Wykład 1.

Znaczenie banków w obsłudze finansowej przedsiębiorstw

Bank- jedna z instytucji pośrednictwa finansowego, jako jedyna może przyjmować depozyty i ma
monopol na udzielanie kredytów.

Pośrednik finansowy- dostarcza specyficzne produkty (usługi finansowe) po cenie pokrywającej

koszty bezpośrednie o alternatywne.

Funkcjonuje (bank? Pośrednik? Nie mam zapisane) w wyniku niedoskonałości rynku:

● kosztów transakcji
● asymetrii informacji
● regulacji państwowych

Koszty transakcji – koszty działania systemu ekonomicznego:

● ex- ante : koszty przygotowania umów, negocjacji, wykonania porozumienia

● ex-post: koszty niedopasowania sporów, renegocjacji, wad transakcji, struktur nadrzędnych
(np. sądy)

Asymetria informacji:

● miedzy kapitało - dawcami (banki) i biorcami (państwo)

● jedna strona (państwo)

Nadzór instytucjonalny:

● relacje mocodawca (właściciel) i przedstawiciel (agent)

● przekazanie kompetencji decyzyjnych – rozdział między podejmowaniem decyzji a ich
kontrolą
● asymetria informacji
● ryzyko nadużycia

Konflikt interesów – między kapitało – dawcami a wewnętrznymi grupami interesów

System nadzoru:

● właściciele i rada nadzorcza

● wierzyciele: banki, posiadacze obligacji

Funkcje banku jako pośrednika finansowego:

● pośrednictwo
● płynność
o kształtuje równowagę między popytem (kredytobiorcy) a podażą (deponenci)
wolnych zasobów
o oszczędność czasu i środków szukania partnera

Gospodarstwa domowe – podmioty nadwyżkowe

Przedsiębiorstwa – podmioty deficytowe

● funkcja transformacji
● funkcja koncentracji
● funkcja transakcyjna
Transformacja:

● wielkość środków (niewielkie depozyty dla generowania dużych kredytów)

● terminów ( krótkie wkłady na długie kredyty)
● ryzyka – dywersyfikacja lokowania powierzonego kapitału
● przestrzenna alokacji środków – lokalna, krajowa, międzynarodowa
● informacji – zwalnianie z kosztów informacji deponentów, doradztwo dla klientów

Banki uniwersalne (kolebka Niemcy) – pełny zakres świadczonych usług bankowych i nie bankowych:

● pośrednictwo i zapewnienie płynności

● obrót instrumentami finansowymi
● transakcje na własne ryzyko
● usługi maklerskie
● doradztwo gospodarcze
● zarządzanie portfelem inwestycyjnym
● działalność ubezpieczeniowa

Bankowość relacyjna – wzajemna relacja umowna pożyczkodawcy i biorcy (zaufanie, współpraca,

wspólnota interesów, szeroki przepływ informacji – Niemcy, Japonia)

Bankowość transakcyjna – kontakt rynkowy niepowiązanych stron (formalne związki targi o warunki,
uprawa, pielęgnacja – USA, UK)

Ewolucja bankowości europejskiej – czynniki:

● utrata przez bank wiodącej roli pośrednika (fundusze inwestycyjne, emerytalne, instytucje
ubezpieczeniowe)
● wzrost konkurencji międzybankowej, uniwersalizm działalności
● rozszerzenie UE
● postęp IT, nowe metody działania na rynku
● nowe produkty
● wzrost profesjonalizmu przedsiębiorstw w zakresie zarządzania własnymi finansami
● bankowość elektroniczna

Bankowość korporacyjna – finansowa współpraca banku z dużym przedsiębiorstwem (produkty

dostosowane do indywidulanych potrzeb)

Korporacja – wielkie przedsiębiorstwo oraz instytucje zatrudniające wielu pracowników o swoistej

kulturze organizacyjnej.

Segmentacja przedsiębiorstw, klientów bankowości korporacyjnej:

● sensu stricte: duże, średnie podmioty, np. > 10-20 mln euro obrotów
● sensu largo: także MSP (?), np. > 2,5 mln euro

W Polsce jest ok. 3,8 mln przedsiębiorstw zarejestrowanych, z czego 2,2 mln czynnych

● Mikro przedsiębiorstwa (0-9 pracowników) – 96% (UE 92%)

● Małe przedsiębiorstwa (10-49) 3% (UE 7%)
● Średnie przedsiębiorstwa (50-249) 1% (UE 1%)
● Duże przedsiębiorstwa (>250) ok. 0,2% czyli ok 5.4 tys. -> tworzą 1/3 PKB
Oczekiwania przedsiębiorstw korporacyjnych:

● odległość banku głównego – wygoda i sprawność (niezawodność, bezbłędność) realizacji

transakcji
● korzystne warunki kredytowania i pomoc w sytuacjach problemowych
● elastyczność cenowa, doradztwo w zakresie alokacji środków
● szybkość podejmowania decyzji, doświadczenie międzynarodowe, innowacyjność
produktów

Główne trendy transakcji bankowych z korporacjami

Transakcje aktywne i pasywne:

● Dezintermediacja – spadek znaczenia pośredników finansowych w zakresie zasilania

kredytowego:
o Poprawa płynności korpo
o Dostęp do rynku pieniężnego i kapitałowego
o Siły przetargowej
o „wypłukiwanie” najlepszych kredytobiorców
● Sekurytyzacja – zmiana należności wobec przedsiębiorstwa na papiery wartościowe
● In house banking – wykonywanie operacji bankowych we własnym zakresie przez centra
finansowe

Transakcje rozliczeniowe (prowizyjne):

● Commercial banking
● Bancassuarance
● Corporate finance

Praktyczne determinant wyboru banku przez korpo:

● Renoma i bezpieczeństwo baku

● Operatywność działania (szybkość, niezawodność, elastyczność)
● Lokalizacja
● Zakres i jakość oferty
● Poziom oprocentowania kredytów i lokat oraz prowizji i opłat
● Kompetencje pracowników

Grupy klientów banku:

● Atrakcyjni – chęć pozyskiwania na stałe

● Stabilni (starzy klienci)
● Rozwojowi – bank aktywizuje z nimi współpracę
● Nierozwojowi – słabi, problemowi

Największe banki korpo w Polsce:

● mBank
● CITI Handlowy SA
● ING BSK SA
● Pekao SA
Wykład 2. Rachunek bieżący jako podstawa rozpoczęcia współpracy z bankiem.

