GAMIT NG WIKA

- Ituloy ang pag-angat

- Bilis Kilos
INFORMATIVE ● Sitwasyong may gusto tayong ipaalam sa isang - Spend more time searching than actually
tao; watching.
● Nagbibigay ng mga datos o kaalaman - Just do it
● Nagbabahagi sa iba ng mga impormasyong
nakuha o narinig. LABELLING ● Gamit ng wika kapag nagbibigay tayo ng tawag
o pangalan sa isang tao o bagay.
Halimbawa: ● Madalas ang pagbabansag ay ibinabatay sa
- Melts in your mouth, not in your hand pagkakakilala o pagsusuri sa tao- ugali, pisikal
na anyo, trabaho, hilig, gawi, at iba pa.
- Galing at Talino

- Aangat tayo sa galing ng Pilipino Halimbawa:

- Hari ng Padala!
- Gaganda ang buhay kay Binay!
- Mr. Palengke
- Mas radikal ang magmahal - Pambansang Manok
- King of Comedy
- Nakasisiguro gamot ay laging bago

CONATIVE ● Naiimpluwensiyahan ang tao sa pamamagitan

GAMIT NG WIKA 2
ng pakiusap at pag-uutos.
● Nagagamit ang wika kung may mga
PHATIC ● Isang hudyat ng pagbubukas ng isang usapan.
pagkakataong gusto nitong himukin o hikayatin,
● Nagpapakita ng pakikipagkapwa-tao.
may gustong mangyari, o gusto nitong pakilusin
● Small talk o Social talk
ang isang tao.

Halimbawa:
Halimbawa:
- “Magandang umaga!”
- Eat fresh
- “Uy, napansin mo ba?
- Open Happiness
- “Sol, kumusta ka? Masama ba ang pakiramdam
 mo? - “Hindi ako mahilig sa foreign artists. Mas gusto
- “May problema ka ba? Baka makatulong kami?” kong tangkilikin ang mga kanta at concert ng
- “Oo nga! Mabuti naman, Sol, at okey ka lang” local artists”
- “Palagay ko, kani-kaniya naman talagang hilig
EMOTIVE ● Emosyon > Damdamin > Saloobin ‘yan.”
● Salitang nagpapahayag ng damdamin o
emosyon gaya ng lungkot, takot, at awa.
● Nagagamit ang mga katagang “masaya ako”, TUNGKULIN NG WIKA
“galit ako”, “nahihiya ako”, “kinakabahan ako” at
iba pa. INSTRUMENTAL ● Tumutugon sa mga pangangailangan ng
nagsasalita.
Halimbawa: ● Ginagamit para tukuyin ang preperensya,
- “Nalulungkot talaga ako sa nangyayaring ‘yan” kagustuhan, at pagpapasya ng
- “Ako nga awang-awa sa mga namatayan ng nagsasalita.
mahal sa buhay.”
- “Naiinis ako sa mga pasaway na lalaki sa ating Halimbawa:
klase” - Sa akin, gusto ko munang makipaghiwalay.
- Sa palagay ko, kailangan na nating
EXPRESSIVE ● Nagpapahayag o nagbabanggit ng sariling
magpahinga muna.
saloobin o kabatiran, ideya, o opinyon.
- Ang gusto kong ulam ngayon ay pritong
● Nakakatulong upang mas makilala at
galunggong at ginisang munggo.
maunawaan tayo ng ibang tao gayundin sa
pagbuo ng isang kaaya-ayang relasyon sa REGULATORI Kumokontrol o gumagabay sa kilos, ugali, o asal
kapwa. ng ibang tao.
Halimbawa:
Halimbawa: - Bawal tumawid may namatay na rito
- “Paboritong-paborito ko pa naman sila.” - Piliin ang titik ng tamang sagot
- “Kahit may pera akong pambili, hindi pa rin ako - Isunod na ilagay ang mga gulay
manonood ng concert na ‘yan.”
HUERISTIKO ● Naghahanap ng mga impormasyon o
 datos. ● Saklaw ang pagsusulat ng talaarawan at
● Ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng journal, pagtatalo, o sulatin sa iba’t ibang
impormasyong may kinalaman sa anyo ng panitikan o literatura.
paksang pinag-aaralan. ● Ginagamit upang ipahayag ang personal
● Kasama rito ang pakikipanayam, pakikinig na preperensya, saloobin, at
ng radyo, panonood ng telebisyon, at pagkakakilanlan.
pagbabasa ng pahayagan at iba bang
babasahin. Halimbawa:
- Naniniwala ako na lahat tayo ay papasa
Halimbawa: ngayong semestre at sabay-sabay na
- Sino ang Pambansang Bayani ng Pilipinas? magmamartsa sa Hunyo.
- Interviewer: Bakit sa St. Anthony School ka - Sa palagay ko ay magiging maganda ang
nag-aaral? pasok ng Bagong Taon sa mga Pilipino.
Interviewee: Dahil ito'y malapit sa aming
tahanan REPRESENTASYONAL ● Kilala rin bilang impormatibo
● Ginagamit ng tao sa pagbabahagi ng
INTERAKSIYONAL ● Ang tungkuling nagpapanatili o impormasyon.
nagpapatatag ng relasyong sosyal. ● Maaaring ito’y sa pamamagitan ng
● Ang tungkuling nakikita sa paraan ng pagpapahayag ng hinuha o pahiwatig,
pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang mga anunsiyo, patalastas o paalala,
kapwa; pakikipagbiruan, pakikipagpalitan pag-uulat.
ng kuru-kuro, pagkukuwento, o paggawa
ng liham-pangkaibigan. IMAHINATIBO ● Ang tungkuling ipahayag ang imahinasyon
at nagiging mapaglaro sa paggamit ng
Halimbawa: mga salita, lumilikha ng bagong
- Magandang umaga? kapaligiran o bagong daigdig.
● Ginagamit ng tao ang wika sa
PERSONAL ● Ang tungkuling nagpapahayag ng sariling pagpapalawak ng kanyang imahinasyon.
damdamin o opinyon.

