Professional Documents
Culture Documents
Landbou-Vee Uitgawe-2015 Preview
Landbou-Vee Uitgawe-2015 Preview
TOP-BOERE
MARKTE
Geen keer aan wildpryse
‘2016 goeie jaar
vir speenkalwers’
Skaap-, bees-, wild- & melkboer
VOEDING
‘Voer kan spelbreker wees’
Groot potensiaal vir
skape in saaiwêreld
TOERUSTING
Nuwe tegnologie vir vee
Boere verkies dié skale
Plaasplanne vir vee
INHOUD 16
INTENSIEWE
LAMSTELSELS
16 500 skape op 5 ha – en geen
siektes nie
20 Sukses met stelsel duur voort
22 Sorg eers vir genoeg
kontantvloei
23 Dien rantsoene só toe
VOORBLADFOTO:
JOHAN NORVAL
VOEDING
ANDER 24 24 Diereprestasie ly sonder 47
genoeg fosfaat
5 Syfers
60 Voerdoeltreffendheid kan TELING
26 Vermy mensgemaakte droogtes op weiveld ’n spelbreker wees
47 Ja, verse kán op 12-14 maande
30 Net beste gene is goed genoeg 77 Maak geld met skape op gepaar word
82 Voerstelsel, teling bring sukses saaigrond
68 Teel jou eie ramme – teen geen koste
86 Hierom boer ons in Angola
72 ’n Lam teen minder as R50 met
KLEINVEE laparoskopie
34 34 Jou ooie is jou kontantfabriek
TOERUSTING 64 Presisieboere laat niks aan DIEREGESONDHEID
6 6 Jongste tegnologie vir veeboere toeval oor
50 50 Gee aandag aan ramme en keer
90 Skale vir ekonomiese boerdery ‘tragedie’
54 Pak brucellose by die horings
56 Inenting noodsaaklik om
bloutong te keer
MARKTE
94 94 Rooivleisbedryf: Wees
voorbereid op verandering
100 Speenkalfprys: Maak neiging
jou vennoot!
© Kopiereg: Landbouweekblad. Alle regte voorbehou. Menings van medewerkers, rubriekskrywers en korrespondente word nie noodwendig deur Landbouweekblad onderskryf nie. Gedruk
deur Paarl Media Cape. Uitgegee en versprei deur die eienaar, Media24 (reg.no. 05/038385/06), Heerengracht 40, Posbus 2271, Kaapstad.
vee 2015 3
vee MEDEWERKERS
Medewerkers
VEEGROETE
DR. VLOK FERREIRA (bl. 24) is die DR. JOHANN BREYTENBACH
nasionale tegniese be- (bl. 54) is sedert 2011
stuurder vir herkouers eenheidsbestuurder
by die veevoermaat- van die herkouerafde-
skappy RCL Foods se ling van MSD Animal
dierevoer-afdeling, Health nadat hy
wat Molatek-produkte voorheen in verskeie
verkoop. hoedanighede vir
Intervet gewerk het. Hy
het ’n graad in veeartsenykunde aan die
WILD SE HUPSTOOT
D
PROF. HENNIE SNYMAN (bl. 26) is Universiteit van Pretoria verwerf.
ie wildbedryf is seker die ’n weidingskundige ver-
grootste omwenteling wat die bonde aan die departe- DR. BALTUS ERASMUS (bl. 56) was
ment vee-, wild- en wei- hoof van Onderstepoort
landbou getref het sedert GM
dingkunde, Universiteit Biologiese Produkte.
mielies byna 20 jaar gelede die van die Vrystaat. Hy is Dié viroloog is betrokke
eerste keer in Suid-Afrika geplant is – teg- onder meer bekend vir by die maatskappy
nologie wat boere skielik toegelaat het sy navorsing oor die be- Deltamune en boer
om meer mielies te oes op minder grond stryding van slangbos. deesdae by Heidelberg,
Wes-Kaap, met onder
en met minder gifstowwe. Dit het gewas-
DR. DIETMAR HOLM (bl. 44) is meer turksvye en avo’s.
