ANTYK

Czas trwania do 476 r. n .e. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego)

2. Formy w religii.

a) politeizm – wiara w wielu Bogów

b) monoteizm – wiara w istnienie jednego Boga

3. Cele życia:

Antropocentryzm – skoncentrowanie na człowieku, zaspokajania jego potrzeb duchowych i cielesnych

Epikureizm - przyjemność prowadzi do szczęścia, będącego celem życia

Stoicyzm - najważniejszym warunkiem szczęścia i wolności jest kierowanie się rozumem

Hedonizm - postawa życiowa oparta na dążeniu do przyjemności i unikaniu przykrych rzeczy

MITY - opowieści zawierające wierzenia starożytnych społeczności

Archetyp – pradawny wzorzec ludzkiego charakteru lub postępowania

MIT O EDYPIE

Król Teb – LAJOS - otrzymał od wyroczni wróżbę, że zginie z ręki własnego syna, który potem ożeni się ze swoją matką.
W związku z tym kiedy jemu i Jokaście urodził się syn to kazano przekuć mu stópki i porzucić w górach. Jednak słudze
było żal dziecka i oddał je do dworu królewskiego. Tam wychowali go jak syna i nadali mu imię EDYP. Edyp gdy dorósł
to udał się do wyroczni, by dowiedzieć się czegoś o swoim pochodzeniu, a ona ostrzegła, żeby nie wracał do domu bo
zabije ojca i ożeni się z matką. Przerażony Edyp nie wrócił do Koryntu, a udał się do Grecji, gdzie w pewnym wąwozie
spotkał wędrowca, który nie ustąpił mu drogi i zabił go. Tym wędrowcem był LAJOS. Wędrując dalej Edyp dotarł w
pobliże Teb, które nękał straszny potwór - sfinks. Zadawał on zagadki a za brak odpowiedzi zabijał. Edyp zabił potwora
odpowiadając na zagadkę "Jakie to zwierze, które o świcie chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch, a wieczorem na
trzech?". W zamian za to dostał rękę Jokasty - własnej matki. Po latach w mieście wybuchła zaraza. Kreon dowiedział
się, że jest to kara za niewykrycie mordercy Lajosa. Gdy Edyp zrozumiał, że jest mordercą ojca i mężem matki to
wydłubał sobie oczy, a Jokasta się zabiła.

ILIADA:

Wojna z Troją wybucha, bo porwano Helenę ze Sparty. Tematem jest gniew Achillesa.

Achilles, najdzielniejszy spośród Greków, obraził się na wodza naczelnego Agamemnona o odebranie branki (kobietę
uprowadzoną siłą w celu zamążpójścia) Bryzeidy. Obrażony wycofał się z pola bitwy, przez co w wojnie trojańskiej
zaczęła wygrywać Troja, a w jedenj z potyczek zginął najlepszy przyjaciel Achillesa – Patrokles. Achilles chciał się
zemścić na Hektorze. Achilles wygrywa walkę z nim, a jego ciało przywiązuje za nogi do rydwanu i obwozi wokół murów
miasta, a poźniej zostawia je pod swoim namiotem. Poźniej oddaje zwłoki ojcu.

Hektor --> liczy się honor, odwaga, patriotyzm

ODYSEJA:

Homo viator- wędrowiec

Odyseusz opuścił Itakę, aby udać się pod Troję na 10 lat. Powracał do domu również 10 lat. Na jego drodze Bogowie
stawiają:

1) Syreny - wspaniałe i piękne, przyciągają na wyspę a tam zjadają xd ( syreni śpiew - coś kuszącego)
 ANTYK

2) Harpie, które porywają

3) Cyklop się upił. Odyseusz w tym czasie rozpalił ognisko, do którego włożył kół z drewna i włożył je w oko
cyklopa. Oślepiony Polifem wyjąc z bólu próbował pochwycić Odyseusza i jego kompanów, lecz oni uciekali
tak, że nie mógł ich złapać. Wtedy usiadł przy wyjściu i czekał. Odyseusz wymyślił kolejny podstęp, przywiązał
siebie i towarzyszu do baranów. Cyklop każdego barana musiał dotknąć, aby się upewnić, że ludzie nie chcą
mu uciec.

MIT O PROMETEUSZU:

Tytan, Prometeusz stworzył ludzi z gliny zmieszanej ze łzami. Człowiek ten był słaby. Aby pomóc ludziom ukradł ogień
z Olimpu. Nie podobało się to Zeusowi, który nakazał stworzyć piękną kobietę - Pandorę. Prometeusz nie wpuścił jej
do domu, lecz jego brat to zrobił. Pod wpływem jej namów otworzył naczynie, które miała w posagu a w nim ukryte
były wszystkie smutki świata. Prometeusz mszcząc się na bogach zabił woła i kazał wybierać Zeusowi część. Wybrał z
tłuszczem, a za karę Prometeusza przykuto do skały gdzie orzeł co dzień wyjadał mu wątrobę, która odrastała.
Prometeizm – bunt, z którym wiąże się przyjęcie cierpienia

Exegi Monumentum - Stawiam sobie pomnik

W tej Odzie Horacy porusza problem sztuki i jej uniwersalny, ponadczasowy wymiar. Pod. Liryczny twierdzi, że wiersze
dają artyście nieśmiertelność. Pomnikiem poety jest twórczość. “Non omnis moriar” - “Nie wszystek umrę”.

