1 slajd

2 slajd egzystencja dotyczy istnienia

3 Według tej teorii człowieka obejmuje otoczenie fizyczne i biologiczne (Umwelt) środowisko ludzkie
(Mitwelt) łącznie z świadomością (Eigenwelt). Bycie człowieka w świecie nie jest sumą bytów, lecz
nierozdzielną jednością. Egzystencja człowieka w świecie powinna być mniej lub bardziej autentyczna,
egzystencja autentyczna pojawia się wtedy, gdy człowiek urzeczywistnia swoje możliwości. Autentyczna
egzystencja polega też na życiu zgodnym ze swym przeznaczeniem .

4,5,6 Psychoterapia egzystencjalna dąży do zwiększenia pewności siebie, które możliwe jest w sytuacji, gdy
klient będzie w stanie pozbyć się wewnętrznych barier, ukazując tym samym swoje prawdziwe „ja”. Aby do
tego doszło niezbędne jest stworzenie pewnego rodzaju więzi z terapeutą, który musi zapewnić mu poczucie
bezpieczeństwa. Ten rodzaj sesji opiera się przede wszystkim na empatii oraz całkowitym zrozumieniu
osoby potrzebującej pomocy. W tej sytuacji niezwykle istotna jest wrażliwość prowadzącego terapię,
ponieważ zrozumienie problemów pacjenta jest kwestią, której on oczekuje, a zarazem się jej obawia.
Psychologia egzystencjalna może być odpowiednia dla osób szukających siebie, zagubionych, lub
dotkniętych stratą bliskiej osoby. Dzięki niej istnieje możliwość osiągnięcia samorealizacji oraz odnalezienia
własnego miejsca na ziemi. Jest to skuteczna pomoc dla osób, które przez brak poczucia przynależności do
jakiejkolwiek grupy, czują się samotne i wyobcowane. Często osoby te uważają swoje istnienie za
bezwartościowe, przez co nie są w stanie odczuwać jakiejkolwiek satysfakcji z podejmowanych przez siebie
działań.

Jest również pomocna dla osób borykających się poczuciem braku satysfakcji, perfekcjonizmem, płytkimi
kontaktami z innymi. Może przynieść pomoc tym, którzy nie radzą sobie w sytuacjach kryzysowych, mają
trudności w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych oraz mają problemy w sferze zawodowej, czy w
życiu osobistym. Ten rodzaj psychoterapii może sprawdzić się również w pracy z nałogami, ponieważ
pozwala ona odkryć życiowe możliwości, jakie drzemią w każdym człowieku.

7. Podstawową kategorią psychologii egzystencjalnej jest bycie-w-świecie (Dasein), które oznacza istnienie
człowieka w całościowym ujęciu, dosłowne bycie, które jest tu-oto. Ludzie funkcjonują, istnieją w świecie,
świat składa się z ludzi. Ludzkie istnienie zawiera w sobie proces odpowiedzialności za swoje bycie.
Człowiek jest szczególną istotą, która musi być sama siebie świadoma, jeśli ma stać się sobą. (May)

8 Psychologia egzystencjalna wyrosła na gruncie kierunku filozoficznego modnego po II wojnie światowej,

którym był egzystencjalizm. Czołowymi przedstawicielami filozofii egzystencjalnej byli Sartre, Heidegger,
Jaspers, Marcel, Buber. Za prekursora egzystencjalizmu uważa się duńskiego filozofa Sorena Kierkegaarda.

9 Medard Boss był szwajcarskim psychoanalitykiem, który opracował formę psychoterapii znanej jako
Daseinsanalysis. W jego teoriach można zobaczyć zainteresowanie na przykład tym, jak ludzie postrzegają
przestrzeń i czas - nie w wersji fizycznej takiej jak kalendarze, ale ludzką-osobistą przestrzeń i czas.
Według niego nie jesteśmy jednostkami zamkniętymi w naszych ciałach. Żyjemy raczej we wspólnym
świecie i oświecamy się nawzajem. Ludzka egzystencja jest wspólnym życiem.

Boss sugerował również, że zawsze oświecamy świat różnymi odcieniami. Można porównać to do tego, jak
staramy się nadać określony nastrój poprzez oświetlenie pokoju. Na przykład, jeśli jesteśmy w gniewnym
nastroju, jesteśmy "dostrojeni" do złych rzeczy, gniewnych myśli i działań; "widzimy czerwony". Jeśli
jesteśmy w radosnym nastroju, jesteśmy "dostrojeni" do radosnych rzeczy, a świat wydaje się "słoneczny".
Jeśli jesteśmy głodni, wszystko, co widzimy, to jedzenie.