boerdery op ’n heel nuwe trajek geplaas. verbonde aan die
Wild het dieselfde impak. Skaars wild departement produk- DR. MICHAEL BRADFIELD (bl. 60)
was die eerste segment wat regtig hoë siedierstudies, fakulteit is ’n bekende in veekun-
pryse behaal het, lank voor kleurvariante veeartsenykunde, Uni- dige kringe, onder meer
versiteit van Pretoria, as hoof van Breedplan
na vore gebars het. Vandag is dit gewone
en is ook voorsitter van SA, maar skryf in sy
vlaktewild se beurt, met R9,4 miljoen wat die Herkouer-vete- persoonlike hoedanig-
onlangs vir die koedoebul Hercules be- rinêre Vereniging van heid. Hy lewer gereeld
taal is. Groot geld wat kopers vas glo on- Suid-Afrika. bydraes en rubrieke in
derskraag word deur ’n groeiende vraag Landbouweekblad.
na uitsonderlike jagdiere. HENDRIK VAN PLETZEN (bl. 77) is
tegniese bestuurder by PROF. JOHAN WILLEMSE (bl. 94),
Dis ’n bedryf wat gewoond geraak het Voermol Voere. Hy het is ’n bekende landbou-
aan ’n gemiddelde groei van 20% in waar- al verskeie eerbewyse ekonoom en rubriek-
de, sê Absa se Ernst Janovsky (bl. 102), vir sy werk ontvang, skrywer, ook vir
terwyl speenkalfpryse ten tye van dié onder meer van Land- Landbouweekblad, wat
bouskrywers SA. verbonde is aan die Uni-
skrywe maar 5,2% op ’n jaargrondslag ge-
versiteit van die Vry-
groei het. Geen wonder nie dat vanjaar se staat se departement
topwildtelers, die Crous- broers, se beeste landbou-ekonomie.
vandag op goedkoper grond loop (bl. GERRIT VAN ZYL (bl. 42, 47) van
38). Hul wildboerdery, wat grootliks op Dewetsdorp is die eie- DR. WILLIE HARRIS (bl. 50) is ’n
aangeplante weidings op marginale saai- naar van die Hanzyl- private veearts van
Bonsmarastoetery en is Upington. Hy werk
grond naby Kroonstad en Steynsrus be- ’n gereelde rubriek- egter hoofsaaklik
dryf word, verdien tot 5 keer meer as hul skrywer vir Land- met produksiediere
beeste, op ’n fraksie van die oppervlakte. bouweekblad. Hy word in ’n wye gebied in die
Vir veeboere bied die groei in die wild- as een van die land se Noord-Kaap.
bedryf ’n winsgewende diversifikasie- topbeesboere beskou
en is al verskeie kere vereer.
opsie. Dit bring ook die dringendheid
van groter doeltreffendheid in die breë
veebedryf na vore. Presisieboerdery, van Redaksie
genetiese seleksie vir beter voeromsetting Hoofredakteur Chris Burgess han Coetsee, Johan van der Merwe, Retoesjeerder Jason Wakefield
by beeste (bl. 60) tot die potensiaal van Besturende redakteur Johan Norval, Liza Bohlmann, Eindredakteurs Nelia Richter,
intensiewer produksiestelsels, veral met Albertus van Wyk Marleen Smith, Nelia Richter, Sean Aletta Pretorius
skape (bl. 16), hou groot belofte in. Boon- Handelsnaamuitbreidings en Christie, Theuns Botha Advertensiebestuurder
op verkoop teeldiere in Afrika gereeld vir subredakteur Johan Fouché Kunsdirekteur Kimberley Reid Dirk Lamprecht
meer as dubbel soveel as hier (bl. 86). Verslaggewers Adéle Engelbrecht, Uitlegkunstenaars Leon Kriel,
Ons hoop dié uitgawe van Landbou Vee Amelia Genis, Andries Groenewald, Michelle Alexander Adres: Heerengracht 40,
lewer ’n bydrae tot die ontginning van Charl van Rooyen, Jasper Raats, Jo- Fotoredakteur Gretchen Peiser Posbus 1802, Kaapstad 8000
daardie potensiaal.
