İçindekiler

TÜRK MEDENİ KANUNU KAPSAMINDA İYİ NİYETLİ KİMSENİN EMİN SIFATIYA

ZİLYETTEN TAŞINIR MAL KAZANIMI...............................................................................1
GİRİŞ..........................................................................................................................................1
I. İYİNİYET KAVRAMI.......................................................................................................2
A. Genel Olarak................................................................................................................2
B. İyi Niyet Kavramının Tanımı.......................................................................................3
II. TAŞINIR MÜLKİYETİ......................................................................................................4
A. Taşınır Eşya Kavramı...................................................................................................4
B. Taşınır Mülkiyeti..........................................................................................................5
III. ZİLYETLİK.....................................................................................................................5
A. Zilyetlik Kavramının Tanımı.......................................................................................5
B. Zilyetliğin Unsurları.....................................................................................................6
1. Fiili Hakimiyet Unsuru.............................................................................................6
2. Zilyedin İradesi.........................................................................................................7
C. Zilyetliğe Bağlanan Karineler......................................................................................8
KAYNAKÇA..............................................................................................................................8

TÜRK MEDENİ KANUNU KAPSAMINDA İYİ NİYETLİ KİMSENİN

EMİN SIFATIYA ZİLYETTEN TAŞINIR MAL KAZANIMI

GİRİŞ
Deniz DURAN

İyi niyet kavramı, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş ve genel hüküm niteliğine
haiz önemli kurumlardan biridir. İyi niyetli kişinin, kanunda düzenlenen hallerde hak kaybına
uğramaması amacıyla getirilmiş olan bu hüküm, özellikle eşya hukuku alanında sıklıkla
karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma kapsamında inceleneceği üzere, emin sıfatıyla mala sahip
olan kimseden iyi niyetle taşınırın devralınması, günlük hayatta oldukça sık karşılaşılan ve
hukuki olarak düzenlenmeye muhtaç bir alandır. Bu ihtiyacın karşılanması amacıyla Türk
Medeni Kanunu madde 998’de bu konuda düzenleme getirilmiştir. Çalışmamızda öncelikle
iyi niyet kısaca tanımlanacak daha sonra konunun daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla zilyet
kavramı üzerinde durulacak ve son olarak çalışmanın asıl konusu olan emin sıfatıyla zilyet
olan kimsenden iyi niyetli taşınır kazanımı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: İyi niyet, zilyetlik, emin sıfatıyla zilyet, taşınır mal, taşınır malın
kazanılması.

I. İYİNİYET KAVRAMI
A. Genel Olarak
İyi niyet, kelime anlamı olarak “Herhangi bir kimse veya konuda hiçbir kötü düşünce
beslememe, hüsnüniyet”1 anlamına gelmektedir.

Türk hukukunda iyi niyet kavramı ise 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK)
“Başlangıç Hükümleri” kısmında yer almaktadır. İyi niyet, kanunun üçüncü maddesinde
şeklinde “Kanunun iyiniyete hukukî bir sonuç bağladığı durumlarda, asıl olan iyiniyetin
varlığıdır. Ancak, durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kimse
iyiniyet iddiasında bulunamaz.” 2 düzenlenmektedir.

Madde hükmünden anlaşılabileceği üzere, iyi niyet her zaman korunmaz. Ancak
istisnai hallerde -kanun bu istisnai halleri madde hükmünde saymamış ancak kanunda
öngörülen haller demekle yetinmiştir- korunur. Hükmün devamında iyi niyetli kişinin
bilmeme durumunu karine kabul etmiş ve iyiniyetli kabul edilen kişiye ispat kolaylığı
sağlamıştır. Ancak iyi niyetli kabul edilen kişi beklenen özeni göstermiyorsa kanunda
öngörülen iyi niyet korumasından yararlanamayacaktır.3

