BĘDĘ DENTYSTĄ

pod redakcją
Karoliny Sołtowskiej

1
Od autorów
Podręcznik Będę dentystą został napisany z myślą o anglojęzycznych studentach stomatologii,
którzy ukończyli już ogólny kurs języka polskiego przynajmniej na poziomie A1 / A2.
Podręcznik ma przygotować przyszłych dentystów do rozmowy i pracy z pacjentem oraz
średnim personelem pracującym w gabinecie stomatologicznym. Materiał językowy został
zebrany podczas zajęć klinicznych i naszych wizyt u lekarzy stomatologów. Obejmuje nie
tylko słownictwo potrzebne podczas samego zabiegu, ale również to umożliwiające
telefoniczną rejestrację pacjenta, wyjaśnienie podstawowych zasad higieny jamy ustnej czy
zebranie wywiadu lekarskiego. Materiał leksykalny ma przygotować do komunikacji podczas
zabiegów typowych dla stomatologii zachowawczej, ortodoncji i protetyki oraz chirurgii. W
opracowaniu i przygotowaniu podręcznika wykorzystaliśmy sugestie zarówno wykładowców
jak i studentów.
Podręcznik przeznaczony jest do nauki pod kierunkiem lektora i przewidziany jest na około
50 godzin.

2
From the authors

Będę dentystą is a textbook primarily written to address the linguistic necessities of English
speaking dentistry students who have successfully completed a preliminary course of Polish
language. The textbook is an essential kit for preparing the ‘future dentist’ for an interactive
communication with patients and the medical staff in a dental hospital. The linguistic material
hereby presented is derived from regular conversations that ensued between dentists, patients
and the assisting personnel during our visits to dental clinics as well as during clinical
rotations. It embodies not only the medical vocabulary used during procedures but also
incorporates the simple vocabulary needed for a medical consultation, explanation of basic
oral hygiene to a patient and even the registration of a patient by phone. The lexicon
employed will prepare the student for an effective and efficient communication during dental
procedures. While compiling the script, we took into consideration suggestions from lecturers
and students alike.

This book is intended for use under the guidance of an instructor. It boasts an estimated fifty
hours worth of lessons and exercises.

3
 SPIS TREŚCI

I. Klinika stomatologiczna (Karolina Sołtowska) …………………………………………………….... 2

II. Higiena jamy ustnej (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………. 6
III. Jama ustna (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………………… 10
IV. Zęby (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………………………. 12
V. Budowa zęba (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) …………………………………… 17
VI. Dolegliwości (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..………… 19
VII. Wywiad dentystyczny (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ………………………….. 22
VIII. Zabieg (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..……………….. 26
IX. Protetyka i ortodoncja (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ………………………………………... 36
X. Chirurgia (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ……………………………………………………... 40
XI. Stomatologia dziecięca (Karolina Sołtowska) ……………………………………………………….. 45
XII. Unit dentystyczny, narzędzia i materiały dentystyczne (Karolina Sołtowska) ...……...……………... 46
XIII. Awaria (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………………………… 50
XIV. Czy jeszcze pamiętasz? (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………. 51
XV. Słowniczek pojęć (Karolina Sołtowska) ............................................................................................... 59

4
I. KLINIKA STOMATOLOGICZNA

Ważne miejsca

Klinika stomatologii zachowawczej i periodontologii Klinika chorób błony śluzowej jamy ustnej

Klinika stomatologii dziecięcej Klinika protetyki Klinika ortodoncji

Klinika chirurgii szczękowo-twarzowej Klinika chirurgii stomatologicznej

Poradnia Rejestracja (dyżur) Sala zabiegowa

Instrumentarium Sterylizatornia centralna

Mycie i dezynfekcja sprzętu

Magazyn WC personelu

Pomieszczenie techniczne
Wyjście ewakuacyjne

Specjalizacje

stomatologia zachowawcza restorative dentistry chirurgia jamy ustnej oral surgery

endodoncja endodontics pedodoncja paedodontics
(choroby miazgi zęba) (stomatologia dziecięca)

ortodoncja orthodontics patologia jamy ustnej oral pathology

protetyka stomatologiczna prosthodontics choroby błony śluzowej oral mucosal diseases
periodontologia periodontics radiologia stomatologiczna dental radiology
(choroby ozębnej)
stomatologia zapobiegawcza preventive dentistry

5
Rejestracja telefoniczna

Dialog 1 Dialog 2
Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham. R: Klinika Stomatologii, słucham.
Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na P: Dzień dobry, chciałbym umówić się na kontrolę.
wizytę. R: Na kiedy?
Rejestratorka: Na kiedy? P: Na jutro na 15.00.
Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00. R: Niestety jutro nie ma wolnych terminów. Czy może
Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa? być w środę o 14.00?
Pacjentka: Anna Michalak. P: Dobrze. Moje nazwisko Tomasz Szczepanik.
Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy. R: Proszę powtórzyć.
Pacjentka: 605 371 258. P: Tomasz Szczepanik.
Rejestratorka: Ma pani u nas kartę? R: Poproszę telefon kontaktowy.
Pacjentka: Tak. P: 602 968 214.
Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia R: Dziękuję. To wszystko. Do widzenia.
w piątek. P: Do widzenia.
Pacjentka: Do zobaczenia.

Dialog 3 .
R: Klinika Stomatologii, słucham.
P: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę. Niestety, ten termin jest zajęty.
R: Przepraszam, ale nie mówię dobrze po polsku.
Proszę poczekać.

I. Co oni mówią? Jak myślisz, co jest ważne? Proszę napisać.

REJESTRATOR / REJESTRATORKA PACJENT / PACJENTKA

………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………

6
II. Proszę zdecydować, co to jest.

kontrola – konsultacja – zabieg

1. ………………………………………… Dentysta bada i leczy zęby.

2. ………………………………………… Dentysta kontroluje zęby.
3. ………………………………………… Dentysta rozmawia z pacjentem o jego problemach z zębami.

III. Proszę uzupełnić dialog.

kiedy – umówić – nazywa – kartę – terminów – powtórzyć – wszystko – kontaktowy – na – pasuje

R: Klinika Stomatologii, słucham.

P: Dzień dobry, chciałabym …………………………………… się na wizytę.
R: Na ………………………………?
P: Na środę ………………………… 15.00.
R: Niestety jutro nie ma wolnych …………………………. Czy ………………………… pani w piątek o 17.00?
P: Może być.
R: Jak się pani …………………………………?
P: Zuzanna Miśkiewicz.
R: Proszę ……………………………………….
P: Zuzanna Miśkiewicz.
R: Poproszę telefon ……………………………………….
P: 602 968 214.
R: Ma pani u nas …………………………………?
P: Tak, mam.
R: Dziękuję. To …………………………………. Do widzenia.
P: Do zobaczenia.

7
Hol:
Dialog 1 Dialog 2
- Pan Adam Nowak? - Pani Anna Konieczna?
- To ja. - To ja.
- Czy ma pan kartę? - Czy ma pani kartę?
- Tak, mam. - Nie, nie mam.
- Proszę iść ze mną. - Proszę iść po kartę na dół.
po chwili
- Już mam.
- Proszę tutaj.

Pacjent się spóźnia.

Lekarz się spóźnia.
Poproszę numer PESEL.

I. Proszę napisać dialog – umówić pacjenta na wizytę i poprosić do gabinetu.

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

8
II. HIGIENA JAMY USTNEJ

I. Proszę podpisać obrazki.

pasta do zębów – szczoteczka do zębów – płyn do płukania jamy ustnej (płukanka) – irygator
szczoteczka do czyszczenia języka – wykałaczka – elektryczna szczoteczka do zębów – nić dentystyczna
szczoteczka międzyzębowa

…………………… …………………… …………………… …………………… …………………

…………………… …………………… …………………… …………………… …………………

…………………… …………………… …………………… ……………………

…………………… ……………………

II. Proszę napisać, czym to robimy.

szczoteczką do czyszczenia języka – płynem do płukania ust – wykałaczką – pastą do zębów

za pomocą irygatora – szczoteczką do zębów – nicią dentystyczną

zęby szczotkujemy: …………………………………………… i …………………………………………

zęby czyścimy: …………………………………………… i …………………………………………
(powierzchnie styczne)
zęby płuczemy: …………………………………………… i …………………………………………
język czyścimy: ……………………………………………

9
III. Proszę uzupełnić tekst.

używamy – zębów – fluorem – dentysty – razy – płuczemy – jedzeniu

JAK DBAMY O HIGIENĘ JAMY USTNEJ?

• Zęby szczotkujemy trzy ……………….…………… dziennie po …………..………………….

• Stosujemy odpowiednią technikę szczotkowania ……………………………………………….
• Używamy pasty do zębów z …………………….
• Jamę ustną ………..……………… płynem z fluorem przynajmniej raz dziennie (najlepiej wieczorem).
• Wieczorem ………………………………………………………… nici dentystycznej.
• Dwa razy do roku chodzimy do …………………………………… na kontrolę.

Proszę napisać zdania (konstrukcja proszę + infinitive).

1. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
2. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
3. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
4. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
5. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………
6. Proszę ……………………………………………………………………………………………………………

IV. Proszę odpowiedzieć na pytania.

szczoteczka

miękka twarda
średnia

10
 TECHNIKA SZCZOTKOWANIA ZĘBÓW

Proszę ułożyć szczoteczkę

pod kątem 45°.
Proszę szczotkować cały łuk
szczęki a potem żuchwy.

Proszę szczotkować zęby ruchem

obrotowo-wymiatającym.

Powierzchnie żujące proszę

szczotkować ruchem tam i z powrotem.

