Sa pananaliksik:

▪ gumamit ng sariling wika;

▪ Pahalagahan ang katutubong

TUNGO SA MAKA-PILIPINONG kultura;
PANANALIKSIK
▪ paunlarin ang paraan kung
papaano gagawin ang
Carmen Santiago at pananaliksik sa diwang Pilipino.
Virgilio Enriquez
SANHI NG PAGLIHIS NG LANDAS
▪ pinili ayon sa interes, layunin at
suliranin ng mananaliksik.
▪ pag-uulit sa mga pananaliksik sa ibang
kultura.
▪ pinili ng mga kawanihang tumutustos
sa pananaliksik, na ang karamihan ay
may layuning baguhin angdating
kaugalian at pamamaraan upang
diumano’y ikaunlad ng bayan
▪ hindi hango sa taong pinag aaralan, ito
ay walang kaugnayan o kabuluhan sa
kanilang buhay at suliranin.
▪ karamihan sa mga umiiral at tanyag na
pamamaraan ng pagkuha ng datos ay
may oryentasyong kanluran at hindi
angkop sa pag-iisip, damdamin at kilos
ng Pilipino.
▪ pagkatapos mapili ang paksa at mapag-
aralan ito ayon sa mga paraan na nag-
uugat at lumago sa kanluran, binigyan
naman ito ng kahulugan na batay sa
mga teoryang hango sa mga
kanluraning kultura.
MGA MUNGKAHI PARA SA
MAKA-PILIPINONG
PANANALIKSIK
▪ Subukan ang isang panimulang
▪ Ibatay sa interes ng mga
kalahok ang pagpili ng paksa.
▪ Mayaman ang tao sa
kaalamang galing karanasan.
▪ Iwasan ang bulag na
pagpapahalaga sa resulta ng
pananaliksik.
▪ Pahalagahan ang sariling
palagay at haka-haka.
metodo ng pananaliksik na
dinedebelop batay sa pagsusuri
ng pananaliksik sa nayon.
1. Ang iskala ng mananaliksik
2. Ang iskala ng pagtutunguhan ng
mananaliksik at ng kalahok
 ▪ Ginagamit ng sinumang nagnanasang
mag-aaral o magsisiyasat ng anumang
bagay na nauukol sa gawain ng tao, na
may kaugnayan sa kanyang reaksyon sa
mga bagay, at sa kanyang kapwa,
maging kilos, pag-iisip o damdamin.
Panimulang Modelo ng Maka-
Pilipinong Pananaliksik ▪ Mga metodong subok na ang
kakayahang lumikom ng impormasyon
sa kulturang Pilipino, at angkop sa pag-
uugali at pang-araw-araw na
1
pamumuhay ng mga Pilipino.
ISKALA NG MANANALIKSIK ▪ Iniaayos ito mula sa pinakasimple
hanggang sa pinakamaslimuot ng mga
paraan.
 ▪ Pagmamasid
▪ Pakikiramdam
▪ pagtatanong-tanong
▪ Pagsubok
▪ padalaw-dalaw
Panimulang Modelo ng Maka- ▪ Pagmamatyag
Pilipinong Pananaliksik ▪ Pagsusubaybay
▪ Pakikialam
▪ Pakikilahok
1 ▪ Pakikisangkot
ISKALA NG MANANALIKSIK
 ▪ Batay sa makapilipinong pananaw
na ang relasyon ng mananaliksik at
kalahok ay pantay at nagdaraan sa
iba’t ibang antas.

▪ Ito’y iniantas ayon sa paglalapit ng

Panimulang Modelo ng Maka-
kalooban ng mga mananaliksik at
Pilipinong Pananaliksik kalahok.

▪ Sa mga sikolohista,
2
iminumungkahing ang
ISKALA NG PAGTUTUNGUHAN pagtutunguhan ay paratingin sa
pakikipagpalagayang-loob sapagkat
NG MANANALIKSIK AT
sa ganitong paraan lamang
KALAHOK
matatarok ang tunay na kalooban
ng kalahok.
 ▪ Pakikitungo
▪ Pakikisalamuha
▪ Pakikilahok
▪ Pakikibagay
▪ Pakikisama
▪ Pakikipagpalagayang-loob
Panimulang Modelo ng Maka-
▪ Pakikisangkot
Pilipinong Pananaliksik ▪ Pakikiisa

