Government of Jammu & Kashmir

State Council Of Educational Research & Training (SCERT)

Model Papers
For
Class-VIII

Session: 2022-23
 Preface

The State Council of Educational Research & Training initiated review

and revision of assessment process in light of the recommendations of
National Education Policy – 2020 & provisions of Right to Free and
Compulsory Education (Amendment) Act, 2019.

Regarding assessment & evaluation, the RTE (Amendment) Act, 2019

in its section 16 provides as under,:
“……There shall be a regular examination in the 5th class & 8th
Class at the end of every academic year”
&
National Education Policy 2020 envisages as follows:
“…….all students will take school examination in grade 3, 5 & 8
which will be conducted by appropriate authority …..”

However, annual examination (year-end assessment) of class-VIII, for

current academic session shall be conducted by SCERT as per guidelines
according to scheme of assessment in vogue.

Keeping in view that students require proper planning and thorough

understanding of mechanism of assessment to prepare themselves to achieve
competency in each subject, SCERT has prepared model/sample papers for
class 8th which will help student to plan their preparations/studies for
achieving better performance and desired competencies. The focus is on
Learning-outcomes and model papers will help teachers/students to get
better insight of academics and will help them to know the pattern of
questions inside out to perform efficiently in forthcoming assessment.

Any comments or suggestions to improve the Model papers are

welcome at e-mail Id: examsjkscert@gmail.com
 Contents
S. No. Subject Page Nos.
(Hyperlinked)

1. English 1 – 5

2. Science 6 – 13

3. Mathematics 14 – 18

4. Social Science 19 – 23

5. Urdu )‫( ُاردو‬ 24 – 35

6. Kashmiri (‫شر‬
ُ ‫) كٲ‬ 36 – 39

7. Hindi (हिन्दी) 40 – 51

8. Punjabi (ਪੰਜਾਬੀ) 52 – 55
 Page 1

MODEL PAPER
Subject: ENGLISH Class: 8th Summative Assessment
Maximum Marks: 40 Time: 2 ½ Hours
(Section A) Reading Comprehension

Learning Outcomes:

1. reads textual/non-textual materials in English/Braille* with comprehension.

2. reads excerpts, dialogues, poems, commentaries, news, expresses opinions
about them.
3. infers the meaning of unfamiliar words by reading them in context.

*NOTE: This shall be taken up by Special Educators.

1. Read the following prose passage and answer the questions given at
the end:

In India, polo was widely played in medieval times as is evidenced from the
fact that Sultan Qutubuddin Aibak, founder of the slave dynasty and builder of one
of the most famous landmarks in Delhi, died of a fatal accident, impaled on the
ornate horn of his own saddle after a fall on the polo field in Lahore. Under the
Mughals, polo was the national sport of India until the end of sixteenth century.
During that period the house of Taimur reigned supreme in Delhi, polo enjoyed the
patronage of kings and nobles and was widely played in the provinces of the Empire
and in the courts of the Rajput kings.

Questions:
i. Polo was famous during the ___________ rule in India.
a. Mughal & Slave dynasty b. Rajput & Slave dynasty
c. Slave & Noble dynasty d. Mughal and Rajput
ii. Sultan Qutubuddin Aibak died of ____________ while playing polo. (Fill in
the blank)
iii. Medieval times were famous for_________________
a. Polo b. Polo fields c. Polo Sticks d. Polo horses
iv. The word “ornate” in the passage means:
a. decorated b. famous
c. reigned d. fatal
v. Use the word “patronage” in your own sentence.
(1x5 = 5)
 Page 2

2. Read the following prose passage and answer the questions given at
the end:
If you really want to judge the character of a man, look not at his great
performances. Watch a man do his most common actions. Those are indeed the
things which will tell you the real character of the great man. Great occasions
rouse even the lowest of human beings to some kind of greatness, but he alone
is really great whose character is great always – the same whatever he be.

Questions :

i. What should we look at to judge the character of a man? (Answer in one

or two words)?
ii. What effect “great occasions” have even on the lowest of human beings?
iii. Who is “great” in the actual sense?
iv. The suitable title of the passage can be:
a. Character of Occasions
b. Character of Characters
c. Character of Performances
d. Character of Man
v. Give the opposite of “great”:
a. kind
b. even
c. mean
d. more 1X5 = 5
3. Read the following picture and complete its paraphrase by filling up
the blanks with appropriate words:
 Page 3

The picture depicts the ________ of life. Thousands of ________ can be lit
from a _________ candle, and the life of the __________ will not be
shortened. As __________ never decreases by being shared.

(1x5 = 5 marks)

(Section B) Writing Skills & Grammar

Learning Outcomes:

1. prepares a write up after seeking information in print / online, notice

board, newspaper, picture, illustration, mind map, graph, bar chart, etc.
2. writes short paragraphs coherently in English/Braille with a proper
beginning, middle and end with appropriate punctuation marks.
3. writes email, WhatsApp/Facebook/Twitter/ DM message (with appropriate
format), notice, formal letters, descriptions/narratives, personal diary, report,
short personal/ biographical experiences.
4. communicates accurately using appropriate grammatical forms (e.g.,
clauses, comparison of adjectives, time and tense, active passive voice,
reported speech etc. )

4. Observe the following picture and write your observations in a paragraph

(80-100) words:

OR
 Page 4

„Is Good Health the real Wealth?‟ Write a paragraph (80-100) words by
using the given clues:
1. Health is wealth.
2. Precious gift of nature.
3. Key to happiness.
(05 marks)

5. Your school is not having a Reading Room/Smart Class. Write a letter to

the Principal/Headmaster of your school requesting him/her to establish a
Reading Room/Smart Class in your school for the benefit of the staff as
well as the students.
Or
Your family is inviting all near and dears, including family friends on any
special occasion. You have been asked to invite your close friends as well.
Write an e-mail to your friend, inviting him to the said function.

(02 marks)

6. Write a WhatsApp/Facebook/Twitter/ DM message (with appropriate

format) to your classmates and inform them about the postponement of
Election for Student Secretary or any other event in your school.
(01 mark)

7. Do as directed:
i. Supply appropriate grammatical items in the blanks provided:
The newspaper is one _____ the significant signs of modern civilization. It is
the most popular form of reading in the present times _________ it interests
all sorts of people. It is full of political news, sports and commercial news, as
well as articles by well-known writers. A newspaper ________ us both
entertained and informed. Newspapers also tell people what their rights are
and teach them how they _________ protect and exercise these rights. By
placing before _______ reader, new view-points everyday, they stimulate
thought and increase the power of independent thinking. Thus newspapers
contribute to the development of knowledge, and their educative influence is
indeed immense.
(05 marks)
 Page 5

ii. Change the narration:

1. She said to me, “My father is going for Hajj tomorrow.”
2. He said, “Why are you crying unnecessarily?”
(02 marks)

(Section C) Literature

Learning Outcomes:

1. Identifies/recalls/retells details, characters, main idea, supporting details

and sequence of ideas and events while reading.
2. reads, compares, contrasts, thinks critically and relates ideas to life.
3. Interprets/analyses/evaluates quotations, sayings and proverbs.

8. Answer any Five of the following questions in 20- 30 words.

i. How did polo come to Ladakh?
ii. Why Brutus was called „the noblest Roman of them all‟?
iii. Can we save our posterity from the harmful effects of polythene?
How?
iv. What does the third wrinkle represent on the mother‟s face?
v. Why is the poet confused when she meets poets?
vi. How is the winter described in the poem “Summer and Winter”?
vii. What makes you think that the play “A Strange Trial” is a dream?
viii. “That which you call awakening is a stupefying hangover.” Why?

(2x5 = 10 marks)
 Page 6

Summative Assessment

Model Paper for Class 8th

Subject: Science Max. Marks: 40 Time allowed: 2 ½ Hours

Learning Outcomes: The Learner

✓ SCI809- draws labelled diagram/ Flowchart, e.g., structure of cell, eye, human
reproductive organs; experimental set ups. etc.
✓ SCI807- measures angles of incidence and reflection, etc.
✓ SCI805- explains processes and phenomenon, e.g., reproduction in human and animals;
production and propagation of sound; chemical effects of electric current; formation of
multiple images; structure of flame, etc.
✓ SCI811- applies learning of scientific concepts in day to-day life, e.g., purifying water;
segregating biodegradable and non-biodegradable wastes; increasing crop production;
using appropriate metals and non-metals for various purposes; increasing/ reducing
friction; challenging myths and taboos regarding adolescence, etc.
✓ SCI713- applies learning of scientific concepts in day-to-day life, e.g., dealing with acidity;
testing and treating soil; taking measures to prevent corrosion; cultivation by vegetative
propagation; connecting two or more electric cells in proper order in devices; taking
measures during and after disasters; suggesting methods for treatment of polluted water
for reuse, etc.
✓ SCI801- differentiates materials and organisms; such as liquids as electric conductors and
insulators, etc.
✓ SCI804- relates processes and phenomenon with causes, e.g., smog formation with the
presence of pollutants in air; deterioration of monuments with acid rain, etc.

SECTION A: Long Answer Type Questions

Q1) Draw a labeled diagram of human eye and explain its working with the help
of the given figure.

Light enters the eye The pupil adjusts in

light onto the retina
The lens focuses the

through the cornea response to the light

The optic nerve transmits The photoreceptors are

visual information to the made up of rods and cones
brain
 Page 7

Or

Two mirrors MM′ and NM′ meet at right angles. An incident ray falls on NM′ at
an angle of 40º as shown in figure below.

a) What is the angle of reflection of the ray incident on NM′ at an angle of 40º?
b) At which angle the ray reflected by NM′ is incident on MM′?
c) Draw the reflected ray from NM′.
d) Draw the reflected ray from MM′.
e) If an object ‘A’ is placed between these two mirrors, how many images of ‘A’
are formed?

Q2)

a) Match the following

Female gametes Sperm duct

Male organ Asexual reproduction

Binary fission Ova(eggs)

Animals that lay eggs Asexual reproduction

Reproduction in which only a single oviparous

parent is involved
 Page 8

b) Discuss budding as one of the mode of asexual reproduction with the help of
the given figure.

Or

Draw the flowchart of the events that take place in human fertilization. Explain the
development of zygote to embryo.

( 2 x 5 = 10)

SECTION B: Short Answer Type Questions

Q3) Water is one of the most important natural resource and it is impossible to
live without it. But, we are continuously polluting water which adversely
effects the humans, animals and plants. Write ‘Good’(no colour, odor or taste)
or ‘Bad’ to determine whether the water you are using is polluted or not. Give
one reason of pollution of water in your area and one suggestion of its
prevention. If water in your area does not have any pollution, then, write how
are you saving water bodies of your area from getting dirty.

S. Source /Place Colour Smell Taste

No.

1 Drinking Water in Good/Bad Good/Bad Good/Bad

home

2 Drinking water in Good/Bad Good/Bad Good/Bad

school
 Page 9

3 Water of any nearby Good/Bad Good/Bad Good/Bad

spring

4 Water of any stream Good/Bad Good/Bad Good/Bad

in your area

Q4) Name three liquids, which when tested in a manner shown in figure below, may
cause a magnetic needle to deflect.

Liquid

Q5) Observe the graph between the applied force on the spring balance and the
force of friction given below. Why the magnitude of dynamic friction is
slightly less than the magnitude of limiting friction?
 Page 10

Q6) Complete the cross-word puzzle using the hints given below.

ACROSS

1. The process of the fusion of the gametes.

6. The type of fertilization in hen.

7. The term used for bulges observed on the sides of the body of Hydra.

8. Eggs are produced here.

DOWN

2. Sperms are produced in these male reproductive organs.

3. Another term for the fertilized egg.
4. These animals lay eggs.
5. A type of fission in amoeba.

( 4 x 3 = 12)

SECTION C: Very Short Answer Type Questions (Do Any Four)

Q7) Increase in the carbon dioxide content in the atmosphere can make
greenhouse effect life threatening. Comment.
 Page 11

Q8) Asma made an electric circuit is by using a potato as shown below. Can it
conduct electricity or not? If greenish blue spot appeared on the potato around
the left wire, then which is the negative terminal of the battery used in the
circuit?

Q9) Why you cannot see objects in a dark room.

Q10) What is the nature of the image formed by a plane mirror?

Q11) Why is sewing machine often oiled?

( 4 x 2 = 8)

SECTION D: Objective Type Questions

Q12)
Fill in the blanks with the appropriate words given:

i) Cells present in retina sensitive to bright light are called __________.

ii) The most common supporter of combustion around us is_________ .
iii) The process of depositing a layer of any desired metal on another material by
means of electricity is called ________.

Multiple Choice Questions

iv) One of the disadvantages of friction is:
a) It enables us to walk on ground
b) It causes match stick to lit up
 Page 12

c) It causes wear and tear in machines

d) It allows the vehicles to move on roads

v) The fusion of male and female gamete is called:

a) Budding
b) Metamorphosis
c) Fertilization
d) Asexual reproduction

vi) The maximum force required to make one body slide over another body is
called:

a) Static friction
b) Limiting friction
c) Dynamic friction
d) Rolling friction

vii) When a ray of light is incident on the mirror normally then the angle of
reflection will be:

a) <r = 0°
b) <r = 90°
c) <r = 180°
d) <r = 45°

viii) You might have seen that the word ‘AMBULANCE’ is written inverted on
the hospital van to convey the vehicle in front of it, that it is an ambulance.
It follows the phenomenon of :

a) Inversion
b) Reflection
c) Refraction
d) Lateral inversion
 Page 13

ix) The type of reproduction in which only a single parent is involved is called:

a) Sexual reproduction
b) Metamorphosis
c) Asexual reproduction
d) Fertilization
x) The trapping of the radiations of the sun by the earth’s atmosphere is called:
a) Red effect
b) Green effect
c) Greenhouse effect
d) Whitehouse effect (10 x 1 =10)
 Page 14

Class 8th Model Paper 2022 (Final Assessment)

Class 8th Assessment Scheme 2022
Content from Text Questions to be asked
S. Learning Outcome book linked 1 2 3 5
No Mark Marks Marks Marks
Solves puzzles and daily a) Algebraic
01 life problems using Expressions and
variables. identities
Uses various algebraic 2 3 1
b) Factorization of
02 identities in solving
algebraic
problems of daily life
expressions
Solves problems based Direct and Inverse 2
03 on direct and inverse Proportion
proportions
Estimates the area of
shapes like trapezium
04 and other polygons by
using square grid/ graph
sheet and verifies using Mensuration 2 1 1
formulas.
Finds surface area and
05 volume of cuboidal and
cylindrical object.
06 Draws and interprets Introduction to 1 1 2
bar charts and pie Graphs
charts.
07 Proves divisibility rules Playing with 2 1
of 2, 3, 4, 5 , 6, 8, 9 and Numbers
11
08 Solves problems with Exponents and 1 1
integral exponents. Powers
Total Marks 08 10 12 10
 Page 15

Model Paper
1-Value-Point Questions = (1M×8Q=8Marks)
Q. No.1. Do as directed:
1
a) Ratio of to 4 is:
2

(I) 1: 4 (II) 1: 8
(III) 3: 4 (IV) 1: 2
b) “Number of taps and the time taken to fill a water tank”. This
statement shows:
(I) Direct proportion (II) Inverse Proportion

c) The area of parallelogram given in the square grid is

close to:
(I) 15 Sq. Units (II) 12 Sq. Units
(III) 18 Sq. Units (IV) 66 Sq. Units

d) When we divide a number by 6 it leaves remainder 5. What will be the

remainder when the same is divided by 3.
(I) 1 (II) 0
(III) 2 (IV) 5

e) The given Pie-Chart shows the category wise population in a village.

