Professional Documents
Culture Documents
Commodore 64C
Commodore 64C
Commodore 64C
Instrukcja wprowadzająca
WSTĘP
- procesory tekstów:
pisanie tekstów jak na zwykłej maszynie do pisania, wprowadzanie zmian lub poprawek,
drukowanie tekstów, tworzenie formularzy, przechowywanie tekstów na nośnikach
magnetycznych, odtwarzanie ich przy użyciu niewielkiej liczby poleceń,
- w telekomunikacji:
inteligentny automat telefoniczny, do wymiany informacji między komputerami przez
telefon (modemy), informacja o rozkładzie jazdy pociągów i rejsów linii lotniczych,
- w biurze:
prowadzenie księgowości, prowadzenie analiz statystycznych, obliczanie podatków,
nadzorowanie inwestycji,
- w szkole:
do nauki matematyki, muzyki, języków, na poziomie szkół jak i uniwersytetów, rysowanie
tablic, wykresów, plansz, nauka języka programowania jak: BASIC, C; COBOL, COMAL,
FORTRAN, LOGO, PASCAL, PILOT, czy pisania programów w języku wewnętrznym,
sterowanie eksperymentami naukowymi,
- do zabawy:
setki i tysiące gier zręcznościowych i intelektualnych, tworzenie i drukowanie obrazów w
16 kolorach, tworzenie i odtwarzanie muzyki na 3 głosowym, 6 oktawowym syntetyzerze,
generacja mowy ludzkiej do zabawy jak i informowania.
W jaki sposób można do tych wszystkich celów użyć tego komputera, dowiemy się z
następnych rozdziałów niniejszej książeczki.
ROZPAKOWYWANIE
UWAGA:
Nie podłączaj niczego, dopóki nie przeczytasz CAŁEJ niniejszej instrukcji!!! Obowiązują
pewne zasady, nieprzestrzeganie których może spowodować uszkodzenie Twojego komputera.
Do pracy z komputerem potrzebny będzie jeszcze monitor lub odbiornik telewizyjny
wyposażony w gniazdo koncentryczne 75 Ohm. Telewizor może być czarno-biały, lub
kolorowy, choć w tym ostatnim wypadku kolory będą widoczne jedynie wtedy, gdy odbiornik
wyposażony będzie w dekoder umożliwiający odbiór obrazów w systemie PAL. Dalsze
informacje na ten temat znajdziesz w rozdziale pod tytułem: Współpraca z odbiornikiem
telewizyjnym.
WŁĄCZANIE KOMPUTERA:
Na wszelki wypadek sprawdź, czy zasilacz komputera jest zgodny z napięciem sieciowym,
jakiego używasz. Nasz zasilacz jest przystosowany do sieci prądu przemiennego 220 V 50
Hz. Jeżeli tak jest u Ciebie, możemy przystąpić do następnego kroku.
UWAGA:
Wszystkie podłączenia kabli należy przeprowadzać pod następującymi warunkami: wtyczkę
sieciowa zasilacza podłączamy do kontaktu W OSTATNIEJ KOLEJNOŚCI!
- wyłącznik komputera winien być WYŁĄCZONY!
- wszystkie współpracujące z komputerem urządzenia też winny być wyłączone na czas
jakichkolwiek manipulacji. Nieprzestrzeganie tej zasady może doprowadzić do poważnego
uszkodzenia lub zniszczenia samego komputera oraz urządzeń peryferyjnych.
- w żaden sposób nie wolno blokować otworów wentylacyjnych komputera i urządzeń
peryferyjnych
- nie należy stawiać komputera i urządzeń peryferyjnych w miejscach wilgotnych,
nasłonecznianych, czy narażonych na działanie silnych pól magnetycznych, zmiennych
temperatur itp.
- w razie wystąpienia jakichkolwiek usterek, sprzęt należy oddać niezwłocznie do
autoryzowanego zakładu serwisowego COMMODORE. Samodzielna naprawa komputera
powoduje UTRATĘ PRAW GWARANCYJNYCH, a ponadto może skończyć się porażeniem
prądem.
- stawianie obok komputera naczyń z płynami może spowodowayć jego zalanie i w
konsekwencji jego zniszczenie.
- jeśli komputer był przenoszony z miejsc o niskich temperaturach, trzeba odczekać około
godziny przed jego włączeniem, co pozwoli na ewentualne odparowanie wody, która skropliła
się w jego wnętrzu.
- dotykanie do gniazd i złącz komputera jest ZABRONIONE, gdyż może to spowodować
przebicie elektrostatyczne i w konsekwencji uszkodzenie jego układów wewnętrznych.
UWAGA:
Aby można było oglądać prawidłowy obraz generowany przez komputer, odbiornik TV musi
spełniać następujące wymagania:
- MUSI posiadać zakres UHF kanały 21-60, gdyż komputer nadaje obraz TV w kanale 35 lub
36. Starsze typy odbiorników TV posiadające tylko głowice do odbioru kanałów 1-12 nie
nadaję się do współpracy z komputerem.
