LBC2133 USUL FIQH II

32‫اﻟﻠﻔﻆ ﺑﺎﻋﺘﺒﺎروﺿﻌﮫ ﻟﻠﻤﻌ‬

DR FARHANA MOHAMAD SUHAIMI
‫اﳌﻮﺿﻮع‬
‫اﳌﻄﻠﻖ‬
‫¡ اﻟﻠﻔﻆ ﺑﺎﻋﺘﺒﺎروﺿﻌﮫ ﻟﻠﻤﻌ‪32‬‬
‫اﳌﻘﻴﺪ‬
‫‪ .1‬ا"‪#‬ﺎص )"ﻌﺮ‪%‬ﻔﮫ – أﻧﻮاﻋﮫ – ﺣﻜﻤﮫ(‬
‫ا"‪#‬ﺎص‬
‫اﻷﻣﺮ‬ ‫¡ اﳌﻄﻠﻖ واﳌﻘﻴﺪ )‪,‬ﻌﺮ‪/‬ﻔﮫ – أﻧﻮاﻋﮫ – ﺣﻜﻤﮫ(‬
‫اﻟﻠﻔﻆ ﺑﺎﻋﺘﺒﺎر‬
‫اﻟﻌﺎم‬ ‫¡ اﻷﻣﺮ واﻟﻨ>? )‪,‬ﻌﺮ‪/‬ﻔﮫ – أﻧﻮاﻋﮫ – ﺣﻜﻤﮫ(‬
‫وﺿﻌﮫ ﻟﻠﻤﻌ‪32‬‬
‫اﻟﻨ‪32‬‬
‫اﳌﺸ‪87‬ك‬
‫‪ .2‬اﻟﻌﺎم )"ﻌﺮ‪%‬ﻔﮫ – أﻟﻔﺎﻇﮫ – ﺗﺨﺼﻴﺺ اﻟﻌﺎم – دﻻﻟﺔ اﻟﻌﺎم(‬
‫‪ .3‬اﳌﺸ‪,+‬ك )"ﻌﺮ‪%‬ﻔﮫ – أﺳﺒﺎب وﺟﻮدﻩ – ﺣﻜﻤﮫ(‬

‫‪2‬‬
 ‫ﺗﻌرﯾف اﻟﺧﺎص وأﻧواﻋﮫ‬
‫¡ !ﻌﺮ‪$‬ﻔﮫ‬
‫¡ ‪ 54‬اﻟﻠﻐﺔ‪ :‬اﳌﻨﻔﺮد‬
‫¡ ‪ 54‬اﺻﻄﻼح اﻷﺻﻮﻟﻴ‪D‬ن‪F :‬ﻞ ﻟﻔﻆ وﺿﻊ ﳌﻌ‪ 32‬واﺣﺪ ﻋ‪ LK‬اﻻﻧﻔﺮاد‬
‫¡ و"ﻮ ﺛﻼﺛﺔ أﻧﻮاع‬
‫¡ ﺧﺎص ‪> =<;:9‬ﺄﺳﻤﺎء اﻷﻋﻼم‪ ،‬ﻣﺜﻞ ‪ :‬ز‪%‬ﺪ وﻣﺤﻤﺪ‪،‬‬
‫¡ ﺧﺎص ﻧﻮ‪ ،PO‬ﻣﺜﻞ ‪ :‬رﺟﻞ واﻣﺮأة‪،‬‬
‫¡ ﺧﺎص ﺟ‪ ،=<TS‬ﻣﺜﻞ ‪ :‬إ‪V‬ﺴﺎن‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ﺣﻛم اﻟﺧﺎص‬

‫اﳌﺮاد ﺑﺎﻟﻘﻄﻊ‬ menunujukkan kepada dalalah yang tidak menunjukkan kepada makna yang lain

‫ﺎص اﻟﺬي وﺿﻊ ﻟﮫ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬43‫ ﻣﻌﻨﺎﻩ ا‬-,‫¡ دل دﻻﻟﺔ ﻗﻄﻌﻴﺔ ﻋ‬

