Nội dung cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng

Lê Hà Giang - BAFNIU21286
*Tóm tắt những nội dung chính về cương lĩnh
– Cương lĩnh đã nêu “chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng
để đi tới xã hội cộng sản”. Đó là mục đích lâu dài, cuối cùng của Đảng và cách mạng Việt
Nam.

– Mục tiêu trước mắt về xã hội làm cho nhân dân được tự do hội họp, nam nữ quyền, phổ
thông giáo dục cho dân chúng; về chính trị đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong
kiến làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập, lập chính phủ, quân đội của nhân dân (công
– nông – binh); về kinh tế là xóa bỏ các thứ quốc trái, bỏ sưu thuế cho dân cày nghèo, thu
hết sản nghiệp lớn của đế quốc giao chính phủ nhân dân quản lý, thu hết ruộng đất chiếm
đoạt của đế quốc làm của công chia cho dân cày nghèo, phát triển công, nông nghiệp và
thực hiện lao động 8 giờ. Những mục tiêu đó phù hợp với lợi ích cơ bản của dân tộc,
nguyện vọng tha thiết của nhân dân ta.

– Sách lược của Đảng nêu rõ Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, thu phục giai
cấp, lãnh đạo dân chúng nông dân; liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung nông; tranh thủ,
phân hóa trung tiểu địa chủ và tư sản dân tộc, đoàn kết với các dân tộc bị áp bức và giai
cấp vô sản thế giới để hình thành mặt trận thống nhất đánh đuổi đế quốc, đánh đuổi bọn địa
chủ và phong kiến, thực hiện khẩu hiệu nước Việt Nam độc lập, người cày có ruộng.

– Toàn bộ Cương lĩnh đầu tiên của Đảng toát lên tư tưởng lớn là cách mạng dân tộc dân
chủ Việt Nam tất yếu đi tới cách mạng xã hội chủ nghĩa, độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội; sự nghiệp đó là của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
– Đảng Mác – Lênin.

– Chương trình tóm tắt của Đảng và Điều lệ vắn tắt của Đảng nêu chính xác tên Đảng, tôn
chỉ của Đảng, hệ thống tổ chức của Đảng từ chi bộ, huyện bộ hay khu bộ; tỉnh bộ, thành bộ
hay đặc biệt bộ và Trung ương.

Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng thể hiện cô đọng các luận điểm cách
mạng cơ bản, đánh giá chính xác tính chất xã hội Việt Nam thuộc địa và chỉ rõ mâu thuẫn
cơ bản, chủ yếu là giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế quốc thực dân xâm lược; xác định
đường lối phát triển, chiến lược, sách lược của cách mạng Việt Nam được thực hiện bằng
sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

Chánh cương phân tích, đánh giá khái quát những đặc điểm quan trọng nhất của kinh tế
công nghiệp, nông nghiệp của nước Việt Nam thuộc địa; tính chất độc quyền khai thác
thuộc địa của thực dân Pháp với những hậu quả tiêu cực cản trở sự phát triển độc lập về
kinh tế của Việt Nam. Chánh cương chỉ rõ: “Tư bản bản xứ đã thuộc tư bản Pháp, vì tư bản
Pháp hết sức ngăn trở sức sinh sản làm cho công nghệ bản xứ không thể mở mang được.
Còn về nông nghiệp một ngày một tập trung đã phát sinh ra lắm khủng hoảng, nông dân
thất nghiệp nhiều”(3); phân tích rõ vị trí, vai trò của tư bản bản xứ: “Vậy tư bản bản xứ
không có thế lực gì không nên nói cho họ đi về phe đế quốc được, chỉ bọn đại địa chủ mới
có thế lực và đứng hẳn về phe đế quốc chủ nghĩa nên chủ trương làm tư sản dân quyền
c.m và thổ địa c.m để đi tới xã hội cộng sản”(4).

Về phương diện xã hội, Chánh cương khái quát mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, bảo
đảm quyền con người, quyền công dân là được tự do, nam nữ bình quyền, phổ thông giáo
dục...

Chánh cương xác định rõ phương hướng phát triển của cách mạng Việt Nam là tiến lên chủ
nghĩa cộng sản mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội.