- Najlepiej, gdy odbiornik posiada wejście koncentryczne 75 Ohm pasujące do końcówki
kabla antenowego dostarczonego wraz z komputerem. Jeśli nie, należy podłączyć go przez
tzw. symetryzator, dostępny w sklepach z częściami elektronicznymi.
- Jeśli Twój odbiornik jest przystosowany do pracy w kolorze, to pamiętaj, że komputer
nadaje w systemie PAL, a więc tylko takie odbiorniki prawidłowo odtworzą wszystkie barwy
obrazu. Odbiornik systemu SECAM, po dostrojeniu odtworzy obraz czarno-biały, w 16 tonach
szarości. Obecnie jest wiele firm oferujących przebudowę odbiornika SECAM do odbioru w
obydwu systemach. W komputerze jest to niemożliwe.
- Zwróć uwagę na właściwe pojawienie się dźwięku w telewizorze na przykładzie jakiejś gry.
Przy prawidłowym obrazie powinien pojawić się prawidłowy dźwięk. Jeżeli nie, należy
zwrócić się z tym do autoryzowanego punktu serwisowego COMMODORE w celu
przestrojenia fonii w komputerze, jeśli nie da się tego zrobić w odbiorniku TV. Dotyczy to
zwłaszcza starszych typów produkcji krajowej.
Jeżeli Twój odbiornik spełnia wyżej wymienione warunki, możemy podłączyć kabel
antenowy komputera w miejsce anteny. Podłączamy także pozostałe urządzenia
współpracujące, patrz szczegóły w następnym rozdziale. Włączamy ZASILACZ komputera
do sieci. Włączamy wyłącznik zasilania w komputerze. Należy teraz zestroić odbiornik TV.
Ukaże się na ekranie telewizyjnym niebieski prostokąt z jaśniejszą ramką i następującym
tekstem:
Pod tekstem ukaże się migoczący kwadracik, który odtąd będziemy nazywać kursorem.
Teraz możemy przystąpić do właściwej pracy z komputerem, o czym w dalszych rozdziałach.
MAGNETOFON
Z komputerem COMMODORE nie mogą działać zwykłe magnetofony. Stosować można
wyłącznie urządzenia typu DATASSETTE (np. 1530, 1531, C2N) lub innych producentów
przeznaczone do COMMODORE. Podłącza się je do gniazda z tyłu komputera oznaczonego
DATASSETTE. Magnetofon jest sterowany i zasilany z samego komputera.
Podłącza się ją do gniazda opisanego SERIAL, a dokładny opis obsługi znajduje się w jej
instrukcji.
DRUKARKA
Drukarki COMMODORE zwykle podłącza się do komputera przez złącze SERIAL z tyłu
stacji dysków, które jest identyczne z tym w komputerze. Jeżeli w zestawie nie ma dysku,
drukarkę podłącza się bezpośrednio do złącza SERIAL w komputerze.
MODEM
Modem, czyli urządzenie do pracy z linią telefoniczną podłącza się zwykle do gniazda
USER PORT z tyłu komputera.
UWAGA!
Używanie modemu musi hyć zgłoszone i zarejestrowane w odpowiednim Urzędzie
Telekomunikacyjnym.
MANIPULATORY
Takie manipulatory jak joystick, pióro świetlne, wiosełka (paddles), czy myszka, podłącza
się do gniazd CONTROL PORT 1 i CONTROL PORT 2 z prawej strony komputera, z tym,
że pióro świetlne tylko do portu 2.
PO WŁĄCZENIU KOMPUTERA
Gdy już cały Twój zestaw został włączony i ukazał się na ekranie napis tytułowy:
**** COMMODORE BASIC V 2.0 ****
64K RAM SYSTEM 38911 BYTES FREE
READY
i ukazał się poniżej migający kursor w postaci kwadracika, warto jeszcze raz dostroić
odbiornik TV, aby obraz był jak najwyraźniejszy a szumy fonii były minirnalne. Tak
wygodniej będzie pracować. Komputer może służyć do wykonywania gotowych programów,
np. gier, które należy uprzednio wprowadzić do pamięci komputera z kasety magnetofonowej
lub z dyskietki. O tym jak korzystać z gotowych programów można dowiedzieć się w
rozdziale pt. Uruchamianie programów. Program do pamięci można również wprowadzić
używając klawiatury.
KLAWIATURA
Z klawiszy, które służą do wprowadzania liter, cyfr i znaków specjalnych takich jak np. "
i ?, należy korzystać podobnie jak w maszynie do pisania. W dalszym ciągu zostaną
omówione tylko klawisze spełniające specjalne funkcje.