Türk Borçlar Kanunu (TBK), Türk Ticaret Kanunu (TTK), TMK ve benzeri (vb)
kanunlarda kanunda açıkça belirtilen hallerde iyi niyete hukuki koruma sağlanmaktadır.
Bütün bu kanun maddeleri değerlendirildiğinde TMK madde 3’ün genel hüküm niteliğine
haiz olduğunu kabul etmek yanlış olmayacaktır.4

B. İyi Niyet Kavramının Tanımı

Doktrinde iyi niyet farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Doktrinde yapılan bu tanımların
hepsine bu çalışma kapsamında yer vermenin mümkün olmamasıyla birlikte bu kavramı
inceleyen yazarlardan bazılarının tanımlarına yer verilecek olursa:

1
Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ (erişim:20.12.2022).
2
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
3
AKKANAT Halil, Türk Medeni Hukukunda İyiniyetin Korunması (İstanbul: Filiz Kitapevi,2010), 18;
ANTALYA Osman Gökhan, TOPUZ Murat, Medeni Hukuk Cilt:1, (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021), 409.
4
AKKANAT, Türk Medeni Kanununda İyiniyetin Korunması, 18.
 Antalya/Topuz hukuki anlamda iyi niyeti “hak süjesinin hukuki kuralsızlığı/eksikliği
bilmemesinin mazur görülebilir olması nedeniyle, söz konusu hukuki kuralsızlığa/kural
eksikliğine rağmen, hukuki sonucun doğmasına engel durumun (yine hukuki düzenleme
nedeniyle) ortadan kaldırılması veya etkisinin azaltılması”5 şeklinde tanımlamıştır.

Yılmaz/Yıldırım hukuki anlamda iyi niyeti “iyiniyet bir hakkın geçerli surette
kazanılmasını önleyen herhangi bir hususun hakkı kazanacak olan kimse tarafından
bilinmemesi demektir.” 6 şeklinde açıklamıştır.

Öztan hukuki anlamda iyi niyeti “İyiniyet bir hakkın doğumuna engel olan bir
durumun olayda varlığı veya hakkın doğumu için gerekli unsurların birinin, olayda yokluğu
konusunda kişideki mazur görülebilen bir bilgisizlik veya yanlış bilgi olarak”7tanımlar.

Akkanat’a göre hukuki anlamda iyi niyet “kişinin hukuki eksikliğe rağmen haksızlık
bilinci taşımaması ya da kişinin hukuken maruz görülebilecek şekilde haksızlık bilincine sahip
olmaması” 8 şeklinde tanımlamıştır.

Erdoğan/Keskin hukuki anlamda iyi niyet kavramını “bir hakkın kazanılmasını

engelleyen bir durumun varlığını bilmemek veya bilmesi gerekmemektir.” 9 şeklinde
tanımlamaktadır.

Edis hukuki anlamda iyi niyeti “İyiniyet, hakların doğumuna engel olan bir durumun
somut olayda varlığı veya hakkın doğumu için gerekli unsurlardan birinin olayda yokluğu
konusunda kişideki mazur görülebilir bir bilgisizlik veya yanlış bilgidir.” 10 şeklinde
tanımlamıştır.

Yargıtay’ın kararları incelendiğinde iyi niyetin subjektif yanına vurgu yapıldığı

görülebilir. Açıkça bir tanım yapılmamış olsa da Yargıtay bir kararında iyi niyeti “iyiniyetli,
yani sakatlığı bilmeyen ve bilmeleri de kendilerinden beklenemeyen kimseler” 11 olarak
tanımladığı görülmektedir.

