Κατερίνα Πόθου Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η
Βιώνοντας προβλήματα της καθημερινής
ζωής

Α. Αλλοτρίωση
 Ορισμός:
Αλλοτρίωση είναι η αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του ώστε να
χάνει την προσωπικότητά του και να μετατρέπεται σε όργανο εξυπηρέτησης ξένων
συμφερόντων.

 Αίτια:
 Ο τυποποιημένος αστικός τρόπος ζωής μαζοποιεί τον άνθρωπο.
 Η γραφειοκρατία και ο συγκεντρωτισμός του σύγχρονου κράτους καθιστούν τον
πολίτη άβουλο ον.
 Ο τεχνικός πολιτισμός και η θεοποίηση της μηχανής περιθωριοποιεί τον
άνθρωπο στην παραγωγική διαδικασία.
 Η πολιτική προπαγάνδα για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους παραπληροφορεί και
αδρανοποιεί πολιτικά τους ανθρώπους.
 Τα ΜΜΕ και η διαφήμιση επιβάλλουν το δικό τους τρόπο ζωής, κυρίως αυτόν
που υπερτονίζει την κατοχή υλικών αγαθών, ενώ αδιαφορεί για την καλλιέργειά του
(προβάλλει το «έχειν» και αδιαφορεί για το «είναι»).

 Αποτελέσματα:
 Ανάπτυξη του ατομικού ωφελιμισμού, η ανευθυνότητα, η έλλειψη αξιών και
ιδανικών, η στροφή στη νόθα ψυχαγωγία, η αύξηση της βίας και της
εγκληματικότητας.
 Οι άνθρωποι μεταβάλλονται από πολίτες σε οπαδούς που εύκολα φανατίζονται
και ετεροπροσδιορίζονται.
 Παραλύει η σκέψη και ο στοχασμός, αποξενώνεται ο άνθρωπος από την εργασία
του.

 Τρόποι αντιμετώπισης:
 Η παιδεία που θα έχει ως πρώτιστο στόχο την καλλιέργεια του ανθρώπου
(ανθρωπιστική παιδεία).
 Η αξιολόγηση των ατομικών και συλλογικών προτεραιοτήτων από τα ίδια τα
άτομα - πολίτες κι όχι ο καθορισμός τους από επιτήδειους δημαγωγούς.
 Η κοινωνικοποίηση και πολιτική δραστηριοποίηση των ανθρώπων.
 Η αποκατάσταση των ανθρώπινων σχέσεων έτσι ώστε ο άνθρωπος να μην είναι
μόνος.

Β. Τροχαία ατυχήματα
 Αίτια:
I. Οι οδηγοί :
 Επιθετική ή επιδεικτική συμπεριφορά.
 Προκλητική παράβαση του ΚΟΚ (κίνηση από αντίθετο ρεύμα, αντικανονικό
προσπέρασμα, μη οδήγηση στα δεξιά του δρόμου κ.λπ.).
 Απροσεξία ή αμέλεια, μη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους από τους
δικυκλιστές.

1
Κατερίνα Πόθου Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

 Οι νεοέλληνες με το αυτοκίνητο επιδιώκουν την προβολή και την κοινωνική

καταξίωση.
 Η πολιτεία έδωσε τη δυνατότητα να αποκτούν δίπλωμα οι άπειροι και
παρορμητικοί νέοι από την ηλικία των δεκαοκτώ ετών.
 Χρήση οινοπνευματωδών ποτών πριν ή και, το χειρότερο, κατά την οδήγηση.
II. Το όχημα :
 Πλημμελής συντήρηση του αυτοκινήτου.
 Κυκλοφορία μεγάλου αριθμού αυτοκινήτων, λόγω των οικονομικών
διευκολύνσεων που παρέχουν οι εταιρείες πώλησης.
III. Το οδικό δίκτυο και οι σύγχρονες συνθήκες ζωής :
 Η χώρα μας δε διαθέτει ολοκληρωμένο και κατασκευαστικά καλής ποιότητας
οδικό δίκτυο.
 Οι πολυπληθείς καθημερινές μετακινήσεις πληθυσμών με τα ιδιωτικά
αυτοκίνητα, λόγω κακής εξυπηρέτησης από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
 Οι κυκλοφοριακές συνθήκες στα αστικά κέντρα γεννούν άγχος και εκνευρισμό.
 Η μεγάλη φυγή κατά την περίοδο των εορτών και των διακοπών (Χριστούγεννα,
Πρωτοχρονιά, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο κ.λπ.).
IV. Απουσία ελέγχου :
 Έλλειψη κυκλοφοριακής αγωγής στην εκπαίδευση.
 Πλημμελής εκπαίδευση των νέων οδηγών για την απόκτηση διπλώματος.
 Περιορισμένος και υποτυπώδης προληπτικός έλεγχος των οχημάτων τόσο από
τους οδηγούς όσο και από την πολιτεία.
 Ελλιπής παρακολούθηση και ρύθμιση της κυκλοφορίας με σύγχρονα
ηλεκτρονικά μέσα παρακολούθησης.
V. Άλλα αίτια:
 Οι επιβάτες δε φορούν ζώνες ασφαλείας ή κράνος στα δίκυκλα.
 Οι πεζοί βιάζονται ή συμπεριφέρονται απρόσεχτα, παραβιάζουν τον ΚΟΚ.
 Τα ΜΜΕ περιορίζονται να προβάλλουν τα τροχαία ατυχήματα ως είδηση και
δεν τονίζουν τη σημασία τους ως κοινωνικό φαινόμενο.