‫• ﻻ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻏ^_ ﻣﻌﻨﺎﻩ‬ ‫ ﺳ?ﻴﻞ اﻟﻘﻄﻊ ﻻ اﻟﻈﻦ‬-,‫ﻜﻢ ﳌﺪﻟﻮﻟﮫ ﻋ‬A3‫¡ ﺛ?ﺖ ا‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻧﺎﺷﺌﺎ ﻋﻦ دﻟﻴﻞ‬ sabit hukum lafaz kepada petunjuk kepadaa lafaz yang ditunjuk itu secara kat'i. tak
menunjukkan kepada makna yang lain kecuali ada dalil yang menunjukjkan perkara itu
membawa kpada makna yang lain

4
 ‫ﺣﻛم اﻟﺧﺎص‬
‫دل ﻋ‪ &%‬ﻣﻌﻨﺎﻩ ﻗﻄﻌﺎ‬
‫¡ ﻣﺜﻞ ﻗﻮﻟﮫ )ﻌﺎ‪-,‬‬
‫ﱠ‬ ‫َ َ ﱠ ۡ َ ۡ َ َ ُ َ َٰ َ َ‬
‫• ﻻ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻏ)* ﻣﻌﻨﺎﻩ‬ ‫¡ ‪ /.‬ﻛﻔﺎرة اﻟﻴﻤ‪7‬ن ‪ ) :‬ﻓﻤﻦ ﻟﻢ ﻳِﺠﺪ ﻓِﺼﻴﺎم ﺛﻠـﺜِﺔ أﻳﺎٍم(‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻧﺎﺷﺌﺎ ﻋﻦ‬
‫‪bila dikata lafzul khas tu maknanya‬‬
‫¡ )َﻓَﻜﱠﻔٰـَﺮُﺗُﮫ ۤۥ إۡﻃَﻌﺎُم َﻋَﺸَﺮة َﻣَﺴٰـﻜ‪7‬ن(َ‬
‫ِ‬
‫‪lafaz yang dikeherndaki dan tak‬‬
‫‪berpaling kepada makna yang lain.‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫دﻟﻴﻞ‬ ‫‪kalau tiga, tiga lah maknanya.‬‬

‫¡ ﻣﺜﻞ اﻟﺴﻨﺔ‬
‫• ﻻ ز;ﺎدة وﻻ ﻧﻘﺼﺎن‬ ‫ً ٌ‬
‫¡ ‪[ /.‬ﻞ أر\ﻌ‪7‬ن ﺷﺎة ﺷﺎة‬

‫‪5‬‬
 (١) ‫أﻧواع اﻟﺧﺎص‬
lafaz khas ni dia adalah secara mutlak dan dia tidak terikat dengan apa apa sifat

‫ ﺳ<ﻴﻞ‬21‫ﻊ أو أﻓﺮاد ﻋ‬7‫ ﻓﺮد ﺷﺎ‬21‫اﻟﻠﻔﻆ ا'(ﺎص اﻟﺬي ﻳﺪل ﻋ‬ ‫اﳌﻄﻠﻖ‬

‫ﺷﻴﻮع وﻟﻢ ﻳﺘﻘﻴﺪ ﺑﺼﻔﺔ ﻣﻦ اﻟﺼﻔﺎت‬

‫ﻊ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﺼﻔﺔ ﻣﻦ‬7‫ ﻓﺮد ﺷﺎ‬21‫اﻟﻠﻔﻆ ا'(ﺎص اﻟﺬي ﻳﺪل ﻋ‬

‫أﻧﻮاع‬
‫اﳌﻘﻴﺪ‬
terikat dengan sifat bermaksud mutlak tadi ialah lafaz dengan sesuatu
jenis tan[a berkait dengan sesuatu yang membatasinya kepada maksud
yang tertentu ‫اﻟﺼﻔﺎت‬
‫ا'(ﺎص‬
‫اﻷﻣﺮ‬
HG‫اﻟﻨ‬ 6
 ‫ﺣﻛم اﻟﻣطﻠق‬

