Professional Documents
Culture Documents
Dalumat Group Kabanata 3
Dalumat Group Kabanata 3
Dalumat Group Kabanata 3
SA
FILIPINO
BEED 2 CLASS 1
GROUP 3
KABANATA 3
Jlenda Carolino Kyla Castil
Joan batalla Junalyn Aquino
Joana Marie Carolino Leo Catabay
Judel joy Cariño Lady lee Carolino
Joshlyn Kaye Castañar Lovely Carolino
TAGAPAG- ULAT: Jlenda Carolino
PAGSASALIN NG PILING TEKSTONG MAKABULUHAN SA DALUMAT NG/SA FILIPINO
LAYUNIN
Matapos ang yunit na ito, inaasahang;
● Maipaliwanag ang kahalagahan ng wikang Filipino sa
pagdadalumat o pagteteorya.
● Makapagbasa at makapagbuod ng impormasyon, estadistika,
datos atbp. Mula sa mga babasahing nakasulat sa Filipino sa
iba’t ibang larangan.
● Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling teorya ng mga
Pilipino sa iba’t ibang larangan.
PANIMULA
Ang DALUMATFIL ay isang maagwat na kursong nagpapalawak at
nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at manuring pagbasa, pagsulat at
pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng
kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa at ng mga
mamayang Pilipino.
Sa kabanatang ito ay tatalakayan ang mga
sususunod: Pagsasalin ng Piling Tekstong Makabuluhan sa Dalumat
ng/sa Filipino, Sulyap sa Kasaysayan ng Pagsasalin sa Filipinas ni Virgilio
S. Almario, Tungkulin ng Tagasalin ni Walter Benjamin, Salin ni Michael
M. Coroza, Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal: Kalikasan, Mga Teorya,
at Metodolohiya Lilia F. Antonio at Florentino A. Iniego, Jr., Dalumat Pag-
aaral: Mga Babasahin Hinggil sa Teorya at Praktika ng Pagsasalin, Hinggil sa Pagsasalin ni John
Dryden, Salin ni Virgilio S. Almario, Hinggil sa Iba’t
ibang Pamamaraan ng Pagsasalin ni friedrich Schieimacher, Salin ni
Roberto T. Añonuevo. Sa kabanata na ito ay higit na mapapaunlad ang
kaisipan ng bawat mag-aaral ukol sa kahalagahan ng pagsasalin hindi
lamang sa asignaturang ito gayundin sa iba’t ibang larangan.
DALOY NG KAALAAMAN:
"Sulyap sa Kasaysayan ng Pagsasalin sa Filipinas” ni Virgilio S. Almario
Doctrina Christiana (1593)-ang unang aklat sa Filipinas. Ito ay salin ng mgapangunahing dasal
at tuntunin ng simbahang Katoliko na kailangan sa pagpapalaganap ngKristiyanismo.
● Isinulat niJuan de Plasencia.
● Ang layunin ng mga misyonerong Espanyol sa paglilimbag ng naturang libro ay hindi
nalalayosa sinasabi ni Theodore H. Savory na unibersal na gawain ang pagsasalin,
● "Sa lahat ng panahon at sa lahat ng dako, isinagawa ang mga salin alang-alang sa mga
dalisayna layuning utilitaryo at walang ibang nais ang tagasalin maliban sa pag-aalis ng
hadlang nanaghihiwalay dahil sa pagkakaiba ng mga wika, sa manunulat at sa
mambabasa.
⮚ ODYSSEY - pinakamatandang nakaulat na salin sa bersiyong Latin noong 240 B.C ng isang
aliping Griyego na si Livius Andronicus.
⮚ Gumanap ang mga sentrong pangnegosyo noong araw bilang mga lugar na palitan din
ng kultura
⮚ Unang halimbawa nito ang Alexandria na itinayo sa ngalan ni Alexander ang Dakila
noong bandang 332 B.C
•Naging sentro ito ng Hellenismo at karunungang Semitico at nagtampok ng pinakamataas na
pag-unlad ng saliksikat agham na Griyego.
