Mięśnie

kończyna dolna
Anatomia z elementami fizjologii

mgr Sebastian PAWLUS

Mięsnie obręczy biodrowej
m. Biodrowo - lędźwiowy
iliopsoas
m. Biodrowo - lędźwiowy
grafika
 m. Biodrowy
iliacus
• PP:
- Dół biodrowy
- Kolec biodrowy przedni górny
• PK:
- Krętarz mniejszy kości udowej
• Unerwienie:
- Gałęzie splotu lędźwiowego
- Nerw udowy
m. Biodrowy
grafika
 m. Lędźwiowy większy
psoas major
• PP:
- Trzony kręgów Th12 i od L1 do L4
- XII żebro
- Wyrostki żebrowe kręgów
od L1 do L5
• PK:
- Krętarz mniejszy kości udowej
• Unerwienie:
- Gałęzie splotu lędźwiowego
- Nerw udowy
m. Lędźwiowy większy
grafika
 m. Lędźwiowy mniejszy
psoas minor
• PP:
- Trzony kręgów Th12 i L1
• PK:
- Wyniosłość biodrowo - łonowa
• Unerwienie:
- Gałęzie splotu lędźwiowego
- Nerw udowy
m. Lędźwiowy mniejszy
grafika
 m. Biodrowo – lędżwiowy
funkcja
- zgina staw biodrowy, jednak słabiej od m.
prostego uda;
- przy ustabilizowanych kończynach górnych,
zgina tułów, zmniejszając kąt lędźwiowo-
krzyżowy (działając obustronnie);
- działając jednostronnie zgina tułów do boku;
- przywodzi udo;
- inicjuje ruch obracania uda na zewnątrz
Mięśnie pośladkowe
 m. Pośladkowy wielki
gluteus maximus
• PP:
- Kolec biodrowy tylny górny
- Grzebień talerza biodrowego
- Powierzchnia pośladkowa talerza biodrowego
- Boczna krawędź kości krzyżowej i guzicznej
- Więzadło krzyżowo - guzowe
• PK:
- Pasmo biodrowo – piszczelowe powięzi szerokiej
- Guzowatość pośladkowa kości udowej
• Unerwienie:
- Nerw pośladkowy
m. Pośladkowy wielki
grafika
 m. Pośladkowy wielki
funkcja
- Poprzez zmianę napięcia umożliwia utrzymanie
pionowej postawy ciała
- Prostuje staw biodrowy (bardzo silny
antagonista biodrowo-lędźwiowego)
- Odwraca udo (najsilniej)
- Przywodzi udo
 m. Pośladkowy średni
gluteus medius
• PP:
- Powierzchnia pośladkowa talerza biodrowego
• PK:
- Krętarz większy kości udowej
• Unerwienie:
- Nerw pośladkowy
m. Pośladkowy średni
grafika
 m. Pośladkowy średni
funkcja
Odwodzenie uda
Zgina udo (unoszenie) – cześć przednia
Nawracanie uda – część przednia
Prostowanie uda – część tylna
Odwracanie uda – część tylna
Odpowiada za pochylenie miednicy na bok
 m. Pośladkowy mały
gluteus minimus
• PP:
- Powierzchnia pośladkowa talerza kości biodrowej
poniżej pośladkowego średniego
• PK:
- Krętarz większy kości udowej

• Unerwienie:
- Nerw pośladkowy
m. Pośladkowy mały
grafika
 m. Pośladkowy mały
funkcja
Odwodzenie uda – słaby mięsień
Zgina udo (unoszenie) – cześć przednia
Nawracanie uda – część przednia
Prostowanie uda – część tylna
Odwracanie uda – część tylna
Odpowiada za pochylenie miednicy na bok
 m. Naprężacz powięzi szerokiej
tensor fasciae latae
• PP:
- Kolec biodrowy przedni górny
- Powięź m. pośladkowego średniego
• PK:
- Kłykieć boczny piszczeli
(przez pasmo biodrowo – piszczelowe)
• Unerwienie:
- Nerw pośladkowy
m. Naprężacz powięzi szerokiej
grafika
 m. Naprężacz powięzi szerokiej
funkcja
Zgina kończynę dolną w stawie biodrowym
Nawraca kończyną dolną
Silnie odwodzi kończynę dolną
 m. Gruszkowaty
piriformis
• PP:
- Powierzchnia miedniczna kości krzyżowej
• PK:
- Wierzchołek krętarza większego
kości udowej
• Unerwienie:
- Gałązki ze splotu krzyżowego
m. Gruszkowaty
grafika
 m. Gruszkowaty
funkcja