Można delikatnie wykonywać

ruchy obrotowe.

Zęby przednie proszę

szczotkować metodą pionową.

Proszę końcówką główki

szczoteczki wykonywać ruchy
wymiatające.

Proszę szczotkować też język.

Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010

11
I. Czy rozumiesz?

12
III. JAMA USTNA (oral cavity)

warga górna
S (upper lip)
Z
C dziąsło
Z (gum) górny łuk zębowy
Ę (superior dental arch)
K
A podniebienie
twarde gardło
(hard palate) (throat)

podniebienie spoidło warg

Ż miękkie (commissure of lips)
U (soft palate)
C
H łuk podniebienno- język (tongue)
W gardłowy
A (palatoglossal arch)

migdałek (tonsil) warga dolna

(lower lip)
języczek (uvula) dolny łuk zębowy
(inferior dental arch)

I. Jakie tu są słowa (12)?

P O D N I E B I E N I E R T H
W F Z E T U K L O P W S A X Ż
G M I G D A Ł E K E J D F V U
Y W Ą Ą Ó G S Z C Z Ę K A W C
M D S R H Ł M Ń W A Z R W F H
K S Ł U K J I L P Z Y B A T W
T D O S A K Ę G D P C M R D A
R F J Ę Z Y K H J K Z L G O P
A S A P O I K U Y T E R A L W
D D F G H J I K L Z K C B N M
G T W A R D E P O U T R E A W

13
II. Proszę podpisać rysunek.

………………………

S
.
. …………………
. górny łuk zębowy
. (superior dental arch)
.
.
……………………
…………………

Ż spoidło warg
. (commissure of lips)
. ……………………
.
. łuk podniebienno-
. gardłowy ………………………
(palatoglossal arch)

……………………… ………………………

…………………… dolny łuk zębowy

(inferior dental arch)

III. Czy rozumiesz?

14
IV. ZĘBY

ZĘBY
zdrowe z próchnicą 1 ząb
stałe mleczne 2, 3, 4 zęby
wyrznięte niewyrznięte 5, 6, 7… zębów
stłoczone szeroko rozstawione
ZĄB chory ząb chore zęby
martwy boli mnie ząb bolą mnie zęby
sztuczny pasta / szczoteczka do zębów

I. Jaki może być ząb, jakie mogą być zęby?

ZĄB (M) sing. ZĘBY pl.

………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………
………………………………………………………… …………………………………………………………

II. Czy rozumiesz?

zęby jak perły dostać w zęby

końskie zęby suszyć zęby
ząb czasu trzymać język za zębami
oko za oko, ząb za ząb ostrzyć sobie zęby na coś
ani w ząb wrzucić coś na ząb

15
 mieć (to have)
wypełniać / wypełnić (to fill) czyścić / myć (to clean / wash)

zatruć (to poison, to devitalize) szczotkować (to brush)

usuwać / usunąć (to extract) płukać (to rinse)

ząb / zęby

leczyć (to treat / cure) wybielać (to whiten)

uratować (to save) stracić (to lose)

złamać (to break)
znieczulać / znieczulić (to anaesthetize)

16
 UZĘBIENIE CZŁOWIEKA
(human dentition)

kieł (canine) siekacze (incisors)

siekacz środkowy
(central incisor)

zęby przedtrzonowe
(premolars)
siekacz boczny
(lateral incisor)

pierwszy
zęby trzonowe przedtrzonowy
(molars) (first premolar)

drugi
przedtrzonowy
pierwszy trzonowy (second premolar)
(first molar)
drugi trzonowy
ząb mądrości (second molar)
(wisdom tooth)

I. Proszę napisać, jaka jest forma singular.

1. ……………………………………… siekacze
2. ……………………………………… kły
3. ……………………………………… zęby przedtrzonowe
4. ……………………………………… zęby trzonowe

II. Proszę napisać, jaki to jest termin dentystyczny (jaki to ząb).

1. jedynka ………………………………………………………
2. dwójka ………………………………………………………
3. trójka ………………………………………………………
4. czwórka ………………………………………………………
5. piątka ………………………………………………………
6. szóstka ………………………………………………………
7. siódemka ………………………………………………………
8. ósemka ………………………………………………………

17
III. Proszę podpisać rysunek.

…………………… ………………………………
…………………

……………………………

…………………

…………………
……………………

…………………

……………………

…………………
………………

górny, -a
lewy, -a prawy, -a
dolny, -a

zęby górne prawe zęby górne lewe

18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28
48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38
zęby dolne prawe zęby dolne lewe

I. Proszę przeczytać.
1. prawa górna jedynka 11 siekacz środkowy

2. lewa dolna dwójka 32 siekacz boczny

3. prawa dolna trójka 43 kieł

4. lewa górna czwórka 24 pierwszy (ząb) przedtrzonowy

5. prawa dolna piątka 45 drugi przedtrzonowy

6. lewa górna szóstka 26 pierwszy trzonowy

7. prawa górna siódemka 17 drugi trzonowy

8. lewa dolna ósemka 38 trzeci trzonowy

18
II. Jak to przeczytasz?

położenie zęba numer nazwa

1. prawa dolna czwórka …………………………………… ………………………………………

2. ………………………………… 47 drugi trzonowy

3. lewa dolna trójka …………………………………… ………………………………………

4.………………………………… 32 ………………………………………

5. lewa dolna jedynka …………………………………… ………………………………………

6. lewa górna szóstka …………………………………… ………………………………………

7. ………………………………… 18 ………………………………………

8. ………………………… piątka 35 ………………………………………

III. Proszę pracować w parach – ty mówisz numer, kolega mówi nazwę zęba.

IV. Proszę uzupełnić tekst.

Ile dorosły człowiek ma zębów?

Ile mamy zębów? Jak się nazywają?
Mamy 32 (trzydzieści dwa) zęby:
16 (szesnaście) na górze (szczęka ......................) i 16 na dole (................................................ = ..........................).
Mamy 4 siekacze na górze (siekacze górne) – 2 prawe i 2 lewe,
4 siekacze na dole (siekacze dolne) – 2 prawe i 2 lewe.
Mamy 2 kły na górze (.........................................) - ............................................................... ,
2 kły na dole (.......................................... ) - ............................................................... .
Mamy 4 zęby przedtrzonowe na górze ( ................................................................) – 2 prawe i 2 lewe,
4 zęby przedtrzonowe na dole ( ..................................................................) – 2 prawe i 2 lewe.
Mamy 6 zębów trzonowych na górze ( .....................................................................) – 3 prawe i 3 lewe,
6 zębów trzonowych na dole ( .........................................................……......) – 3 prawe i 3 lewe.

19
V. BUDOWA ZĘBA

komora miazgi zęba miazga (pulp) zębina (dentin)

(pulp chamber)

szkliwo
korona (enamel)
(crown)

dziąsło
(gum)
szyjka
(neck)

kanał korzeniowy kość

(root canal) (bone)

ozębna cement
(periodontum) (cementum)

korzeń kość wyrostka zębodołowego

(root) (alvealar bone)

wierzchołek korzenia zęba

zębodół (apex)
(dental alveolus)

zwój nerwowy
otwór wierzchołkowy (plexus of nerves)
(apical foramen)

I. Co nie pasuje?

1. siekacz – kieł – dziąsło – ząb trzonowy

2. szyjka – zębina – korona – migdałek
3. dentystyczny – mleczny – martwy – stały
4. wizyta – kontrola – zabieg – język
5. szczoteczka – nić dentystyczna – płyn do płukania – szczęka

II. Proszę przeczytać. ☺

szczęka – żuchwa – przedtrzonowy – szczoteczka – wykałaczka – trzonowy – elektryczna – do czyszczenia

szczotkować – czyścić – języczek – stłoczony – niewyrznięte – sztuczny ząb – siekacz – szóstka – czwórka
szyjka – korzeń – dziąsło – kość

20
III. Proszę podpisać rysunek.

komora miazgi zęba …………………………… ……………………………

(pulp chamber)

………………………
…………………

………………………

…………………

……………………… ………………………

ozębna cement
(periodontum) (cementum)

kość wyrostka zębodołowego

………………… (alvealar bone)

wierzchołek korzenia zęba

zębodół (apex)
(dental alveolus)

zwój nerwowy
otwór wierzchołkowy (plexus of nerves)
(apical foramen)

21
VI. DOLEGLIWOŚCI

1. Ból zęba 2. Wypadnięcie wypełnienia 3. Ubytek (dziura)

(toothache) (filling loss) (cavity)

5. Zapalenie dziąseł 6. Zapalenie miazgi zęba

4. Próchnica (gum inflammation) (pulp inflammation)
(caries / decay)

7. Kamień nazębny 8. Nadwrażliwość 9. Parodontoza

(tartar / calculus) (oversensivity) (paradontosis)

10. Brak zęba 11. Przebarwienia 12. Przykry zapach z ust (halitoza)
(tooth missing) (staining, discoloration) (bad breath, halitosis)

13. Odsłonięte szyjki 14. Bruksizm / zgrzytanie zębami 15. Afta

(exposed tooth neck) (bruxism) (aphthous ulcer)

I. Co mówi pacjent? Proszę przetłumaczyć. Która to dolegliwość – proszę podać numery 1 – 15.

Chyba mam kamień.

Wypadła mi „plomba”.

Mam żółte zęby.

Bardzo boli mnie ząb.

Proszę usunąć mi kamień.

Złamałem / -łam sobie ząb.

Krwawią mi dziąsła. Boli mnie na dole.

Boli mnie, kiedy gryzę / dotykam.

Mam gorączkę.

Boli mnie na górze.

Wybiłem / -łam sobie ząb.

