SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

ENERGIA – SKATE PARK II

SARRERA
Orain, Phet Colorado-ko simuladorea erabiliko duzue dokumentu honetan agertzen

den ariketa egiteko.

 Phet Colorado https://phet.colorado.edu/es/simulation/energy-skate-

park-basics;

Praktikan jarriko duzue:

 Energiaren Kontserbazio Printzipioa: marruskadurarekin (frikzioa) eta

marruskadura gabe.

 Energia Mekanikoa, Zinetikoa, Potentziala eta Termikoa.

JARRAIBIDEAK I: PHET COLORADO

1. Sartu Phet Colorado-ko simuladorean:
https://phet.colorado.edu/es/simulation/energy-skate-park-basics
2. Aukeratu “Playground” (“PATIO”):

MARÍA ARENAS 1
 SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

3. Aktibatu aukera hauek: Bar Graph, Grid eta Speed.

4. Kontroladoreak (aurreko irudian):

a. Masa (Mass)  patinatzailearen masa kontrolatu dezakegu.
b. Marruskadura (Friction) pistaren marruskadura indarra kontrolatu
dezakegu.
Marruskadura gabeko ariketak egiteko, guztiz ezkerretara
eraman (None)
5. Pistak sortzeko:
a. Pista txikiena hiru boril hauekin sortuko dugu. Horretarako,
zuzenean arrastratuko dugu, eta borobil bakoitza nahi dugun tokian

jarriko dugu.
b. Pista luzeagoak egiteko, beste hiru boril arrastratuko ditugu eta
aurreko pistarekin elkartuko dugu.

JARRAIBIDEAK II: ONE NOTE

Dokumentu honetan agertzen diren ariketak, OneNote-n egingo dituzue. Zure

izenaren barruan orrialde berri bat sortu eta “PlayGround” izendatu. Ondorengo

ariketetan agertzen diren galderak erantzun eta eraikitzen dituzun pisten

pantailazoak jarri.

MARÍA ARENAS 2
 SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

ARIKETA 1:
Phet Colorado-ko simuladorean, eraiki taularen puntuak dituen pista bat.

Puntuak Koordenatuak
A Gogoratu:
(-7, 7) koordenatu baten
B baloreek
(-4,2)(X, Y) ardatzak
C (0, 0) dutela.
adierazten
D (5, 2)
E (9, 8)

Hurrengo irudian, X eta Y ardatzak marraztutak agertzen dira, eta pistaren A, B

eta C puntuak eraikita agertzen dira.

Patinatzaileak A puntuan hasiko du ibilbidea, marruskadura indarrarik gabe,

erantzun galdera hauek:

MARÍA ARENAS 3
 SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

a) Zer gertatzen zaio energia mekanikoari A, B eta C puntuetan? Zergatik?

Energia kontserbatu egiten da eta aldatzen da energía potentzialetik

energía zinetikoetara

b) Zein dira energiaren diferentziak A eta C puntuak alderatuta?

Marruskadura egon gabe A-n energia potentziala dago eta ez dago zinetikoa

eta C-an dago zinetikoa eta ez dago potentziala.

c) Zein alderaketa egin daiteke B eta D puntuen artean? Zergatik?

B-n energía zinetiko gehiago dauka D-n baino zeren beherantz joaten da eta

ez gorantz, energia potentziala berdina dute zeren altuera berdinean daude

kokatuta eta energia termikoa berdina dute.

Energiari dagokionez, zer gertatzen da E puntuan? E punturaino iristen da?

Zer gertatu beharko luke hori konpontzeko?

Energia potentziala dauka eta energi zinetikoa ez dauka eta termikoa ezta

ere. Ez, ez da E punturaino iristen. Hasierako rampa aldatu eta rampa

altuago jarri.

MARÍA ARENAS 4
 SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

Patinatzaileak E puntuan hasiko du ibilbidea, marruskadura indarrarik gabe,

erantzun:

a) A punturaino iritsiko da? Zergatik?

Bai iritsiko da A punturaino zeren ez dago marruskadurariketa zeren rampa

hasierako rampa handiagoa da.

b) E punturaino bueltatuko da? Zergatik?

Ez zeren zirkuitoatik atera da eta E puntua altuera asko dauka eta

horregatik ez da iristen.

Marruskadura indarra gehitu (erabili balore maximoa eta beste bat):

a) Patinatzailea A puntutik ateratzen bada, zer gertatzen da? Zergatik?

Gertatzen dena da ze ez da E punturaino iristen zeren ez E rampa oso

handia da eta A rampa txikiago da.

b) Patinatzailea E puntutil ateratzen bada, zer gertatzen da? Zergatik?

A puntura iritsiko da zeren E-ko rampa handiagoa delako A baino.

ARIKETA 2:
Mugitu E puntua taula honen arabera, eta gehitu ondorengo puntuak ibilbideari:

Puntuak Koordenatuak
E (5, 6)
F (2, 8)
G (-1, 7)
H (-2, 4)
I (0, 1)
J (4, 0)
K (9, 1)

MARÍA ARENAS 5
 SKATE PARK – ENERGIAREN KONTSERBAZIO PRINTZIPIOA

Patinatzailea A puntutik irtetzen bada, marruskadura indarrarik gabe,

erantzun:

a) Lortu al du patinatzaileak loopean itzulia ematea? Zergatik?

Ez zeren marruskadura dago eta hasierako rampa ez dauka energia

potentziala asko(altuera asko).

b) Zein puntu aldatuko zenuke hori lortu ahal izateko? Zein koordenatutan kokatuko

zenuke? Lehen a puntua -7,7 kordenatuak zeukan eta orain -6, 8 kordenatuak

dauka.

Marruskadura indarra gehitu (erabili balore maximoa eta beste bat):

c) Zer gertatzen da? Zergatik?

Ez du egiten loopea zeren marruskadura frenatzen dio skaterri eta ezin

du buelta osoa eman.

MARÍA ARENAS 6