‫‪hukum diajalnkan secara umum, maka tak haurus untuk letak hukum kecuali jika ada dalil‬‬

‫¡ ﻳﺠﺮي ﻋ‪ 21‬إﻃﻼﻗﮫ‪ ،‬ﻓﻼ ﻳﺠﻮز ﺗﻘﻴﻴﺪﻩ ﻳﺄب ﻗﻴﺪ‪ ،‬إﻻ إذا ﻗﺎم اﻟﺪﻟﻴﻞ ﻋ‪ 21‬اﻟﺘﻘﻴﻴﺪ‬
‫)ُﺣّﺮَﻣْﺖ َﻋَﻠْﻴُﻜْﻢ ُأﱠﻣَ‪o‬ﺎُﺗُﻜْﻢ َوَ‪َq‬ﻨﺎُﺗُﻜْﻢ َوَأَﺧَﻮاُﺗُﻜْﻢ َوَﻋﱠﻤﺎُﺗُﻜْﻢ َوَﺧﺎَﻻُﺗُﻜﻢْ‬ ‫َ ﱠ َ ُ َ ُ َ ْ َ ْ ُﱠ َُ ُ َ َ َ ُ‬
‫َََ ِ ُ َْ َََ ُ ُْْ َُﱠ َ ُ ُ ُ ﱠ َْ َ َْ ُ ْ ََ َ َ ُ ُ‬ ‫)واﻟِﺬﻳﻦ ﻳﻈﺎِ|ﺮون ِﻣﻦ ِ‪V‬ﺴﺎِ}ِ~ﻢ ﺛﻢ ‪€‬ﻌﻮدون ِﳌﺎ ﻗﺎﻟﻮا‬
‫و‪q‬ﻨﺎت اﻷِخ و‪q‬ﻨﺎت اﻷﺧِﺖ وأﻣ‪o‬ﺎﺗﻜﻢ اﻟﻼِ"ﻲ أرﺿﻌﻨﻜﻢ وأﺧﻮاﺗﻜﻢ‬ ‫ﱠ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ََ ْ ُ َََ ْ َْ َ‬
‫ْ‬ ‫ّ َ ﱠ َ َ َُﱠ َ ُ َ ُ‬ ‫ﻓﺘﺤِﺮ‪%‬ﺮ رﻗﺒٍﺔ ِﻣﻦ ﻗﺒِﻞ أن ﻳﺘﻤﺎﺳﺎ( – ا…†ﺎدﻟﺔ‪٣،‬‬
‫ِﻣﻦ اﻟﺮﺿﺎﻋِﺔ وأﻣ‪o‬ﺎت ِ‪V‬ﺴﺎِﺋﻜﻢ‪– (..‬اﻟ‪S‬ﺴﺎء‪٢٣ ،‬‬
‫ﺗﺤﺮ‪a‬ﻢ أم اﻟﺰوﺟﺔ ﺑﻤﺠﺮد اﻟﻌﻘﺪ ﻋ‪ -h‬اﺑﻨ‪ji‬ﺎ ﺳﻮاء دﺧﻞ‬ ‫اﻟﺮﻗﺒﺔ إﻃﻼﻗﮫ ﺗﺪل ﻋ‪ -h‬إﺟﺰاء اﳌﺆﻣﻨﺔ‬
‫‪jn‬ﺎ اﻟﺰوج أو ﻟﻢ ﻳﺪﺧﻞ‬
‫‪pengharaman ibu mertua adalah tidak ditakyinkan‬‬
‫‪seblm berlaku setubuh atau selepas.‬‬
‫واﻟ‪u‬ﺎﻓﺮة‬
‫‪7‬‬
 ‫ﺣﻛم اﻟﻣﻘﯾد‬