Do Leukone - warto zapamiętać

Tematem wiersza są refleksje dotyczące życia ludzkiego.

- Człowiek nie potrafi przewidzieć co go czeka bo przyszłość zależy od Bogów

- Mądrość życiowa polega na uświadomieniu sobie, że czas szybko płynie, dlatego trzeba korzystać z każdej
chwili
- Do Leu-ko-noe” na­le­ży do li­ry­ki in­wo­ka­cyj­nej, a więc liryki zwrotu do adresata. Ad-re-sa-tem
utwo-ru jest Leu-ko-noe - imię żeń­skie uży­te w ty­tu­le su­ge­ru­je nam, że treść wier­sza
skie­ro­wa­na jest do ko­bie­ty. Leu­ko­noe w ję­zy­ku grec­kim ozna­cza: po­god­ną, ra­do­sną.

APOKALIPSA

Zawiera szereg wizji dotyczących końca świata. Cztery symboliczne zwierzęta: lew, wół, orzeł i zwierzę z ludzką twarzą.
Popularną wizją są także czterej jeźdźcy Apokalipsy.

Pierwszy na białym koniu - symbol zwycięstwa Ewangelii

Drugi na koniu barwy ognia – symbol wojny

Trzeci na czarnym koniu – symbol głodu

Czwarty na koniu trupio bladym – symbol śmierci

Są to plagi jakie spadną na świat, gdy będzie zbliżał się koniec świata

PRZYPOWIEŚĆ ( warstwa dosłowna i przenośna) O CHWAŚCIE

Człowiek, który siał dobre nasiona. Jednakże w nocy jego nieprzyjaciel nasiał chwastów pomiędzy pszenicę.Gdy zboże
urosło, wyrosły też chwasty. Słudzy pytali pana, skąd na roli wziął się chwast. Powiedział, że to sprawka
nieprzyjaciela.Żeńcy zapytali więc, czy mają zebrać chwasty, jednak pan obawiał się, że wraz z chwastami zostanie
 ANTYK

wyrwana pszenica, wszystko rosło więc do czasu żniw.W trakcie żniw słudzy mieli zebrać najpierw chwasty
i przeznaczyć do spalenia, a pszenicę mieli zawieźć do spichlerza.

Chwasty to grzesznicy, którzy nigdy nie będą mieć plonów. Co więcej, z przypowieści wynika, że Bóg sieje uczciwe i
cnotliwe życie, natomiast szatan sieje zło.

Zatem przypowieść o chwaście nawiązuje do wizji końca świata oraz do dnia Sądu Ostatecznego. Wtedy Bóg ma
rozdzielić ludzi na złych oraz sprawiedliwych, którzy zostaną zbawieni i otrzymają życie wieczne. Natomiast źli
zostaną strąceni w otchłań i będą płonąć.

PRZYPOWIEŚĆ O SYNU MARNOTRAWNYM

Młodszy syn zażądał swojego majątku od ojca i udał się w drogę. Gdy roztrwonił wszystkie pieniądze to wrócił do domu
a ojciec wyrządził ucztę.

OJCIEC BÓG
SYN MARNOTRAWNY GRZESZNIK
ODEJŚCIE Z DOMU ODWRÓCENIE SIĘ OD BOGA
ROZTRWONIENIE MAJĄTKU ŻYCIE W GRZECHU
POWRÓT NAWRÓCENIE
UCZTA POWITALNA WYBACZENIE GRZECHÓW PRZEZ BOGA

Przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie

To historia, którą opowiedział Jezus odpowiadając na pytanie: kto jest bliźnim? Dotyczy ona człowieka, który szedł
drogą i został dotkliwie pobity. Ludzie go mijali, ale Samarytanin go opatrzył oraz zawiózł do gospody i nakarmił.
Przypowieść ta uczy miłosierdzia i bezinteresowności wobec drugiego człowieka.

HIOB

Był człowiekiem sprawiedliwym i bogobojnym. Bóg zawiera układ z szatanem i poddaje go próbie. Hiob traci majątek,
umierają jego dzieci, a on choruje na trąd i czeka na śmierć. Hiob ma pretensje do Boga, twierdzi, że jest okrutny i
obojętny. Hiob choć przeżywa chwile buntu to przyznaje się do winy i zdaje próbę.