Halimbawa:
- Dilim ka ba? Kasi simula nung dumating ka
wala na akong makitang iba.
- Utang ka ba? Kasi habang tumatagal ay
lalong tumataas ang interes ko sa iyo.
- Sa sobrang sipag mo ay wala kang
nagawa buong maghapon
KASAYSAYAN NG WIKA
PANAHON NG PANANAKOP NG MGA KASTILA
● Sa pagdating ng mga misyonerong Kastila sa Pilipinas ay
sinubukan nilang pag-aralan ang Tagalog upang mapadali
ang komunikasyon nila sa mga Pilipino.
● Dekretong Edukasyonal ng 1863 - itinakdang Espanyol ang
gagamiting midyum sa pagtuturo
● Wikang opisyal: Kastila
● Wala ang konsepto ng wikang pambansa
PANAHON NG UNANG REPUBLIKA (SALIGANG BATAS NG BIAK NA
BATO ARTIKULO 8)
● Wikang Opisyal - Tagalog
PANAHON NG UNANG REPUBLIKA (SALIGANG BATAS NG MALOLOS
ARTIKULO 93)
● Wikang opisyal - Espanyol
PANAHON NG PANANAKOP NG MGA AMERIKANO
● Wikang opisyal - Ingles ang magiging wikang opisyal dahil
mas madali itong aralin kaysa Espanyol.
● Wikang Panturo - Ingles
● Nagpadala ang Amerika ng 500 mga guro na kilala bilang
mga Thomasites na naatasang magturo ng Ingles sa bansa.
● Walang malinaw na resulta ang puspusang pagtuturo ng
Ingles sa mga Pilipino. Mahirap diumanong intindihin ang uri
ng Ingles na sinasalita ng mga Pilipino at sa katutubong wika
pa rin nagbabasa at nagsusulat ang karamihang Pilipino.
PANAHON NG PAGSASARILI (PANAHON NG KOMONWELT)
● Philippine Indepencence Act (Batas Tydings-McDuffie) -
batas na nagkakaloob sa unang hakbang para bigyan ng
kalayaan ang Pilipinas.
● Wikang opisyal - Nilagdaan ang Saligang Batas 1935 na
nagtatakda sa INGLES bilang wikang opisyal
● Wikang Panturo- Ingles
● Inirerekomenda ng SWP (Surian ng Wikang Pambansa) na
Tagalog ang magiging batayan ng wikang pambansa na
nagkabisa salig sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134, s.
1937
● Iniutos ang pagtuturo ng pambansang wika sa lahat ng
paaralan sa bansa noong Hunyo 19, 1940.
● Batas Komonwelt 184-
○ Nilagdaan ni Pangulong Manuel L. Quezon
○ Ang layunin ng surian ay pilitin ang katutubong wika
na gagamiting batayan ng pagpapalaganap at
pagpapatibay ng wikang pambansa ng Pilipinas.
 PANAHON NG PANANAKOP NG MGA HAPONES
● Golden Age of Philippine Literature
● Wikang opisyal - Militar Blg 13: Niponggo at Tagalog
● Gagamitin lamang ang Ingles na pansamantalang wika
habang tumutungo ang mga Pilipino sa masteri ng Tagalog
at Niponggo.
PANAHON NG IKATLONG REPUBLIKA
● Wikang Pambansa - Pilipino
● Wikang Panturo - Ingles
● Wikang Opisyal - Pilipino
● Proklamasyon Blg. 12, s. 1954-ipinalabas ni Pang. Magsaysay
noong Marso 26, 1946 na nag-aatas ng pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang Pambansa mula Marso 29-Abril 4 bilang