 Αποτελέσματα:
 Οι επί τόπου νεκροί.
 Οι σοβαρά και ελαφρά τραυματισμένοι.
 Ο αριθμός των νεκρών από τους βαριά τραυματισμένους ισούται με τον αριθμό
των επί τόπου νεκρών.
 Η διόγκωση του δημογραφικού προβλήματος στη χώρα μας δεδομένου του
γεγονότος ότι τα τρία με τέσσερα τελευταία χρόνια οι θάνατοι ξεπέρασαν τις
γεννήσεις.

Γ. Φυσικό Περιβάλλον
 Αίτια καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος :
 Οικονομικά:
 Η αλματώδης και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνολογίας, η οποία
χρησιμοποιείται σε κάθε φάση της παραγωγικής διαδικασίας. Ειδικότερα: η αλόγιστη
χρήση του υπεδάφους, τα απόβλητα και οι αναθυμιάσεις των εργοστασίων, τα
καυσαέρια των μέσων μεταφοράς, η ρύπανση των θαλασσών, η τρύπα του όζοντος.
 Το οικονομικό και καταναλωτικό πνεύμα που μεγαλώνει τις ανάγκες παραγωγής
αγαθών.
 Πνευματικά:
 Η έλλειψη ολοκληρωμένης παιδείας και κατ’ επέκταση οικολογικής συνείδησης.
2
Κατερίνα Πόθου Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

 Η αλματώδης και ασύλληπτη ανάπτυξη των θετικών επιστημών: η χρήση

πυρηνικής ενέργειας, τα χημικά προϊόντα, το πετρέλαιο και τα παράγωγά του.
 Το υλιστικό πνεύμα και η υποκριτική θέση ότι η φύση αυτοθεραπεύεται.
 Κοινωνικά :
 Η εσωτερική μετανάστευση και το γενικότερο αστυφιλικό ρεύμα δημιούργησε
υδροκέφαλες ρυπαρές και ρυπαίνουσες πόλεις.
 Το επιδεικτικό πνεύμα του νεοπλουτισμού έχει μοιραίο θύμα το περιβάλλον.
 Η πληθυσμιακή αύξηση και ο οικιστικός επεκτατισμός οδηγεί στην υλοτόμηση
και οικοπεδοποίηση των δασών.
 Πολιτικά :
 Η έλλειψη πολιτικού προγραμματισμού και πολιτικής βούλησης για περιορισμό
των ρυπαντικών βιομηχανιών και την παραδειγματική τιμωρία όσων καταστρέφουν
το περιβάλλον.
 Στο όνομα του πολιτικού κέρδους και των ποικίλων εξαρτήσεων οι κυβερνήσεις
εξυπηρετούν συμφέροντα χωρίς οικολογική ευαισθησία.
 Φυσικά:
 Η άγνοια των φυσικών νόμων και η αδιαφορία οδήγησε τους ανθρώπους σε
καταστρεπτικές για το περιβάλλον επεμβάσεις.

 Επιπτώσεις της οικολογικής καταστροφής :

 Στον άνθρωπο:
 Προβλήματα στη σωματική υγεία (καρκίνος, τερατογενέσεις, αναπνευστικά
προβλήματα).
 Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, λόγω της μολυσμένης ατμόσφαιρας των
αστικών κέντρων, της ηχορύπανσης, της έλλειψης του πρασίνου).
 Αύξηση των ψυχικών προβλημάτων: του άγχους, της επιθετικότητας, των
ψυχονευρώσεων.
 Έλλειψη αισθητικής ευαισθησίας που προσδιορίζει το γενικότερο πνευματικό
επίπεδο των ανθρώπων.
 Γενικότερος κίνδυνος απώλειας της ανθρώπινης ζωής από τα καταστρεπτικά
ραδιενεργά και πυρηνικά όπλα.
 Στη φύση:
 Ρύπανση του εδάφους, του υπεδάφους, του νερού, του αέρα, των θαλασσών.
 Αύξηση της θερμοκρασίας, της στάθμης της θάλασσας, γενικότερη αλλαγή των
κλιματολογικών συνθηκών.
 Μείωση του πρασίνου και των δασών, με αποτέλεσμα την αύξηση έντονων
ξαφνικών καιρικών φαινομένων, με ανυπολόγιστες καταστροφές στο ίδιο το
περιβάλλον.
 Εξαφάνιση ζώων, φυτών, ψαριών, προβλήματα στην τροφική αλυσίδα.
 Στην οικονομία:
 Μείωση των φυσικών πόρων και της γεωργικής παραγωγής.
 Καταστροφή των μνημείων της τέχνης, που, για τη χώρα μας, συνεπάγεται
μείωση του τουρισμού.