22
 Mam czerwone dziąsła.
Rusza mi się ząb.

Mam afty.
Boli mnie chyba górna szóstka.

Mam nieświeży oddech.

Synowi wypadł ząb.

Boli mnie przy dziąsłach.

Chyba zrobiła mi się „dziura”.

Boli mnie, kiedy piję coś ciepłego / zimnego.

Córka zgrzyta w nocy zębami.

II. Czy rozumiesz?

23
24
VII. WYWIAD DENTYSTYCZNY

1. Co się dzieje? Jaki to ból?

ostry tępy (ćmienie, ćmi mnie)
2. Który ząb pana / panią boli?
słaby silny
Gdzie boli?
umiarkowany nie do zniesienia
Proszę dokładnie pokazać. nagły samoistny
pulsujący sprokowany
3. Jak długo (pana / panią) boli?
świdrujący

Bardziej boli, kiedy:

4. Czy ból się zmienia?
gryzę ruszam szczęką
Kiedy bardziej boli? dotykam (tego zęba) żuję gumę

5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno? myję zęby leżę

oddycham przez usta wieczorem
6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam?
piję (coś zimnego / gorącego) w nocy
Czy coś pan / pani teraz czuje? jem (coś twardego / słodkiego)

7. Czy ból promieniuje?

8. Czy boli też głowa / ucho / skroń?

choroby serca - zawał, zaburzenie rytmu, nadciśnienie,

zaburzenie krzepliwości
astma, zapalenie oskrzeli,
9. Czy choruje pan / pani na coś?
zapalenie wątroby, wrzody żołądka,
niewydolność nerek, cukrzyca, problemy z tarczycą,
problemy z zatokami, bóle głowy
alergia / uczulenie

przeciwbólowe, przeciwzapalne,
10. Czy bierze pan / pani jakieś leki? Jakie? regulujące krzepliwość krwi,
antybiotyki, leki antydepresyjne

11. Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)?

12. Czy chce pan / pani znieczulenie?

13. Czy miał pan / miała pani kiedyś znieczulenie? miejscowe / ogólne krew
krwawienie z dziąsła / z zęba / z nosa
14. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia?
krwawić (krwawię, krwawisz)
15. Czy jest pani w ciąży? Który to miesiąc?

25
DUSZNOŚĆ / ASTMA PUCHNIĘCIE SPADEK CIŚNIENIA
Duszę się. Nie mogę oddychać. Puchnę. Puchnie mi twarz / gardło. Spada mi ciśnienie.

ZACZERWIENIENIE WYSYPKA
Robię się czerwony / -a. OBJAWY ALERGII Mam wysypkę.
Jak objawia się alergia? Dostaję wysypki.

MROWIENIE PIECZENIE BÓL WSTRZĄS

Czuję mrowienie. Czuję pieczenie. Odczuwam ból. Mogę dostać wstrząsu.

Kiedy boli, możesz zastosować:

tabletkę przeciwbólową znieczulenie ogólne

żel przeciwbólowy znieczulenie miejscowe

zastrzyk przeciwbólowy

Jeżeli będzie boleć, proszę wziąć

tabletkę przeciwbólową.

26
I. Jakie tu są słowa? (15)

W I Z Y T A W R P A S T A T S
Y U A I O P A S D F Z G H J Z
V C P X Z S I E K A C Z L K K
B N A M W E R T R Y Z U I O L
B Ó L P Z Ą B S E A Ę D F G I
Ą M E N B C Z Ł W L K I E Ł W
W E N R T Ż U C H W A K J H O
Ę M I A Z G A Ó D F G H J K L
O I E U Y R S D Z I Ą S Ł O Ż
K A M I E Ń B E R T Y U I Ś P
S N A D W R A Ż L I W O Ś Ć M

II. Proszę przeczytać dialog i zdecydować, czy to prawda (P) czy nieprawda (N)

Dentysta: Co się dzieje?

Pacjent: Boli mnie chyba dolna czwórka.
Dentysta: Proszę pokazać, gdzie dokładnie boli.
Pacjent: Tutaj.
Dentysta: To jest dolna piątka. Jaki to ból?
Pacjent: Ostry.
Dentysta: Czy ból się zmienia?
Pacjent: Tak, kiedy jem coś słodkiego.
Dentysta: Czy jest reakcja na ciepło lub zimno?
Pacjent: Tak, na zimno
Dentysta: Czy coś pan teraz czuje, kiedy dotykam?
Pacjent: Tak, boli.
Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan znieczulenie, czy spróbujemy bez znieczulenia?
Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia.
Dentysta: Dobrze. To zaczynamy.

1. Pacjenta boli dolna czwórka. P/N

2. Ból się zmienia, kiedy pacjent pije coś słodkiego. P/N
3. Ząb nie reaguje na ciepło. P/N
4. Pacjent ma małą dziurę. P/N
5. Pacjent chce znieczulenie. P/N

27
II. Proszę uzupełnić dialogi.

a. Który ząb pana / panią boli? f. Czy coś pan / pani teraz czuje?
b. Jak długo boli? g. Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na
c. Co się dzieje? coś (na penicylinę albo inne leki)?
d. Kiedy boli? h. Czy bierze pan / pani jakieś lekarstwa?
e. Czy ból się zmienia? i. Czy chce pan / pani znieczulenie?

1. Dentysta: ……………………………………………………………………
Pacjent: Tylko aspirynę od dwóch dni.
2. Dentysta: ……………………………………………………………………
Pacjent: Lewa górna czwórka.
3. Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Od poniedziałku.
4. Dentysta:……………………………………………………………………
Pacjent: Nie, nie jestem na nic uczulony / uczulona.
5. Dentysta: ………………………………………………………………………
Pacjent: Wypadła mi plomba.
6. Dentysta: ……………………………………………………………………
Pacjent: Boli mnie, kiedy jem coś słodkiego.
7. Dentysta:……………………………………………………………………
Pacjent: Tak, poproszę. Bardzo się boję.
8. Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Tak, bardziej boli, kiedy piję coś gorącego.
9. Dentysta: …………………………………………………………………
Pacjent: Tak, bardziej boli.

III. Czy rozumiesz?

28
VIII. ZABIEG
oko / oczy
Polecenia dentysty

1. Proszę usiąść. 10. Proszę zamknąć oczy.

głowa ząb / zęby
2. Proszę oprzeć głowę. 11. Proszę zacisnąć (zęby).

3. Czy jest wygodnie? 12. Proszę nie zaciskać (zębów).

4. Proszę otworzyć usta. Szeroko. Szerzej. 13. Proszę delikatnie zagryźć i postukać.

5. Proszę (obrócić) głowę w prawo / w lewo. 14. Proszę nie ruszać językiem.
język
6. Proszę wypłukać usta. 15. Proszę nie dotykać zębów językiem.

7. Proszę wypluć. usta 16. Proszę trzymać ślinociąg.

8. Proszę nie zamykać (ust / buzi). 17. Proszę wyjąć protezę.

ślina
9. Proszę zamknąć (usta / buzię).

Pytania, wyjaśnienia i zalecenia dentysty

Proszę dać znak (ręką), kiedy coś (będzie) nie tak.

Czy coś pan / pani czuje? Muszę część usunąć.

Czy coś boli? Jeszcze trochę.

Czy coś nie tak? Już kończymy.

Proszę się nie bać. Dziękuję, to koniec.

To nie będzie bolało. Proszę nie jeść 2 (dwie) godziny.

Zaczynamy. Proszę nie pić 2 (dwie) godziny.

Będę wiercić. Proszę używać nitki dentystycznej.

Muszę wysuszyć. Proszę płukać zęby płynem.

Poczuje pan / pani drętwienie Proszę przyjść do kontroli w piątek / za…

Proponuję leczenie kanałowe.

za 2, 3, 4, 5, … dni
Proponuję usunąć ten ząb. za tydzień
za 2, 3, 4 tygodnie
za 5, 6, 7… tygodni
za miesiąc
za 2, 3, 4 miesiące
za 5, 6, 7… miesięcy

29
I. Proszę napisać dialog (wywiad + zabieg) – proszę zrobić prezentację.

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

30
 RENTGEN

Musimy zrobić zdjęcie rentgenowskie.

Proszę iść ze mną.

Proszę nie oddychać.
Proszę założyć fartuch.
Proszę to trzymać.
Proszę obrócić głowę.
Proszę nie zamykać buzi / ust.
Proszę się nie ruszać.

Proszę czekać.

I. Proszę uzupełnić.

iść – zdjęcie – obrócić – się – fartuch – czekać – zamykać – nie – proszę – buzi

1. …………………………………………… trzymać.
2. Musimy zrobić ……………………… rentgenowskie.
3. Proszę ………………………………… oddychać.
4. Proszę ………………………………… nie ruszać.
5. Proszę ………………………………………… .
6. Proszę …………………………………… ze mną.
7. Proszę nie …………………………………… ust.
8. Proszę …………………………………… głowę.
9. Proszę założyć ………………………………… .
10. Proszę nie zamykać …………………………… .

31
II. Czy rozumiesz?

32
 POWTÓRKA

I. Proszę ułożyć zdania.

1. trzymać / ślinociąg / proszę

………………………………………………………………………………………………………………………
2. pani / czy / czuje / coś / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. tak / nie / czy / coś / ?
………………………………………………………………………………………………………………………
4. jeść / dwie / proszę / nic / nie / godziny
………………………………………………………………………………………………………………………
5. przyjść / do / proszę / za / dwa / kontroli / tygodnie
………………………………………………………………………………………………………………………

II. Proszę wybrać pasujące słowo.

Teraz myślę / muszę ukłuć.