What is the ratio between Men and Children
(I) 1:1 (II) 1:2
(III) 2:1 (IV) 1:3

f) ′𝑥𝑦𝑧′ is a 3-digit number divisible by 2. The possible value(s) of the digit

′𝑧′ is/are:
(I) 2, 4, 6, 8 (II) 0, 2, 4, 6, 8
(III) 1, 3, 5, 7, 9 (IV) Only 2
 Page 16

1
g) One of the following is exponential form of , identify:
8
10 1
(I) (II)
44 42

1 3
(III) ( ) (IV) 81
2

h) If the area of one face of a cubical box is 4𝑐𝑚2 , then its total surface
area is:
(I) 12𝑐𝑚2 (II) 24𝑐𝑚2
(III) 64𝑐𝑚2 (IV) 4𝑐𝑚2

2-Value-Point Questions = (2M×5Q=10Marks)

Q.No.2. 4−3 is a power with base 4. Express it with base 2 and positive exponent.

Q.No.3. When we add half of a number to the number itself, we get the result
3. What is the number?

Q.No.4. The given line-Graph shows the actual and forecasted temperature of a
locality for each day of a week. Observe it carefully and answer the
following questions:

(I) What was the forecasted and actual

temperature of day 6?
(II) For which day, the forecasted temperature
was less than the actual temperature?

Q.No.5. Use proper identity to find the value of: (30 − 1)(30 + 1)

Q.No.6. If the area of the base of a cuboid is 12𝑚2 and its height is 2𝑚, find its volume.
 Page 17

3-Value-Point Questions = (3M×4Q=12Marks)

Answer any four questions from Q. No. 7 to Q.No. 12
Q.No.7. Observe the given Bar-Chart carefully and answer the questions that follow:

(I) What are the total number of girls in

class 6th,7th and 8th?
(II) How many boys are there more in
class 7th than class 6th?
(III) In which class the number of boys is
less than other classes?

Q.No.8. Factorize: 4𝑦 2 − 6𝑦𝑧 + 9𝑧 2

Q.No.9. (𝑥 2 + 3𝑥 + 2) is the area and (𝑥 + 2) is the length of a rectangle. Find

the breadth of the rectangle.

Q.No.10. Subtract: 4(1 + 3𝑚 + 2𝑚) from (5(2 + 𝑚 − 2𝑛)

Q.No.11. Write the coordinates all the points

plotted on the given graph.

Q.No.12. 2Y3 is a 3 −didigt number in which ′Y′ is a digit. Find all possible
values of ′Y′ if the number is divisible by 3.
 Page 18

5-Value-Point Questions = (5M×2Q=10Marks)

Q.No.13. Prove that:

−12𝑥𝑦 + 4𝑥 2 + 16𝑧 2 + 9𝑦 2 = (2𝑥 − 3𝑦 + 4𝑧)(2𝑥 − 3𝑦 − 4𝑧)
Or
Observe the give pattern carefully in which each triangle is right-angled
and isosceles. If the base and altitude of each triangle is given, find the
hypotenuse of triangle No. 31 when the pattern is continued.

Q.No.14. Calculate the area of the given field.

Remember; 𝐵𝐸 = 32𝑚 and other measurements are same as mentioned

Or

Find the capacity in litters of a cylindrical water tank whose diameter of base
is 1𝑚 and height is 140𝑐𝑚.
 Page 19

Subject: Social Science Class: 8th

Max. Marks: 40 Time: 2 ½ Hours
Term: II
General Instructions
i. The question paper is divided into four sections – A, B, C and D. There
are 24 questions in the question paper.
ii. Questions from serial number 1 to 10 in Section A contain multiple
choice questions. Each of these carry one mark.
iii. Questions 11 to 16 in Section B carry 2 marks each. Attempt any 4
questions from this section. Answer to these questions should be up to
20 words each.
iv. Questions 17 to 22 in Section C carry 3 marks each. Attempt any 4
questions from this section. Answer to these questions should be 40 to
50 words each.
v. Question number 23 and 24 in Section D carrying 5 marks each.
Answer to these questions should be 80 to 100 words each. An internal
choice has been provided in these questions. Attempt any one choice.

SECTION – A
1. ___________ was the Gandhian leader who died fasting for a separate
state for Telugu speakers. (MCQ)
A. Mira Behn
B. Potti Sriramulu
C. EV Ramaswamy Naiker
D. T.T. Krishnamachari

2. Match the following

Column A Column B

a. A wood work popular in

1. Khatambundi
Rajouri
2. Papier machie b. A traditional Kashmiri carpet
c. A handicraft based on paper
3. Namdas
pulp
d. Wood work used for
4. Chikdi wood work
decoration of ceilings

A. 1 – a, 2 – b, 3 – d, 4 – c
B. 1 – d, 2 – c, 3 – b, 4 – a
C. 1 – b, 2 – c, 3 – a, 4 – d
D. 1 – d, 2 – b, 3 – c, 4 – a
 Page 20

3. Begum Rukieya Sakhawat Hussain started schools for ________ in

Patna and Calcutta. (MCQ)
A. Muslim girls
B. Girls
C. Women
D. So called low castes

4. On October 1, 1953, the first linguistic state of ______________ came

into being.
A. Maharashtra
B. Arunachal Pradesh
C. Andhra Pradesh
D. Telengana
5. High death rate and low birth rate ______________ population
growth.
A. leads to rapid
B. leads to slow
C. Has no effect on
D. Rarely affects
6. Golden fibre refers to
A. Tea
B. Cotton
C. Jute
D. Silk
7. Horticulture means
A. Growing of fruits and vegetables
B. Primitive farming
C. Growing of wheat
D. Fish rearing
8. According to the Child Labour (Prohibition and regulation) Act, 1986
amended in 2016 the employment of Children below the age of 14
years is banned
A. In all occupations
B. In Hazardous occupations and processes
C. In mining processes
D. In day to day tasks of home.
9. ____________ refers to treating a person, group, or a concept as
insignificant.
A. Sensitization
B. Marginalization
C. Deprivation
D. Bullying
10. Which of the following arguments does not favour inclusion of socially
excluded people
 Page 21

A. Inclusive education be made compulsory at all levels of

schooling.
B. There should be separate schools for specially abled children.
C. Special emphasis be laid on promoting self-employment among
differently abled persons.
D. Sports for specially abled should be encouraged

SECTION - B
11. Arrange the following events in chronological order.
A. Division of Punjab into Punjab and Haryana.
B. Death of Sri Potti Sriramulu.
C. Division of Bombay into separate states for Marathi and
Gujarati speakers.
D. Creation of Andhra Pradesh as a state.

12. People were reluctant to send girls to schools that were opened in 19 th
century. In the same way people today are reluctant to give mobile
phone to students for online learning. Identify one reason for the same.
13. In your opinion what did B R Ambedkar want to achieve through the
temple entry movement?
14. The Constitution of India recognises the right to water as being a part of
the Right to Life under Article 21. What does this mean to you as a
citizen?
15. List the factors influencing cropping pattern in an area.
16. Why is iron and steel industry often referred to as the backbone of
modem industry?

SECTION - C
17. In 19th century many reformers in India described certain practices like
the custom of Sati, child marriage, widowhood as evils. Ascertain any
one such evil that is still practiced. Suggest how it can be eradicated.
18. Jyotirao Phule criticised caste inequality in society. Do you agree with
him? Justify you response.
19. The first Prime Minister of India, Jawaharlal Nehru, said that India could
not and must not become a “Hindu Pakistan”. What did he mean by this
statement? In what context he said it?
20. Why were Christian missionaries attacked by many people in the
country? Would some people have supported them too? If so, for what
reasons?
21. Formulate a plane for a successful programme on drug de-addiction in
your locality.
 Page 22

22. India is about to overtake China in population in 2023. Besides growing

more crops, improving irrigation, using fertilisers, sowing High Yielding
Variety seeds suggest some new methods of farming to meet the
growing needs of food.
SECTION – D
23. The abrupt suspension of Non-Cooperation Movement in 1922 was
resented by almost all prominent Congress leaders. Why did Gandhi do
so? What were the reasons behind this decision?
OR
Why did our Prime Minister and Deputy Prime Minister allow the
creation of linguistic states? What made them to accept it?

24. List the various public facilities in your area in the given format?

Government
Serial Public initiative/Suggestion
Adequate/inadequate
number facility for improvement if
inadequate
1
2
3
4

OR
Locate the following places on a blank map of the world given below
and tell why each of these is densely populated?

a) Ganga Plains
b) Plains of Chang Jiang
c) Jerusalem
d) Vatican City
e) Mumbai

LIST OF LEARNING OUTCOMES

1. The learner interprets the world map for uneven distribution of
population and explains the causes of population change.
2. The learner draws interrelationship between types of farming,
conservation practices and development.
3. The learner classifies different types of industries and describes their
interdependence.
 Page 23

4. The learner analyses the factors due to which some countries are
known for production of major crops, like wheat, rice, jute, cotton etc.
5. The learner analyses the significant developments in the process of
nation building.
6. The learner outlines the course of Indian National movement from
1870s to Independence.
7. The learner analyses the issues related to caste, women, widow-
remarriage, child marriage, social reforms and laws and policies of
colonial administration towards these issues.
8. The learner outline major developments that occurred during the
modern period in the field of arts.
9. The learner describes the process of making (e.g. Domestic Violence
Act, RTI Act, RTE etc.) a law.
10. The learner identifies the role of Government in providing public
facilities such as water, sanitation, road, electricity etc. and recognises
their availability.
11. The learner analyses the causes and consequences of marginalisation
faced by disadvantaged sections of one own region.
 ‫‪Page 24‬‬

‫ربمنات‪44:‬‬ ‫رپہچ‪:‬اردو‬
‫ت ت‬ ‫ت‬
‫وق‪2½ :‬‬ ‫امجع‪:‬متشہ‬
‫ت‬ ‫ےٹنھگ‬
‫ی‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫یقیلخت ص‬
‫(ہصحاوؽ)‬

‫لک‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪1‬۔درجذلیدریساابتقسوکوغرےسڑپےنھےکدعبوسالتےکحیحصوجاب ھیے۔‬
‫ذرا آپ اےنپ آس پاس ےک اموحؽ رپرظن ڈاںیل اچروں رطػ یسک ہن یسک مسق یک آولدیگ ےہ۔ یلگ وکےچ فلتخم مسق یک دنگیگ ےس‬
‫رھبےڑپےںیہ۔ومرٹاگڑویں‪،‬اکراخونںاوررٹکیفویں ےستکلیےواال ُدوھاںاضف وکآولدہرکدیتیےہ۔ اکراخونں ےسہہبرکآےن‬
‫واال ایمیکیئ امدہ پاینےک اسھت لم رکپاینںیم رےنہ وایلولخمؼ رپ تہب ُئراائرڈااتلےہ۔ درپاوں ‪،‬ولیھجں اور دنی پاولںاک الگ وھگاٹن اجراہ‬
‫ک‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫ک‬
‫ےہ۔ ہی دؿ دبؿ ُسریت اجریہ ےہ۔ اس ئریتھ وہیئ آولد یگ یک ای اینبدی وہج ئریتھ وہیئ آپادےہ۔ ئریتھ وہیئ آپادی یک‬
‫رضورںیت وکوپرا رکےن ےک ےئ لگن ےک لگن اک ے اجرےہ ںیہ۔آپ اےنپ اگوں ںیمآاگیہ رپواراؾ ےک ذر ےعاسآولدیگ وک‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ھچکدحیمکرکتکسںیہ۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫ابلطء دریس اابتقس وک ڑپےتھ اور ےتھجمس ںیہ‬ ‫پادررانھک‬ ‫‪1‬۔ مہارےآسپاساچروںرطػفلتخممسقیک۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےہ؟‬
‫اور اےنپ اموحؽ ےک ںیئت اسحس اور دیبار‬ ‫‪۲‬۔ آولدیگ‬ ‫اجونر‬ ‫‪۱‬۔‬
‫ںیہ‬ ‫‪ ۴‬۔ تیھک‬ ‫‪۳‬۔ اہپڑ‬
‫ابلطء فلتخم مسق یک آولدیگ ےک پارے ںیم‬ ‫‪2‬۔ومرٹاگڑویں‪،‬اکراخونںاوررٹکیفویںےستکلیےواال ُدوھاں۔۔۔۔۔۔۔وک پادرانھک‬
‫آاگیہ رےتھک ںیہ اور اےنپ اموحؽ ےک ںیئت‬ ‫آولدہرکدیتیےہ؟‬
‫اسحساوردیبارںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ زنیم‬ ‫آامسؿ‬ ‫‪۱‬۔‬
‫‪ ۴‬۔ پاین‬ ‫اضف‬ ‫‪۳‬۔‬
‫ت‬
‫ابلطء آیب ذاخئر ےک پارے ںیم اجےتن ںیہ‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪3‬۔ سکاکالگدؿدبؿڑکس اپاجراہےہ؟‬
‫اوراےنپاموحؽےکںیئتاسحسںیہ۔‬ ‫آامسؿ‬ ‫‪۲‬۔‬ ‫درپااورلیھج‬ ‫ا۔‬
 ‫‪Page 25‬‬

‫زنیم‬ ‫‪۴‬۔‬ ‫اچدن‬ ‫‪۳‬۔‬

‫ت‬ ‫ک‬
‫ابلطء الگنجت ےک اافدی ےک پارے ںیم‬ ‫رکپ‬
‫‪4‬۔ئریتھوہیئآپادییکرضورںیتوکوپرارکےنےک ےئایکاک ےاجرےہ زجتہی ا‬
‫اجےتن ںیہ اوراؿ ےک اظفحتت ےک پارے‬ ‫ںیہ؟‬
‫اسحسںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ پاغ‬ ‫زنیم‬ ‫‪۱‬۔‬
‫‪ ۴‬۔ لگن‬ ‫‪۳‬۔ درپا‬
‫ت‬
‫ابلطء اےنپ اردارد ےک اموحؽ ےکپارے‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪4‬۔آپاےنپاگوںںیمسکرطحآولدیگوکمکرکتکسںیہ؟‬
‫ںیماسحساوردیبارںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ آاگیہرپواراؾےس‬ ‫زنیموھکدےنےس‬ ‫‪۱‬۔‬
‫‪ ۴‬۔ ڑلایئاورڑگھجوںےس‬ ‫ڑیپاکےنٹےس‬ ‫‪۳‬۔‬

