Koson tumani Etak MFY

Xurramov Oybek Shaymardon ota ko’chasi

88-uy

2003-yil 24-dekabr Qashqadaryo viloyati

Ish tajribasi Ko’nikmalari

Perevod Consult, Toshkent—Menejer ​Dasturlash tillari

Sentabr 2020-avgust ​Consectetuer adipiscing elit.

​Sed diam nonummy nibh

Madrid Grand MCHJ , Qashqadaryo viloyati—Menejer
Sentabr 2021-iyun 2022 euismod tincidunt.

​L​‌aoreet dolore magna

aliquam erat volutpat.
Company, Location — Job Title
MONTH 20XX - MONTH 20XX

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam Mukofotlar
nonummy nibh.
IELTS Sertifikati
Consectetuer adipiscing elit,
Sed diam nonummy
Ta’lim
Nibh euismod tincidunt ut
32-maktab, Qashqadaryo —o’rta maxsus laoreet dolore magna aliquam
Sentabr 2011-may 2022 erat volutpat.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam Lorem ipsum dolor sit amet
nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore. Consectetuer adipiscing elit,
Sed diam nonummy
School Name, Location — Degree Nibh euismod tincidunt ut
MONTH 20XX - MONTH 20XX laoreet dolore magna aliquam
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam. erat volutpat.

Loyiha Tillar

Ingliz tili
project Name — Detail

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit.

 KOMPYUTERLARNING PROGRAMMA (DASTURIY) TA'MINOTI

Dasturiy ta’minot

Tizimli dasturiy Tadbiqiy dasturiy

Dasturlash tizimlari
ta’minot ta’minot

Operatsion Tatbiq dasturiy ta’minot

Dasturlash

Office dasturlari
Drayverlar

Translayatorlar
Iqtisodiy dasturlari
Qobiq dasturlar -interpretatorlar
-kompilyatorlar
Ma’lumotlar bazasini
boshqarish tizilari
Yordamchi dasturlar Sozlash dasturlari
Matematika va statistika
boshqarish tizimlari

Kompyuter grafikasi.
Video va animatsiya

Nashriyot dasturlari

Loyihalarni
avtomatlashtiruvchi
tizimlar

1.Tizimli dasturiy ta’minot

1.1Operatsion sistemalar (tizimlar)

Asosiy vazifalari:

- Foydalanuvchi bilan kompyuter orasidagi muloqotni ta’minlaydi

- Kompyuter qurilmasi orasidagi ma’lumotlar boshqaruvini ta’minlaydi
- Ma’lumotni boshqarishda kompyuter resurslaridan unumli foydalanishni ta’minlaydi
- Boshqa programmalarni yuklaydi
 1.2Qobiq programmalar
Asosiy vazifalari:
Operatsion sistema bilan foydalanuvchi orasidagi muloqatni engillashtirib beradi.
Turlari:
Windows sistemalari uchun Norton Desktop: Norton Navigator.
1.3.Operatsion-qobiq sistemalar
Asosiy vazifalari:
-yagona interfeys borligi turli programmalar bilan ishlashnig umumiy qoida ostida bajarilishini ta'minlaydi;
-WINDOWS programmalarning qurilmalarga va programma ta'minotiga bog'liqsizligini ta'minlaydi;
-kop programmalik rejimini ta'minlaydi.
Turlari:
WINDOWS 3.1.; WINDOWS 3.11.; WINDOWS 95: WINDOWS NT: WINDOWS 2000; WINDOWS XP.
1.4. Drayverlar
Asosiy vazifalari: Operatsion sistemaning kiritish-chiqarish qurilmalarini (klaviatura, vinchestr, printer,
sichqon va h.k.) boshqarish boyicha imkoniyatlarini kengaytiradi.
1.5.Qoshimcha sistemali programmalarning ba'zilari:
1.5.1.Ixchamlovchi programmalar (Arhiv)
Asosiy vazifalari: Disklarda axborotlarni ixcham (kichik hajmda) nushalarini xosil qilib beradi, bir nechta
fayllar nusxalarini bitta arhiv fayliga biriktiradi. Turlari:ARJ; PKZIP, RAR.
1.5.1. Antivirus programmalari
Asosiy vazifasi: Kompyuter virusi yuqishini oldini olish, tezkor xotira va disklardagi viruslarni topish va
davolash.
Turlari: Norton Antivirus; DrWeb; Kasprskiy Antivirus; AVP.
2. Tadbiqiy dasturiy ta'minot
2.1. Ofis dasturlari
2.1.1. Matn muharrirlari
Asosiy vazifasi: Matnlar tuzish, ularni saqlash, muharrirlash, formatlash, sahifalarga ajratish, jadvallar
qurish, grafik ma'lumotlar bilan ishlash va h.k. ishlarni bajaradi. Turlari:LEXICON, Microsoft WORD.
2.1.2. Elektron jadvallar
Asosiy vazifasi: Katta hajmdagi, jadval korinishidagi malumotlarga ishlov berib, turli xil hisobotlar
tayyorlash va ularni chop etish kabi ishlarni bajaradi.
Turlari:SC4; Lotus 1-2-3; Microsoft EXCEL.
2.1.3. Prezentatsiya dasturlari
Asosiy vazifasi: Prezentatsiya slaydlarini tayyorlash va ularni namoyish qilish Turlari: Microsoft POWER
POINT
2.1.4. Ma'lumot bazalari
Asosiy vazifasi: Ma'lumot bazalarini boshqarish va ular ustida ishlahs. Turlari: Dbase, Microsoft Access.
 Mashg'ulot turlari bo'yicha rejalashtirilgan va haqiqiy bajarilgan yuklama hamda baholash shartlari :