Odwodzenie kończyny dolnej

Prostowania kończyny dolnej w stawie
biodrowym
Bierze udział w pochyleniu miednicy w bok
 m. Zasłaniacz wewnętrzny
obturatorius internus
• PP:
- Wewnętrzna powierzchnia kości biodrowej
- Brzeg otworu zasłonowegp
• PK:
- Dół krętarza większego kości udowej

• Unerwienie:
- Gałązki ze splotu krzyżowego
m. Zasłaniacz wewnętrzny
grafika
 m. Zasłaniacz wewnetrzny
funkcja

Opuszczanie miednicy
Odwraca udo
Przywodzi udo
Prostuje udo
 m. Bliźniaczy górny
gemellus superior
• PP:
- Kolec kulszowy

• PK:
- Dół krętarza większego kości udowej

• Unerwienie:
- Gałązki nerwowe ze splotu krzyżowego
m. Bliźniaczy górny
grafika
 m. Bliźniaczy górny
funkcja

Wzmacnia działanie zasłaniacza wewnętrznego

 m. Bliźniaczy dolny
gemellus inferior
• PP:
- Kolec kulszowy

• PK:
- Dół krętarza większego kości udowej

• Unerwienie:
- Gałązki nerwowe ze splotu krzyżowego
m. Bliźniaczy dolny
grafika
 m. Bliźniaczy dolny
funkcja

Wzmacnia działanie zasłaniacza wewnętrznego

 m. Czworoboczny uda
quadratus femoris
• PP:
- Guz kulszowy
• PK:
- Grzebień międzykretarzowy kości udowej
• Unerwienie:
- Gałązki nerwowe ze splotu krzyżowego
m. Czworoboczny uda
grafika
 m. Czworoboczny uda
funkcja

Silnie odwraca udo

Słabo przywodzi udo
 m. Zasłaniacz zewnętrzny
obturatorius externus
• PP:
- Brzeg otworu zasłonowego
• PK:
- Dół krętarza większego kości udowej
• Unerwienie:
- Nerw zasłonowy
m. Zasłaniacz zewnętrzny
grafika
 m. Zasłaniacz zewnętrzny
funkcja

Słabo przywodzi udo

Słabo odwraca udo
 Mięsnie uda
grupa przednia
m. Czworogłowy uda
quadriceps femoris
 m. Prosty uda
rectus femoris
• PP:
- Kolec biodrowy przedni dolny
- Górny brzeg panewki miednicznej
• PK:
- przechodzi w ścięgno, które przechodzi
w więzadło rzepki i przyczepia się do
guzowatości kości piszczelowej
• Unerwienie:
- Nerw udowy
m. Prosty uda
grafika
 m. Prosty uda
funkcja

Zgina staw biodrowy

Prostuje staw kolanowy
 m. Obszerny boczny
vastus lateralis
• PP:
- Kresa międzykrętażowa
- Przegroda międzymięsniowa boczna
• PK:
- przechodzi w ścięgno, które
przechodzi w więzadło rzepki i
przyczepia się do guzowatości
kości piszczelowej
• Unerwienie:
- Nerw udowy
m. Obszerny boczny
grafika
 m. Obszerny boczny
funkcja

Prostuje kończynę w stawie kolanowym (jest

najsilniejszym mięśniem czworogłowego uda)
 m. Obszerny pośredni
vastus intermedius
• PP:
- Przednia i boczna powierzchnia trzonu kości udowej
• PK:
- przechodzi w ścięgno, które
przechodzi w więzadło rzepki i
przyczepia się do guzowatości
kości piszczelowej
• Unerwienie:
- Nerw udowy
m. Obszerny pośredni
grafika
 m. Obszerny pośredni
funkcja

Prostuje kończynę dolną w stawie kolanowym

 m. Obszerny przyśrodkowy
vastus medialis
• PP:
- Warga przyśrodkowa kresy chropawej kości udowej
• PK:
- przechodzi w ścięgno, które
przechodzi w więzadło rzepki i
przyczepia się do guzowatości
kości piszczelowej
• Unerwienie:
- Nerw udowy
m. Obszerny przyśrodkowy
grafika
 m. Obszerny przyśrodkowy
funkcja

Prostuje kończynę dolną w stawie kolanowym

 m. Krawiecki
santorius
• PP:
- Kolec biodrowy przedni górny
• PK:
- przyśrodkowo od
guzowatości piszczeli
tzn. „gęsia stopa”
• Unerwienie:
- Nerw udowy
m. Krawiecki
grafika
 m. Krawiecki
funkcja