4 vee 2015
SYFERS vee
2 341 kg/ha
Die mens kan nie droogte keer nie, maar jy kan die invloed daarvan versag deur jou weiveld reg te bestuur, sê prof. Hennie Snyman van die
Universiteit van die Vrystaat. Die gemiddelde seisoenale wortelgewig van gras in veld in ’n goeie toestand is deur navorsing oor ’n tydperk
van 37 jaar op 2 341 kg/ha vasgestel (in die sentrale grasveldgebied). Op veld in ’n swak toestand is dit slegs 615 kg/ha. Die bogrondse
produksiepotensiaal van dieselfde veld in ’n goeie toestand kan vanweë die seisoensvariasie in reënval van 2 678 kg tot 813 kg DM per
hektaar wissel. Indien die veld egter in ’n swak toestand verkeer, sal die bogrondse DM-produksie slegs van 889 kg tot 70 kg/ha per jaar
wissel. Bl. 26
135 ha
vs.
+100%
Gesonde bulmark
5 keer
meer wins op 40 ha
1 500 ha in Angola
Die Namibiese boere Mecki Schneider en
as op 3 600 ha
WRSA se wildtelers van die jaar, die Crous-
In die somersaaigebiede het jy vir 500 me- Ebbi Fischer brei hul belange uit na Angola. broers van Kroonstad, Steynsrus en Tha-
diumraam-teelooie sowat 60 ha soja- en Een van die redes hiervoor is dat bulpryse in bazimbi, benut elke hektaar optimaal met
mieliereste, 60 ha meerjarige aangeplante Angola meer as dubbel soveel is as wat hulle skaars wild. Vir 600 beeste het jy 3 600 ha
somerweiding en 15 ha weimielies nodig. Die in Namibië daarvoor kry. Bl. 86 weiding nodig, teenoor die 40 ha weiding
kapitaalbelegging in grond per teelooi is dus vir 18 swartwitpense. Net op dié 40 ha kan
aansienlik laer as op Karoogrond, waar 1 500 die wins tot vyf keer groter wees as op die
tot 3 000 ha vir 500 ooie nodig is. Bl. 77 3 600 ha, sê Riaan Crous. “Met die regte
beplanning kan ek dus my tyd en energie baie
doeltreffender benut.” Bl. 38
50%+
ramme besmet
R122,75 ’n Noord-Kaapse veearts waarsku teen ’n tra-
gedie waarop die rambedryf afstuur. Meer as
Maak laparoskopie sin? 50% van die ramme op plase in ’n radius van
0,7
400 km rondom Upington is met ramsiekte
Die Jordaans van Cradock meen laparoskopie of Brucella ovis besmet. Die statistieke is
is goedkoper as om ramme te gebruik. Hulle gegrond op waarneming op meer as 30 000
het ’n kostevergelyking gedoen tussen ver- ramme die afgelope 31/2 jaar. Bl. 50
skillende metodes om 1 000 ooie met ’n ram
meer kalwers
20%
dragtig te maak. Jy stry nie sommer met hul Kan jy dit langer bekostig om verse eers
lampersentasie van 170 nie. Bl. 72 op twee jaar te laat paar? Die beesboer en
sakeman Gerrit van Zyl sê dit maak ekono-
Koste per ooi mies sin om verse op 2 jaar te laat kalf. Om
plek te maak vir 20% vervangingsverse Die prys van basisdiere het die afgelope jare
Laparoskopie R122,75 wat op 24 maande gepaar word en op 3 maklik met 20% per jaar gegroei, “en jy
Servikale KI R152,75 jaar kalf, kos dit jou 33% van jou poten- het boonop ’n kalf of lam bygekry”, sê mnr.