Mavzu
Fanning mavzusi bo'yicha Mavzu bo'yicha
(ishchi o'quv dastur bo'yicha) umumiy Amaliy(seminar bajarilgan
va soatlar Ma'ruza mashg'ulot) Mustaqil ish umumiy soatlar
baholash turi Baholash
(JB OB YaB) Reja reja haq rej haq shakli (OB) rej haq Baholash shakli (OB) Haqiqiy Mavzu bo'yicha

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Iqtisodiyotda informatsion komunikatsion s/j /ref.test. mustqail mavzu

3 texnalogiyalarning o'rni va ahamiyati 2 2 2 yozma ish 8 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Axborotlashgan jamiyat va uning s/j /ref.test. mustqail mavzu
4 rivojlanish istiqbollari 2 2 2 yozma ish 8 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Tarmoq texnalogiyalari va internet s/j /ref.test. mustqail mavzu
5 xizmatlari 2 2 2 yozma ish 8 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Zamonaviy axborot texnologiyalari va s/j /ref.test. mustqail mavzu
6 internet madaniyati 2 2 2 yozma ish 8 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
s/j /ref.test. mustqail mavzu
7 Iqtisodiyotda AKTining infratuzilmasi 2 2 2 yozma ish 8 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Iqtisodiyotda zamonaviy AKTning texnik s/j /ref.test. mustqail mavzu
ta'minoti 2 2 2 yozma ish 10 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Informatsion-komunikatsion texnalogilar- s/j /ref.test. mustqail mavzu
9 ning dasturiy ta'minoti 2 2 2 yozma ish 10 yuzasidan s/j himoya 1,2,3,4
Iqtisodiyotda informatsion va
kommunikatsion Texnologiyalar

BBI-70-guruh talabasi
Saydaxmatov Saidusmon
 Axborotlashgan Jamiyat

Reja:
1. Axborotlashgan jamiyat tushunchasi
2. Insoniyatning axborotlashgan jamiyat sari bosib o’tgan yo’li
3. Zamonaviy jamiyat axborot resurslari
 Axborotlashgan jamiyat tushunchasi
Yangi axborot texnologiyalarining yaratilishi va ularning jamiyat turli jabhalariga kirib

borishi informatikaning yangi sohasi - ijtimoiy informatika fanining ajralib chiqishiga sabab

bo’ldi.Ijtimoiy informatika quyidagi masalalarni o’rganadi

● Axborotlashgan jamiyat taraqqiyotining qonuniyatlari va muammolari;

● Axborot resurslari jamiyat rivojining ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy
faktorlari sifatida;
● Axborotlashgan jamiyatda shaxs;
● Axborot madaniyati;
● Axborot xavfsizligi;
 Axborotlashgan jamiyat termini Yaponiyada paydo bo’ldi . Mutaxassislar ushbu
termin yuqori sifatli axborot mo’l-ko’l bo’lgan va uni saqlash, taqsimlash va
foydalanish uchun barcha vositalarga ega bo’lgan jamiyatni ifodalaydi, deb e’tirof
etadilar. Axborotlar manfaatdor kishilarga tez va oson hamda qulay shaklda
etkazib beriladi.Axborot xizmatlari uchun narxlar shu darajada past bo’lishi
kerakki, jamiyatning har bir a’zosi undan ehtiyojiga qarab foydalana olsin.

