ÇELËSI - GJUHË SHQIPE DHE LETËRSI

qershor, 2015

Shënim:

- Përgjigjet e pyetjeve të hapura pranohen si të sakta, po qe se janë të afërta me përgjigjet e çelësit. Si të sakta pranohen edhe ato përgjigje, të
përcaktuara nga komisioni i vlerësuesve.
- Në të shkruarit, vlerësimi bëhet me kritere të veçanta.

Numri i detyrës Qëllimi i Përgjigjja e saktë Pikë Pyetje Vërejtje nga

detyrës vlerësuesi
LETËRSI E HUAJ
1. I huaji 1. Në gjyq / në mjedis gjygësor / në gjykatë, 8 pikë 8
2. E ka vrarë arabin;
Albert Kamy 3. Gjakftohtë / njeri pa shpirt / i painteresuar /
mospërfillës / vrasës / kriminel / i pamëshirshëm;
4. Dënim me vdekje;
5. Me Sizifin
6. Sepse nuk ka besuar në Zot / ka qenë antikrist /
jobesimtar / jofetar / ateist / nuk ka dashur shpresë
të rrejshme / apo ngushëllim të rrejshëm;
7. Ditën e ekzekutimit të kishte sa më shumë njerëz
dhe ta prisnin me britma urrejtjeje.
8. Me çmimin Nobël
 2. Shqiptari këndon 1. Pas Luftës së Dytë Botërore; 8 pikë 8
Esad Mekuli 2. Në Kosovë / në Jugosllavi / nën robëri / në mjerim /
në varfëri / nën shtypje;
3. Nacionalistët serbë;
4. Për të drejta / për barazi /për liri;
5. Në vitet e para të pasluftës u përmirësua, por më
pas u përkeqësua / u vendos gjendje e
jashtëzakonshme / u rëndua / u vështirësua;
6. Do të vijnë ditë më të mira / shpresa për ditë më të
mira / për të drejta / për barazi / për liri;
7. ”Për ty”
8. Vargun e lirë.

3. lu-ndra / lun-dra / lund-ra; 13 pikë

GJUHË 4. indoevropiane;
5. antonime;
6. nën+det+ëse / për+gënjeshtr+o+j / për+jasht+o+j / më+sysh /
për+fund+o+j / s+kuq+je;
7. asnjanëse;
8. koha e tashme e mënyrës kushtore;
9. të ndryshueshme;
10. (Ju) ëndërruat;
11. Rina është më e vogël se Rona;
12. huazime nga italishtja;
13. kryefjalore;
14. e nënrenditur kohore;
15. rrethanorë.
 TË SHKRUARIT
Kjo aftësi vlerësohet me kriteret e të shkruarit të cilat janë në programin e provimit
16.Teksti duhet të përmbajë 350-550 fjalë 13 pikë
Nuk hiqen pikë nëse teksti ka:
300 – 550 fjalë;
Hiqet 1 pikë nga kompozicioni në qoftë se teksti ka:
290 – 560 fjalë;
Teksti nuk vlerësohet (nuk kontrollohet) në qoftë se
ka më pak
se 290 fjalë, përkatësisht më shumë se 560 fjalë.
Në numrin e përgjithshëm të fjalëve nuk numërohen fjalët
e titullit.
Datat numërohen nga një fjalë për ditën, muajin dhe vitin
(shembull:
16. 06. 2014 - ka tri fjalë)

Tema 1: Teknologjia bashkëkohore e nxit tjetërsimin

midis njerëzve

Udhëzime konkrete për hartimin e temës së lirë

1. Lexoje temën dhe mendo mirë se ç’duhet të përmbajë teksti.
2. Gjatë përpilimit të temës së dhënë, bazohu në udhëzimet e
dhëna:
- sqaro se çka nënkuptohet me nocionet “teknologji
bashkëkohore” dhe “tjetërsim”;
- sqaro nëse teknologjia bashkëkohore nxit tjetërsim apo
komunikim më të lehtë midis njerëzve.
3. Paraqite qëndrimin tënd lidhur me temën e dhënë.
4. Thekso të paktën dy argumente në favor të mendimit
(qëndrimit) tënd.
5. Mendimet ilustroi të paktën me një shembull (provë) për çdo
argument të theksuar.
6. Mos shkruaj fraza të përgjithshme!

Tema 2: Elementet psikologjike-sociale në veprat e

realistëve - Balzakut dhe Dostojevskit
 Udhëzime konkrete për hartimin e temës nga lënda
1. Përcaktoji elementet psikologjike-sociale që janë
karakteristike për drejtimin letrar të realizmit.
2. Zgjedhi personazhet dhe veprat nëpërmjet të cilëve do t’i
paraqesësh elementet psikologjike-sociale.
3. Elementet psikologjike-sociale ndërlidhi me personazhet dhe
me ngjarjet e veprave për të cilat shkruan. Analizo të paktën dy
personazhe nga dy vepra të ndryshme nëpërmjet të cilëve
pasqyrohen elementet psikologjike-sociale.
4. Mos e bëj ritregimin e përmbajtjeve të veprave, por analizoi
ngjarjet, ndodhitë dhe personazhet.
5. Mos shfrytëzo fjalë për fjale dhe pa një distancë kritike
tekste të gatshme nga burime të ndryshme (tekste shkollore,
libra profesionalë, web faqe etj.)

