........................................................................ 253
Câu 2: Pin điện ............................................................................................. 256
Câu 3: Động hóa học ................................................................................... 260
Hóa Hữu cơ .................................................................................................. 263
Câu 1: Thuốc clopidogrel ............................................................................ 263
Câu 2: Vòng cỡ trung ................................................................................... 267
Câu 3: Xúc tác bất đối ................................................................................. 270
Câu 4: Corylon .............................................................................................. 272
Olympiad Hóa học Serbia ................................................................................ 274
Câu 1: Chuẩn độ. Nitro hóa ......................................................................... 274
Câu 2: Cây cam thảo ................................................................................... 278
Câu 3: Ethanol .............................................................................................. 285
Câu 4: Hợp chất boron ................................................................................ 289
Câu 5: Các đường biên phase ..................................................................... 295
Câu 6: Mục tiêu ............................................................................................ 301
Câu 7: Nhổ cỏ, tiêu diệt mầm bệnh và thưởng hương hoa nhài. ............... 305
Câu 8: Penicillin V ........................................................................................ 315
Olympiad Hóa học Nga .................................................................................... 318
Lớp 10 ............................................................................................................... 318
Câu 1: Chuyển hóa vô cơ ............................................................................. 318
Câu 2: Xác định hợp chất ............................................................................ 321
Câu 3: Các hỗn hợp khí................................................................................ 324
Câu 4: Một quy trình mới ............................................................................. 329
Câu 5: Nitrogen dioxide ............................................................................... 333
Lớp 11 ............................................................................................................... 338
Câu 1: Sơ đồ chuyển hóa............................................................................. 338
Câu 2: Bảng màu ......................................................................................... 343

Câu 3: Phản ứng ghép cặp chéo ................................................................. 349
Câu 4: Aldehyde dâu tây .............................................................................. 354
Câu 5: Các phương pháp hấp thụ carbon dioxide...................................... 362
Olympiad Hóa học vùng Baltic......................................................................... 367
Câu 1: Tính chất hóa học của nguyên tố X................................................. 367
Câu 2: Nhiệt động lực học của quá trình bắt giữ CO2 điện hóa ................ 374
Câu 3: Dung dịch không lỏng ...................................................................... 382
Câu 4: Động học .......................................................................................... 395
Câu 5: Tổng hợp toàn phần (–)-Colombiasin A ......................................... 403
Tranh tài Hóa học Cambridge.......................................................................... 415
Câu 1: Câu hỏi về giá trị tương đương liên kết đôi..................................... 415
Câu 2: Câu hỏi về nhôm, chất ức chế tiết mồ hôi và đá mật ong ............. 425
Olympiad Hóa học các Đại đô thị .................................................................... 436
Câu 1: Bí ẩn về chiếc vòng tay vàng ........................................................... 436
Câu 2: Bắt carbon dioxide – Nhân tạo và tự nhiên .................................... 439
Câu 3: Phản ứng đóng vòng Nazarov và ứng dụng trong tổng hợp hữu cơ
...................................................................................................................... 446
Câu 4: Phổ học và Nghệ thuật .................................................................... 451
Câu 5: Pin kim loại ....................................................................................... 458
Câu 6: Các keto acid bảo vệ quá trình trao đổi chất.................................. 465
Olympiad Hóa học Hữu cơ Nga ....................................................................... 470
Câu 1: Trifluoromethylsulfone .................................................................... 470
Câu 2: Dị vòng furan .................................................................................... 472
Câu 3: Một phương pháp tổng hợp hữu hiệu ............................................. 474
Câu 4: Tổng hợp một pheromone ............................................................... 476
Câu 5: Chuỗi chuyển hóa............................................................................. 478
Câu 6: Các hydrocarbon thú vị .................................................................... 480
Câu 7: Tổng hợp toàn phần phytotoxin ...................................................... 485
Câu 8: Spiroketone ...................................................................................... 488
Câu 9: Samarium diiodide ........................................................................... 491
Câu 10: Sự sinh động của màu sắc ............................................................ 495
Phần 3.......................................................................................................... 497
Olympiad Hóa học Quốc tế (IChO) ................................................................ 497
Bài tập chuẩn bị cho kì thi Olympiad Hóa học Quốc tế .................................. 498
Câu 1: Quá khứ và hiện tại của đồ đồng .................................................... 498
Câu 2: Nguyên tố hóa học trong Tiên đan.................................................. 503
Câu 3: Màu xanh đơn sắc Cyanotype, xanh Phổ Prussian và các hợp chất
liên quan ....................................................................................................... 508
Câu 4: Nghệ thuật tạo nặn tượng đất sét tô màu của nhà họ Trương ..... 514
Câu 5: Kỹ thuật tráng men Pháp Lam Trung Hoa ...................................... 518
Câu 6: Titanium thật tuyệt! .......................................................................... 522
Câu 7: Kaolinite và Sodalite ........................................................................ 527
Câu 8: Hóa học Sao Hỏa ............................................................................. 532
Câu 9: Khí nhà kính và trung hòa carbon.................................................... 535
Câu 10: Tinh thể nhị nguyên đặc khít ......................................................... 541
Câu 11: Xác định Ion Calcium bằng phép chuẩn độ với Ethylene
Bis(oxyethylenenitrilo) Tetraacetic Acid (EGTA) ....................................... 545

Câu 12: Xác định nhanh Vitamin C bằng hệ keo vàng ............................... 549
Câu 13: Allene .............................................................................................. 553
Câu 14: Cyclopropane ................................................................................. 563
Câu 15: Xúc tác base Lewis ........................................................................ 571
Câu 16: Isosorbitol....................................................................................... 579
Câu 17: Tổng hợp toàn phần Hopeanol ..................................................... 582
Câu 18: Tổng hợp toàn phần Lithospermic acid ........................................ 589
Câu 19: Phản ứng của peptide .................................................................... 595
Câu 20: Tổng hợp toàn phần các hợp chất thiên nhiên có cấu trúc khung
Hapalindole .................................................................................................. 601
Câu 21: Tổng hợp toàn phần Schindilactone A ......................................... 607
Câu 22: Nhựa tái chế - biến rác thái thành vàng ........................................ 612
Câu 23: Quá trình đốt khí than ướt.............................................................. 621
Câu 24: Nhiệt động học của phản ứng phân hủy....................................... 624
Câu 25: Ngưng tụ hơi 1-butanol .................................................................. 627
Câu 26: Động hóa học ................................................................................. 629
Câu 27: Điện hóa.......................................................................................... 633
Câu 28 Hệ 𝛑-liên hợp ................................................................................... 636
Olympiad Hóa học Quốc tế .............................................................................. 640
Câu 1: Phương pháp xét nghiệm nucleic acid nhanh và trực quan cho
COVID-19 ...................................................................................................... 640
Câu 2: Chromium trong thời cổ đại và hiện đại ......................................... 645
Câu 3: Bắt và Chuyển Hóa Carbon Dioxide ................................................ 651
Câu 4: Hành Trình Mới cho Lưu Huỳnh Cổ Đại .......................................... 660
Câu 5: Sự chuyển hóa giữa các Nitrogen Oxid .......................................... 671
Câu 6: Kích hoạt Phosphine ........................................................................ 679
Câu 7: Các phân tử hữu cơ trong sự sống ................................................. 686
Câu 8: Xúc tác Spiro Thủ Tính Thú Vị ......................................................... 691
Câu 9: Tổng hợp Toàn Phần Capitulactone ............................................... 697
Phần 4.......................................................................................................... 702
Một số đề thi khác ....................................................................................... 702
Đề thi chọn đội tuyển Olympiad Hóa học Quốc tế Croatia ............................. 703
Câu 1: Tinh thể ............................................................................................. 703
Câu 2: Đồng phân phức chất....................................................................... 706
Câu 3: Hệ liên hợp π .................................................................................... 709
Câu 4: Động hóa học ................................................................................... 711
Câu 5: Hằng số nghiệm lạnh và nghiệm sôi ............................................... 713
Câu 6: Tổng hợp hữu cơ .............................................................................. 715
Câu 7: Tác nhân “đảo cực” .......................................................................... 718
Câu 8: Xác định cấu trúc phân tử ............................................................... 721
Câu 9: Phản ứng vòng hóa peri ................................................................... 724
Câu 10: Hemoglobin .................................................................................... 728
Olympiad Hóa học Đức .................................................................................... 735
Câu 1: Vết nước ........................................................................................... 735
Câu 2: Giản đồ Latimer ................................................................................ 740
Câu 3: Kim loại và electron ......................................................................... 744

Câu 4: Các tính toán về động học và năng lượng ...................................... 749
Câu 5: Ba hợp chất ...................................................................................... 753
Câu 6: Phức chất ......................................................................................... 755
Câu 7: Một số vấn đề về nhiệt động học .................................................... 760
Câu 8: Tổng hợp (–)-Muscone .................................................................... 763
Câu 9: Nhỏ mà có võ ................................................................................... 768
Câu 10: Các hợp chất carbonyl ở dạng chất phản ứng và sản phẩm ....... 773
Olympiad Hóa học Hà Lan ............................................................................... 776
Câu 1: Các alkane nitrile .............................................................................. 776
Câu 2: Copper(I) oxide ................................................................................. 778
Câu 3: Chất mài mòn rắn............................................................................. 781
Câu 4: Tổng hợp haloperidol ....................................................................... 786
Olympiad Hóa học Ba Lan................................................................................ 790
Câu 1: Cảm biến sinh học enzyme ............................................................. 790
Câu 2: Hợp chất của boron ......................................................................... 794
Câu 3: Sự chọn lọc của phản ứng chuỗi gốc ............................................. 799
Câu 4: Các enol và enolate trong hóa hữu cơ ............................................ 804
Câu 5: Các peptide và peptidomimetic ...................................................... 808
Một số đề thi Olympiad cấp khu vực ở Nga .................................................... 813
Đề thi số 1 ......................................................................................................... 813
Câu 1: Thuốc nhuộm ................................................................................... 813
Câu 2: Acid và muối tương ứng .................................................................. 818
Câu 3: Các hỗn hợp khí................................................................................ 823
Câu 4: Lớp ozone ......................................................................................... 827
Câu 5: Phản ứng Kolbe-Schmidt ................................................................. 832
Đề thi số 2 ......................................................................................................... 835
Câu 1: Nhiệt phân tinh thể ........................................................................... 835
Câu 2: Kim loại chưa biết ............................................................................ 839
Câu 3: Sơ đồ chuyển hóa các hợp chất hữu cơ ......................................... 843
Câu 4: Quy tắc Wagner ................................................................................ 846
Câu 5: Sự phụ thuộc của tốc độ phản ứng hóa học vào nhiệt độ. Mối liên
hệ giữa các phương trình Van’t Hoff và Arrhenius. ................................... 850
Đề thi số 3 ......................................................................................................... 854
Câu 1: Các hợp chất rắn .............................................................................. 854
Câu 2: Nhận biết hợp chất ........................................................................... 857
Câu 3: Quy tắc Zaitsev – Khống chế động học hay nhiệt động học? ....... 861
Câu 4: Hợp chất cơ kim ............................................................................... 867
Câu 5: Những nguyên lí của xúc tác enzyme. Trypsin ............................... 872
Olympiad Hóa học Mendeleev 2021 – Vòng thi thứ hai ................................ 880
Phần 1: Hóa hữu cơ ..................................................................................... 880
Câu 1: Thuốc nhuộm tóc ............................................................................. 880
Câu 2: Dẫn xuất của adamantane............................................................... 883
Câu 3: Upial .................................................................................................. 886
Phần 2: Hóa phân tích ................................................................................. 891
Câu 1: Hydrazine .......................................................................................... 891
Câu 2: Sự phụ thuộc vào pH ....................................................................... 896
Câu 3: Hằng số cân bằng ............................................................................ 901

Phần 3: Hóa Lí .............................................................................................. 905
Câu 1: Phản ứng thế nucleophile ................................................................ 905
Câu 2: Xúc tác từ nickel............................................................................... 911
Câu 3: Cesium .............................................................................................. 916
Phần 2: Hóa Vô cơ ....................................................................................... 920
Câu 1: Xác định kim loại .............................................................................. 920
Câu 2: Sơ đồ chuyển hóa............................................................................. 926
Câu 3: Phức chất ......................................................................................... 931

Phần 1
Khu vực châu Á

Olympiad Khoa Học Úc
1. Dãy các tiểu phân nào sau đây được sắp xếp theo thứ tự tăng dần
bán kính ion?
A. Cs+, Rb+, Na+

B. S2−, Cl−, K+
C. O2−, Na+, Ba2+
D. I−, Cl−, Br−
E. Sr2+, Rb+, Br−
2. Cặp chất nào dưới đây sẽ tạo kết tủa khi trộn 0.1 mol L−1 dung
dịch của chúng với nhau?
A. AgNO3 và Ba(NO3)2
B. K2SO4 and Cu(NO3)2
C. Ca(NO3)2 and KBr
D. NaOH and CuCl2
E. CuCl2 and NH4NO3
3. Hydrocarbon C12H24 là thành phần của nhiên liệu diesel, có tỷ

trọng 0.790 g mL−1. Hãy cho biết thể tích CO2 được tạo thành (tại 25
oC và 100 kPa) khi đốt hoàn toàn 2.00 L C H trong oxygen dư?
12 24
A. 2.79 L
B. 3.53 L
C. 1400 L
D. 2790 L
E. 3530 L
4. Hợp chất nào sau đây có dạng hình chóp đáy tam giác?
A. NCl3
B. CH2Cl2
C. COCl2
D. CH4
E. BCl3

5. Khi trộn các tác nhân sau lượng cho sẵn như dưới đây, hỗn hợp
nào sinh ra nhiều CO2 nhất (về khối lượng)?
A. 0.3 mol CuCO3 và 0.1 mol H2SO4

B. 0.2 mol CuCO3 và 0.3 mol HCl
C. 0.2 mol CuCO3 và 0.2 mol H2SO4
D. 0.3 mol CuCO3 và 0.3 mol HCl
E. 0.1 mol CuCO3 và 0.3 mol H2SO4
F. 0.1 mol CuCO3 và 0.2 mol HCl
6. Các mẫu mô sinh học thường được nhuộm bằng phẩm nhuộm là
các muối hữu cơ có màu.
- Phẩm nhuộm có tính kiềm chứa một cation mang màu và một
anion không màu.
- Phẩm nhuộm có tính acid chứa một anion mang màu và một
cation không màu.
Trong các đáp án dưới đây, đâu là phẩm nhuộm có tính acid? Chọn
tất cả đáp án đúng.
A. C21H22N3Cl
B. C25H33N2O2Cl
C. C16H17N2ClS
D. C19H17N2NaO5S
E. C33H43N3Na2O8S2
7. Tổng số điện tử hóa trị trong ion PO23−
A. 15
B. 17
C. 20
D. 30
E. 34

8. Phân tử nào sau đây có 29.67% khối lượng là lưu huỳnh?
A. SF4
B. SO2Cl2
C. SOCl2
D. SF6
E. S2F10
9. Dãy chất nào sau đây được sắp xếp theo thứ tự tăng dần nhiệt độ
sôi?
A. CO2, PCl3, CaO

B. PCl3, CaO, CO2
C. CaO, CO2, PCl3
D. CaO, PCl3, CO2
E. CO2, CaO, PCl3
F. PCl3, CO2, CaO
10. Năng lượng ion thứ nhất tiên được định nghĩa là năng lượng cần
dùng để tách một mol điện tử ra khởi một mol ion khí. Dãy nguyên
tố nào sau đây được xếp theo thứ tự tăng dần năng lượng ion hóa
thứ nhất?
A. C, F, N, Li
B. C, N, Li, F
C. Li, C, N, F
D. Li, N, F, C
E. F, N, C, Li
F. F, Li, N, C
11. Có bao nhiêu nguyên tử hiện diện trong 1.0 kg mẫu C2H4O?
A. 1.4 ∙ 1022
B. 9.6 ∙ 1022
C. 1.4 ∙ 1025
D. 9.6 ∙ 1025
E. 9.6 ∙ 1028

12. Acrylonitrile (C3H3N) có thể được tổng hợp ở quy mô công
nghiệp dựa trên phương trình phản ứng sau:
2 C3H6 (k) + 2 NH3 (k) + 3 O2 (k) → 2 C3H3N(k) + 6 H2O(k)
Khi trộn 100 kg C3H6 với 50 kg NH3 và 125 kg O2, hãy cho biết tác
chất được được sử dụng với lượng dư? Chọn tất cả câu trả lời đúng.
A. C3H6
B. NH3
C. O2
13. Công thức nào sau đây vừa là công thức thực nghiệm vừa là
công thức phân tử?
A. C3F6
B. C3F8
C. C4F6
D. C4F8
E. C4F10
14. 1.620 g XF6 có thể được tạo ra từ 1.000 g nguyên tố X.
X có thể là nguyên tố nào trong các đáp án sau đây?
A. W
B. Se
C. Mo
D. Rh
E. U
15. Trong các nguyên tố sau, đâu là nguyên tố có năng lượng ion
hóa thứ ba cao nhất?
A. Ar
B. Si
C. Mg
D. Al
E. Cl

16. Phương pháp phân tích nhiệt trọng lượng liên quan đến việc đo
khối lượng mẫu khi gia nhiệt nó. Hợp chất A phân hủy khi gia nhiệt,
tạo thành chuỗi các hợp chất B, C và D. Tất cả các chất sản phẩm
đều chứa calcium. Tại mỗi giai đoạn, một phân tử nhỏ được loại ra
khỏi hệ (kí hiệu lần lượt là phân tử 1, 2 và 3), khiến cho khối lượng
của mỗi hợp chất tiếp theo trở nên nhỏ hơn.
Khối lượng của mỗi hợp chất, được biểu diễn dưới dạng phần trăm
theo khối lượng ban đầu của A, được ghi lại trong bảng dưới đây.
Hợp Phần trăm theo khối

chất lượng ban đầu của A
còn lại
A 100.0
B 87.67
C 68.50
D 38.38
Biết rằng B là calcium oxalate, CaC2O4.
(a) Tính phân tử lượng của A.
(b) Tính phân tử lượng của phân tử 1.
(c) Xác định phân công thức của phân tử 2.
(d) Xác định công thức của hợp chất C.
(e) Xác định công thức của hợp chất D.

Hòa tan 1.946 g oxalic acid dihydrate (H2C2O4·2H2O, phân tử lượng
126.068 g mol−1) vào nước, sau đó định mức dung dịch lên 250.0
mL bằng bình định mức.
(f) Tính nồng độ dung dịch oxalic acid (theo mol L−1).
Oxalic acid phản ứng với sodium hydroxide tạo ra sodium oxalate
và nước theo phương trình hóa học sau:
H2C2O4 (dd) + 2 NaOH(dd) → Na2C2O4 (dd) + 2 H2O(l)
Để phản ứng hoàn toàn (hết) 20.00 mL dung dịch oxalic acid trên
cần 18.57 mL dung dịch sodium hydroxide.
(g) Tính nồng độ dung dịch sodium hydroxide (theo mol L−1).
Thành phần ion ammonium của một muối có thể được xác định
bằng quy trình sau. Cho 1.988 g một mẫu muối ammonium vào bình
phản ứng với 50.00 mL dung dịch potassium hydroxide 0.5493 mol
L−1 (lượng dư) rồi đun lên. Ion ammonium và hydroxide phản ứng
với nhau sinh ra nước và ammonia, bay hơi ra khỏi bình phản ứng:
NH4 + (dd) + OH− (dd) → H2O(l) + NH3 (k)
Lượng potassium hydroxide còn dư trong bình phản ứng sau khi
tất cả ammonia đã bay hơi ra khỏi hệ được xác định bằng
hydrochloric acid 0.1032 mol L−1. Để phản ứng hết potassium
hydroxide dư cần 23.89 mL hydrochloric acid 0.1032 mol L−1.
(h) Tính lượng (theo mol hoặc mmol) hydrochloric acid đã thêm
vào.
(i) Tính lượng (theo mol hoặc mmol) potassium hydroxide đã sử

dụng trong mẫu 50.00 mL potassium hydroxide ban đầu.
(j) Tính lượng (theo mol hoặc mmol) ion ammonium trong 1.988 g
mẫu muối ammonium.

(k) Tính phần trăm khối lượng ion ammonium trong 1.988 g mẫu
muối ammonium.
Khi không có dụng cụ thủy tinh để xác định thể tích, ta hoàn toàn
có thể chỉ sử dụng các phép đo khối lượng để xác định thành phần
của dung dịch.
KHP (KC8H5O4) là một acid thường được sử dụng trong trường hợp
này.
(l) Tính phân tử lượng KHP (theo g mol−1).
Hòa tan 20.58 g KHP vào nước tạo thành một dung dịch có khối
lượng 118.48 g.
(m) Tính khối lượng nước (theo g) cần phải thêm vào để tạo thành
118.48 g dung dịch.
Pha một dung dịch sodium hydroxide. 4.471 g dung dịch sodium
hydroxide này phản ứng hoàn tàn (hết) với 5.979 g dung dịch KHP
trên. Sodium hydroxide phản ứng với KHP theo tỷ lệ mol 1:1.
Trong một phản ứng tương tự, 4.359 g dung dịch sodium
hydroxide phản ứng hoàn toàn với 5.925 g một mẫu giấm (chứa
acetic acid, CH3COOH). Sodium hydroxide phản ứng với acetic
acid theo tỷ lệ mol 1:1.
(n) Tính khối lượng (theo g) dung dịch KHP cần để phản ứng hoàn
toàn với 4.359 g dung dịch sodium hydroxide.
(o) Tính lượng KHP tinh khiết (theo mol hoặc mmol) cần dùng để
phản ứng hoàn toàn với 4.359 g dung dịch sodium hydroxide.
(p) Tính phần trăm khối lượng acetic acid có trong mẫu giấm.
(q) Giả sử tỷ khối của dung dịch sodium hydroxide là 1.045 g mL−1,
hãy tính nồng độ dung dịch sodium hydroxide (theo mol L−1).

17. Câu hỏi sau sẽ tìm hiểu vai trò của tính đối xứng trong hóa học,
và sự ảnh hưởng của nó đến tính chất vật lý và hóa học của phân
tử.
Ta sẽ bắt đầu bằng cách ôn lại nền tảng cấu trúc Lewis.
(a) Vẽ một cấu trúc Lewis đúng của F2.
(b) Vẽ một cấu trúc đúng của H2S.
(c) Vẽ một cấu trúc đúng của HCN.
(d) Vẽ một cấu túc đúng của NO2+.

Hướng dẫn
1. E
2. D
3. D
4. A
5. C
6. D & E
7. C
8. A
9. A
10. C
11. D
12. B & C
13. B
14. A
15. C
16. a) 146.1 g mol−1
b) 18.0 g mol−1
c) Mphân tử 2 = 28.0 g mol−1, vậy phân tử 2 là CO.
d) CaCO3
e) CaO
f) nH2C2O4 2H2O = 1.946 g / 126.068 g mol−1 = 0.01544 mol

[H2C2O4 ] = 0.01544 mol / 0.2500 L = 0.06174 mol L−1
g) nH2C2O4 = 0.06174 mol L−1  20.00 mL = 1.235 mmol
nNaOH = 2  1.235 mmol = 2.470 mmol

[NaOH] = 2.470 mmol / 18.57 mL = 0.1330 mol L−1
h) nHCl = 0.1032 mol L−1  23.89 mL = 2.465 mmol ( = 0.002465 mol)
i) nKOH = 0.5493 mol L−1  50.00 mL = 27.47 mmol ( = 0.02747 mol)
j) nNH + = 27.47 mmol − 2.465 mmol = 25.00 mmol ( = 0.02500 mol)

4
k) mNH + = 0.02500 mol  18.042 g mol−1 = 0.4510 g

4
%NH + = 0.4510 g / 1.988 g  100 = 22.69%

4
l) 204.22 g mol−1
m) mH2O = 118.48 − 20.58 = 97.90 g
n) mdd KHP = 4.359 g / 4.471 g  5.979 g = 5.829 g
o) mKHP tinh khiet = 5.829 g  20.58 g / 118.48 g = 1.013 g
nKHP = 1.013 g / 204.22 g mol−1 = 0.004958 mol ( = 4.958 mmol)
p) macetic acid = 0.004958 mol  60.052 g mol−1 = 0.2977 g
%acetic acid = 0.2977 g / 5.925 g  100 = 5.025%
q) mKHP tinh khiet = 5.979 g  20.58 g / 118.48 g = 1.039 g
nKHP = 1.039 g / 204.22 g mol−1 = 0.005085 mol ( = 5.085 mmol)

nNaOH = 0.005085 mol ( = 5.085 mmol)
VNaOH = 4.471 g / 1.045 g mL−1 = 4.278 mL
[NaOH] = 5.085 mmol / 4.278 mL = 1.189 mol L−1

17.
a) b) c) d)

Olympiad Hóa học Ấn Độ
Câu 1: Hành trình đến nhựa epoxy
Nhựa epoxy là một hợp chất rất đa dụng, được sử dụng nhiều trong
công nghiệp. Nhờ vào tính bám dính mạnh, bền bỉ trong nhiều điều
kiện như nhiệt độ cao, độ ẩm cao và trong môi trường có tính ăn
mòn.
Hình 1. Mô hình một vật liệu nhựa điển hình.
Một số vật liệu từ nhựa hiện đang được sử dụng có cấu trúc cấp độ
phân tử được biểu diễn như hình 1 bên dưới. Nó (vật liệu nhựa hình
1) có các phân tử với phân tử lượng lớn (đại diện bởi các đường
đậm). Các phân tử này có thể là các sản phẩm ngưng tụ dạng
monomer, polymer hoặc hỗn hợp của nhiều dạng đến từ hai hay
nhiều hợp chất. Các phân tử được giữ lại với nhau bằng các tương
tác khâu mạch hay “liên kết chéo” (đường liền màu xanh) và/hoặc
các tương tác vật lý như tương tác tĩnh điện, lực van-der Waals
(những đường dọc nét đứt). Tùy thuộc vào quá trình nén các phân

tử nhựa mà có thể tồn tại những vùng lỗ trống giữa các phân tử.
Hơn thế nữa, có thể có các phân tử hoặc ion phụ gia bị giữ lại trong
cấu trúc trong quá trình sản xuất vật liệu.
Những đặc tính của vật liệu nhựa phụ thuộc vào bản chất của các
tương tác giữa các phân tử nhựa (các liên kết chéo và các tương tác
vật lý), và các tương tác giữa chúng và những phân tử bị giữ lại. Đôi
khi tương tác xung quanh các phân tử bị giữ lại cũng có thể ảnh
hưởng quan trọng đến tính chất của vật liệu.
Một ví dụ thường được biết đến

về một loại nhựa epoxy thương
mại được cấp vào một ống
tiêm/ống chứa một piston và
có hai ngăn như hình 2. Khi các
chất lỏng có mặt trong ống này
được trộn lại, chúng ngưng tụ
với nhau để tạo thành nhựa.
Thông thường, một bên ngăn

của ống tiêm chứa
epichlorohydrin (2 đương
lượng mol) và ngăn còn lại
chứa bisphenol A (1 đương Hình 2. Ống thương mại điển hình
của một loại nhựa epoxy.
lượng mol) và NaOH (ít hơn 2
đương lượng mol).