Najdłuższy mięsień w ciele człowieka

Zginanie stawu kolanowego
Nawracanie goleni przy zgiętym kolanie
Zgina staw biodrowy
 Mięsnie uda
grupa przyśrodkowa
 m. Przywodziciel długi
adductor longus
• PP:
- Kość łonowa
• PK:
- warga przyśrodkowa kresy chropawej
kości udowej
• Unerwienie:
- Nerw zasłonowy
m. Przywodziciel długi
grafika
 m. Przywodziciel długi
funkcja

Silnie przywodzi udo

Słabo zgina kończynę w stawie biodrowym
Słabo odwraca kończynę w stawie biodrowym
 m. Przywodziciel krótki
adductor brevis
• PP:
- Gałąź dolna kości łonowej
• PK:
- warga przyśrodkowa kresy chropawej
kości udowej
(powyżej przywodziciela długiego)
• Unerwienie:
- Nerw zasłonowy
m. Przywodziciel krótki
grafika
 m. Przywodziciel krótki
funkcja

Silnie przywodzi udo

Bierze udział w ruchu „zakładanie nogi na nogę”
 m. Przywodziciel wielki
adductor magnus
• PP:
- Gałąź dolna kości łonowej
- Gałąź kości kulszowej
- Guz kulszowy
• PK:
- Warga przyśrodkowa kresy chropawej
- Nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej
• Unerwienie:
- Nerw zasłonowy, nerw kulszowy
m. Przywodziciel wielki
grafika
 m. Przywodziciel wielki
funkcja

Silnie przywodzi udo

Prostuje staw biodrowy
Nawraca udo
 m. Smukły
gracilis
• PP:
- gałąź dolna kości łonowej
• PK:
- guzowatość piszczeli „gęsia stopa”
• Unerwienie:
- Nerw zasłonowy
m. Smukły
grafika
 m. Smukły
funkcja

Przywodzi udo
Słabo zgina kończynę górną w stawie
biodrowym
Mięsnie uda
grupa tylna
 m. Półbłoniasty
semimembranosus
• PP:
- guz kulszowy
• PK:
- kłykieć przyśrodkowy kości piszczeowej
• Unerwienie:
- Nerw kulszowy
m. Półbłoniasty
grafika
 m. Półbłoniasty
funkcja

Silnie zgina staw kolanowy

Rotuje podudzie
 m. Półścięgnisty
semitendinous
• PP:
- Guz kulszowy
• PK:
- Guzowatość piszczeli „gęsia stopa”
• Unerwienie:
- Nerw kulszowy
m. Półścięgnisty
grafika
 m. Półścięgnisty
funkcja

Silnie zgina staw kolanowy

Rotuje podudzie
 m. Dwugłowy uda
biceps femoris
• PP:
- Guz kulszowy - głowa długa
- Boczna kresa chropawa – głowa krótka
• PK:
- Głowa kości strzałkowej
• Unerwienie:
- Nerw kulszowy
- Nerw strzałkowy
m. Dwugłowy uda
grafika
 m. Dwugłowy uda
funkcja

Silnie zgina staw kolanowy

Mięsnie podudzia
grupa tylna
 m. Podkolanowy
popliteus
• PP:
- Kłykieć boczny kości udowej
• PK:
- tylne pole kości piszczelowej
(powyżej przyczepu mięśnia
brzuchatego łydki)
• Unerwienie:
- Piszczelowy
m. Podkolanowy
grafika
 m. Podkolanowy
funkcja

Chroni torebkę stawową

Słaby zginacz stawu kolanowego
Słaby rotator w stawie kolanowym
m. Trójgłowy łydki
triceps surae
 m. Brzuchaty łydki
gastrocnemius
• PP:
- głowa przyśrodkowa: powierzchnia podkolanowa
powyżej kłykcia przyśrodkowego kości udowej
- głowa boczna: powierzchnia podkolanowa
powyżej kłykcia bocznego kości udowej
• PK:
- guz piętowy
• Unerwienie:
- piszczelowy
m. Brzuchaty łydki
grafika
 m. Brzuchaty łydki
funkcja

Silny zginacz podeszwowy stopy

Silnie odwraca stopę
Silnie przywodzi stopę
 m. Płaszczkowaty
soleus
• PP:
- Tylna powierzchnia głowy kości strzałki
• PK:
- Guz piętowy
• Unerwienie:
- Piszczelowy
m. Płaszczkowaty
grafika
 m. Płaszczkowaty
funkcja