1. Muszę leczyć / liczyć kanałowo.

2. Proszę pukać / płukać zęby płynem.
3. Proszę się nie bać / bić.
4. To nie będzie bolało / biegało.
5. Proszę oprzeć / otworzyć głowę.
6. Proszę nie jest / jeść.
7. Proszę trzymać / czekać ślinociąg.
8. Boli mnie szczoteczka / szczęka.
9. Proponuję część / cześć usunąć.
10. Proszę wypluć / wypłukać usta.

33
III. Proszę uzupełnić.

wypluć – otworzyć – oprzeć – wygodnie – proszę – usta – zacisnąć – nie – oczy – językiem

1. Czy jest ……………………………………………?

2. Proszę ………………………………………… zamykać ust.
3. Proszę nie ruszać ………………………………………… .
4. Proszę wypłukać ………………………………………… .
5. ………………………………………………… przymknąć.
6. Proszę ………………………………………………… .
7. Proszę ……………………………………………… głowę.
8. Proszę zamknąć ………………………………………… .
9. Proszę ……………………………………………… zęby.
10. Proszę ……………………………………………… usta.

IV. Czy wiesz, jak to powiedzieć inaczej?

1. Zrobimy wypełnienie. Założymy” plombę”.

2. Czy może pani szerzej otworzyć buzię? ……………………………………………………………………

3. Jak długo będę czekać na dentystę? ……………………………………………………………………

4. Proszę poczekać. ……………………………………………………………………

5. Od kiedy boli? ……………………………………………………………………

6. Nie rozumiem. Jeszcze raz, proszę. ……………………………………………………………………

7. Proszę podać numer kontaktowy. ………………………………………………………………

8. Proszę podać nazwisko. ……………………………………………………………………

9. Mam wysoką temperaturę. ……………………………………………………………………

10. Czy tu boli? ……………………………………………………………………

11. Czy teraz jest w porządku? ……………………………………………………………………

12. Jak bardzo boli? ……………………………………………………………………

13. Tu jest dziura. ……………………………………………………………………

14. Czy coś pan czuje? ……………………………………………………………………

15. Będę borować. ……………………………………………………………………

34
V. Proszę przetłumaczyć.

LEKARZ
A.
1. What’s the problem?
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Since when have you had it? / Since when has it been bothering you?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. How long does it last?
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Is it hardly bearable, sharp, dull, throbbing?
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Does the pain change (increase / decrease) when you have hot or cold foods or drinks?
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Does it hurt when you bite / on biting?
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Would you like an anesthesia?
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Are you allergic to anything?
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Are you taking any medicine?
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Have you ever had anesthesia?
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Do you tend to bleed?
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Are you ill? Do you complain off something?
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Do you have headache too?
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Do you feel anything now?
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Do you feel anything when I touch it?
………………………………………………………………………………………………………………………
16. Does the pain change?
………………………………………………………………………………………………………………………
17. When does it hurt more?
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Where exactly does it hurt? Show it to me, please.
………………………………………………………………………………………………………………………

35
19. Does the pain radiate?
………………………………………………………………………………………………………………………
20. Does it radiate to your head or neck?
………………………………………………………………………………………………………………………

B.
1. Sit down, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Put your head on the headrest, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Open your mouth wide, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Clench your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Bite on it gently and tap, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Rinse your mouth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Spit out, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Keep your mouth open, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Is it comfortable?
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Turn your head to the right, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Close your mouth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Don’t move your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Hold it, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Don’t move, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Don’t breathe, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. In case of pain take a pain killer.
………………………………………………………………………………………………………………………

C.

36
1. Let me know when you feel any pain or when you feel unwell!
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Is there anything wrong?
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Don’t be afraid, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. We are starting.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. It won’t hurt.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. We are about to finish.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. I have to dry it.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. I have to prick it now (you will feel a prick now).
………………………………………………………………………………………………………………………
9. I’m going to drill it.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. I have to extract this tooth.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Don’t eat anything for about 2 hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Floss your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Thank you, we are done.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. We need to do root canal treatment.
………………………………………………………………………………………………………………………

37
VI. Proszę przetłumaczyć.
PACJENT
1. Od tygodnia boli mnie ząb. Chyba górna czwórka.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Boli mnie tu na dole.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Krwawią mi dziąsła.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Wypadła mi plomba.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Boli mnie bardziej, kiedy jem coś słodkiego.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Boli mnie, kiedy gryzę.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Boli mnie, kiedy oddycham przez usta.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Poproszę znieczulenie. Bardzo się boję.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Od trzech dni biorę aspirynę.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Puchnę i robię się czerwony.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Mam problemy z sercem. Rok temu miałem zawał.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Mam częste bóle głowy.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Boli mnie od wczoraj.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Jestem w ciąży, w czwartym miesiącu.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. Duszę się.
………………………………………………………………………………………………………………………
17. Mam gorączkę.
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Chyba mam dziurę (Zrobiła mi się dziura).
………………………………………………………………………………………………………………………
19. Rusza mi się ząb.
………………………………………………………………………………………………………………………

38
IX. PROTETYKA I ORTODONCJA

– Proszę wyjąć protezę

– Proszę zdjąć okulary.
– Proszę (trzymać) głowę normalnie. proteza

– Proszę oddychać przez nos. proteza częściowa

– Proszę otworzyć usta (szeroko / szerzej). proteza całkowita

– Proszę patrzeć prosto. proteza stała

– Proszę język do góry. proteza ruchoma

– Proszę położyć język na łyżce. łyżka

– Proszę wysunąć język. wycisk

– Proszę rozluźnić policzki.

– Proszę rozluźnić wargi.
– Proszę oblizać wargę dolną.
– Proszę oblizać wargę górną.
– Proszę zagryźć.
– Proszę przełknąć ślinę. most (bridge)
– Proszę zamknąć usta. korona (crown)
wkład korzeniowo-koronowy (post-and-core)
– Proszę nie zaciskać zębów. wkład koronowy (inlay)
– Proszę postukać zębami. nakład koronowy (onlay)
licówka (veneer)
– Proszę uśmiechnąć się. implant (implant)
– Proszę pokazać zęby. porcelana napalana na metal
(porcelan-fused-to-metal)
– Proszę powiedzieć a, e, u.
– Proszę dotknąć językiem
prawego policzka,
lewego policzka,
wargi górnej,
wargi dolnej.
– Muszę przymierzyć łyżkę.
– Muszę teraz zrobić wycisk. Proszę przyjść do przymiarki w / za…
– Muszę powtórzyć wycisk.

– Czy ma pan / pani odruch wymiotny?

– Czy proteza pasuje?
– Czy proteza jest za ciasna?
– Czy proteza jest za luźna?
– Czy proteza jest za mała?
– Czy proteza jest za duża?

39
I. Proszę połączyć w pary.

1. oddychać a. zębami
2. zdjąć b. protezę
3. postukać c. prosto
4. położyć d. przez nos
5. wyjąć e. język na łyżce
6. rozluźnić f. język
7. wysunąć g. wargę górną
8. patrzeć h. okulary
9. oblizać i. policzki
10. zamknąć j. usta

II. Co mówi dentysta do pacjenta?

DENTYSTA MÓWI PACJENT ROBI

1. Proszę oddychać przez nos. Pacjent oddycha przez nos.

2. …………………………………………………………………………… Pacjent stuka zębami.

3. …………………………………………………………………………… Pacjent otwiera szeroko usta.

4. …………………………………………………………………………… Pacjent uśmiecha się.

5. …………………………………………………………………………… Pacjent rusza szczęką.

6. …………………………………………………………………………… Pacjent oddycha przez usta..

7. …………………………………………………………………………… Pacjent mówi a, e, u.

8. …………………………………………………………………………… Pacjent przymierza protezę.

9. …………………………………………………………………………… Pacjent przełyka ślinę.

10. …………………………………………………………………………… Pacjent nie zaciska zębów.

40
III. Proszę ułożyć zdania.

do / język / proszę / góry Proszę język do góry.

1. ma / odruch / pan / czy / wymiotny / ?

………………………………………………………………………………………………………………………
2. nie / usta / zębów / proszę / zamknąć / zaciskać / ale

………………………………………………………………………………………………………………………
3. dotknąć / policzka / proszę / językiem / prawego

………………………………………………………………………………………………………………………
4. na / język / łyżce / położyć / proszę

………………………………………………………………………………………………………………………
5. wycisk / powtórzyć / muszę

………………………………………………………………………………………………………………………

41
 ORTODONCJA

- zgryz prawidłowy (normal occlusion)

zęby krzywe (crooked)
- zgryz krzyżowy (buccal occlusion, cross-bite)
stłoczone (crowded)
- zgryz otwarty (open bite)
szeroko rozstawione (szpara)
- nadzgryz (supraocclusion) (spaced teeth, diastema)
- tyłozgryz (distoclusion)
- przodozgryz (mesiocclusion)

- nieprawidłowe zwarcie (malocclusion)

- nieprawidłowe ustawienie w łuku (malalingment)

APARAT ORTODONTYCZNY (brace)

Jak długo nosi pan / pani aparat?
- stały (fixed)
- ruchomy (removable)

I. Czy rozumiesz?

42
X. CHIRURGIA

– Muszę zbadać ciśnienie.

– Muszę zatkać nos.

– Proszę uważać na tę stronę.