‫لک‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪2‬۔درجذلیریغدریسابعرتوکوغرےسڑپےنھےکدعبوساالتےکحیحصوجاپات ھیے۔‬
‫ت‬
‫گلمررگاکایلصپاؾوگریرمگاھت۔چاخدناؿےکآخریاشنہشہویفسشاہچےناےنپدورِوکحمںیماس‬
‫اک پاؾ وگری رمگ ےس گلمررگ دبتلی رکدپا سج ےک ینعم" وھپولں اک دیماؿ"ںیہ۔ گلمررگ اک امشر ریمشک ےک ُ ر‬
‫ئ‬
‫ک‬ ‫ت‬
‫م‬
‫طخریمشکےکعلضپارومہہلںیمواعقےہ۔ ہیرسرگنیےس‪57‬ولک ر‬ ‫وہپےہ۔ ہی ِ‬
‫ششکتحص ازفاءاقمامتںیم ا‬
‫ک‬
‫دورےہ۔گلمررگںیماسکیٹیگ‪،‬وگفلوکزس‪،‬ڈنگوالےکالعوہراےتسںیمیہوصیفدروشیترضتپاپامایؾایدن‬
‫ریشیؒیکدراگہیھبدےنھکیوکیتلمےہ۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫ابلطء اابتقس وک ےتھجمس ںیہ اور وھچیٹ‬ ‫پادرانھک‬ ‫‪1‬۔گلمررگاکایلصپاؾایکاھت؟‬
‫وھچیٹاہکاینںےتھکلںیہ۔‬ ‫وگریرمگ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ رلگرمگ‬
‫مہف ےک اسھت اردو( ریغدریس وماد)‬ ‫رنیگنرمگ‬ ‫د۔‬ ‫ج۔ رسدرمگ‬
‫ڑپےتھںیہ۔‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪2‬۔گلمررگوکسکاشنہشہےنگلمررگاکپاؾدپا؟‬
‫اربک‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ الگبھگنس‬
‫اہجریگن‬ ‫د۔‬ ‫ویفسشاہچ‬ ‫ج۔‬
‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪3‬۔گلمررگریمشکےکسکعلضںیمواعقےہ؟‬
‫ک‬
‫بڈاگؾ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ رسرگنی‬
 ‫‪Page 26‬‬

‫ک‬
‫پابڈیوپرہ‬ ‫د۔‬ ‫پارومہہل‬ ‫ج۔‬
‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪4‬۔ مررگاجےتوہےئراےتسںیمسکوصیفدروشییکدراگہدےنھکیوکیتلم ےہ؟‬
‫گل‬

‫زمحہ‬
‫خیشدخموؾ ؒ‬ ‫ب۔‬ ‫یشی‬
‫افل۔ پاپامایؾایدنر ؒ‬
‫د۔ ریمدیسیلع مہڈا ؒ‬
‫ین‬ ‫خیشونرایدنو ؒیل‬ ‫ج۔‬
‫ت‬ ‫‪5‬۔گلمررگےکینعمایکےہ؟‬
‫ابلطءاافلظےکینعمپادرےتھکںیہ۔‬ ‫صرکپا‬ ‫ت خی‬
‫ش‬
‫وھپولںاکدیماؿ‬ ‫ب۔‬ ‫درپ‬
‫افل۔ وھپولںاک ا‬
‫وھپولںاکآامسؿ‬ ‫د۔‬ ‫وھپولںاکاہپڑ‬ ‫ج۔‬

‫‪5x1=5‬‬ ‫ئےیجیک۔‬
‫وساؽربمن‪3‬۔ درجذلیرصموںرپوغررکےکاخیلوہگجںوک ُ ر‬

‫ہیریماونطےہ‪،‬ہیریماونط‬
‫ک‬
‫وہوکلئ‪،‬وہبُل ی ُل‪،‬وہرمقی‪،‬وکچر‬ ‫وہخرپا‪،‬وہوطاط‪،‬وہانیم‪،‬وہومر‬
‫وہرھجونںاکگِرپاوہپایناکوشر‬ ‫وہولیھجںیکرہلںی‪،‬وہدرپااکزور‬
‫وہرسزبساِسےکاہپڑاورنب‬
‫ہیریماونطےہ‪،‬ہیریماونط‬

‫ت‬ ‫ک‬
‫ت‬ ‫‪1‬۔”وہخرپا“ اِسئربیکںیم ”وہ“ ایکےہ؟‬
‫ی‬ ‫خ‬ ‫تش‬
‫( صرکپا)‬ ‫افلع‬ ‫‪۴‬‬ ‫لعف‬ ‫‪۳‬‬ ‫امسِاشارہ‬ ‫‪۲‬‬ ‫امس‬ ‫‪۱‬‬
‫(پادرانھک)‬ ‫رین)‬
‫ی‪/‬عیفشایدن ؔ‬
‫(اثنرااصنر ؔ‬ ‫‪2‬۔ مظن"ریماونط“ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔یکقیلختےہ؟‬
‫لک‬
‫(میہفترکپا)‬ ‫‪3‬۔ظفل"ومر"اکمہاقہیفاافلظ ھیے۔‬
‫(میہفترکپا)‬ ‫ت‬ ‫‪4‬۔اؿرصموںںیمےنتکرپدنوںاکذرکوہاےہ؟‬
‫ی‬ ‫خ‬ ‫تش‬ ‫ت‬
‫( صرکپا)‬ ‫( لگن ‪/‬وھپٗؽ )‬ ‫‪5‬۔” َباکمرادػ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےہ۔‬
‫ُ‬
 ‫‪Page 27‬‬

‫(ہصحدوؾ)‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪4‬۔‬
‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫ابلطء اصنیب اتکب ےک العوہ فلتخم‬ ‫ےچین دی یئگ اصتوئر وک وغر ےس دےنھکی ےک دعب ونعاؿ ُچ ےیجیل اور ‪ 84‬ےس ‪ 144‬قیلخترکپا‬
‫ذراعئ ےس احلص وہےن وایل اتکںیب‬ ‫اافلظرپلمتشمایریپااراػرحتئرےیجیک۔‬
‫ڑپےتھ ںیہ اینپ راےئ اک ااہظر یھب‬
‫رکےتںیہ۔‬

‫پا‬
‫ابلطء امسیج اسملئ ےک ںیئت اسحس اور‬ ‫یسک ایسیتح اقمؾ یک ای وصتئر انبےیئ سج یک آپ ریس رک ُُچ وہں اور ایبہین قیلخترکپا‬
‫دیبار ںیہ اور ُاؿ اک آزادی ےک اسھت‬ ‫رفسپاہمرحتئرےیجیک۔‬
‫زجتہیرکےتںیہ۔‬

‫‪3x1=3‬‬ ‫وساؽربمن‪5‬۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫آپ ےک واید ای ااتسد ےہ ُاؿ اک ابتدہل دور یسک ہگج وہا ےہ۔ اےنپ ڈیہ امرٹس‬
‫ت لک‬
‫اصحےکپاؾاخرہجدنساخرارکےنےک ےئدروخاس ھیے۔‬
‫ابلطء آزادی ےس اینپ راےئ اک ااہظر‬ ‫پا‬
‫ت‬
‫رکےتںیہ۔‬ ‫اےنپدوسوک ریمشکےکایسیتح اقمامتدےنھکیےک ےئوسٹای ‪ /‬یلیٹاراؾ‪/‬ای قیلخترکپا‬
‫لیم‪/‬وٹرٹیےکذر ےعدوعتدےیجی۔‬
 ‫‪Page 28‬‬

‫لک‬ ‫ت‬
‫‪7x1=7‬‬ ‫وساؽربمن‪6‬۔دہایےکاطمقبوجاب ھیے۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫‪1‬۔ادجمذنیہےہ۔‬
‫اسےلمجںیمظفل'ذنیہ'ایکےہ؟‬
‫تفص‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ افلع‬
‫ابلطء زپاؿ ےنھکیس ےک ےئ ارارمئ زمیگ‬ ‫رجتہیرکپا‬ ‫وعفمؽ‬ ‫د۔‬ ‫لعف‬ ‫ج۔‬
‫ت‬
‫رسارویمںںیمہصحےتیلںیہ۔‬ ‫‪2‬۔اقتڑکپاایگ۔‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫اسےلمجںیمظفل۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔افلعےہ۔‬
‫‪3‬۔ردیشےنطخاھکل۔‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫اسےلمجںیمظفل۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔وعفمؽےہ۔‬
‫‪4‬۔املساوکسؽآپااھت۔‬
‫ہیہلمجسکیکاثمؽےہ؟‬
‫ت‬ ‫لعفاحؽ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ لعفامیض‬
‫صرکپا‬ ‫ت خی‬
‫ش‬
‫لعفارم‬ ‫د۔‬ ‫لعفلبقتسم‬ ‫ج۔‬

‫وساؽربمن‪7‬۔اکملافلوکاکملبےسوجڑےی۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫اکملب‬ ‫اکملافل‬
‫ابلطء ریغ امونس اافلظ ےک ینعمٰ اجےتن‬ ‫رکپ‬
‫تزجتہی ا‬ ‫وعرت‬ ‫ربخیکعمج‬
‫تش‬
‫ںیہ۔‬ ‫خیصرکپا‬ ‫اابخر‬ ‫ضِ‬
‫ولطعیک ڈ‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫رغوب‬ ‫رمدیکومی‬
 ‫‪Page 29‬‬

‫(ہصحوسؾ )‬
‫لک‬
‫‪5x2=10‬‬ ‫وساؽربمن‪8‬۔درجذلیوساالتےکوجاپات ھیے۔(رصػپاچن)‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫رپاھوہاقبسپادرےتھکںیہاوراسےکپارے‬
‫ک‬
‫رکپ‬
‫‪1‬۔ رسدیس ادمح اخؿ ےک ایخؽ ںیم س ےس ئری اکک ی ایک ےہ؟ ایک آپ ےن ہی االطؼ ا‬
‫ںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬
‫قبسڑپھرکاےنپادنراساکک یوکدورایک؟‬
‫رپاھوہاقبسپادرےتھکںیہاوراسےکپارے‬
‫ںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬ ‫رکپ‬
‫‪2‬۔ ااتسدیکرامنہیئویکںرضوریےہ؟ ایکآپااتسداننبدنسپرکںیےگ؟ایکآپ االطؼ ا‬
‫ےنیسکیکرامنہیئیکےہ؟‬
‫رپیھ یئگ اہکوینں ‪ ،‬ومظنں وک ڑپھکرر اُؿ ےک‬ ‫رکپ‬
‫رپائ میہفت ا‬
‫‪3‬۔ ونت ااعنؾ ےلہپ نک نک وموضاعت رپ دےئ اجےت ےھت؟ ایک آپ ونت ر‬
‫پارےںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬
‫احلصرکپااچےتہوہ؟‬
‫ابلطء مظن اپ اہکین اک رمکری ایخؽ اور‬ ‫پادرانھک‬ ‫‪4‬۔اجئرنبایحؿےنوکؿیسزیچںیااجیدںیک؟‬
‫الخہصھجمسرکےتھکلںیہ۔‬
‫رپیھ یئگ اہکوینں ‪ ،‬ومظنں وک ڑپھکرر اؿ‬ ‫ت‬
‫رکپ‬
‫‪5‬۔ رکیسیےکلحم‪ ،‬پاج اورااتنجیکایکاتیمہےہ؟ایکآپاؿیکاصتوئرانبپاےت االطؼ ا‬
‫یکوصتئریشکیھبرکےتںیہ۔‬
‫وہ۔‬
‫لک‬ ‫ت‬
‫ابلطء مظن اپ اہکین اک رمکری ایخؽ اور‬ ‫قیلخترکپا‬ ‫‪6‬۔مظن''ریماونط''اکئرہمجاےنپاافلظںیم ھیے؟‬
‫الخہصھجمسرکےتھکلںیہ۔‬
‫ھ‬‫ت ت مب‬
‫ابلطءڑپےھوہےئقبسوکےتھجمسںیہ‬
‫رکپ‬
‫االطؼ ا‬ ‫‪7‬۔ اکشر ےک وق اج و ول نچ ےن لگن ںیم ایک رظن داھک؟ اےنپ اافلظ ںیم‬
‫لک‬
‫ھیے۔‬
‫ت‬
‫ےچب اےنپ اموحؽ ےک ںیئت اسحس اور دیبار‬ ‫ںیم‬ ‫رھگوں‬ ‫اےنپ‬ ‫آپ‬ ‫وک‬ ‫سج‬ ‫ےہ‬ ‫ایک‬ ‫رطہقی‬ ‫رتہبن‬ ‫اک‬ ‫رکےن‬ ‫اضعئ‬ ‫وک‬ ‫ن‬ ‫‪8‬۔ پالبھٹ‬
‫رکپ‬
‫االطؼ ا‬
‫ںیہ۔اورآزادیےساینپراےئرےتھکںیہ۔‬ ‫ت‬
‫آاسینےسلمعرکتکسںیہ؟‬
 ‫‪Page 30‬‬

‫ربمنات‪44:‬‬ ‫رپہچ‪:‬اردو‬
‫ت ت‬ ‫ت‬
‫وق‪2½:‬ےٹنھگ‬ ‫ت‬ ‫امجع‪:‬متشہ‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫یقیلخت خیص‬
‫(ہصحاوؽ)‬
‫لک‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪1‬۔درجذلیدریساابتقسوکوغرےسڑپےنھےکدعبوسالتےکحیحصوجاب ھیے۔‬
‫ذرا آپ اےنپ آس پاس ےک اموحؽ رپرظن ڈاںیل اچروں رطػ یسک ہن یسک مسق یک آولدیگ ےہ۔ یلگ وکےچ فلتخم مسق یک دنگیگ ےس‬
‫رھبےڑپےںیہ۔ومرٹاگڑویں‪،‬اکراخونںاوررٹکیفویں ےستکلیےواال ُدوھاںاضف وکآولدہرکدیتیےہ۔ اکراخونں ےسہہبرکآےن‬
‫واال ایمیکیئ امدہ پاینےک اسھت لم رکپاینںیم رےنہ وایلولخمؼ رپ تہب ُئراائرڈااتلےہ۔ درپاوں ‪،‬ولیھجں اور دنی پاولںاک الگ وھگاٹن اجراہ‬
‫ک‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫ک‬
‫ےہ۔ ہی دؿ دبؿ ُسریت اجریہ ےہ۔ اس ئریتھ وہیئ آولد یگ یک ای اینبدی وہج ئریتھ وہیئ آپادےہ۔ ئریتھ وہیئ آپادی یک‬
‫رضورںیت وکوپرا رکےن ےک ےئ لگن ےک لگن اک ے اجرےہ ںیہ۔آپ اےنپ اگوں ںیمآاگیہ رپواراؾ ےک ذر ےعاسآولدیگ وک‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ھچکدحیمکرکتکسںیہ۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫ابلطء دریس اابتقس وک ڑپےتھ اور ےتھجمس ںیہ‬ ‫پادررانھک‬ ‫‪1‬۔ مہارےآسپاساچروںرطػفلتخممسقیک۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےہ؟‬
‫اور اےنپ اموحؽ ےک ںیئت اسحس اور دیبار‬ ‫‪۲‬۔ آولدیگ‬ ‫اجونر‬ ‫‪۱‬۔‬
‫ںیہ‬ ‫‪ ۴‬۔ تیھک‬ ‫‪۳‬۔ اہپڑ‬
‫ابلطء فلتخم مسق یک آولدیگ ےک پارے ںیم‬ ‫‪2‬۔ومرٹاگڑویں‪،‬اکراخونںاوررٹکیفویںےستکلیےواال ُدوھاں۔۔۔۔۔۔۔وک پادرانھک‬
‫آاگیہ رےتھک ںیہ اور اےنپ اموحؽ ےک ںیئت‬ ‫آولدہرکدیتیےہ؟‬
‫اسحساوردیبارںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ زنیم‬ ‫آامسؿ‬ ‫‪۱‬۔‬
‫‪ ۴‬۔ پاین‬ ‫اضف‬ ‫‪۳‬۔‬
‫ت‬
‫ابلطء آیب ذاخئر ےک پارے ںیم اجےتن ںیہ‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪3‬۔ سکاکالگدؿدبؿڑکس اپاجراہےہ؟‬
‫اوراےنپاموحؽےکںیئتاسحسںیہ۔‬ ‫آامسؿ‬ ‫‪۲‬۔‬ ‫درپااورلیھج‬ ‫ا۔‬
‫زنیم‬ ‫‪۴‬۔‬ ‫اچدن‬ ‫‪۳‬۔‬
‫ت‬ ‫ک‬
‫ابلطء الگنجت ےک اافدی ےک پارے ںیم‬ ‫رکپ‬
‫‪4‬۔ئریتھوہیئآپادییکرضورںیتوکوپرارکےنےک ےئایکاک ےاجرےہ زجتہی ا‬
‫اجےتن ںیہ اوراؿ ےک اظفحتت ےک پارے‬ ‫ںیہ؟‬
 ‫‪Page 31‬‬