Akademik V.A. Izvozchikov axborotlashgan jamiyat xususiyatlarini ifoda

etuvchi quyidagi ta’rifni taklif etgan: “Axborotlashgan jamiyat deb, jamiyatning
barcha sohalari hamda a’zolari hayoti va faoliyatida kompyuter, telematika va
boshqa vositalar aqliy mehnat qurollari sifatida ishlatiluvchi , kutubxonalardan
foydalanish, katta tezlik va aniqlikda axborotlarni qayta ishlash, real va
prognozlashtirilgan hodisalarni modellashtirish, , ishlab chiqarishni boshqarish,
ta’limni avtomatlashtirish va boshqa vazifalarni bajarish imkoniyatiga ega
bo’lgan jamiyatga aytiladi.
 Insoniyatning axborotlashgan jamiyat sari bosib o’tgan yo’li.

Axborot hamisha jamiyat hayotida ham, alohida shaxs hayotida ham muhim o’rin
egallagan. Insoniyat tarixida axborotlarni yig’ish, saqlash va uzatish vositalarining
pivojlanish jarayoni bir tekis kechmagan va bir necha bor axborot sohasida
“Informatsion inqilob” deb ataluvchi global ahamiyat kasb etuvchi hodisalar yuz
bergan.

Birinchi information inqilob yozuvning kashf etilishi bilan bog’liq. Yozuv insoniyatga
bilimlarni to’plash va uni avlodlarga uzatish imkonini berdi.O’z yozuviga ega bo’lgan
sivilizatsiyalar boshqalariga nisbatan uqori iqtisodiq va madaniy darajaga erishganligi
ma’lum. Bunga misol qilib, Qadimgi Misr, Ikki daryo oralog’i davlatlari,Xitoy kabilarni
keltirish mumkin.Bu borada piktografik va ieroglifik yozuvdan alfavitli yozuvga o’tish
alohida ahamiyatga ega bo’ldi.

Ikkinchi information inqilob (XVI asr o’rtalari) – kitob bosishning ixtiro qilinishi
bilan bog’liq.Bu hodisa axborotlarni caqlabgina qolmay, ularni ommaga yoyish
imkoniyatini yaratdi.Savodxonlik alohoda tabaqalar doirasidan chiqib, ommaviy tusga
kirdi.Bular ilmiy texnika rivojlanish jarayonini tezlashtirdi. Kitoblar bilimlarning
alohida mamlakat chegarasidan chiqib, umuminsoniy sivilizatsiya yaratilish
jarayonoga turtki bo’ldi.
 Uchinchi information iqilob ( XIX asr oxiri) aloqa vositalarining taraqqiyoti
bilan bog’liq. Telegraf , telefon va radio ma’lumotlarni turli masofalarga operativ
uzatish va qabul qilish imkonini berdi.Insoniyat taraqqiyotining aynan shu
bosqichi “globallashuv” jarayonining debochasi bo’lib qoldi. Axborot uzatish
vositslarining taraqqiyoti tezkor va ishonchli aloqa vositalariga muxtoj bo’lgan fan
va texnikaning gurkirab rivojlanishiga olib keldi.

To’rtinchi information inqilob ( XX asrning 70–yillari) mikroprotsessorli texnika