– Proszę jeść tylko miękkie (miękki pokarm).
– Proszę nie jeść i nie pić dwie godziny. nadciśnienie
– Proszę nie płukać ust kilka godzin. książeczka zdrowia
– Proszę nie palić jeden dzień. zwolnienie lekarskie
– Proszę wypluć opatrunek za pół godziny. opatrunek
znieczulenie
– Czy ma pan / pani nadciśnienie?
– Czy drętwieje język?
– Czy drętwieje prawa / lewa strona?
– Czy jest (panu / pani) gorąco?
– Czy jest (panu / pani) słabo?
– Czy jest pan / pani na coś uczulony /-a?
– Czy ma pan / pani książeczkę zdrowia?
– Czy potrzebne jest zwolnienie lekarskie?

I. Proszę połączyć w pary.

1. nie palić a. przez nos

2. oddychać b. dwie godziny
3. wypluć c. ust
4. nie jeść d. jeden dzień
5. uważać na e. nos
6. nie płukać f. tę stronę
7. zatkać g. opatrunek
8. drętwieje h. ciśnienie
9. jeść i. język
10. zbadać j. miękkie

43
II. Co mówi dentysta do pacjenta?

DENTYSTA MÓWI PACJENT ROBI

1. …………………………………………………………… Pacjent nie pali jeden dzień.

2. …………………………………………………………… Pacjent je tylko miękkie.

3. …………………………………………………………… Pacjent oddycha przez nos.

4. …………………………………………………………… Pacjent nie płucze ust kilka godzin.

5. …………………………………………………………… Pacjent wypluwa opatrunek za pół godziny.

III. Proszę ułożyć zdania.

drętwieje / język /czy / ? Czy drętwieje język?

1. miękkie / tylko / proszę / jeść

………………………………………………………………………………………………………………………
2. chce / lekarskie / czy / pani / zwolnienie / ?

………………………………………………………………………………………………………………………
3. pić / nie / i / jeść / proszę / godziny / dwie / nie

………………………………………………………………………………………………………………………
4. jest / czy / gorąco / pani / ?

………………………………………………………………………………………………………………………
5. pan / czy / uczulony / na / coś / jest / ?

………………………………………………………………………………………………………………………

strzykawka

igła

44
IV. Jakie tu są słowa? (12)

K R Z Y Ż O W Y W E R T Y U Z
A P G O C I Ś N I E N I E I N
S D R F G H J K L Z I C R B I
T Ł Y Ż K A N M W E G R E T E
R U Z Ą S D F G H J Ł K N L C
Z Ł Z C P R O T E Z A B T Ń Z
Y M W E R T Y U I O P A G S U
K W Y C I S K D F G H J E K L
A L Ż C B N Ć M W E R T N Y E
W P T Y Ł O Z G R Y Z Ó I U N
K A S D P R A W I D Ł O W Y I
A Ę R T U I O P S D F G H J E

V. Czy rozumiesz?

45
VI. Proszę przetłumaczyć.
1. Take out your denture, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Take off your glasses, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Breathe through your nose, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
4. Look straight, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
5. Lift up your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
6. Stick out your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
7. Loosen your lips, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
8. Lick your lower lip, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
9. Bite, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
10. Swallow, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
11. Don’t clench your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
12. Tap with your teeth, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
13. Smile, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
14. Say a, e, u, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
15. Touch your left cheek with your tongue, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
16. I have to take an impression.
………………………………………………………………………………………………………………………
17. I have to repeat the impression.
………………………………………………………………………………………………………………………
18. Do you have a gagging reflex?
………………………………………………………………………………………………………………………
19. Does your denture fit?
………………………………………………………………………………………………………………………

46
20. Is your denture too loose?
………………………………………………………………………………………………………………………
21. I have to try on the bite plate.
………………………………………………………………………………………………………………………
22. Put your tongue on the bite plate.
………………………………………………………………………………………………………………………
23. I have to close your nose.
………………………………………………………………………………………………………………………
24. Be careful with this side, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
25. Eat only soft food, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
26. Don’t drink or eat for the next two hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
27. Don’t rinse your mouth for a few hours, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
28. Don’t smoke for a one day, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
29. Spit out the dressing in half an hour, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
30. Do you have high blood-pressure (hypertension)?
………………………………………………………………………………………………………………………
32. Is your tongue getting numb?
………………………………………………………………………………………………………………………
33. Do you feel faint?
………………………………………………………………………………………………………………………
34. Are you allergic to anything?
………………………………………………………………………………………………………………………
35. Do you want a sick leave?
………………………………………………………………………………………………………………………
36. I have to take your blood pressure.
………………………………………………………………………………………………………………………
37. How long have you been wearing the braces?
………………………………………………………………………………………………………………………
38. Come back for try-in in a week on Monday, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
39. Keep your head in a natural position, please.
………………………………………………………………………………………………………………………
40. Do you have your health book here?
………………………………………………………………………………………………………………………

47
XI. STOMATOLOGIA DZIECIĘCA

1. Co się dzieje?
2. Który ząb boli?
Gdzie boli? Proszę pokazać.
3. Jak długo boli?
4. Czy ból się zmienia?
Kiedy bardziej boli?
5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno?
6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam?
Czy coś teraz czujesz?
7. Czy boli też głowa / ucho / skroń?
8. Czy jesteś uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)?
Czy syn / córka jest na coś uczulony / uczulona?
9. Czy bierzesz jakieś lekarstwa?
Czy syn / córka bierze jakieś lekarstwa?
10. Czy chorujesz na coś?
Czy syn / córka choruje na coś?
11. Czy chcesz znieczulenie?
12. Czy miałeś / miałaś kiedyś znieczulenie? (miejscowe / ogólne)
Czy syn miał / córka miała kiedyś znieczulenie? Czy były jakieś problemy?
13. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia?

Proszę przyjść z synem / córką do kontroli w / za…

I. Czy rozumiesz?

48
XII. UNIT DENTYSTYCZNY, NARZĘDZIA I MATERIAŁY DENTYSTYCZNE

unit dentystyczny – dental unit

stolik na wysięgniku bracket table

końcówka handpiece
skaler piezoelektryczny piezoelectric scaler
dmuchawka air spray
spray wodny water spray
piaskarka sand blaster
wytrząsarka shaker
ssak suction
ślinociąg suction, saliva ejector
chusta / serweta dental bib
spluwaczka spitoon
lampa polimeryzująca curing lamp
lampa bezcieniowa shadowless lamp
fotel stomatologiczny dental chair
zagłówek headrest
autoklaw autoclave
pojemnik z płynem container with liquid
rozrusznik starter

I. Proszę podpisać zdjęcie.

49
narzędzia dentystyczne – dental instrumets

zestaw diagnostyczny diagnostic kit

lusterko mirror
zwykłe plain
powiększające magnifying
zgłębnik probe
retraktor, rozwieracz retractor
końcówka kątowa (kątnica) angle handpiece
końcówka prosta (prostnica) straight handpiece
wiertło drill, bur
kulka, okrągłe round
stożek cone
odwrócony stożek inverted cone
proste straight fissure bur
szczelinowiec fissure bur
płomyk flame
różyczka rosehead
gruszka pear shaped
diamentowe diament
wykańczające finishing bur
ekskawator, wydrążacz excavator
upychadło plugger
gładzik burnisher
skaler scaler
narzędzia do kamienia scaler
szpatułka, łopatka spatula
kleszcze forceps
dźwignia elevator
dłuto chisel
pęseta cotton pliers / tweezers
nakładacz płaski flat plastic
szczotka brush
formówka matrix retainer
pasek do formówki matrix band
strzykawka syringe
igła needle
karpula carpula
narzędzia endodontyczne endodontic instruments
koferdam rubber dam

50
zacisk / docisk / klamra clamp
dziurkacz do otworów w koferdamie punch
ramka frame
matryca / szablon template
podkładka do zarabiania mixing pad
kondensor, upychacz condenser
kireta curette
łyżeczka curette, dental spoon
trzymadełko holder
nożyczki scissors
płytka do materiału mixing slab
linijka ruler
tester miazgi pulp tester
endometr apex locator

materiały dentystyczne – dental matarials

wata cotton wool

wacik / gazik swab
wałki z ligniny cotton rolls
waciki jałowe sterile cotton rolls
nić dentystyczna dental floss
podkład base
amalgamat amalgam
cement cement
glasjonomer glass-ionomer
materiały kompozytowe composite filling material
wypełnienie light-cured composite
światłoutwardzalne
wypełnienie self-cured composite
chemoutrwaldzalne
żywica resin
żywica akrylowa acrylic resin
fleczer temporary filling / dressing
tlenek cynku zinc eugenolate
leki drugs
znieczulenie anasthesia
lek przeciwbólowy painkiller, analgesic
antybiotyk antibiotics
środki antyseptyczne antiseptics
środek dezynfekujący disinfection
woda destylowana destilled water

51
I. Jakie tu są słowa? (10)

A D S P L U W A C Z K A R T U
D F G H J K I L W E R T W O I
A K S D F G E H J K L D A Z X
C O B N M Q R W E R T Ł C Y S
U F I L U S T E R K O U I O K
P E A S D F Ł G H J K T K L A
Z R C V P Ł O M I E Ń O B N L
W D E R T Y U I O P A S D F E
G A F G K O Ń C Ó W K A H J R
Z M C Ę G Ś C Ż C B N M W Ą Ć
D F S Z P A T U Ł K A K L D R

52
XIII. AWARIA

Czy unit jest gotowy?

Proszę mi podać …………………

Brakuje……………………….
Gdzie jest …………………?

Skończył /-a /-o się ……………

Coś się zepsuło.

Woda kapie / leci (z turbiny).

Coś syczy.
Coś hałasuje.

Wiertło nie wchodzi.

Wiertło nie obraca się.

Nie działa lampa.

Nie działa końcówka.

Nie działa fotel (nie podnosi się).

53
XIII. CZY JESZCZE PAMIĘTASZ?

I. Proszę ułożyć dialog w dobrej kolejności.

……… Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy.

……… Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę.
……… Pacjentka: Tak.
……… Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00.
……… Pacjentka: Do zobaczenia.
……… Pacjentka: Anna Michalak.
…1…. Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham.
……… Pacjentka: 605 371 258.
……… Rejestratorka: Ma pani u nas kartę?
……… Rejestratorka: Na kiedy?
……… Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia w piątek. Ą Ę
……… Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa? Ć, Ń, Ś
Ó – u zamknięte
II. Proszę uzupełnić. Ź – zet z kreską
Proszę przeliterować. Ż – zet z kropką
Y – igrek
A jak Anna, Adam
B jak ………………………………………… M jak …………………………………………
C jak ………………………………………… N jak …………………………………………
D jak ………………………………………… O jak …………………………………………
E jak ………………………………………… P jak …………………………………………
F jak ………………………………………… R jak …………………………………………
G jak ………………………………………… S jak …………………………………………
H jak ………………………………………… T jak …………………………………………
I jak ………………………………………… U jak …………………………………………
J jak ………………………………………… W jak …………………………………………
K jak ………………………………………… Z jak …………………………………………
L jak ………………………………………… Ż jak …………………………………………
Ł jak …………………………………………

Samo h czy ce ha?

III. Proszę pracować w parach. Proszę pisać i dyktować numery telefonu.

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………

54
IV. Proszę uzupełnić.

1. szczoteczka do ………………………………………………
2. nić ……………………………………………………………
3. pasta …………………………………………………………
4. płyn do ………………………………………………………
5. szczoteczka …………………………………………………

V. Co mówi lekarz?

LEKARZ MÓWI: PACJENT ROBI:

1. Proszę ………………………………………………………… Pacjent szczotkuje zęby po jedzeniu.

2. Proszę ………………………………………………………… Pacjent używa pasty z fluorem.
3. Proszę ………………………………………………………… Pacjent płucze jamę ustną płynem.
4. Proszę ………………………………………………………… Pacjent czyści zęby nicią dentystyczną.
5. Proszę ………………………………………………………… Pacjent chodzi na kontrolę 2 razy w roku.

VI. Proszę przetłumaczyć.

1. gum …………………………………………………………
2. hard palate …………………………………………………………
3. tonsil …………………………………………………………
4. lower lip …………………………………………………………
5. uvula …………………………………………………………

6. szczęka …………………………………………………………
7. żuchwa …………………………………………………………
8. podniebienie miękkie ………………………………………………
9. warga górna …………………………………………………………
10. jama ustna …………………………………………………………

VII. Jakie mogą być zęby?

ząb / zęby

55
VIII. Co mówi pacjent?

LEKARZ MÓWI PACJENT MÓWI

1. siekacz środkowy ……………………………………………………………

2. siekacz boczny ……………………………………………………………

3. kieł ……………………………………………………………

4. pierwszy (ząb) przedtrzonowy ……………………………………………………………

5. drugi przedtrzonowy ……………………………………………………………

6. pierwszy trzonowy ……………………………………………………………

7. drugi trzonowy ……………………………………………………………

8. trzeci trzonowy ……………………………………………………………

IX. Proszę przetłumaczyć.

1. pulp …………………………………………………….
2. dentin ……………………………………………………
3. enamel ……………………………………………………
4. bone ……………………………………………………
5. root ……………………………………………………
6. root canal ……………………………………………………
7. crown ……………………………………………………
8. neck ……………………………………………………

X. Jakie dolegliwości może mieć pacjent?

dolegliwości

56
XI. Czy rozumiesz?

1. Chciałabym usunąć kamień.

2. Boli mnie, kiedy gryzę.
3. Podczas szczotkowania krwawią mi dziąsła.
4. Od dwóch dni boli mnie lewa górna czwórka.
5. Parę dni temu wypadła mi plomba.
6. Zaważyłem, że mam czerwone dziąsła.
7. Rusza mi się ząb, prawa dolna szóstka.
8. Boli mnie, kiedy jem coś twardego.
9. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego.
10. Mam nieświeży oddech.

XII. O co pyta lekarz (wywiad lekarski)?

1. ……………………………………………………………………………………………………………………
2. ……………………………………………………………………………………………………………………
3. ……………………………………………………………………………………………………………………
4. ……………………………………………………………………………………………………………………
5. ……………………………………………………………………………………………………………………
6. ……………………………………………………………………………………………………………………
7. ……………………………………………………………………………………………………………………
8. ……………………………………………………………………………………………………………………
9. ……………………………………………………………………………………………………………………
10. …………………………………………………………………………………………………………………

XIII. Kiedy bardziej boli? Co mówi pacjent?

Bardziej mnie
boli, kiedy…

57
XIV. Jaki może być ból?

BÓL

XV. Czy rozumiesz?

1. Mam astmę. ……………………………………………………………………………

2. Jestem w ciąży. ……………………………………………………………………………
3. Mam nadciśnienie ……………………………………………………………………………
4. Mam wrzody żołądka. ……………………………………………………………………………
5. Mam cukrzycę. ……………………………………………………………………………
6. Mam częste bóle głowy. ……………………………………………………………………………
7. Biorę leki przeciwzapalne. ……………………………………………………………………………
8. Biorę antybiotyki. ……………………………………………………………………………
9. Biorę leki antydepresyjne. ……………………………………………………………………………
10. Jestem uczulona na penicylinę. ……………………………………………………………………………

XVI. Proszę uzupełnić dialog.

Dentysta: Co się …………………………………………………………………?

Pacjent: ………………………………………………………………… chyba dolna czwórka.
Dentysta: Proszę pokazać, …………………………………………… dokładnie boli.
Pacjent: Tutaj.
Dentysta: To jest dolna piątka. ……………………………………………………………… to ból?
Pacjent: Ostry.
Dentysta: Czy ból się …………………………………………………………………?
Pacjent: Tak, kiedy …………………………………………………………………… coś słodkiego.
Dentysta: Czy jest …………………………………………………………………… na ciepło lub zimno?
Pacjent: Nie.
Dentysta: Czy coś pan teraz ……………………………………………………………, kiedy dotykam?
Pacjent: Tak, boli.
Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan ……………………………………, czy spróbujemy bez znieczulenia?
Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia.
Dentysta: Dobrze. To …………………………………………………………………….

58
XVII. Proszę połączyć w pary.

1. Proszę językiem
2. Proszę oprzeć usiąść
3. Proszę zamknąć głowę
4. Proszę nie ruszać oczy
5. Proszę (obrócić) głowę usta
6. Proszę nie ślinociąg
7. Proszę wypłukać zamykać (ust / buzi)
8. Proszę trzymać w lewo
9. Proszę szeroko otworzyć wygodnie?
10. Czy jest usta

XVIII. Proszę uzupełnić.

1. Proponuję usunięcie ……………………………………………………………………………………………..

2. Proszę dać znak, …………………………………………………………………………………………………
3. Jeszcze ……………………………………………………………………………………………………………
4. Proszę nie ………………………………………………………………………………………………………
5. To nie będzie ……………………………………………………………………………………………………
6. Proponuję leczenie ………………………………………………………………………………………………
7. Czy coś …………………………………………………………………………………………………………?
8. Będę …………………………………………………………………………..…………………………………
9. Proszę się nie …………………………………………………………………..…………………………………
10. Już ………………………………………………………………………………………………….……………

XIX. Proszę uzupełnić.

……………………… (to fill) …………………… (to clean / wash)

…………………… (to poison, to devitalize) ……………………… (to brush)

…………….… (to extract)

zęby możemy…

…………………… (to treat / cure) ………………………(to whiten)

………………………… (to save) …………………………………(to anaesthetize)

………………………(to rinse)

59
XX. Proszę skreślić, co nie pasuje.

1. szczotkować – myć – płukać – wybielać

2. wiercić – oddychać – plombować – znieczulać
3. miękka – twarda – średnia – luźna
4. warga – język – korzeń – migdałek
5. przedtrzonowy – zatoki – siekacz – kieł
6. górny – dolny – lewy – prawy – martwy
7. dziąsło – miazga – szkliwo – zębina
8. próchnica – zapalenie – nadwrażliwość – krzepliwość
9. ubytek – nadciśnienie – cukrzyca – wrzody żołądka
10. łyżka – wycisk – kamień – most

XXI. Czy rozumiesz?

Pamiętaj!!!

1. Najważniejsza w codziennej higienie jest odpowiednia szczoteczka i sposób jej użycia.

2. Pasta nie musi być najdroższa, ważne żeby była z fluorem.
3. Myj zęby co najmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem, a najlepiej po każdym posiłku.
4. Każde mycie powinno trwać około trzech minut.
5. Podczas mycia wykonuj ruchy wymiatająco-obrotowe.
6. Myj zęby w określonym porządku, np. od prawej do lewej strony.
7. Szczoteczkę wymieniaj co najmniej raz w miesiącu.
8. Stosuj środki wspomagające higienę jamy ustnej:
- nitki dentystyczne – do dokładnego wyczyszczenia przestrzeni między zębami,
- wykałaczki – zawsze noś je przy sobie,
- płyny do płukania jamy ustnej przed umyciem zębów,
- tabletki do ssania ( np. zawierające fuksynę), które pozwolą lepiej skontrolować dokładność mycia zębów,
- stosuj gumę do żucia przez kilka minut, po każdym posiłku.
9. Pamiętaj, szczoteczki elektryczne, a szczególnie szczoteczki soniczne (emitujące fale dźwiękowe) są bardziej
skuteczne w codziennej higienie jamy ustnej.
10. Nie bój się stomatologa. Odwiedzaj go co pół roku, a nie będziesz miał kłopotów z zębami.

Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010

60
 XXII. Proszę rozwiązać krzyżówkę.

1 7

3 9 2 3

4 2

4 6 8

1 7

5 10 8

10

POZIOMO
1. Co czuje pacjent po zastrzyku znieczulającym?
2. Awaria! Woda z turbiny …………………………
3. Ból może być sprowokowany albo ………………
4. Specjalizacja badająca choroby miazgi zęba to
inaczej ………………………………………
5. Drewniany patyczek do czyszczenia przestrzeni
międzyzębowych.
6. Zęby małych dzieci to zęby ………………………
7. Ósemka to inaczej trzeci ząb …………
8. Jeśli chcesz to zrobić, musisz mieć strzykawkę.
9. Ma ją ząb i król.
10. Pacjent mówi „dziura”, a dentysta mówi …
PIONOWO
1. Miejscowe albo ogólne.
2. Mały język.
3. Mała szyja.
4. Podczas tej choroby pacjent musi kontrolować
poziom insuliny.
5. Do zdjęcia rentgenowskiego pacjent musi założyć
…………………
6. Stała albo ruchoma, częściowa albo całkowita.
7. Fotograficzny albo ortodontyczny.
8. Zęby mogą być proste albo ………………………
9. Dziecko pije mleko z butelki przez ………………
10. Potrzebna w protetyce, albo kiedy chcesz zjeść
zupę.

61
 SŁOWNICZEK POJĘĆ POLSKO-ANGIELSKI
(vocabulary)

A dziąsło – gum
dziura – cavity
afta – apthtae, trush
antybiotyk – antibiotic
antydepresyjny – antidepressant E
aparat ortodontyczny – braces
astma – astma endodoncja – endodontics

B F

bać się (boję się, boisz się) – to be afraid fartuch – apron (lead rubber apron)
badać – examine fluor – fluorine
bardziej – more z fluorem (pasta) – fluoride (toothpaste)
błona śluzowa – mucosal membrane G
boczny – lateral
boleć (boli mnie) – to hurt głowa – head
borować – to bore, to drill główka – head
ból – pain, ache gotowy – ready
brać (biorę, bierzesz) – to take gryźć (gryzę, gryziesz) – to bite
brak zęba – tooth missing gorączka – fever
brakować – to be lacking górny – upper, superior
buzia – mouth
H
C
hamować – to stop
cement – cementum hałasować – to make noise
ciśnienie – blood pressure higiena – hygiene
chirurgia – surgery
choroba – disease I
chorować – to be ill, to suffer from
chory – ill igła – needle
chronić – to protect irygator – water pick
ciasny – tight
co najmniej – at least J
cukrzyca – diabetes
czekać – to wait jama ustna – oral cavity
czuć (się) – to feel jedzenie – food
czyścić – to clean języczek – uvula
język – tongue
D
K
dać – to give
długotrwały – longlasting kamień (nazębny) – tartar, calculus
do góry – up kanał – canal
dokładnie – exactly kapać (woda kapie) – to drip
dolny – lower, inferior karta – files
dotknąć – to touch kieł – canine
dotykać – to touch kilka – few
drętwieć – numb klinika – clinic
drętwienie – numbness komora – chamber
dusić się – to chocke, to suffocate kompleksowy – full
dostać – to get kontrola – check up, control
duszność – breathlessness, dyspnoea konsultacja – consultation
dyżur – emergency końcówka – tip
działać – to work kończyć – to finish
działanie – action korona – crown

62
korzeń – root obracać się (wiertło) – to spin
kość – bone obrotowy – rotary
krew – blood obrócić – turn
krwawić – to bleed ochrona – protection
krwawienie – bleeding odczuwać – to feel
krzepliwość krwi – h(a)ematopexis, blood clotting, oddychać – to breathe
blood coagulability oddział – ward
krzywy – crooked odruch wymiotny – gagging reflex
książeczka zdrowia – health book, insurance book ogólny – general
opatrunek – dressing
L oprzeć – to put on headrest
ortodoncja – orthodontics
lecieć (woda leci) – to flows osoba – person
lewy – left ostry – sharp
leczenie – treatment, curing otworzyć – to open
leczyć – to cure, to treat otwór wierzchołkowy – apical foramen
leżeć – to lie
licówka – veneer P
luźny – loose
palić – to smoke
paradontoza – paradontosis
Ł pasować – to fit
pasta do zębów – toothpaste
łuk – arch patrzeć – to look
łuk podniebienno-gardłowy – palatoglossal arch pełny – full
łuk zębowy – dental arch periodontologia – periodontics
łyżka – bite plate, impression tray pieczenie – burning
pionowy – vertical
M plomba – filling
plombować – to fill
martwy – dead płukać – to rinse
miazga – pulp płukanka – mouth wash
migdałek – tonsil płyn do płukania jamy ustnej – mouth wash
miękki – soft płytka nazębna – plaque
mleczny – milk podać – to give, to pass over
miejscowy – local podniebienie miękkie – soft palate
mocny – strong podniebienie twarde – hard palate
most – bridge podnosić się – to raise
mrowienie – tingle podrażniony – irritated
mycie – washing pokazać – to show
myć – to wash (to brush teeth) policzek – cheeck
polerować – to polish
N położyć – to lay, to put
pomieszczenie techniczne – technical room
na boki – to sides poprawić – improve
na dole – down poradnia – out-patient clinic
na górze – up poruszać – to move
nadciśnienie – hypertension postukać – to tap
nadwrażliwość – oversensivities potrójny – triple
nagły – sudden powiedzieć – to tell, to say
najlepiej – best powierzchnia – surface
nakład koronowy – onlay powtórzyć – to repeat
nić / nitka dentystyczna – floss poziomy – horizontal
nie do zniesienia – unbearble parwdziwy – real
niewydolność nerek – renal failure prawy – right
nosić – to wear promieniować – to radiate
proponować – to propos, to suggest
O prosto – straight
protetyka – prosthodontics
objaw – symptom proteza – denture

63
proteza całkowita – complete denture syczeć – to hiss
proteza częściowa – partial denture szczęka – maxilla, upper jaw
proteza ruchoma – removable denture szczoteczka do czyszczenia języka – tongue brush
proteza stała – fixed denture szczoteczka do zębów – tooth brush
próchnica – caries, decay szczoteczka międzyzębowa – interdental brush
przebarwienie – discoloration, staining szczotkować – to brush
przeciwbólowy – analgesic, painkiller szeroko – wide
przeciwzapalny – anti-inflammatory szeroko rozstawione (zęby) – spaced / rake teeth,
przedni – front szerzej – wider
przedtrzonowy – premolar szkliwo – enamel
przeliterować – to spell szpara – diastema
przełknąć – to swallow sztuczny – artificial
przyjść – to come szyjka – neck
przymiarka – try-in
przymierzyć – to try on Ś
przykry zapach – halitosis, bad breath
puchnąć – to sweel ślina – saliva
puchnięcie – sweeling ślinociąg – suction, saliva ejector
pukać – to knock, to tap średni – medium
pulsujący – pulsating, throbbing środkowy – central
świdrujący – piercing
R świezość – freshness

radiologia – radiology T
rejestracja – registration
rentgen – x ray tarczyca – thyroid
rozluźnić – to loosen tępy – dull
rozrusznik – starter trzonowy – molar
ruch – motion trzymać – to hold
ruchomy – removable twarda – hard
ruszać – to move twarz – face

S U

sala zabiegowa – treatment room, operating theater ubytek – cavity

samoistny (ból) – spontaneous (pain) ucho – ear
serce – heart uczucie – feeling
siekacz – incisor uczulony – alergic
silny – strong ukłuć – to prick
skończyć się – to run out umiarkowany – moderate, temperate
skroń – temple unikać – to avoid
skuteczny – effective uratować – to save
skuteczność – effectiveness usiąść – to sit
słaby – weak, faint usta – mouth
smoczek – dummy, pacifier usunąć – to remove
spadek – drop, decrease usuwać – to extract, to remove
spoidło warg – commisure of lips uśmiech – smile
sprowokowany (ból) – provoked (pain) uśmiechnąć się – to smile
sprzęt – equipment uważać – be careful
stały (aparat, proteza) – fixed (braces, denture) uzębienie – dentition
stały (ząb) – permament tooth używać – to use
stłoczony – crowded
stomatologia dziecięca – paedodontics W
stomatologia wieku rozwojowego – paedodontics
stomatologia zachowawcza – restorative dentistry warga dolna – lower lip
stomatologia zapobiegawcza – preventive dentistry warga górna – upper lip
stosować – to apply, to use wątroba – liver
stracić – to lose wchodzić (wiertło nie wchodzi) – doesn’t fit
strona – side wielostronny – multilateral
strzykawka – syringe wiercić – to bore, to drill