Aspekty prawne otwierania rachunku bankowego przez przedsiębiorstwo.

Posiadanie przez podmiot gospodarczy rachunku bankowego lub rachunku w SKOK wynika z zapisów
ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Dokonywanie lub przyjmowanie
płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem
rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza
równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego
przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano
transakcji.

Umowa rachunku bankowego.

Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas
oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak
stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym z
obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia
obowiązek zwrotu od wypowiedzenia.

Przy umowie zawartej na czas nieoznaczony bank jest obowiązany informować posiadacza rachunku,
w sposób określony w umowie, o każdej zmianie stanu rachunku bankowego.

Bank jest obowiązany przesyłać posiadaczowi co najmniej raz w miesiącu bezpłatnie wyciąg z
rachunku z informacją o zmianach stanu rachunku i ustaleniem salda, chyba że posiadacz wyraził
pisemnie zgodę na inny sposób informowania o zmianach stanu rachunku i ustaleniu salda.

Posiadacz rachunku bankowego jest obowiązany zgłosić bankowi niezgodność zmian stanu rachunku
lub salda w ciągu czternastu dni od dnia otrzymania wyciągu z rachunku.

Posiadacz imiennego rachunku bankowego obowiązany jest zawiadamiać bank o każdej zmianie
swego zamieszkania lub siedziby.

Rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nie oznaczony może nastąpić w każdym
czasie wskutek wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron

Umowa.

Umowa rachunku bankowego jest zawierana na piśmie.

Umowa rachunku bankowego powinna określać w szczególności:

1) strony umowy,

2) rodzaj otwieranego rachunku,

3) walutę rachunku,

4) czas trwania umowy,

5) o ile strony zastrzegają oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku –
wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalności jego zmiany przez bank, a także terminy
wypłaty, postawienia do dyspozycji lub kapitalizacji należnych odsetek,

6) wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich
zmiany przez bank,

7) formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz

terminy ich realizacji,

8) przesłanki i tryb dokonywania zmian umowy,

9) przesłanki i tryb rozwiązania umowy rachunku bankowego,

10) zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń

pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza
rachunku.

Do obliczania należnych odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku przyjmuje się,

że rok liczy 365 dni, chyba że umowa stanowi inaczej.

Rodzaje rachunków bankowych.

● Rachunek bieżący
● Rachunek pomocniczy
● Rachunek lokat terminowych
● Rachunek oszczędnościowy
● Rachunek oszczędnościowo - rozliczeniowy
● Rachunek walutowy
● Rachunek powierniczy

Rachunek bieżący.

Jest to rachunek w praktyce gospodarczej najczęściej wykorzystywany ze wszystkich rodzajów

rachunków bankowych stosowanych przez podmioty gospodarcze.

Posiadanie rachunku bieżącego daje możliwość korzystania z bardzo dogodnej formy kredytowania
zwanej kredytem w rachunku bieżącym, który pozwala na zadłużenie się w tym rachunku do
wysokości przyznanego kredytu.

Zmniejszenie zadłużenia odbywa się w sposób automatyczny, czyli każdym wpływem środków
pieniężnych na rachunek bieżący. Pewnym minusem kredytu w rachunku bieżącym jest zwykle
coroczna weryfikacja kondycji finansowej kredytobiorcy.

Rachunek pomocniczy.

Rachunek pomocniczy służy do przeprowadzenia przez posiadacza rachunku bieżącego określonych

rozliczeń pieniężnych w innych oddziałach tego samego banku lub w innym banku.

Najczęściej rachunki pomocnicze zakładane są w oddziałach, w których dane przedsiębiorstwo ma

rachunek bieżący.

Operacje dokonywane za pośrednictwem rachunku pomocniczego są zwykle ograniczone do

określonych celów.
Najczęściej związane są one z zasilaniem danej jednostki organizacyjnej w środki pieniężne na
wypłatę wynagrodzeń, pokrywanie różnych wydatków o charakterze administracyjnym i
gospodarczym, ale również w celu gromadzenia środków pieniężnych za sprzedane towary i usługi.

Rachunek lokat terminowych.

Rachunek lokat terminowych służy do gromadzenia i przechowywania wolnych środków pieniężnych

firmy, przez określony w umowie czas.

Otwarcie rachunku lokaty terminowej następuje zwykle po podpisaniu umowy i dokonaniu wpłaty w
odpowiedniej wysokości.

Szczegółowe zasady i warunki prowadzenia oraz korzystania z tych rachunków ustalane są w

regulaminach banków. Istnieje możliwość zamknięcia rachunku lokaty terminowej przez dyspozycję
klienta przed upływem terminu końcowego, należy się jednak liczyć z utratą całości lub części
odsetek.

Ważne jest, aby przed podpisaniem umowy, zapoznać się z konsekwencjami zmian warunków w
trakcie jej trwania, polegających np. na wydłużeniu okresu przechowywania wkładów, czy też
niedotrzymania zadeklarowanego przez firmę okresu utrzymania lokaty.

Rachunek walutowy.

Rachunek walutowy umożliwia prowadzenie w polskim banku rachunku w walucie obcej.