va xususan, personalkompyuterlarning paydo bo’lishi bilan bog’liq.Shuni ta’kidlab
o’tish lozimki, axborot revolyutsiyasiga ХХ asr o’rtalarida kompyuterlarning
paydo bo’lishi emas, mikroprotsessorli tizimlarning keng tarqalishi sabab bo’ldi.
Ushbu jarayon axborotlarni saqlash va izlash tizimlarini radikal o’zgartirib,
kompyuterli telekommunukatsiyalarning paydo bo’lishi va rivojlanishiga olib keldi.
Aynan to’rtinchi information inqilob “Axborotlashgan jamiyat” rivogiga asos soldi.
 Yuqorida ta’kidlab o’tilgan XX asr o’rtalaridagi ushbu holatni “Informatsion
portlash” deb ham atashadi. Mutaxassislar fikriga ko’ra, 1900 –yilgasha
bilimlarning to’planishi va rivojlanishi juda sekinlik bilan brogan bo’lsa, 1900
yildan keyin har 50 yilda 2 baravarga, 1950 yildan keyin har 10 yilda 2
baravarga, 1970 yildan boshlab, har 5 yilda , XX asr oxiridan boshlab har yili 2
baravarga ortib bormoqda. Axborot inqirozi bir qancha salbiy holatlarni keltirib
chiqardi. Ular orasida insonning chegaralangan qabul qilish va qayta ishlash
imkoniyatlari bilan doimiy ko’payib boruvchi axborot oqimlari o’rtasidagi
qarama-qarshilik; foydali axborotlarni o’zlashtirishga halal beruvchi ulkan
ortiqcha axborot massasining mavjudligi; axborot tarqalishiga xalaqit beruvchi
iqtisodiy, siyosiy va boshqa to’siqlarning mustahkamlanishi muammolarini
ajratish mumkin. Axborotlashgan jamiyat vazifalaridan biri – inqiroz
oqibatlarini yumshatishdan iborat.
Zamonaviy jamiyatning internet va ijtimoiy tarmoqlar bilan bog’langanligi 1 va 2-rasmlar:

1-rasm 2-rasm
 Zamonaviy jamiyat axborot resurslari
Resurs bu – qaysidir vositalarning manbasi yoki zahirasidir. Har qandar
jamiyat, davlat, firma yoki jismoniy shaxs o’z hayotiy faoliyati uchun zarur
bo’lgan ma’lum resurslarga ega bo’ladi. An’anaviy resurslarga xom ashyo
(tabiiy) resurslar, energetic resurslar, mehnat resurslari, moliyaviy resurslar
kabi material resurslar kiradi.Bularga qo’shimcha ravishda zamonaviy
jamiyatning muhim resurs turi bu – axborot resurslaridir. Vaqt o’tishi bilan
axborot resurslarining ahamiyati ortib boradi;buning tasdig’i sifatida
zamonaviy jamiyatning hozirgi bosqichida axborot resurslari narxi material
resurslaridan past bo’lmagan tovar ekanligi faktini keltirishimiz
mumkin.”Axborot resurslari” tushunchasiga turli ta’riflar berilgan bo’lib,
“Axborot, axborotlashtirish va axborot xavfsizligi to’g’risidagi gonunda
keltirilgan ta’rifga asosan:”Axborot resurslari – axborot tizimlaridagi
xujjatlar va xujjat massivlaridan iborat .Fxborot tizimlari – kutubxonalar,
arxivlar, fondler, berilganlar bazalari va boshqalardan iborat.
 Jamiyatning axborot resurslari boshqa material resurslari kabi strategic
ahamiyatga egadir.Ammo axborot resurslari va boshqa turdagi resurslar
o’rtasida juda muhim farq mavjud: axborot resursidan boshqa har qanday
resurs foydalanilgandan keyin yo’qoladi (yoqilg’ini yoqish, sarflangan mablag’
va b.), axborot resursi esa kamaymaydi, aksincha ortib boradi.Undan ko’p
marta foydalanish, cheksiz marta nusxa ko’chirish mumkin.Axborot resurslarini
klassifikatsiya qilishga qanchalik urinmaylik, bu klassifikatsiya to’liq bo’la
olmaydi. Klassifikatsiya asosiga quyidagilarni qo’yish mumkin:tarmoqlar
printsipi(fan, sanoat, ijtimoiy soha va hokazo asosida) ;taqdim etilish shakli
bo’yicha (axborot tashuvchi turi, formallashganlik darajasi, qo’shimcha
izoxlanganligi va hokazo xususiyatlar bo’yicha) va boshqa prinsiplar. Har bir
sinf bo’yicha yana qo’shimcha ichki tiplashtirishni bajarish mumkin.Masalan,
Internet resurslarini vazifasi va taqdim etilish shakli bo’yicha : servis axboroti,
bibliografik axborot, telekonferensiyalar materiallari, dasturiy ta’minot, video
va hokazo turlarga bo’lish mumkin.
E’tiboringiz uchun rahmat
 HISOBLASH TEXNIKASI TO’G’RISIDA ASOSIY
MA’LUMOTLAR
• 1642y. B.Paskal- mexanik mashina
• 1822y. Ch.Bebbidj- Analitik mashina
• 1890y. Xollent-statistik tabulyator
• 1944y. Eyken- MARK-1 progr. Boshqaruv
• 1945y. Dj.Fon Neyman- EDVAK EHM
• 1946y. Dj. Mauchli, D.Ekert- ENIAK EHM