* Teksti i cili jep një pasqyrë historike të realizmit në

përgjithësi në art vlerësohet me 0 pikë për të gjitha
kriteret
* Teksti në të cilin është dhënë zhvillimi i realizmit nga
pikëpamja e filozofisë si shkencë vlerësohet me 0 pikë
për të gjitha kriteret

 -Kandidati e humb të drejtën për t’iu vlerësuar aftësia e të shkruarit, sipas kritereve të parashikuara, po qe se përmbajtja e
tekstit nuk i përgjigjet temës së dhënë.
 Kandidati e humb të drejtën për t’iu vlerësuar aftësia e të shkruarit, sipas kritereve të parashikuara, po qe se në tekstin e
shkruar ka më tepër ose më pak fjalë se numri i parashikuar i fjalëve që është dhënë në Udhëzimin e vlerësimit, për vitin
përkatës të provimit.

Në Udhëzimin e lartpërmendur, në procesin e vlerësimit të testeve, përveç kritereve të sipërthëna, duhet të zbatohen nga
vlerësuesit edhe udhëzimet e poshtëshënuara:
- Teksti, pavarësisht nga fakti se cila nga temat e dhëna është punuar, po qe se ajo është shkruar në gjuhën dialektore, për
kriterin që ka të bëjë me gjuhën merr 0 pikë.
 - Teksti që përmban citate, pjesë të marra prej teksteve të tjera, kritika etj., pa e theksuar burimin e tyre, apo nëse ato nuk janë
parafrazuar duke e emërtuar autorin, për kriterin përmbajtje, merr 0 pikë.
- Teksti, në të cilin pjesa më e madhe e temës së punuar paraqet ritregim të veprës, për kriterin përmbajtje merr 0 pikë.
Të lexuarit
1. Filmat ''Peshkaqeni'', ''Lufta e yjeve'' dhe ''Dëbuesi i djallit 8 pikë 8
(përgjigjja duhet t’i përmbajë titujt e të tre filmave);
17. Mësime mbi 2. Stenli dhe Oli (Laurel & Hadry);
historinë e filmit 3. Efekt të mjegullirës / efekt të mjegullt;
4. ‘’Kazablanka’’;
5. Të regjisorit Jasuxhiro Ozu / në filmat japonezë;
6. kah aktori;
7. Kuadrot që e tregojnë këndvështrimin e heroit të caktuar /
kuadrot e ashtuquajtur POV (point of view);
8. Аnalizës psikologjike të heroit.
 ÇELËSI - qershor, 2015

Vërejtje
- Pyetjet me alternativa të shumta të përgjigjeve nuk kontrollohen nga vlerësuesit.
- Përgjigjet e pyetjeve të hapura pranohen si të sakta nëse janë të afërta me përgjigjet e çelësit ose si të sakta pranohen ato formulime,
të cilat i ka zgjedhur komisioni i vlerësuesve.
- Në të shkruarit vlerësimi i do të bëhet me kritere të veçanta.

Numri i detyrës Qëllimi i Përgjigjja e saktë Pikë Pyetje Vërejtje nga

detyrës kontrolluesi
LETËRSI E HUAJ
1. HONORE DE BALZAK, 1, 4, 5 , 9 1. A. momenti para vdekjes së Gorioit 8 pikë 6
Xha Gorio 2. C. mospërfillja e vajzave
(fragment) 3. A. sëmundje dhe mëkat
4. C. i braktisur
5. A. Rastinjaku
6. D. e parave
2. Historia e Skëndërbeut 4,7,8 1. D. ligjërimin e zjarrtë të atdhedashurisë 6 3
(fragment) 2. A. ta bindë popullin për qëllimin e drejtë të luftës 1 pikë
Marin Barleti 3. C. pyetjen retorike
4. B. i pabesë
5. B. turqit
6. D. Humanizmit dhe Renesansës
3. Këngët e Milosaos – 1. C. romantik
Jeronim de Rada 2. B. krahasimi
3. D. epiko-lirike
4. A. sundimtar i Shkodrës
5. D. arbëresh
6. A. Serafina Topia
GJUHË 1 1. C. neologjizëm 13 pikë
2. C. përemra pronorë
3. A. mbiemër i panyjshëm
4. B. kohore
5. B. të rinj
6. A. i nënshtrohet sistemit të lakimit

Të lexuarit
10. Globalizimi - proces 1,4,7 1. D. XX
botëror 2. A. ristrukturimin e ekonomive kombëtare
3. B. zhvillohet në vazhdimësi
4. D. interneti, digjitalizimi dhe kompjuterizimi
5. C. të pasurit të bëhen më të pasur, kurse të varfërit më të varfër
6. C. ulja e rrogës