1.1. Epichlorohydrin được tổng hợp thông qua phản ứng của allyl
chloride và hypochlorous acid được cho dưới đây. Vẽ cấu trúc của
hợp chất M và N trong hướng tổng hợp này.
1.2. Bisphenol A thường được tạo từ phản ứng giữa acetone và hợp
chất P với sự có mặt của một acid vô cơ. Phản ứng này tạo ra hỗn
hợp sản phẩm gồm 3 đồng phần S, T, U của bisphenol A.
i) Vẽ cấu trúc của hợp chất P và U trong chuỗi phản ứng trên.
Trong quy trình này, một trong những đồng phân kết tủa dễ dàng
dưới dạng tinh thể, trong khi hai đồng phân còn lại vẫn nằm trong
dung dịch và được tách bằng các phương pháp khác. Đồng phân
này cũng có nhiệt độ nóng chảy cao nhất, cho thấy có liên kết nội
phân tử rất mạnh, và là đồng phân duy nhất không có tính quang
hoạt.
ii) Xác định cấu trúc của những đồng phân S, T, U.
Trong những câu tiếp theo, khi vẽ polymer, thí sinh phải vẽ tất cả
các nhóm ở hai đầu để nhận toàn bộ số điểm. Để đơn giản hóa về
kí hiệu, nhóm phenyl có thể được biểu diễn bằng “Ph” và đơn vị lõi
bisphenol A nếu không thay đổi trong phản ứng có thể biểu diễn
bằng:
Khi hai chất lỏng trong hai ống (Hình 2) trộn lẫn với nhau, chúng
phản ứng với tốc độ phụ thuốc vào nồng độ của cả epochlorohydrin
và bisphenol A nhưng lại không phụ thuộc vào nồng độ NaOH. Với

các hệ số tỉ lượng khác nhau của epichlorohydrin và bisphenol A, ta
thu được các phân tử khác nhau.
1.3. i) Vẽ cấu trúc của sản phẩm chiếm ưu thế V, thu được khi cho
2 đương lượng epichlorohydrin phản ứng với 1 đương lượng
bisphenol A.
ii) Vẽ cấu trúc của W, thu được khi cho bisphenol A phản ứng với ít
hơn 2 đương lượng epichlorohydrin.
iii) Xác định loại tương tác có thể có giữa hai phân tử W.
a) liên kết ion
b) tương tác van der Waals
c) liên kết Hydrogen
d) tương tác lưỡng cực – lưỡng cực
iv) Nhằm nghiên cứu cơ chế của phản ứng trong câu 1.3 i) và ii), ta
có thể sử dụng phương pháp đánh dấu đồng vị một trong số các
nguyên tử carbon, mà ở đó nguyên tử carbon được chọn sẽ được
thay thế bằng một nguyên tử 13C (ví dụ 13CH3CH2Cl hoặc CH313CH2Cl
đối với chloroethane). Trong phản ứng trên, hãy vẽ cấu trúc của các
phân tử được đánh dấu bằng 13C mà có thể thích hợp để nghiên cứu
cơ chế phản ứng. Vị trí của carbon đánh đấu trong một phân tử có
thể được xác định bằng phổ nghiệm.
Những tính chất cơ học của vật liệu nhựa như độ bền kéo phụ thuộc
đáng kể vào độ bền liên kết và mật độ của chúng bên trong vật liệu.
Tính dẻo phụ thuộc vào sự dễ dàng mà nhựa và các phân tử bị giữ
lại có thể trượt qua nhau hoặc thay đổi hình dạng phân tử mà không
thay đổi cấu trúc và các liên kết nội phân tử bên trong vật liệu.
v) Hãy cho biết sản phẩm phụ tạo ra từ phản ứng trong 1.3 i) và ii)
là gì? Nếu không thể tách ra, nó sẽ làm tăng hay làm giảm độ bền
kéo của nền nhựa?

Nhựa epoxy đôi khi được cho phản ứng với các tác chất như amine,
acid, alcohol, thiol,… để cải biến những tính chất về cấu trúc của
nhựa. Ethylene diamine là một trong số các tác chất kể trên.
1.4. Vẽ cấu trúc của những sản phẩm được tạo thành trong các
phản ứng được thực hiện trong dung môi phân cực phi proton sau
đây.
i) V được cho phản ứng với ethylene diamine dư (nhiều hơn 4 đương
lượng) ở độ pha loãng cao (1g trong 1000 mL)
ii) Cho V dư (nhiều hơn 4 đương lượng) phản ứng với ethylene
diamine ở độ pha loãng thấp (1g trong 25 mL). Phản ứng cho sản
phẩm với cấu trúc hóa học có các nhóm chức mang điện tích.
iii) Với quy trình phản ứng được mô tả trong câu 1.4 ii) tạo ra một
nhựa
a) dẻo hơn
b) dẫn diện hơn
c) có độ bền kéo hơn
1.5. Nhựa epoxy có vai trò là chất kết dính đối với bề mặt nào sau
đây
i) Bề mặt được làm từ polyethene, polystyrene.
ii) Bề mặt có các nhóm chức thio (-SH).
iii) bề mặt cellulose trên gỗ.
iv) vải polyester.

Hướng dẫn
1.1
1.2
i)
ii)
T (đồng phân có hai nhóm -OH ở vị trí para của vòng benzene)

1.3
i)
ii)
iii) b, c, d.
iv)

v) NaCl. Làm tăng độ bền kéo.
1.4
i)
ii)
iii) c)
1.5. ii, iii, iv.

Câu 2: Hợp chất ăn được và chất tạo màu
Việc khảo sát hợp chất Z được tìm thấy trong một vài loài thực vật
có thể ăn được trong tự nhiên là một lĩnh vực thú vị đối với các nhà
nghiên cứu trong hàng thế kỉ. Nó lần đầu được phân lập từ một loài
thực vật vào năm 1815 ở Đức. Một trăm năm sau, hợp chất này đã
được tổng hợp lần đầu trong phòng thí nghiệm và được xác định có
cấu trúc như sau.
Nhưng các nhà khoa học phải mất thêm một

vài thập kỉ nữa để hiểu dạng cấu trúc 3D của
nó tồn tại trong dung dịch và chất rắn. Vào
năm 1953, nhà khoa học Srinivas tại Chennai
đã thử trích lại hợp chất Z từ cùng một nguồn
thực vật bằng dung môi benzene. Nhằm
kiểm tra hỗn hợp trích được chỉ chứa Z hay
chứa đồng thời những hợp chất khác, ông
cho hỗn hợp này vào một cột sắc ký.
Một cột sắc ký là một ống hình trụ, được nhồi

bằng pha tĩnh là chất rắn như bột silica. Hỗn
hợp cần tách được cho vào cột từ phía trên
theo sau là một dung môi, đóng vai trò là pha Hình 1. Sắc ký đồ của
động. (Trước khi cho hỗn hợp cần tách vào, hỗn hợp cần tách,
dùng dung môi
cột sắc ký đã được nhồi bột silica và được benzene và pha tĩnh
rót sẵn dung môi vào). Khi pha động chảy là silica.
xuống qua silica trong ống, nó kéo theo các
hợp chất có trong hỗn hợp cần tách theo. Nhờ vào ái lực khác nhau
của các hợp chất với pha tĩnh và pha động, chúng được tách ra
thành nhiều dải.

Khi dùng benzene làm pha động, Srinivas thấy có 6 dải được tách ra
như Hình 1, trong đó dải 1, 2 và 4 chiếm phần lớn độ dài cột. Một
trong ba dải đó là Z, trong khi hai dải còn lại là của hợp chất Y và X
có phân tử lượng lần lượt là 338 và 308. Hai hợp chất này có cùng
khung phân tử với Z.
Khi phản ứng với FeCl3(dd) có tính acid, cả ba hợp chất này đều cho
màu đỏ rất đậm, mà theo Srinivas là đậm hơn so với ông dự đoán
vốn dĩ được tạo thành bởi các nhóm phenol trong cấu trúc đã cho
phía trên. Ông cho rằng sẽ các nhóm chức khác trong phân tử X, Y,
và Z cũng đồng thời liên kết với ion Fe3+. Với dự đoán này, có một
vài đồng phân hình học phù hợp cho X, Y và Z. Srinivas dự đoán chỉ
có một đồng phân được quan sát thực nghiệm chiếm ưu thế đối với
mỗi hợp chất X, Y và Z (đồng phân này cũng được bền hóa bởi một
số tương tác nội phân tử). Tất cả dự đoán của ông đã được chứng
minh chính xác bằng những thí nghiệm sau này.
2.1. Từ những suy luận của Srinivas, vẽ đồng phân bền nhất của X,
Y và Z. Tại mỗi cấu trúc, chỉ ra tất cả tương tác nội phân tử nếu có.
2.2. Xác định dải nào của 1, 2 và 4 là X, Y và Z.
2.3. Độ tan của Z trong dung dịch (dung môi nước) tăng khi pH tăng,
kèm theo đó là sự thay đổi màu sắc của dung dịch. Vẽ dạng cấu
trúc của Z tồn tại trong dung dịch kiềm mạnh (pH ~ 14).
Trong câu này, nếu cấu trúc cần tìm là các hợp chất ion, cần phải vẽ
cả tất cả ion.
Mãi cho đến thế kỉ 20, boron không hề được biết là một phần của
các mô thực vật vì các phương pháp phân tích hiện thời để xác định
nó dưới mức miligram vẫn chưa được phát triển. Vào đầu thế kỉ 20,
phản ứng của boric acid với Z tạo ra các hợp chất có màu đã mở
đường cho việc phân tích chi tiết boron trong các mẫu thực vật.
Một trong những thử thách khi sử dụng phản ứng giữa boric acid và
Z để phân tích định lượng là rút ngắn thời gian cần để phản ứng

hoàn tất. Một số thí nghiệm cho thấy khi thêm oxalic acid vào từ lúc
bắt đầu phản ứng của hỗn hợp boric acid và Z giúp quá trình lên
màu diễn ra trong nhanh hơn (chưa đầy một giờ). Những nghiên cứu
về cơ chế đã chỉ ra boric acid đã phản ứng với oxalic acid đủ để tạo
ra hợp chất P, có pKa cao hơn oxalic acid. P phản ứng với Z cho ra
màu sắc rõ rệt do tạo thành Q trong dung dịch kể cả khi nồng độ
boron thấp đến mức ~1 µM.
2.4. Vẽ cấu trúc của P và Q.
Dù Z được tổng hợp trong phòng thí nghiệm vào những năm 1910,
nhưng hiệu suất của quá trình khá thấp do tạo thành nhiều sản
phẩm phụ. Một phương pháp tổng hợp hiệu quả và cải tiến hơn đã
được phát triển vào năm 1960 bởi Pabon và nhóm của ông tại Hà
Lan. Trong phương pháp này, 0.2 mol acetylacetone (petan-2,4-
dione) được khuấy với 10 g (dư) boric anhydride (B2O3). Một lớp bột
dày được tạo thành chứa hợp chất ion R. Chất này sau đó được trộn
với butylamine để phản ứng với hợp chất S (được sử dụng làm gia
vị thực phẩm) với sự có mặt của N,N-dimethylformamide (dung môi
phân cực, phi proton) và trimethyl borate (tác nhân dehyrate) để tạo
ra một hợp chất ion T khác, có phân tử lượng lớn hơn Q. Thủy giải
môi trường acid hợp chất T bằng HCl loãng cho hợp “Z” và một acid
vô cơ.
2.5. Vẽ cấu trúc của R, S và T.
2.6. Cho biết các sản phẩm phụ khác thu được từ phản ứng này là
gì?
Boric anhydride được thêm vào để ngăn chặn sự hình thành của một
số hợp chất không mong muốn.
2.7. Vẽ cấu trúc của hai sản phẩm phụ sẽ tạo thành nếu không thêm
boric anhydride vào phản ứng trên (được quan sát trong quy trình
tổng hợp vào những năm 1910).

Hướng dẫn
2.1
2.2. 1–Z 2–Y 4–X
2.3. Z tại pH 14

2.4.
2.5.
Với A― là OH―, BO2―
2.6. Methanol, boric acid, butyl ammonium borate

2.7.

Câu 3: Sản sinh oxygen hóa học và an toàn oxygen
Tạo ra khí O2 từ nguyên liệu thông qua phản ứng hóa học được gọi
là sự sản sinh oxygen hóa học. Những nguyên liệu của quá trình này
được gọi là chất sản sinh oxygen hóa học (COG), là một nguồn lưu
trữ O2 hữu ích và có thể vận chuyển đi khắp nơi, khắc phục được vấn
đề nguy hiểm khi vận chuyển những thùng trữ khí oxygen nén. Câu
hỏi trong bài này sẽ về các COG như chlorate, peroxide và
superoxide, được sử dụng để lấy O2 dùng cho hô hấp hay những nhu
cầu riêng biệt.
Nến oxygen
Nến oxygen chứa các muối chlorate được sử dụng để tạo ra khí
oxygen trong trường hợp khẩn cấp trên máy bay, trạm không gian,
… Một cây nến oxygen thường chứa NaClO3, BaO2 và bột sắt. Sự
cháy dẫn đến quá trình oxid hóa bột sắt, từ đó tạo ra nhiệt. Ở nhiệt
độ cao (~500oC), NaClO3 tự phân hủy sinh ra oxygen có thể dùng để
thở.
Trong máy bay, có những chỉ dẫn kéo mặt nạ oxygen xuống trước
khi đeo nó trong trường hợp cấp bách. Hành động kéo này sẽ mở
chốt kích lửa và tạo ra sự cháy. Khi phản ứng bắt đầu, nó tiếp tục
tỏa nhiệt.
3.1. Phản ứng sinh ra oxgyen dùng để thở phải đồng thời tạo ra các
sản phẩm phụ không độc hại. Xác định (các) sản phẩm còn thiếu
trong phương trình sau đây và cân bằng phương trình.
NaClO3 → ........... + O2 
Thông thường, phản ứng phân hủy chlorate sẽ đi chung với một
phản ứng phụ, tạo ra khí độc A. Việc tách A khỏi hỗn hợp khí là bắt
buộc. Một trong những vai trò của BaO2 trong nến oxygen là để loại
khí A. Phản ứng thành công giữa BaO2 và A tạo thành muối barium
B, và một khí C khác.

3.2. Xác định A, B và C và cân bằng phương trình hóa học dưới đây.
BaO2 + A → B + C
Superoxide
Superoxide kim loại (chứa ion O2―) thường được sử dụng làm COG
hiệu quả trong công nghiệp khai mỏ. Dung dịch màu vàng của
superoxide kim loại D, sinh ra khí oxygen (33.8% về khối lượng) và
hợp chất E, được cho trong sơ đồ bên dưới. Thú vị thay, CO2 được
thở ra trong lúc hít thở có thể phản ứng với E để tạo ra F, từ đó không
gây cản trở quá trình sản sinh O2.
3.3. Xác định D, E và F.
D ⎯⎯⎯⎯⎯→
trong dung dich
E + O2  ⎯⎯
CO2
⎯→F
Peroxide
H2O2 là một COG rất tốt, tuy nhiên khả năng lưu trữ và vận chuẩn
của nó lại khá khó khăn do bản chất không bền của chất này. Một
sản phẩm cộng dạng rắn của H2O2 với sodium carbonate là sodium
percarbonate có công thức là xNa2CO3 •yH2O2 (x và y ứng với các
hệ số tỉ lượng), giải phóng H2O2 khi gặp nước.
xNa2CO3  yH2O2 ⎯⎯→

H2O
xNa2CO3 + yH2O2
Ô mạng cơ sở của cấu trúc tinh thể sản phẩm cộng này được cho ở
trang bên. Trong sự sắp xếp của ô mạng này, mỗi oxgyen carbonate
tạo một liên kết hydrogen với một nhóm OH của peroxide cạnh đó.
(Lưu ý: hai phân tử CO32― chồng lên nhau được quay ngược lại đối
với nhau, từ đó hình ảnh 2 chiều tạo ra một góc nhìn không chính
xác về một hợp chất có dạng lục giác.)
3.4. Tìm giá trị của x và y. Đưa ra các phép tính/bước đi đến kết quả
này.
Một nguyên liệu peroxide rắn khác là G•H2O2. Khi tiếp xúc với nước,
hợp chất này tạo ra O2 chiếm 17% về khối lượng của nó.

3.5. Tìm phân tử lượng của G. Đưa ra các bước tính toán.
Trong phòng thí nghiệm nghiên cứu của một công ty mỹ phẩm, một
thực tập sinh mới vào được hướng dẫn điều chế sản phẩm cộng
này. Khi anh (thực tập sinh) mang chất rắn màu trắng G về bàn làm
việc, chất này vô tình bị đổ vào một dung dịch sodium hydroxide
nóng. Ngay lập tức, những bóng khí bắt đầu bay lên từ dung dịch.
Khi dùng giấy quỳ tím để tiếp xúc với bóng khí đang bốc lên thì giấy
quỳ tím chuyển sang màu xanh. Để xác nhận đó là khí gì, anh (thực
tập sinh) lấy một muối màu xanh da trời, H, và hòa tan nó vào nước.
Khi giữ giấy lọc ướt thấm chứa dung dịch màu xanh da trời này phía
trên các bóng khí, giấy lọc chuyển sang màu xanh lam đậm.
3.6. Xác định hợp chất G và H. Viết các phương trình hóa học cho
những phản ứng đổi màu xảy ra trên giấy lọc.
Rủi ro khi sử dụng O2
Bản chất khí oxygen không dễ cháy nhưng nó hỗ trợ cho sự cháy.
Alcohol là hợp chất dễ bay hơi và dễ cháy trong không khí – có mặt

21% (về thể tích) khí O2, hợp chất này có thể bắt lửa ở nhiệt độ phòng
nếu có tia lửa, lửa hoặc nguồn nhiệt ở gần đó. Tại nồng độ O2 cao
hơn, hợp chất có thể bắt lửa thậm chí ở nhiệt độ thấp hơn. Vì thế,
trong những không gian (đặc biệt là phòng kín) có nồng độ oxy cao
hơn (~23%), những rủi ro cháy nổ sẽ cao hơn rất nhiều. Phòng Chăm
Sóc Đặc Biệt (ICU) ở các bệnh viện là nơi những rủi ro trên cần được
để tâm cẩn thận.
Giả sử một phòng ICU có kích thước 12 m x 7 m x 2.6 m với 12

giường bệnh. Trong một ngày, phòng ICU có 11 bệnh nhân cần được
hỗ trợ máy thở. Không may thay, không ai nhận ra hệ thống rút khí
của ICU đã bị hỏng; do đó không khí trong phòng được thay trong
chu kỳ tận 6 giờ (thay vì mỗi 30 phút). Lỗ rò từ các ống máy thở đã
làm tăng nồng độ oxygen trong không khí căn phòng lên 23.4%
(phần mol).
Thêm vào đó, một loại nước rửa tay chứa 70% w/v ethanol đang
được sử dụng trong phòng ICU này. Mỗi ngày, thường có khoảng 60
mL nước rửa tay được sử dụng với mỗi bệnh nhân, và 200 mL nước
rửa tay được sử dụng bốn lần để sát khuẩn sàn nhà sau khi lau dọn,
tất cả lượng trên sau cùng đều bay hơi và là một phần trong không
khí của phòng.
Giả sử không khí trong phòng ICU:
i) tất cả các khí đều là khí lý tưởng.
ii) tỉ khối = 1225 g m―3, nhiệt dung riêng ~ 1.01 J g―1 K―1
iii) nhiệt độ trung bình = 298 K.
iv) nhiệt dung riêng trên đơn vị khối lượng của các khí trong
bài được xem như bằng của không khí.
3.7. Nếu hơi ethanol trong phòng tại bất kì thời điểm nào xảy ra sự
cháy tức thời, hãy xác định nhiệt độ tối đa không khí trong phòng có
thể lên đến. [Gợi ý: Nồng độ ethanol trong phòng tại mọi thời điểm
sẽ ở khoảng 6/24 tổng ethanol bay hơi trong phòng trong cả ngày.]

Tuy nhiên, ở nồng độ hơi ethanol trong không khí thấp, nó sẽ không
bắt lửa. Tại nhiệt độ 25oC, giới hạn dễ cháy dưới (LFL) của ethanol
là 3.0%. [LFL: nồng độ tối thiểu về thể tích (v/v) mà tại đó hơi có thể
bắt lửa trong không khí].
Không may, 500 mL nước rửa tay từ bình vô tình bị đổ xuống sàn.
Trong suốt quá trình bay hơi, áp suất riêng phần của ethanol gần bề
mặt chất lỏng sấp xỉ áp suất hơi cân bằng của nó và giảm dần khi
khoảng cách tới bề mặt tăng lên (như hình bên dưới). Trong vòng 15
phút, hơi lan ra, và tạo thành một vùng có thể tích 1.5 m3 chứa lượng
ethanol với nồng độ vượt trên mức LFL của nó.
3.8. Xác định phần mol trung bình của oxygen trong vùng 1.5 m3,
giả sử: i) nồng độ hơi ethanol trong vùng này là giá trị trung bình của
giá trị cực đại và cực tiểu trong vùng; và ii) áp suất trung bình trong
vùng không gian này vẫn giữ nguyên 1 atm, và các khí khác trong
không khí (oxygen, nitrogen) là một hỗn hợp đồng thể sẽ bị khuếch
tán đồng nhất ra khỏi vùng này khi ethanol tiếp tục được thêm vào.
Nếu trong vùng này có bất kì tia lửa điện nào từ các thiết bị điện tử,
ethanol có thể bắt lửa và cháy trong một phần giây.
3.9. Giả sử vùng này là một hệ kín đoạn nhiệt, giãn nở hai lần về thể
tích sau khi cháy 0.5 giây. Hãy tính các đại lượng sau đây tại thời
điểm 0.5 giây. [Lưu ý rằng áp suất tăng vì nhiệt tỏa ra cũng như các
phân tử trong hệ tăng.]
i) nhiệt độ trung bình của hỗn hợp khí

ii) phần mol trung bình của oxygen còn lại trong vùng này (để
hỗ trợ sự cháy của các vật liệu khác và duy trì ngọn lửa)
3.10 Nếu tăng lượng oxygen trong phòng thì sẽ tăng nguy cơ cháy
bởi vì (Đưa ra nhận định Đúng/Sai)
i) làm tăng tốc độ phản ứng đốt cháy.
ii) làm tăng nhiệt độ tối đa của không khí (vì làm mát do
khuếch tán hoặc sự tuần hoàn khí chậm hơn).
iii) làm tăng nhiệt tỏa ra trên mỗi đơn vị khối lượng của
ethanol.
iv) làm tăng áp suất tối đa trong hỗn hợp không khí trong quá
trình đốt cháy (khiến nó dễ nổ hơn).
v) cho sự cháy kéo dài hơn vì vẫn còn nguyên liệu.
3.11 Sự tuần hòa khí tốt hơn trong phòng kín giúp giảm các mối
nguy cháy nổ bằng việc tránh (chọn các đáp án đúng).
i) sự tích tụ hơi chất cháy nổ trong không gian.
ii) để mức oxygen giảm xuống dưới một mức nhất định.
iii) để mức oxygen tăng lên một mức nhất định.
iv) để nhiệt độ tăng nhanh trong bất kì không gian nhỏ nào.

Hướng dẫn
3.1. 2NaClO3 → 2NaCl + 3O3
3.2.
BaO2 + Cl2 → BaCl2 + O2 

A B C
Hoặc
BaO2 + 2OCl → BaCl2 + 2O2

A B C
3.3. D – KO2 E – KOH F – K2CO3
3.4. x = 2 y=3
3.5. 1 mol peroxide tạo ra 0.5 mol oxygen
Khối lượng mol của G là 60.1 g mol―1
3.6.
G : Urea H : Copper sulfate
CO(NH2 )2 → NH3 + HCNO

Cu2 + + 4NH3 → [Cu(NH3 )4 ]2 +
3.7. Lượng hơi ethanol trong cả phòng là 255.5 g
Nhiệt độ tăng lên 28.1 K
3.8. Phần mol trong bình của ethanol trong không khí = 0.043
Độ giảm phần mol oxygen = 0.009
Do đó, phần mol trung bình của oxygen = 0.201
3.9. i) Số mol của ethanol trong 1.5 m3 không khí = 2.64 mol
Khối lượng không khí tham gia phản ứng đốt cháy = 1884 g

C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O
Độ tăng số mol các khí trong phản ứng đốt cháy = 1 mol trên mỗi
mol ethanol.
Độ tăng nhiệt độ trước khi giãn nở = 1902 K
Nhiệt độ sau giãn nở = 1349 oC
ii) Số mol oxygen ban đâu = 12.3 mol
Số mol oxygen phản ứng = 7.92 mol
Phần mol trung bình của oxygen còn lại = 4.38/64.14 = 6.82%
3.10. i, ii, iv, v
3.11. i, iii, iv

Câu 4: Polyoxometallate
Một trong những khía cạnh thú vị của hóa học là các phản ứng giữa
hợp chất không màu lại tạo ra hợp chất có màu. Một phản ứng như
kể trên xảy ra khi trộn những hợp chất không màu là muối
phosphate, muối molybdate, acid vô cơ và tác nhân khử (như
ascorbic acid) ở tỉ lệ phù hợp. Hỗn hợp này tạo ra một hợp chất màu
xanh dương đậm hay còn được gọi là màu xanh molybdenum (MB).
Phản ứng này được biết đến từ thế kỉ 18 và được sử dụng để đánh
giá phosphate có trong các mẫu nước. Tuy nhiên, hiểu biết ở mức
độ phân tử của nó chỉ mới được mở rộng trong thế kỉ này.
Câu hỏi của bài này sẽ khám phá hai khía cạnh của phản ứng MB:
cấu trúc hóa học của hợp chất có màu, và các phản ứng có thể can
thiệp vào phản ứng này trong mẫu nước tự nhiên.
Phần A – Cấu trúc
Hợp chất có màu trong phản ứng MB phía trên là một nhóm (cluster)
polymer duy nhất của molybdenum oxide, với những tính chất được
khám phá sau đây.
Oxide của kim loại chuyển tiếp nhóm VI ở trạng thái oxid hóa cao
nhất (thường có công thức MO3, với M là Cr/Mo/W) có tính adic, và
hòa tan được trong dung dịch kiềm mạnh để tạo thành ion [MO4]2―.
4.1. Ion [MO4]2― của Mo và W lại không dễ dàng bị khử nhưng hợp
chất của Cr lại khá dễ dàng. (Các) lý do cho điều này là (Chọn (các)
đáp án đúng)
i) Do độ âm điện cao hơn, oxygen có thể oxid hóa kim loại

đến trạng thái oxid hóa cao nhất.
ii) Do trạng thái oxid hóa cao hơn của các nguyên tố phía
dưới trong nhóm trong khu vực kim loại chuyển tiếp thì bền
hơn.
iii) Do Mo và W có hiệu ứng co lanthanide.

iv) Do ảnh hưởng của điện tích hạt nhân trên orbital d giảm
dần từ trên xuống (trong nhóm), khiến chúng dễ dàng hình
thành liên kết hơn.
Trong điều diện acid, ion [MO4]2― bị proton hóa, phụ thuộc vào pH
mà sau đó chúng có thể polymer hóa hoặc kết tủa trở lại thành MO3.
Các ion CrO42― hiếm khi polymer hóa xa hơn dạng dichromate. Tuy
nhiên, sự proton hóa [MO4]2― tạo ra sự mở rộng của khối cầu phối
trí thành dạng bát diện như [MoO3(OH2)3] thường polymer hóa để
tạo thành các nhóm (cluster).
Hai ô mạng bát diện có thể kết hợp lại theo ba cách khác nhau được
cho sau đây, với O ở mỗi đỉnh và ion kim loại ở trung tâm của mỗi
bát diện.
4.2. Giả sử độ dài liên kết kim loại – oxgyen là bằng nhau đối với
toàn bộ ba khối đa bát diện trên, hãy chọn mệnh đề đúng trong các
mệnh đề sau đây.
i) Điện tích âm hiệu dụng xung quanh mỗi ion molybdenum

trên cạnh chung của khối đa bát diện sẽ bé hơn so với ở vị trí
góc chung của khối đa bát diện.
ii) Khoảng cách giữa hai ion molybdenum ở cạnh chung của
khối đa bát diện sẽ ngắn hơn so với ở vị trí góc chung của
khối đa bát diện.

iii) Các nguyên tử O tại vị trí đỉnh (*) trong mặt chung của
khối đa bát diện đang ở vị trí xa nhất giữa chúng, điều này
giúp cấu trúc trở nên bền nhất.
iv) Góc chung của khối đa bát diện sẽ giúp cấu trúc bền hơn
so với cạnh chung.
Trong điều kiện hơi acid (pH = 5 – 6), các ion molybdate dễ dàng
ngưng tụ lại để tạo thành heptamolybdate chứa bảy ô mạng bát
diện, với mỗi bát diện có ba cạnh chung với ô mạng kề cận.
4.3. Viết và cân bằng phương trình hóa học của chuyển hóa sau.
7MoO24− + ...H+ → .......... + ..........
Khi có mặt PO43― (và trong môi trường acid), molybdate có thể tạo
thành các cụm (cluster) có công thức tổng quát là [PMoqOr]n―. Cấu
trúc đầu tiên của cụm (cluster) như vậy (Z, cho trong hình 1) được
tìm ra bởi James Keggin thông qua phương pháp tinh thể học tia X,
và vì thế chúng được gọi là cấu trúc Keggin.
4.4. Hãy cùng thử dựng cấu trúc Keggin Z ([PMoqOr]n―) từng bước
từ việc dựng các ô mạng phụ của nó (có diện tích chưa được biết
trước) trong các câu hỏi sau đây.
i) Xét ba bát diện ngưng tụ để tạo thành một khối đa bát diện
[Mo3Ox], với mỗi ô mạng MoO6 có một cạnh chung với hai ô
mạng khác. Tìm x trong công thức đã cho.
ii) Xét bốn khối đa bát diện [Mo3Ox] kết hợp với nhau thông
qua các nguyên tử oxygen nằm ở góc chung tạo thành một
khối đa bát diện ngưng tự mới [Mo12Oy]. Tìm y trong công
thức này.
Trong cấu trúc Z (cho bên dưới), khung [Mo12Oy] đã được tạo thành
xung quanh một ô mạng phosphate, với P liên kết với bốn nguyên tử
O, mỗi nguyên tử này nằm trong ô mạng phụ [Mo3Ox].