paggunita sa kaarawan ni Francisco Balagtas (Abril 2).
● Inilipat ang petsa ng pagdiriwang sa ika-13 hanggang ika-19
ng Agosto bilang paggunita sa kapanganakan ni Pang.
Manuel Quezon na kinikilala bilang “Ama ng Pambansang
Wika.”
PANAHON NG IKAAPAT NA REPUBLIKA
● 1987 KONSTITUSYON NG PILIPINAS XIV (14) SEKSYON 6 - Ang
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa.
Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon
● 1987 KONSTITUSYON NG PILIPINAS XIV (14) SEKSYON 7 - Ang
mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at Ingles hangga’t
walang ibang itinatadhana ang batas. Ang mga wikang
panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo
roon. Dapat itaguyod nang kusa at opsyonal ang Kastila at
Arabic.
● 1987 KONSTITUSYON NG PILIPINAS XIV (14) SEKSYON 9 -
Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng
wikang pambansa.
● Wikang Pambansa - Filipino
● Wikang Opisyal - Filipino at Ingles
SITWASYONG PANGWIKA
● Sitwasyong Pangwika 1 - Wikang Filipino, anong pagkakaiba
sa Wikang Pilipino at Tagalog?
● Sitwasyong Pangwika 2 - Ang Filipino Bilang
Intelektuwalisado at Estandarsidadong Wika
KAKAYAHANG LINGGWISTIKA (KAKAYAHANG GRAMATIK)
● Tumutukoy sa kaalamang leksikal at pagkaalam sa tuntunin
ng ponolohiya, sintaks, at semantics. (Canale at Swains)
● Tumatalakay sa ugnayan ng mga lingguwistikang koda sa
isang wika.
● Binibigyang-pokus ang antas ng pagsusuri sa antas ng
pangungusap.
● Isang payak na kompitensi na sinasabing mental grammar PALABAYBAYAN O ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO
ng isang indibidwal, ang di konsyus na kaalaman sa Sistema
ng mga tuntunin ng wika.
● Ponolohiya - Makaagham na pag-aaral ng ponema
● Morpolohiya - pag-aaral kung paano binubuo ang mga
salita
● Sintaksis - pag-aaral ng istruktura ng mga pangungusap
● Semantika -pag-aaral ng mga pagpapakahulugan ng
isang wika

GAMIT NG DIN/RIN, ● Ginagamit ang rin/raw kapag

DAW/RAW nagtatapos ang sinusundang salita
sa patinig o vowel
● Ginagamit ang din/daw kapag
nagtatapos ang sinusundang salita
sa katinig o consonant

GAMIT NG NANG ● Bilang kasingkahulugan ng noong

● Bilang kasingkahulugan ng
 upang/para
● Katumbas ng pinagsamang na at
ng
● Pagtukoy sa pang-abay na
pamaraan at panggaano
● Bilang pang-angkop ng inuulit na
salita

GAMIT NG GITLING (-) ● sa inuulit na salita, ganap o hindi

● sa isahang pantig na tunog o
onomatopeya
● sa paghihiwalay ng katinig at
patinig
● sa paghihiwalay sa sinusundang
pangngalang pantangi
● sa paghihiwalay sa sinusundang
banyagang salita na nasa orihinal
na baybay