Na rachunku walutowym firmy mogą gromadzić waluty wymienialne przekazane z zagranicy bądź
pochodzące z tytułów, z których zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa dewizowego możliwy
jest transfer walut wymienialnych, a także z tytułów określonych w indywidualnych zezwoleniach
dewizowych.

Bank przeprowadza z tego rachunku rozliczenia , jak również realizuje dyspozycje w ramach salda
środków na rachunku.

Rachunek powierniczy.

Rachunek powierniczy służy do zabezpieczenia wykonywania zobowiązań pieniężnych posiadacza

(sprzedającego) wobec kontrahenta (kupującego). Rachunek powierniczy otwarty jest na podstawie
trójstronnej umowy, zawieranej między bankiem, posiadaczem oraz kontrahentem. Posiadaczem
rachunku mogą być przedsiębiorcy/jednostki krajowe i zagraniczne. Rachunek powierniczy jest
rachunkiem nieoprocentowanym.

Wszystkie wyżej wymienione rodzaje rachunków oprócz rachunku walutowego mogą być
prowadzone zarówno w złotówkach, jak i w walutach obcych. W tym drugim wypadku są to
najczęściej dolary amerykańskie, brytyjskie funty, franki szwajcarskie oraz EURO.

Rachunki bankowe oferowane przedsiębiorstwu różnią się od siebie w zależności od charakteru

przeprowadzanych operacji oraz pełnionych funkcji.

Korzyści.

Podmioty gospodarcze poprzez posiadanie rachunku bankowego uzyskują następujące korzyści:

● Bezpieczeństwo zgromadzonych na rachunkach środków

● Elastyczność dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku, za pomocą operacji
rozliczeniowych
 ● Możliwość korzystania z szerokiej gamy produktów i usług oferowanych przez bank
● Możliwość kontrolowania przepływów pieniężnych
● Ułatwienie w uzyskaniu kredytów oraz pozostałych form finansowania
● Usługi doradcze, np. podatkowe

Numeracja rachunków bankowych.

Banki numerują prowadzone rachunki bankowe, oznaczając je następującymi identyfikatorami:

Numerem Rachunku Bankowego, zwanym dalej „NRB”, jeżeli rachunek bankowy jest używany w
rozliczeniach krajowych,

Międzynarodowym Numerem Rachunku Bankowego, zwanym dalej „IBAN”, jeżeli rachunek bankowy
jest używany w rozliczeniach transgranicznych.

NRB składa się z trzech członów i zawiera 26 znaków, z których:

● dwa pierwsze znaki stanowią 2-cyfrową liczbę kontrolną,

● osiem kolejnych znaków stanowi 8-cyfrowy numer jednostki organizacyjnej banku
prowadzącej rachunek bankowy,
● szesnaście ostatnich znaków stanowi 16-cyfrowy numer porządkowy rachunku w jednostce
organizacyjnej banku prowadzącej rachunek bankowy.

Numer IBAN dla polskiego konta

IBAN ma 28 znaków według schematu:

PL cc aaaa aaaa bbbb bbbb bbbb bbbb

gdzie:

PL - kod ISO 3166-1 kraju (w tym przypadku Polski),

cc - 2-cyfrowa liczba kontrolna,

aaaa aaaa - 8 cyfrowy numer rozliczeniowy banku,

bbbb bbbb bbbb bbbb - 16 cyfrowy numer rachunku bankowego Klienta.

Wybór rachunku firmowego.

Wybierając konto, należy zbadać oferty kilku banków, weryfikując następujące parametry:

● opłaty za prowadzenie konta

● koszty przelewów
● opłaty za przelewy do ZUS i US
● opłaty za zlecenia stałe
● kurs wymiany walut, w tym możliwość negocjacji
● opłaty za karty kredytowe, ich oprocentowanie i długość okresu bez odsetkowego.
Wykład 3. Współpraca w zakresie realizacji krajowych operacji rozliczeniowych.

System płatniczy jest istotnym elementem każdej gospodarki rynkowej. Umożliwia transfer pieniądza
w formie gotówkowej i bezgotówkowej między finansowymi i niefinansowymi podmiotami życia
gospodarczego.

Podstawowe elementy systemu płatniczego to:

● uczestnicy systemu
● płatności rozliczane w systemie
● pieniądz będący przedmiotem transferu w ramach systemu
● instrumenty płatnicze wykorzystywane dla dokonania płatności
● kanały komunikacyjne, poprzez które dokonywane jest rozliczenie płatności
● umowne stosunki łączące zainteresowane strony

System rozliczeniowy określić można jako zbiór procedur za pomocą których instytucje finansowe
prezentują i wymieniają dane oraz dokumenty związane z przekazywaniem funduszy lub papierów
wartościowych do innych instytucji finansowych.

Podstawą funkcjonowania systemów płatności i rozrachunku są następujące podmioty:

● Narodowy Bank Polski,

● KIR – odpowiedzialna za rozliczanie płatności detalicznych,
● KDPW – odpowiedzialny za rejestrowanie papierów wartościowych i rozliczanie transakcji
zawartych na papierach wartościowych,
● KNF – odpowiedzialna za nadzór nad rynkiem finansowym.

Rada do spraw Systemu Płatniczego.

Organ opiniodawczo-doradczy Zarządu Narodowego Banku Polskiego.

W skład Rady wchodzą Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego (Przewodniczący), Dyrektor

Departamentu Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego, prezesi czterech lub pięciu banków
komercyjnych oraz przedstawiciele ZBP, Ministra Finansów, KIR, KDPW, KNF i Poczty Polskiej.

Jej podstawowym celem jest koordynacja działań NBP, Związku Banków Polskich, działających na
polskim rynku banków oraz innych instytucji krajowych związanych z systemem płatniczym. Rada
zajmuje się bieżącą analizą i oceną polskiego systemu płatniczego oraz uregulowań prawnych
dotyczących tego systemu.