64
wizyta – visit założyć – to put on
wiązadło okołozębowe – periodontal ligament zamknąć – to close
wierzchołek korzenia zęba – apex zamykać – to close
wkład koronowy – inlay zapach – smell (breath)
wkład korzeniowo-koronowy – post-and-core zapalenie – inflammation
wrzody żołądka – gastric ulcer zapalenie oskrzeli – bronchitis
wstrząs – shock zapalenie wątroby – hapatitis
wybielać – to bleach, to whiten zapobiegać – to prevent
wycisk – impression zastrzyk – injection, shot
wygodnie – comfortable zatkać – to close, to plug
wyjąć – to take out zatruć – to devitalize
wyjście ewakuacyjne – exit (emergency) zatoki – sinus
wykałaczka – tooth pick zawał – infract
wykonywać – to perform ząb // zęby – tooth, teeth
wymiatający – sweep zdjąć – take off
wypadnięcie plomby – filling loss zdjęcie rentgenowskie – x-ray icture
wypaść (wypadła mi plomba) – fall out zdrowy – healthy
wypełnienie – filling zepsuć się – to break down
wypluć – to spit out zębodół – dental alveolus
wypłukać – to rinse zgryz – occlusion
wyrwać – to extract złamać – to break
wyrznięty – erupted zmieniać się – to change
wystarczyć – to be enough znak – sign
wysunąć – to stick out znieczulać – to anasthetize
wysuszyć – to dry znieczulenie – anasthesia
wysypka – rash zrobić – to do, to make
zwolnienie lekarskie – sick leave
Z zwój nerwowy – plexus of nereves

zabieg – procedure, treatment Ż

zaburzenie krzepliwości – clotting disturbances żuchwa – lower jaw, submaxilla, mandible
zaciskać – to clench żuć – to chew
zacisnąć – to clench żujący – chewing
zaczynać – to start życie – life
zagryźć – to bite

65
 SŁOWNICZEK POJĘĆ ANGIELSKO-POLSKI
(vocabulary)

A chamber – komora
change – zmieniać się
ache – ból check up – kontrola
alergic – uczulony cheeck – policzek
analgesic – przeciwbólowy chew – żuć
anasthesia – znieczulenie choke – dusić się
anasthetize – znieczulić clotting (blood) – krzepliwość krwi
antibiotic – antybiotyk clotting disturbances – zaburzenie krzepliwości
anti-inflammatory – przeciwzapalny come – przyjść
antidepressant – antydepresyjny comfortable – wygodnie
apex – wierzchołek korzenia zęba commissure of lips – spoidło warg
apical foramen – otwór wierzchołkowy complite denture – proteza całkowita
apply – stosować control – kontrola
apron (lead rubber apron) – fartuch consultation – konsultacja
apthtae – afta crooked – krzywy
arch – łuk crowded – stłoczony
artificial – sztuczny crown – korona
astma – astma cure – leczyć
avoid – unikać
D
B
dead – martwy
bad breath – przykry zapach z ust decay – próchnica
be afraid – bać się (boję się, boisz się) decrease – spadek
be careful – uważać dental alveolus – zębodół
be ill – chory dental arch – łuk zębowy
be lacking – brakować dentition – uzębienie
bite – gryźć (gryzę, gryziesz), zagryźć denture – proteza
bite plate – łyżka devitalize – zatruć
bleed – krwawić (krwawię, krwawisz) diabetes – cukrzyca
bleeding – krwawienie diastema – szpara
blood – krew disease – choroba
blood clotting – krzepliwość krwi discoloration – przebarwienia
blood pressure – ciśnienie do – zrobić
bone – kość doesn’t fit – nie wchodzi (wiertło)
braces – aparat ortodontyczny down – na dole
break (to) – złamać dressing – opatrunek
break down – zepsuć się drill (to) – wiercić, borować
breathe – oddychać drip (to) – kapać (woda kapie)
breathlessness – duszność drop – spadek
bridge – most dry (to) – wysuszyć
bronchitis – zapalenie oskrzeli dull – tępy
brush (to) – szczotkować dummy – smoczek
bore – borować dyspnoea – duszność
burning – pieczenie
E
C
ear – ucho
calculus – kamień nazębny emergency – dyżur
canine – kieł enamel – szkliwo
canal – kanał endodontics – endodoncja
careful – ostrożny erupted – wyrznięty
caries – próchnica equipment – sprzęt
cavity – dziura, ubytek exactly – dokładnie
cementum – cement examine – badać
central – środkowy exit (emergency ) – wyjście (ewakuacyjne)

66
extract – wyrwać, usunąć J

F jaw – żuchwa, szczęka dolna

face – twarz L
fall out – wypaść (wypadła mi plomba)
feel – czuć, czuć się lateral – boczny
fever – gorączka left – lewy
files – karta lie – leżeć
fill – wypełniać, wypełnić lip – warga
filling – wypełnienie liver – wątroba
finish – kończyć local – miejscowy
fit – pasować look – patrzeć
fixed – stały (stała proteza) loose – luźny
floss – nitka / nić dentystyczna loosen (to) – rozluźnić
flow – lecieć (woda leci) lose (to) – stracić
fluoride (toothpaste) – z fluorem loss (filling loss) – wypadnięcie, utrata wypełnienia
fluorine – fluor lower – dolny
food – jedzenie lower jaw – szczęka dolna

G M

gagging reflex – odruch wymiotny make – robić

gastric ulcer – wrzody żołądka make noise – hałasować
general – ogólny mandible – żuchwa
get – dostać maxilla – szczęka
give – dać medium – średni
gum – dziąsło molar – trzonowy
more – bardziej
H mild (pain) – umiarkowany
milk (tooth) – mleczny
halitosis – przykry zapach moderate – umiarkowany
hard – twardy motion – ruch
hard palate – podniebienie twarde mouth – usta, buzia
head – głowa, główka mouth wash – płyn do płukania jamy ustnej,
healthy – zdrowy płukanka
health book – książeczka zdrowia move – ruszać się
heart – serce mucosal membrane – błona śluzowa
hiss – syczeć
hold – trzymać N
hurt – boleć (boli mnie)
hygiene – higiena needle – igła
hypertension – nadciśnienie neck – szyjka
numb – drętwieć
I numbness – drętwienie

ill – chory O
impression – wycisk
impression tray – łyżka occlusion – zgryz
incisor – siekacz onlay – nakład koronowy
inflammation – zapalenie open – otworzyć
infract – zawał operating theatre – sala zabiegowa
injection – zastrzyk oral cavity – jama ustna
inlay – wkład koronowy orthodontics – ortodoncja
insurance – ubezpieczenie out-patient clinic – poradnia
interdental toothbrush – szczoteczka międzyzębowa oversensivity – nadwrażliwość
irritated – podrażniony
P

pacifier – smoczek

67
paedodontics – stomatologia dziecięca sit – usiąść
pain – ból smell – zapach
painkiller – przeciwbólowy smile – uśmiechać się
palatoglossal arch – łuk podniebienno-gardłowy smoke – palić
paradontosis – paradontoza soft – miękki
partial denture – proteza częściowa soft palate – podniebienie miękkie
pass over – podać spaced teeth – szeroko rozstawione zęby
perform – wykonywać spell – przeliterować
periodontal ligament – wiązdało okołozębowe spin – obracać się
periodontics – periodontologia spit out – wypluć
picture – zdjęcie spontaneous (pain) – spontaniczny (ból)
piercing (pain) – świdrujący (ból) staining – przebarwienie
plaque – płytka nazębna start – zaczynać
plexus of nereves – zwój nerwowy starter – rozrusznik
post-and-core – wkład korzeniowo-koronowy stick out – wysunąć
premolar – przedtrzonowy straight – prosto
preventive dentistry – stoamtologia zapobiegawcza strong – silny
procedure – zabieg suction – ślinociąg, ssak
propose – proponować sudden – nagły
prosthodontics – protetyka suffer from – chorować na, cierpieć na
provoked (pain) – sprowokowany (ból) suffocate – dusić się
pulp – miazga suggest – proponować, sugerować
pulsating – pulsujący surface – powierzchnia
put – położyć surgery – chirurgia
put on – założyć swallow – przełknąć
put on headrest – oprzeć swell – puchnąć
swelling – puchnięcie
R symptom – objaw
syringe – strzykawka
radiate – promieniować
radiology – radiologia T
raise – podnosić się
rash – wysypka take – brać, wziąć
ready – gotowy take off – zdjąć
registration – rejestracja take out – wyjąć
removable – ruchomy tap – stukać, postukać, pukać
remove – usuwać, usunąć tartar – kamień (nazębny)
renal failure – niewydolność nerek technical room – pomieszczenie techniczne
repeat – powtórzyć temperate (pain) – umiarkowany (ból)
restorative dentistry – stomatologia zachowawcza temple – skroń
right – prawy throbbing – pulsujący
rinse – wypłukać thyroid gland – tarczyca
root – korzeń tight – ciasny
rotary – obrotowy tingle – mrowienie
run out – skończyć się tip – końcówka
to sides – na boki
S tongue – język
tongue brush – szczoteczka do czyszczenia języka
saliva – ślina tonsil – migdałek
saliva ejector – ślinociąg tooth, teeth – ząb, zęby
save – uratować tooth brush – szczoteczka do zębów
say – powiedzieć tooth missing – brak zęba
schock – wstrząs toothpaste – pasta do zębów
sharp – ostry touch – dotykać, dotknąć
shot – nzastrzyk treat – leczyć
show – pokazać treatment – leczenie, zabieg
sick leave – zwolnienie lekarskie treatment room – sala zabiegowa
side – strona try-in – przymiarka
sign – znak try on – przymierzyć
sinus – zatoka turn – obrócić

68
U ward – oddział
wash (brush teeth) – myć zęby
unbearble – nie do zniesienia washing – mycie
up – na górze, do góry water pick – irygator
upper – górny weak – słaby
use – używać whiten – wybielać
uvula – języczek wide – szeroko
wider – szerzej
V work – działać

venner – licówka X
visit – wizyta
x-ray – rentgen
W x-ray picture – zdjęcie rentgenowskie

wait – czekać

Źródła:
Ulotki reklamowe firm i produktów: Colgate, Blend-a-med, Oral-b, Listerine, Elmex, Meridol, Ortodent, Nite
White, Protefix, Ortho Kin, Elgydium, fkd,
Gazeta Wyborcza – fragmenty tytułów artykułów
http://www.dentonet.pl, 16.10.2010

69