Puppy – Jeff Koons

door Aisling Miller

In deze uiteenzetting zal ik het hebben over het werk Puppy van Jeff Koons. Een werk dat ik in de
zomer van 2019 heb gezien en bewonderd, niet wetend hoe bekend deze artiest wel niet is.

Wie is Jeff Koons?

Jeff Koons is een Amerikaanse kunstenaar geboren in 1955. Hij staat bekend voor werken waarin hij
voorwerpen uit het dagelijkse leven haalt en ze in een roestvrij stalen sculptuur bouwt, zoals de
twee werken hieronder. Het werk links Balloon Dog werd in 2013 verkocht als het duurste werk van
een levende artiest voor 58,4 miljoen euro. In november 2018 stal het werk van David Hockney
Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) deze titel nadat het verkocht werd voor 90,3 miljoen
euro. Tot Jeff Koons in mei 2019 terug de artiest van het duurste werk van een levende artiest werd
toen zijn werk Rabbit voor 91,1 miljoen euro werd verkocht. Zo een bekend artiest krijgt natuurlijk
ook veel commentaar, maar daarover later meer!

Balloon Dog Rabbit

Puppy
Het werk Puppy is - zoals de naam wel doet vermoeden - een sculptuur van een puppy. De vacht van
de puppy bestaat deze keer niet uit staal, maar uit bloemen. Het werk is zo een 12,3 meter hoog en
bevindt zich voor het Guggenheim-museum in Bilbao. Onder de bloemen is een stalen constructie
van een terriër-puppy. Koons koos dit hondenras, omdat dit soort hond niet intimiderend is, zelfs
uitvergroot tot 12 meter. Over die stalen constructie is er een geotextielen laag met turf waarin de
37.000 bloemen worden geplant. De binnenkant van de puppy bestaat uit een ingewikkeld
irrigatiesysteem waardoor de planten voorzien kunnen worden van water en voedingsstoffen. Elke
week wordt dan gekeken naar de staat van de bloemen en worden mogelijkse veranderingen
toegepast opdat de bloemen er altijd piekfijn uitzien. Om de 6 maanden worden ook alle bloemen
veranderd. Andere weersomstandigheden betekent logischerwijs ook andere bloemen. Om dit
proces te verwezenlijken werken ongeveer 30 tuinmannen een week lang aan het kunstwerk.
 Puppy in Bilbao

Deze figuurlijk, maar ook letterlijk, levende hond houdt de wacht voor het Guggenheim-museum in
Bilbao, waar hij elke dag schittert op talloze foto’s en selfies van toeristen. Zelfs wanneer er niemand
foto’s neemt staat hij als een brave waakhond te wachten tot de toeristen komen of op een volgend
commando ... Het gebruik van bloemen was een erg bewuste keuze van Koons. Dit medium straalt
namelijk een gelijkaardige warmte uit als een echte puppy. Een puppy in zijn gewoonlijk medium,
roestvrij staal, zou namelijk niet diezelfde optimistische en zelfs schattige uitstraling hebben.
Natuurlijk heeft iedere observator zijn eigen mening en interpretatie van het kunstwerk, maar door
het gebruik van bloemen dwingt Koons hem wel eerder positief na te denken. Koons wou met dit
werk namelijk gevoelens van optimisme, vertrouwen en veiligheid opwekken. Hij koos daarvoor
twee erg bekende oppeppers uit populaire cultuur: een puppy en bloemen. Het werk is dan ook
gemaakt om met de massacultuur te communiceren, net als zijn andere werken. Daarom wordt Jeff
Koons ook wel geclassificeerd onder Neo-Pop of Post-Pop.

Mensen zoeken vaak diepere betekenissen in Koons’ werken, maar hij heeft zelf al beweerd dat er
geen diepere betekenis in zijn werken zit. Zo zou dit werk een soort protest kunnen zijn tegen de
ijzer- en staalindustrie van de scheepsvaart die zo kenmerkend is voor de geschiedenis van Bilbao,
maar dat kan helemaal niet het geval zijn, aangezien het werk puppy eerst op andere plekken werd
tentoongesteld voor het zijn huidige woonplek vond. Hieronder ziet u de eerste versie van het werk.
Deze werd trouwens gemaakt uit hout en werd tijdelijk tentoongesteld om daarna terug afgebroken
te worden.

Puppy in Bad Arolsen

Door zijn populariteit krijgt hij natuurlijk ook kritiek. Critici vinden soms dat zijn werk kitsch is en
daarom ongemeend, maar Koons zegt zelf dat hij al zijn werken in hun simpliciteit meent. Hij neemt
banale zaken omdat hij (quasi) iedereen als publiek wil aanspreken. Hij gelooft in reclame en
entertainment en dat is ook te zien aan zijn werken. Anderen geven kritiek op kapitalisme, maar hij
lijkt het te omarmen. Daarom wordt hij ook wel eens met Andy Warholl vergeleken die zei dat Pop
draaide om dingen leuk vinden. Andy Warholl en de Pop-Art waren ook een inspiratie voor Koons,
dus die vergelijking is niet ver gezocht! Waar men wel zonder discussie naar kan opkijken is dat Jeff
Koons schaamteloos zichzelf is. Zo beging hij in 1989 ook een blunder toen hij de grens opzocht
tussen kunst en pornografie in zijn werk Made in Heaven. Koons wou gewoon de angst,
schuldgevoelens en schaamte weghalen met deze seksueel expliciete beelden, maar de wereld bleek
er niet klaar voor te zijn. Hij kon gelukkig voor hem nog zijn carrière redden. Eén ding is zeker: hij
gelooft in wat hij doet en probeert dat over te brengen en daar kijk ik alleszins naar op!

Made in Heaven