ELIXIR.

Elektroniczna Izba Rozliczeniowa - funkcjonujący międzybankowy system pośredniczący w

elektronicznej wymianie komunikatów o zleceniach płatniczych oraz wierzytelnościach.

Jest to system rozrachunku netto, w którym zlecenia wystawiane do zaksięgowania na rachunkach

banków są rezultatem kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań banków, wynikających z
indywidualnych zleceń klientów.

System pośredniczy w wymianie:

● poleceń przelewu
● dowodów wpłaty
● poleceń zapłaty
● czeków z rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych
Poprzednikiem ELIXIR-u był system wymiany papierowych dokumentów SYBIR

Sorbnet.

System SORBNET (System obsługi rachunków bankowych) realizuje zlecenia płatnicze banków
dotyczące transakcji zawartych na międzybankowym rynku pieniężnym, walutowym i papierów
wartościowych oraz operacji między bankami a NBP. System może być wykorzystywany do
przetwarzania zleceń płatniczych przesyłanych przez banki w imieniu własnym lub w imieniu klientów.
Zlecenia płatnicze realizowane są zgodnie z zasadą rozrachunku brutto (przetwarzanie zleceń
pojedynczo, tj. bez ich wzajemnego kompensowania) oraz zasadą rozrachunku w czasie rzeczywistym
(przetwarzanie zleceń na bieżąco w ciągu dnia, a nie w wyznaczonych momentach dnia).

Aktualnie w Polsce działa system SORBNET 2. ( od 10 czerwca 2013)

Formy rozliczeń pieniężnych.

Zgodnie z art. 63 Prawa bankowego płatność może być zrealizowana

● gotówkowo,

lub przy użyciu instrumentów bezgotówkowych, w szczególności:

● polecenia przelewu,
● czeków rozrachunkowych,
● polecenia zapłaty
● kart płatniczych.

Ustawa rozróżnia również czek gotówkowy i czek rozrachunkowy; pierwszy jest zaliczany do
instrumentów rozliczeń gotówkowych, a drugi do instrumentów rozliczeń bezgotówkowych.

Płatności bezgotówkowe.

Ustawa Prawo bankowe nie określa terminu, w jakim bank powinien wykonać dyspozycję swojego
klienta.

Zgodnie z art. 54 ust. 2 ww. ustawy, kwestie dotyczące czasu realizacji rozliczeń pieniężnych powinny
być unormowane w umowie rachunku bankowego zawartej między klientem a bankiem, który
prowadzi obsługę takiego rachunku.

Polecenie przelewu.

Jest dominującą formą rozliczeń pieniężnych w Polsce. Jest to udzielona bankowi dyspozycja dłużnika
obciążenia jego rachunku określoną kwotą i przelewu tej kwoty na rachunek wierzyciela. Bank
wykonuje dyspozycję dłużnika w sposób przewidziany w umowie rachunku bankowego.
Polecenie zapłaty.

Stanowi udzieloną bakowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego
dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela.

Zgodnie z Prawem bankowym, przeprowadzanie rozliczeń w formie polecenia zapłaty jest

dopuszczalne pod warunkiem:

● posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, które zawarły porozumienie w

sprawie stosowania polecenia zapłaty;
● udzielenia przez dłużnika wierzycielowi upoważnienia do obciążania rachunku dłużnika w
umownych terminach zapłaty z tytułu określonych zobowiązań;
● zawarcia umowy w sprawie stosowania polecenia zapłaty pomiędzy wierzycielem a bankiem.

Czek.

Czek jako forma rozliczeń podlega uregulowaniom ustawy z 28 kwietnia 1936 r. Prawo czekowe.

W Polsce czek nigdy nie był powszechnie stosowany jako forma rozliczeń pieniężnych.

Czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia rachunku
wystawcy kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi lub osobie
wskazanej na czeku.

Funkcję tego instrumentu przejmują zarówno w zakresie zapłaty, jak i pobrania gotówki karty
płatnicze, które są znacznie wygodniejsze i bezpieczniejsze od czeków, a przede wszystkim tańsze w
obsłudze.

Czek rozrachunkowy umożliwia przekazanie wyłącznie kwoty z czeku z rachunku dłużnika na

rachunek okaziciela lub osoby wskazanej na czeku, bez możliwości wypłaty w gotówce.

Rola czeku rozrachunkowego jako formy rozliczeń w porównaniu do polecenia przelewu jest
niewielka. Czek może być przedstawiany do zapłaty w dowolnym banku, ale musi być dostarczony do
trasata.

Instrumenty pocztowe.
Poczta Polska jest upoważniona do wykonywania niektórych czynności bankowych m.in. realizacji
przekazów pocztowych, przyjmowania wpłat na rachunki bankowe oraz wypłat emerytur i rent.

Podstawowa sieć placówek Poczty obejmowała około 8000 urzędów.

Jedynie urzędy wyższego stopnia mają rachunki w bankach. Rachunki te obsługują rozliczenia
dokonywane w wielu mniejszych urzędach.

Przekaz pocztowy jest stosowany w celu przekazywania środków pomiędzy osobami

nieposiadającymi rachunków bankowych.

W takim przypadku jeden urząd pocztowy przyjmuje wpłatę gotówkową (wraz z prowizją), a drugi
wypłaca ją otrzymującemu. Operacja ta jest realizowana poza systemem bankowym.

W przypadku wpłat na rachunki bankowe urząd pocztowy przesyła zlecenia wpłat na ogólną kwotę
wszystkich otrzymanych instrukcji do oddziału banku, w którym ma swój rachunek bieżący.