ISKALA NG PAGTUTUNGUHAN
NG MANANALIKSIK AT
KALAHOK
 ▪ Pakikitungo/Pakikisalamuha
➢ Pakikitungo – pagsunod sa atas ng
mabuting asal sa kaugalian at
pakikipagkapwa
➢ Pakikisalamuha – pakikitungo sa
maraming tao at higit na malapit
sa pakikiisa kaysa pakikitungo.
Kahulugan ng mga Salita
▪ Pakikilahok
➢ pagsali o pagsubok

▪ Pakikibagay
➢ ang pag-ayon ng mga kilos,
saloobin ng isang tao sa kanyang
kapwa. Ito’y hindi kailangang taos
sa kalooban.
 ▪ Pakikisama
➢ Ang paglahok sa gawain ng ibang
tao dahil sa pakikipagkaibigan o
dahil sa maaaring ipakinabang sa
hinaharap o siyang hinihingi ng
pagkakataon.
Kahulugan ng mga Salita ▪ Pakikipagpalagayang-loob
➢ mga kilos, loobin at salita ng isang
tao na nagpapahiwatig na panatag
ang kanyang kalooban sa kanyang
kapwa
➢ Hindi na nahihiya sa isa’t isa at
halos ganap at walang pasubali
ang pagtitiwala.
 ▪ Pakikisangkot
➢ mas malalim o mas immersed ang
mananaliksik kaysa sa pakikilahok
➢ participation vs. involvement