‫اسحسںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ پاغ‬ ‫زنیم‬ ‫‪۱‬۔‬

‫‪ ۴‬۔ لگن‬ ‫‪۳‬۔ درپا‬
‫ت‬
‫ابلطء اےنپ اردارد ےک اموحؽ ےکپارے‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪4‬۔آپاےنپاگوںںیمسکرطحآولدیگوکمکرکتکسںیہ؟‬
‫ںیماسحساوردیبارںیہ۔‬ ‫‪۲‬۔ آاگیہرپواراؾےس‬ ‫زنیموھکدےنےس‬ ‫‪۱‬۔‬
‫‪۳‬۔ ڑیپاکےنٹےس ‪ ۴‬۔ ڑلایئاورڑگھجوںےس‬

‫لک‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪2‬۔درجذلیریغدریسابعرتوکوغرےسڑپےنھےکدعبوساالتےکحیحصوجاپات ھیے۔‬
‫ت‬
‫گلمررگاکایلصپاؾوگریرمگاھت۔چاخدناؿےکآخریاشنہشہویفسشاہچےناےنپدورِوکحمںیماس‬
‫اک پاؾ وگری رمگ ےس گلمررگ دبتلی رکدپا سج ےک ینعم" وھپولں اک دیماؿ"ںیہ۔ گلمررگ اک امشر ریمشک ےک ُ ر‬
‫ئ‬
‫ک‬ ‫ت‬
‫م‬
‫طخریمشکےکعلضپارومہہلںیمواعقےہ۔ ہیرسرگنیےس‪57‬ولک ر‬ ‫وہپےہ۔ ہی ِ‬
‫ششکتحص ازفاءاقمامتںیم ا‬
‫ک‬
‫دورےہ۔گلمررگںیماسکیٹیگ‪،‬وگفلوکزس‪،‬ڈنگوالےکالعوہراےتسںیمیہوصیفدروشیترضتپاپامایؾایدن‬
‫ریشیؒیکدراگہیھبدےنھکیوکیتلمےہ۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫ابلطء اابتقس وک ےتھجمس ںیہ اور وھچیٹ‬ ‫پادرانھک‬ ‫‪1‬۔گلمررگاکایلصپاؾایکاھت؟‬
‫وھچیٹاہکاینںےتھکلںیہ۔‬ ‫وگریرمگ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ رلگرمگ‬
‫مہف ےک اسھت اردو( ریغدریس وماد)‬ ‫رنیگنرمگ‬ ‫د۔‬ ‫ج۔ رسدرمگ‬
‫ڑپےتھںیہ۔‬ ‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪2‬۔گلمررگوکسکاشنہشہےنگلمررگاکپاؾدپا؟‬
‫اربک‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ الگبھگنس‬
‫اہجریگن‬ ‫د۔‬ ‫ویفسشاہچ‬ ‫ج۔‬
‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪3‬۔گلمررگریمشکےکسکعلضںیمواعقےہ؟‬
‫ک‬
‫بڈاگؾ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ رسرگنی‬
‫ک‬
‫پابڈیوپرہ‬ ‫د۔‬ ‫پارومہہل‬ ‫ج۔‬
‫رکپ‬
‫میہفت ا‬ ‫‪4‬۔ مررگاجےتوہےئراےتسںیمسکوصیفدروشییکدراگہدےنھکیوکیتلمےہ؟‬
‫گل‬

‫زمحہ‬
‫خیشدخموؾ ؒ‬ ‫یشی ب۔‬
‫افل۔ پاپامایؾایدنر ؒ‬
 ‫‪Page 32‬‬

‫ریمدیسیلع مہڈا ؒ‬
‫ین‬ ‫خیشونرایدنو ؒیل د۔‬ ‫ج۔‬
‫ت‬ ‫‪5‬۔گلمررگےکینعمایکےہ؟‬
‫ابلطءاافلظےکینعمپادرےتھکںیہ۔‬ ‫صرکپا‬ ‫ت شخ ی‬ ‫وھپولںاکدیماؿ‬ ‫ب۔‬ ‫درپ‬
‫افل۔ وھپولںاک ا‬
‫وھپولںاکآامسؿ‬ ‫د۔‬ ‫وھپولںاکاہپڑ‬ ‫ج۔‬

‫لک‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪3‬۔ درجذلیوصتئروکدھکیرکوساالتےکوجاب ھیے۔‬

‫ت‬
‫ش‬ ‫ت‬
‫( ت خیصرکپا)‬ ‫‪1‬۔اورپوصتئردھکیرکاتبےیئہکہیریمشکیکایوہشمر۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےہ۔‬
‫تش‬
‫( خیصرکپا)‬ ‫‪2‬۔اسلیھجاکپاؾلیھج۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےہ۔‬
‫ک‬
‫(پادرانھک)‬ ‫مدورامشؽرشمؼںیمواعقےہ۔ ( ‪)5 /14‬‬
‫‪3‬۔ہیرسرگنیےس۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ولک ر‬
‫‪4‬۔اسلیھجےکامشؽںیملغمپادشاوہںےکانبےئوہےئوہشمرتحصازفاءاقمؾ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔واعقےہ۔(میہفترکپا)‬
‫(میہفترکپا)‬ ‫‪5‬۔اسلیھجےکچیبںیمایزنیماکڑکٹاےہسجوک۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ےتہکںیہ۔‬
 ‫‪Page 33‬‬

‫(ہصحدوؾ)‬
‫‪5x1=5‬‬ ‫وساؽربمن‪4‬۔‬
‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫ابلطء اصنیب اتکب ےک العوہ فلتخم‬ ‫ےچین دی یئگ اصتوئر وک وغر ےس دےنھکی ےک دعب ونعاؿ ُچ ےیجیل اور ‪ 84‬ےس ‪ 144‬قیلخترکپا‬
‫ذراعئ ےس احلص وہےن وایل اتکںیب‬ ‫اافلظرپلمتشمایریپااراػرحتئرےیجیک۔‬
‫ڑپےتھ ںیہ اینپ راےئ اک ااہظر یھب‬
‫رکےتںیہ۔‬

‫پا‬
‫ابلطء امسیج اسملئ ےک ںیئت اسحس اور‬ ‫یسک ایسیتح اقمؾ یک ای وصتئر انبےیئ سج یک آپ ریس رک ُُچ وہں اور ایبہین قیلخترکپا‬
‫دیبار ںیہ اور ُاؿ اک آزادی ےک اسھت‬ ‫رفسپاہمرحتئرےیجیک۔‬
‫زجتہیرکےتںیہ۔‬

‫‪3x1=3‬‬ ‫وساؽربمن‪5‬۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫آپ ےک واید ای ااتسد ےہ ُاؿ اک ابتدہل دور یسک ہگج وہا ےہ۔ اےنپ ڈیہ امرٹس‬
‫ت لک‬
‫اصحےکپاؾاخرہجدنساخرارکےنےک ےئدروخاس ھیے۔‬
‫ابلطء آزادی ےس اینپ راےئ اک ااہظر‬ ‫پا‬
‫ت‬
‫رکےتںیہ۔‬ ‫اےنپدوسوک ریمشکےکایسیتح اقمامتدےنھکیےک ےئوسٹای ‪ /‬یلیٹاراؾ‪/‬ای قیلخترکپا‬
‫لیم‪/‬وٹرٹیےکذر ےعدوعتدےیجی۔‬
 ‫‪Page 34‬‬

‫لک‬ ‫ت‬
‫‪7x1=7‬‬ ‫وساؽربمن‪6‬۔دہایےکاطمقبوجاب ھیے۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساؽ‬
‫‪1‬۔ادجمذنیہےہ۔‬
‫اسےلمجںیمظفل'ذنیہ'ایکےہ؟‬
‫تفص‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ افلع‬
‫ابلطء زپاؿ ےنھکیس ےک ےئ ارارمئ زمیگ‬ ‫رجتہیرکپا‬ ‫وعفمؽ‬ ‫د۔‬ ‫لعف‬ ‫ج۔‬
‫ت‬
‫رسارویمںںیمہصحےتیلںیہ۔‬ ‫‪2‬۔اقتڑکپاایگ۔‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫اسےلمجںیمظفل۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔افلعےہ۔‬
‫‪3‬۔ردیشےنطخاھکل۔‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫اسےلمجںیمظفل۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔وعفمؽےہ۔‬
‫‪4‬۔املساوکسؽآپااھت۔‬
‫ہیہلمجسکیکاثمؽےہ؟‬
‫ت‬ ‫لعفاحؽ‬ ‫ب۔‬ ‫افل۔ لعفامیض‬
‫صرکپا‬ ‫ت خی‬
‫ش‬
‫لعفارم‬ ‫د۔‬ ‫لعفلبقتسم‬ ‫ج۔‬

‫وساؽربمن‪7‬۔اکملافلوکاکملبےسوجڑےی۔‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫اکملب‬ ‫اکملافل‬
‫ابلطء ریغ امونس اافلظ ےک ینعمٰ اجےتن‬ ‫رکپ‬
‫تزجتہی ا‬ ‫وعرت‬ ‫ربخیکعمج‬
‫تش‬
‫ںیہ۔‬ ‫خیصرکپا‬ ‫رغوب‬ ‫ضِ‬
‫ولطعیک ڈ‬
‫رکپ‬
‫زجتہی ا‬ ‫رغوب‬ ‫رمدیکومی‬
 ‫‪Page 35‬‬

‫(ہصحوسؾ )‬
‫لک‬
‫وساؽربمن‪8‬۔درجذلیوساالتےکوجاپات ھیے۔(رصػپاچن)‬
‫‪5x2=10‬‬

‫ت‬
‫آومزیشاملصح‬ ‫الصح‬ ‫وساالت‬
‫رپاھوہاقبسپادرےتھکںیہاوراسےکپارے‬
‫ک‬
‫رکپ‬
‫‪1‬۔ رسدیس ادمح اخؿ ےک ایخؽ ںیم س ےس ئری اکک ی ایک ےہ؟ ایک آپ ےن ہی االطؼ ا‬
‫ںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬
‫قبسڑپھرکاےنپادنراساکک یوکدورایک؟‬
‫رپاھوہاقبسپادرےتھکںیہاوراسےکپارے‬
‫ںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬ ‫رکپ‬
‫‪ 2‬۔ ااتسدیک رامنہیئ ویکں رضوری ےہ؟ ایکآپااتسد اننب دنسپ رکںی ےگ؟ایکآپ االطؼ ا‬
‫ےنیسکیکرامنہیئیکےہ؟‬
‫رپیھ یئگ اہکوینں ‪ ،‬ومظنں وک ڑپھکرر اُؿ ےک‬ ‫رکپ‬
‫ائ میہفت ا‬
‫‪3‬۔ ونت ااعنؾ ےلہپ نک نک وموضاعت رپ دےئ اجےت ےھت؟ ایک آپ ونت رپ ر‬
‫پارےںیماینپراےئاکااہظررکےتںیہ۔‬
‫احلصرکپااچےتہوہ؟‬
‫ابلطء مظن اپ اہکین اک رمکری ایخؽ اور‬ ‫پادرانھک‬ ‫‪4‬۔اجئرنبایحؿےنوکؿیسزیچںیااجیدںیک؟‬
‫الخہصھجمسرکےتھکلںیہ۔‬
‫رپیھ یئگ اہکوینں ‪ ،‬ومظنں وک ڑپھکرر اؿ‬ ‫ت‬
‫رکپ‬
‫‪5‬۔ رکیسیےکلحم‪ ،‬پاج اورااتنجیکایکاتیمہےہ؟ایکآپاؿیکاصتوئرانبپاےت االطؼ ا‬
‫یکوصتئریشکیھبرکےتںیہ۔‬
‫وہ۔‬
‫لک‬ ‫ت‬
‫ابلطء مظن اپ اہکین اک رمکری ایخؽ اور‬ ‫قیلخترکپا‬ ‫‪6‬۔مظن''ریماونط''اکئرہمجاےنپاافلظںیم ھیے؟‬
‫الخہصھجمسرکےتھکلںیہ۔‬
‫ھ‬‫ت ت مب‬
‫ابلطءڑپےھوہےئقبسوکےتھجمسںیہ‬
‫رکپ‬
‫االطؼ ا‬ ‫‪7‬۔ اکشر ےک وق اج و ول نچ ےن لگن ںیم ایک رظن داھک؟ اےنپ اافلظ ںیم‬
‫لک‬
‫ھیے۔‬
‫ت‬
‫ےچب اےنپ اموحؽ ےک ںیئت اسحس اور دیبار‬ ‫ںیم‬ ‫رھگوں‬ ‫اےنپ‬ ‫آپ‬ ‫وک‬ ‫سج‬ ‫ےہ‬ ‫ایک‬ ‫رطہقی‬ ‫رتہبن‬ ‫اک‬ ‫رکےن‬ ‫اضعئ‬ ‫وک‬ ‫ن‬ ‫‪8‬۔ پالبھٹ‬
‫رکپ‬
‫االطؼ ا‬
‫ںیہ۔اورآزادیےساینپراےئرےتھکںیہ۔‬ ‫ت‬
‫آاسینےسلمعرکتکسںیہ؟‬
 ‫‪Page 36‬‬

‫‪1‬‬

‫‪Model Paper‬‬
‫‪Subject:- Kashmiri‬‬ ‫‪Class:-8th‬‬ ‫‪Summative Assessment‬‬
‫‪Max. Marks-40‬‬ ‫‪Time 2 ½ Hours‬‬
‫س٘‬
‫سیکشن الف﴿پز٘ن ت ٕہ مجن﴾‬
‫‪ٚ‬‬
‫ہیچ ٖ‬
‫ھن پز‪:‬‬
‫ٖ‬ ‫٘‬ ‫٘‬
‫ص‬
‫ٗ‬ ‫ٔ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ع‬
‫الو م لف ذریعو حٲ ل س تدن واجن ٗہ ٗک تات ٕہ ت ٗہ پزان۔‬
‫ٕ‬ ‫و‬ ‫اب‬‫ت‬ ‫ک‬
‫ٗ‬ ‫ی‬‫صٲب‬ ‫ھ‬
‫ٗں‬ ‫چ‬ ‫رۍ‬‫ش‬ ‫‪.1‬‬