Bank rozlicza to zlecenie za pośrednictwem KIR, tak jak w przypadku każdego innego klienta banku.

Karty płatnicze.

Są obecnie najdynamiczniej rozwijającą się formą rozliczeń bezgotówkowych w Polsce. Stosowanie

karty płatniczej zwiększa szybkość, wygodę i bezpieczeństwo bezgotówkowego obrotu pieniężnego,
jak również zmniejsza koszty tego obrotu.

Wykład 5. Kredyt jako źródło finansowania przedsiębiorstwa.

Kredyt – okresowe (nietrwałe) przesunięcie siły nabywczej od wierzyciela do dłużnika.

Wierzyciel/ kredytodawca – stawia do dyspozycji dłużnika środki pieniężne i inne świadczenia lub
zobowiązuje się pokrywać do określonej wysokości jego zobowiązania.

Rodzaje kredytów bankowych dla przedsiębiorstw: (podział wg)

1. Dla kredytobiorców a. korpo – przedsiębiorstw na działalność gospodarczą oraz

b. detalicznych – osób fizycznych
Ponadto wg. Podmiotowej klasyfikacji dla:
● Osób krajowych i zagranicznych
● Podmiotów sektora prywatnego
● Przedsiębiorstw
● Firm nowopowstających oraz jednostek już działających
2. Wg przedmiotu kredytowania
● Obrotowe
● Inwestycyjne
3. Ze względu na okres kredytowania
● Krótkoterminowe do roku
● Średnioterminowe od 1 do 3/5 lat
● Długoterminowe powyżej 3/5 lat
4. Wg formy przekazywania środków pieniężnych
● Gotówkowe
● Bezgotówkowe
5. Wg sposobu przekazywania
● Jednorazowe – w całości w ustalonym terminie
● Transzowe- sukcesywnie w ściśle określonych transzach i terminach
● Ciągnione – wykorzytanie kredytu jako autonomiczną decyzję kredytobiorcy
6. Wg formy
● Kredyty w rachunku otwartym (bieżącym)- saldo debetowe na rachunku bieżącym
kredytobiorcy do z góry ustalonego w umowie limitu
● Dla podmiotów o niepodważalnej wiarygodności kredytowej, wysokość limitu =
wartości kilkudniowych wpływów na rachunek bieżący w banku kredytobiorcy
7. Wg sposobu (częstotliwości) spłat
● Spłacane jednorazowo w całości w ustalonym terminie
● Ratalne – spłaca w równych kwotach
● Spłacane sukcesywnie z wpływów na rachunek
8. Wg formy zabezpieczenia spłaty
● Niezabezpieczone tzw. Blanco credits
● Zabezpieczone : osobiste i rzeczowe
9. Ze względu na walutę
● W walucie krajowej (złotowe)
● W walucie obcej (dewizowe)
● Denominowane
10. Z punku widzenia kredytodawcy
● Udzielane przez pojedynczy bank
● Konsorcjalne
11. Wg zastosowania
● Komercyjne – na ogólnych warunkach rynkowych
● Preferencyjne – korzystniejsze warunki
12. Wg zasad oprocentowania
● Stałe
● Zmienne
13. Wg zasad polityki kredytowej banku
● Akceptowalne (pożądane), teoretycznie śa to kredyty nie zagrożone
● Nieakceptowalne (niepożądane) , zasadniczo dla nowych wnioskodawców są to
kredyty zaliczane do zagrożonych
14. Wg potencjału ryzyka czy też jakości kredytu na działalność gosp
● Normalne
● Pod obserwacją
● Poniżej standardu
● Wątpliwe
● Stracone
PROCDURA KREDYTOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA.

1. Pozyskiwanie klienta
2. Określanie potrzeb kredytowych klienta i zaoferowanie odpowiedniego produktu
● Wstępna rozmowa (wizyta u klienta)
● Wymiana informacji: opis profilu działalności banku i klienta

Moment wstępnego zidentyfikowania potencjału ryzyka – sygnały:

● Historia kredytowa –niekorzystne zdarzenia w przeszłości (problemy z obsługą długu,

referencje innych banków, info ze źródeł zewnętrznych)
● Ujemne lub bardzo niskie kapitały własne
● Wysoki poziom zadłużenia w innych bankach
● Długotrwała nierentowność
● Mało wartościowe zabezpieczenia
3. Wniosek kredytowy -> sformalizowany biznesplan kredytowanego przedsięwzięcia
Na podstawie analizy – rekomendacja formalna lub nie wniosku
4. Analiza kredytowa, cel: sporządzenie rekomendacji dla finalnej decyzji kredytowej
Analiza i ocena gotowości/zdolności spłaty kredytu:
● Sytuacji formalno-prawnej i ekonomiczno-finansowej
● Jakości zarządzania
5. Decyzja kredytowa (TAK/NIE)

Konsorcjum kredytowe – rodzaj porozumienia banków, jedna z form współpracy między bankami,
ukierunkowaną na dostarczenie klientowi korporacyjnego finansowania.