▪ Pakikiisa
➢ mga kilos, loobin, at salita ng isang
Kahulugan ng mga Salita taong nagpapahiwatig ng ganap at
lubos na pagmamahal,
pagkakaunawa at pagtanggap sa
minimithi bilang sariling mithiin
din
 ▪ Kros-kultural o tawid-kulturang
pananaliksik
➢ mga hambinging pananaliksik
ANG PAPEL NG KRO-KULTURAL kaugnay sa iba’t ibang kultura
maging sa man ng isang bansa o sa
NA PANANALIKSIK SA PAG- magkakaibang bansa
UNLAD NG SIKOLOHIYA NG
WIKANG FILIPINO ▪ Mga pangkulturang Pagkakaba at
Pagkakatulad sa Pantaong Kilos at
Gawi
➢ Aspeto ng di Berbal na
komunikasyon(Gnelle G. Morain)
1. Lenggwahe ng katawan
2. Lenggwahe ng bagay
3. Lenggwahe ng kapaligiran
 Di-Berbal na Komunikasyon
1. Lenggwahe ng KATAWAN
➢ kilos, galaw, tindig, ekspresyon ng
mukha, titig, hipo, distansya o
agwat
2. Lenggwahe ng BAGAY
➢ sagisag, tanda, disenyo, relikya,
artipak, kasuotan, personal na
dekorasyon sa pakikipagkomunika
3. Lenggwahe ng KAPALIGIRAN
➢ kulay, pag-iilaw, arkitektura,
espasyo, direksyon, natural na
kapaligiran
Ray L. Birdwhistle
➢ nagbigay ng taguring “kinesika” sa lahat
ng uri ng kilos ng katawan na ginagamit
sa komunikasyon
Charles Darwin
➢may pagkakatulad ang mga kilos at gawi
ng tao kahit iba-iba ang kanilang
pinagmulang kultura dahil sa ilang
katangiang likas sa tao ang sumuporta sa
ideyang aspeto ng di-berbal na
komunikasyon.
Mga Isinagawang pananaliksik
▪ kultural na dokumentasyon sa
pantaong kilos at galaw
▪ pagkakatulad ng bulag at pipi
(pagngiti, pagtawa, pag-iyak at ang
kilos tulad ng pagkunot, pagsimangot,
etc.)
▪ ilang ekspresyon ng mukha ng tao ay
hawig sa ekspresyon ng mga hayop
▪ pagkakaiba-iba ang mga kilos at galaw
ng tao sa iba’t ibang panig ng daigdig
TAKEO DOI
▪ Pagkakaiba ng Amerikano sa
Pilipino at mga Hapones
➢ pagtanggap ng panauhin
➢ pag-aalok ng pagkain sa panauhin
▪ Ugaling Pilipino sa pagtanggap ng
panauhin
➢ Hindi na magtatanong pa.
➢ Maglalabas agad ng mga naka-
estanteng baso’t kutsara.
➢ Maghahanda ng anumang
pagkain at inumin.
➢ Kung matiyempuhang kumakain
ang buong pamilya, magdadagdag
ng silya’t pinggan.
▪ Pagkatao at ugaling Pilipino
➢ Karaniwang bukal sa puso
➢ Hindi pabalat-bunga lamang ang
pag-aalok
➢ Nagsisikap na mapallalim ang
pakikiugnay sa kapwa
▪ Ugaling Pilipino sa pag-aalok ng
pagkain sa panauhin
➢ Sanay sa pakikiramdam at
pakikibagay
➢ Madali sa pagtantiya kung ano ang
magugustuhan ng sinumang
panauhin
Ang Pilipino sa Paningin ng
Kanyang mga Dayuhang Katrabaho
(Working with Filipinos – F. Landa Jocano, 1999)
DAYUHAN PILIPINO
Manager, Deputy manager, field
supervisor, technician, laborer, line
technician supervisor, office personnel
▪ natuklasan na hindi lahat ng problema
ay teknikal
▪ may pagkakaiba-iba ng
pagpapahalagang kultural at sa mga
pamantayan at pamamaraan ng
pagsasagawa ng mga bagay-bagay
 Ugaling Pilipino na hindi
makagamayan ng Manager na
Amerikano
1. Mabagal magtrabaho
2. Hindi marunong magmadali
3. Madalas late o huli
4. Napakasensitibo
5. Mas reactice kaysa proactive
6. Mas nag-react sa pamaraan ng pagsasabi
kaysa sa kung ano ang sinasabi
7. Madalang makilahok sa mga talakayan sa
pulong
8. May tendensyang gumamit ng tulay kaysa
tuwirang harapin ang taong kasangkot
9. Mahilig magtsismis
10. Hindi seryoso
11. Hindi deretsahan
12. Walang disiplina
Ugaling Amerikano na hindi
naiibigan ng Manager na
Pilipino
1. Napaka-bossy
2. Hindi sensitibo sa damdamin ng iba
3. Akala nila’y alam nila ang lahat
4. Mahilig makipagtalo at soplahin ang ideya
ng iba
5. Hindi palakaibigan at asal-superyor
6. Hustlers at go-getters
7. Deretsahan kung magsalita at makipagtalo
8. Mga mabubuting kaibigan kung may
kailangan lamang
9. Mga workaholic; hindi marunong mag-
relaks
10. Hindi malinis sa katawan; mabaho
 Katangiang Amerikano na Palagay ng mga Pilipino sa ibang mga
nais ng mga Pilipino asyanong manager at technician
(Hapones, Koreano, Chinese-Taiwanese)
1. Palakaibigan
2. Bukas sa talakayan 1. Napakahirap maintindihan
3. Umaamin kung sila’y nagkakamali 2. Hindi mahusay magsalita ng Ingles
4. Nagtatrabaho; action-oriented 3. Bastos; nagsasalita gamit ang kanilang
5. Hindi pormal sa pagkilos wika
6. Marunong tumawa 4. Napakaistrikto pero wala sa lugar
7. Trabaho lang, walang personalan 5. Bastos, walang modo
8. Humihikayat ng pag-asa sa sarili 6. Laging nagmamadali
9. Prangka at independyente 7. Workaholic at inaasahang ganito rin
10. Seryosong tao ang iba
8. Nambabatok
9. Asal-superyor
 Palagay ng mga Hapones, Koreano at
Intsik sa mga Pilipino
1. tamad
2. hindi nag-aalala sa oras
3. hindi efficient (hindi masipag)
4. hindi maayos
5. napakabagal
6. hindi seryoso sa trabaho
7. hindi propesyonal (laging
pinagbibigyan ang mga kaibigan)
8. laging may utang na loob sa kamag-
anak
9. laging nangangailangan ng pera (cash
advance)
10. hindi tapat (laging sinisisi ang iba)
Buod (F. Landa Jocano)
➢ bawat lahi ay may de-kahong palagay
sa iba
➢ Paano natin mapagsisikapang
malagpasan at/o mapaghusay ang mga
negatibong katangian tungo sa mas
epektibong pakikiugnay at
pakikipagtrabaho sa iba
Panuntunan sa pagpili ng paksa
1. malinaw
2. makabuluhan para sa mananaliksik at
inaasahan ng mambabasa
3. may pagsasaligang teorya at ugnayan
sa mga datos na posibleng makolekta
4. magbubunga ng mga kapaki-
pakinabang na resulta.