•Noong ikawalo't ikasiyam na dantaon, ang Baghdad naman ang sityo ng pakikinabang sa
dakilang pamana ngkulturang Griyego.
•Sinasabing ang pagsulong ng karunungang Arabe ay bunga ng masiglang pagsagap sa
pamamagitan ng salin tungosa Arabe - sa mga sinulat nina Aristotle, Plato, Galen, Hippocrates,
at iba pang tinitingalang Griyego.
•Nang manghina ang karunungan at kapangyarihang Arabe, sumigla naman ang pag-aaral sa
Europa.
•Sa Toledo, Espanya natipon ang mga iskolar na nagsalin tungo sa Latin ng mga aklat sa Arabe.
•Sa panahong ito ginawa sa Toledo ni Robert de Retines ang unang salin ng Koran(1141-
1143).
•Ika-12 siglo - naging masiglang-masigla ang pagsasalin sa mga wika ng lumitaw na mga bansa
sa Europa.
•Bibliya at akdang panrelihiyon ang unang pokus ng pagsasalin sa panahong ito.
•Sinasabing maaaring ituring na tagapanguna si King Alfred noon pang ika-10 siglo.
•John Wycliffe - ang unang nagsalin sa ingles ng Bibliya at unang lumabas noong 1382.
•Pinakamatingkad namang salin sa German ang ginawa ni Martin Luther noong 1522 at 1534
na sinasabing nagingpamantayan sa pagkakatatag ng wikang pambansa ng Germany.
•Hindi laging mula sa orihinal na wika ng akda ibinabatay ang pagsasalin.
•Halimbawa: ang akdang "Mga Buhay ng Bantog na Romano" ni Plutarch ay isinalin sa German
noong 1579 ni Jacques Amyot, na may bansag na “ Prinsipe ng mga tagasalin."
•Ang salin ni Amyot ang pinagbatayan ng salin sa ingles noong 1579 ni Sir Thomas North.
•Tinawag niSavory na "tanikalang-wika" (Language Chain) ang pangyayaring ito.
WIKA NG PAGBIBINYAG
•Sa unang tingin, waring dala ng mga misyonerong Espanyol ang sigla ng pagsasalin sa Europa
nang dumating sila sa Filipinas.
•Kaya mga salin o halaw ang mga unang proyektong lumabas sa limbagan sa panahon ng
kolonyalismong Espanyol.
•Watak-watak sa iba't ibang pangkating etniko na may kani-kanilang wikang katutubo ang mga
Filipino nang sakupinng Espanya.
•Dahil dito, unang binalikat ng mga misyonerong nadestino sa Filipinas ang pag-aaral ng mga
wikang katutubo atang paglilimbag ng mga aklat na nakasulat sa mga wikang katutubo upang
magamit sa paghimok sa mga katutubona maging binyagan.
•Ang unang aklat na may orihinal na mga piraso ng tula ay ang Memorial de la vida cristina en
lengua
•Ang pananaw na ito ay hango sa paniniwala, tradisyon, uri ng pamumuhat, at ibapang mga
bagay na nag-ugnay sa kanila at nagpatibay sa bigkis ng pagkakaisa na siyang nagpapalaganap
ng kanilang pangkalahatang diwa, pananaw, kaugalian at adhikain.
Ang Siyentipiko
at Teknikal
na Wika
Ayon kay Pinchuck, tinutukoy na teknikal na wika ang "isang varayti ng pangkalahatang
lengguwahe na nagtataglay ng tiyak at partikular na mga katangian ng bokubularyo at sa higit
na limitadong saklaw ng gramatika.
Kagandahan at Katungkulan
Sa aking pangarap, buhay ay marikit.
Nung ako’y magising ito pala’y sakit.
Sinungaling kaya ang panaginip?
Malungkuting puso, hayo na’t magtiis,
Darating ang araw na ang ninanais
Ay katotohanang iyong makakamit.
TAGAPAG-ULAT: Castañar, Joshlyn Kaye C.
PAGSASALIN NG MGA PILING TEKSTONG MAKABULUHAN SA DALUMAT
Ang pagsasalin ay isang paraan ng pagsulat kung saan isinusulat muli ang teksto sa ibang wika
batay sa gagamitin ng tagasalin subalit hindi nawawala ang diwa ng orihinal nito.