Sách lược vắn tắt của Đảng khẳng định: “Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải
thu phục cho được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được
dân chúng”(5). Chủ trương của Đảng là : “thu phục cho được đại bộ phận dân cày và phải
dựa vào hạng dân cày nghèo làm thổ địa c.m đánh trúc bọn đại địa chủ và phong kiến”(6).

Đảng chủ trương xây dựng khối đoàn kết rộng rãi các giai cấp, các tầng lớp nhân dân yêu
nước và các tổ chức cách mạng, chỉ đánh đổ những lực lượng và đảng phái phản cách
mạng: “Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trung nông, Thanh niên, Tân Việt,
v.v.) để kéo họ đi vào phe vô sản giai cấp. Còn đối với bọn phú nông, trung tiểu địa chủ và
tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản c.m thì phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ đứng trung
lập. Bộ phận nào đã ra mặt phản c.m (Đảng Lập hiến,v.v.) thì phải đánh đổ”(7). Cương lĩnh
chính trị của Đảng chỉ rõ giai cấp lãnh đạo và lực lượng chính, động lực chủ yếu của sự
nghiệp cách mạng Việt Nam là: “Trong cuộc cách mạng tư sản dân quyền, vô sản giai cấp
và nông dân là hai động lực chánh, nhưng vô sản có cầm quyền lãnh đạo thì cách mạng
mới thắng lợi được”(8).

Về phương pháp cách mạng: sử dụng bạo lực cách mạng của quần chúng để đánh đổ đế
quốc, phong kiến. Việc nêu lên phương pháp cách mạng bạo lực thể hiện sự thấm nhuần và
tiếp thu tư tưởng cách mạng bạo lực và khởi nghĩa vũ trang của chủ nghĩa Mác - Lênin. Con
đường phát triển chỉ có thể là cách mạng chứ không thể là cải lương, thỏa hiệp.

Về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Cương lĩnh nêu rõ: “...trong khi tuyên
truyền các khẩu hiệu nước An Nam độc lập, phải đồng thời tuyên truyền và thực hành liên
lạc với bị áp bức dân tộc và vô sản giai cấp thế giới, nhất là vô sản giai cấp Pháp”(9). Đồng
thời, Cương lĩnh cũng xác định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế
giới. Cách mạng Việt Nam gắn liền với cách mạng thế giới, đề cao vấn đề đoàn kết quốc tế
là sự kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân,
lợi ích dân tộc và lợi ích toàn nhân loại tiến bộ đang đấu tranh để giải phóng khỏi ách áp
bức, bất công trên thế giới.

- 3 nội dung cơ bản:

Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng đã xác định được những nội dung cơ bản nhất của
cách mạng Việt Nam. Sự đúng đắn của Cương lĩnh được khẳng định qua thực tiễn đấu
tranh cách mạng và xây dựng đất nước trong suốt 85 năm qua:

Một là, Cương lĩnh xác định rõ nhiệm vụ, mục tiêu cơ bản của cách mạng tư sản dân
quyền (sau này gọi là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân) là chống đế quốc, chống
phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc và người cày có ruộng. Xuất phát từ chế độ
thuộc địa nửa phong kiến, Cương lĩnh đã phân tích mối quan hệ gắn bó giữa hai nhiệm vụ
cơ bản là chống đế quốc và chống phong kiến gắn bó chặt chẽ với nhau nhưng trước hết
phải đánh đổ đế quốc, “làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập”. Đây là cơ sở để giải
phóng giai cấp, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Chỉ có độc lập tự do của đất
nước mới đủ điều kiện để thực hiện quyền con người, quyền công dân.

Hai là, chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc được xây dựng từ Cương lĩnh chính trị
đầu tiên là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt cách mạng Việt Nam trong cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân đến xây dựng đất nước theo định hướng XHCN hiện nay. Tư
tưởng này thể hiện rõ trong Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng về các lực
lượng cách mạng. Những lực lượng như tiểu tư sản, trí thức, trung, tiểu địa chủ đều được
Đảng chủ trương tập hợp, đoàn kết lại trong lực lượng cách mạng do công nông làm nòng
cốt.