5
ANTALYA/TOPUZ, Medeni Hukuk Cilt:1, 411.
6
YILMAZ Süleyman, YILDIRIM Abdülkerim, Medeni Hukuk-1 (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022), 75.
7
ÖZTAN Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramları (Ankara: Turhan Kitapevi, 2002), 170.
8
AKKANAT, Türk Medeni Hukukunda İyiniyetin Korunması, 42.
9
ERDOĞAN İhsan, Keskin, A. Dilşad, Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, (Ankara:
Gazi Kitapevi, 2019), 170.
10
EDİS Seyfullah, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Yayınları, 1997), 263.
11
Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2008/1597 Esas 2008/2683 Karar sayılı kararı.
https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=14hd-2008-1597.htm&kw=1597+2683&cr=yargitay#fm
(erişim: 20.12.2022).
 Bütün bu tanımlardan ve Yargıtay kararlarından yol çıkarak hukuki anlamda iyi niyet,
kişinin bilgisizlik veya yanlış bilme halinin mazur görülebilmesi olarak tanımlanabilir.

II. TAŞINIR MÜLKİYETİ

A. Taşınır Eşya Kavramı
Taşınır eşya- taşınmaz eşya farkında asıl olan, eşyanın fiziken zarar görmeden taşınıp
taşınamamasıdır. Bir eşya, özünde ve ekonomik yapısında herhangi bir bozulma ve/veya
azalma gerçekleşmeksizin zarar görmeden bir yerden başka bir yere taşınabiliyorsa, bu eşya
hukuken taşınır eşya olarak nitelendirilir.12

TMK’da, taşınır eşyanın tanımı yapılmamaktadır. Ancak TMK madde 704’te taşınmaz
mülkiyetine konu olacak eşyalar sınırlı şekilde sayılmaktadır. Buna göre “Arazi, tapu
kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ve kat mülkiyeti kütüğüne
kayıtlı bağımsız bölümler” taşınmaz mülkiyetinin konusu olabilecek eşyalardır. 13TMK’nın bu
maddesinden de anlaşılabileceği üzere sayılan eşyalar dışında kalanlar, taşınır mülkiyetine
konu olacaktır.

Bu konuda belirtilmesi gerekir ki, TMK’da taşınmaz eşya olarak sayılan bu eşyalar
dışında, TMK madde 684’te tanımlandığı şekilde taşınmaz eşyanın bütünleyici parçası haline
gelmiş taşınır eşya, TMK madde 685’te tanımlandığı haliyle bir taşınmazın doğal ürünü
haline gelmiş taşınır eşyalar hukuken taşınmaz eşya statüsüne haiz olacaklardır.

Bir başka önemli husus ise TMK’nın taşınır mülkiyetinin konusunun belirtildiği
762’nci maddesidir. Buna göre, yukarıda belirtilen doktrinsel tanıma paralel olarak taşınır
mülkiyetinin konusu “nitelikleri itibariyle taşınabilir şeyler” olarak belirtilmiş ve “taşınmaz
mülkiyetinin kapsamına girmeyen doğal güçler”14in de taşınır mülkiyetine tabi olacağı
düzenlenmiştir.

B. Taşınır Mülkiyeti
Konumuz kapsamında ayrıntılarıyla incelenmemekle birlikte kısaca özetlemek
gerekirse; taşınır mülkiyeti aslen veya devren kazanılabilir. 15
Devren kazanma, taşınır

12
SİRMEN A. Lale, Eşya Hukuku, (Ankara: Yetkin Yayınları, 2020), 13; AKİPEK Jale G., Türk Eşya Hukuku:
(Ayni Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili (Ankara: Sevinç Matbaası, 1972), 40; AKİPEK Jale,AKINTÜRK
Turgut, Eşya Hukuku, (İstanbul: Beta Yayınları, 2018), 32; AYAN Mehmet, Eşya Hukuku I- Zilyetlik ve Tapu
Sicili (Ankara: Seçkin Yayınları, 2016), 44.
13
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
14
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
15
SİRMEN A. Lale, Eşya Hukuku, 535; EREN Fikret, Mülkiyet Hukuku (Ankara: Yetkin Yayınları, 2021), 493;
mülkiyetinin bir kişiden bir başka kişiye devren geçtiği hallerde söz konusu olan kazanma
şeklidir.