Δ. Άγχος
 Ορισμός:
Άγχος είναι ένα από τα σημαντικότερα ψυχολογικά προβλήματα που
εκδηλώνεται με έντονη συναισθηματική δυσφορία, ανησυχία, αβεβαιότητα και
υπερένταση.

3
Κατερίνα Πόθου Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

 Μορφές:
α. Φυσιολογικό: Αποτελεί μηχανισμό εγρήγορσης, ετοιμότητας και
κινητοποίησης του ατόμου για την αντιμετώπιση των δυσκολιών.
β. Παθολογικό : Διακρίνεται από την υπερβολική ένταση, λειτουργεί
επιβαρυντικά σε κάθε ενέργεια του ανθρώπου και το καθιστά ανασφαλές και
αναποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των κάθε είδους προβλημάτων.

 Τα αίτια του άγχους:

 Οικονομικά:
 Η οικονομική ρευστότητα της εποχής μας, ο φόβος της ανεργίας, ο
υπερκαταναλωτισμός και ο υλιστικός τρόπος ζωής εξουθενώνουν σωματικά και
ψυχικά το σύγχρονο άνθρωπο.
 Η μηχανοποιημένη εργασία στερεί τη χαρά της δημιουργίας και προκαλεί την
πλήξη και την ανία.
 Ψυχολογικά :
 Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις, παγκόσμια ανασφάλεια και
αβεβαιότητα για το αύριο.
 Η απαισιοδοξία διακρίνει τους περισσότερους ανθρώπους, εξαιτίας της
αδυναμίας τους να υλοποιήσουν το προτεινόμενο μοντέλο ζωής, ενώ γενικότερα ο
κόσμος απειλείται από πυρηνικό όλεθρο.
 Πνευματικά:
 Η στείρα εξειδικευμένη γνώση δεν ενισχύει πνευματικά τον άνθρωπο, η
απομάκρυνση από κάθε μορφή γνήσιας τέχνης τον καθιστά ευάλωτο σε κάθε
δυσκολία της ζωής.
 Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει ιδανικά και υψηλούς στόχους για να κρατούν
υψηλό το πνεύμα του.
 Κοινωνικά :
 Ο σύγχρονος τρόπος ζωής διακρίνεται από το ανταγωνιστικό πνεύμα και απαιτεί
ιδιαίτερη προσπάθεια για επιβολή και αναγνώριση από τις ομάδες στις οποίες ζει και
εργάζεται.
 Οι απάνθρωπες συνθήκες των μεγαλουπόλεων, η μοναξιά, οι γρήγοροι ρυθμοί
ζωής εκμηδενίζουν τον ελεύθερο χρόνο και στρέφουν τον συντριμμένο άνθρωπο στη
νόθα ψυχαγωγία.
 Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας: βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά.
 Ηθικά:
 Η έλλειψη ηθικών αξιών. Ο άνθρωπος χρησιμοποιείται ως μέσον και όχι ως
αξία. Κυριαρχεί ο ατομικισμός και ο ωφελιμισμός, ενώ στόχος πρώτιστης σημασίας
είναι το «έχειν» και όχι το «είναι».
 Πολιτικά :
 Η πολιτική ρευστότητα, η κρίση των θεσμών, η αναξιοκρατία προκαλεί αγωνία
για την εξέλιξη της πολιτικής κατάστασης, εθνικής και παγκόσμιας.
 Φυσικά:
 Το μολυσμένο περιβάλλον, οι επικίνδυνες ανθρώπινες τροφές με χημικές
προσμίξεις απειλούν την υγεία και τη ζωή μας.

 Οι συνέπειες του άγχους:

1. Σωματικές: Ατονία, υπέρταση, εφίδρωση, δύσπνοια, κ.λπ.
2. Πνευματικές: Ατονία σκέψης, στροφή στον υλισμό, παθητικότητα.
3. Ψυχικές: Αβουλία, έλλειψη αυτοπεποίθησης, αδυναμία ψύχραιμης
αντιμετώπισης των καταστάσεων, αγωνία.
4
Κατερίνα Πόθου Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου

4. Κοινωνικές:
 Εμποδίζεται η απρόσκοπτη επικοινωνία των ατόμων. Γίνεται δύσκολη η
μετάβαση από το «εγώ» στο «εμείς».
 Αυξάνονται τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας: βία, εγκληματικότητα,
ναρκωτικά, αλκοολισμός.
5. Ηθικές: Οι άνθρωποι γίνονται ιδιοτελείς, υποκριτές, απάνθρωποι.
6. Πολιτικές: Αδιαφορία για τα κοινά, αποστασιοποίηση, ιδιώτευση.

 Τρόποι αντιμετώπισης:
 Ανθρωπιστική παιδεία για να αποκτήσει ο άνθρωπος αυτογνωσία και να
αξιολογεί σωστά τις προτεραιότητές του.
 Η μηχανή να μη δυναστεύει αλλά να υπηρετεί τον άνθρωπο.
 Κοινωνικοποίηση του ανθρώπου, ανάπτυξη αγαθών διαπροσωπικών σχέσεων.
 Αλλαγή του τρόπου ζωής και επαφή με τη φύση.