‫¡ ‪Y‬ﻌﻤﻞ ﺑﮫ ﻋ‪ 21‬ﺗﻘﻴﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺎ ﻟﻢ ﻳﺪل دﻟﻴﻞ ﻋ‪ 21‬إﻟﻐﺎء اﻟﻘﻴﺪ‬

‫َﻓَﺘۡﺤﺮ(ُﺮ َ َﻗَﺒ ۬ﺔ ﱡﻣۡﺆﻣﻨﺔَ‬
‫ِ ر ٍ ِ ٍ‬
‫ﻓﻼ ﺗﺨﺰئ إﻻ رﻗﺒﺔ ﺑﻮﺻﻒ إ{‪j‬ﺎ ﻣﺆﻣﻨﺔ‬
‫‪hamba tersebut kenalah mukmin‬‬
‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫ََ ﱠۡ َ ۡ َ َ ُ َ‬
‫ﻓﻤﻦ ﻟﻢ ﻳِﺠﺪ ﻓِﺼﻴﺎم ﺷ‪B‬ﺮ(ِﻦ ﻣﺘﺘﺎِ‪C‬ﻌ‪ِE‬ن‬
‫َ ۡ َ َ َ َ ﱠٓ‬
‫ِﻣﻦ ﻗﺒِﻞ أن ﻳﺘﻤﺎﺳﺎۖ‬
‫اﻟﺼﻴﺎم ﺷ|ﺮ‪a‬ﻦ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﺎﻟﺘﺘﺎ~ﻊ‬

‫‪8‬‬
‫✅ ا‪65‬ﻜﻢ ✅ اﻟﺴ;ﺐ‬ ‫‪ (١‬ﻳﺘﺤﺪ اﳌﻄﻠﻖ واﳌﻘﻴﺪ ‪ 43‬ا‪65‬ﻜﻢ واﻟﺴ;ﺐ‬

‫ﺣﻜﻤﮫ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪ -h‬اﳌﻘﻴﺪ‬

‫^ﻞ ﻳﺤﻤﻞ‬
‫اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪21‬‬ ‫ا‪•€‬ﻜﻢ‬ ‫ا ﻟ ﺴ‚ ﺐ‬ ‫اﻷدﻟﺔ‬
‫اﳌﻘﻴﺪ؟‬
‫ُﺣّﺮَﻣۡﺖ َﻋَﻠۡﻴُﻜُﻢ ٱ ۡ َﳌۡﻴَﺘُﺔ َوٱﻟﱠﺪُم َوَ‪•ۡ€‬ﻢُ‬
‫ۡ ِ‬
‫‪ianya diikat‬‬
‫‪dengan mutlak itu‬‬

‫اﻟﺪم ا…•ﺮم‬
‫‪dengan mukaiyad‬‬
‫‪haram makan darah‬‬

‫وﺟﻮد اﻟﻀﺮر ‪ /.‬اﻟﺪم ﺣﺮﻣﺔ ﺗﻨﺎول اﻟﺪم‬ ‫ٱ‪Žِ•Œِ€‬ﻳِﺮ‬

‫‪datang secara mutlak, tak kesah bentuk darah jenis apa‬‬

‫اﳌﺴﻔﻮح‬ ‫إ ﱠ ٓﻻ َأن َﻳُ‪u‬ﻮَن َﻣۡﻴَﺘًﺔ َأۡو َد ً۬ﻣﺎ ﱠﻣۡﺴُﻔﻮﺣﺎً‬

‫ِ‬
‫'‪ayat kedua ni lafaz darah ni diikat dengan 'darah yg mengalir‬‬
‫‪9‬‬
‫✅ ا‪65‬ﻜﻢ ✅ اﻟﺴ;ﺐ‬ ‫‪ (١‬ﻳﺘﺤﺪ اﳌﻄﻠﻖ واﳌﻘﻴﺪ ‪ 43‬ا‪65‬ﻜﻢ واﻟﺴ;ﺐ‬