Taşınır mülkiyetinin devren kazanılması için öncelikle bir borçlandırıcı işlem olmalı
ve bunun üzerine kural olarak zilyetliğin devri gerekmektedir. 16
Aslen kazanma ise,
mülkiyetin malikin iradesine ve mülkiyet hakkına dayanılmaksızın eşyanın kazanılmasıdır. 17
Aslen kazanma halleri kanunda düzenlenmiş olup şu şekilde sayılabilir; sahiplenme, eşyanın
bulunması, define, bilimsel değeri olan şeyler, işleme yoluyla kazanma, karışma ve birleşme
yoluyla kazanma ve kazandırıcı zamanaşımıdır. 18 Belirtilmelidir ki, taşınırın kazandırıcı
zamanaşımı ile kazanılabilmesi için TMK madde 777 uyarınca iyi niyetli zilyedin beş yıl
boyunca bu eşyayı elinde bulundurması gerekir.19

III. ZİLYETLİK
A. Zilyetlik Kavramının Tanımı
Zilyetlik kavramı, diğer birçok kavram gibi, TMK’da tanımı yapılmamış bir
kavramdır. TMK’da tanımı yapılmaktan kaçınıldığı gibi doktrin de zilyetlik kavramı
hususunda farklı görüşler barındırmaktadır.

Antalya zilyetliği “kişinin eşya üzerindeki iradesiyle sağladığı sürekli fiili

hakimiyetine ilişkin hukuki ilişkideki maddi olgu ve bu olguyla bağlanan farklı hukuki
sonuçlara yönelik hukuki bir durum”20 şeklinde tanımlarken, Ayan, “kişi ile eşya arasındaki
bilinçli bir şekilde kurulup sürdürülen fiili hakimiyet ilişkisinden kaynaklanan ve kişi lehine
birtakım hak ve yetkilerle aleyhine bazı ödevler getiren hukuku bir durum” 21
şeklinde bir
tanım yapmış, Akipek ise kısaca “eşyaları fiili hakimiyet altında bulundurmak”22 şeklinde
tanımlamaktadır.

TMK ise, direkt bir tanım yapmamakla birlikte 973’üncü maddesinde bir eşya
üzerinde fiili hakimiyeti bulunan kimsenin onun zilyedi olacağını 23 düzenlemek suretiyle
dolaylı yoldan zilyetliğin tanımını yapmaktadır.

Doktrindeki görüşlerden ve TMK’dan yola çıkılarak zilyetliğin bir eşya üzerinde

kurulan fiili hakimiyet iradesine hukuki sonuç bağlayan bir kurum olarak tanımlanması
16
EREN Fikret, Mülkiyet Hukuku, 494-495.
17
SİRMEN A. Lale, Eşya Hukuku, 541.
18
EREN Fikret, Mülkiyet Hukuku, 508.
19
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
20
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1 (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021), 190.
21
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 68.
22
AKİPEK Jale G., Türk Eşya Hukuku: (Ayni Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili, 138.
23
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
mümkündür. Bu tanımdan hareketle zilyetliğin iki unsurundan bahsedilebilir, bunlar fiili
hakimiyet ve zilyedin iradesidir.

B. Zilyetliğin Unsurları
1. Fiili Hakimiyet Unsuru
Fiili hakimiyet, bir eşyanın kişi ile sıkı sıkıya ilişkilendirilebilecek bir maddi yakınlığı
olarak düşünülebilir. Ancak zilyetlik kişi ile eşya arasında kurulan ilişkinin tanımı bu kadar
daraltılması doğru değildir, fiili hakimiyette önem verilmesi gereken husus kişi ile eşya
arasında bulunan maddi yakınlıktır, bu yakınlığın kişinin eşyayı elinin altında bulundurması
olarak anlaşılması mümkün değildir.24