Hình 1: Cấu trúc Keggin của Z theo mô hình: a) bát diện; b) bóng-và-que.
Z chứa bốn loại nguyên tử oxygen như sau:
▪ Oa – là oxgyen nằm ở cạnh chung của hai bát diện MoO6 (bắt
cầu với Mo lân cận trong các ô mạng [Mo3Ox])
▪ Ob – là oxgyen nằm ở góc chung của hai bát diện MoO6 (của
các ô mạng [Mo3Ox] khác nhau)
▪ Op – là oxygen dùng chung của ô mạng bát diện MoO6 và
PO4.
▪ Ot – là oxygen nằm ở ngoài cùng (không dùng chung với các
bát diện khác)
iii) Hãy xác định số nguyên tử Oa, Ob, Op trong cấu trúc trên.
4.5. Hợp chất Z cho ở trên có màu vàng rơm (màu của mọi Mo nằm
ở trạng thái oxid hóa +6). Hoàn thành phương trình phản ứng hóa
sau dẫn đến sự tạo thành Z.
PO34− + 12MoO4− + ...H+ → .......... + ..........
Thêm một tác nhân khử vào hỗn hợp phản ứng trong câu 4.5 dẫn
đến quá trình khử 4e của hợp chất Z, tạo thành một hợp chất màu
xanh dương đậm, Zred. Quá trình khử diễn ra dễ dàng bởi sau khi đã
proton hóa một vài nguyên tử oxygen trên Z. Các điện tử liên quan
đến quá trình khử không được thêm vào bất kì nguyên tử Mo cụ thể
nào mà bất định xứ trên nhiều nguyên tử Mo. Màu của Zred bắt nguồn

từ sự chuyển dịch điện tử giữa một ion Mo (V) và ion Mo (VI) kề cận
nó và không phải do bước chuyển d-d trong Mo.
4.6. Trong số 4 loại oxygen, sự proton hóa một loại trong đó được
ưu tiên, điều này cũng cho phép quá trình chuyển dịch diện tử nhanh
xảy ra giữa các ion Mo lân cận; do đó dễ dàng thúc đẩy quá trình
khử hợp chất Z. Loại oxygen này là (chọn đáp án đúng)
i) Oa ii) Ob iii)Ot iv) Op
Phần B – xác định phosphate
Lượng phosphate thông thường trong nước bị ô nhiêm là khoảng

0.1 – 1 mM. Trong xét nghiệm MB, mẫu nước được trộn với các tác
nhân (Na2MoO4, acid và chất khử) và cường độ màu của hợp chất
màu xanh Zred tạo thành được đem đi đo (tỉ lệ với lượng phosphate
có mặt trong mẫu).
4.7. Để xác định hàm lượng phosphate trong 100 mL mẫu nước ô
nhiễm, ta nên thêm vào bao nhiêu mL Na2MoO4 10 mM?
i) 10 mL ii) 100 mL
iii) 200 mL iv) 25 mL
v) 75 mL
Các mẫu nước tự nhiên thường có một số hợp chất như silicate,
fluoride và các acid hữu cơ như oxalic acid, những chất này có thể
phản ứng với một số tác nhân sử dụng trong xét nghiệm MB, và do
đó ảnh hưởng đến việc xác đinh hàm lượng phosphate bằng nhiều
cách.
Silicate (Si(OH)4) có mặt trong nước có thể phản ứng với molybdate
ở môi trường trung tính hoặc kiềm để tạo ra ion có màu Keggin R
(tương tự như Z). Do đó, silicate có thể gây sai số trong quy trình

xác định phosphate nếu muối molybdate được thêm vào trước khi
thêm acid.
4.8. Viết và cân bằng phương trình hóa học của phản ứng tạo thành
R từ silicate trong điều kiện trên.
Flouride (F―) sẽ phản ứng với silicate trong điều kiện acid nếu có
mặt trong mẫu.
4.9. Viết và cân bằng (các) phương trình hóa học có thể xảy ra giữa
silicate và fluoride trong mẫu nước khi sau khi thêm acid vào.
Tuy nhiên, bản thân F― cũng ảnh hưởng đến xét nghiệm MB bởi nó
sẽ gắn vào Mo(VI) (liên kết phối trí). H3BO3 là tác nhân hiệu quả dùng
để loại ảnh hưởng của F― đến kết quả xét nghiệm MB.
4.10. Viết và cân bằng phương trình phản ứng giữa F― và H3BO3
trong điều kiện acid.
Oxalic acid ảnh hưởng đến quy trình xác định phosphate do phản
ứng của nó và molybdate. Tuy nhiên formic acid thì không gây ra
điều này.
4.11. Vẽ cấu trúc của các hợp chất tạo thành từ phản ứng giữa
oxalic acid và molybdate.
4.12. Dùng dư Na2MoO4 trong xét nghiệm MB ở môi trường acid có

thể giảm thiểu sai số bởi (chọn các đáp án đúng)
i) silicate ii) fluoride iii) oxalate

Hướng dẫn
4.1. ii, iv
4.2. i, ii, iv
4.3. 7[MoO4 ]2− + 8H+ → [Mo7O24 ]6− + 4H2O
4.4. i) x = 13 ii) y = 40
iii) Oa, = 12 Ob = 12 Op = 4
4.5. PO34− + 12[MoO4 ]2− + 27H+ → H3 [P(Mo3O10 )4 ] + 12H2O
4.6. ii
4.7. iii
4.8.
Si(OH)4 + 12MoO24− + 2OH− → [Si(Mo12O40 )]4 − + 12H2O

R
4.9.
SiO2 + 4HF → SiF4 + H2O

SiO2 + 6HF → H2 [SiF6 ] + 2H2O
4.10. H3BO3 + 4HF → HBF4 + 3H2O
4.11.
Hoặc [Mo(C2O4)2(H2O)2]2+ hoặc [Mo(C2O4)(H2O)4]4+
4.12. ii, iii

Olympiad Hóa học Trung Quốc
Câu 1: Viết phương trình phản ứng
Viết phương trình các phản ứng diễn ra theo các điều kiện được cho
dưới đây (cân bằng phương trình với các hệ số nguyên tối giản):
1. Gallium arsenide là vật liệu bán dẫn quan trọng, có thể được điều
chế bằng kĩ thuật làm bay hơi bốc nhiệt. Trong quá trình điều
chế, Ga và AsCl3 được sử dụng làm nguyên liệu phản ứng trong
khí quyển hydrogen.
2. Dichlorodimethylsilane bị thủy phân tạo thành polymer mạch
không phân nhánh.
3. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ion Fe3+ đóng vai trò quan trọng trong
quá trình hòa tan nhiều khoáng sulfide khác nhau trong môi
trường acid. Hai ví dụ được dẫn ra dưới đây.
a) Fe3+ oxid hóa lưu huỳnh trong quặng acanthite (Ag2S) tạo
thành lưu huỳnh đơn chất và chuyển các ion bạc vào dung
dịch.
b) Fe3+ oxid hóa trực tiếp pyrrhotite (Fe7S8) thành ion sulfate.
4. “Mài bóng” [“thụ động hóa”] là một phương pháp xử lí bề mặt
thép: nhúng các phần thép sạch vào dung dịch NaOH và NaNO2
với nồng độ nhất định (có thể thêm các chất phụ gia, nếu cần),
rồi đun nóng ở nhiệt độ phù hợp và giữ trong một khoảng thời
gian. Bề mặt của các phần thép tạo thành một lớp màng Fe3O4
đồng nhất, bền và có khả năng chống oxid hóa, thể hiện qua ánh
nâu đen hoặc xanh thẫm. Quá trình xử lí giải phóng chất khí
không màu có mùi khó chịu.

Hướng dẫn
1. 2Ga + 2AsCl3 + 3H2 → 2GaAs + 6HCl

2. nSi(CH3)2Cl2 + (n+1)H2O → [-SiO(CH3)2-]n + 2nHCl
3.
a) 2Fe3+ + Ag2S → 2Fe2+ + S + 2Ag+
b) 62Fe3+ + Fe7S8 + 32H2O → 69Fe2+ + 8SO42- + 64H+
4. 9Fe + 8H2O + 4NaNO2 → 3Fe3O4 + 8NH3 + 4NaOH

Câu 2: Các dạng thù hình của oxygen
Các dạng thù hình phổ biến của oxygen là O2 và O3.
Oxygen có thể tham gia vào sự tạo thành các oxide, peroxide,
superoxide, ozonide, …
1. Sự tạo thành và phân hủy potassium ozone.
Cho các phản ứng sau và biến thiên enthalpy mol chuẩn tương ứng:
(1) K ( s ) + O2 ( g ) → KO2 ( s ) H1o = − 285 kJ·mol−1

(2) KO2 ( s ) + O3 ( g ) → KO3 ( s ) + O2 ( g ) H2 o = − 119 kJ·mol−1
( 3) O2 ( g ) → 2O ( g ) H3o = 498 kJ·mol−1
(4) 2KO3 ( s ) → 2KO2 ( s ) + O2 ( g ) H4 o = − 46 kJ·mol−1
a) Tính biến thiên enthalpy mol chuẩn H5o của phản ứng:
(5 ) K ( s ) + O3 ( g) → KO3 ( s )
b) Tính biến thiên enthalpy mol chuẩn H6o của phản ứng:
(6) O3 ( g) → O2 ( g) + O ( g)
2. Dưới điều kiện cao áp (~ 50 GPa), diễn ra chuyển hóa:
CaO ( s ) + O2 ( s ) → CaO3 ( s )
calcium trong CaO3 vẫn giữ số oxid hóa +2.
a) Chỉ ra động lực chính [chọn 1 phương án] của phản ứng trên:
▪ CaO3 có năng lượng mạng lưới lớn hơn của CaO.
▪ Hiệu ứng tỏa nhiệt của phản ứng lớn.
▪ Entropy của phản ứng tăng.
▪ Thể tích giảm trong quá trình phản ứng.
b) Biểu diễn cấu tạo Lewis của anion trong CaO3.

c) Trong CaO3, Ca2+ nằm ở các hốc tứ diện tạo thành bởi các
nguyên tử oxygen, hãy chỉ ra sự phối trí của nguyên tử oxygen
đầu mạch trong anion.

Hướng dẫn
1.
a) H5o = H1o + Ho2 = −289 − ( −119 ) = −404 kJ  mol−1

b) H6o = H2o + 0.5H3o + 0.5Ho4 = −119+0.5  498+0.5  ( −46 ) = 107 kJ  mol−1
2.
a) Thể tích giảm trong quá trình phản ứng.
b) Công thức Lewis của ion O3-:
c) Oxygen đầu mạch liên kết với 1 nguyên tử oxygen trung tâm và
4 ion calcium.

Câu 3: Hợp chất boron
B(OH)3 là hợp chất vô cơ rất quan trọng. Trong quá trình thử tổng
hợp thioboronic acid, đã nhận được một hợp chất với công thức đơn
giản nhất là HBS2. Các nghiên cứu cấu trúc chỉ ra rằng kiểu hợp chất
này chủ yếu tồn tại ở dạng dimer (HBS2)2 (A) hoặc trimer (HBS2)3
(B), trong đó tất cả các nguyên tử boron đều có số phối trí 3.
1. Hãy biểu diễn cấu trúc của A và B.

2. A và BCl3 phản ứng theo tỉ lệ hệ số hợp thức 1:1, tạo thành H2S
với cùng hệ số hợp thức và sản phẩm C (phản ứng 1). C bị phân
hủy tạo thành D và BCl3 (phản ứng 2) khi đun nóng. Ở điều kiện
nhiệt độ thấp, D có thể tồn tại ở dạng đơn phân tử và cấu trúc chỉ
có một trục quay bậc hai và hai mặt phẳng gương đi qua trục
bậc hai.
a) Viết phương trình các phản ứng tạo thành (phản ứng 1) và phân
hủy (phản ứng 2) của C.
b) C dễ bị thủy phân. Viết phương trình phản ứng thủy phân chất
này.
c) Vẽ cấu tạo của C và D.
3. D phản ứng với đơn chất lưu huỳnh ở
300 oC tạo thành chất rắn màu trắng
E, phân tử này có cấu trúc vòng lớn,
phẳng, tương tự như khung porphine
(xem hình bên, mỗi hình tròn đại
diện cho một nguyên tử).
a) Biểu diễn công thức phân tử của E,
chỉ rõ số oxid hóa của nguyên tử các
nguyên tố thành phần.
b) Biểu diễn cấu tạo Lewis của E.
c) Sử dụng quy tắc Hückel để dự đoán liệu cấu tạo này có thể hiện
tính thơm không?

Hướng dẫn
1.
2.
a) (HBS2)2 + BCl3 → B3S3Cl3 + H2S
B3S3Cl3 → B2S3 + BCl3
b) B3S3Cl3 + 18H2O → 3B(OH)3 + 3H2S + 3HCl
c)
3.
a) B8  S2  S 8
+3 −1 −2
 4
b)
c) Không có tính thơm.

Câu 4: Băng khô
1. Trong những điều kiện
nhất định, các phân tử
CO2 có thể tạo thành
tinh thể và thường được
gọi là “băng khô”. Trong
ô mạng đơn vị lập
phương của băng khô,
các nguyên tử carbon
nằm ở các vị trí đỉnh và
tâm mặt, và các trục
phân tử nằm song song
với đường chéo khối của hình lập phương như trong hình minh
họa. Độ dài liên kết C—O là 116 pm.
a) Xác định số đơn vị phân tử trong ô mạng băng khô.
b) Mô tả kiểu cấu trúc tinh thể của băng khô.
c) Biết rằng khối lượng riêng của băng khô là 1.64 g·cm-3, hãy tính
hằng số ô mạng đơn vị a của băng khô.
d) Xác định hệ số tọa độ của nguyên tử oxygen được đánh dấu
trong hình.
2. Các tiểu phân thú vị chứa carbon và oxygen tạo thành một nhóm
anion vòng với công thức tổng quát (CnOn)2- (n = 3, 4, 5, 6); chúng
có cấu trúc phẳng, và những tiểu phân này đóng vai trò quan
trọng trong lĩnh vực tổng hợp hữu cơ.
a) Biểu diễn cấu tạo của H2C4O4 (squaric acid).
b) Biểu diễn cấu tạo của anion squarate (vẽ tất cả các dạng cộng
hưởng bền).
3. Cyclo[18]carbon (vòng 18 cạnh tạo thành bởi các nguyên tử
carbon, kí hiệu là O) là một dạng thù hình tương đối mới của
carbon. Cấu trúc của hợp chất này đã được đề xuất vào thập niên
1960, và vào năm 2019, nhóm nghiên cứu hợp tác giữa tập đoàn
IBM và Đại học Oxford đã xác thực cấu trúc bởi thao tác quy mô
nguyên tử với carbon oxide C24O6 (kí hiệu là P) nhờ sự trợ giúp

của kính hiển vi lực điện tử (AFM, atomic force microscopy).
Trong quá trình khám phá cấu trúc của cyclo[18]carbon, sử dụng
dẫn xuất của squarate (CH3)C4O4 và Li-C≡C-SiR3 (R = iPr, Me)
cùng các tác nhân khác, các nhà khoa học đã khéo léo thiết kế
lộ trình điều chế phân tử vòng P. Trong phân tử P, có trục quay
bậc ba, và có bốn cách chuyển hóa P thành O, liên quan đến hai
trung gian X và Y – trong đó X có khối lượng nhỏ hơn 14.6% so
với P, còn Y thì nhỏ hơn 29.2%. Hãy biểu diễn cấu tạo của O, P,
X, Y.

Hướng dẫn
1.
a) 4 phân tử CO2.
b) Mạng lập phương đơn giản.
c) a = 563 pm.
d) Độ dài đường chéo khối a 3  975 pm. Tọa độ của nguyên tử
được đánh dấu là (0.119, 0.119, 0.119).
2.
a)
b)

3.

Câu 5: Xác định hợp chất
Đun nóng 4.38 g đơn chất A trong HNO3, sau khi phản ứng kết thúc,
thu được 6.16 g chất rắn B (oxide của A) và có chất khí màu nâu đỏ
được giải phóng (phản ứng 1). A cũng phản ứng được với sodium
hydroxide và bị dị phân (tự oxid hóa-khử), tạo thành hai muối C và D
(phản ứng 2). Số oxid hóa của nguyên tố A trong C cũng giống như
trong B. B phản ứng với o-phenylenediamine tạo thành E có chứa
nguyên tố A và có phổ huỳnh quang đặc trưng, theo đó, có thể phân
tích được hàm lượng của o-phenylenediamine cùng tồn tại với các
đồng phân phenylenediamine khác.
1. Tính toán để xác định nguyên tố A.

2. Viết phương trình các phản ứng của A trong acid và trong base.
3. Biểu diễn cấu tạo của hợp chất E.

Hướng dẫn
1. Đặt công thức phân tử của B là AO x

2
Mr 4.38
 =  Mr  19.69
Mr + 8x 6.16
(Mr là khối lượng mol đương lượng của A). Sau khi thử các giá trị
hóa trị (x) thì tìm được cặp giá trị khả dĩ là x = 4 và Mr = 78.74, nguyên
tố A là selenium (Se).
2. Phương trình phản ứng:
Se + 4HNO3 → SeO2 + 4NO2 + 2H2O
Se + 6NaOH → Na2SeO3 + 2Na2Se + 3H2O
3.

Câu 6: Cấu trúc perovskite
Perovskite là một trong những kiểu cấu trúc phổ biến nhất. Hình (a)
và (b) trình bày các cách biểu diễn khác nhau của cấu trúc này: (a)
là ô mạng đơn vị của perovskite, trong đó bán kính cation tâm A lớn
hơn, thường là các ion kim loại kiềm thổ hoặc đất hiếm; các cation
tâm B với bán kính nhỏ hơn, thường là ion kim loại chuyển tiếp; các
hình cầu màu xám nhạt đại diện cho các ion oxygen (O2-); (b) Các
đa diện phối trí thể hiện đặc trưng cấu tạo của perovskite, ion B ở
tâm của bát diện.
Cấu trúc perovskite có thể tạo thành các cấu trúc dẫn xuất khác
nhau. Ví dụ, cấu trúc pervoskite có thể được chia dọc theo mặt
phẳng vuông góc với trục quay bậc bốn, và hình chiếu của lớp tạo
thành dọc theo hướng trục quay bậc bốn giống như trong hình (b).
Các lớp xen kẽ được dịch chuyển ½ chu kì dọc theo các trục a và b,
sao cho các ion dương và âm đối diện với nhau và liên kết để tạo
thành một dãy hợp chất gọi là “phase Ruddlesden-Popper” (kí hiệu
là phase RP); (c) là một đơn lớp chứa perovskite (n = 1) RP.
Perovskite và cấu trúc dẫn xuất của nó.
1. Viết công thức hóa học của cấu trúc được biểu diễn trong hình
(c).
2. Nếu số oxid hóa của ion tâm A không thay đổi thì khi thay đổi
cấu trúc từ (a) thành (c) thì số oxid hóa của ion tâm B thay đổi
như thế nào?

3. Trong hình (a), thông số ô mạng lập phương là a = 387.3 pm, hãy
xác định thông số ô mạng đơn vị của cấu trúc biểu diễn ở hình
(c). Biết rằng trong cấu trúc (c), khoảng cách A—O giữa các lớp
liền kề dọc theo trục c bằng 95.0% so với trong cấu trúc (a).
4. Trong cấu trúc phase RP, lớp perovskite cũng có thể là lưỡng lớp
(n = 2), tam lớp (n = 3) hoặc đa lớp (n), hãy viết công thức tổng
quát của dãy hợp chất này.

Hướng dẫn
1. A2BO4
2. Nếu A là ion +2, số oxid hóa của B không thay đổi.
Nếu A là ion +3, thì số oxid hóa của B giảm 2 đơn vị.
3. a = b = 387.3 pm
Có hai lớp trong một ô mạng đơn vị theo trục c, và khoảng cách lớp
0.95  2  387.3
là pm
2
Tổng chiều cao c = 387.3  2 + 0.95  2  387.3 = 1294.9 pm
4. An+1BnO3n+1

Câu 7: Phức chất
Trong một ống nghiệm thạch anh, cho iodine phản ứng với các
mảnh đơn chất kim loại chuyển tiếp M ở 280 oC để tạo thành chất
rắn X màu nâu đỏ X trên bề mặt kim loại. Đun nóng X trong bình
chân không ở 300 oC để phân hủy, tạo thành chất rắn Y màu đỏ và
chất khí màu tím, quá trình đi kèm với sự giảm khối lượng 29.4%. Y
được chuyển hóa thành chất màu đỏ thẫm Z khi tiếp xúc với không
khí khô (khối lượng tăng 5.25% và Z có nhiều hơn Y 1 nguyên tử
oxygen).
Cho sulfate của M phản ứng hoàn toàn với phối tử hữu cơ hai càng
2,2'-bipyrimidine (kí hiệu là bipy, khối lượng phân tử 156.2), sau khi
phản ứng diễn ra hoàn toàn thì thêm một lượng vừa đủ KI trong
methanol vào bình phản ứng để nhận được các tinh thể màu xanh
lục A. A phản ứng với Mg tạo thành chất màu xanh lam B, chất này
bị khử tiếp bởi LiAlH4 trong THF, tạo thành chất rắn màu đỏ C. Nếu
cho B phản ứng với đơn chất iodine thì trước tiên tạo thành chất rắn
màu đỏ khác là D, sau đó D phản ứng tiếp với đơn chất iodine và
chuyển trở lại thành tinh thể màu xanh lục A. Kết quả phân tích
nguyên tố cho thấy rằng A có thể được xem là phức của Y với kết
hợp bipy. So với Y, A có khối lượng lớn hơn 157% và không chứa các
phân tử dung môi. Các phép đo độ cảm từ cho thấy moment từ hiệu
dụng của A là 3.75 B , còn C nghịch từ.
1. Xác định công thức của X, Y, Z.

2. Xác định công thức của A.
3. Biểu diễn cấu tạo của B, C, D (có thể biểu diễn các phối tử ở dạng
viết tắt).
4. Trong các nghiên cứu về thuốc chống ung thư, phức chất M, biểu
diễn trong hình dưới, thu hút nhiều sự chú ý. Hãy viết số oxid hóa
và cấu hình electron hóa trị của M trong phức chất.

Phức chất của M.
Hướng dẫn
Đặt công thức X là MIx, Y là MIy, thì Z là MOIy.
16
Đây là khối lượng đương lượng mol của Y là Mr ( Y ) = = 304.8
0.0525
- sau khi thử các giá trị hóa trị (y) thì y = 2, tương ứng Mr(M) = 51 là
phù hợp nhất. Vậy M là vanadium (V), Y là VI2, Z là VOI2.
Sau khi thử các giá trị x thì trường hợp x = 3 phù hợp, tương ứng với
X là VI3.
2. A có moment từ 3.75 B - tương ứng với số electron độc thân là

3, tức là ion V2+. Đặt công thức A là V(bipy)xI2, ta có:
M ( VI2 ) 1
= x3
M ( V ( bipy )x I2 ) 2.57
Công thức của A là V(bipy)3I2.
3. B: V(bipy)3
C: Li[V(bipy)3] (hoặc Li[V(bipy)3]·4THF)
D: [V(bipy3)]I
4. Số oxid hóa: +4; cấu hình: d1.

Câu 8: Cấu trúc - Hoạt tính hợp chất hữu cơ
1. Biểu diễn cấu trúc của trung gian vòng A và sản phẩm chuyển vị
mở rộng vòng B của phản ứng này
2. Trong số các chất dưới đây (benzoic acid và dẫn xuất của nó),
dung dịch chất nào có tính acid mạnh nhất?
3. Hợp chất nào sau đây có nguyên tử hydrogen alpha (so với nhóm
carbonyl) có tính acid mạnh nhất?
4. Chất nào sau đây có tốc độ dung môi phân trong sodium acetate
/acetic acid nhanh nhất?
5. Dẫn xuất chlorohydrin nào sau đây có tốc độ phản ứng tạo thành
dẫn xuất ethylen oxide trong môi trường base nhanh nhất?

Hướng dẫn
1.
2.
3.
4.

5.

Câu 9: Chuyển hóa hữu cơ
1. Diaryltrifluoromethylphosphine rất hiệu quả trong quá trình đưa
nhóm trifluoromethyl vào vị trí C4 của pyridine. Các kết quả thực
nghiệm chỉ ra rằng phản ứng có thể diễn ra êm dịu chỉ khi vị trí
C4 của nhóm phenyl trong diaryltrifluoromethylphosphine bị thế
bởi nhóm nhường electron hiệu quả, và sự chọn lọc vị trí hiệu
quả diễn ra ở vị trí C4 của pyridine. Vẽ cấu trúc đơn giản hóa của
A và B (với Ar đại diện cho nhóm aryl trên P, cả hai sản phẩm
đều là muối.)
2. Trong chuyển hóa sau, hai sản phẩm cuối được tạo thành với tỉ
lệ 1:1. Vẽ cấu trúc lập thể của trung gian A trong chuyển hóa này
và các trạng thái chuyển tiếp B và C mà qua đó, A chuyển hóa
thành các sản phẩm cuối.

3. Khi xử lí với silver nitrate, hợp chất sau đây chỉ tạo thành 5%
nitrate nhưng không tạo thành dẫn xuất allyl alcohol.
Khi tính nucleophile của tác nhân tăng lên, hiệu suất phản ứng
thế sẽ tăng dần; nhưng khi nucleophile là MeLi thì phản ứng
giống như chuyển hóa trên sẽ không diễn ra, thay vào đó tạo
thành sản phẩm có công thức phân tử C9H12. Phổ 1H NMR của
sản phẩm này cho thấy có 6 hydrogen với độ chuyển dịch hóa
học 0.89 ppm Hãy vẽ cấu trúc đơn giản hóa của sản phẩm này.

Hướng dẫn
1.
2.
3.

Câu 10: Kiến thức tổng hợp
1. Vẽ công thức cộng hưởng của amide A:
2. Khi nguyên tử nitrogen của amide B gắn vào hai dị tố thì cặp
electron chưa liên kết trên dị tố sẽ gây ra hiệu ứng hướng phân
(anomeric), do đó phản ứng thế nucleophile có thể diễn ra trên
nguyên tử nitrogen của amide.
a) Khi Y là nhóm ethoxy, Z là nhóm chức lần lượt chứa N, O hoặc
một nguyên tử F thì amide được thế bởi dị tố nào (N, O, F) sẽ
có hiệu ứng hướng phân mạnh nhất?
b) Hiệu ứng hướng phân được tăng cường hay làm suy giảm khi
amide chuyển hóa thành sulfonamide? Giải thích ngắn gọn.
3. Kĩ thuật “chỉnh sửa phân tử” có tiềm năng vô cùng to lớn trong
lĩnh vực tổng hợp hữu cơ. Gần đây, các nhà khoa học đã sử dụng
các amide với hiệu ứng hướng phân để chỉnh sửa khung sườn
của amine bậc hai, trực tiếp “xóa bỏ” các nguyên tử nitrogen, giải
phóng khí nitrogen và tạo thành các liên kết C-C. Đây là đột phá
so với kĩ thuật hồi tổng hợp [tổng hợp ngược] truyền thống.
Các kết quả chỉ ra rằng sự tạo thành liên kết C-C diễn ra qua một
cơ chế cặp-gốc tự do chặt chẽ, theo đó, trong quá trình “xóa bỏ”
nguyên tử nitrogen, hai gốc được tạo thành và sau đó chúng kết
hợp để tạo thành sản phẩm. Hãy vẽ cấu tạo của hai trung gian
quan trọng trong quá trình chuyển hóa này.
4. Phản ứng chuyển vị kép (chuyển vị Dyotropic) đề cập đến sự
chuyển vị đồng thời của hai liên kết σ trên hai nguyên tử kề nhau,

và vị trí của các nhóm thế trên khung sườn cũng thay đổi tương
ứng. Mô tả tổng quát cho chuyển vị được cho trong hình dưới:
Phản ứng này có đặc trưng lập thể cao và được sử dụng rộng rãi
trong tổng hợp các phân tử phức tạp. Dựa vào thông tin đã cho
ở trên, hãy hoàn thành các chuyển hóa sau (phải biểu diễn cấu
trúc ba chiều của phân tử và chỉ ra cấu hình lập thể của tâm thủ
tính).
a)
b)
c)
d) Vẽ cấu tạo hợp chất trung gian trong quá trình chuyển hóa
sau và xác định cấu hình lập thể của các nguyên tử carbon
bất đối trong cấu tạo sản phẩm mà hóa lập thể chưa được
chỉ rõ:

Các từ viết tắt: Ar: aryl; Bn: benzyl; tBu: tert-butyl; 0.5 eq: 0.5 đương
lượng [chất phản ứng]; Et: ethyl; Me: methyl; Ph: phenyl; THF:
tetrahydrofuran; TMS: trimethylsilyl; Ts: p-toluenesulfonyl.