‫‪ .2‬عٲر ںصٲبی مواد چٗھ پزان ت ٕہ سمجان۔‬

‫ٗ‬
‫٘‬ ‫‪ٛ‬‬
‫‪ .3‬سماجس منز پیش یٗن ٕہ وال ۪ٮن واقعن ت ٕہ مسلن متعلق چٗھ ی تدار ت ٕہ جساص۔‬
‫ٖ‬ ‫‪ٚ‬‬
‫سوال نمنر ‪ :1‬ننر پ ٕار ٔپ ٗزتھ لی ٗکھو اتھ ین ٕہ کن ٗہ دٗت ٕہ آمت ۪ٮن سوالن جواب۔‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫ٖ‬
‫‪ٛ‬‬
‫مہ صدی ع ٖیسوی ٕہ تد ٗ سما ٕپکۍ وارپاہ چ ٖنز ات ٗھ‬ ‫ش‬ ‫ۍ‬ ‫ت‬ ‫ہ‬ ‫کزت‬ ‫ھدٲے‬ ‫ک‬ ‫ھہ‬ ‫ک‬ ‫ن‬ ‫اگس‬ ‫پ‬ ‫س‬ ‫ٗ‬
‫ک‬
‫ٔ‬
‫ا‬ ‫ھ‬ ‫چ‬ ‫ہ‬ ‫ت‬ ‫ر۔ا‬ ‫ہٲرون چ٘ھ شالہ مٲر پ ۪ٹھ م ٖتل جوراہ دوٗ‬
‫ٕ س ٍ ٮی ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ٗ‬ ‫ٕ ٮٕ‬
‫ٖ‬ ‫ٖ‬ ‫٘‬
‫ٲلہ ات ٗھ آت ٗہ‬ ‫پ‬ ‫مہ‬ ‫ہ‬ ‫ت‬ ‫ن۔ا‬ ‫منز اکہ م تد ٘رك او‪ٚ‬ڈ صہ تہ چ٘ھ ٖٹھ متعلق وٖینہ چ٘ھ بوان س ٘صہ چ٘ھ کم کھۅتہ کم شداہ ش ۪ٹھ ؤری پزوٗ‬ ‫‪ٛ‬‬
‫آ ٕمتۍ۔نٗمن‬
‫ٕ ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ن‬ ‫ٗ‬ ‫ٮ‬ ‫ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ی‬ ‫ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ح‬ ‫ٗ‬ ‫ٗ‬
‫٘‬ ‫نٗمن پ ۪ٹھ آصہ وارپاہن بوشن ‪،‬حاپاوارن تہ ا سانن ہ ‪ٛ‬نز کلہ ک ٔھ ٹھ۔ا سانن ہ ‪ٛ‬نز شکل چھ‪ٗ ٛ ٔ ٚ‬‬
‫ے پارق تدۍ لوکن ٗہش۔وین ٕہ چھ ب ٗوان س ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ٕ ٕش ٕ ٮ ٗ ن‬ ‫ٕ ن‬ ‫ٮ ٕ‬
‫٘‬ ‫ٔ ٔ ٘‬ ‫٘‬ ‫٘‬
‫کسان حاپداپک ضہیساہ کیسک ووت اور۔ن مۍ ابۍ دی تا کٮ۪و وارپاہو ملکو پ ۪ٮٹ ٕھ بودھ عٲلم بور دعوت دٗتھ۔‬
‫٘‬
‫مہ حاپداپک پادشاہ اوص؟‬ ‫‪ .1‬کیسک ک ٗ‬
‫٘‬
‫د۔کسان‬ ‫ج۔معل‬ ‫ب۔شك‬ ‫ا۔ضہ ٖمنری‬

‫‪.2‬م تدر اوص ۔۔۔۔۔۔ؤری پزون۔‬

‫د۔‪1911‬‬ ‫ج۔‪1811‬‬ ‫ب۔‪1711‬‬

‫ا۔‪1611‬‬
‫ٖ‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫٘‬
‫‪.3‬کھدٲے کزت ٕہ سٍتۍ چٗھ۔۔۔۔۔صدی ٕہ تدۍ چ ٖنز ات ٗھ آمتۍ۔‬
‫ٕ‬
‫٘‬ ‫ٔ‬ ‫‪ٚ‬‬
‫ٗمہ۔‬
‫ہ ٗ‬ ‫د۔و‬ ‫ٗمہ‬
‫ہ ٗ‬ ‫شاٲ‬ ‫ج۔‬ ‫مہ‬
‫س ٗی ٗ‬ ‫ب۔‬ ‫ا۔شٮی ٗ‬
‫مہ‬
‫ٔ‬ ‫ٔ‪ٛٔ ٛ‬‬
‫آصہ کھٮٗٹھ؟‬ ‫کلہ‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫ک ک‬
‫‪.4‬پٲلن پ ۪ٮٹھ ہن ٕز ہ ٕ ش ٕ ٕ‬
‫٘‬
‫‪ٛ‬‬ ‫‪ٔ ٔ ٚ‬‬ ‫٘‬
‫الہ مٲر کوٗپاہ دوٗر چھ ہٲرون پٮ۪ٹ ٕھ؟﴿بوٹ‪-‬سوال ‪ 4‬ت ٕہ ‪ 5‬پایٹھ لی ٗکھو ا ٗکس اکٗس ج لس منز جواب﴾ ﴿‪﴾1*5=5‬‬
‫م‬
‫‪ .5‬ش ٕ‬
 ‫‪Page 37‬‬

‫‪2‬‬

‫ٔ ‪ٚ‬‬
‫م‬ ‫ک‬
‫ٗ‬ ‫ی‬
‫سوال ‪ :2‬ننر پ ٕار پ ٗزتھ ل ھو پزشھن ٕہ آ ت ۪ٮن سوالن جواب۔‬
‫٘‬ ‫٘‬ ‫٘‬
‫‪ٚ‬‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫ٗ‬ ‫پ‬ ‫چ‬
‫اے آدم ساد‪،‬ت ٕہ ھس سے لٮوشن نس شے پ ٕٲد کورتھ۔شے ی تٲ ٗوتھ کارحات ٕہ ‪،‬شے ی تاوی۪ٹھ گازٗ‪،‬شے ی تٲ ٗوتھ اییمی‬
‫٘‬ ‫ٔ‬ ‫٘‬
‫‪٘ٚ‬‬ ‫ٗ‬ ‫‪٘ٚ‬‬ ‫ٔ‬ ‫ک‬ ‫‪ٔ ٚ‬‬ ‫ٹ‬ ‫٘‬ ‫٘‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫‪ٛ‬‬
‫ہٹھ تار۔نٗمو منز نس سہ ٕر بورت دہ ٕہ ننران چھ ‪،‬ت ٕہ پٮٮوص ی ھۍ۔شے شیٗٹھ لۍ‪،‬ون ک ٗزتھ ی تاہ‪،‬ہوا کورتھ سہر آلو ٕد۔آب کورتھ پا‬
‫‪٘ٚ‬‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫ک‬
‫صاف ‪،‬پاغن ت ٕہ ھہن منز ی تٲ ٗوتھ مکات ٕہ ۔بوت ٗہ شچ ۪ٮٹھ ن ٕٗموے کۅکارو کورص ت ٕہ پ ٕٲد۔‬
‫٘‬ ‫٘‬ ‫٘ ٘ ٘‬
‫وۅبۍ کس چھ مجرم ؟ شٕ ٗکن ٕہ ت ٕہ‪،‬وۅبۍ کزتھ شٕ ق تاہ ت ٕہ حٲبۍ ننراتھ کزن وح ٕار۔‬

‫سوالہ‪:‬‬
‫ٕ‬
‫ٔ ‪ٚ‬‬
‫‪ .1‬پلٮوٗشن کمۍ کور پ ٕٲد ؟‬
‫٘‬ ‫‪٘ ٛ‬‬
‫‪ .2‬کارحابو گازبو ت ٕہ اییمی ہٹھ تارو من ٕز کٮٹھ ٕدہہ چھ ننران؟‬
‫‪ٚ‬‬ ‫ٖ‬
‫‪ .3‬جنگلن‪،‬آنس ت ٕہ ہوہس ک تا کور انسانن ؟‬
‫٘‬
‫‪ -4‬پلٮوٗشن ک تا ٗکز ننرٲش؟‬
‫٘‬
‫‪ -5‬انسان چھا مجرم ٗکن ٕہ پلٮوٗشن؟‬
‫٘‬
‫‪ٛ‬‬ ‫م‬ ‫ج‬ ‫ٗ‬ ‫ل ‪ٚ‬ی ٗک ٔ ٔ‬ ‫‪ٛ‬‬
‫﴿‪﴾1*5=5‬‬ ‫﴿بوٹ‪ -‬نٗمن سوالن ٕہ تدۍ جواب ھو اکس اکس لس منز ﴾‬
‫ٖ‬ ‫٘‬
‫سوال‪ :3‬حٲلی حات ٗہ ٔپ ٗزو م ت ٗٲسب لف ظو سٍتۍ ۔ل فظ چٗھ بۅت ٕہ کن ٗہ دٗت ٕہ آ ٕمتۍ۔‬
‫‪ٚ‬‬
‫شاصہ بود‬ ‫ے ۔۔۔۔۔سپان۔تہ چھ‪ٚ‬‬
‫ے‬ ‫ہ‬ ‫کٲشرۍ بۅصہ ۔۔۔۔۔بوالن چھ ٖٹھ چھ ۔۔۔۔۔وٖپان۔تہ چھ‪ٚ‬‬
‫ے شٮ۪ٹھ‬
‫ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ٗی ٗ‬ ‫ٕ‬ ‫ٗ‬
‫٘‬ ‫‪٘ ٚ‬‬ ‫۔۔۔۔پزون‪ٛ‬ہہ وجوٗ‬
‫کالہ پ ۪ٮٹ ٕھ س تدان۔‬
‫ٕ‬ ‫د‬‫وپ‬ ‫ھ‬ ‫۔۔۔۔۔۔چ‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ژ۔ا‬ ‫آم‬
‫ٕ‬ ‫دص‬
‫٘‬
‫﴿‪﴾1*5=5‬‬ ‫سپان‪ ،‬ؤری‪ ،‬کٲشر‪ ،‬پزٲبۍ﴾‬ ‫﴿ای تدا ‪،‬‬

‫‪٘ ٚ‬‬
‫سیکشن –ب﴿لیکھ تک فن ت ٕہ گزامر﴾‬
‫‪ٚ‬‬
‫ہیچ‬
‫ھن پز‪:‬‬
‫ٔ ‪ٚ‬‬
‫‪ٔ .1‬دشالت ٕہ‪،‬مٮن ت ٕہ اپ ٘دك خ تال تھٲ ٗوتھ چٗھ مربوٗط ک ٗزتھ ل ھٹھ ہ ۪نکان۔‬
‫ک‬
‫ٗ‬ ‫ی‬
 ‫‪Page 38‬‬

‫‪3‬‬

‫٘‬
‫‪ .2‬مۅحصر پٲعام ‪،‬دعوبی پٲعام ت ٕہ لۅکٕتۍ ننراگزاف چھ ل ۪یکھان۔‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫‪ٛ‬‬
‫‪ٛ‬‬
‫مہ ٕس تدٗپ ٕاو چھ درجواست لیکھان۔‬ ‫ک‬ ‫حٲ‬ ‫ہ‬ ‫ت‬ ‫صہ‬ ‫کٲ‬ ‫ھان۔‬ ‫ک‬ ‫‪ .3‬رسمی تہ عٲر رسمی جٗٹھہ چ٘ھ ل ۪‬
‫ی‬
‫ٕ‬ ‫ٗ‬ ‫ٗ‬ ‫ن‬ ‫ٗ‬ ‫ٕ‬
‫‪ٛ‬‬ ‫٘‬ ‫٘‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫٘‬ ‫٘‬ ‫٘‬ ‫٘‬ ‫٘‬
‫‪ .4‬پاوت‪،‬اٗش ٕار پاوت‪،‬کزاوت‪،‬کزوومت‪،‬ت ٕہ پاوت گزامری اٗص طالحن ٕہنز سان چھ تھاوان ت ٕہ ٗیم چٗھ جملن منز‬

‫شاران۔‬
‫٘ ‪ٛ‬‬ ‫ل‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫٘ ٖ ٖ‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫ٔ‬
‫سوال‪ :4‬یتۍ ۪مٮن دۅن ؤ ٗرنن روٗدۍ کو ٗوڈ‪ٗ 19-‬کتۍ شکوٗل ی تد۔بۅہ ٗہ ٗکٹ ٕھ پٲتھۍ گزورو وق اتھ پ ۪ٮٹھ لی ٗکھو ‪ 111-81‬فظن ہ تد‬

‫ننراگزاف۔‬
‫٘‬ ‫٘‬
‫‪ .4‬موپاپل فون ت ٕہ آشن‬ ‫‪.3‬آن النن کالص‬ ‫‪.2‬شٮتی پاپزر ت ٕہ ماشک‬ ‫‪.‬گز نہن‬
‫‪ٗ 1‬‬
‫پا‬
‫ص‬ ‫ٖ‬ ‫ٔ‬ ‫٘‬
‫ف‬ ‫پ‬
‫مہ سٍتۍ پزنش ہۅمراوان‪،‬پان ت ٕہ لو صاف کزان‪،‬عرا ی تار کزان ت ٕہ لن شگ‬ ‫ا‬ ‫ھ‬‫چ‬ ‫سۍ‬‫م۔ا‬‫اہ‬ ‫ھ‬‫ٹ‬ ‫ا‬‫پ‬ ‫ہ‬‫روست‬ ‫د‬‫سپ‬ ‫ہ‬‫شات‬ ‫ھ‬ ‫آب چ‬
‫ٗ ٗ‬ ‫ٗ ٕ ٕ ی‬
‫لف ٘ ‪ٛ‬‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫ٖ‬ ‫‪ٚ‬‬
‫ک‬
‫ٗ‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫پ‬ ‫ٗ‬ ‫ن‬ ‫پ‬ ‫ن‬‫م‬
‫مہ سٍتۍ کم کم فی اپزات پ ۪ٮن شات ٗہ سپدگی ۪ٮٹھ ۔ من ۪ٮٹھ ھو ‪ 111-81‬ظن ہ تد‬
‫آصہ ا ٗ‬‫دٗوان۔وۅبۍ اگز ب ہوے آب پاصاف ٗ‬
‫﴿‪﴾ 5‬‬ ‫ننراگزاف۔‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫٘ ‪ ٖ ٛ‬ق پ ۪ ٘ ن٘ ‪ٛ‬‬ ‫٘‪ٛ‬‬
‫ت‬ ‫ک‬
‫ٗ‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ی‬
‫سوال‪ :5‬نہ تد ٗ ص ٔپذٗص پٲنٗس چھ حاپدر ۔اتھ مو عس ٮٹھ چھ ہ تد ٗ ٗگز شالک ایت طام کزت ٕہ بٗوان۔ ٕیٗس دو یس ھو اتھ قر ٖین ٗہ‬
‫ٖ‬ ‫‪ٛ‬‬
‫منز شرکت کزت ٕہ پایٹھ اکھ دعوبی جٗٹھۍ۔‬