Fiili hakimiyet unsuru bakımından maddi yakınlığın yanı sıra aranması gereken bir
diğer şart ise devamlılıktır.25 Buradaki devamlılıktan anlaşılması gereken, kişi ile eşya
arasında kurulan zilyetliğin kısa süreli olmamasıdır. Bu unsurun gerçekleşmesi bakımından
geçmesi gereken süre konusunda doktrinde veya kanunda herhangi bir alt sınır
belirtilmemekle birlikte, zilyetliğin varlığı veya yokluğu tartışılan olayın şartlarına ve günlük
hayatın koşullarına göre bir değerlendirme yapılmasının gerektiği belirtilmektedir. 26 Fiili
hakimiyetin geçici olarak kesintiye uğraması bu unsuru ortadan kaldırmaz. 27 Bu husus, TMK
madde 976’da da açıkça belirtilmektedir. 28

Fiili hakimiyetin kurulması bahsinde belirtilmesi gereken son husus ise zilyedin bu
hakimiyetinin görünebilir olmasıdır.29 Burada görünebilirlik unsuru ile kastedilen, üçüncü
kişilerce de anlaşılabilir durumdaki fiili hakimiyettir. 30
Aynı zamanda zilyedin bu hakimiyeti
hareket serbestisini de beraberinde getirmelidir.31 Zira bu zilyet ile zilyet yardımcılığını
birbirinden ayıran az sayıdaki farklardan biridir. 32

24
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 68; KEŞKİN A. Dilşad, DEMİRCİOĞLU Huriye
Rehan, Medeni Hukuk- II, (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021), 46; SİRMEN A. Lale, Eşya Hukuku, 44; AKİPEK
Jale G., Türk Eşya Hukuku: (Ayni Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili, 141.
25
KEŞKİN A. Dilşad, DEMİRCİOĞLU Huriye Rehan, Medeni Hukuk- II,46; AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I:
(Zilyetlik ve Tapu Sicili), 69; ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 196.
26
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 196.
27
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 69; AKİPEK Jale, AKINTÜRK Turgut, Eşya
Hukuku, 109; SİRMEN A. Lale, Eşya Hukuku, 43; ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 197; ÜNAL
Mehmet, BAŞPINAR Veysel, Şekli Eşya Hukuku (Ankara: Savaş Yayınevi, 2020), 96.
28
“Fiilî hâkimiyetin geçici nitelikteki sebeplerle kullanılmaması veya kullanma olanağının ortadan kalkması
zilyetliği sona erdirmez.”
29
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 198; GÜRSOY T. Kemal, EREN Fikret, CANSEL Erol,
Türk Eşya Hukuku, (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1984), 77.
30
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 197.
31
ESENER Turhan, GÜVEN Kudret, Eşya Hukuku, (Ankara: S Yayınları, 1990), 13.
32
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 69.
 2. Zilyedin İradesi
Zilyetliğin varlığı için zilyetlik iradesinin aranıp aranmayacağı konusu doktrince
tartışılan bir husustur. Doktrinde bir görüş, filli hakimiyete sahip olmanın zilyetliğin
kurulabilmesi için yeterli olduğunu, kişinin zilyetlik iradesine sahip olmasına gerek
olmadığını savunmaktadır. Buna göre, kişinin iradesi dışında olsa dahi bir eşya üzerinde fiili
hakimiyete sahip olması yeterli olacak, hatta ve hatta kişinin ehliyetinin olup olmadığı dahi
değerlendirmeye alınmayacaktır.33 Doktrindeki diğer görüş ise zilyetliğin kurulabilmesi
bakımından fiili hakimiyet kurulurken zilyetlik iradesinin de varlığının zorunlu olduğunu
savunmaktadır. Bu görüş uyarınca kişinin zilyetlik iradesine sahip olmaksızın eşya üzerinde
kurduğu fiili hakimiyet zilyetliğin o kişide olduğunun kabulü için yeterli değildir.34