Hướng dẫn
1.
2.
a) Nguyên tử F.
b) Suy giảm. Các sulfonamide có tính acid mạnh hơn amide và

không thuận lợi để tham gia phản ứng thế SN1.
3.

4.

Phần 2
Khu vực châu Âu

Olympiad Hóa học Anh 2022
Câu 1: Xăng E10
Nhằm hạn chế
các tác nhân gây
biến đổi khí hậu,
tháng 9 năm
2021 chính phủ
Vương Quốc Anh
đã thay đổi loại
xăng tiêu chuẩn
ở cây xăng từ xăng E5 thành xăng E10. Giá trị E này là phần trăm
ethanol trong hỗn hợp nhiên liệu ethanol-hydrocarbon. Đã có nhiều
tranh cãi về việc thay đổi xăng E5 thành E10 này chính là một yếu tố
góp phần vào tình trạng thiếu hút xăng dầu vào tháng 10 cùng năm,
vì các đại lý đã cố cắt nguồn cung xăng E5.
Giá trị E và số octane đều được hiển thị trên các cây xăng. Chỉ có
một phần nhỏ đồng phân mạch thẳng của octane trong xăng có xu
hướng cháy kích nổ trong động cơ. Hiện tượng cháy kích nổ diễn ra
khi nhiên liệu cháy sớm và làm giảm hiệu năng của động cơ. Các
đồng phân mạch nhánh của octane ít cháy kích nổ hơn và phần lớn
đồng phân này có trong xăng. Một trong số đó là 2,2,4-
trimethylpentane.
a) Vẽ công thức cấu tạo của 2,2,4-trimethylpentane.
Hòa trộn ethanol vào các hỗn hợp xăng như E5 và E10 cũng giúp
giảm hiện tượng cháy kích nổ. Ethanol là một nhiên liệu sinh học và
thường được tạo ra thông qua quá trình lên men đường từ thực vật.
Thực vật nhận carbon dioxide từ không khí và chuyển hóa thành các
đường như glucose, C6H12O6, qua quá trình quang hợp.
b) Viết phương trình tạo thành glucose trong quá trình quang hợp từ
carbon dioxide.

Sự lên men kỵ khí của glucose tạo ra ethanol và carbon dioxide.
c) Hãy viết phương trình của quá trình này.
Một trong những đặc điểm của một nhiên liệu hiệu quả là tổng năng
lượng nó tạo ra, hay enthalpy quá trình đốt cháy của nó. Một phương
pháp dùng để xác định giá trị này là sử dụng các giá trị enthalpy liên
kết trung bình. Các giá trị enthalpy liên kết trung bình được cho trong
bảng dưới đây.
Enthalpy liên kết

Liên kết trung bình / kJ
mol-1
C-C 347
C-H 413
O=O 498
C-O 358
C=O 805
O-H 464
Khi tính toán bằng phương pháp này, mọi đồng phân khác nhau của
octane đều có cùng một giá trị.
d) Tính enthalpy của quá trình đốt cháy một đồng phân của octane.
Giả sử 1 lít xăng E10 chứa 100 mL ethanol và 900 mL các đồng phân
của octane, và 1 lít xăng E5 chứa 50 mL ethanol và 950 mL các đồng
phân của octane. Tỉ khối của ethanol nguyên chất là 0.789 g cm-3 và
tỉ khối của đồng phân octane nguyên chất là 0.703 g cm-3. Giả sử
không có sự thay đổi thể tích trong quá trình hòa trộn.
Enthalpy của quá trình đốt cháy ethanol tính bằng phương pháp sử
dụng các enthalpy liên kết trung bình là -1276 kJ mol-1.

e) Tính năng lượng tỏa ra (kJ) khi đốt cháy 1 lít xăng E5 và 1 lít xăng
E10.
Nếu không có đáp án cho câu d), thí sinh có thể lấy giá trị enthalpy
đốt cháy đồng phân octane là -6666 kJ mol-1.
f) Xem năng lượng tỏa ra từ quá trình đốt cháy 1 lít xăng E5 là 100%,
hãy tính phần trăm năng lượng tỏa ra từ quá trình đốt cháy 1 lít xăng
E10.
Toàn bộ carbon dioxide thải ra từ phản ứng đốt cháy ethanol được
bù lại bằng lượng khí carbon dioxide cây hấp thu trong quá trình phát
triển. Vì thế, ethanol không đóng góp vào vết carbon của xăng E5 và
E10.
g) Xem khí CO2 được sinh ra từ quá trình đốt cháy 1 lít xăng E5 là
100%, hãy tính phần trăm khí CO2 được sinh ra từ quá trình đốt cháy
1 lít xăng E10. Chỉ xét khí CO2 được tạo thành từ quá trình đốt cháy
các đồng phân của octane.

Hướng dẫn
a)
b) 6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2
c) C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
d) C8H18 + 12.5O2 → 8CO2 + 9H2O
Tổng enthalpy liên kết của các chất phản ứng
[(7 × 347) + (18 × 413) + (12.5 × 498)] kJ mol−1 = 16088 kJ mol−1
Tổng enthalpy liên kết của các sản phẩm
[(16 × 805) + (18 × 464)] kJ mol−1 = 21232 kJ mol−1
Enthalpy đốt cháy = [16088 − 21232] kJ mol−1 = −5144 kJ mol−1
e) Ethanol: −1276 kJ mol−1 / 46.07 g mol−1 = −27.70 kJ g−1
−27.70 kJ g−1 × 0.789 g cm−3 = −21.86 kJ cm−3
Octane: −5144 kJ mol−1 / 114.22 g mol−1 = −45.04 kJ g−1
−45.04 kJ g−1 × 0.703 g cm−3 = −31.66 kJ cm−3
Năng lượng giải phóng từ 1 L (1000 cm3) của nhiên liệu E5 = (950
cm3 × 31.66 kJ cm−3) + (50 cm3 × 21.86 kJ cm−3) = 31170 kJ
Năng lượng giải phóng từ 1 L (1000 cm3) nhiên liệu E10 = (900 cm3
× 31.66 kJ cm−3) + (100 cm3 × 21.86 kJ cm−3) = 30680 kJ
Cách giải khác:
Trong 1 L nhiên liệu E5
Số mol ethanol = 50 cm3 × 0.789 g cm−3 / 46.07 g mol−1 = 0.8563

mol

Số mol octane = 950 cm3 × 0.703 g cm−3 / 114.22 g mol−1 = 5.847
mol Năng lượng giải phóng = (0.8563 mol × 1276 kJ mol−1) + (5.847
mol × 5144 kJ mol−1) = 31170 kJ
Trong 1 L nhiên liệu E10
Số mol ethanol = 100 cm3 × 0.789 g cm−3 / 46.07 g mol−1 = 1.713

mol
Số mol octane = 900 cm3 × 0.703 g cm−3 / 114.22 g mol−1 = 5.539

mol
Năng lượng giải phóng = (1.713 mol × 1276 kJ mol−1) + (5.539 mol
× 5144 kJ mol−1) = 30680 kJ
f) 30680 kJ / 31170 kJ × 100 = 98.4%
g) 90/95 × 100 = 94.7%

Câu 2: Nitrous oxide
Nitrous oxide,
N2O, là một hợp
chất có khá
nhiều công
dụng. Nó được
sử dụng làm
chất đẩy trong
kem sữa tươi,
làm phụ gia
nhiên liệu để cải
thiện quá trình
đốt trong động cơ xe hơi, và làm chất gây mê trong y khoa và nha
khoa. Khi hít phải, nitrous oxide có thể tạo ra cảm giác hưng phấn,
dẫn đến biệt danh “khí cười” của chất này. Hiện nay người ta đã biết
được những rủi ro về sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến vấn đề
sử dụng nitrous oxide để giải trí.
Nitrous oxide có thể được tạo thành từ nitrous acid, HNO2, một acid
yếu được sử dụng trong quá trình sản xuất các phẩm nhuộm.
a) Vẽ sơ đồ dấu chấm và dấu chéo của HNO2. Sơ đồ mô tả electron

hóa trị của các nguyên tử, những electron đến từ nguyên tử khác
nhau được biểu diễn bằng các kí hiệu khác nhau (thường là dấu
chấm và dấu chéo) nhằm cho thấy rõ electron đến từ nguyên tử nào.
Nitrous acid có thể được chuyển hóa thành nitrous oxide bằng hai
phương pháp. Phương pháp đầu tiên được cho dưới đây. Đầu tiên
nitrous acid phản ứng với O2 để tạo thành phân tử A. Sau đó A được
cho phản ứng với ammonia tạo thành muối [B+][C-], muối này phân
hủy nhiệt tạo thành nitrous oxide và nước.
O2 NH3 
HNO2 ⎯⎯ → A ⎯⎯⎯ →[B+ ][C− ] ⎯⎯ →N2O + 2H2O

Phân tích nguyên tố cho thấy A chứa 1.60% hydrogen và 22.23%
nitrogen về khối lượng.
b) Cho biết công thức của A.
c) Vẽ ion B+ và C- cho thấy rõ hình dạng của chúng.
Phương pháp thứ hai là phân hủy nhiệt nitrous acid. Với mỗi hai
phân tử nitrous acid phân hủy nhiệt tạo thành một phân tử D, E và
nước. Chất E là một khí màu nâu đỏ nằm trong cân bằng với một khí
X không màu.
D và E phản ứng với nhau tạo thành phân tử F. Phân tử này sau đó
phân hủy nhiệt tạo thành nitrous oxide và oxygen.
d) Viết công thức của D, E, F và X.
Nitrous oxide là một phân tử có dạng đường thẳng với một nguyên
tử nitrogen nằm giữa.
e) Vẽ cấu trúc N2O.

Hướng dẫn
a)
b) A: HNO3
c)
d) D:NO E: NO2 F: N2O3 X:

N2O4
e)
hoặc

Câu 3: Cubane
Khối Platon là các
hình khối ba chiều
với mọi mặt, cạnh
và góc đều tương
đẳng (đồng nhất).
Chỉ có năm hình
khối có được tính
chất như vậy.
Platon đã đưa ra giả thuyết rằng các nguyên tố cổ điển – không khí,
đất, lửa, và nước – mỗi nguyên tố tương ứng với một trong các hình
khối.
Với những tiến bộ về hóa học trong 2360 năm qua, chúng ta không
còn nghĩ rằng tạo hóa có bốn nguyên tố hay chúng được tạo ra từ
khối Platon nữa. Tuy nhiên, ta có thể tạo ra một hình khối Platon từ
các nguyên tố.
Một trong những phân tử như vậy chính là cubane. Chất này được
quan tâm và có tiềm năng sử dụng nhờ vào cấu trúc khác thường
của nó.
Cấu trúc khung cubane
a) Cho biết công thức phân tử của cubane.
Một quy trình tổng hợp cubane xuất phát từ cubane-1,4-dicarboxylic

acid. Cấu trúc của cubane carboxylic acid và ba đồng phân của hợp
chất này được cho dưới đây.

b) Hoàn thành bảng sau với số peak trong phổ đồ cộng hưởng từ
hạt nhân 13C của các phân tử:
Số peak trong phổ đồ NMR

Phân tử 13C
Cubane
Cubane-carboxylic acid
Cubane-1,2-dicarboxylic acid
Phần đầu của chuỗi tổng hợp cubane được cho dưới đây.

Chất A được cho phản ứng với ba đương lượng Br2 để tạo thành hợp
chất B. B có công thức phân tử là C7H9O2Br3, với mỗi nguyên tử
bromine cách xa hai nguyên tử oxygen chính xác ba liên kết.
Chất B sau đó được cho phản ứng với sodium hydroxide dư. Phản
ứng này được đề nghị cơ chế đi qua chất trung gian C, chất này sau
đó tự phản ứng với các phân tử khác của chính nó để tạo thành hợp
chất D.
c) Vẽ cấu trúc của chất A và B.
Phản ứng từ chất trung gian C tạo thành D là một phản ứng cộng
đóng vòng Diels-Alder. Ví dụ đơn giản nhất của một phản ứng cộng
đóng vòng Diels-Alder là phản ứng giữa butadiene và ethane, được
cho dưới đây:
Ba ví dụ khác của phản ứng cộng đóng vòng Diels-Alder được cho
như sau:
d) Vẽ cấu trúc của các sản phẩm W và X.
Hợp chất Y dimer hóa thông qua phản ứng Diels-Alder để tạo thành
sản phẩm như trên.

e) Vẽ cấu trúc của chất Y.
f) Dựa vào kiến thức về phản ứng Diels-Alder, hãy vẽ cấu trúc của
chất trung gian C.
Hợp chất D phản ứng dung dịch acid tạo thành E. Hợp chất này sau
đó tiếp xúc với ánh sáng UV, phản ứng nội phân tử tạo thành hợp
chất F. Cấu trúc F có chứa hai vòng bốn.
Sau cùng, chất F được cho phản ứng với sodium hydroxide sau đó
là hydrochloric acid. Điều kiện này dẫn đến phản ứng chuyển vị
Favorskii. Phản ứng tổng quát cho chuyển vị Favorskii được cho sau
đây:
g) Hãy khoanh tròn (các) nguyên tử carbon có tính thân điện tử của
cấu trúc sau.
h) Từ hai khung sau đây, hãy vẽ cấu trúc của hợp chất E và F.

Acid dicarboxylic dưới đây có thể được chuyển hóa thành cubane.
i) Từ khung sau đây hãy vẽ cấu trúc của chất G và H.
Một đồng phân của cubane, barrelene, cũng có thể tổng hợp được
bằng cách sử dụng phản ứng Diels-Alder.
Hai tiền chất diễn ra phản ứng Diels-Alder tạo thành hợp chất Q.
Chất này tiếp tục phản ứng tạo thêm một vòng nữa hiện diện trong
chất R. Sau đó, R phản ứng cho ra ba sản phẩm, một trong số đó

được cho trong chuỗi. Hợp chất S là một khí, và hợp chất T phản
ứng với NaOH cho ra barrelene-1,2-dicarboxylic acid.
j) Hãy cho biết cấu trúc của các chất Q, R, S và T. Dùng khung dưới
đây để vẽ cấu trúc của Q, R và T.

Hướng dẫn
a) C8H8
b)
Số peak trong phổ đồ NMR

Phân tử 13C
Cubane 1
Cubane-carboxylic acid 5
Cubane-1,2-dicarboxylic acid 4
c-f)
A B W
X Y C

g)
h)
i)
j)

S là CO2

Câu 4: Xét nghiệm virus corona
Bộ xét nghiệm dòng chảy ngang điển hình hoạt động thông qua một
mẫu chất lỏng chảy trong một môi trường giấy (từ trái sáng phải
theo hình dưới đây). Các bộ xét nghiệm dòng chảy ngang (bộ test
nhanh) COVID-19 ứng dụng sự liên kết mạnh giữa các protein gai
trên bề mặt của hạt virus và kháng thể để phát hiện virus corora.
Màu đỏ/hồng trong các bộ xét nghiệm dòng chảy ngang là từ các
hạt nano vàng được phủ bằng kháng thể.
Để xét nghiệm bằng bộ xét nghiệm nhanh, một que được dùng để
lấy mẫu và nhúng vào 1.0 cm3 dung dịch chiết chứa 7.3 mmol dm-3
Na2HPO4 và 4.6 mmol dm-3 KH2PO4 ở pH 7.4 tại 25 oC.
a) Hãy cho biết mục đích của những hóa chất trong dung dịch chiết?
Chọn đáp án đúng.
A. Tạo một dung dịch rất acid

B. Tạo một dung dịch trung tính
C. Tạo một dung dịch rất kiềm
D. Tạo một dung dịch đệm
b) Nếu 1.0 cm3 HCl 0.1 mol dm-3 sau đó được thêm vào dung dịch
chiết, hãy cho biết pH của dung dịch thay đổi ra sao? Chọn đáp án
đúng.
A. Rất acid
B. Trung tính
C. pH 7.4
D. Rất kiềm
Trong quá trình xét nghiệm người ta lấy mẫu từ mũi/cổ họng và
nhúng nó vào dung dịch chiết. Dung dịch này, sau đó, được gọi là

dung dịch xét nghiệm. Mẫu xét nghiệm sau khi được chiết thành
dung dịch xét nghiệm, được nhỏ một vài giọt (0.10 cm3) lên bệ mẫu.
Nếu người được xét nghiệm mắc COVID-19, mẫu xét nghiệm điển
hình sẽ chứa 7.1 106 hạt virus trên cm3. Mỗi hạt virus có khoảng 20
protein gai trên bề mặt.
c) Hãy cho biết nồng độ protein gai [SP] (mol dm-3) trong mẫu xét
nghiệm nằm trên bệ.
Nếu không tìm được đáp án, hãy sử dụng giá trị
−11 −3
[SP] = 1.0  10 mol dm trong các phép tính phía sau.
Khi mẫu vượt qua bệ liên hợp, nó trở nên bão hòa với kháng thể màu
đỏ được phủ lên các hạt nano (NP), với nồng độ 1.6  1012 NP trên
cm3.
Một cân bằng được thiết lập ở vị trí NP trói bất kỳ protein gai SP nào.
Giả sử mọi sự trói buộc diễn ra giữa protein gai và hạt nano vàng là
1:1
[SPNP]
K= = 1.2  1010 mol−1dm3
[NP][SP]
d) Vì bộ xét nghiệm chứa một lượng dư hạt nano vàng, thí sinh có
thể giả sử nồng độ hạt nano vàng tại cân bằng vẫn là 1.6  1012 NP
trên cm3.
Hãy xác định [SPNP] (mol dm-3) tại cân bằng.
Nếu không tìm được đáp án, hãy sử dụng giá trị
−11 −3
[SPNP] = 1.0  10 mol dm trong các phép tính phía sau.

Hỗn hợp tạo thành chảy
qua dải xét nghiệm có
chứa kháng thể được cố
định trên bề mặt (AB). Khi
xét đến lượng chất trên bề
mặt, ta sử dụng đại lượng mật độ bề mặt  A thay cho nồng độ.
Dải xét nghiệm dài 3.0 mm, rộng 1.0 mm và sâu 0.10 mm với mật
độ bề mặt của kháng thể AB = 1.2  109 mm−2 .
e)
i) Hãy tính có bao nhiêu kháng thể được cố định trên bề mặt,
AB, có trên bề mặt dải xét nghiệm.
ii) Hãy tính có bao nhiêu protein gai tự do, SP, và có bao nhiêu
protein gai bị trói vào hạt nano, SPNP, có mặt trong thể tích
dung dịch bằng với kích thước của dải xét nghiệm trước khi
có bất kì tương tác nào với dải xét nghiệm.
Kháng thể được cố định trên bề mặt, AB, trói bất kì protein gai nào
hiện diện trong hệ (SP tự do và SPNP hạt nano đã trói) thông qua
cân bằng sau đây:
AB(bề mặt) + SP(aq) ABSP(bề mặt)
AB(bề mặt) + SPNP(bề mặt) ABSPNP(bề mặt)
f) Xác định số hạt nano được cố định trên dải xét nghiệm ABSPNP
khi toàn bộ 0.10 cm3 mẫu xét nghiệm đã chảy qua.
Khả năng hiển thị của đường xét nghiệm phụ thuộc vào số hạt nano
trở nên cố định trên nó. Các hạt nano khả kiến trong mẫu xét nghiệm
sẽ cho ra kết quả dương tính.
g) Xác định số hạt virus cực tiểu có trong mẫu xét nghiệm để có thể
cho kết quả dương tính.

Hướng dẫn
a) D. Tạo một dung dịch đệm
b) A. Rất acid
c) 7.1 × 106 hạt virus / cm3 × (1000 cm3 / dm3 ) = 7.1 × 109 hạt virus
/ dm3
[Hạt virus] = Số hạt virus / NA
= 7.1 × 109 hạt virus / dm3 / 6.02 × 1023 mol−1
= 1.18 × 10−14 mol dm−3
[SP] = 20 × [hạt virus] = 20 × 1.18 × 10−14 mol dm−3 = 2.36 × 10−13 mol
dm−3
d) [NP]0 = 1.6 × 1012 cm−3 × (1000 cm3 / dm3 ) / NA = 2.66 × 10−9 mol
dm−3
Tiểu phân Nồng độ ban đầu Nồng độ sau khi cân bằng
SP 2.36 × 10-13 mol dm-3 2.36 × 10-13 mol dm-3 – x
NP 2.66 × 10-9 mol dm-3 2.66 × 10-9 mol dm-3 – x
SPNP 0 x
x ≪ [SP]0, nên bất kì biến đổi nào của [NP] cũng đều nhỏ và [NP] xấp
xỉ bằng [NP]0 = 2.66 × 10-9 mol dm-3
K=
SPNP = 1.2  1010 mol−1 dm−3
NPSP
x

NP 0 (
SP0 − x )
x = K NP 0 (SP 0 − x )
x (1+ K NP 0 ) = K NP 0 SP 0
K NP0
x= SP0 = 0.97 SP0 = 2.29  10−13 mol dm−3
1+ K NP 0
e) (i) Diện tích dải A = 3 mm2 . Số lượng AB = 3 mm2 × 1.2 × 109

mm−2 = 3.6 × 109.
(ii) Thể tích dải V = 0.3 mm3 = 3 × 10−7 dm3
Số mol SPNP = 2.29 × 10−13 mol dm−3 × 3 × 10−7 dm3 = 6.86 × 10−20
mol
Số mol SPNP = 6.86 × 10−20 mol × 6.02 × 1023 mol−1 = 4.13 × 104 .
[SP] = [SP]0 – [SPNP] = 7.2 × 10−15 mol dm−3
Số mol SP = 7.2 × 10−15 mol dm−3 × 3 × 10−7 dm3 = 2.1 × 10−21 mol
Số lượng SP = 2.1 × 10−21 mol × 6.02 × 1023 mol−1 = 1.3 × 103
f) Nếu y SPNP gắn với AB tạo thành y ABSPNP thì ta có
[SPNP]= [SPNP]0 – y / V và σABSPNP = 𝑦/A
Viết lại hằng số cân bằng
Chú ý rằng 1 ≪ KAσAB/V vậy y  SPNP 0 V
Ta có thể sử dụng V = 0.10 cm3
g) Xét nghiệm này cho 1.38 × 107 ABSPNP trong 3 mm2 vậy mật độ
là 4.59 × 106 mm-2. Xét nghiệm này có 7.1 × 105 hạt virus trong mẫu
xét nghiệm. Do số ABSPNP tỉ lệ thuận với số hạt virus nên số lượng
quan sát được tối thiểu là
(3 × 106 / 4.59 × 106 ) × (7.1 × 105 ) = 4.64 × 105 hạt virus
Câu 5: Nút thắt Trung Hoa
Kì thi Olympiad Hóa học Quốc tế 2022
sắp được tổ chức bởi Đại học Thiên
Tân tại Trung Hoa. Văn hóa truyền
thống của Trung Hoa thường có các
nút thắt trang trí được buộc từ các sợi
dây hoặc vải. Vào năm 2021, các nhà
nghiên cứu đã có thể buộc một phân
tử thành nút thắt Trung Hoa nhỏ nhất
từ trước đến nay. Hình bên là một nút
thắt Trung Hoa được thắt từ dây thừng.
Đầu tiên, họ tổng hợp một phối tử hữu cơ với

vai trò như những sợi chỉ. Sự phối trí của các
nguyên tử trên các phối tử hữu cơ này với các
ion kim loại tạo thành một lưới đan xen (3x3)
như hình bên dưới. Mười hai đầu sợi dây
được tham gia vào một phản ứng hóa học và
các ion kim loại được loại bỏ sau đó để tạo
thành nút thắt Trung Hoa hoàn toàn hữu cơ.
Lưới (3x3)
Quy trình tổng hợp một trong số những dây hữu cơ có thể bắt đầu
từ hai tiền chất khác nhau: A hoặc B đều có thể được chuyển hóa
thành 3-fluoro-4-nitrophenol.
a)
i) Vẽ cấu trúc của A
ii) Vẽ cấu trúc của tác nhân electrophile hoạt tính được sinh
ra khi A phản ứng để tạo thành 3-fluoro-4-nitrophenol.
Tiến hành phân tích nguyên tố của B cho thấy: C 51.81%; H 3.62%;
N 10.07%.
b) Vẽ cấu trúc của B.
3-fluoro-4-nitrophenol được chuyển hóa thành hợp chất D. Để

chuyển hóa C thành D, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một amine
bậc 1 (RNH2) với R là một nhóm alkyl.
c)
i) Vẽ cấu trúc của C
ii) Vẽ cấu trúc của D. Sử dụng chữ viết tắt R để kí hiệu cho
nhóm alkyl của amine bậc 1.
Hợp chất D được chuyển hóa thành dây hữu cơ qua ba bước. Hai
bước cuối sử dụng cùng một hỗn hợp xúc tác palladium. Cho hợp
chất E và thiazolothiazole phản ứng với hỗn hợp này tạo thành hợp
chất F. Tiếp tục cho hợp chất F và tác nhân G phản ứng với hỗn hợp
này cho ra một dây hữu cơ.
d) Vẽ cấu trúc của hợp chất E và tác nhân G.
Trong phổ đồ NMR 1H của hợp chất D, các tín hiệu từ nhóm alkyl R
như sau:
3.26 ppm (2H, doublet of triplets); 1.77 ppm (1H, multiplet); 1.63
ppm (2H, doublet of triplets) 0.98 ppm (6H, doublet).
e) Vẽ cấu trúc của amine bậc một (RNH2) được dùng để tổng hợp
D.
Các nguyên tử ở mỗi dây phối trí vào các ion kim loại để tạo thành
lưới (3x3).
f) Với cấu trúc dưới đây, hãy vẽ tại các ion kim loại và cho thấy các
nguyên tử nào phối trí vào ion kim loại nào.
Thí sinh hãy sử dụng cách vẽ của hình dưới đây cho câu f). Với ion
kim loại được biểu diễn bằng chữ M trong vòng tròn, và các nguyên
tử phối trí có một mũi tên cho thấy chúng đang phối trí vào kim loại
nào.
g) Hình học phối trí tổng quát quanh mỗi ion kim loại trong lưới 3x3
này là? Chọn đáp án đúng.
A. tứ diện
B. tam giác phẳng
C. vuông phẳng
D. bát diện
E. chóp đáy tam giác
F. lục giác phẳng
Công thức của muối kim loại được thêm vào để tạo thành lưới có
thể được viết là MX2 6H2O , với M2+ là một cation hóa trị hai ở hàng
kim loại chuyển tiếp đầu tiên, X- là một anion tứ diện mang điện tích
-1, và có 6 phân tử nước kết tinh trong muối. Khi khuấy muối trong
dung dịch sodium hydroxide, dung dịch xuất hiện một kết tủa màu
xanh lục, khi dừng khuấy kết tủa chuyển màu sang nâu. Khi đun
nóng nhẹ, muối sẽ giảm 32.0% khối lượng. Anion X- chứa hai nguyên
tố khác nhau, đều không phải oxygen.
h) Xác định M2+ và vẽ cấu trúc của anion X-.
Lưới 3x3 sau đó được cho thực hiện phản ứng hoán vị alkene, gắn
hai alkene đầu mạch thành một alkene hai nhóm thế và tạo ra sản
phẩm phụ ethene. Do cấu trúc cố định của lưới nên chỉ có các dây
gần nhau mới có thể tham gia vào phản ứng này.
Dù phản ứng này chỉ nối các đầu dây gần nhau, vẫn có nhiều khả
năng các đầu dây khác cũng có thể được nối lại. Điều này phụ thuộc
vào đầu dây nào được nối trước, đôi khi một số đầu dây lại ở quá xa
so với các đầu dây khác để có thể nối được. Một khi phản ứng hoán
vị alkene hoàn tất, EDTA được thêm vào để loại các ion kim loại. Sau
khi các ion kim loại đã được loại khỏi lưới, ta còn lại bốn loại cấu
trúc hữu cơ khác nhau, phụ thuộc vào các đầu dây nào đã nối lại: (i)
nút thắt Trung Hoa; (ii) hai vòng đan xen nhau; (iii) vòng riêng lẻ; (iv)
phân tử hữu cơ mạch thẳng.
i) Các cặp đầu dây sau đây được kết nối và sau đó loại bỏ ion kim
loại. Hãy cho biết cấu trúc nào ứng với
i) (1,2) (3,4) (5,6) (7,8) (9,10) (11,12)