‫پا‬
‫٘‬
‫‪ٛ‬‬ ‫ن٘ ‪ٛ‬‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫٘‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫٘ ‪ٛ‬‬
‫مہ سٍتۍ سٍتۍ چھ ٗگ ت ٘دن درۅکن ت ٗہ ضروری پٗک تاس ٗ صحت م تد مس من ٕزے چھ اکھ صحت م تد دٗماغ آشان۔ ہ تدٗص کولس منز‬
‫ٗ‬ ‫ش‬ ‫ٗس‬ ‫ج‬ ‫ٗ‬ ‫ع‬
‫ی ٖلی ٗ‬
‫‪ٛ‬‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫٘ ٘‬
‫ے شامات ٕہ ٔدشت تاب۔ی نٕیٗس ہ تذماسنر صٲنس لی ٗکھو شکوٗلس منز ٗگ تدن شاما ٕنچ کمی بوٗ ٕر کزت ٕہ پایٹھ‬‫چھ ٗگ تدپک درۅک تک کم‬
‫ٕ‬
‫﴿‪﴾2‬‬ ‫درجواست۔‬
‫‪ٛ‬‬ ‫‪ٚ ٚ‬‬
‫﴿‪﴾ 1‬‬ ‫صل کزنس پ ۪ٮٹھ اکھ مۅحصر پٲعام۔‬
‫صہ لی ٗکھو امیجانس منز شاپدار کام تٲبی حٲ ٗ‬ ‫ش‬ ‫ین‬
‫سوال‪ٕ :6‬یٗس دو یس‪/‬پ ٕنن ٗہ ون ٗ‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬
‫سوال‪ :7‬دٗت ٕہ آمٮٮ۪و ہدایٮو م طٲب ٗق لی ٗکھو نٗمن سوالن جواب‬
‫٘‬
‫‪٘ ٛ‬‬ ‫ٹ‬
‫‪ .1‬شٲنٗس مکانس چٗھ داہ ک ھۍ۔﴿گزپز پاوت شٲ ٗرو﴾‬
 ‫‪Page 39‬‬

‫‪4‬‬

‫٘‬ ‫‪ٚ‬‬
‫‪٘ .2‬صہ دراو بوت کھوری وانس۔﴿اٗش ٕار پاوت شٲ ٗرو﴾‬
‫٘‬ ‫٘‬
‫‪ .3‬شٕ چھکھ شپ ٕز کھٮ۪وان۔﴿کزاوت شٲ ٗرو﴾‬
‫ٖ‬ ‫٘ ٘‬
‫اجمدہللا چھ ںکان۔﴿کزاول شٲ ٗرو﴾‬ ‫‪.4‬‬
‫٘‬
‫مے کھٮ۪و ین ٕہ۔﴿کزوومت شٲ ٗرو﴾‬ ‫‪ٚ .5‬‬

‫جاظہ﴾‬ ‫گزامر‬ ‫ھ‬

‫٘‬
‫چ‬ ‫ا‬‫ت‬ ‫ظ‬‫ف‬ ‫ے اکھ جوٗںصوٗرت حاے۔﴿جوںصوٗرت ل‬ ‫‪ٔ .6‬شنر چھ‪ٚ‬‬
‫ٕ‬ ‫ل‬ ‫ک‬ ‫ک ٖ‬
‫‪ٛ‬‬ ‫٘‬
‫﴿‪﴾1*7=7‬‬ ‫دپد ت ٕہ سیخ العالم چٗھ کٲش ٗر شٲعری ٕہ تدٗۍ پٲبی کار ماین ٕہ بٗوان۔﴿پ ٕاوبۍ شٲ ٗرو﴾‬ ‫ل‬
‫‪ .7‬ل ۪‬

‫سیکشن –ج ﴿ادب﴾‬
‫‪ٚ‬‬
‫ہیچ‬
‫ھن پز‪:‬‬
‫٘‬ ‫ن‬
‫‪،‬دل ٖتلن ت ٕہ ظمن ق چٗھ ٮٕتۍ راے یش کزان۔‬
‫پ‬ ‫پ‬ ‫ل‬‫ع‬‫ت‬‫م‬ ‫‪ .1‬پزشن ٔ‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬ ‫ن ٘ ‪ٛ‬‬ ‫ٔ‬
‫الصہ چٗھ لیکھان۔‬ ‫ٕ‬ ‫ح‬ ‫مہ ہ تد مرکزی خ تال پا‬ ‫‪ .2‬دل ٖت ٗلہ پا ظ ٗ‬
‫‪ٛ‬‬ ‫‪٘ ٚ ٛ‬‬ ‫ٖ‬
‫سوال‪ :8‬بۅت ٕہ کن ٗہ دٗت ٕہ آمٮٮ۪و سوالو من ٕز لی ٗکھو کن ٗہ ت ٗہ پاپژن سوالن جواب۔‬
‫٘‬
‫‪ .1‬پالٮٹ ٖھٮن ک تاس ٗ چھ دۅہ کھۅت ٕہ دۅہ پزنسٲبی پ ٕٲد کزان؟‬
‫٘‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬
‫ملہ ؟‬ ‫ج‬ ‫شور‬ ‫ھو‬ ‫دمت۔ ٖٹھ متعلق لی ٗک‬ ‫٘ ٘‬
‫ت‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫منز ک ‪٘ ٚ‬ٹھ ہٮوٗ گٲمی ماجول چ٘ھ پ‬ ‫‪ٛ‬‬
‫مہ‬ ‫ن‬
‫ٕ‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ٮ‬ ‫ڈاکہ وول ظ ٗ‬ ‫‪ٕ .2‬‬
‫٘‬ ‫٘‬
‫‪ .3‬ماری تذ م تدر وچٗھٹھ ک تاس ٗ چھ انسان حٲران گژھان؟‬
‫٘‬ ‫‪ٛ‬‬
‫‪ .4‬ہوٲبی جہاسص منز سقر کزت ٕہ سٍتۍک تا فٲپ ٕد چھ ؟‬
‫٘ ٘ ‪ٚ‬‬ ‫‪ٚ‬‬
‫٘ ٔ‪ٛٔ ٛ‬‬ ‫ن ٘ ‪ٛ‬‬ ‫ٖ‬
‫مہ ہ تد شٲعر کس چھ ؟ رنش وا ٗر ک تا چھ اپدۍ اپدۍ؟‬ ‫‪" .5‬یٹھ رنش وا ٗر و ۪پیس تا رٲچھ" ظ ٗ‬
‫‪ٚ‬‬ ‫٘‬
‫‪ٛ‬‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫‪ٛ‬‬ ‫ن‬ ‫ٖ‬ ‫ٖ‬ ‫ل‬
‫مہ منز من من کٲشر ۪نن پادشاہن ٕہ تدۍ‬ ‫ظ ٗ‬ ‫ھ"‬ ‫رٲچ‬ ‫ا‬‫ت‬ ‫س‬ ‫پ‬
‫ٗ ی‬‫۪‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫وا‬ ‫ش‬‫رن‬ ‫ھ‬ ‫ٹ‬ ‫ی‬ ‫"‬ ‫ان؟‬ ‫پ‬ ‫و‬ ‫ھ‬ ‫ٗ‬ ‫چ‬ ‫او‬‫پ‬ ‫ا‬‫ت‬ ‫ک‬ ‫ٲعری‬ ‫ش‬ ‫ہ‬ ‫ن‬‫م‬‫دپد ٗ ت ٕہ سی ل ٕ‬
‫ل‬‫عا‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫‪ .6‬ل ۪‬

‫پاو چٗھ درج ؟‬

‫٘‬
‫‪ .7‬گۅڈی تک ہوٲبی جہاسٕ کز آو ی تاوت ٕہ ؟ ت ٗہ کمو یٮوو؟‬
‫ٖ ٘‬
‫پ‬ ‫‪ٚ‬‬ ‫لٹ‬
‫﴿‪﴾2*5=10‬‬ ‫‪ .8‬پا ٮ ٖھٮن روٹ کزت ٕہ پایٹھ کم فدم پزن ا ٗ‬
‫صہ ٕلتۍ؟‬
 Page 40

Roll No........................

Total No. of Questions: 7 Total No. of Printed Pages:

कक्षा - 8
योगात्मक आकलन-2022
हिन्दी
M. Marks: 40 Time: 2:30 Hrs.

Weightage to Learning Outcome based Competencies:

सीखने के परिणाम आधारित दक्षताओ ं को मित्व:
क़्रम न दक्षताएँ अंकों का प्रहतशत हदए गए अंको का
प्रहतशत

1. स्मिण किना 15% 10%

2. समझ िखना 20% 22.5%
3. उपयोग किना 25% 30%
4. हवश्ले षण किना 15% 15%
5. मूलयांकन किना 15% 17.5%
6. हनमााण किना 10% 20%

खंड -I (पढ़ने की समझ)

सीखने के परिणाम

● पढी गई सामग्री पि ह ंतन किते िुए बेिति समझ के हलए प्रश्न पूछते िैं। परि ाा किते िैं।
 Page 41

. पाठ्य वस्तु की जाँ किते िुए हवशेष हबन्दु को खोजते िैं।

. हवहिन्न पठन सामग्री में प्रयुक्त शब्दों, मुिाविों, लोकोहक्तयों को समझते िुए उनकी सिािना किते िैं
● पठन के माध्यम से उन विचारों को जोड़ते है जजनका उसने अनुमान लगाया है

Q.No 1) ननम्नललखित गदयाांश को ध्यानपि

ू क
व पढ़िए और उसके बाद
पूछे गए प्रश्नों के उत्तर दीजजए

“उनके हसि पि टोपी हकतनी अच्छी लगती िै।“ गविइया बोली, “मेिा िी मन टोपी पिनने का किता िै। ” “टोपी तू
पाएगी किाँ से?” गविा बोला, “टोपी तो आदहमयों का िाजा पिनता िै। जानती िै? एक टोपी के हलए हकतनों का
टाट उलट जाता िै। जिा-सी ूक िुई निीं हक टोपी उछलते देि निीं लगती। अपनी टोपी सलामत ििे. इसी हिकि में
हकतनों को टोपी पिनानी पड़ती िै।...मेिी मान तो तू इस क्कि में पड़ िी मत। ” गविा था तहनक समझदाि, इसहलए
शक्की। जबहक गविइया थी हजद्धी औि धुन की पक्की । ठान हलया सो ठान हलया, उसको िी जीवन का लक्ष्य मान
हलया। किा गया िै, “जिाँ ाि, विीं िाि”। मामूल के मुताहबक अगले हदन दोनों घूिे पि ुगने हनकले । ुगते- ुगते
उसे रुई का एक िािा हमला। “हमल गया... हमल गया.... हमल गया....! ” गविइया मािे खुशी के घूिे पि लोटने
लगी। “अिे....क्या हमल गया िें?” गविे ने ह ललाकि पूछा। “हमल गया... हमल गया... टोपी का जुगाड़ हमल
गया...! ”

क्रमाांक. मद/प्रश्न सीिने के पररणाम क्षमता स्तर

गिरइया क्या पहनने की स्मरण करना

1. पाठ्य वस्तु की जाँ किते िुए
हवशेष हबन्दु को खोजते िैं।
इच्छा रिती थी?

1.दसताने

2.जुराबे

3.टोपी

4.साढी
 Page 42

दाना चग
ु ते चग
ु ते स्मरण करना
2. पाठ्य वस्तु की जाँ किते िुए
हवशेष हबन्दु को खोजते िैं।
गिरइया को क्या लमल
गया?

1.चाबुक
2.घोडा
3.लगाम
4.रूई का फाहा
3. पाठ में एक मुहािरे
हवहिन्न पठन सामग्री में समझ रखना
प्रयुक्त शब्दों, मुिाविों,
का अथव है लोकोहक्तयों को समझते िुए
उनकी सिािना किते िैं
“दृ़ि ननश्चय कर
लेना” आप िह
मह
ु ािरा तलाश करके
ललिो!

4. मुहािरा “टोपी विविन्न पठन सामग्री में उपयोग करना

प्रयक्त
ु शब्दों, महु ािरों,
पहनाना” और “टोपी लोकोवक्तयों को समझते हुए
उतारना” का िाक्यों में उनकी सराहना करते है
उपयोग कर अथव
समझाओ

5. “जहााँ चाह िहााँ राह” पठन के माध्यम से मलू यांकन करना

ु ािरे का अथव उन
इस मह विचारों को
क्या है ? जोडता है जजनका
उसने अनम
ु ान
लगाया है
 Page 43

Q. No. 2 ननम्नललखित गदयाांश को ध्यानपूिक

व पढ़िए और प्रश्नों
के उत्तर दीजजए

एक बार एक कौए ने कहीां से माांस का एक टुकड़ा पाया और उसे चोंच में

दबाकर िह एक पेड़ की शािा पर जा बैठा। एक चालाक और चतुर लोमड़ी बहुत
दे र से यह सब दे ि रही थी। माांस के टुकड़े को दे िकर उसके मुाँह में भी पानी
आ रहा था। तभी उसके ढदमाग में एक यजु क्त आई। िह पेड़ के नीचे िड़ी हो गई
और कौए से बोली, “लमत्र कौए, तुम इस दनु नया के सबसे सुन्दर पक्षी हो।
तुम्हारा व्यजक्तत्ि बहुत ही प्रभािशाली और उज्जिल है । तुम्हारी सुन्दरता का तो
कोई मक ु ाबला ही नहीां है । अगर तुम्हारे पास मीठी आिाज भी…” इससे पहले कक
लोमड़ी अपनी बात पूरी करती कौए ने गाना गाने के ललए मुाँह िोल ढदया। मुाँह
िुलते ही माांस का टुकड़ा उसकी चोंच से नीचे गगर पड़ा। लोमड़ी ने तुरांत उसे
लपक ललया और भाग गई।

क्रमाांक मद/प्रश्न सीिने के क्षमत स्त

पररणाम

स्मरण करना
पाठ्य वस्तु की जाँ
1. कौए माांस के टुकड़े को
किते िुए हवशेष हबन्दु
लेकर कहााँ बैठ गया? को खोजते िैं।

1.चट्टान पर

2.छत पर

3.पेड पर

4.खम्बे पर
 Page 44

2. चालाक, चतुर और मीठा पाठ्य िस्तु की जााँच विश्लेषण करना

करते हुए विशेष
ककस प्रकार के शब्द हैं?
विन्दु को खोजते हैं।
1. संज्ञा
2. क्रिया

3. पूिस
व गव

4. विशेषण

3. ऊपर दी हुई घटना में पठन के माध्यम से मलू याक

ं न
उन विचारों को जोडता /विश्लेषण करना
लोमड़ी का व्यजक्तत्ि
है जजनका उसने
आप को कैसा लगा? अनुमान लगाया है

अगर आप कौए की पठन के माध्यम से

4. विश्लेषण करना
उन विचारों को
जगह होते तो क्या
जोडता है जजनका
करते? उसने अनुमान
लगाया है

ऊपर दी गई नैनतक उपयोग

5. पढी गई सामग्री पि ह ंतन
किते िुए बेिति समझ के
कहानी को एक नाम हलए प्रश्न पूछते िैं। परि ाा /ननमावण करना
किते िैं।
दीजजए
 Page 45

Q NO 3 ऊपर ढदए गए गचत्र को पढ़िए और नीचे ढदए गए गदयाांश को अपने

उपयुक्त शब्दों में भरकर पूरा कीजजए।

ढदया गया गचत्र - - - - - - - - का है । - - - - आसमान तले - - - - धपू में ये नजािा बड़ा िी - - - - - िै।

इस - - - - - - को- - - - - - बादशाह - - - - - - - - ने - - - - - - - - की याद में बनिाया था।

इसका ननमावण - - - - - - - - - शहर में - - - - - - - - - - के ककनारे ककया गया था। ये
- - - - - - - - - - सांगेमरमर से बनाया गया है । इसकी िूबसरू ती चाांदनी - - - - - - - - -
- -में दे िने के लायक होती है । इस के चारों कोनो पर चार - - - - - - - - - िड़े हैं।
 Page 46

बीच मे बादशाह और बेगम की कब्रों के ऊपर एक बड़ा गोल - - - - - - - - - है । इसके

सामने साफ पानी का एक - - - - - - - - है जजस में इसका - - - - - - - - - साफ नज़र
आता है । इस को दनु नया के सात - - - - - - - - में भी गगना जाता है । ये हमारी
राष्ट्रीय - - - - - - - - - है हमें इसकी - - - - - - - करनी चाढहए।