‫ﺣﻜﻤﮫ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪ -h‬اﳌﻘﻴﺪ‬

‫^ﻞ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪21‬‬
‫ا‪•€‬ﻜﻢ‬ ‫ا ﻟ ﺴ‚ ﺐ‬ ‫اﻷدﻟﺔ‬
‫اﳌﻘﻴﺪ؟‬

‫اﻟﻮاﺟﺐ ‪ /.‬اﻟﺘﻴﻤﻢ ﻣ“”‬ ‫َﻓﭑۡﻣَ“ُ•ﻮْا ﺑُﻮُﺟﻮ˜ُﻜۡﻢ َوَأۡﻳِﺪﻳُﻜﻢۗۡ‬

‫ِ‬ ‫ِ‬
‫اﻟﻮﺟﮫ واﻟﻴﺪﻳﻦ ﺑﺎﻟ•–اب‬ ‫إرادة اﻟﺼﻼة وﺟﻮب اﳌ“”‬ ‫َ َ ۡ َ ُ ْ َ ٓ ً۬ َ َ َ ﱠ ُ ْ َ ً۬ َ ّ ً۬‬
‫ﻓﻠﻢ ﺗِﺠﺪوا ﻣﺎء ﻓﺘﻴﻤﻤﻮا ﺻِﻌﻴﺪا ﻃ ِﻴﺒﺎ‬
‫اﻟﻄﺎ˜ﺮ ﻻ اﻟﻨﺠﺲ‬ ‫•ۡﻢ َوَأۡﻳﺪﻳُﻜﻢ ّﻣۡﻨ ۚﮫُ‬ ‫َﻓﭑۡﻣَ“ُ•ﻮْا ﺑُﻮُﺟﻮ˜ ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪10‬‬
‫❌ا‪65‬ﻜﻢ ❌ اﻟﺴ;ﺐ‬ ‫‪ (٢‬ﻳﺨﺘﻠﻒ اﳌﻄﻠﻖ واﳌﻘﻴﺪ ‪ 43‬ا‪65‬ﻜﻢ واﻟﺴ;ﺐ‬

‫^ﻞ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ‬

‫ا‪•€‬ﻜﻢ‬ ‫ا ﻟ ﺴ‚ ﺐ‬ ‫اﻷدﻟﺔ‬
‫ﻋ‪ 21‬اﳌﻘﻴﺪ؟‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ﱠ ُ َ ﱠ َ ُ َ ۡ َ ُ ْٓ َ‬
‫‪datang secara mutlak‬‬

‫ۡ‬
‫ﻗﻄﻊ ﻳﺪ اﻟﺴﺎرق‬ ‫وٱﻟﺴﺎِرق وٱﻟﺴﺎِرﻗﺔ ﻓﭑﻗﻄﻌﻮا أﻳِﺪ ‪j‬ﻤﺎ اﻟﺴﺮﻗﺔ‬
‫ﻻ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ‬ ‫‪lafaz fakta'u aidiahuma‬‬

‫ﻋ‪ -h‬اﳌﻘﻴﺪ‬ ‫َ ۡ ُ ْ ُ ُ َ ُ ۡ ََۡ َ ُ ۡ َ‬

‫ﻏﺴﻞ اﻷﻳﺪي‬ ‫إرادة اﻟﺼﻼة‬ ‫ﻓﭑﻏِﺴﻠﻮا وﺟﻮ˜ﻜﻢ وأﻳِﺪﻳﻜﻢ ِإ‪-,‬‬
‫َۡ‬
‫‪tak diikat mutlak itu‬‬
‫‪dengan mukayad‬‬