ii) (1,2) (4,5) (6,7) (8,9) (10,11) (3 và 12 không được nối)
iii) (1,2) (3,4) (5,6) (8,9) (10,11) (7 và 12 không được nối)
iv) (2,3 (4,5) (6,7) (8,9) (10,11) (12,1)
Hướng dẫn
a)
(i)
(ii)
b)
c)
(i)
(ii)
d)
e)
f)
g) D. Bát diện
h) M2+ = Fe2+ và X– = BF4–
Iron(II) có thể được xác định từ phép thử ion đặc trưng. Từ khối
lượng giảm khi đun nóng, có thể xác định khối lượng phân tử.
6 × 18.106 = 32.0%
do đó khối lượng tổng của phức là 337.8 g mol–1. Khối lượng mol
của hai anion là 337.8 – (6 × 18.106 + 55.85) g mol–1 = 173.314 g
mol–1.
Khối lượng mol của một anion là 86.657 g mol–1 (xấp xỉ với BF4-,
86.81 g mol-1)
i)
(i) nút thắt Trung Hoa;
(ii) hai vòng riêng lẻ và phân tử hữu cơ mạch thẳng.
(iii) vòng đan xen nhau và phân tử hữu cơ mạch thẳng.
(iv) nút thắt Trung Hoa;
Câu 6: Câu hỏi về phương pháp lưu trữ vaccine
Vì nguy cơ suy biến
các thành phần bên
trong, vaccine luôn
cần phải được làm
lạnh. Điều này gây
tăng giá thành và
khiến việc phân bố
vận chuyển trở
vaccine nên khó
khăn. Một quy trình
được phát triển gần đây có tên gọi là bọc silica hóa (ensilication) có
thể cải tiến mạnh mẽ độ ổn định của vaccine. Thành phần của
vaccine đã được bọc silica hóa có thể lưu trữ ở nhiệt độ phòng và
chịu được (chưa bị suy biến) khi gia tăng nhiệt độ lên đến 100 oC.
Quá trình bọc silica hóa bắt đầu bằng phản ứng thủy giải ethyl
orthosilicate, Si(OCH2CH3)4 để tạo thành orthosilicic acid, Si(OH)4,
(quá trình 1). Hợp chất này sau đó được thêm vào một dung dịch
protein/kháng thể, dung dịch xúc tác quá trình phân hủy acid diễn
ra tạo thành silica, SiO2 (quá trình 2).
a) Viết phương trình hóa học của quá trình 1 và 2.
Ở cuối quá trình 2, hỗn hợp huyền phù của các hạt nano silica mang
protein được hình thành. Protein có thể được gỡ ra khi dùng dung
dịch NaF và HCl để phá vỡ hạt nano silica (quá trình 3).
SiO2 + 6 NaF + 6 HCl → H2SiF6 + 6 NaCl + 2 H2O
b) Hãy tính biến thiên enthalpy chuẩn của phản ứng trên dựa vào dữ
kiện sau đây:
NaOH + HCl → NaCl + H2O Ho = −56.7 kJ mol−1
SiO2 + 6 HF → H2SiF6 + 2 H2O Ho = −100.3 kJ mol−1
NaOH + HF → H2O + NaF Ho = −61.5 kJ mol−1
Quá trình 2 thuận lợi về mặt nhiệt động học nhưng diễn ra chậm, vì
thế nên đòi hỏi chất xúc tác. Hằng số cân bằng cho phản ứng này là
K eq = 1/ [Si(OH)4 ]
và
1680
ln[Si(OH)4 ] = − − 0.605
T
với [Si(OH)4] là nồng độ cân bằng (mol dm-3), và T là nhiệt độ (K).
c) Hãy tính biến thiên enthalpy mol, Ho , và biến thiên entropy mol,
So của quá trình 2.
Kỹ thuật tán xạ ánh sáng động có thể được sử dụng để xác định
kích thước của các hạt nano. Giả sử dung dịch đang xét chỉ chứa
hai loại hạt hình cầu: protein đã được bọc silica hóa với bán kính r1
và protein tự do với bán kính r2. Cường độ của ánh sáng bị tán xạ
bởi những hạt này có thể được chuyển thành một hàm tự tương
quan, c.
  1   2    1   2 
c =  1− +    + A  1− t +  t  
t t
 r1 2  r1    r2 2  r2  
   
với A là một hằng số không có thứ nguyên, t là thời gian ( μs ), r1 và

r2 là bán kính (nm) và  = 0.170713 nm μs−1 . Lưu ý: những phép tính
tiếp theo dễ mắc phải sai số làm tròn. Sử dụng số chữ số có nghĩa
cụ thể từ câu d) đến f).
d) Tính hằng số A, biết rằng tại t = 0 , hàm tự tương quan

co = 1.56744 .
Nếu không tìm được đáp án, hãy sử dụng A = 0.50000 cho các phép
tính phía sau.
Phương trình cho c có thể được xếp lại về dạng , với
c − co 1 −2
f= , a= (r1 + A r2−2 ), b = r1−1 + A r2−1.
t 2
e) Hãy tính giá trị của độ dốc a và hệ số chặn b, biết rằng

c = 1.54289 tại t = 1 μs và c = 1.51937 tại t = 2 μs
Nếu không tìm được đáp án, hãy sử dụng a = 0.00250 nm−1 μs−1 và
b = 0.12500 nm−1 cho các phép tính phía sau.
f) Từ đó hãy tìm bán kính r1 và r2 . Cân nhắc bước giải đầu tiên với
việc đặt x1 = r1−1 và x2 = r2−1 .
Hướng dẫn
a) Quá trình 1: Si(OCH2CH3)4 + 4 H2O → Si(OH)4 + 4 CH3CH2OH
Quá trình 2: Si(OH)4 → SiO2 + 2 H2O
b) Quá trình 3 Quá trình 5 – (6 × Quá trình 6) + (6 × Quá trình 4)
= [−100.3 + (6 × −56.7) – (6 × −61.5)] kJ mol−1 = −71.5 kJ mol−1
c) Sử dụng mối liên hệ giữa năng lượng tự do Gibbs và hằng số

cân bằng
Go = Ho − TSo = −RTlnK eq
và
1
lnK eq = ln = − ln Si ( OH)4 
Si ( OH)4 
1680
So sánh với ln Si ( OH)4  = − − 0.605 - ta xác định được
T
Ho = −1680 K  8.314 J K −1 mol−1 = 14.0 kJ mol−1

So = 0.605  8.314 J K −1 mol−1 = 5.03 J K −1 mol−1
d) A = c – 1 = 0.56744
e) Với t = 1 μs, f1 = -0.143809 nm-1 và với t = 2 μs, f1 = -0.140792

nm-1
f2 − f1
a= = 3.017  10−3 nm−1 s−1
2 −1
b = a  1− f1 = 0.146826 nm−1
f) Đặt r1−1 = x1 và r2−1 = x2 . Biến đổi lại biểu thức cho b, ta có
b − x1
x2 =
A
Thế vào biểu thức cho a, ta có:
 1 2  2b  b2 2a 
 1+ x1  − x1 +  −  = 0
 A  A A  
Nghiệm thứ nhất là: x1 = 0.00526 nm-1 từ đây tìm được

b − x1
x2 = = 0.249 nm−1 - tương ứng với r1 = 190 nm và r2 = 4.01 nm.
A
Nghiệm thứ hai là x1 = 0.182 nm-1 và do đó
b − x1
x2 = = −0.0621 nm−1 - không hợp lí.
A
Olympiad Hóa học Estonia
Câu 1: Năng lượng mạng tinh thể
Năng lượng mạng tinh thể tương ứng với năng lượng giải phóng từ
các ion khí trong quá trình tạo thành tinh thể. Không thể đo trực tiếp
năng lượng mạng tinh thể, nhưng có thể tính được nhờ chu trình
Born-Haber, cho phép nó được biểu thị như mắt xích trong một
chuỗi quá trình tuần hoàn. Hình dưới đây biểu diễn chu trình Born-
Haber của NaCl.
a) Gán các quá trình được biểu diễn trong hình (1 - 6) với dạng năng
lượng được cho trong bảng dưới đây. Chú ý rằng tên các dạng
năng lượng có thể không tương ứng với quá trình thuận trong
chu trình Born-Haber!
Dạng enthalpy Kí hiệu Giá trị (kJ·mol-1)
Ái lực electron của Cl Eaq(Cl) -356
Phân li Cl2 D0(Cl2) 242
Thăng hoa Na HsubNa 109
Ion hóa Na IE (Na ) 494
Enthalpy tạo thành NaCl Hf (NaCl) -411
Năng lượng mạng tinh thể NaCl U (NaCl)
b) Sử dụng chu trình Born-Haber, hãy

tính năng lượng mạng lưới của
NaCl.
Ô mạng đơn vị của tinh thể NaCl có

dạng hình lập phương (như minh họa ở
hình bên). Khối lượng riêng của NaCl là
𝜌NaCl = 2.17 g cm-3.
c) Tính khoảng cách giữa các ion Na+

và Cl- (dNaCl) trong tinh thể NaCl.
Trong trường hợp mạng tinh thể ion, thành phần đóng góp quan
trọng nhất vào năng lượng mạng tinh thể là tương tác tĩnh điện (
Uel ) giữa các ion với điện tích cụ thể. Giá trị này có thể được tính
theo biểu thức:
NA z +z −e2
Uel = A
4  0 d
Với A là hằng số Madelung, NA là số Avogadro (6.022·1023 mol-1), z+

và z- lần lượt là trị số điện tích của cation và anion, e là điện tích
nguyên tố (1.602·10-19 C), 0 là hằng số điện môi chân không
(8.854·10−12 C2 J-1 m-1) và d là khoảng cách giữa các ion.
d) Tính giá trị thành phần tĩnh điện đóng góp vào năng lượng mạng
tinh thể của NaCl. Sử dụng A = 1.748 và dNaCl ở ý c để tính toán.
Nếu bạn không tính được giá trị ở ý d thì sử dụng dNaCl = 2.80 Å.
e) Giả sử dNaCl = dBaO, hãy lí giải xem NaCl hay BaO có nhiệt độ nóng
chảy cao hơn.
Cho biết năng lượng mạng tinh thể của một số sodium halide như
sau:
U (NaF ) = 923 kJ  mol−1; U (NaBr ) = 747 kJ  mol−1; U (NaI) = 704 kJ  mol−1
f) Hãy giải thích ngắn gọn về sự biến đổi đều đặn các giá trị năng
lượng mạng tinh thể của các sodium halide.
Hướng dẫn
a)
(1) Ái lực electron của Cl

(2) Năng lượng mạng tinh thể NaCl
(3) Enthalpy tạo thành NaCl
(4) Thăng hoa Na
(5) Ion hóa Na
(6) Phân li Cl2
b) Năng lượng của quá trình (2) có thể được biểu diễn dựa theo chu
trình Born-Haber:
1
E ( 2 ) = −E ( 3 ) + E ( 4 ) + E (5 ) + E (6 ) + E (1)
2
= 411+ 109 + 494 + 121− 356 = 779 kJ  mol−1
c) Hãy tính khối lượng của một ô mạng đơn vị. Dễ xác định được
mỗi ô mạng đơn vị có chứa 4 đơn vị NaCl, mà khối lượng mol của
NaCl là 58.5 g·mol-1 nên khối lượng 1 mol ô mạng đơn vị là
58.5  4 = 234 g  mol−1 . Vậy khối lượng mỗi ô mạng đơn vị là:
m(ô mạng) = M(ô mạng)/NA
Tính độ dài cạnh của ô mạng đơn vị:
a = [m(ô mạng)/ρ]1/3 =
1
 234 3 −8
 6.022  1023  2.17  = 5.64  10 cm = 5.64 Å
Khoảng cách giữa các ion Na+ và Cl- trong ô mạng tinh thể NaCl là:
a
dNaCl = = 2.82 Å
2
d) Sử dụng các giá trị đã cho và z+ = z- = 1 và dNaCl = 2.82 Å ta tính

được giá trị 861 kJ/mol.
e) Các trị số điện tích của Ba2+ và O2- đều bằng 2, do đó tích z+z-
trong biểu thức Uel bằng 4 (với NaCl là 1). Vậy năng lượng mạng
tinh thể của BaO cao hơn năng lượng mạng tinh thể của NaCl, nên
có thể dự đoán rằng nhiệt độ nóng chảy của BaO cao hơn (cần nhiều
năng lượng hơn để phá vỡ mạng tinh thể). [Thực tế thì dBaO = 2.87 Å
nên sự đơn giản hóa như trong đề bài đã cho là chấp nhận được!]
f) Năng lượng mạng tinh thể của các sodium halide giảm khi khoảng
cách giữa các ion Na+ và halide tăng lên, bởi trong biểu thức Uel
thì khoảng cách ion nằm ở phần mẫu số.
Câu 2: Sự chuyển phase của khoáng chất olivine
Lớp phủ địa chất của Trái Đất chủ yếu được cấu thành bởi các
khoáng chất silicate. Đóng góp lớn nhất là các silicate của Mg-Fe,
đại diện tiêu biểu là khoáng chất olivine có công thức tổng quát là
(MgxFe1−x )2 SiO4 . Tỉ lệ của Mg và Fe trong olivine biến đổi từ dạng
giàu-magnesium (Mg2SiO4, forsterite) đến giàu-sắt (Fe2SiO4,
fayalite), tạo thành một dãy đẳng cấu trong đó các cation
magnesium và sắt có thể thay thế lẫn nhau trong cấu trúc tinh thể
của olivine. Tỉ lệ Mg/Fe gây ảnh hưởng đáng kể đến các tính chất lí
hóa của olivine, bao gồm cả nhiệt độ nóng chảy. Hình 1 là giản đồ
phase biểu diễn sự thay đổi nhiệt độ nóng chảy của olivine.
Hình 1: Giản đồ phase thành phần-nhiệt độ của olivine.
Sự chuyển phase trong các khoáng chất đẳng cấu là quá trình nhiều
giai đoạn mà thành phần của các phần lỏng và rắn có thể đổi khác
trong quá trình.
a) Sử dụng giản đồ phase, hãy ước tính nhiệt độ tại đó bắt đầu
(i) sự nóng chảy của olivine với 35% forsterite.
(ii) sự hóa rắn của olivine với 65% forsterite.
Đun nóng olivine rắn chứa 35% forsterite trong một hệ kín (nghĩa là
không có phần nào của olivine rời khỏi hệ) cho đến khi nó bắt đầu
nóng chảy, và tiếp tục đun nóng cho đến khi olivine ở trạng thái lỏng.
b)
(i) Ước tính nhiệt độ tại đó tỉ lệ olivine lỏng/rắn là 1:1.
(ii) Ước tính thành phần phase rắn của olivine được xác định
ở ý (i)b.
Nhiệt độ và áp suất trong lòng Trái Đất tăng theo độ sâu, do đó các
silicate Mg-Fe khác nhau thì bền ở các độ sâu khác nhau. Hệ quả là
olivine tồn tại ở một số dạng khác nhau trong lớp phủ địa chất –
chúng có cùng thành phần hóa học nhưng khác về cấu trúc tinh thể.
c) Sử dụng các tính toán cần thiết, hãy thiết lập công thức của dạng
olivine phổ biến nhất trong lớp phủ địa chất, biết nó chiếm
29.76% Mg về khối lượng.
Ở áp suất cực kì cao, olivine có công thức tổng quát M2SiO4 không
còn bền và bị chuyển thành perovskite (silicate Mg-Fe) và oxide.
Hình 2 biểu diễn cấu trúc ô mạng đơn vị của perovskite. Các quả
cầu lớn đại diện cho các cation kim loại (Fe, Mg), các quả cầu nhỏ
hơn đại diện cho các nguyên tử Si, còn những quả cầu nhỏ nhất là
các nguyên tử oxygen.
Hình 2: Ô mạng đơn vị perovskite.
d)
(i) Xác định công thức tối giản của perovskite.
(ii) Viết phương trình phản ứng có cân bằng cho chuyển hóa
M2SiO4 → perovskite + oxide, sử dụng kí hiệu tổng quát
M cho tất cả các cation kim loại.
Hình 3 biểu diễn giản đồ phase của các khoáng olivine trong khoảng
nhiệt độ và áp suất trong lớp phủ địa chất. Khối lượng riêng của các
phase khác nhau của (Mg, Fe)2SiO4 được cho trong bảng dưới đây.
Khối lượng
Phase olivine riêng (g·cm-
3)
-olivine 3.25
-olivine 3.84
-olivine 3.90
e) Sử dụng thông tin đã cho ở trên, hãy điền vào các vùng tương
ứng trong giản đồ phase dưới đây tên của phase olivine phù hợp
( -olivine; -olivine;  -olivine; perovskite + oxide )
Hình 3: Giản đồ phase nhiệt độ-áp suất của olivine.
Tốc độ sóng địa chấn trong các trận động đất phụ thuộc vào cấu
trúc của các loại khoáng chất mà sóng đi qua. Các đo lường địa
chấn chỉ ra rằng lớp phủ địa chất có độ sâu thăng giáng vận tốc –
tại đó tốc độ sóng thay đổi đột ngột. Đó là các độ sâu z1 = 410 km
và z2 = 660 km.
f)
(i) Biết rằng sự gia tăng áp suất 1 Gpa thì tương ứng với trung
bình 29 km, hãy ước lượng những quá trình chuyển phase
tương ứng với mỗi độ sâu thăng giáng vận tốc.
(ii) Tính gradient nhiệt độ của lớp phủ địa chất (biến thiên nhiệt
độ khi độ sâu gia tăng) và vẽ vào giản đồ phase.
Hướng dẫn
a) (i) Olivine có 35% forsterite bắt đầu nóng chảy ở 1355 (± 15) °C.
(i) Olivine lỏng có 65% forsterite bắt đầu đóng rắn ở 1740 (± 15) °C.
b) (i) Xem hình. Ở nhiệt độ có tỉ lệ 1:1 giữa phase lỏng và rắn, đường
đại diện cho 35% forsterite phải cách đều các phase lỏng và rắn. Tỉ
lệ chất lỏng và rắn là 1:1 ở 1430 (± 15) °C.
(ii) Thành phần của phần rắn ở 1430 oC là 50 (± 5)% forsterite, nghĩa
là trong công thức tổng quát thì x = 0.5.
2x  MMg
c)  100% = 29.76%  x = 0.9
2x  MMg + 2 (1− x ) MFe + MSi + 4MO
d) (i) MSiO3; ii) M2SiO4 → MSiO3 + MO
e)
f) (i) z1 = 410 km tương ứng với 14.1 GPa, z2 = 660 km tương ứng
với 22.8 GPa. Những quá trình chuyển phase tương ứng là
-olivine → -olivine (410 km) và  -olivine → perovskite + oxide
(660 km).
dT 1960 K − 1590 K
(ii) = = 1.48  1.5 K  km−1
dz 660 km − 410 km
Câu 3: Các hợp chất thú vị của phosphorus
Hóa học phosphorus vô cùng đa dạng. Ngoài vai trò quan trọng
trong hóa sinh, phosphorus cũng là nguồn nguyên liệu để sản xuất
nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ. Sơ đồ dưới đây cho thấy khả năng
tổng hợp nhiều hợp chất thú vị có chứa phosphorus. Toàn bộ các
phản ứng được dẫn ra trong sơ đồ đều đã được cân bằng và không
có sản phẩm phụ nào khác được tạo thành.
Đơn chất B còn được gọi là phosphorus trắng. D được tạo thành bởi
phản ứng thế nucleophile. Công thức phân tử của E là C6H18Si2O. F
là chất tương tự nitrile của nguyên tố thuộc chu kì 3. Hợp chất G có
ba mặt phẳng đối xứng. Hợp chất H và I chỉ chứa các liên kết đôi,
trong khi đó H không chứa liên kết phosphorus-phosphorus. Phân
tử của hợp chất I có hình dạng tương tự đơn chất B. Alkene J không
có carbon bậc hai. Khi O, là đại diện đơn giản nhất cho nhóm hợp
chất của nó, được tạo thành ở dạng sản phẩm phụ trong quy trình
điều chế K bởi phản ứng của N với điện cực carbon ở điện áp cao.
M là acid hai nấc.
a) Xác định các hợp chất A – P.

b) Cho biết phản ứng tương ứng với mô tả sau đây: Dị phân (tự oxid
hóa khử), nhiệt phân trong chân không, tách nước, chuyển dịch
[1,3]-silyl.
Hướng dẫn
a)
b) Dị phân: 4M → N + 3H3PO4
Nhiệt phân chân không: F → K + J
Tách nước: 3P → 1.5E + 1.5H2O
chuyển dịch [1,3]: D → D', nhưng D → F cũng được chấp nhận.
Câu 4: Hydrogen hóa xúc tác
Sir Geoffrey Wilkinson (1921–1996) là nhà hóa học người Anh nổi
tiếng bởi những thành tựu trong lĩnh vực nghiên cứu về các hợp chất
cơ kim trên cơ sở các kim loại chuyển tiếp, nhờ vậy ông cũng giành
được giải thưởng Nobel Hóa học năm 1973. Một phần quan trọng
trong nghiên cứu của ông là việc khám phá ra xúc tác Wilkinson
(xem hình) – hoạt tính của chất này đã góp phần đặt nền móng cho
xúc tác đồng thể hiện đại. Phức chất này có thể được tổng hợp, ví
dụ, bằng cách khử tinh thể ngậm nước của kim loại thuộc chu kì 5
MCl3·3H2O bởi lượng dư triphenylphosphine (PPh3, trong đó Ph =
C6H5).
Các electron hóa trị của phức chất có thể được đếm theo quy tắc
như sau:
1. Nguyên tử trung tâm đóng góp cho lớp vỏ hóa trị của phức
chất tất cả các electron hóa trị (bằng số nhóm trong bảng
tuần hoàn).
2. Các phối tử tạo một liên kết cộng hóa trị với nguyên tử kim
loại (ví dụ H, halogen, …) đóng góp một electron cho lớp vỏ
hóa trị.
3. Các phối tử liên kết với nguyên tử kim loại qua một cặp
electron tự do (ví dụ CO, NH3, …) thì đóng góp hai electron
cho lớp vỏ hóa trị.
4. Các hợp chất carbon chưa bão hòa (không no, ví dụ như
alkene) liên kết với kim loại qua [các] liên kết bội, với các
orbital phân tử được tạo thành bởi các orbital p của các
nguyên tử liên kết, và đóng góp cho lớp vỏ hóa trị x electron,
trong đó x là số carbon tạo phối trí với nguyên tử kim loại.
Các phối tử như vậy được kí hiệu bởi chữ cái Hi Lạp 𝜂 và kí tự
trên x.
Hình sau đây minh họa một vài ví dụ về việc đếm electron hóa trị.
a)
(i) Xác định kim loại M, biết rằng có 16 electron trong lớp vỏ hóa
trị của xúc tác Wilkinson.
(ii) Viết phương trình phản ứng điều chế xúc tác Wilkinson.
Giản đồ dưới đây biểu diễn chu trình xúc tác của phản ứng hydrogen
hóa trong trường hợp 3-phenylpropene. Phản ứng xúc tác diễn ra
qua các trung gian A – D.
b) Đếm số electron hóa trị trong các trung gian A – D.
Trong dung dịch, trung gian A có thể chuyển hóa thuận nghịch tạo
thành dạng nhị hợp [dimer] có cấu tạo dạng tứ giác phẳng nhờ sự
tồn tại của các tâm phối trí tự do.
c)
(i) Biểu diễn cấu tạo dạng nhị hợp của trung gian A.
(ii) Đếm số electron hóa trị theo mỗi nguyên tử M trong dimer.
Hiệu quả xúc tác được đặc trưng bởi tỉ lệ TON (turnover number, hay
“số luân chuyển”) – mô tả có bao nhiêu phân tử sản phẩm được tạo
thành trên mỗi phân tử xúc tác. Andreas, một sinh viên ngành hóa,
muốn ước tính giá trị TON của phản ứng được mô tả trong sơ đồ ở
trên và đã thực hiện một thí nghiệm. Trước tiên, cậu điều chế một
dung dịch chứa 0.480 g 3-phenylpropene trong 10 mL methanol
đựng trong bình đáy tròn. Sau đó, cậu nối bình này với một xi-lanh
khí và thay thế không khí bởi hydrogen sao cho áp suất trong bình
được duy trì ở p = 1.00 atm trong suốt phản ứng. Cuối cùng, cậu
thêm 1.600 mL dung dịch xúc tác Wilkinson 0.010 M rồi tiến hành
phản ứng ở T = 20.0 oC cho đến khi ngừng tiêu thụ hydrogen. Phản
ứng tiêu thụ tổng cộng V = 0.043 dm3 khí hydrogen. Cho biết
phương trình trạng thái khí lí tưởng: pV = nRT (trong đó R = 8.314
J·K-1·mol-1).
d) Sử dụng phương trình trạng thái khí lí tưởng, hãy tính:

(i) Hiệu suất (%)
(ii) Giá trị TON của xúc tác đối với phản ứng trên.
e) Giải thích ngắn gọn tại sao chỉ các liên kết đôi ngoài vòng bị khử
trong hệ phản ứng này.
Mặc dù trong giai đoạn C D thì về mặt lí thuyết, một liên kết M-C
có thể được tạo thành ở cả nguyên tử carbon bậc một và bậc hai
của alkene, tuy nhiên sự tạo liên kết với tâm kim loại qua carbon đầu
mạch lại chiếm ưu thế do sự án ngữ không gian.
f) Xét đến tính thuận nghịch của giai đoạn C D - hãy chỉ ra
những sản phẩm phụ chưa bão hòa nào có thể được tạo thành
trong phản ứng hydrogen hóa.
Hướng dẫn
a) (i) Tổng cộng có 16 electron. Trong đó 3 nhóm PPh3 tương ứng

với 3·2e-= 6e- và 1 nguyên tử Cl là 1e-. Vậy, 16 – 6 – 1 = 9 electron
hóa trị còn lại có nguồn gốc từ nguyên tử kim loại. Đề bài cho biết
đó là kim loại chuyển tiếp thuộc chu kì 5, vậy M là Rh.
(ii) RhCl3 ·3H2O + 4PPh3 → Rh[Cl(PPh3)3] + Ph3PO + 2HCl + 2H2O
b) A: 14e-; B: 16e-; C: 18e-; D: 16e-.
c)
2·9e- = 18e- (2 Rh)
4·2e_ = 8e- (4 PPh3)
2·1e- = 2e- (2 Cl)
2·2e- = 4e- (các cặp electron Cl đóng vai trò phối tử cầu nối)
Tổng: 32e- - tương ứng với 16e- cho mỗi nguyên tử Rh.
pV
e) (i) pV = n (H2 ) RT  n (H2 ) = = 1.79 mmol
RT
m 0.480
n ( 3 − phenylpropene ) = = = 4.06 mmol
M 118.17 g  mol−1
Hiệu suất phản ứng là:
n (H2 ) 1.79 mmol