2. Shaxshiy kompyuterlarning rivojlanishi

• 1948y. Tranzistor ixtiro etildi.
• 1958y. Dj.Kilbi – Integral sxema
• 1959y. R.Noys. INTEL firmasi tashkil etildi.
• 1970y. Mikroprotsessor INTEL -4004
• 1975y. I- ShK Altair- 8800
• 1975y. B.Geys va Pol Allen (Microsoft firmasining asoschilari) Beysik tilidan
interpretatorlar yaratdilar

3. IBM PC kompyuterlarining paydo bo’lishi

• 1979y. IBM firmasi (Intermational Business Machines Corporation) – Shaxsiy
kompyuterlarini yaratildi.
• 1981y. IBM PC kompyuteri yaratildi
• 2 – 3 yildan so’ng dunyoda oldingi o’rinlarni egalladi.
• Hozirgi IBM PC kompyuterlari ShK larining standarti bo’lib qoldi va shunday
kompyuterlar dunyoda 90% ni tashkil etadi

4. Kompyuterlarining asosiy qurilmalari va ular orasidagi funksional

bo’g’lanish

Boshqarish
Tashqi xotira qurilmasi

Tezkor xotira Arifmetik – mantiqiy

qurilma

Chiqarish Kiritish
qurilmalari qurilmasi
 5. Asosiy qurilmalarining vazifalari
• Boshqarish qurilmasi – dasturlarning bajarilishini ta’minlovchi va kompyuter ishini
nazorat qiluvchi qurilma
• Arifmetik – mantiqiy qurilmada arifmetik va mantiqiy amallar bajaradi
• Tezkor xotira (RAM- Random Acces Menory) da – kompyuter ishlashini jarayonida
bevosita kerak bo’lgan ma’lumotlar saqlanadi
• Tashqi xotirada – kompyuterlarning dasturiy ta’minoti va katta hajmdagi
ma’lumotlar saqlanadi
• Kiritish qurilmasi – yordamida kompyuterga ma’lumotlar kiritadi
• Chiqarish qurilmasi – yordamida kompyuterdan ma’lumotlar chiqaradi

6. Ma’lumotlarning o’lchov birliklari

• Bit <<0>> yo’ki <<1>>
• 1 Bayt = 8 Bit
• 1 Kilobayt = 1024 Bit
• 1 Meg Bay t= 1024 Kbayt
• 1 Gigabayt= 1024 Mbayt
7. Kompyuter qurilmalarining qisqacha nomlari
• BIOS (Basic Input-Output System - kiritish chiqarishning asosiy tizimi). Joimiy
xotira
• RAM (Random Access Memory)- tezkor xotira
• HDD (Hard Disk Drive) - qattiq disk «vin chestr»dan o'qish-yozish qurilmibi
• CD ROM (Compact Disk Read Only Memory) yoki CDD kompakt diskdan o'qish
qurilmasi.
• SVGA-monitor tipi
8. Kompyuterlar konfiguratsiyasining yozilishi.
Masalan,
P-IV-C-2400/256 Mb/HDD 80 Gb/SVGA 64 Mb /CDS 2 x/17"
ko'rinishidagi yozuv Pentium IV Celeron 2400 Meg abertsli protsessorli, takorxofing
256 M6, «vinchesteri» 80 Gb, video xotirai 64 M6, kompakt diskdan o'qish usuli 5
kardi va monitorining diagonal o'lchami 17 dyum bo'lgan kompyutirlarni bildiradi Bu
yozuvni qisqa qilib,
P-IV-C-2400/256/ 80/64M SVGA/CD52 x/17"
ko'rinishida yoza ham bo'ladi.
9. Kompyuterlarni tasniflash
• Super kompyuterlar (Super Computa)
Kata kompyuterla (Man frame Computer)
Mini kompyuterla (Minic mp uta)
Shaxsiy kompyutala (PC - Personal Computer)
Bloknot (notebook) kompyuterlar