Kadalasan, ang mga akdang nakasulat sa Ingles ay naisasalin sa Filipino sapagkat ang wikang
ito ay itinuturing na pangalawang wika ng mga Pilipino.
Ayon sa Webster’s New World Dictionary of the American Language, ang salitang translate ay
nangangahulugang “to change from one language into another: to put into different words”
(palitan ang wika tungo sa ibang wika; ilahad sa ibang pananalita). Samantalang isinasaad
naman ng New Standard Dictionary ang kahulugang “to give sense or meaning of in another
language” (ibigay ang diwa o kahulugan sa ibang wika). Maipalalagay na higit na tiyak at
malinaw ang ibinigay na katuturan ni Eugene Nida at Charles Taber (1969) na ang pagsasaling-
wika ay muling paglalahad sa target na wika ng pinakamalapit na natural na katumbas ng
mensahe ng orihinal na wika, una’y batay sa kahulugan at ikalawa’y batay sa estilo.
Kahalagahan ng Pagsasalin
Ayon kay Bienvenido Lumbera (1982), ang mga layuning nagbubunsod sa pagsasaling-wika ay
ang sumusunod:
1.Pagpapalaganap ng kaalaman o kaisipang nakapaloob sa akda;
2.Pagbibigay-liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang bansa o panahon; at
3.Pagpapakilala sa mga bagong mambabasa ng isang akdang itinuturing na makabuluhan ng
isa o ilang tao.
Napakaraming kaalaman at karunungang mababasa at mapag-aaralan sa kasalukuyang
panahon ang bunga ng pagsasaling-wika. Halimbawa na lamang ay ang kasaysayan at kultura
ng iba’t ibang lipunan at lipi sa mundo na ating napag-aaralan dahil may mga manunulat na
nag-abalang magsalin ng mga ito sa ating wika upang ating maunawaan.
Ayon sa isa nating Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan na si Virgilio Almario (2013),
kasintanda ng limbag na panitikan sa bansa ang pagsasalin sa atin. Patunay rito, aniya, ang
Doctrina Christiana na siyang salin ng mga batas, dasal, at gawain ng katolisismo para sa mga
sinaunang Pilipino. Ang naturang dokumento ang kilaiang pinakaunang dokumento ng
nailimbag sa Filipino noong 1593.
Love
is …Giving not selfishly Getting Sharing, not Demanding Assuring, not Blaming Forgiving, not
Hating Trusting, not Doubting Concern for others, Not for one’s self.
Ang Pag-ibig ay… Pagbibigay, hindi makasariling Pagtanggap Pakikihati, hindi Paghingi Pagtiyak,
hindi Paninisi Pagpapatawad, hindi Pagkapoot Pagtitiwala, hindi Pag-aalinlangan
Pagmamalasakit sa iba, Hindi pagkamakasarili.
⮚ FRIEDRICH SCHEIMACHER
MAY DALAWANG URI NG PAG SASALIN
• Maaring pabayaang manahimik ng tagasalin ang awtor,hanggang possible, at pakilusin
ang mambabasa tungo sa kaniya ;
• Maaring pabayaang manahimik ng tagasalin ang mambabasa, hangang possible , at
pakilusin ang awtor tungo sa kanya .
⮚ Layunin ng pagsasalin
• Nauunawaang mabuti ang kahulogan ng pasulat at pasalitang komposisyon.
• Nagbibigyang halaga ang mga paraan sa paggamit ng pagsulat at pasalitang
kompusisyon
• Nakapagsasagawa ng mga halimbawa ng dalawang uri ng komposisyon
⮚ Kahalagahan ng pagsasalin
• Pagpapalaganap ng kaalaman o kaisipang nakapaloob sa akda.
• Pagbibigay-liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang bansa o panahon .
⮚ Idyomatiko
Ayon kay Almario (2009) kung ang pahayag ay idyomatiko, marapat na tumbasan din ito
ng pahayag na idyomatiko
Ingles: Head of the family
Filipino: Haligi ng tahanan.