= = 0.44 hay 44%
n ( 3 − phenylpropene ) 4.06 mmol
(ii) n ( xúc tác ) = c  V = 1.600 mL  0.010 M = 0.016 mmol
Số mol sản phẩm:
n ( sp ) = n ( 3 − phenylpropene )  0.44 = 4.06 mmol  0.44 = 1.79 mmol
n ( sp ) 1.79 mmol
Vậy: TON = = = 112
n ( xúc tác ) 0.016 mmol
e) Liên kết đôi ngoài vòng dễ bị khử hơn hệ thơm bởi ngay cả trong
trường hợp khử hóa một phần thì hệ thơm cũng sẽ mất nhiều năng
lượng bền hóa (kết quả của sự liên hợp vòng). Do đó, sự khử hóa
vòng thơm không thuận lợi về mặt nhiệt động như sự khử hóa
alkene.
f)
Câu 5: Tổng hợp thuốc
Các benzodiazepine những loại thuốc thần kinh được sử dụng để

làm giảm lo âu và rối loạn giấc ngủ. Trong số đó bao gồm cả
clonazepam, loại thuốc theo toa được kê nhiều thứ 201 ở Mỹ trong
năm 2019. Clonazepam có thể được tổng hợp từ 2-
nitrobenzaldehyde qua các giai đoạn sau:
a) Những nhóm chức nào sau đây có trong clonazepam: amino,

keto, aldehyde, enamine, imino, oxime, nitro, alcohol, carboxyl,
cyano, ester, azido, epoxy, halo?
b) Xác định cấu tạo của các hợp chất A – E.
c) Tại sao chuyển hóa D từ C được tiến hành qua hai bước theo
trình tự như trong sơ đồ trên?
Thay vì sử dụng hỗn hợp cổ điển HNO3 và H2SO4 đặc, thì các điều
kiện êm dịu hơn (KNO3/H2SO4) được sử dụng cho phản ứng nitro
hóa E.
d) Giải thích ngắn gọn cơ sở cho việc lựa chọn tác nhân như trên.
e) Cho biết các chuyển hóa i) D → E và ii) E → clonazepam thuộc
loại phản ứng hữu cơ nào?
Hướng dẫn
a) Clonazepam có nhóm nitro, imino, amide và halo.
b)
c) Bromoacetyl bromide (BrCH2COBr) và ammonia phải được cộng

hợp vào hợp chất C theo hai bước để tránh cho ammonia khỏi phản
ứng với bromoacetyl bromide tạo thành BrCH2CONH2 hoặc hỗn hợp
BrCH2CONH2 và H2NCH2CONH2 (tùy thuộc vào lượng ammonia
phản ứng).
d) Sự nitro hóa hợp chất E trong điều kiện êm dịu giúp giảm bớt sự
tạo thành những sản phẩm phụ không mong muốn và đảm bảo nitro
hóa diễn ra ở nguyên tử carbon mong muốn.
e) (i) Phản ứng ngưng tụ và (ii) phản ứng thế electrophile nhân thơm.
Câu 6: Phân giải động học các đối quang
Phân giải động học là phương pháp dựa vào các tính chất hóa học
để tách các đối quang từ hỗn hợp của chúng. Phương pháp này có
thể được sử dụng khi một trong các đối quang của nguyên liệu đầu
phản ứng với tác nhân hoặc xúc tác thủ tính nhanh hơn đồng phân
lập thể còn lại. Trong thực tế, rất khó để thực hiện sự phân giải lí
tưởng, trong đó chỉ có duy nhất một đối quang có thể phản ứng, và
do đó có một lượng nhỏ đồng phân không mong muốn của sản
phẩm sẽ được tạo thành. Tiếp theo, ta nghiên cứu về quá trình acyl
hóa của hỗn hợp tiêu triền racemic alcohol qua ví dụ của 1-
phenylethanol, trong đó đồng phân R của chất đầu phản ứng với
dạng hoạt tính (kat*) của xúc tác – được tạo thành từ xúc tác thủ
tính (kat) và acetic anhydride - nhanh hơn nhiều so với đồng phân S.
Các kí hiệu: Et = C2H5, Me = CH3, Ph = C6H5.
a)
(i) Biểu diễn cấu tạo của đối quang của xúc tác (kat).
(ii) Chỉ ra kiểu tính thủ tính hiện diện trong phân tử này: tâm, trục,
phẳng, xoắn.
b) Biểu diễn cấu tạo dạng hoạt tính (kat*) của xúc tác và cả hai
đồng phân lập thể của sản phẩm (R)-P và (S)-P.
Kí hiệu đồng phân 1-phenylethanol phản ứng chậm hơn là A và đồng

phân phản ứng nhanh hơn là K. Độ chọn lọc của xúc tác thủ tính
kK
được mô tả bởi thông số s = , trong đó kK và kA là kí hiệu cho các
kA
hằng số tốc độ bậc một của các đồng phân tương ứng. Độ chọn lọc
có thể được đánh giá khi biết mức độ chuyển hóa của phản ứng (X)
ở thời điểm t và dư lượng đối quang (ee) của nguyên liệu đầu ở cùng
thời điểm:
 A t + K t  A t − K t
X = 1− ee =
 A 0 + K 0  A t + K t
[A]t và [K]t là kí hiệu nồng độ của A và K ở thời điểm t, và các nồng
độ [A]0 và [K]0 là ở thời điểm t = 0. Phương trình tốc độ dạng tích
phân của phản ứng bậc một với bất kì hợp chất Z nào là:
Zt = Z0  e−k t

Z
c) Dẫn ra phương trình để tính s qua X và ee, và tính giá trị của nó
khi biết trong phản ứng acyl hóa của racemic 1-phenylethanol,
tại X = 0.58 thì ee của nguyên liệu đầu là 0.888.
d) Tại sao racemic 1-phenylethanol không thể được phân giải
thành các đối quang bằng các phương pháp như chiết, chưng
cất hoặc kết tinh lại?
Hướng dẫn
a) (i)
(ii) Thủ tính phẳng.
b)
c) Do cả hai phản ứng đều là bậc một nên bạn có thể viết:
  A t 
 A t =  A 0  e−k t
A
hay ln 
  A  
= −k A t
 0 
 K t 
K t = K 0  e−k t
K
hay ln 
 K  
= −kK t
 0
 K t 
ln 
kK  K  
Chia các biểu thức cho nhau, ta có: s = =  0
kA   A t 
ln 
  A  
 0 
Trong trường hợp racemate:  A 0 = K 0 nên 1− X =
 A t + K t
2  A 0
Dựa vào công thức dư lượng đối quang, ta có:
1− ee
 A t  ee + K t  ee =  A t − K t  K t = A t 
1+ ee
Giờ đây ta có:
1− ee 
 A t   1+  A t  
2 
 A t + K t  
1− X = =  1+ ee 
=  1+ ee  =  A t  1
2  A 0 2  A 0 2  A 0  A 0 1+ ee
 A t
Do đó: = (1− X )  (1+ ee )
 A 0
K t
Tương tự: = (1− X )  (1+ ee )
K 0
Giờ đây, có thể thiết lập biểu thức của qua các thông số:
k X ln (1− X )(1− ee )  ln (1− 0.58 )(1− 0.888 ) 

s= = = = 13.3
k A ln (1− X )(1+ ee )  ln (1− 0.58 )(1+ 0.888 ) 
d) Các đối quang giống hệt nhau về các tính chất vật lí (ngoại trừ
hoạt tính quang học) và do đó không thể được phân tách dựa vào
độ tan hoặc nhiệt độ sôi được.
Olympiad Hóa học Romania
Câu 1: Trắc nghiệm
1) Cho pin điện: ( − ) Pt HO− , H2 NO3 − , NO2 − , HO− Pt ( + ) . Phát
biểu nào sau đây là đúng:
A. Ở anode diễn ra quá trình:
NO2 − + HO− → NO3− + H2O + 2e − .
B. Ở cathode diễn ra quá trình: 2H2O + 2e − → 2HO− + H2
C. Ở anode diễn ra quá trình: 2HO− + H2 → 2H2O + 3e −
D. Phương trình phản ứng tạo thành dòng điện là:
H2 + NO3− → NO2− + H2O
E. Phương trình phản ứng tạo thành dòng điện là:
H2 + NO2− → NO3− + H2O
2) Thalidomide, một loại thuốc an thần, bán ra lần đầu tiên ở Châu
Âu vào thập niên 1950, được kê đơn đặc biệt cho phụ nữ mang
thai. Tuy nhiên, thảm kịch đã xảy ra ở thập niên tiếp theo. Cụ thể
là từ năm 1961, đã có báo cáo về việc một số sản phụ sử dụng
thalidomide sinh ra những đứa trẻ bị dị tật bẩm sinh. Một quy
trình tổng hợp đơn giản hóa của thalidomide được đưa ra dưới
đây:
Chất A trong sơ đồ trên là

A. 2-aminoglutaric acid.
B. aminosuccinic acid.
C. 3-aminoglutaric acid.
D. 2,4-diaminopentanoic acid.
E. 2,3-diaminoglutaric acid.
3) Dãy nào sau đây biểu diễn các tác nhân theo trình tự giảm dần
hoạt tính trong phản ứng cộng nucleophile:
A. Formaldehyde > chloral > acetone > benzenecarbaldehyde >
acetophenone.
B. Formaldehyde > benzenecarbaldehyde > chloral > acetone >
acetophenone.
C. Chloral > formaldehyde > benzenecarbaldehyde >
acetophenone > acetone.
D. Chloral > formaldehyde> benzenecarbaldehyde> acetone>
acetophenone.
E. Formaldehyde > chloral > benzenecarbaldehyde >
acetophenone > acetone.
4) Cho các hợp chất: 1) p-chloroaniline, 2) p-methoxyaniline, 3) p-
fluoroaniline, 4) aniline, 5) p-toluidine. Dãy các chất theo trình tự
giảm dần tính base là
A. 2> 5> 4> 1> 3.
B. 2> 5> 3> 4> 1.
C. 5> 2> 4> 1> 3.
D. 5> 2> 3> 4> 1.
E. 2> 5> 4> 3> 1.
5) Hòa tan 30 g ammonium nitrate vào 250 g nước ở 15.0 oC, nhận
được một dung dịch có nhiệt độ cuối là 5.37 oC. Nhiệt dung riêng
của dung dịch tạo thành là 0.90 cal/(g·K). Enthalpy mol của dung
dịch ammonium nitrate là
A. +27.07 kJ/mol.
B. +6.47 kJ/mol.
C. +27.07 kcal/mol.
D. -6.47 kcal/mol.
E. -6.47 kJ/mol.
6) Số oxid hóa của lưu huỳnh trong K2S2O8 là
A. -2 và +6.
B. +4 và +6.
C. +7.
D. +6.
E. +4.
7) Xét cân bằng phân li của chất A, là chất duy nhất có mặt ban
đầu trong phase khí đồng thể:
2A 3B + C
Áp suất của hỗn hợp khí khi cân bằng là P. Hằng số cân bằng
Kp, được biểu diễn theo độ phân li của hợp chất A là
3
A. K p = 2
P
2
B. K p = 1− 
2
P
 
27   4  2
C. K p =  P
16  (1− 2 )2 
 
 3 
D. K p =  3 
P
 1−  
 3 
E. K p =    P
 3 
8) Một phản ứng bậc nhất có năng lượng hoạt hóa Ea = 25 kcal/mol.
Biết rằng hệ số trước số mũ A = 2·1013 min-1. Nhiệt độ tại đó chu
kì bán hủy bằng 1 phút là
A. 387.54 K.
B. 568.12 K.
C. 324.60 K.
D. 406.12 K.
E. 479.20 K.
9) Công dân X (Citizen X) đã quay trở lại! Lần này, ông ta muốn thực
hiện một thí nghiệm khí tượng hoc độc đáo: Ông cho 2.6888·1025
phân tử khí vào một quá bóng (Tính được luôn! Làm cách nào
vậy?!). Sau đó, ông cầm lấy quá bóng và nhận thấy nó đạt thể
tích đúng bằng 1 m3. Cho biết thí nghiệm diễn ra vào mùa nào
trong năm và khí được bơm vào bóng như thế nào?
A. Mùa đông (0 oC), ông ta đã thổi vào quả bóng và đưa vào
những gì ông ta có: hỗn hợp của N2, O2, CO2, Ar; khi không tự
thổi thêm bằng phổi được, ông ta thậm chí còn làm một việc
rất nguy hiểm, bơm khí từ ống dẫn khí (CH4, C2H6, C3H8).
B. Mùa hè (25 oC), bơm khí từ ống oxygen hàn xì.
C. Mùa đông (0 oC), bơm khí từ ống oxygen hàn xì.
D. Mùa hè (25 oC), ông ta đã thổi vào quả bóng và đưa vào
những gì ông ta có: hỗn hợp của N2, O2, CO2, Ar; khi không tự
thổi thêm bằng phổi được, ông ta thậm chí còn làm một việc
rất nguy hiểm, bơm khí từ ống dẫn khí (CH4, C2H6, C3H8).
E. Mùa hè ở Sahara (58 oC), bơm khí vào bằng bơm xe đạp.
10)Cho các giá trị enthalpy tạo thành:
 fHNO
o
( g) = +21.6 kcal/mol
 fHNO
o
( g) = +21.6 kcal/mol
 fHNO
o
2 ( g)
= +33.2 kcal/mol
 fHoSO2 (g) = −297 kcal/mol
 fHHo 2O(g) = −241.8 kcal/mol
 fHCO
o
2 (g)
= −393.5 kcal/mol
Công thức của hợp chất kém bền nhất là

A. SO2.
B. NO.
C. CO2.
D. NO2.
E. H2O.
Hướng dẫn
1D, 2A, 3D, 4B, 5A, 6D, 7C, 8D, 9A, 10B.
Câu 2: Dung dịch. Điện hóa học
1) Silver oxalate là muối tan ít trong nước (ở 25 oC, pH = 7.4, độ tan
S = 2.06·10-4 mol/L). Một trong các yếu tố ảnh hưởng đến độ tan
của muối là pH, bởi anion oxalate phản ứng với các ion
hydronium. Tính độ tan của silver oxalate ở 25 oC trong nước
được acid hóa với pH = 5. Cho biết:
- Các hằng số acid của oxalic acid là
K a1 = 5.6  10−2 và K 2 = 6.2  10−5.
- Khi kết tủa XmYn xuất hiện trong dung dịch, một cân bằng
được thiết lập giữa phase rắn và dung dịch như minh họa bởi
phương trình dưới:
Xm Yn ( s ) +
mXn(aq m−
) + nY( aq) .
Cân bằng được đặc trưng bởi tích số tan, Ks, của hợp chất
XmYn. Nếu S là độ tan của hợp chất XmYn thì
m n K
K s ( Xm Yn ) = Xn+    Y m−  = (mS )  (nS )  S = m+n m s n
m n
m n
2) Ở 25 oC, thêm 50 mL dung dịch AgNO3 0.04 M vào 200 dung dịch
HBr chưa rõ nồng độ. Sau một thời gian, nhúng một thanh bạc
( )
và điện cực hydrogen H2 PH2 (g) = 1 atm vào cốc chứa dung dịch.
Suất điện động của pin điện hóa nhận được là 0.1843 V.
a) Viết phương trình các quá trình diễn ra ở các điện cực của
pin điện hóa.
b) Tính nồng độ mol của dung dịch HBr ban đầu.
Cho biết: Ho + /H = 0 V; oAg+ /Ag = 0.7996 V; K s,AgBr(s) = 5  10−3 . Với
2
quá tình khử ox + ne − → red, phương trình Nernst ở 25 oC là
0.059 ox 
ox|red = ox|red
o
+ lg
n red
Trong đó, [ox] là nồng độ mol của dạng oxid hóa, [red] là nồng
độ mol của dạng khử, ox|red là thế khử, oox|red là thế khử chuẩn.
Hướng dẫn
1) Ag2C2O4 ( s ) ⎯
→ 2Ag+ ( aq) + C2O24− ( aq)
⎯⎯
⎯
Nếu độ tan của silver oxalate là S thì [Ag+] = 2S. Tổng nồng độ các
tiểu phân oxalate, C, là:
C = S = C2O24−  + HC2O4−  + H2C2O4 

2
H3O+   C2O24−  H3O+   C2O24− 
C = S = C2O4  +
2−
+
K a2 K a1  K a2
K a1  K a2
C2O24−  = S  2
H3O  + K a1  H3O+  + K a1  K a2
+
K a1  K a2
Đặt  = 2
, ta có C2O24−  =   S
H3O  + K a1  H3O  + K a1  K a2
+ +
Ở 25 oC, pH = 7, H3O+  = 10−7 mol/L. Ta có:
  1 C2O24−  = S
2
K s =  Ag+   C2O24−  = ( 2S )  S = 4S3 = 3.5  10−11
2
Ở 25 oC, pH = 5, H3O+  = 10−5 mol/L. Ta có:
K a1  K a2
= 2
= 0.861
H3O  + K a1  H3O+  + K a1  K a2
+
C2O24−  =   S
2
K s =  Ag+   C2O24−  = ( 2S )    S = 4  S3
2
Ks
S= 3 = 2.166  10−4 mol/L
4
2) Các bán phản ứng ở mỗi điện cực:
1
( −) H2 ( g ) → H+ ( aq) + e − o( − ) = 0.059  lg H+ 
2
( + ) Ag+ ( aq) + e− → Ag ( s ) o( + ) = oAg+ /Ag + 0.059  lg  Ag+ 
E =  + −  −  E = oAg+ /Ag + 0.059  lg  Ag+  − 0.059lg H+ 

 Ag+ 
E = o
Ag+ /Ag
+ 0.059  lg
H+ 
 Ag+  E − oAg+ /Ag 0.1843 − 0.7996
lg = = = −10.4288
H+  0.059 0.059
 Ag+ 
 = 10−10.4288 = 3.725  10−11
H 
+
 H+  = Br −   Ag+   no Br− no Ag+
Về mặt lí thuyết, toàn bộ ion Ag+ bị kết tủa ở dạng AgBr, các ion Br-
vẫn dư nBr− (du) = no Br − − no Ag+ = 0.2  CM − 2  10−3 mol
0.2  CM − 2  10−3
Br −  = mol/L
( du) 0.25
K 5  10−3
K s,AgBr(s) =  Ag+   Br −    Ag+  = s,AgBr =
Br −  0.2  CM − 2  10−3
0.25
−13
0.25  5  10
 Ag+  = mol/L
0.2  CM − 2  10−3
0.2  CM
H+  = = 0.8  CM mol/L
0.25
0.25  5  10−13
 Ag+  −11 0.2  CM − 2  10−3
= 3.725  10  = 3.725  10−11
H 
+
0.8  CM
0.25  5  10−13
CM  ( 0.2  CM − 2  10 ) =
−3
−11
= 4.194  10−3
0.8  3.725  10
 0.2  CM − 2  10  CM − 4.194  10−3 = 0  CM = CHBr = 0.15 M
2 −3
Câu 3: Azobenzene
Azobenzene (AB), có cấu tạo như trong hình, là phân tử với những
đặc tính thú vị nhờ khả năng biến đổi thuận nghịch khi được chiếu
sáng ở các bước sóng λ = 340 nm và λ = 450 nm.
Hình 1: Cấu tạo azobenzene và phổ hấp thụ UV-Vis (độ hấp thụ bước
sóng) của các tiểu phân azobenzene.
a) Viết phương trình phản ứng diễn ra, gọi tên các tiểu phân và gán
bước sóng phù hợp với sự chuyển hóa của mỗi tiểu phân.
Đặc tính chuyển đổi thuận nghịch của một hệ hóa học ổn định kép,
dưới tác động của một kích thích vật lí như ánh sáng, đã dẫn đến sự
xuất hiện của nhóm hợp chất gọi chung là “máy tính quang phân tử”.
Mối quan tâm đến các phân tử như vậy bắt nguồn từ ý tưởng về khả
năng ứng dụng kết hợp với các loại thuốc, một lĩnh vực được gọi là
quang dược học, ví dụ như hoạt hóa hoặc ức chế hoạt tính theo
hướng có kiểm soát, giảm thiểu hoặc loại bỏ các tác dụng phụ. Vậy
nên, để ứng dụng được, các phân tử như vậy phải có khả năng
chuyển hoàn toàn từ dạng này sang dạng khác - thông số này được
đo bởi phần trăm phân bố của hai dạng ở cân bằng (trạng thái quang
tĩnh, PSS). Ngoài ra, chu kì bán hủy của dạng kém bền hơn phải có
một giá trị nhất định, tùy thuộc vào mục đích ứng dụng, theo mức
độ giờ hoặc ngày.
Bảng 1:
max PSS
max PSS
Hợp (dạng (dạng t1/2
(dạng max (dạng
chất kém kém (giờ)
bền) bền, %)
bền) bền,%)
AB 444 430 14 - - 0.04
1 456 414 42 86 91 92
2 469 419 50 90 97 15
Tuy nhiên Azobenzene vẫn tồn tại một vài nhược điểm để có thể sử
dụng trong những ứng dụng như vậy, đó là lí do vì sau bộ khung cấu
trúc đã được biến đổi nhằm loại bỏ các nhược điểm này.
b) Sử dụng phổ hấp thụ của các tiểu phân azobenzene trong Hình
1 và dữ kiện trong Bảng 1 về cực đại hấp thụ tương ứng với các
bước chuyển n −  * - hãy chỉ ra các nhược điểm chính của
azobenzene trong vai trò động cơ quang phân tử.
Các cấu tạo D và E đều là dẫn xuất azobenzene, có chứa các nhóm
hút electron và đã loại bỏ được các nhược điểm chính của
azobenzene, trong khi đó làm tăng đáng kể chu kì bán hủy của dạng
kém bền hơn. Hợp chất D và E được tạo thành bởi phản ứng oxid
hóa ghép cặp các amine X và Y tương ứng, khi có mặt hỗn hợp
KMnO4/FeSO4. D có khối lượng phân tử 254 và là dẫn xuất ortho-
halogen hóa.
c) Xác định cấu tạo X, Y, D, E, M, N, O.
d) Gán các dữ kiện trong Bảng 1 cho các hợp chất D và E. Giải thích.
Sự thay thế một trong các gốc aryl bởi dị-aryl (aryl chứa dị tố) thì tạo
thành các hợp chất với những đặc tính được cải thiện đáng kể so
với các dẫn xuất arylazobenzene. Hợp chất T được tạo thành từ
amine X bởi chuỗi phản ứng sau:
e) Xác định cấu tạo các chất U, V, T.

f) Tính chu kì bán hủy (theo ngày) của hợp chất T, biết rằng kết quả
đo phổ 1H NMR trong chuyển hóa nhiệt của dạng kém bền thành
dạng bền hơn xác định được tốc độ phản ứng bằng 7.86·10-8
giây-1.
g) Mô tả cơ chế của chuyển hóa V thành T.
(Tham khảo từ bài báo: Beilstein J. Org. Chem. 2019, 15, 2753–
2764; Chem. Eur. J. 2014, 20, 16492–16501)
Hướng dẫn
a)
b) Sự xen phủ của các dải hấp thụ tương ứng với các bước chuyển
n −  * của hai đồng phân hình học chỉ ra rằng không có sự chuyển
hóa hoàn toàn giữa đồng phân này thành đồng phân kia.
Chu kì bán hủy cực kì ngắn.
c)
d) 1-D, 2-E. E chứa nhiều nhóm hút electron hơn, dẫn đến sự phân
tách các dải hấp thụ tốt hơn và có khả năng nhận được PSS cao
hơn.
e)
ln2 ln2
f) t1/2 = = −8 −1
= 8.82  106 s = 102 ngày
k1 7.86  10 s
g)
Câu 4: Hóa Lí
A. A. Wexler (J. Res. Natl. Bur. Stand. A Phys. Chem., 1976, 80A, 775-
785) đã thực hiện các phép đo áp suất hơi nước ở các nhiệt độ khác
nhau và các dữ kiện được cho trong giản đồ dưới đây. Trong một
bình dung tích 100 L, có một chất khí bền được bão hòa hơi nước ở
nhiệt độ 40 oC và áp suất tổng bằng 1000 mmHg. Xác định khối
lượng nước được ngưng tụ trong điều kiện đẳng áp nếu nhiệt độ của
hỗn hợp khí giảm đi 15 oC.
Giản đồ áp suất hơi nước.
B) Đốt cháy 1 mol alkane trong khí quyển oxygen dẫn đến sự tạo
thành hỗn hợp sản phẩm chỉ chứa các chất khí. Các tính chất nhiệt
động học của các chất phản ứng và sản phẩm phản ứng được cho
trong Bảng 1a. Enthalpy phản ứng ở 25 oC và 327 oC được cho trong
Bảng 1b. Xác định công thức phân tử của alkane.
Bảng 1a
dH
Hợp chất CP =
dT
( cal  K −1  mol−1 )
CO2(g) 8.87
H2O(g) 8.03
O2(g) 7.02
Alkane(g) 12.58
Bảng 1b
Nhiệt độ rH ( kJ  mol−1 )
25 -1560.0
327 -1554.2
C) Tiến hành nghiên cứu động học của phản ứng nhiệt phân trong
phase khí của hai đồng phân không vòng, không chứa liên kết O-H,
có công thức phân tử C4H6O4. Cho biết các thông tin sau đây:
- Mỗi đồng phân đều bị phân cắt đồng li thành hai mảnh với
cấu tạo giống hệt nhau, đây là giai đoạn tốc định (quyết định
tốc độ phản ứng);
- Cả hai đồng phân đều tạo thành cùng sản phẩm nhiệt phân:
một vô cơ và một alkane theo tỉ lệ mol 2:1.
Loại bỏ hoàn toàn không khí khỏi một bình phản ứng với dung tích
1 L không đổi ở nhiệt độ thường (khoảng 20 oC) bằng khí trơ (argon)
cho đến khi đạt tới áp suất cuối 5943.2 Pa. Đun nóng bình phản ứng
đến 220 oC, sau đó đưa vào 288 mg của một trong hai đồng phân
(bay hơi ngay lập tức) và bắt đầu đếm thời gian. Sau 3831 giây, áp
suất bình phản ứng đạt 30000 Pa. Đun nóng (tức thì) lò phản ứng
lên 234 oC và bắt đầu đếm thời gian. Sau 1218 giây nữa thì áp suất
bình phản ứng đạt giá trị 35852 Pa.
Trong thí nghiệm tương tự với đồng phân còn lại, các nhà nghiên
cứu quan sát thấy rằng ở 90 oC, một nửa chất phản ứng đã bị tiêu
hao sau 3820 giây, trong khi đó ở 100 oC chỉ cần 1260 giây để tiêu
thụ lượng chất như vậy.
1) Xác định cấu tạo của hai đồng phân.

