RAVENOVE PROGRESIVNE MATRICE

Standardni oblik testa

Među najpopularnije neverbalne testove za ispitivanje opće mentalne razvijenosti spadaju Progresivne
matrice. Princip Progresivnih matrica publicirali su J.C. Raven i L.S. Penrose u British J.Medical Psychology
1936, a kasnije je J.C. Raven publicirao nekoliko varijanti Matrica od kojih se kod nas najdulje koristila
forma iz 1938 (PM-38), odnosno revidirani oblik iz 1956. (u kojem je preuređen redoslijed nekih zadataka).
Progresivne matrice se zasnivaju na teoriji percepcije oblika, kao i na pretpostavkama noegenetičke
teorije C. Spearmana.
Uz eventualni izuzetak A-serije Matrice su konstruirane na temelju 2. i 3. noegenetičkog zakona C.
Spearmana s ciljem da se izmjere sposobnosti edukcije relacija i edukcije korelata.
Prema Spearmanu, edukcija odnosa (relacija), drugi je noegenetički zakon, a predstavlja sposobnost
da se polazeći od dviju ili više osnova (npr. F1 i F2 na donjoj slici) zamisli ili otkrije odnos ili relacija (R)
koja postoji među njima. Ovaj princip se obično simbolizira na slijedeći način:

F1 F2 ,treba utvrditi relaciju između dvije poznate figure

Princip ili zakon edukcije korelata, predstavlja treći noegentički zakon i određuje edukciju korelata
kao sposobnost da se polazeći od jedne osnove (fundamenta) i jedne relacije domisli ili otkrije druga osnova
koja odgovara polaznoj respektirajući zadati odnos. Edukcija korelata se simbolički može prikazati na
sljedeći način:

F1 F2 ,treba utvrditi figuru koja zadovoljava poznatu relaciju

Pored tri bazična noegenetička procesa, značajno je spomenuti i Spearmanovu analizu relacija.
Spearman je ustanovio 10 osnovnih tipova relacija. (neke od njih su relacije zaključivanja, relacije sličnosti,
vremenske relacije, prostorne relacije i dr.).

OPIS TESTA

Matrice su sastavljene od 60 neverbalnih zadataka podijeljenih u 5 (A,B,C,D,E) serija od po 12

zadataka. Svi zadaci su tipa višestrukog izbora, a sastoje se redovito od jedne nepotpune matrice i 6 ili 8
predloženih dopuna. Zadatak ispitanika je da među predloženim odgovorima odabere onaj za koji smatra da
najbolje dopunjava nepotpunu matricu. Bruto-rezultat se formira kao frekvencija točno riješenih zadataka (1
bod za svaki točno riješen zadatak).
 Prema mišljenju autora, rješavanje pojedinih serija zahtijeva slijedeće operacije:
A - dopunjavanje kontinuiranih struktura
B - analogije među parovima figura
C - pronalaženje progresivnih promjena
D - permutacije figura
E - rastavljanje figura na njihove konstitutivne dijelove.

Ovaj test je mnogo primjenjivan u britanskoj vojsci za vrijeme II svjetskog rata, a nakon toga i u
drugim europskim zemljama.

Razlozi za veliku popularnost matrica vjerojatno leže u prividno jednostavnoj primjeni na ispitanike
vrlo širokog dobnog raspona (od 6 godina nadalje), bez obzira na njihovu pismenost, te jezičnu i akademsku
orijentaciju.

METRIJSKE KARAKTERISTIKE

Osjetljivost opada u funkciji dobi, izrazito je slaba za normalno educirane ispitanike starije od 14
godina. Distribucija bruto rezultata teži bimodalnosti.
Pouzdanost: za različite dobne skupine iznosi 0.83 do 0.93 (0.88 u britanskoj vojsci). Prema Keir-
ovim podacima manja je za mlade ispitanike.
Korelacije s drugim testovima su srednje veličine: od 0.29 sa Alfa-serijom do 0.60 sa Stanford-Binet
skalom.
Faktorska valjanost: analitičke studije sistematski pokazuju da su Matrice visoko zasićene s
generalnim faktorom (prema C.Burtu 0.82, E.P.Vernonu 0.79, Ahtik 1955 - oko 0.85). Postoje indikacije da
je kompleksitet Matrica veći od 1 (Ahtik 1955), što može biti u osnovi tendencije bimodalne raspodjele
bruto-rezultata u Matricama.

Prognostička valjanost je sistematski ispitivana za potrebe britanske vojske. Prema tim podacima
Matrice su najbolji prediktor uspješnosti u poslovima administrativnih službi, telegrafista i signalista (oko
0.40), ali samo oko 0.15 za prognozu uspjeha u nekim tehničkim službama.

Matrice se primjenjuju grupno, ali se mogu zadavati i individualno uz primjenu posebnih normi.
Matrice su test snage i trebale bi se primjenjivati bez vremenskog ograničenja.

U posljednje vrijeme se kod nas koristi nekoliko novih oblika ovog testa. Spomenuta verzija nosi
oznaku SPM (Standardne progresivne matrice), za koje je dostupna i paralelna forma.
Oblik testa pod nazivom SPM Plus sadrži nešto teže zadatke i može se koristiti npr. pri ispitivanju nadarenih
učenika.

Oblik testa pod nazivom APM (Advanced Progressive Matrices) originalno je konstruiran 1941., te revidiran
1962. i predstavlja oblik testa za napredne. Sadrži 36 zadataka i namijenjen je za testiranje gornjih 20%
populacije. Primijenjuje se u postupcima selekcije za upravljački sloj, pri testiranju fakultetski obrazovanih
osoba, pri izboru za školovanje nadarenih i u istraživanjima kognitivnih procesa.

Za ispitanike u dobi od 5-6 godina postoje tzv. obojene matrice (CPM - Coloured Progressive Matrices) sa
zadacima u boji. Ova verzija se primijenjuju individualno, te sadrži 36 zadataka (replicirane su serije A i B
iz standardne verzije testa, a dodana je serija AB.).
Postoji i specijalna trodimenzionalna forma za ispitivanje mentalno inferiornih

Izmišljeni primjer zadatka:

1 1 1

1 1

1 4 2
B 11 3