Chủ nghĩa yêu nước là nền tảng cơ sở cho sự thống nhất trong khác biệt nhằm tập hợp lực
lượng, tạo ra sức mạnh tổng hợp của một đất nước tiềm lực kinh tế, quân sự không lớn,
người không đông, lại phải đối mặt với các thế lực đế quốc đầu sỏ. Hiện nay, khi tình hình
Biển Đông không bình yên, chủ quyền biển, đảo đang bị đe dọa, hơn bao giờ hết việc phát
huy sức mạnh toàn dân tộc, tranh thủ sức mạnh quốc tế là yếu tố quyết định để bảo vệ
vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.

Ba là, xác định rõ sứ mệnh lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cùng với Chánh
cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng, Hội nghị thông qua Điều lệ vắn tắtvà Lời
kêu gọi nhân dịp thành lập Đảng. Các văn kiện này chỉ rõ: Đảng Cộng sản Việt Nam là
Đảng của giai cấp vô sản; Đảng được tổ chức ra để dìu dắt giai cấp vô sản lãnh đạo quần
chúng lao khổ đấu tranh giải phóng toàn thể anh chị em bị áp bức, bóc lột “để tiêu trừ tư bản
đế quốc chủ nghĩa, làm cho thực hiện xã hội cộng sản”(10).

Với cương lĩnh chính trị đúng đắn, ngay từ khi ra đời Đảng đã trở thành lực lượng lãnh đạo,
tập hợp xung quanh mình toàn thể dân tộc làm cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định: “Cương lĩnh ấy rất phù hợp với nguyện vọng thiết tha của đại đa số nhân dân ta là
nông dân. Vì vậy, Đảng đã đoàn kết được những lực lượng cách mạng to lớn chung quanh
giai cấp mình. Còn các đảng phái của các giai cấp khác thì hoặc bị phá sản, hoặc bị cô lập.
Do đó, quyền lãnh đạo của Đảng ta - Đảng của giai cấp công nhân - không ngừng củng cố
và tăng cường”(11). Dưới ánh sáng soi đường của Cương lĩnh Đảng ta đã dẫn dắt toàn dân
tộc vượt qua mọi khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi mục tiêu giải phóng dân tộc, giải
phóng xã hội và đang trên đường xây dựng nước Việt Nam giàu, mạnh, dân chủ, công
bằng, văn minh.

Trải qua các chặng đường lịch sử đấu tranh, với các giai đoạn cách mạng thực hiện nhiệm
vụ cụ thể trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Cương lĩnh, Đảng có lúc cũng phạm sai lầm,
khuyết điểm nghiêm trọng do giáo điều, chủ quan, duy ý chí, vi phạm quy luật khách quan;
do nhận thức của Đảng trên một số lĩnh vực còn hạn chế; không ít vấn đề lý luận và thực
tiễn còn chưa đủ sáng tỏ, nhưng điều quan trọng là Đảng ta đã nhận ra, thẳng thắn tự phê
bình và nghiêm túc sửa chữa, khắc phục có kết quả. Và qua mỗi vấp váp, sai lầm Đảng
thêm trưởng thành.
Trong quá trình lãnh đạo, tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập, trước bối cảnh tình hình
thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, Đảng cụ thể hóa Cương lĩnh chính trị trong thời kỳ
cách mạng mới, cho thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (1991) và được bổ sung, phát triển năm 2011. Cương lĩnh của Đảng (2011)
khẳng định: “Cương lĩnh của Đảng là ngọn cờ chiến đấu vì thắng lợi của sự nghiệp xây
dựng đất nước Việt Nam từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, định hướng cho mọi hoạt
động của Đảng, Nhà nước, của hệ thống chính trị và nhân dân ta trong những thập kỷ tới.
Thực hiện thắng lợi Cương lĩnh này, nước nhà nhất định trở thành một nước xã hội chủ
nghĩa phồn vinh, hạnh phúc”(12).

_______________________

Reference:
Bài đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị số 3-2015

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.2, tr.267-268.

(2) Sđd, t.10, tr.8.

(3), (4), (5), (6), (7), (8), (9), (10) ĐCSVN: Văn kiện Đảng Toàn tập, t.2, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2002, tr.2, 2, 3, 4, 4, 4, 94, 6.

(11) Hồ Chí Minh Toàn tập, t.10, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.9.

(12) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2011, tr.90.