Bizim katıldığımız görüş, sosyal hayatın gerçeklerine daha uygun olduğundan

mütevellit ikinci görüştür. Fikir birliğinde olduğumuz ikinci görüş uyarınca zilyetlik
iradesinin eşyanın üzerinde fiili hakimiyet kurulmadan önce ya da sonra kurulması bu
iradenin kurulabilmesi bakımından aynı sonuçları doğurur.35 Aynı zamanda zilyetlik
iradesinin devamlılığı da aranmaz. Ki TMK madde 976’da da bu açıkça düzenlenmektedir.
Genel bir zilyetlik iradesinin varlığı bu şartın sağlanması bakımından yeterli olacaktır.36

Zilyetliğin kurulması hukuki bir durumdur, hukuki bir işlem değildir. Bu nedenle de
zilyetlik iradesini gösteren kişinin ehliyetsiz olması, zilyetliğin kurulmasını engellemez.
Burada aranması gereken tek şart, kişinin ayırt etme yeteneğine haiz olup olmadığıdır. 37

Eşyanın kişinin fiili hakimiyeti altında bulunması, zilyetlik iradesinin varlığına ilişkin
bir karine olarak kabul edilir. Bir eşya üzerinde fiili hakimiyet kurmuş kimse buna rağmen o
eşyanın zilyedi olmadığını iddia ediyorsa bu iddiasını ispatlamak zorundadır.38

TMK’da zilyetliğin kurulabilmesi bakımından özel bir irade bulunması şartı yoktur.
Yani zilyetliğin varlığı bakımından kişinin eşyanın maliki olma iradesine sahip olması
gerekmez.39 Fakat özel bir irade aranmamakla birlikte fiili hakimiyetin yanında bu
33
AYBAY Aydın, HATEMİ Hüseyin, Eşya Hukuku Dersleri, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 1981), 32-33.
34
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 196; AKİPEK Jale G., Türk Eşya Hukuku: (Ayni Haklar) 1.
Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili, 148; OĞUZMAN M. Kemal, SELİÇİ Özer Eşya Hukuku, (İstanbul: Filiz
Kitapevi, 2002), 50; SEROZAN Rona, Eşya Hukuku, (İstanbul: Filiz Kitapevi), 414; SİRMEN Lale, Eşya
Hukuku, 44.
35
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili),71; SİRMEN Lale, Eşya Hukuku, 44.
36
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili),71-72; ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt:
IV/1, 199-200.
37
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili),72; AKİPEK Jale AKINTÜRK Turgut, Eşya
Hukuku, 116; GÜRSOY T. Kemal, EREN Fikret, CANSEL Erol, Türk Eşya Hukuku, 78.
38
TEKİNAY Selahattin Sulhi, AKMAN Sermet, BURCUOĞLU Haluk, ALTOP Atilla, Tekinay Eşya Hukuku
(İstanbul: Filiz Kitapevi, 1989), 47-48.
39
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili),72; SİRMEN Lale, Eşya Hukuku, 44.
hakimiyetin devamlılığına ilişkin bir irade göstermesi gerekmektedir. Bu gereklilik TMK’nın
zilyetliği düzenlendiği maddelerden de anlaşılabilir.40

Burada bahsedilmesi önem arz eden bir istisna vardır ki, bu da TMK madde 599
uyarınca mirasçıların zilyetlik iradesine sahip olmamalarına rağmen mirasbırakanın ölümü ile
terekedeki malların zilyetliğini kazanmalarıdır.41

C. Zilyetliğe Bağlanan Karineler

TMK uyarınca zilyetliğin kaynağı olarak üç çeşit hak vardır. 42 Zilyetliği elinde tutan
kişinin taşınır mal üzerinde sahip olduğu hak uyarınca üç karine bulunmaktadır. Bunlar;
mülkiyet karinesi, sınırlı ayni hak karinesi ve son olarak alacak hakkı karinesidir. 43 Bu
karinelere dayanarak taşınır eşyanın zilyetliğine sahip olan kimse, taşınır mal üzerinde iddia
ettiği hakkın mevcut olduğu addedilir.