‫ووﺟﻮد ا‪•€‬ﺪث‬ ‫‪diikat sehinnga ke siku‬‬

‫َ‬
‫ٱﳌﺮاِﻓِﻖ‬

‫‪11‬‬
‫ﻜﻢ ✅ اﻟﺴ;ﺐ‬65‫❌ ا‬ ‫ﺘﺤﺪ اﻟﺴ;ﺐ‬A‫ﻜﻢ و‬65‫( ﻳﺨﺘﻠﻒ ا‬٣

21‫^ﻞ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‬

‫•ﻜﻢ‬€‫ا‬ ‫ا ﻟ ﺴ‚ ﺐ‬ ‫اﻷدﻟﺔ‬
‫اﳌﻘﻴﺪ؟‬
/. ‫ﻳﺠﺐ ﻏﺴﻞ اﻷﻳﺪي‬ ۡ‫َﻓﭑۡﻏﺴُﻠﻮْا ُوُﺟﻮَ˜ُﻜﻢ‬
ِ َ
‫إرادة اﻟﺼﻼة‬ َ َۡ َ ۡ ُ َ ۡ َ
-h‫ﻻ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‬ ‫اﻟﻮﺿﻮء‬ ‫ ٱﳌﺮاِﻓِﻖ‬-,‫وأﻳِﺪﻳﻜﻢ ِإ‬
‫•ﺪث‬€‫ووﺟﻮد ا‬ ُ ˜‫َﻓﭑۡﻣَ“ُ•ﻮْا ﺑُﻮُﺟﻮ‬
ۡ‫•ﻢ‬
‫اﳌﻘﻴﺪ‬ ِ ِ ُ َ
tetap tak mengangkat ‫ اﻟﺘﻴﻤﻢ‬/. ”“‫وﺟﻮب اﳌ‬ ُ‫َوأۡﻳﺪﻳﻜﻢ ّﻣۡﻨ ۚﮫ‬
mutlak itu diikat dengan
mukayad ِ ِ
kalau nak dia terikat sama, dalil tayamum ni
kena jelaskan basuh tangan ke siku, sebab
dalil tayamum ni mutlak dan tak terikat 12
seperti dalil wudu
‫✅ا‪65‬ﻜﻢ ❌ اﻟﺴ;ﺐ‬ ‫‪ (٤‬ﻳﺘﺤﺪ ا‪65‬ﻜﻢ و‪A‬ﺘﺨﻠﻒ اﻟﺴ;ﺐ‬

‫^ﻞ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪ 21‬اﳌﻘﻴﺪ؟‬ ‫ا‪•€‬ﻜﻢ‬ ‫ا ﻟ ﺴ‚ ﺐ‬ ‫اﻷدﻟﺔ‬

‫ََ ۡ ُ َََ۬ ّ َۡ َ‬
‫ا‪•€‬ﻨﻔﻴﺔ واﻛ‪ –¥‬اﳌﺎﻟﻜﻴﺔ ‪:‬‬ ‫اﻟﻈ|ﺎر إرادة اﻟﻌﻮدة إ‪-,‬‬ ‫ﻓﺘﺤِﺮ‪a‬ﺮ رﻗﺒٍﺔ ِﻣﻦ ﻗﺒِﻞ أن‬
‫ﻻ ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪ -h‬اﳌﻘﻴﺪ‬ ‫اﻻﺳﺘﻤﺘﺎع ﺑﺎﻟﺰوﺟﺔ ﻋﺘﻖ رﻗﺒﺔ ‪/.‬‬ ‫َﻳَﺘَﻤٓﺎﺳﺎۚﱠ‬
‫‪bebaskan hamba tersebut‬‬
‫‪sblm bersama suami dan‬‬
‫‪isteri‬‬

‫اﻟﺸﺎﻓﻌﻴﺔ وا‪•€‬ﻨﺎﺑﻠﺔ ‪:‬‬ ‫ﻛﻔﺎرة‬ ‫ََ ۡ ُ َََ۬ ﱡ ۡ َ۬‬

‫ﻳﺤﻤﻞ اﳌﻄﻠﻖ ﻋ‪ -h‬اﳌﻘﻴﺪ‬ ‫اﻟﻘﺘﻞ ا‪Œ€‬ﻄﺄ‬ ‫ﻓﺘﺤِﺮ‪a‬ﺮ رﻗﺒٍﺔ ﻣﺆِﻣﻨٍﺔ‬

‫‪13‬‬