Podmioty i ich funkcje:

1. Organizator, czyli aranżer – bank, którego oferta finansowania, złożona kredytobiorcy, została
przez tego drugiego zaakceptowana. Aranżer otrzymuje od kredytobiorcy mandat i odtąd
może rozpocząć organizowanie konsorcjum. Aranżer odpowiada za strukturyzację
finansowania oraz koordynację prac poszczególnych podmiotów zaangażowanych w jego
tworzenie i funkcjonowanie.
2. Agent – bank, którego zadaniem jest obsługa płatności, związanych z kredytem
konsorcjalnym. Agent działa w imieniu własnym i na własną rzecz oraz w imieniu i na rzecz
pozostałych banków uczestniczących w konsorcjum. Banki uczestniczące w konsorcjum
udzielają agentowi pełnomocnictwa do ich reprezentowania przy wykonywaniu obowiązków i
egzekwowaniu praw. Pełnomocnictwo dotyczy między innymi prowadzenia postępowań
mających na celu odzyskanie środków udostępnionych kredytobiorcy w ramach umowy,
reprezentowania banków partycypujących w finansowaniu przed sądem. Agent nie ponosi
żadnej odpowiedzialności za nie wywiązanie się kredytobiorcy z obowiązku dokonywania
płatności. Agent jest pośrednikiem pomiędzy kredytobiorcą i bankami uczestniczącymi w
konsorcjum. Rola pośrednika ujawnia się między innymi, gdy stwierdzone zostaje
 wystąpienie przypadku naruszenia umowy. Wówczas kredytobiorca zwraca się za
pośrednikiem agenta do banków konsorcjalnych o zrzeczenie się praw do powoływania się na
przypadek naruszania oraz wdrażania sankcji.
3. Agent ds. zabezpieczeń – bank, który odpowiada za właściwe i skuteczne ustanowienie
zabezpieczenia, co jest jednym z warunków uruchomienia pierwszej transzy kredytu.
Zazwyczaj zabezpieczenie jest ustanawiane na rzecz agenta ds. zabezpieczeń, który następnie
ceduje swoje prawa na rzecz innych banków uczestniczących w finansowaniu.
4. Bank ds. rachunków – w niektórych przypadkach, obok rachunku bieżącego oraz rachunku
kredytowego, kredytobiorca jest zobowiązany do utrzymania rachunków dodatkowych, na
których gromadzone są środki stanowiące źródło określonych wydatków.
Rodzaje wyodrębnionych rachunków: rachunek rezerwy obsługi długu, rachunek rezerwy na
remonty i modernizacje, rachunek rezerwy na inwestycje proekologiczne.

Etapy.

1. Faza wstępna – ograniczająca się do wyboru przez kredytobiorcę banku organizującego

konsorcjum i uzgodnienia z nim najważniejszych warunków transakcji, w tym ceny
finansowania. Po aprobacie przez komitet kredytowy bank ubiegający się o organizację
konsorcjum uzyskuje od kredytobiorcy formalne prawo do przeprowadzenia syndykacji
(mandat). Warunki, na których przyznawany jest mandat, są ważne przez uzgodniony między
organizatorem a kredytobiorcą czas. Warunki obejmują: zasady współpracy, gwarancje
wyłączności dla organizatora, zobowiązanie kredytobiorcy do pokrycia kosztów poniesionych
przez organizatora na wypadek wycofania się kredytobiorcy z transakcji, a także klauzulę
market clear (zobowiązanie kredytobiorcy do nie zaciągania kredytów do czasu dojścia do
skutku finansowania konsorcjalnego).
2. Faza zasadnicza – rozpoczynają ją wstępne konsultacje z potencjalnymi uczestnikami
konsorcjum. Organizator wysyła do tych banków główne warunki transakcji konsorcjalnej z
nazwą dłużnika, rodzajem finansowania i jego okresem oraz warunkami cenowymi.
Negocjacje mające na celu wyłonienie banku organizującego konsorcjum mogą trwać nawet
kilka miesięcy. Kolejne kilka miesięcy to czas niezbędny na przygotowanie memorandum
informacyjnego dla potencjalnych uczestników konsorcjum oraz uzyskanie ich akceptacji.

Typy.

Stosując kryterium przedmiotowe, wyróżnić można następujące rodzaje konsorcjum bankowych:

● Kredytowe (finansujące)
● Gwarancyjne (powołane w celu wystawiania gwarancji bankowych lub gwarantowania
emisji papierów wartościowych)
● Dystrybuujące papiery wartościowe (banki w roli oferujących papiery wartościowe)

Forma stosunku prawnego pomiędzy bankiem i uczestnikiem:

● Pojedyncze (bank organizujący zawiera odrębne umowy z uczestnikami i z każdym z

nich pozostaje w osobnym stosunku prawnym)
● Jednolite (uczestnicy przystępują do tej samej umowy konsorcjalnej)

Kryterium zakresu ujawnianej informacji:

● Wewnętrzne (ciche, nie ujawnione osobom trzecim)

● Zewnętrzne (jawne)
 Są jeszcze:

● Konsorcja pierwotne (udzielenie kredytu przez kilka banków na rynku pierwotnym)

● Konsorcja wtórne (utożsamia się je z tzw. transakcjami partycypacyjnymi, w
przypadku których banki zaproszone do uczestnictwa w finansowaniu angażują się w
nie już po podpisaniu umowy między pierwotnym kredytodawcą a kredytobiorcą)

