Ngắm trăng

Mở bài:
Hồ Chủ Tịch, vị cha già kính yêu của dân tộc, một vị lãnh tụ vĩ đại của
nhân dân, đồng thời là một nhà thơ lớn của đất nước Việt Nam chúng ta. Và
với tác phẩm vô cùng đặc sắc mang tên “Ngắm Trăng”, một bài thơ danh tiếng
lẫy lừng được bác đích thân sáng tác trong thời kì cách mạng bao chông gai,
gian khổ, khi phải chịu những sự đày đọa, sự xiềng xích giữa chốn lao tù tâm tối
ở chế độ Tưởng Giới Thạch Trung Quốc đầy khắc nghiệt. Chất thơ thể hiện tinh
thần mới mẻ, lạc quan, với tâm hồn thanh thản, say mê thưởng thức vẻ đẹp
của thiên nhiên, của đêm trăng sáng dù đang ở nơi chốn ngục tù làm nên bức
tranh thơ ca chạm đến trái tim của mỗi người.

Trong tù không rượu cũng không hoa,

Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ ;

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

Xưa nay, thi nhân khi gặp cảnh trăng đẹp sẽ ngồi dưới ánh trăng ấy, thư
thái uống rượu, ngắm trăng, ngâm thơ thưởng nguyệt. Đây được coi như là thú
vui tao nhã ,đầy lãng mạn và thi vị. Nhưng ở đây, Bác lại ngắm trăng trong
hoàn cảnh lao tù đầy nhọc nhằn, xung quanh chỉ có bốn cái tường vô tri vô
giác, kéo theo sự ngột ngạt đến cho cả căn phòng. Trong nơi chốn ngục tù như
vậy, muốn rượu không có rượu tiêu sầu, muốn ngắm hoa cho lòng thanh thản
cũng chẳng thấy đâu. Từng câu từng chữ trong câu thơ như vẽ nên một bức
tranh tăm tối với cái hoàn cảnh đặc biệt thiếu thốn, gian khổ, ở cái nơi mà
người ta chỉ có thể nghĩ đến cái chết, như địa ngục, như tận cùng của sự tra
tấn, sự đày đọa. Dù vậy, trong trái tim yêu đời thiết tha của Bác, cảm hứng vẫn
dạt dào, nồng đượm, chẳng màn đến cái hoàn cảnh thê lương hiện tại, khiến
Người phải thốt lên: Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ. Vầng trăng tròn trịa,
sáng vằng vặc trong cái đêm nhẹ nhàng của những cơn gió và chút tĩnh lặng
của không gian. Câu thơ thể hiện niềm xao xuyến, rạo rực của Bác trước đêm
trăng đẹp thơ mộng, trước ánh trăng thanh khiết vời vợi như đang mời gọi,
thúc giục, mà không thể nào hững hờ, không thể bỏ lỡ. Nó cho ta thấy một tâm
hồn thanh cao yêu cái đẹp vượt lên trên hoàn cảnh nghiệt ngã của người tù Hồ
Chí Minh.

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

Qua song sắt nhà tù, Bác vẫn cảm nhận được vẻ đẹp tuyệt vời của thiên
nhiên, của ánh trăng. Bốn bức tường giam tuy chật hẹp lạnh lẽo nhưng không
thể nào ngăn được tâm hồn thi nhân bay đến với thiên nhiên,càng không thể
ngăn cảm xúc mênh mông mong muốn thả hồn theo ánh trăng và gửi gắm vào
đó khát vọng tự do khôn cùng của Người. Nghệ thuật nhân hóa trong câu
“trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ” được sử dụng như khắc họa lại một thực
tại đau lòng ,của song sắt nhà tù như chia rẽ người và trăng. Nhưng cũng chính
từ đó, nó lại làm nổi bật sự hòa quyện, giao thoa giữa thi nhân với ánh trăng
mỹ lệ kia, với thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh. Người hướng tới song sắt để
thả tâm hồn mình ra ngắm trăng, để cùng vầng trăng đang tự do tỏa mộng
giữa trời, để sẻ chia với vầng trăng vẻ đẹp của đất trời, sự phóng khoáng của
tự do. Còn trăng như đã rời bầu trời để xuống gần cửa sổ cho người ngắm và
ngắm lại nhà thơ,để thể hiện nỗi niềm đồng cảm với Người. Cả hai say đắm
chiêm ngưỡng nhau bất chấp xiềng xích, tù ngục và đã trở thành đôi bạn tâm
giao, tri âm tri kỉ. Cảnh tượng thiêng liêng, khó tả và giàu chất thơ pha lẫn sự
lãng mạn, ngọt ngào:Vầng trăng hiện ra như xóa tan đi hiện thực u ám,của nhà
tù, nhường chỗ cho mối giao hòa hết sức xúc động giữa nhà thơ và thiên nhiên
vĩnh cửu.

Bài thơ Ngắm trăng là một dẫn chứng sinh động chứng minh cho hai câu
thơ mà Hồ Chí Minh viết ngoài bìa tập Nhật ký trong tù: Thân thể ở trong lao,
Tình thần ở ngoài lao. Đằng sau những câu thơ đậm đà phong vị cổ điển nhưng
không kém phần hiện đại ấy là một tinh thần thép, biểu hiện ở khát vọng tự
do, ở ý chí, nghị lực, bản lĩnh phi thường, phong thái ung dung, tự chủ phong
vượt hẳn lên sự đè nén, áp bức nặng nề tàn bạo chốn lao tù. Cảnh đẹp là vậy,
nên thơ là vậy, làm sao con người có thể hững hờ mà bỏ qua nhất là đối với
một tâm hồn yêu thiên nhiên, đất trời như Bác. Bốn câu thơ của bài “Ngắm
trăng”đã thể hiện sâu sắc tình cảm yêu mến thiên nhiên tha thiết và sức mạnh
tinh thần to lớn của thi sĩ Hồ Chí Minh. Qua đó, ta càng thêm ngưỡng mộ tinh
thần lạc quan của người lãnh tụ vĩ đại, cũng như lối sống, phẩm chất hết sức
cao đẹp của Người.