Klawisz RETURN
Jest to jeden z najczęściej używanych klawiszy. Służy do poinformowania komputera, że
ma wykonać polecenia znajdujące się w linii na lewo od kursora. Jeżeli naciśniemy klawisz
RETURN po wydaniu niezrozumiałego dla komputera polecenia, to ukaże się na ekranie
odpowiedni komunikat, np. SYNTAX ERROR. W różnych sytuacjach mogą pojawiać się
różne komunikaty. Ich znaczenie wyjaśnione jest w Dodatku A instrukcji obsługi.
Sterowanie kursorem
Po ekranie można poruszać się za pomocą kursora. Do przesuwania kursora służą dwa
klawisze z napisem CRSR umieszczone z prawej stony w dolnej części klawiatury. Strzałki
umieszczone na tych klawiszach wskazują na możliwy kierunek przesuwania kursora. W dół i
w prawo przesuwa się kursor po naciśnięciu klawisza z odpowiednią strzałką. Aby przesunąć
kursor w lewo lub w górę należy wcisnąć i przytrzymać klawisz SHIFT i jednocześnie
nacisnąć klawisz z odpowiednią strzałką.
w prawo - CRSR = >
w dół - CRSR V
w lewo - SHIFT i CRSR < =
w górę - SHIFT i CRSR V
Klawisz CLR/HOME
Wciśnięcie klawisza z napisem CLR/HOME spowoduje, że kursor znajdzie się w lewym
górnym rogu ekranu. Wciśnięcie tego klawisza razem z klawiszem SHIFT spowoduje
wyczyszczenie ekranu i ustawienie kursora w pozycji HOME.
Klawisz spacji (odstępu)
Ten najdłuższy i najniżej położony klawisz służy do umieszczania spacji (odstępu) w
miejscu gdzie aktualnie znajduje się kursor.
Klawisz SHIFT
Pełni podobną rolę jak klawisz podnoszenia głowicy w maszynie do pisania. Wciśnięcie
klawisza A z klawiszem SHIFT spowoduje wyświetlenie znaku graficznego "pik",
narysowanego z prawej strony przedniej ścianki klawisza A, w trybie graficznym lub dużej
litery A w trybie biurowym. Wybór trybu pracy klawiatury odbywa się przez jednoczesne
naciśnięcie klawiszy SHIFT i C=. Przy wprowadzaniu większej liczby znaków wymagających
każdorazowo użycia klawisza SHIFT można go włączyć na stałe przez wciśnięcie klawisza
SHIFT LOCK. Powtórne naciśnięcie tego klawisza spowoduje wyłączenie trybu SHIFT.
Klawisz C=
Pełni podobną rolę, jak klawisz SHIFT. Wciśnięcie klawisza C= z klawiszem B spowoduje
wyświetlenie znaku graficznego szachownicy narysowanego z lewej strony przedniej ścianki
tego klawisza.
Klawisz CTRL
Służy do zmiany koloru kursora a co za tym idzie, atramentu używanego do pisania. Aby
pisać białym atramentem wciśnij z klawiszem CTRL klawisz z cyfrą 2. Pozostałe kolory
uzyskasz używając klawiszy oznaczonych cyframi od 1 do 8. Inne kolory można otrzymać
przez wciśnięcie tych klawiszy razem z klawiszem C=. CRTL z 9 powoduje wyświetlanie
znaków w negatywie, CTRL z 0 powoduje powrót do normalnego trybu wyświetlania.
Klawisz RUN/STOP
RUN (RUN/STOP z SHIFT) powoduje załadowanie z taśmy magnetycznej i uruchomienie
pierwszego napotkanego programu. STOP (RUN/STOP) zatrzymuje wykonywany program.
Wciśnięcie klawisza STOP i jednocześnie uderzenie RESTORE spowoduje m.in:
- przerwanie wykonywania programu,
- wyczyszczenie ekranu,
- przywrócenie standardowych kolorów ramki, papieru (tła) i atramentu.
Klawisz INST/DEL
INST (INST/DEL z SHIFT) robi miejsce na wstawienie znaku w tekście, DEL usuwa znak
znajdujący się z lewej strony kursora.
Klawisze funkcyjne
Z prawej strony klawiatury znajdują się 4 klawisze funkcyjne. Znaczenie tych klawiszy
może być zdefiniowane przez użytkownika.
URUCHAMIANIE PROGRAMÓW
ZAKOŃCZENIE
Mamy nadzieję, że informacje podane w tej instrukcji okazały się pomocne przy pierwszym
kontakcie z komputerem COMMODORE 64C.
Czas jest zatem na zapoznanie się z instrukcjami obsługi podłączonych do Twojego
komputera urządzeń peryferyjnych. Jeśli chcesz przystąpić do pisania własnych programów,
zapoznaj się przede wszystkim z opisem języka BASIC, zawartym w instrukcji obsługi.