7. Faktoring – usługa skierowana do wszystkich typów przedsiębiorstw. Najczęściej

średnie i duże korzystają bo mają ułatwiony dostęp do kredytów. Z kolei małe finansują się
raczej kapitałem własnym.
● faktor – bank, spółka faktoringowa
● faktorant – przedsiębiorstwo, jednostka samorządu terytorialnego, osoba fizyczna
wykonująca wolny zawód lub jednostka prowadząca działalność gospodarczą
● dłużnicy faktoranta – w transakcjach z przelewem wierzytelności (faktoring
wierzytelnościowy)
● dostawy faktoranta – w transakcjach ze spłatą zobowiązań faktoranta (faktoring
obowiązkowy
Faktoring polega w skrócie na:
-> przedsiębiorstwo (faktorant) przelewa na instytucję (faktora) szereg krótkoterminowych,
regularnych wierzytelności. Faktor płaci za te wierzytelności przedsiębiorstwu i świadczy
usługi związane z tym przelewem
-> instytucja faktoringowa (faktor) spłaca nieprzeterminowane zobowiązania wobec
kontrahentów, dzięki temu przedsiębiorstwo (faktorant) nie musi brać kredytów kupieckich,
faktor w ten sposób wchodzi w prawa wierzyciela i gwarantuje dostawcom terminową spłatę
i szybką płatność
-> W ten sposób dochodzi do poprawy sfery finansowej faktoranta dzięki faktorowi
Rodzaje ze względu na umiejscowienie ryzyka:
● faktoring pełny – faktor ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika faktoranta (chodzi o
to, że jak dłużnik nie płaci hajsu za fakturę, to po pewnym czasie faktor we własnym
imieniu windykuje dłużnika, a sam płaci hajsy swojemu faktorantowi(klientowi))
● faktoring niepełny – faktorant ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika. Moim
zdaniem chodzi o to, że wierzyciel jest winny hajsy, faktorant wie o tym i przelewa
odpowiednią sumę faktorowi. I tutaj jeśli dłużnik nie zapłaci faktorowi w
odpowiednim czasie to faktor dochodzi uregulowania zobowiązań u faktoranta.
● Faktoring mieszany – część wierzytelności może być objęta faktoringiem pełnym, a
część niepełnym.
Rodzaje faktoringu ze względu na moment zapłaty:
● Faktoring przyśpieszony – zapłata za cała wierzytelność następuje po wystawieniu
faktury przez faktoranta (wtedy przyśpieszony wierzytelnościowy). Jeśli zapłata
dotyczy zobowiązań faktoranta wobec dostawców i jest od razu uregulowany to jest
to jest przyśpieszoy zobowiązaniowy. Dobre to jest bo jak się płaci od razu i to
gotówką -> jakieś zniżki, rabaty.
● Faktoring zaliczkowy – faktor płaci za część (70%-80%) kwoty na fakturze,
pozostałość w terminie płatności. Faktor ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika
faktoranta.
● Faktoring wymagalnościowy – nie występuje funkcja finansująca. Faktor płaci całość
za przelaną wierzytelność (fakturę) dopiero w terminie jej płatności (wtedy faktoring
wymagalnościowy pełny) lub w terminie faktycznej zapłaty przez dłużnika (faktoring
wymagalnościowy niepełny). Ten rodzaj faktoringu jest tylko w faktoringu
wierzytelnościowym, nie ma w faktoringu zobowiązaniowym.
Jak coś więcej podziałów na 268- 272

Opłaty faktoringowe
- podobnie jak kredyt, stopa %, składowe kosztu odsetkowego (koszt pozyskania kapitału dla
faktora, marża za ryzyko oraz marża zysku).
- marża zależy od wiarygodności faktoranta
- różne stawki u faktorów
- prowizje związane z ilością dłużników, wysokością zadłużenia, powtarzalności transakcji,
czy dostępne info o dłużnikach
- prowizja administracyjna związana z obsługą księgową (liczba faktur, liczba korekt, liczby
dłużników)
- prowizja za del credere – zależy od ryzyka kredytowego, powiązań pomiędzy faktorantem a
dłużnikiem, liczbą korekt i reklamacji, liczba dłużników, okres płatności faktur

FAKTORING A FORFAITING I KREDYT OBROTOWY

Forfaiting – odmiana faktoringu

Stroną umowy jest forfaitysta (przedsiębiorstwo) oraz forfaiter (instytucja oferująca usługi
forfaitingowe). Transakcje forfaitingowe wykorzystywane są najczęściej na potrzebny
finansowania działalności handlowej w wymiarze międzynarodowej. Wspólne cechy z
faktoringiem to funkcja finansowania i zabezpieczająca. Inna są rodzaje wierzytelności, np.
Wekslowe, leasingowe, akredytywy w obrocie zagranicznym z długim terminem płatności
(powyżej 180 dni).
Cecha Faktoring
dla kogo? Dla każdego
przedsiębiorstwa, głownie
małe i średnie
Co finansuje Finansowania obrotu
krajowego i zagranicznego
Wymagania Niskie wymagania wobec
wobec zbywcy faktoranta – brak
wierzytelnośc konieczności zabezpieczeń,
i przez c faktor liczy się z
możliwością straty
Rola weksla Rzadko dotyczy obrotu
wekslowego
Rodzaj Duża liczba wierzytelności w
wierzytelnośc niewielkich fakturach;
i wierzytelności
krótkoterminowe handlowe
Wykup Wykup jednorazowo 80-90%
wierzytelności
Usługi Oferowane usługi
dodatkowe dodatkowe
Prawo regresu Może być z prawem regresu
(faktoring niepełny). W
przypadku pełnego faktor
przyjmuje ryzyko obrotu
gospodarczego – del credere
jest dodatkowe
Koszt Tańszy niż forfaiting
Ogólnie z założenia forfaiting występuje z funkcją del credere czyli, instytucja przenosi ryzyko
niewypłacalności dłużnika za granicą.
Obydwa intrumenty służa poprawieniu płynności przedsiębiorstwa.
PORÓWNANIE FAKTORINGU A KREDYTU OBROTOWEGO
Forfaiting
Zalecany dla dużych
przedsiębiorstw działających
międzynarodowo
Finansowanie głównie
należności eksportowych
Wysokie wymagania wobec
zbywcy wierzytelności odnośnie
do jej zabezpieczenia, forfaiter
może wykluczyć ryzyko
poniesienia straty
Dotyczy głownie obrotu
wekslowego
Pojedyncze duże wierzytelności;
wierzytelności długoterminowe;
niekoniecznie handlowe
Wykup 100% wierzytelności
Raczej brak usług dodatkowych
Z założenia fiansnoawnie jest
bezregresowe, co oznacza, że
forfaiter ponosi ryzyko
niewypłacalności dłużnika i nie
ma regresu w sytuacji
niewypłacalności do
przedsiębiorcy. Ryzyko
pochidodzi nie tylko z obrotu
gospodarczego ale również
możę mieć inne podłoże:
polityczne lub walutowe
Droższy z powodu
przejmowanego ryzyka, długiego
okresu oraz obrotu
zagranicznego
Cecha Faktoring Kredyt obrotowy
Czas Nieokreślony Określony
Cel Nieokreślony cel Określony cel przeznaczenia
przeznaczenia środków kredytu
pieniężnych uzyskanych z
faktoringu
Zabezpieczenia Z reguły sama wierzytelność Z reguły wymagana są
stanowi zabezpieczenie dodatkowe zabezpieczenia
rzeczowe lub osobiste
Finansowanie Zwiększa samofinansowanie Zwiększa wskaźniki
zadłużenia
Dostępność Większa dla małych i Trudno dostępny dla
średnich przedsiębiorstw mniejszych firm
Ryzyko niewypłacalności Przy faktoringu z klauzulą Za płatność kredytu zawsze
del-credere odpowiada kredytobiorca
Koszt Z reguły wyższy Z reguły niższy