सीखने के परिणाम

समझ के साथ पाठ पढता िै, हवविण का पता लगाता िै।

योग्यता:

समझना/हवश्ले षण किना

खडं II (लेखन औि व्याकिण)

सीखने के पररणाम

. घटनाओ ं का वणान औि वणान किने के हलए साथाक व्याकिहणक रूप से सिी वाक्यों का उपयोग
किता िै
● संदेश औि ई-मेल, पत्र आहद हलखता िै।
● अथापूणा व्याकिहणक रूप से सिी वाक्यों का उपयोग किता िै; संज्ञा, हिया, पूवासगा

Q.No 1) हदए गए माइडं -मैप को पढें औि कम्प्यूटि पि कम से कम 10 वाक्यों का एक संहक्षप्त पैिाग्राि

हवकहसत किें:
 Page 47

या
 Page 48

सांचार के साधन से जुड़े ह त्रों को देखें औि लगिग 70-80 शब्दों का एक संहक्षप्त पैिाग्राि
हवकहसत किें:

सीखने के परिणाम
ह त्र को देख कि अथापूणा व्याकिहणक रूप से सिी वाक्यों का उपयोग किता िै।
योग्यता

हवश्ले षण /हनमााण

Q.No.2. आप ने कक्षा 8 की पिीक्षा की तैयािी किनी िै हजस के हलए आप को कुछ पुस्तकों की

आवश्यकता िै। हविे ता से पुस्तकें मंगवाने के हलए पत्र हलखें।

या

अपने वपता के नाम एक िहटस्प संदेश वलखें वजस में आपकी आठिीं कक्षा की परीक्षा में
कामयािी की िात की गयी हो और घर के िाकी सदस्यों का उललेख वकया हो
 Page 49

सीखने के परिणाम
संदेश ईमेल औि पत्र ठीक से हलख पाता िै।
क्षमता :
हनमााण

Q.No.3) हदए गए अंतिाल को ििें औि गद्ांश को पूिा किें:

एक गाँव में एक दूध वाला ििता था। वो बिुत िी बेईमान…… लाल ी था। वो अपने दूध में खूब पानी….. था
इस तिि काफी सािा धन इकट्ठा हकया था। एक हदन वो अपने जमा हकए िुए धन को लेकि किीं जा ििा…. जिाँ
िास्ते में एक बिुत…… दरिया था। उसने सो ा क्यों न यिीं पि…. हकनािे पेड़ की….. में हवश्राम कि लूँ हिि
लूँ। बिुत तेज धूप थी इसहलए उसे उसकी…… में जलदी से नींद आ गई. जब उसकी नींद…… तो उसने देखा
उसके पैसों वाली पोटली उसके पास से गायब थी. वो बिुत……. िो गया, इधि…… बिुत ढूंढा लेहकन उसे
वो किीं न हमली. तिी उसने देखा की पेड़…… बैठे बंदि के पास…… पोटली िैं. उसने बंदि से उसे लेने
की….. की, लेहकन सब बेकाि। कुछ िी देि बाद उसने देखा की…… ने उसकी पोटली खोल के उसमें से पैसे
हनकालकि आधे…… में तो आधे हकनािे की………… िें क हदए। दूध वाला हकनािे से पैसे उठकि दुखी मन
से घि…… गया औि किता ििा की दूध का…. औि पानी का….. िो गया.

सीखने के परिणाम
सज्ञं ा, हिया, पवू ासगा आहद का उपयोग किता
क्षमता : उपयोग

िांड – III (साढहत्य )

सीखने के परिणाम
समझ के साथ पाठ पढता िै, हवविण का पता लगाता िै।

पठन के माध्यम से उन हव ािों को जोड़ता िै हजनका उसने अनुमान लगाया िै।

अपनी सो औि अनुिवो के आधाि पि हिंदी में प्रश्नों के हलहखत या मौहखक रूप में उत्ति देता िै
 Page 50

Q N0 1 हनम्पनहलहखत प्रश्नो के उत्ति दो। (आठ में से पां )

क़्रम मद/प्रश्न सीखने के पररणाम क्षमता स्तर

1. “लाला झाउलाल जी ने िौिन दो औि दो समझ के साथ पाठ समझ रखना

जोड़कि हस्थहत को समझ हलया। आपके हव ाि पढता िै, हवविण का

से लाला झाउलाल ने कौन-कौन सी बातें समझ पता लगाता िै।
ली िोंगी?

2. क्या िोता यहद उन हव ािों को जोड़ता िै वििरण

हजनका अनुमान उसने
अंग्रेज लौटा न खिीदता? पठन के माध्यम से करना
लगाया िै।
3. इस गीत में कहव बादल से क्या-क्या आग्रि कि पाठ को समझ के साथ वििरण
पढता िै, हवविण का करना
ििा िै?
पता लगाता िै।

4. िाव स्पश्ट किें: उन हव ािों को जोड़ता िै समझ रखना

हजनका अनमु ान उसने
थकी अनमनी धूप माँगती िै जलमय बाँिें पठन के माध्यम से लगाया /वििरण
िै। करना

5. प्रेम ंद को मिान् लेखक बनाने में हनम्पनांहकत में पाठ को समझ के साथ वििरण
से सबसे अहधक योगदान हकसका था? पढता िै, हवविण का पता करना
लगाता िै।
क. तीव्र लगन

ख.उनका यगु

ग. घोर गरीिी

घ. वहदं ी में अच्छे कथाकारों की कमी

 Page 51

6. बाज हजंदगी िि आकाश में िी उड़ता ििा हिि उन हव ािों को जोड़ता िै वििरण
घायल िोने के बाद िी वि उड़ना क्यों ािता हजनका अनुमान उसने
पठन के माध्यम से लगाया करना/
था? या बाज की दो आदतें हलहखए! िै। ननमावण
करना

7. गविइया औि गविा के बी हकस बात पि बिस पाठ को समझ के साथ स्मरण

िुई औि गविइया को अपनी इच्छा पूिी किने का पढता िै, हवविण का करना/
अवसि कै से हमला? या पता लगाता िै।
ननमावण

गविइया की कोई दो हवशेषताएं हलहखए! करना

8. बालक श्रीकृष्ण हकस लोि के कािण दूध पीने के उन हव ािों को जोड़ता िै स्मरण
हजनका अनुमान उसने
हलए तैयाि िुए?
पठन के माध्यम से लगाया करना /
िै। समझ रखना
 Page 52

ਨਭੂਨਾ ਩ੱਤਯ (ModelPaper)

ਵਲਲ਼ਾ:਩ੰਜਾਫੀ( Subject: Punjabi) ਲ਼ਰਣ

ੇ ੀ: ਅੱਠਲੀਂ (Class: 8th)

ਅਵਧਕਤਭ ਅੰਕ:੪੦ (Max.Marks:40) ਴ਭਾਾਂ: ਦ੉ ਘੰਟੇ ੩੦ ਵਭਨਟ (Time: 2*1/2hours)

Learning Outcomes
ਬਾਗ(ੳ)਩ੜ੍ਹ ਨਾ ਴ਭਝਣਾ
ਫੱਵਿਆਾਂ ਤੋਂਇਵ੉ ਵਜਵੇ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਉੱਤਯ ਩ਰਾ਩ਤ ਕਯਨੇ ਵਨ ਵਜਵੜ੍ੇ ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਴ਭਾਜ ਨਾਰ ਜ੉ੜ੍ਨ ਭਾਵ੊ਰਨਾਰ ਜ੉ੜ੍ਨ।
ਇਵਨਾਾਂ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਯਾਵੀਂ ਫੱਵਿਆਾਂ ਦੀ ਩ੜ੍ਨ ਦੀ ਲ਼ਭਤਾ ਦਾ ਩ਤਾ ਿਰਦਾਵੈ ਅਤੇ ਅਵਧਆ਩ਕ ਇਵ ਴ਭਝ ਴ਕਦਾ ਵੈ ਵਕ ਵਜਲੇਂ ਫੱਿੇ ਵਨਫੰਧ ਨੂ ੰ ਩ੜ੍ਹ ਕੇ
਴ਭਝ ਕੇ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦਾ ਴ਵੀ ਉੱਤਯ ਵਦੰਦੇ ਵਨ।

ਫੱਵਿਆਾਂ ਤੋਂ ਤ਴ਲੀਯਾਾਂ ਦੇ ਯਾਵੀਂ ਩ੱਛੇ ਗਏ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਉੱਤਯ ਩ਰਾ਩ਤ ਕਯਨ ਰੱਵਗਆਾਂ ਇਵ ਴ਭਝ ਆਉਂਦੀ ਵੈ ਵਕ ਫੱਿੇ ਇ਴ ਤਯੀਕੇ ਨਾਰ ਤ਴ਲੀਯ ਨੂ ੰ
ਲੇਖ ਕੇ ਆ਩ਣੀ ਯਾਇ ਩ਰਗਟ ਕਯਦੇ ਵਨ ਅਤੇ ਉਵ ਤ਴ਲੀਯ ਨੂ ੰਵਕੰਨਾ ਕ ਴ਭਝ ਴ਕੇ ਵਨ।

਩ਰਲ਼ਨ ੧: ਵੇਠਾਾਂ ਵਰਖੇ ਵਨਫੰਧ ਨੂ ੰ ਩ੜ੍ਹ ਕੇ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂਦੇ਴ਵੀ ਉੱਤਯ ਵਦ਑: (੧*੫= ੫ਅੰਕ)

ਲਾਵਨ ਵਲਾ ਨੂ ੰ ਩ਰਦੂਵਲ਼ਤ ਕਯਨ ਦਾ ਇਕ ਲੱਡਾ ਴ਯ੉ਤ ਵਨ। ਇਵ ਲੱਡੀ ਭਾਤਯਾ ਵਲਿ ਕਾਯਫਨਭਾਨ੉ ਕ਴ਾਈਡ, ਵਾਈਡਯ੉ਕਾਯਫਨ ਅਤੇ
ਨਾਈਟਵਯ਴ਉਕ਴ਾਇਡਵਲਾਵਲਿਛੱਡਦੇ ਵਨ ਵਜਵੜ੍ੇਲਾਤਾਲਯਣਰਈ ਵਾਨੀਕਾਯਕ ਵਨ।ਥਯਭਰਵਫਜਰੀਘਯਾਾਂਵਲਿਫਰਣ ਲਾਰਾ ਕ੉ਇਰਾ ਤੇ ਤੇਰਕਾਯਨ
ਵਨਕਰਦਾ ਧੂੰਆਾਂ ਵਲਾ ਨੂ ੰ ਩ਰਦੂਲ਼ਤ ਕਯਦਾ ਵੈ ਵਜ਴ ਯਾਵੀਂ ਛਾਤੀ ਤੇ ਅੱਖਾਾਂ ਦੀਆਾਂ ਫੀਭਾਯੀਆਾਂ ਉਤ਩ੰਨ ਵੰਦੀਆਾਂ ਵਨ।਴ਨਅਤੀ਩ਰਦੂਲ਼ਣ ਕਈ ਴ਨਅਤਾਾਂ ਦੀਆਾਂ
ਵਿਭਨੀਆਾਂ ਿੋਂ ਵਨਕਰਣ ਲਾਰਾ ਜ਼ਵਵਯੀਰਾ ਯ਴ਾਇਣ ਤੇ ਇ਴ ਨਾਰ ਵਭਰੇ ਤੱਤਲਕਈ਴ਾਵ ਦੀਆਾਂ ਵਫਭਾਯੀਆਾਂ ਨੂ ੰ ਜਨਭ ਵਦੰਦੇ ਵਨ।ਭਨੱਖ ਴ਯੀਯਕ ਤ੊ਯ ਤੇ
ਵਨਢਾਰ ਵ੉ ਜਾਾਂਦਾ ਵੈ। ਇਵਨਾਾਂ ਴ਨਅਤਾਾਂਦਾਦਰ ਲ ਦਵਯਆਲਾਾਂ ਦੇ ਩ਾਣੀ ਨਾਰ ਵਭਰ ਕੇ ਩ਾਣੀ ਨੂ ੰ ਦੂ ਵਲ਼ਤਕਯਦਾਵੈ। ਩ਾਣੀ ਩ੀਣ ਜ੉ਗਾ ਨਵੀਂ ਯਵਵੰਦਾ।

੧. ਵਲਾ ਨੂ ੰ ਩ਰਦੂਵਲ਼ਤ ਕਯਨ ਦਾ ਇਕ ਲੱਡਾ ਴ਯ੉ਤ ਕੀ ਵੈ।

ੳ.਩ਾਣੀ ਅ.ਜਾਨਲਯ ੲ.ਲਾਵਨ ਴.ਯੱਖ

੨. ਲਾਵਨ ਵਲਾ ਵਲਿ ਕੀ ਛਡਦੇ ਵਨ ।

ੳ.ਵਭੱਟੀ ਅ.ਧੂੰਆਾਂ ੲ.ਤੇਰ ਴.ਯ੉ਲ਼ਨੀ

੩. ਘਯਾਾਂ ਵਲੱਿੋਂ ਵਲਾ ਵਕ਴ ਤਯਹਾਾਂ ਩ਰਦੂਵਲ਼ਤ ਵੰਦੀ ਵੈ।

ੳ.ਥਯਭਰ ਵਫਜਰੀ ਦੇ ਫਰਣ ਨਾਰ ਅ.ਕ੉ਇਰੇ ਨਾਰ

ੲ.ਤੇਰ ਨਾਰ ਴.ਉ਩ਯ੉ਕਤ ਴ਾਯੇ ਵੀ

੪. ਴ਨਅਤਾਾਂ ਦੀਆਾਂ ਵਿਭਨੀਆਾਂ ਿੋਂ __________________ ਵਨਕਰਦਾ ਵੈ।

ੳ.ਤੰਦਯ਴ਤ ਕਯਨ ਲਾਰਾ ਯ਴ਾਇਣ ਅ.ਜ਼ਵਵਯੀਰਾ ਯ਴ਾਇਣ

ੲ.ਖੇਤੀਫਾੜ੍ੀ ਕਯਨ ਲਾਰਾ ਯ਴ਾਇਣ ਴. ਩ੜ੍ਾਈ ਕਯਣ ਲਾਰਾ ਯ਴ਾਇਣ

੫.਴ਨਅਤਾਾਂਵਲੱਿੋਂ ਵਨਕਰ ਕੇਦਵਯਆਲਾਾਂ ਦੇ ਩ਾਣੀ ਨਾਰ ਕੀ ਵਭਰਦਾ ਵੈ।

ੳ.਴ਨਅੱਤਾਾਂ ਦੇ ਕਯਭਿਾਯੀ ਅ.਴ਨਅੱਤਾਾਂ ਦਾ ਦਰ ਲ

ੲ.਴ਨਅੱਤਾਾਂ ਦੀਆਾਂ ਵਿਭਨੀਆਾਂ ਴.਴ਨਅੱਤਾਾਂ ਦਾ ਉਤ਩ਾਦ

਩ਰਲ਼ਨ੨: ਵੇਠਾਾਂ ਵਰਖੇ ਵਨਫੰਧ ਨੂ ੰ ਩ੜ੍ਹ ਕੇ ਵਦੱਤੇ ਗਏ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਴ਵੀ ਉੱਤਯ ਿਣ੉ ਜੀ। (੧*੫= ੫ਅੰਕ)
 Page 53