2) Đề xuất và viết cơ chế gốc ba-giai đoạn cho phản ứng nhiệt phân
của mỗi đồng phân.
3) Tính giá trị các hằng số tốc độ tương ứng và giá trị năng lượng
hoạt hóa của phản ứng nhiệt phân của mỗi đồng phân.
4) Gán cho mỗi đồng phân giá trị năng lượng tạo thành mol trong
giản đồ dưới đây và vẽ giản đồ năng lượng của phản ứng tương
ứng với mỗi đồng phân.
5) Ước tính, bằng các tính toán đơn giản, năng lượng tạo thành mol
các mảnh phân tử cho mỗi đồng phân (được đề cập đến ở phần
đề bài trên).
Đối với bài C:
- Đơn giản hóa bằng cách xem rằng H ≅ U (lưu ý là chỉ áp dụng
cho bài tập này!)
- Các giá trị năng lượng liên kết trung bình cho các liên kết đơn
giản được cho dưới đây:
C−O = 358 kJ  mol−1 ; C−C = 347 kJ  mol−1; O−O = 146 kJ  mol−1
Thông tin chung:
- Đơn giản hóa: Xem rằng các chất khí là khí lí tưởng.
- Làm tròn:
0 oC = 273 K
R = 0.082 L·atm·mol-1·K-1 = 8.31 J·mol-1·K-1
1 atm = 760 mm Hg = 101325 Pa
1 cal = 4.18 J
Hướng dẫn
nH2O nkhi (tong)  pH2O

A) pH2O =  P  nH2O =
nkhi (tong) P
Sau khi nhiệt độ giảm và một phần hơi nước bị ngưng tụ sẽ còn lại
lượng chất khí là nkhi (2).
nkhi (tong) = nkhi (2) + nH2O  nkhi (2) = nkhi (tong) − nH2O
Số mol nước ngưng tụ sẽ được tính theo biểu thức:
nH2O = nH2O(1) − nH2O(2 )
Chỉ số (1) để chỉ trạng thái ban đầu (40 oC), còn (2) là trạng thái cuối
(25 oC). Thế vào biểu thức:
nkhi (tong)  pH2O(1) pH2O(2)

nH2O =
P
(
− nkhi (tong) − nH2O ) P
nkhi (tong)  pH2O(1) pkhi (tong)  pH2O(2) pH2O( 2 )
nH2O = − + nH2O 
P P P
pH2O(2 ) nkhi (tong)
nH2O − nH2O 
P
=
P
(p H2O(1) − pH2O(2) )
nkhi (tong)
P
(p H2O(1) − pH2O(2) ) pH2O(1) − pH2O(2)
nH2O = = nkhi ( tong) 
pH2O(2 ) P − pH2O(2)
1−
P
pH2O(1) = 7366 Pa - áp suất hơi nước ở 40 oC (từ phương trình hồi quy);
pH2O(2) = 2995 Pa - áp suất hơi nước ở 25 oC (từ phương trình hồi

quy);
Quy đổi: 1000 mmHg = 133322 Pa = 1.316 atm
133322 Pa  0.1 m3
pV = nRT  n = = 5.13 mol
8.31 J/ ( mol  K )  313 K
1.316 atm  100 L
Hoặc n= = 5.13 mol
0.082 L  atm / ( mol  K )  313 K
7366 − 2995
nH2O = 5.13  = 0.17 mol  m=3.06 g
133322 − 2995
600
B) rH600 K = rH298 K + Cp  dT = rH298 K + Cp T
298
rH600 K − rH298 K
 Cp =
T
−1554.2 kJ  mol−1 + 1560 kJ  mol−1
= = 19.21 J  mol−1  K −1
302 K
Từ phương trình phản ứng đốt cháy alkane dạng tổng quát:
3n + 1
CnH2n+2 + O2 → nCO2 + (n + 1) H2O
2
Cp = nCp(CO2 ) + ( n + 1) Cp(H2O) − Cp(CnH2n+2 ) − 1.5nCpO2 − 0.5CpO2

 Cp = 8.87n + 8.03n + 8.03 − 12.58 − 10.53n − 3.51
 Cp = ( 6.37n − 8.06 ) cal  mol−1  K −1
 Cp = ( 26.65n − 33.72 ) J  mol−1  K −1
 ( 26.65n − 33.72 ) J  mol−1  K −1 = 19.21 J  mol−1  K −1
19.21+ 33.72
n= = 1.99  2
26.65
Alkane chưa biết là C2H6 (ethane).
1.316 atm  100 L
Hoặc n= = 5.13 mol
0.082 L  atm / ( mol  K )  313 K
7366 − 2995
nH2O = 5.13  = 0.17 mol  m=3.06 g
133322 − 2995
600
B) rH600 K = rH298 K + Cp  dT = rH298 K + Cp T
298
rH600 K − rH298 K
 Cp =
T
−1554.2 kJ  mol−1 + 1560 kJ  mol−1
= = 19.21 J  mol−1  K −1
302 K
Từ phương trình phản ứng đốt cháy alkane dạng tổng quát:
3n + 1
CnH2n+2 + O2 → nCO2 + (n + 1) H2O
2
Cp = nCp(CO2 ) + ( n + 1) Cp(H2O) − Cp(CnH2n+2 ) − 1.5nCpO2 − 0.5CpO2

 Cp = 8.87n + 8.03n + 8.03 − 12.58 − 10.53n − 3.51
 Cp = ( 6.37n − 8.06 ) cal  mol−1  K −1
 Cp = ( 26.65n − 33.72 ) J  mol−1  K −1
 ( 26.65n − 33.72 ) J  mol−1  K −1 = 19.21 J  mol−1  K −1
19.21+ 33.72
n= = 1.99  2
26.65
Alkane chưa biết là C2H6 (ethane).
C)
1)
2) Cơ chế:

H3C-O-CO-CO-O-CH3 ⎯⎯ → 2H3C-O-C•=O
H3C-O-C•=O ⎯⎯
→ H3C• + CO2
2H3C• ⎯⎯
→ H3C-CH3

Và H3C-CO-O-O-CO-CH3 ⎯⎯ → 2H3C-CO-O•
H3C-CO-O• ⎯⎯
→ H3C• + CO2
2H3C• ⎯⎯
→ H3C-CH3
3) Ở 20 oC, trong bình phản ứng có Ar ở 5943.2 Pa; đun nóng đến
2200 oC thì áp suất tăng
PV PV P V P P
PV = nRT  = const  1 1 = 2 2 ; V=const  1 = 2
T T1 T2 T1 T2
Từ đây:
T2 493 K
P2 = P1   (PAr )T =493 K = 5943.2 Pa  = 10000 Pa
T1 293 K
Áp suất riêng phần của 288 mg C4H6O4 (2.441·10-3 mol) được nạp
vào bình phản ứng 1 L ở 220 oC:
PV = nRT
nRT 2.441 10−3 mol  8.31 J  mol−1  K −1  493 K
P = = = 10000 Pa
V 10−3 m3
Đây là áp suất riêng phần (t = 0) của C4H6O4 ở 493 K, PC4H6O4 ( ) t =0,T =493 K
Áp suất bình phản ứng tổng khi bắt đầu đếm giờ ở 220 oC:
(P )
tong t =0,T = 493 K (
= (PAr )T =493 K + PC4H6O4 ) t =0,T = 493 K
= 10000 Pa + 10000 Pa = 20000 Pa
Khi quá trình nhiệt phân diễn ra, áp suất sẽ tăng theo hệ số tỉ lượng:
C4H6O4 ⎯⎯
→ C2H6 + 2CO2
Ban đầu (t = 0) (P C4H6O4 ) t =0

0 0
Hiện tại (t) (1− x )  (PC H O 4 6 4

) t =0
(
3x  PC4H6O4 ) t =0
Do đó, áp suất tổng trong bình phản ứng ở thời điểm hiện tại sẽ là
(P )
tong t = PAr + (1+ 2x ) PC4H6O4 ( ) t =0
Biểu thức để tính x:
P
P = (Ptong )t − (Ptong )t =0 = 2x  PC4H6O4 ( ) x=
t =0
(
2  PC4H6O4 ) t =0
30000 Pa − 20000 Pa
Sau 3831 giây: x = = 0.5
2  10000 Pa
Một nửa lượng chất phản ứng đã tiêu hao, vậy ( t1/2 )493 K = 3831 s
Theo đề bài đã cho ở trên, giai đoạn phân cắt đồng li đầu tiên là giai
đoạn tốc định, đây là phản ứng đơn phân tử (bậc I), theo đó
ln2 ln2 ln2
t1/2 = - từ đây ta có: ( k1 )493 K = = = 1.81 10−4 s−1
k1 ( 1/2 )493 K
t 3831s
Sau ( t1/2 )493 K =3831 s đun nóng đến 220 oC (493K): áp suất tổng là
3000 Pa, trong đó lượng đồng phân C4H6O4 chưa phản ứng chiếm
(P C4H6O4 ) t =0
=
10000 Pa
= 5000 Pa
2 2
Do nhiệt độ của bình phản ứng tăng tức thời lên 234 oC (507 K), nên
toàn bộ hỗn hợp khí bị giãn nở, do đó áp suất tổng sẽ đạt
T3 507 K
P3 = P2  = 30000 Pa  = 30852 Pa
T2 493 K
Trong đó lượng đồng phân C4H6O4 chưa phản ứng chiếm
507 K
5000 Pa  = 5142 Pa
493 K
Đây là các giá trị mới (Ptong ) t =0,T =507 K và PC4H6O4 ( ) t =0,T =507 K
ở thời điểm
bắt đầu của lần đếm thời gian thứ hai.
P 35852 Pa − 30852 Pa
Thay x = = = 0.5
(
2  PC4H6O4 ) t =0
2  5000 Pa
dẫn đến ( t1/2 ) 507 K = 1218 s - từ đó:
ln2 ln2
(k1 )507 K = = = 5.69  10−4 s−1
( t1/2 ) 507 K 1218 s
Tính Ea:
−  Ea
E  1 1
k T1 = A  e RT1
 k T1 − a − 
R  T1 T2  k T1 Ea  1 1 
  = e  ln = −  − 
E
− a
 k T k T R  T1 T2 
k T2 = A  e RT2 
2 2
kT E  1 1 
 ln 2 = a  − 
k T1 R  T1 T2 
k T2 5.69  10−4 s−1
ln ln
k T1 1.81 10−4 s−1
Ea = R = 8.31 J  mol−1  K −1 
1 1 1 1
− −
T1 T2 493 K 507 K
= 169933.4 J  mol−1  170 kJ  mol−1
Đối với sự nhiệt phân đồng phân thứ hai, ta có: ( t1/2 )363 K = 3820 s
và ( t1/2 )373 K = 1260 s - theo đó, ta tính được:
ln2 ln2
(k '1 )363 K = = = 1.81 10−4 s−1
( t1/2 )363 K 3820 s
ln2 ln2
(k '1 )373 K = = = 5.5  10−4 s−1
( t1/2 )373 K 1260 s
5.5  10−4 s−1

ln −4 −1
E 'a = 8.31 J  mol−1  K −1  1.81 10 s = 125053.3 J  mol−1  125 kJ  mol−1
1 1
−
363 K 373 K
4)
Độ bền tương đối của phân tử các đồng phân này có thể được ước
tính bằng cách xét đến sự khác biệt về cấu tạo ở mức độ các liên
kết hóa học:
Liên Liên Liên
kết kết kết Năng lượng liên kết trung bình
C-C C-O O-O
dimethyl  c −c + 4  c −o
1 4 0
oxalate = 347 + 4  358 = 1779
diacetyl 2 c −c + 2 c −o +  o −o
2 2 1
peroxide = 2  347 + 2  358 + 146 = 1556
Các kết quả số nhận được chỉ ra rằng trong trường hợp dimethyl
oxalate có năng lượng được giải phóng để tạo thành các liên kết lớn
hơn nên phân tử bền hơn.
Chênh lệch về năng lượng tạo thành giữa các đồng phân chỉ ra rằng
dimethyl oxalate bền hơn với giá trị 1779 − 1556 = 223 kJ  mol−1 - rất
gần với chênh lệch của các giá trị trong giản đồ
−553 − ( −756 ) = 221 kJ  mol−1.
5)
−756 kJ  mol−1 + 170 kJ  mol−1

H3C-O-C•=O: = −293 kJ  mol−1
2
−535 kJ  mol−1 + 125 kJ  mol−1

H3C-CO-O•: = −205 kJ  mol−1
2
Olympiad Hóa học Áo
Câu 1: Các phân tử chứa liên kết bội
A. Ba phân tử nhỏ
Ba phân tử lưỡng nguyên tử có thể được cấu thành từ các nguyên

tử O và N – thông qua đó, chúng ta có thể học được nhiều điều về
các mô hình liên kết và sự mô hình hóa nói chung. Có lẽ, cách thức
đơn giản nhất để giải thích về các liên kết dựa vào các electron là
công thức liên kết cộng hóa trị Lewis. Đáng tiếc, cách làm đơn giản
nhất không phải lúc nào cũng là cách làm đúng. Bởi công thức Lewis
chỉ có thể dự đoán có một electron chưa liên kết cho một trong ba
phân tử - và chỉ vậy thôi, bởi không làm khác được.
1) Hãy biểu diễn công thức Lewis cho các phân tử N2, O2 và NO –
chỉ ra phân tử duy nhất nên có một electron chưa liên kết.
Số lượng các electron chưa ghép đôi quyết định liệu một phân tử có
tính nghịch hay thuận từ. Do thực nghiệm chỉ ra rằng hai trong số
các phân tử đã đề cập ở trên có tính thuận từ, bạn cần “sang số” và
xem xét các orbital phân tử.
2) Hình trên biểu diễn các giản đồ MO chưa bị chiếm. Hãy bổ sung
các kí hiệu nguyên tố, điền các electron vào MO thích hợp, chỉ ra
bậc liên kết cho mỗi phân tử và xác định liệu chúng có tính
nghịch hay thuận từ.
B. Ion phân tử có kích thước trung bình
Anion dichromate Cr2O72- rất phổ biến trong Hóa học Phân tích. Bộ
khung hóa trị có tính đối xứng nên trong phần sau, chúng tôi chỉ
muốn xét đến phần bên trái (với điện tích âm) và viết tắt phần bên
phải là X.
3) Dự đoán cấu hình (dạng hình học phân tử) theo thuyết VSEPR
cho
a) nguyên tử Cr.
b) nguyên tử O số 4.
4) Biểu diễn ba công thức cộng hưởng giới hạn của phần bên trái
để chứng minh rằng ba liên kết Cr-O tương đương (bằng nhau).
Sử dụng kí hiệu viết tắt X. Biểu diễn sự “nhảy” của các cặp
electron bởi các mũi tên phù hợp.
5) Trong dichromate có hai loại liên kết C-O với độ dài khác nhau,
cụ thể là 179 pm và 163 pm. Dự đoán đâu là độ dài của
a) liên kết Cr-O4.
b) liên kết Cr-O3.
6) Dẫn ra cấu hình electron hoàn chỉnh của
a) chromium (6 spin chưa liên kết).
b) chromium(III).
C. Phân tử lớn và mảnh cấu trúc của nó
Retinal là chất mang màu trong các protein nhạy quang, đặc biệt là
trong rhodopsin, sắc tố nhạy cảm với ánh sáng ở võng mạc mắt.
Hãy nhìn vào cấu trúc, bạn sẽ thấy một hệ electron π mở rộng.
Hình 1 Hình 2
Trước tiên, hãy nhìn vào phần được vẽ lại ở Hình 2.
7) Xác định tên gọi (hình 2) theo danh pháp IUPAC, bao gồm cả các
kí hiệu mô tả lập thể cần thiết.
Dưới đây là 6 orbital phân tử tính toán được của phân tử được cắt
ra trên.
Hình 3. Orbital phân tử.
8) Phân tử được quan sát theo góc nhìn (1, 2, 3, 4) nào như trong
hình 2?
9) Sắp xếp các orbital phân tử trong hình 3 theo trình tự tăng dần
năng lượng.
10)Xác định liệu (A) và (F) là các orbital phân tử σ hay π?
11)Một trong các orbital phân tử đã cho là HOMO, một là LUMO.
Hãy chỉ ra đó là các orbital phân tử nào?
Khi nhìn vào hình minh họa của all-trans retinal, một ý tưởng có thể
xuất hiện là “xem rằng tất cả các electron π như những vi hạt trong
hộp thế”. Tính toán theo mô hình phân tử sẽ cung cấp độ dài của
hộp thế được xét đến như dưới đây:
12)Xác định số electron π trong hộp thế này.

13)Tính bước sóng (nm) tương ứng với bước chuyển HOMO-LUMO
theo mô hình vi hạt trong hộp thế
14)Thực tế, all-trans retinal khi hòa tan trong hexane sẽ thể hiện cực
đại hấp thụ ở 380 nm. Theo đó, có thể đánh giá rằng hộp thế
được xét đến ở đây là: (a) quá ngắn; hay (b) quá dài?
Khi khử hóa nhóm carbonyl sẽ tạo thành all-trans retinol, dẫn đến
sự thay đổi trong hệ electron π. Cực đại hấp thụ của nó dịch chuyển
theo một hướng khoảng 55 nm so với của all-trans retinal (λmax =
380 nm). Một trong các đường cong dưới đây là của retinal, còn một
đường là của retinol.
15)Xác định đường cong nào tương ứng với all-trans retinol.
16)Bước sóng tương ứng với khoảng cách giữa hai vạch kề nhau
trên trục hoành (trục x) là
1) 5 nm.
2) 10 nm.
3) 15 nm
4) 20 nm.
5) 25 nm.
17)Xác định các giá trị ở x và y theo nm.
Xác định được hệ số hấp phụ mol của all-trans retinol ở cực đại hấp
phụ là ε = 52700 L mol−1cm−1.
18)Hãy tính nồng độ mẫu có độ hấp thụ trong cuvette 1 cm là A =

0.445.
D. Tính thơm?
Như đã biết, benzene tuân theo quy tắc Hückel. Theo quy tắc này,
các phân tử, ion dạng vòng khác cũng có thể thể hiện tính bền hóa
thơm. Dưới đây là 9 cấu trúc thơm với số electron π hoặc điện tích
được chỉ rõ.
19)Hoàn thành công thức bằng cách viết số electron π vào hình tròn
trống hoặc điện tích vào hình chữ nhật trống.
Đôi khi, borazine B3N3H6 được gọi là “benzene vô cơ” do nó cũng có
hình dạng lục giác (dù rằng chỉ có một trục quay bậc ba).
20)Hãy vẽ ba công thức cộng hưởng giới hạn của borazine (chỉ rõ
các điện tích hình thức và các cặp electron chưa liên kết) để
chứng minh rằng ba liên kết B-N tương đương (bằng nhau).
Hướng dẫn
1)
2)
O2: thuận từ, bậc liên kết bằng 2.
NO: thuận từ, bậc liên kết bằng 2.5.
N2: nghịch từ, bậc liên kết bằng 3.
3) a) Tứ diện; b) Gấp khúc.
4)
5) Cr − O4 : 179 pm; Cr − O3 : 163 pm
6) a) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1 ; b) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3
7)
8) Góc nhìn (4).
9) (D) < (B) < (A) < (E) < (C) < (F).
10) (A): π, (F): π
11) HOMO: (A), LUMO (E)
12) 10
13) HOMO = E5 ; LUMO = E6
h2n2 h2
2 (
En = 2
 E 6 − E5 = 62 − 52 )
8mL 8mL
(6.6261 10 J  s )
−34 2
=  11
8  ( 9.1094  10 kg )(10.867  10 m)
−31 −10 2
= 5.6119  10−19 J
hc ( 6.6261 10 J  s )( 2.9979  10 m  s )
−34 8 −1
 = = = 354 nm
E 5.6119  10−19 J
14) (a)
15) Đường (I).
16) (e) 25 nm
17) x: 250nm; y: 450 nm
A 0.445
18) c = = = 8.44  10−6 mol  L−1
d 52700
19)
20)
Câu 2: Hóa học hữu cơ ở thời La Mã cổ đại
A. Một số phản ứng hữu cơ
- Phổ 1H NMR (đo trong CDCl3) của B, I, G được cho dưới đây.
- Trong phản ứng 1, nước tạo thành ở dạng sản phẩm phụ.
- Chất E là đồng phân E.
- Phổ 1H NMR của chất B:
- Dữ kiện 1H NMR của chất I: 1.53 ppm (mũi đơn, rộng, 1H); 1.49
ppm (mũi bội, 4H); 1.13 ppm (mũi đơn, 3H); 0.90 ppm (mũi ba,
6H).
- Dữ kiện 1H NMR của chất G chỉ có duy nhất một mũi đơn với
cường độ tích phân bằng 6 ở 2.34 ppm.
1) Xác định tên gọi theo danh pháp IUPAC của chất đầu.
2) Biểu diễn cấu tạo của các chất A – I và cấu trúc của E.
3) Với phản ứng 1, hãy viết ra hai bước đầu của cơ chế phản ứng
(không có bất kì quá trình xúc tác nào). Sử dụng các mũi tên để
biểu diễn sự “chuyển dời” các cặp electron. Chỉ rõ tất cả các cặp
electron chưa liên kết trong các cấu tạo. Cho biết phản ứng diễn
ra theo kiểu cơ chế nào.
B. Molnupiravir
Molnupiravir là loại thuốc kháng virus, sử dụng qua đường miệng,

được dùng trong điều trị COVID-19. Từ 4 tháng 11 năm 2021, loại
thuốc này đã được chính quyền Vương quốc Anh phê duyệt có điều
kiện để điều trị cho những bệnh nhân có nguy cơ cao và người cao
tuổi. Cho đến tháng Tư, 2022, molnupiravir vẫn không được phê
duyệt ở châu Âu. Cơ quan Y tế châu Âu (EMA) đã hỗ trợ sử dụng
trong các tình huống khẩn cấp, tức là với những bệnh nhân COVID-
19 có tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn, không tự thở được.
4) Biểu diễn cấu tạo và gọi tên theo danh pháp IUPAC của acid có
thể dùng để điều chế loại thuốc này bởi phản ứng ester hóa.
C. Tổng hợp cantharidin
Cantharidin là terpenoid trong dịch tiết của bọ cánh cứng ở dạng

chất phòng vệ hoặc pheromone giới tính, tùy vào loài. Ngày nay,
chúng ta biết rằng đây là độc chất rất mạnh, ngay cả khi nó được
cho là có tác dụng kích thích khả năng tình dục. Theo các ghi chép
chiến tranh, chất này được xem là một trong những nguyên nhân
làm suy tàn đội quân của Napoleon trong chiến dịch ở Ai Cập.
Những con ếch đã ăn các loài bọ cánh cứng rồi chúng lại trở thành
thức ăn của những người lính Pháp, và trong chuỗi thức ăn này đã
có sự tích tụ sinh học của độc chất.
Trong bài này, chúng ta xem xét chi tiết hơn quy trình tổng hợp
cantharidin do nhà hóa học Bỉ Gilbert Stork công bố vào năm 1951:
- Kí hiệu viết tắt: Me = methyl, Ph = phenyl.
- Phản ứng 1 và bước thứ hai trong phản ứng 2 đều là phản ứng
Diels-Alder (cộng đóng vòng 4+2).
- Phản ứng hydrogen hóa xúc tác trong phản ứng 2 chỉ diễn ra ở
liên kết đôi “dễ tiếp cận hơn”.
- I phản ứng với DNPH (2,4-dinitrophenylhydrazine) tạo thành kết
tủa.
5) Cho biết tên gọi của các nhóm chức trong:
- chất đầu B.
- sản phẩm N, được tạo thành từ bước 12.
6) Xác định cấu hình hóa lập thể của các hợp chất C, D, E, F, G, X, I,
J, K và M. Không biểu diễn các vòng phẳng, nhưng có thể dựa
vào các cấu trúc đã cho trong sơ đồ phản ứng làm chỉ dẫn.
7) Cho biết các phản ứng 4, 8, 9 diễn ra theo cơ chế nào.
8) Cho biết tác nhân “NaSC2H5” trong phản ứng 5 là nucleophile,
gốc hay electrophile và xác định tâm hoạt tính.
9) Sắp xếp các nhóm thế CF3SO3-, HO-, CH3SO3- theo trình tự nhóm
rời đi kém nhất đến tốt nhất.
10)Biểu diễn tiểu phân hoạt động đầu tiên được tạo thành từ I trong
phản ứng 8. Sử dụng các mũi tên trong cấu trúc này để chỉ ra sự
diễn tiến tiếp theo của cơ chế phản ứng.
D. Tổng hợp (Z)-Jasmon
Jasmone là nguyên nhân tạo ra mùi thơm của hoa nhài, được người
La Mãn cổ đại dùng làm nước hoa. Theo quan điểm hóa học,
jasmone có thể được xem là thuộc loại cyclopentenone.
- G là trung gian trước khi tạo thành vòng.

- Hãy nhó rằng các β-carbonyl carboxylic acid dễ bị decarboxyl
hóa trong môi trường base lẫn acid.
- Trong bước C → D, C bị deproton hóa.
- Trong bước cuối của sơ đồ tổng hợp, diễn ra phản ứng cộng
aldol tạo thành vòng cyclopentenone.
- Phổ 1H NMR của H có nhiều tín hiệu, nhưng chỉ hai trong đó
có cường độ tích phân bằng ba, cụ thể là một mũi đơn (2.2
ppm) và một mũi ba (1.1 ppm).
11)Biểu diễn chất phản ứng A và khoanh tròn proton có giá trị pKaa
nhỏ nhất.
12)Biểu diễn cấu tạo của các chất B, C, D, E và H ((Z)-Jasmone). Chỉ
rõ hóa lập thể khi cần thiết (và có thể).
E. Sự tự ghép nối trong các protein
Liệu rằng để tồn tại được đến ngày nay, có phải loài người
đã mắc nợ những loại đậu giàu-protein – thứ đã giúp cho
tổ tiên chúng ta ở châu Âu không bị chết đói? Đối với
người La Mã, các loại đậu có vai trò lớn đến nhường nào
được thể hiện qua sự thật rằng bốn dòng họ La Mã quan
trọng nhất được đặt tên theo họ đậu: Fabius (đặt theo tên
đậu fava, hay đậu tằm, đậu răng ngựa), Lentulus (đặt theo
tên đậu lentil, hay đậu lăng), Piso (đặt theo tên đậu pea,
hay đậu Hà Lan) và Cicero (đặt theo tên đậu chickpea, hay
đậu gà). Đáng tiếc rằng, cùng với sự suy tàn của Đế quốc
La Mã, những kiến thức và tầm quan trọng của các họ đậu
này cũng biến mất. Mãi sau này, đậu mới lại đóng vai trò
quan trọng và đảm bảo chất dinh dưỡng cho chúng ta.
Sự tự ghép nối protein được khám phá lần đầu tiên vào năm 1990.
Theo đó, có sự tạo thành các trung gian thioester A. Ngày nay, nó
cũng được ứng dụng trong tổng hợp peptide.
13)Xác định cấu trúc của A. Vẽ các mũi tên trong cấu trúc chất đầu
để biểu diễn sự diễn tiến của cơ chế.
14)Cho biết tên gọi của nhóm chức được khoanh tròn ở trên.
Hướng dẫn
1)
2)
3) Phản ứng cộng nucleophile (AN):
4)
5) Chất đầu B: carboxylic acid ester
Sản phẩm N: carboxylic acid anhydride
6)
7) 4: SN2 8: AN 9: AN
8) Nucleophile NaSC2H5
9) HO– < CH3SO3– < CF3SO3–
10)
11)
12)
13)
14) Carboxylic acid amide.
Câu 3: Nhiệt động học của quá trình Solvay
Quá trình Solvay
Các nguyên liệu đầu để tổng hợp soda (sodium carbonate) là

sodium chloride và calcium carbonate. Đáng tiếc là phản ứng trong
dung dịch nước diễn theo hướng không mong muốn, cụ thể là:
Na2CO3 + CaCl2 2 NaCl + CaCO3 R1
Một giải pháp cho vấn đề này là sử dụng phản ứng nhiều bước, được
trình bày như trong sơ đồ dưới đây. Phương pháp này do Ernest
Solvay phát triển. Các hình tròn đại diện cho các phản ứng.
1) Viết phương trình các phản ứng 1, 2, 3, 4 và bằng các kết hợp
phù hợp các phản ứng trên, hãy chứng minh rằng phản ứng tổng
của quá trình Solvay tương ứng với phản ứng mong đợi (ngược
với R1).
2) Bạn có thể nhận thấy rằng trong sơ đồ thiếu một mũi tên. Mũi
tên đó phải được bắt đầu từ đâu và đến đâu?
Một bước rất quan trọng trong quá trình này là sự phân hủy nhiệt
của sodium bicarbonate:
2NaHCO3 ( s ) Na2CO3 ( s ) + H2O ( g) + CO2 ( g ) R2
Ở 298 K, phản ứng R2 có K p = 1.016·10−6.
3) Dẫn ra biểu thức hằng số cân bằng Kp.
4) Tính rG ở 298 K.
o
5) Xác định hai đại lượng (A) và (B) còn thiếu trong bảng.
rHo rGo So Cp
kJ·mol-1 kJ·mol-1 J·mol-1·K-1 J·mol-1·K-1
H2(g) 0.0 130.7 28.80
H2O(g) -241.8 (A) 188.8 33.60
O2(g) 0.0 205.2 29.40
CHNaO3(s) -950.8 (B) 101.7 87.60
CNa2O3 -1131 -1045 138.9 112.3
CO2(g) -393.5 -394.4 213.8 37.10
Dữ liệu nhiệt động học từ sổ tay CRC
Trong quá trình công nghiệp, phản ứng được tiến hành ở 180 oC
(khoảng 453 K). Ở nhiệt độ này, áp suất hơi nước bão hòa đã là
khoảng 1001.9 kPa, có nghĩa rằng sự ngưng tụ sẽ bắt đầu ngay khi
áp suất hơi riêng phần của nước vượt giá trị này.
6) Tính giá trị Kp ở 453 K, giả sử rằng rHo là hằng số.