Silny zginacz podeszwowy stopy

Silnie odwraca stopę
Silnie przywodzi stopę
 m. Podeszwowy
plantaris
• PP:
- Powyżej kłykcia bocznego kości udowej
• PK:
- guz piętowy
• Unerwienie:
- piszczelowy
m. Podeszwowy
grafika
 m. Podeszwowy
funkcja

Słaby zginacz podeszwowy stopy

 m. Zginacz długi palucha
flexor hallucis longus
• PP:
- 2/3 dolna tylna powierzchnia trzonu kości strzałki
• PK:
- podstawy paliczka dalszego palucha
• Unerwienie:
- Piszczelowy
m. Zginacz długi palucha
grafika
 m. Zginacz długi palucha
funkcja

Zgina podeszwowo stopę

Przywodzi stopę
Unosi stopę na palce (wraz ze zginaczem długim
palców)
Ustala prawidłowe położenie kości skokowej
Wzmacnia sklenienie stopy (zapobiega
płaskostopiu)
 m. Zginacz długi palców
flexor digitorum longus
• PP:
- Tylna powierzchnia kości piszczelowej
• PK:
- podstawy paliczków dalszych
II – V palca
• Unerwienie:
- piszczelowy
m. Zginacz długi palców
grafika
 m. Zginacz długi palców
funkcja

Odwraca, zgina podeszwowo i przywodzi stopę

Wzmacnia sklepienie nie stopy
Zgina palce
Mięsnie podudzia
grupa przednia
 m. Piszczelowy przedni
tibialis anterior
• PP:
- Kłykieć boczny i górna powierzchnia
boczna kości piszczelowej
• PK:
- strona podeszwowa kości
klinowatej przyśrodkowej
• Unerwienie:
- Strzałkowy głęboki
m. Piszczelowy przedni
grafika
 m. Piszczelowy przedni
funkcja

Silnie zgina podeszwowo stopę

Odwraca i przywodzi stopę

Szczególnie czynny przy jeździe na nartach, szybkim

marszu lub biegu (pociąga podudzie do przodu
przy ustalonej stopie)

Odnajdywanie przeszkód w ciemności

 m. Prostownik długi palców
extensor digitorum longus
• PP:
- kłykieć boczny kości piszczelowej
- głowa kości strzałkowej
- PK:
- Rozcięgno grzbietowe palców II-V
• Unerwienie:
- Strzałkowy głęboki
m. Prostownik długi palców
grafika
 m. Prostownik długi palców
strzałkowy trzeci – peroneus tertius
 m. Prostownik długi palców
funkcja

Zgina grzbietowo i nawraca stopę

Prostuje palce
Przy ustalonej stopie działa jak piszczelowy
przedni
 m. Prostownik długi palucha
extensor hallucis longus
• PP:
- powierzchnia przyśrodkowa strzałki
• PK:
- paliczek dalszy palucha
• Unerwienie:
- Strzałkowy głęboki
m. Prostownik długi palucha
grafika
 m. Prostownik długi palucha
funkcja

Silny prostownik palucha

Zgina grzbietowo stopę
Mięsnie podudzia
grupa boczna
 m. Strzałkowy długi
peroneus longus
• PP:
- Kłykieć boczny kości piszczelowej,
- Głowa strzałki
• PK:
- powierzchnia podeszwowa kości
Klinowatej przyśrodkowej
- Guzowatość kości śródstopia
• Unerwienie:
- Strzałkowy powierzchniowy
m. Strzałkowy długi
grafika
 m. Strzałkowy długi
funkcja

Nawracanie stopy
Zginanie podeszwowe stopy
Odwodzenie stopy
 m. Strzałkowy krótki
peroneus brevis
• PP:
- dolna połowa trzonu kości strzałkowej
• PK:
- guzowatość kości śródstopia V
• Unerwienie:
- Strzałkowy powierzchniowy
m. Strzałkowy krótki
grafika
 m. Strzałkowy krótki
funkcja

Nawracanie stopy
Zginanie podeszwowe stopy
Odwodzenie stopy
Mięsnie krótkie stopy
• Prostownik krótki palców
• Prostownik krótki palucha
• Odwodziciel palucha
• Zginacz krótki palucha
• Przywodziciel palucha
• Zginacz krótki palców
• Czworoboczny podeszwowy
• Glistowate
• Międzykostne grzbietowe
• Międzykostne podeszwowe
• Odwodziciel palca małego
• Zginacz krótki palca małego
• Przeciwstawiacz palca małego
DZIĘKUJĘ BARDZO ZA UWAGĘ !!!