10 Irvin David Yalom

Irvinowi Yalomowi - amerykańskiemu psychiatrze - szczególnie bliskie jest podejście humanistyczno-
egzystencjalne, które w centrum zainteresowania stawia człowieka, rozważa jego egzystencję. Autor
wielokrotnie podkreśla, jak ważne jest stworzenie relacji między terapeutą i pacjentem, w której główne role
grają szacunek, akceptacja, empatia, zaufanie oraz zaangażowanie. W nawiązaniu do nurtu egzystencjalnego
za szczególnie istotne dla psychoterapii uważa cztery fakty, które towarzyszą naszym zmaganiom z życiem
codziennym. Są to: nieuchronność śmierci, brak samonarzucającego się sensu życia, wcielanie w życie
poczynań zgodnych z własną wolą, a także "ostateczna egzystencjalna osobność". (izolacja)

11 Rollo May

Terapeuta według May’a może posługiwać się różnymi metodami, w tym psychoanalitycznymi, np. próbując
interpretować sny w celu rozszyfrowania mechanizmów represji. Mechanizmy psychologiczne, jakie funk-
cjonują u pacjenta, np. represja, powinny być ujmowane na tle jego funkcjonowania w świecie jako formy
przeżyć, które ograniczają jego bycie jako osoby i redukują możliwości rozwojowe. Terapeuta powinien
starać się o to, by pacjent doświadczył realności swej egzystencji i stał się jej w pełni świadomym (np.
zamiast pytać pacjenta, jak się czuje, można zadać mu pytanie: gdzie jest, dlaczego tu trafił). Świadomość
egzystencji prowadzi często do zaangażowania, które odznacza się poważnym potraktowaniem siebie i
swego życia i znalezieniem takich punktów oparcia swej egzystencji, których zabrakło w przeszłości.

12 Ludwig Binswanger

Psychiatra Binswanger wprowadził pojęcie projektu świata, przez który rozumie model indywidualnego
bycia w świecie. Projekt świata danej osoby determinuje jej reakcje w specyficznych sytuacjach i przesądza
o tym, jakie rozwiną się u niej cechy charakteru i symptomy.

Przykładem może być projekt jednej z jego pacjentek, który był skoncentrowany wokół potrzeby ciągłości.
Każde naruszenie trwałości powodowało duży lęk. Pacjentka ta pewnego razu zemdlała, kiedy odpadł jej od
buta obcas. Niepokój wzbudzało także rozłączenie się z matką, ponieważ przerywało ono ciągłość ich relacji.
Trzymanie się matki oznaczało trzymanie się świata, a znowu utrata matki oznaczała znalezienie się w
potwornej otchłani Nicości.

13 Karl Jaspers

W teorii Jaspersa problem wolności zajmuje nadrzędne miejsce. Uważał, że człowiek jest całkowicie wolny,
samodzielnie konstruuje swój mikrokosmos i wszelkie wartości, decyduje o sensie lub bezsensie własnego
istnienia, ponosi pełną moralną odpowiedzialność za swoje czyny. Jednak istota ludzka jest zagubiona w
świecie, który stwarza rozmaite zagrożenia - z tym wiąże się poczucie beznadziejności istnienia i lęk przed
śmiercią. Człowiek może być wolny tylko wtedy, gdy bez skrępowania wyraża swoją osobowość i charakter,
swobodnie i ekspresyjnie obrania przed światem swoje własne i niepowtarzalne wnętrze.

Według Jaspersa, człowiek jest istotą skończoną i doświadczającą trwogi w obliczu niemożności poznania
świata i odkrycia sensu własnej egzystencji. Fakt ten szczególnie ujawnia się w tak zwanej sytuacji
granicznej takiej jak np.: cierpienie, śmierć bliskich, walka, poczucie winy. Sytuacja graniczna stanowi
swoisty szok, który wyrywa człowieka z codzienności i zmusza do refleksji nad istotą życia.

14 Viktor Frankl

Viktor Frankl wprowadził termin Logoterapii na określenie wprowadzonej przez niego metody psychoterapii
skupiającej się na umożliwieniu klientowi poznania i akceptacji siebie i swojego znaczenia jako części
pewnej całości, realnego świata, w którym musi on funkcjonować.

Logodrama – polega na wyobrażeniu sobie przez pacjenta samego siebie na łożu śmierci celem spojrzenia na
własne obecne życie z dystansu; ma pomóc w rozpoznaniu, czy podjął on stojące przed nim zadania
życiowe.
Frankl uważa, że człowieka nie da się sprowadzić do szeregu kategorii fizjologicznych, biologicznych, czy
psychologicznych, wedle których jest on "niczym innym, jak tylko...". Takie podejścia redukują w człowieku
wymiar jego duchowość. Człowiek jako osoba duchowa to ta, która doświadcza wartości i uczuć wyłącznie
ludzkich, takich jak: wolność, odpowiedzialność, miłość, cierpienie, lęk, poczucie nieuchronności śmierci,
poczucie sensu. To, co w człowieku duchowe, stanowi o istocie człowieka – tylko urzeczywistniając swoją
duchową naturę człowiek prowadzi autentyczną egzystencję.