7) Tính áp suất riêng phần khi cân bằng trên hỗn hợp phản ứng vẫn
khô ở nhiệt độ này, nghĩa là khi hơi nước đã đạt tới áp suất bão
hòa của nó.
Hãy cống hiến hết mình cho những nỗ lực của nhân loại trong tương
lai trên các hành tinh khác! Ví dụ như một nhà máy Solvay trên Sao
Kim thì sao? Các điều kiện vận hành sẽ rất thú vị: Áp suất khí quyển
chỉ chứa 20 ppm H2O nhưng đến 96.5% (V/V) CO2 và toàn bộ đều ở
áp suất pges = 92 bar. Ngoài ra, nhiệt độ trung bình là 737 K.
8) Hãy tính rHo và r So của phản ứng R2 trên Sao Kim, xem rằng
Cp không phụ thuộc vào nhiệt độ.
9) Xác định xem liệu NaHCO3 có phân hủy tự diễn trên Sao Kim
theo phương trình R2 hay không.
Hướng dẫn
1) Các quá trình:
1: NaCl + CO2 + H2O + NH3 → NaHCO3 + NH4Cl

2 : 2 NaHCO3 → Na2CO3 + H2O + CO2
3 : CaCO3 → CaO + CO2
4 : CaO + 2 NH4Cl → CaCl2 + 2 NH3 + H2O
2x1 + 2 + 3 + 4 = 2NaCl + CaCO3 → Na2CO3 + CaCl2
2) Từ (4) đến H2O.
pH2O pCO2
3) K p = 
p0 p0
4) rGo = −RTlnK
= ( −8.314 J  K −1  mol−1 ) ( 298 K ) ln (1.016  10−6 )

= 34.19kJ  mol−1
5)  fGo (H2O ( g) ) =  fHo − T f So
 1 
= −241.8 − 0.298   188.8 − 130.7 −  205.2 
 2 
−1
= −228.5 kJ  mol
1
 fGo (NaHCO3 ( s ) ) = ( −1045 − 228.5 − 394.4 − 34.19 )
2
= −851.0 kJ  mol−1
6) rH298 = −1131− 393.5 − 241.8 + 2  950.8 = 135.3 kJ  mol−1
rHo  1 1 
lnK 453 = lnK 298 −  −  = 4.885  K p,453 = 132
R  453 298 
Kp 132.0
7) pCO2 = = = 13.2 bar
pH2O 10.019
8) r S298 = 138.9 + 188.8 + 213.8 − 2  101.7 = 338.1 J  mol−1  K −1
rCp = 112.3 + 37.10 + 33.60 − 2  87.60 = 7.8 J  mol−1  K −1

rH737 = rH298 + rCp ( 737 − 298 ) = 135.3 + 0.0078  439 = 138.7 kJ  mol−1
737
r S737 = r S298 + rCp ln = 338.1+ 7.8  0.905 = 345.2 J  mol−1  K −1
298
9) rGo = 138700 − 737  345.2 = −115700 J  mol−1

r G
−
Kp = e RT
= 1.59  108
Áp suất riêng phần trong khí quyển Sao Kim:
pCO2 = 92  0.965 = 88.78 bar

pH2O = 92  20  10−6 = 0.00184 bar
Thương số phản ứng Q = pCO2  pH2O = 0.163 K p  NaHCO3 sẽ phân

hủy tự phát.
Câu 4: Hóa lập thể của lysergic acid
A. Hóa lập thể của lysergic acid
Lysergic acid A là tiền chất của nhiều ergoline alkaloid và từng được
sử dụng làm thuốc kích thích chuyển dạ. Dẫn xuất nổi tiếng nhất là
lysergic acid diethylamide, hay thường viết tắt là LSD.
1) Chỉ ra các tâm lập thể của lysergic acid trong công thức cấu tạo
trên và cho biết lysergic acid có thể tồn tại bao nhiêu đồng phân
lập thể?
2) Tất cả các tâm lập thể của lysergic acid đều có cấu hình R. Hãy
biểu diễn cấu trúc của lysergic acid với hóa lập thể chính xác.
B. Tổng hợp lysergic acid
Woodward đã thực hiện được quy trình tổng hợp toàn phần đầu tiên
của lysergic acid (racemic) từ năm 1956. Năm 2011, Fujii và Ohno
đã công bố một quy trình tổng hợp chọn lọc đối quang với giai đoạn
then chốt là phản ứng vòng hóa domino xúc tác bởi palladium. Chất
đầu cho giai đoạn then chốt này là allene thủ tính G. Allene G có thể
được điều chế từ propargylic alcohol sử dụng phương pháp do
Myers phát triển năm 1996. Sau đây là nguyên lí của phương pháp
này.
Phương pháp Myers:
3) Dẫn ra kí hiệu mô tả lập thể phù hợp cho D.
Quy trình tổng hợp allene thủ tính G
(X = halogen, TsOH = Me-Ph-SO3H, DEAD = diethylazodicarboxylate

(EtOCO)2N2)
4) Biểu diễn cấu trúc trung gian F với hóa lập thể phù hợp.
5) Biêu diễn cấu trúc allene thủ tính G với hóa lập thể phù hợp.
Trong phổ khối lượng sau, bạn có thể thấy sự phân bố đồng vị phân
của propargylic alcohol E. Khoảng cách giữa các tín hiệu riêng biệt
trong mỗi trường hợp là 1.
6) Dựa vào phân bố đồng vị phân, hãy xác định halogen X trong E.
Hướng dẫn
1) 2 tâm lập thể, tương ứng với 4 đồng phân lập thể khả dĩ.
2)
3) aR
4)
5)
7) Bromine.
Câu 5: Cs và Co
A. Cesium Chloride
Phản ứng của cesium với khí chlorine tỏa nhiệt mạnh. Enthalpy tạo
thành chuẩn của cesium chloride là –443 kJ·mol-1. Dưới đây là các
dữ kiện vật lí khác liên quan đến cesium và chlorine:
▪ Enthalpy thăng hoa của Cs: +78.0 kJ·mol-1.

▪ Năng lượng ion hóa thứ nhất của Cs: 3.89 eV
▪ Năng lượng ion hóa thứ hai của Cs: 23.16 eV
▪ Năng lượng phân li của Cl2: 243 kJ·mol-1
▪ Ái lực electron của Cl: 3.62 eV
1) Tính năng lượng mạng lưới của CsCl. (Gợi ý: hãy vẽ chu trình
Born-Haber).
2) Cần nhân giá trị năng lượng mạng lưới của CsCl với hệ số bao
nhiêu để ước tính năng lượng mạng lưới của BaO?
Trong kĩ thuật phổ hấp thụ nguyên tử (AAS), cesium chloride được
sử dụng làm dung dịch đệm ion hóa để chống lại sự ion hóa các kim
loại dễ nhường electron. Trong trường hợp này, cesium chloride phù
hợp hơn potassium chloride.
3) Phát biểu nào sau đây không đúng:

A. Bán kính ion của K+ nhỏ hơn của Cs+.
B. Bán kính của Cs+ được hydrate hóa nhỏ hơn của K+ được
hydrate hóa.
C. Ion Cs+ làm tăng pH của dung dịch.
D. Do đặc trưng cộng hóa trị của liên kết giữa các ion Cs+ và Cl-
nên CsCl phù hợp làm dung dịch đệm ion hóa cho kĩ thuật
AAS hơn potassium chloride.
Một sinh viên tên L. rất hứng thú với những phản ứng tỏa nhiệt
mạnh. Để điều chế cesium chloride (dĩ nhiên là phải tuân thủ toàn
bộ các biện pháp phòng ngừa an toàn), cậu đã cho một lượng nhỏ
đơn chất cesium vào cốc nước (1). Một tiếng nổ nhỏ xuất hiện (2).
Sau đó., cậu trung hòa dung dịch tạo thành bởi acid phù hợp (3).
4) Viết phương trình các phản ứng (1) – (3), chỉ rõ trạng thái tập
hợp của các chất phản ứng và sản phẩm (s, l, g, aq).
Sau khi làm bay hơi dung dịch, chất rắn tạo thành kết tinh theo cấu
trúc lập phương với một ion Cl- ở mỗi đỉnh và ion Cs+ ở trung tâm ô
mạng đơn vị. Các bán kính ion r+ = 169 pm; r–= 181 pm.
5) Ô mạng đơn vị này thuộc kiểu mạng Bravais nào:

A. Lập phương đơn giản.
B. Lập phương tâm khối.
C. Lập phương tâm diện.
6) Tính hằng số mạng a.
Tiến hành nhiễu xạ tia X với một đơn tinh thể cesium chloride bởi
nguồn nhiễu xạ có bước sóng 71.0 pm, đo được góc phản xạ 2 của
mặt (1 0 0) là 10.00o.
7) Sử dụng định luật Bragg để tính toán và kiểm chứng lại giá trị
hằng số mạng tính được ở ý 6.
Mỏ Tanco là mỏ khoáng chất cesium-lithium-tantalum nằm ở Hồ

Bernic, Manitoba, Canada. Mỏ quặng chứa nhiều thân quặng
granitic pegmatite. Tại đây, người ta khai thác spodumene (quặng
lithium), wodginite (quặng tantalum) và từ năm 1992 là cả pollucite
(quặng cesium). Pollucite là khoáng chất thuộc họ aluminosilicate.
Nó kết tinh theo hệ tinh thể lập phương, với công thức
(Cs,Na)2 Al2Si4O12 ·H2O. Cấu trúc của các họ khoáng silicate phổ biến
được đưa ra trong hình dưới đây:
8) Xác định tỉ lệ Si-O và tên gọi mỗi họ khoáng silicate a – f.
9) Pollucite thuộc họ khoáng silicate nào kể trên?
Lepidolite là một khoáng chất aluminosilicate hiếm khác, cũng chứa

cesium, có công thức KCs0...6 Al0...2 F2 | ( Si, Al )4 O10  . Nó tồn tại chủ
yếu ở dạng các khối khoáng màu trắng, xám-tím, cho đến màu hồng.
Màu hồng tạo nên bởi một lượng Mn2+ thấp.
10)Lepidolite thuộc họ khoáng silicate nào kể trên?

11)Dẫn ra tất cả các công thức có thể có về mặt lí thuyết của
lepidolite với điều kiện như sau: Phải có ít nhất 3 Si và ít nhất 1
Cs trong công thức.
Silicate 1 Silicate 2
12)Cho biết hình ảnh nào ở trên là của khoáng pollucite và của
khoáng lepidolite.
B. Các phức chất của cobalt
Khi thêm dung dịch ammonia vào dung dịch hexaaquacobalt(II)

chloride, ban đầu xuất hiện kết tủa cobalt(II) hydroxide (1) – chất
này bị hòa tan và tạo thành các phức chất ammine cobalt(III) trong
ammonia dư và ammonium chloride trong khí quyển oxygen (đóng
vai trò chất oxid hóa). Cụ thể, có hexaamminecobalt(III) chloride (2)
màu vàng-cam được tạo thành, ngoài ra còn có tetraammine
dichloridocobalt(III) chloride.
13)Viết phương trình ion của các phản ứng 1 và 2.

14)Biểu diễn hai xuyên lập thể phân (đồng phân dia) của
tetraamminedichloridocobalt(III).
15)Xác định trạng thái lai hóa của ion Co trung tâm trong
tetraamminedichloridocobalt(III).
16)Hãy vẽ hai giản đồ orbital d bị chiếm theo thuyết trường phối tử
cho các trường hợp phức chất spin-cao và spin-thấp.
17)Tính moment từ theo Bohr magneton cho các trường hợp spin-
cao và spin-thấp của phức tetraammine dichloridocobalt(III).
Năm 1963, Junnosuke Fujita và Yoichi Shimura đã công bố các phố

hấp thụ của cis-[Co(CN)2en2]+ (A), [Co(CN)6]3- (B), [Coen3]3+ (C) và
[Co(CN)5SO3]4-(D):
18)Xác định phổ đồ (1 – 4) tương ứng với mỗi phức chất A – D.
Hướng dẫn
1
1)  fHo = subHo + 1.ionHo +  dissHo + ( −EAffHo ) + lattHo
2
1
 lattHo = −443 − 78.0 − 375 −  243 + 349 = −669 kJ  mol−1
2
2) 4.
3) C, D.
4) Phương trình phản ứng:
(1) 2 Cs ( s ) + 2 H2O ( aq) → 2CsOH ( aq) + H2 (g )

( 2 ) 2 H2 ( g ) + O2 ( g ) → 2 H2O ( g )
( 3 ) CsOH ( aq) + HCl ( aq) → CsCl ( aq) + H2O (aq)
5) Lập phương đơn giản (kiểu CsCl!).
dr
6) rr = 2r− + 2r+ = 700 pm  a = = 404 pm
3

7) sin  =  h2 + k 2 + l2
2a
 71
a=  h2 + k 2 + l2 =  12 + 02 + 02 = 407 pm
2  sin  2  sin5
8)
a) Si:O = 1:4 (silicate đảo)

b) Si:O = 2:7 (silicate khối, hay silicate đảo kép)
c) Si:O = 1:3 (silicate chuỗi)
d) Si:O = 2:5 (silicate lớp)
e) Si:O = 1:3 (silicate vòng)
f) Si:O = 1:2 (silicate khung)
9) Silicate khung.
10) Si:O = 2:5 (silicate lớp).
11) Các công thức có thể có:
KCs2Al[F2(Si4O10)] KCs5[F2(Si4O10)]
KCs3Al[F2(Si3AlO10)] KCs6[F2(Si3AlO10)]
12) Silicate 1: Pollucite Silicate 2: Lepidolite
13) Phương trình phản ứng:

2+
(1) Co (H2O )6  + 2NH4OH → Co ( OH)2 + 6H2O + 2NH4 +
1
(2) 2Co ( OH)2 + 6NH3 + 6NH4Cl + O2 → 2 Co (NH3 )6  Cl3 + 5H2O
2
14)
15) sp3d2
16)
spin cao spin thấp
17) Spin cao:  = n ( n + 2 ) = 4 ( 4 + 2 ) = 4.90 μB
Spin thấp:  = 0 μB
18) Phổ đồ 1: B Phổ đồ 2: A
Phổ đồ 3: C Phổ đồ 4: D
Câu 6: Sự tạo thành và phân hủy hydrogen iodide
Vào cuối thế kỉ 19, Bodenstein đã thực hiện các phép đo động học
với hydrogen iodide. Ông đã kết luận rằng cả quá trình tạo thành và
phân hủy đều là phản ứng lưỡng phân tử và có thể xác định được
năng lượng hoạt hóa của các quá trình tạo thành E A ,f và phân hủy
E A ,d của hydrogen iodide:
(1) H2 + I2 2HI
EA ,f = 167 kJ  mol−1; EA ,d = 184 kJ  mol−1
1) Sự phân hủy hydrogen iodide tuân theo quy luật động học
A. bậc 0.
B. bậc 1.
C. bậc 2.
2) Các dữ kiện sau được đo ở 556 K:
t/h 0 1 2 5
[HI]/mol·mL-1 1.000 0.441 0.283 0.136
ln[HI] 0.000 -0.817 -1.261 -1.991
1
1.000 2.265 3.531 7.328
HI
3) Xây dựng đồ thị để chứng minh rằng giả định về phản ứng lưỡng
phân tử không mâu thuẫn với các kết quả đo được.
4) Xác định (chỉ rõ dấu) dung dịch ban đầu cần thay đổi bao nhiêu
phần trăm để tốc độ phản ứng tăng lên gấp đôi?
5) Xác định hằng số tốc độ phản ứng, chỉ rõ đơn vị.
6) Tính hằng số tốc độ cho quá trình phân hủy ở 720 K.
Các nghiên cứu về sau đã cho thấy rằng sự tạo thành hydrogen
iodide không hoàn toàn đơn giản như suy nghĩ ban đầu. Có thể chỉ
ra rằng các phản ứng sơ cấp sau đây đóng vai trò quan trọng trong
sự tạo thành hydrogen iodide:
(2) ⎯⎯→
k2
I2 ⎯⎯ 2I
k −2
( 3) ⎯⎯ → IH2
k3
I + H2 ⎯⎯
k −3
(4) I + IH2 ⎯⎯
k4
→ 2HI
Xác định biểu thức tốc độ dạng vi phân cho [HI] và [H2].
Các phản ứng (2) và (3) bao gồm các cân bằng thuận nghịch cực kì
nhanh, do đó có thể xem rằng k 4 k −2 ,k −3 và các nồng độ các trung
gian trong cân bằng có thể được xác định bởi các hằng số cân bằng
tương ứng.
7) Biểu diễn [IH2] theo các hằng số cân bằng K2, K3 và các nồng
độ [H2], [I2].
Dưới điều kiện cân bằng thuận nghịch, hằng số tốc độ của phản ứng
tạo thành hydrogen iodide (1) có thể được mô tả như sau:
1 dHI
= k ges  H2   I2 
a b
v=
2 dt
8) Xác định các bậc phản ứng a, b và thiết lập mối liên hệ giữa kges
và hằng số tốc độ của các bước sơ cấp.
Hướng dẫn
1) Bậc 2.
1
2) Đồ thị có dạng tuyến tính nên đây là phản ứng tuân theo quy
A
luật động học bậc 2.
3) +41%.
4) k = 1.27 mL/ (mol  h) hay 3.52  10−7 L/ (mol  s )
k 720 E  1 1  184000
5) ln
k556
=− A  − =−
R  720 556  8.3145
( −4.097  10−4 ) = 9.066
k 720 = 1.10  104mL / (mol  h) hay 3.06  10−3 L / (mol  s )
dHI
6) = 2k 4  I  IH2 
dt
dIH2 
= k 3  I  H2  − k −3  IH2  − k 4  I  IH2 
dt
1 1
7) IH2  = K  K 3  H2   I2 2
2
2
k2 k3
8) a = 1, b = 1 k ges = k 4   hay k ges = k 4  K 2  K 3
k −2 k −3
Câu 7: Các cân bằng thủy ngân
Hòa tan hoàn toàn 0.0500 g mercury(II) oxide vào 1.00 L nước.
1) Viết phương trình phản ứng giữa mercury(II) oxide và tính pH của
dung dịch tạo thành.
Trong các hợp chất, thủy ngân thường có hóa trị II (như trong ion
Hg2+) và hóa trị I. Thủy phân hóa trị I thường hiện diện ở dạng cụm
lưỡng nguyên tử, nên ion được viết ở dạng Hg22+. Theo đó, các muối
sẽ có công thức kiểu như Hg2Cl2 và Hg2I2. Cho biết các giá trị thế
khử sau ở pH = 0:
1 2+
Hg2 + + e Hg2 Eo = 0.911 V
2
1 2+
Hg2 + e Hg Eo = 0.796 V
2
2) Tính thế khử chuẩn: Hg2 + + 2e Hg.
Ion mercury(I) cũng có thể tự oxid hóa-khử: Hg22+ Hg2+ + Hg.
3) Tính hằng số cân bằng phản ứng tự oxid hóa-khử dựa vào các
giá trị thế khử đã cho.
Cho dung dịch mercury(II) nitrate (0.0100 mol/L) phản ứng với
lượng dư đơn chất thủy ngân.
4) Sử dụng kết quả cho ở ý trước, hãy tính nồng độ các ion Hg2+ và
Hg22+ trong dung dịch. Nếu bạn không xác định được hằng số
cân bằng, hãy sử dụng giá trị K = 0.012.
Cho biết tích số tan của Hg2F2 là 3.10·10-6.
5) Tính thế chuẩn của phản ứng: Hg2F2 + 2e– 2Hg + 2F–
Cho 1.00 g NaOH rắn vào 1.00 L dung dịch mercury(II) nitrate
(0.0100 mol/L) thì có hai phức chất khác nhau được tạo thành, với
các hằng số tạo thành phức chất được cho như sau:
+
Hg ( OH)  1 = 2.00  1010
Hg ( OH)2  2 = 5.01 1021
Với các tính toán tiếp theo, hãy giả định rằng không có kết tủa tạo
thành và số oxid hóa của thủy ngân không thay đổi.
6) Tính pH của dung dịch tạo thành và nồng độ của tất cả các tiểu
phân thủy ngân hiện diện trong dung dịch.
Hướng dẫn
1) HgO + H2O Hg+ ( aq) + 2OH− ( aq) M (HgO) = 216.59 g  mol−1
0.05
nHgO = = 0.000231 mol  cHgO = 0.000231 mol  L−1
216.59
 cOH− = 2  cHgO = 0.000462 mol  L−1
 pOH = −3.34 và pH = 10.66
0.911+ 0.796
2) Eo = = 0.8535 V
2
3) Ta có:
1 2+
Hg2 + e Hg Eo = 0.796 V
2
 G1o = −zFE = −1 96485  0.796 = −76802.1 J  mol−1
1 2+
Hg2 Hg2 + + e Eo = −0.911 V
2
 Go2 = −zFE = −1 96485  ( −0.911) = 87897.8 J  mol−1
Hg22 + Hg2 + + Hg Go = G1o + Go2 = 11095.8 J  mol−1
Go 11095.8
− −
K =e RT
=e 8.3145298.15
= 0.011379
Hg2 +   Hg Hg2 + 

4) (1) = = 0.011379
Hg22 +  Hg22 + 
(2) Hg2 +  + Hg22 +  = 0.01

 0.011379  Hg22 +  + Hg22 +  = 0.01
0.01
 Hg22 +  = = 0.009887 mol  L−1
1.011379
 Hg  = 0.01− 0.009887 = 0.000113 mol  L−1
2+
5) Ta có:
Hg2F2 Hg22 + + 2F − K = 3.10  10−6

 G1o = −RTlnK = 31443.5 J  mol−1
Hg22 + + 2e 2Hg Eo = 0.796 V
 Go2 = −zFE = 153604 J  mol−1
Hg2F2 + 2e 2Hg + 2F −
Go = G1o + Go2 = −122161 J  mol−1
Go −122161
 Eo = = = 0.633 V
−zF −2  96485
6) Lập các biểu thức:
(1) 0.01= Hg2+  +  Hg (OH)  +  Hg ( OH)  

+
  2 
1
= OH−  +  Hg ( OH)   + 2   Hg ( OH)2  
+
(2)  
40
 Hg ( OH)  +
  
( 3)  2+ = 2.00  1010
Hg   OH  −
 Hg ( OH)  
 2 
(4) 2
= 5.01 1021
Hg2 +   OH− 
Thế (3) và (4) vào (1):

2
0.01 = Hg2 +  + 2.00  1010  Hg2+   OH−  + 5.01 1021  Hg2+   OH− 
0.01
 = Hg2 + 
− 2
1+ 2.00  1010  OH−  + 5.01 1021  OH 
Do các hằng số tạo thành phức lớn nên có thể giả định rằng gần như
toàn bộ thủy ngân sẽ tồn tại ở dạng phức chất, và chủ yếu là
[Hg(OH)2]. Điều này có nghĩa là lượng ion hydroxide bị giảm còn
khoảng 0.005 mol·L-1.
2
Vậy nên: 1 2.00  1010  OH−  5.01 1021  OH− 
và biểu thức trên có thể được đơn giản hóa thành:
0.01
Hg2 +  = 2
5.01 1021  OH− 
Thế (3) và (4) vào (2):

2
0.025 = OH−  + 2.00  1010  Hg2+   OH−  + 2  5.01 1021  Hg2 +   OH− 
Sử dụng (5):
0.01
0.025 = OH−  + 2.00  1010  2
 OH− 
5.10  10  OH 
21 −
0.01 2
+2  5.01 1021  2
 OH− 
5.10  1021  OH− 
1
 0.025 = OH−  + + 0.02
2.505  1013  OH− 
 OH−  = 0.005 mol  L−1

0.01
 Hg2 +  = 2
= 7.98  10−20 mol  L−1
5.01 10  OH 
21 −
 Hg ( OH)  +  = 2.00  1010  Hg2 +   OH−  = 7.98  10−12 mol  L−1
      
2
 Hg ( OH)   = 5.01 1021  Hg2 +   OH−  = 0.01 mol  L−1
 2    
Giả định đưa ra hoàn toàn hợp lí!

Vậy: pOH = 2.30  pH = 11.70

NChO22 Đề Thi Olympiad Hóa Học Các Quốc Gia Trên Thế Giới 2022 (Hóa Học OlympiaVN) Khu Vực Châu Á, Khu Vực Châu Âu, Olympiad Hóa Học Quốc Tế (IChO), Một Số Đề Thi Khác

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

NChO22 Đề Thi Olympiad Hóa Học Các Quốc Gia Trên Thế Giới 2022 (Hóa Học OlympiaVN) Khu Vực Châu Á, Khu Vực Châu Âu, Olympiad Hóa Học Quốc Tế (IChO), Một Số Đề Thi Khác

Uploaded by

Copyright:

ĐỀ THI OLYMPIAD HÓA

HỌC CÁC QUỐC GIA

Ths Nguyễn Thanh Tú

NChO22 Đề thi Olympiad Hóa học các quốc

Tài liệu chuẩn tham khảo

Hỗ trợ trực tuyến

2 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

3 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

4 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

5 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

6 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

7 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

8 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

A. Cs+, Rb+, Na+

3. Hydrocarbon C12H24 là thành phần của nhiên liệu diesel, có tỷ

9 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

A. 0.3 mol CuCO3 và 0.1 mol H2SO4

7. Tổng số điện tử hóa trị trong ion PO23−

10 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

A. CO2, PCl3, CaO

11 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

2 C3H6 (k) + 2 NH3 (k) + 3 O2 (k) → 2 C3H3N(k) + 6 H2O(k)

14. 1.620 g XF6 có thể được tạo ra từ 1.000 g nguyên tố X.

X có thể là nguyên tố nào trong các đáp án sau đây?

12 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

Hợp Phần trăm theo khối

Biết rằng B là calcium oxalate, CaC2O4.

(a) Tính phân tử lượng của A.

(b) Tính phân tử lượng của phân tử 1.

(c) Xác định phân công thức của phân tử 2.

(d) Xác định công thức của hợp chất C.

(e) Xác định công thức của hợp chất D.

13 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

H2C2O4 (dd) + 2 NaOH(dd) → Na2C2O4 (dd) + 2 H2O(l)

NH4 + (dd) + OH− (dd) → H2O(l) + NH3 (k)

(i) Tính lượng (theo mol hoặc mmol) potassium hydroxide đã sử

14 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

(l) Tính phân tử lượng KHP (theo g mol−1).

15 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

(a) Vẽ một cấu trúc Lewis đúng của F2.

(b) Vẽ một cấu trúc đúng của H2S.

(c) Vẽ một cấu trúc đúng của HCN.

(d) Vẽ một cấu túc đúng của NO2+.

16 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

16. a) 146.1 g mol−1

c) Mphân tử 2 = 28.0 g mol−1, vậy phân tử 2 là CO.

f) nH2C2O4 2H2O = 1.946 g / 126.068 g mol−1 = 0.01544 mol

17 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

g) nH2C2O4 = 0.06174 mol L−1  20.00 mL = 1.235 mmol

nNaOH = 2  1.235 mmol = 2.470 mmol

h) nHCl = 0.1032 mol L−1  23.89 mL = 2.465 mmol ( = 0.002465 mol)

i) nKOH = 0.5493 mol L−1  50.00 mL = 27.47 mmol ( = 0.02747 mol)

j) nNH + = 27.47 mmol − 2.465 mmol = 25.00 mmol ( = 0.02500 mol)

k) mNH + = 0.02500 mol  18.042 g mol−1 = 0.4510 g

%NH + = 0.4510 g / 1.988 g  100 = 22.69%

m) mH2O = 118.48 − 20.58 = 97.90 g

n) mdd KHP = 4.359 g / 4.471 g  5.979 g = 5.829 g

o) mKHP tinh khiet = 5.829 g  20.58 g / 118.48 g = 1.013 g

nKHP = 1.013 g / 204.22 g mol−1 = 0.004958 mol ( = 4.958 mmol)

p) macetic acid = 0.004958 mol  60.052 g mol−1 = 0.2977 g

%acetic acid = 0.2977 g / 5.925 g  100 = 5.025%

q) mKHP tinh khiet = 5.979 g  20.58 g / 118.48 g = 1.039 g

nKHP = 1.039 g / 204.22 g mol−1 = 0.005085 mol ( = 5.085 mmol)

18 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

19 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới

Hình 1. Mô hình một vật liệu nhựa điển hình.

20 | Olympiad Hóa học các quốc gia trên thế giới