Groepparing R632,75 siaal. As jy hulle op 12-14 maande paar om Lood Bester, ’n direkteur van die Wildswinkel,
op 2 jaar te kalf, verloor jy net 11% van jou ’n handelspos vir die koop en verkoop van
Natuurlike dekking
grond se potensiaal. Verse wat op 2 jaar wild. “Dit is tyd dat ons besef wild begin nou
(duur ramme) R750 reeds kalf, lewer 0,7 meer kalwers as dié die patrone van ander boerderye volg.” Jou
Natuurlike dekking wat op eers op 3 jaar kalf. Bl. 47 inkomste lê dus in jou aanwas en nie in die
(goedkoop ramme) R162,50 groei van die basisdier se waarde nie. Bl. 102
vee 2015 5
vee NUWIGHEDE AMELIA GENIS, CHARL VAN ROOYEN EN JOHAN COETSEE
R2900 R4900
STEWIGE KRIPPE
Roto Tanks van Moorreesburg het nuwe water-
krippe vir skape en bokke en vir beeste en
perde beskikbaar gestel. Die kleiner krip vir
kleinvee hou 1 000 liter water en die groter
een 1 800 liter. Albei is toegerus met laedruk-
vlotterkleppe. Die krippe kan ook op aanvraag
met hoëdrukvlotterkleppe toegerus word. Die
1 800 liter-model kos R4 900 en die 1 000 liter-
R27500 model R2 900.
KWEEK GROENVOER
R310000
IN LAAIE
Die kweek van groenvoer in ’n geslote eenheid
is geen nuutjie nie, maar die vervaardigers van
hierdie stelsel, Feedgrow, het nietemin baie HOU JAKKALSE WEG
besoekers op vanjaar se Nampo-Oesdag ont-
vang. Dit produseer groenvoer uit graansaad Die Agri 14 Joules-energie-opwekker word
in ses stelle laaie, wat deurlopend 600 kg voer gebruik om probleemdiere, soos jakkalse
per dag lewer. Die voer is gereed ses dae nadat en bobbejane, buite te hou. Dit werk met
die saad gesaai is. Die temperatuur en humi- elektriese of sonkrag en kan heinings van
diteit word beheer en water word deurgaans
tot 50 km elektrifiseer. Dit is veilig en
outomaties verskaf. Die prys sluit alles in, selfs
opleiding. Die boer voorsien slegs die water- en maak geen dier dood nie. ’n GSM-stelsel
kragpunt. kan daaraan gekoppel word wat ’n bood-
skap na ’n selfoon stuur wanneer daar
aksie teen die heining is.
NAVRAE: Mnr. Jan Jacobs, sel 083 227
7891.
NAVRAE: Nemtek Electric Fencing,
Kaapstad, tel. 021 386 3742.
6 vee 2015
R3440 R385000
P.O.A.
HANTEER SKAPE MET MIN HANDE
Die Peakhandler is ’n veeldoelige skaaphanteringsapparaat wat
in Australië ontwikkel is om skaapwerk, soos mikskeer, dosering,
hoefondersoeke en skandering, makliker en veiliger vir skape en
operateurs te maak. Dit is ideaal vir plase met min werkers. Die
skape beweeg deur ’n eenrigtingdrukgang na wieë wat die skaap
oorrol en oplig met die hulp van lugdruk en die teenwig van ’n ander
skaap. Een skaap word omgedop op ’n gerieflike werkhoogte en
die ander een bly staan. Die toestel is só ontwerp dat dit min stres
en ongerief vir skape veroorsaak. Verskillende onderdele van die
toestel kan verstel word om skape van verskillende groottes, tipes
en ouderdomme te hanteer. Die werkhoogte kan ook verstel word
om byvoorbeeld pootinspeksies met groter gerief uit te voer. Die
Peakhandler is verskuifbaar en kan in ’n waentjie of agterop ’n
bakkie gelaai word. Dit verg baie min instandhouding. Die apparaat
word aangedryf deur lugdruk van ’n kompressor wat op die meeste
plase aangetref word.
vee 2015 7
vee NUWIGHEDE
P.O.A.