ਫਾਫਾ ਪਯੀਦ ਜੀ ਦਾ ਜਨਭ 1381 ਈ਴ਲੀ ਨੂ ੰ ਴ੂਪੀ ਖੇਤਯ ਵਜਰਾਭਰਤਾਨ(ਵਣ ਩ਾਵਕ਴ਤਾਨ) ਵਲਿਜਭਾਰੂ ਦੀਨ ਴ਰੇ ਭਾਨ ਅਤੇ ਫੀਫੀ ਭਯੀਅਭ ਦੇ ਘਯ
ਵ੉ਇਆ। ਆ਩ ਜੀ ਦੇ ਵ਩ਤਾ ਦਾ ਵਦਵਾਾਂਤ ਉ਴ ਴ਭੇਂ ਵ੉ਇਆ ਜਦੋਂ ਆ਩ ਜੀਦੀ ਉਭਯ 18 ਭਵੀਨੇ ਦੀ ਴ੀ ਕਯਾਨ ਲ਼ਯੀਫ਼ ਦੀ ਤਾਰੀਭ ਆ਩ ਜੀ
ਨੇ ਭ੊ਰਾਨਾਅਫੂਵਾਪਜ਼ ਕ੉ਰੋਂ ਵ਴ੱਖੀ।ਫਾਫਾ ਪਯੀਦ਴ੂਫ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਲ਼ਤੀਵ਴ਰਵ਴ਰੇ ਦੇ ਩ਰਵ਴ੱਧ ਆਗੂ ਵ੉ਏ ਵਨ।

੧. ਫਾਫਾ ਪਯੀਦ ਜੀ ਦਾ ਜਨਭ:

ੳ.੧੩੮੧ਵਲੱਿ ਵ੉ਇਆ ਅ.੧੮੩੪ ਵਲਿ ਵ੉ਇਆ ੲ.੧੫੩੧ਵਲੱਿ ਵ੉ਇਆ ਴.੧੬੮੧ ਵਲਿ ਵ੉ਇਆ

੨. ਫਾਫਾ ਪਯੀਦਜੀ ਦਾ ਜਨਭ:

ੳ.ਰਾਵ੊ਯ ਵਲੱਿ ਵ੉ਇਆ ਅ. ਭਰਤਾਨ ਵਲੱਿ ਵ੉ਇਆ

ੲ. ਵਦੱਰੀ ਵਲੱਿ ਵ੉ਇਆ ਴.ਅਪਗਾਵਨ਴ਤਾਨ ਵਲਿ ਵ੉ਈਆ

੩. ਵਜਰਾ ਭਰਤਾਨ ਅੱਜ ਕੱਰ:

ੳ.ਬਾਯਤ ਵਲੱਿ ਵੈ ਅ. ਅਪਗਾਨ਴ਤਾਨ ਵਲੱਿ ਵੈ

ੲ. ਩ਾਵਕ਴ਤਾਨ ਵਲਿ ਵੈ ਴. ਿੀਨ ਵਲੱਿ ਵੈ

੪. ਫਾਫਾ ਫ਼ਯੀਦ ਜੀ ਦੇ ਵ਩ਤਾ ਦਾ ਨਾਭ:

ੳ.ਕਤਫ-ਉ-ਦੀਨ ਴ੀ ਅ.ਕਭਾਰ ਦੀ ਴ੀ ੲ. ਜਭਾਰਦੀਨ ਴ੀ ਴.ਲ਼ਵਾਫੂਦੀਨ ਴ੀ

੫. ਜਦੋਂ ਫਾਫਾ ਫ਼ਯੀਦ ਜੀ ਦੇ ਵ਩ਤਾ ਦਾ ਵਦਵਾਾਂਤ ਵ੉ਇਆ ਉਦੋਂ ਫਾਫਾ ਪਯੀਦ ਜੀ ਦੀ ਆਮੂ:

ੳ.੧੮਴ਾਰ਴ੀ ਅ.੧੮ਭਵੀਨੇ ਴ੀ ੲ.੮਴ਾਰ ਴ੀ ਴.੮ਭਵੀਨੇ ਴ੀ

਩ਰਲ਼ਨ੩: ਤ਴ਲੀਯ ਨੂ ੰ ਲੇਖ ਕੇ ਵਦੱਤੇ ਗਏ ਵਨਫੰਧ ਵਲਿ ਵਲਿਰੀਆਾਂ ਖਾਰੀ ਥਾਲਾਾਂ ਬਯ੉: (੧*੫=੫ਅੰਕ)

ੳ. ਇਨਹ ਾਾਂ ਤ਴ਲੀਯਾਾਂ ਵਲੱਿ ਫੱਿੇ _________________________ਕਯ ਯਵੇ ਵਨ।

ਅ. ਵਦੱਤੀ ਗਈ ਤ਴ਲੀਯ ਵਲੱਿ ਛ੉ਟੀ ਫੱਿੀ ਦੀ ਉਭਯ __________________਴ਾਰ ਦੇ ਰਗਬਗ ਵ੉ਣੀ ਵੈ।

ੲ. ਇਨਹ ਾਾਂ ਫੱਵਿਆਾਂ ਦੀ ਉਭਯ _________________ਅਤੇ______________________ ਦੀ ਵੈ।

ਵ. ਤ਴ਲੀਯਾਾਂ ਵਲੱਿ ਵਦੱਤੇ ਗਏ ਫੱਿ_

ੇ ________________________________ ਦੇ ਫੱਿੇ ਵ੉ਣਗੇ।
 Page 54

ਬਾਗ (ਅ)ਵਰਖਣ ਦਾ ਵਨਯ ਅਤੇ ਵਲਆਕਯਨ

Learning Outcomes
ਤ਴ਲੀਯ ਦੇ ਯਾਵੀਂ ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਩ੱਛੇ ਗਏ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਉੱਤਯ ਩ਰਾ਩ਤ ਵੰਦੀਆਾਂ ਵੀ ਅਵਧਆ਩ਕ ਨੂ ੰ ਇਵ ਴ਭਝ ਆਉਂਦੀ ਵੈ ਵਕ ਫੱਿੇ ਤ਴ਲੀਯ ਨੂ ੰ ਲੇਖ
ਕੇ ਆ਩ਣੀ ਯਾਇ ਵਕ਴ ਤਯੀਕੇਨਾਰ ਩ਰਗਟ ਕਯ ਴ਕਦੇ ਵਨ।
ਅੱਜ-ਕੱਰਹ ਦੇ ਫੱਿੇ ਆਧਵਨਕਵਲਵਗਆਨ ਵਲਿ ਯੱਝੇ ਵ੉ਏ ਵਨ , ਉਨਹ ਾਾਂ ਤੋਂ ਇ਴ ਵਕ਴ਭ ਦੇ ਩ਰਲ਼ਨ ਩ੱਛਣ ਨਾਰਅਵਧਆ਩ਕ ਨੂ ੰ ਇਵ ਴ਭਝ ਰੱਗਦੀ ਵੈ
ਵਕ ਫੱਿੇ ਆਧਵਨਕ ਉ਩ਕਯਣ ਦਾ ਗਰਤ ਇ਴ਤੇਭਾਰ ਨਵੀਂ ਕਯ ਯਵੇ ਵਨ।
ਇਨਹ ਾਾਂ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਯਾਵੀਂ ਫੱਵਿਆਾਂ ਩ਾ਴ੋਂ ਵਲਆਕਯਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਯੀ ਩ਰਾ਩ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਴ਕਦੀ ਵੈ ਵਕ ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਵਲਆਕਯਣ ਦੀ ਵਕੰਨੀ ਕ ਴ਭਝ ਵੈ।

਩ਰਲ਼ਨ੪:ਵੇਠਾਾਂ ਵਦੱਗਈ ਤ਴ਲੀਯ ਨੂ ੰ ਲੇਖ ਕੇ(੮੦ਤੋਂ੧੦੦ ) ਲ਼ਫਦਾਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵਨਫੰਧ ਵਰਖ੉। (੫ ਅੰਕ)

 Page 55

਩ਰਲ਼ਨ ੫: ਵ਴ਵਤ ਅਫ਼ਜ਼ਾਭਕਾਭ ਴ਾਡੇ ਰਈ ਵਕਉਂ ਜ਼ਯੂਯੀ ਵਨ ਆ਩ਣੇ ਅਵਧਆ਩ਕ ਨੂ ੰ ਴ਭਝਾ਑ ਅਤੇ ਇਨਹ ਾਾਂ ਭਕਾਭਾ ਤੇ ਵਰਜਾਣ ਰਈ ਩ਯੇਯ।੉

(੩ਅੰਕ)
ਜਾਾਂ

ਈਭੇਰ ਯਾਵੀਂ ਆ਩ਣੇ ਵਜ਼ਰੇ ਦੇ ਅਵਧਕਾਯੀ ਨੂ ੰ ਆ਩ਣੇ ਵ਩ੰਡ ਜਾਾਂ ਭਵੱਰੇ ਵਲੱਿ ਩ਾਣੀ ਦੀ ਕਭੀ ਫਾਯੇ ਵਲ਼ਕਾਇਤ ਦਯਜ ਕਯਲਾਉ।

਩ਰਲ਼ਨ ੬: ਵੇਠ ਵਰਖੇ ਖੇਤਯਾਾਂ ਨੂ ੰ ਩ੂਯਾ ਕਯ੉।

(4*੧/੨=੩)

ੳ.਴ਵੈ________________________ਅ.ਵਲ________________________

ੲ.ਅਵਧ______________________਴.ਆਵਗ _____________________

(ਅ)ਵਲ਩ਯੀਤ ਲ਼ਫਦ ਵਰਖ੉: (੪*੧/੨=੨)

੧. ਇਭਾਨਦਾਯ ੨. ਰ੉ ੜ੍ਲੰਦ ੩. ਜਨਭ ੪. ਜਾਾਂਵਵਰ

(ੲ)ਵੇਠ ਵਰਖੇ ਕ੉ਈ ਿਾਯਲ਼ਫਦਾਾਂਤੇ ਰਗਾਖਯ ਦੀਆਾਂ ਲਯਤੋਂ ਕਯ੉: (੪*੧/੨=੨)

ਵਰਗ, ਕ਴ਭਾ, ਲ਼ਾਤ, ਰਤ, ਬਗ, ਭੀਵ, ਭਾ

ਬਾਗ (ੲ)਴ਾਵਵਤ

Learning Outcomes
ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਩਴ਤਕ ਵਲਿੋਂ ਩ੱਛੇ ਗਏ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਉਤਯ ਩ਯਾ਩ਤ ਕਯਨ ਰੱਵਗਆਾਂ ਅਵਧਆ਩ਕ ਨੂ ੰ ਇਵ ਴ਭਝ ਆਉਂਦੀ ਵੈ ਵਕ ਫੱਿੇ ਵਕਨੇ ਕ ਩਴ਤਕ ਵਲੱਿ
ਵਲਿਯੇ ਵਨ , ਩਴ਤਕ ਨਾਰ ਜੜ੍ੇ ਵ੉ਏ ਵਨ ਅਤੇ ਩਴ਤਕ ਦੇ ਵਲਵਲ਼ਆਾਂ ਨੂ ੰ ਩ੜ੍ਹ ਕੇ ਆਰੇ ਦਆਰੇ ਦੀ ਴ਭਝ ਯਖਦੇ ਵਨ ਜਾਾਂ ਨਵੀ।
ਇਨਹ ਾਾਂ ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਯਾਵੀਂ ਅਵਧਆ਩ਕ ਨੂ ੰ ਇਵ ਴ਭਝ ਆਉਂਦੀ ਵੈ ਵਕ ਫੱਿੇ ਩਴ਤਕ ਦੇ ਵਕੰਨੇ ਕ ਨੇ ੜ੍ੇਵਨ ਅਤੇ ਩਴ਤਕ ਦੇ ਵਲਵਲ਼ਆਾਂ ਨੂ ੰ ਵਕ਴ ਤਯੀਕੇ ਨਾ਱ ਴ਭਾਜ
ਅਤੇ ਆਰੇ ਦਆਰੇ ਨਾ਱ ਜ੉ੜ੍ਦੇ ਵਨ।
ਕਝ ਩ਰਲ਼ਨ ਐ਴ੇ ਵਨ ਵਜਨਹ ਾਾਂ ਵਲਿ ਫੱਵਿਆਾਂ ਩ਾ਴ੋਂ ਇਵ ਜਾਣਕਾਯੀ ਭੰਗੀ ਗਈ ਵੈ ਵਕ ਉਵ ਴ਭਾਜ ਵਲਿ ਵਕਵ੉ ਵਜਵਾ ਴ਧਾਯ ਿਾਵੰਦੇ ਵਨ।ਉਵ ਵਕ਴ ਤਯੀਕੇ
ਨਾਰ ਜੀਲਨ ਦੇ ਭ਴ਵਰਆਾਂ ਨੂ ੰ਴ਰਝਾਉਣ ਦੀ ਴ਭਤਾ ਕਯਦੇ ਵਨ।

਩ਰਲ਼ਨ੭: ਵੇਠਾਾਂ ਵਦੱਤੇ ਕ੉ਈ ਩ੰਜ਩ਰਲ਼ਨਾਾਂ ਦੇ ਉੱਤਯ ਵਰਖ੉: (੫*੨=੧੦)

ੳ.਴ਾਈਂਭੀਆਾਂ ਭੀਯ ਜੀ ਨੂ ੰ ਏਕਤਾ ਦਾ ਨੂ ਯ ਆਵਖਆ ਜਾਾਂਦਾ ਵੈ ਵਕਉਂ ?

ਅ.਴ਭਾਜ ਤੋਂ ਵਫਨਾਾਂ ਇਕੇਰੇ ਭਨੱਖ ਦੀ ਕੀ ਵਾਰਤ ਵੰਦੀ ਵੈ ?

ੲ.ਵਭ਴ਾਏ ਩ਰਤੀ ਴ਾਡੇ ਕੀ ਪਯਜ ਵਨ ?

਴.ਵਜ਼ਯਤ ਭਵੰਭਦ ਴ਾਵਵਫ ਨੇ ਰ੉ ਕਾਾਂ ਨੂ ੰ ਕੀ ਦਯ਴ ਵਦਤਾ ?

ਵ.ਫਜ਼ਯਗਾਾਂ ਅਤੇ ਅਵਧਆ਩ਕਾਾਂ ਦਾ ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਬਟਕਣ ਤੋਂ ਫਿਾਉਣ ਰਈ ਕੀ ਕਯਤਲ ਵੰਦਾ ਵੈ ?

ਵ. ਕਲ਼ਭੀਯ ਵਲੱਿ ਵਕਵੜ੍ੇ ਵਕਵੜ੍ੇ ਵਤਉਵਾਯ ਭਨਾਏ ਜਾਾਂਦੇ ਵਨ ਕ੉ਈ ਿਾਯ ਦੱ਴੉ ?

ਖ.ਜੇ ਤ਴ੀਂ ਅਵਧਆ਩ਕ ਫਣ੉ ਗੇ ਤਾਾਂ ਴ਕੂ ਰ ਛੱਡ ਕੇ ਘਯ ਫੈਠਣ ਲਾਰੇ ਫੱਵਿਆਾਂ ਨੂ ੰ ਵਕਲੇਂ ਩ਯਤ੉ ਗੇ?
 Model Papers For Class-VIII

Session: 2022-23

“These model papers will not only

help in minimizing the learning
gaps among students, but will
also help teachers/students to get
better insight of academics and
will enable them to know the
pattern of questions inside out
to perform efficiently in
forthcoming assessment.

State Council Of Educational Research & Training (SCERT)