Zilyetliğe bağlanan bu karineler, aksi ispatlanabilir karinelerdir. Bu karinler, kişinin

haklılığına karine oluşturmamaklar birlikte zilyetlik durumuna ilişkin ispat yükünün yer
değiştirmesini sağlar.44

Zilyetliğin sağladığı karinelerden olan mülkiyet karinesinin sonucu olarak iyi niyetli
üçüncü kişiler, tasarruf yetkisine haiz olmayan kişilerden geçerli olarak ayni hak
kazanabilirler.45 Bu kazanımın korunması, olağan hayatın akışına ve ticari hayatın gereklerine
uygundur.

KAYNAKÇA
Akipek, Jale G. Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili. Ankara:
Sevinç Matbaası, 1972.
Akkanat, Halil. Türk Medeni Hukukunda İyiniyetin Korunması. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2010.
Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku – II: (Mülkiyet). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
—. Eşya Hukuku I- Zilyetlik ve Tapu Sicili . Ankara: Seçkin Yayınları, 2016.
Aydın Aybay, Hüseyin Hatemi. Eşya Hukuku Dersleri. İstanbul : İstanbul Üniversitesi , 1981.
40
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili),72; AKİPEK Jale G., Türk Eşya Hukuku: (Ayni
Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili,151.
41
8.12.2001 tarihli 24607 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.
42
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 135; ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt:
IV/1, 364- 367.
43
REİSOĞLU Safa, Eşya Hukuku (Zilyetlik- Tapu Sicili- Kadastro), (Ankara: S Yayınları, 1984), 76.
44
ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt: IV/1, 358.
45
AYAN Mehmet, Eşya Hukuku- I: (Zilyetlik ve Tapu Sicili), 142; ANTALYA O. Gökhan, Eşya Hukuku Cilt:
IV/1, 358; AKİPEK Jale G., Türk Eşya Hukuku: (Ayni Haklar) 1. Kısım, Zilyetlik ve Tapu Sicili, 219.
Edis, Seyfullah. Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri. Ankara: Ankara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Yayınları, 1997.
Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. Ankara : Yetkin Yayınları, 2021.
İhsan Erdoğan, A. Dilşad Keskin. Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku.
Ankara: Gazi Kitapevi, 2019.
Jale Akipek, Turgut Akıntürk. Eşya Hukuku. İstanbul : Beta Yayınları, 2018.
Kavak, Yalçın. Dürüstlük Kuralı ve İyiniyetin Korunması. İstanbul: Legal Yayıncılık, 2019.
KAZANCI. 1999-2022. https://www.kazanci.com.tr/ (erişildi: 2022).
Kurumu, Türk Dil. Türk Dil Kurumu Sözlükleri . 29 Kasım 2022. https://sozluk.gov.tr/.
M. Kemal Oğuzman, Özer Seliçi. Eşya Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2002.
Mehmet Ünal, Veysel Başpınar. Şekli Eşya Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2020.
Osman Gökhan Antalya, Murat Topuz. Medeni Hukuk Cilt:1. Ankara: Seçkin Yayıncılık,
2021.
Öztan, Bilge. Medeni Hukukun Temel Kavramları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2002.
Reisoğlu, Safa. Eşya Hukuku (Zilyetlik- Tapu Sicili- Kadastro). Ankara: S Yayınları, 1984.
Selahattin Sulhi, Sermet Akman, Haluk Burcuoğlu, Atilla Altop. Tekinay Eşya Hukuku.
İstanbul: Filiz Kitapevi, 1989.
Serozan, Rona. Eşya Hukuku. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2014.
Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku. Ankara : Yetkin Yayınları, 2020.
Süleyman Yılmaz, Abdülkerim Yıldırım. Medeni Hukuk-1. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
T. Kemal Gürsoy, Fikret Eren, Erol Cansel. Türk Eşya Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Yayınları, 1984.
Turhan Esener, Kudret Güven. Eşya Hukuku. Ankara: S Yayınları, 1990.