R37900
R10000
STIL BEESKLAMP
Taltec noem dié toestel ’n “sluitmeganis-
R210 000 me”, pleks van ’n nekklamp, vir beeste. Dit
vir die
kombinasie werk hidroulies en het ’n eindelose reeks
verstellings, pleks van die tandeknersen-
MAAL ENIGE BAAL de ratmeganisme van die ouer modelle.
Drotsky se nuwe M100-baalhamermeul kan van groot, ronde bale tot klein, lang bale hanteer, Wanneer die apparaat tot teenaan ’n bees
asook los hooi en oesreste. Dit word eers deur die baalbreker op die voorgrond opgebreek se nek verskuif word, is daar geen geluid
en dan deur die hamermeul fyner gemaal. Die boer kies self die verlangde stingellengte en nie. Dit kan dalk die eerste in sy soort in
installeer die betrokke sif. Elk van die twee seksies het sy eie elektriese motor; die kerwer het Suid-Afrika wees. Mnr. Johan Malan wys
’n motor van 15 kW en die meul het ’n motor van 55 kW. hoe dit werk.
NAVRAE: Mnr. Francesco van Wyk, sel 083 267 3286. NAVRAE: Tel. 012 250 2188.
8 vee 2015
WEET JY WAT JOU BEESTE
INSTAAT IS OM TE DOEN AS
JY NIE KYK NIE?
Bes
ke
repr rm jou
o kud
TRI duksie d
GOM siek e teen
oor ONI te
draa ASE s -
gba
re s - die
kuld
ige.
TrichGuard®
Reg. No. G1749 (Act
36/1947)
INDIKASIES
Vir die inenting van
gesonde beeste as
hulpmiddel in die voor ‘n
CK/0915/TRICHGUARD/ADVERT/CAMOUFLAGE
VERPAKKING
g:
‘n Jaarlikse versterkin
gsinenting met ‘n enke
edienword nie.
le dosis moet nie later
as 4weke voor die aanv
ang van
05/0915 Trich
vee BOEREPLANNE
2
4
PLAASINLIGTING
Dipspuit behandel
Mnr. Bossie Viljoen
1 200 skape in ’n uur
• Met dié spuit wat ’n boer en sy seun van Molteno
LIGGING: Molteno, ontwikkel het, kan tot 1 200 skape per uur met die
Oos-Kaap
PLAASNAAM: Dorrington
minimum arbeid gedip word.
V
PLAASGROOTTE: 2 500 ha
VERTAKKINGS: Merino-landskape,
Santa Gertrudis-beeste, Pinto-perde yftien minute is ál wat jy hulle deur die dipgang beweeg, asook die
en groente. nodig het om sowat 300 oriëntasie van die spuitpunte. Die houer
VELDTIPE: Gemengde gras-en- skape vir enige uitwen- vir die dipstof is ook verander.
bossieveld dige parasiete te behan- Dit toestel, genaamd die Eezy Dip, is
del met ’n vindingryke geskik vir die behandeling van enige uit-
KORTOM spuit waarmee skape wendige parasiete, hetsy met opgietmid-
in ’n drukgang gedip dels of die soort waar die dip met water
Die Eezy Dip behandel die dier teen
enige uitwendige parasiete. word. Mnr. Bossie Viljoen van Molteno gemeng en dan op die diere gespuit word.
en sy seun Stephan het die spuit in 2007 Dit werk op die beginsels van lug wat
Lug forseer die dipmiddel teen ’n hoë
druk uit die houer en sproei dit deur by ’n vriend, mnr. Gert Oosthuizen van teen ’n hoë druk die dipmiddel uit die
drie spuitkoppe op die skape. Aliwal-Noord, gesien. houer forseer en deur drie spuitkoppe
Die hantering van vee word tot ’n Bossie sê hoewel die spuit funksioneel (twee onder en een bo) op die skape
minimum beperk en hul stresvlak so was, was dit nodig om ’n paar aanpas- sproei. Die toestel word by die uitgang
laag as moontlik gehou. sings te maak ten opsigte van die hoek van ’n konvensionele drukgang geplaas.
waarteen die skape die draai vat voordat Die diere beweeg deur ’n 90˚-draai voor
10 vee 2015