Ograniczenia faktoringu
- wysoki koszt i mała przejrzystość w składowych tego kosztu
- jakieś klauzule, dodatkowe usługi
- faktoring droższy niż kredyt obrotowy
- słaby dostęp do info i wywiadowni gospodarczych (w Polsce raczkujący temat)
-dostosowania księgowości do wymogów faktora co może zwiększyć koszta

9. LEASING – czyli dzierżawa. 2 oficjalne definicje (według UNIDROIT i według kodeksu

cywilnego – poprzez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności
swojego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w
umowie i oddać tę rzecz do używania lub używania i pobierania pożytku na czas oznaczony,
a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych warunkach).

Rodzaje i rozróżnienie leasingu jest dokonywane na podstawie:

- który podmiot dokonuje odpisów amortyzacyjnych
- okres trwania umowy
- wysokość rat leasingowych
- podmiotu ponoszącego koszty utrzymania i remontu

LEASING OPERACYJNY I FINANSOWY

Cecha Leasing finansowy Leasing operacyjny

Okres umowy Z góry określony, brak Z góry określony, występuje
minimalnego trwania minimalny okres umowy
umowy wynoszący 40%
normatywnego okres
trwania amortyzacji (np. Dla
nieruchomości minimum 10
lat)
Odpisy amortyzacyjne Dokonuje korzystający Dokonuje finansujący
Przychód podlegający Dla finansującego odsetki, Dla finansującego cała rata
opodatkowaniu które są częścią opłaty leasingowa (część
leasingowej kapitałowa i odsetkowa)
Kosztem podatkowym są: Dla finansującego = odsetki Dla finansującego = aktualny
od zaciągniętego kredytu na odpis amortyzacyjny i
zakup przedmiotu leasingu odsetki od zaciągniętego
Dla Korzystającego = kredytu na zakup
aktualny odpis przedmiotu leasingu
amortyzacyjny i odsetki Dla Korzystającego = cała
stanowiące część raty rata leasingowa (część
leasingowej kapitałowa i odsetkowa)
Przeniesienie własności Może być przeprowadzone Może być przeprowadzone
przedmiotu leasingu na w dowolnej cenie, nawet po cenie nieprzekraczającej
korzystającego odbiegającej od rynkowej hipotetycznej wartości netto
rzeczy i praw majątkowych
(wartość początkowa
pomniejszona o odpisy
amortyzacyjne)
Rodzaje leasingu
● Leasing lombardowy - uproszczona procedura weryfikacji korzystającego. Ten typ
leasingu wiąże się ze stosunkowo dużymi kosztami, ponieważ finansujący wymaga
pierwszej wpłaty w wysokości 25% - 45%. Z reguły korzystają z tego duże korporacje
● Leasing tenencyjny – finansujący nie jest właścicielem przedmiotu leasingu. W takim
przypadku jest to najczęściej producent i to on jest właścicielem-> leasingodawca
staję się dysponentem prawa rzeczowego do podmiotu leasingu. Korzystna forma,
gdy istnieją duże koszty w związku z przeniesieniem własności (np. Nieruchomości).
Można ustanowić zabezpieczenie dla pewności).
● Leasing zwrotny – korzystny dla podmiotów, która chcą uwolnić środki pieniężne
zgromadzone w takich aktywach jak samochody lub środki wytwórcze. Ten typ
polega na tym, że przedsiębiorstwo sprzedaje swoje składniki majątku
finansującemu, a potem je od niego leasinguje. W efekcie korzysta z tego samego,
tylko że ponosi miesięczne opłaty.
● Leasing pośredni i bezpośredni – różnica dotyczy osoby finansującego. Jeśli
producent przedmiotu leasingu jest jednocześnie finansującym, to wtedy jest to
leasing bezpośredni. Różnica pomiędzy pośrednim a tenencyjnym jest taka, że w
pośrednim finansujący jest właścicielem przedmiotu leasingu, a w tenencyjnym nie
 jest. Podobnie jeśli chodzi o tenencyjny a bezpośredni to w bezpośrednim producent
sam zajmuje się leasingiem ,a w tenencyjnym oddaje to w ręce instytucji
specjalistycznej. W leasingu tenencyjnym i bezpośrednim producent pozostaje
właścicielem przedmiotu leasingu.
● Clifing – leasing finansowy samochodów osobowych. Przedmiot leasingu zaliczany
jest do majątku korzystającego i ten dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
Korzystający po spłacie ostatniej raty leasingowej staje się właścicielem pojazdu.
Popularny dla korporacji i ich flot samochodowych.
● Refling – odnosi się do takich składników majątku, które szybko tracą na wartości
(sprzęt komputerowy). Korzystający z reguły nie chce przejmować przedmiotu
leasingu, ponieważ z jego punktu widzenia jest przestarzały i potrzebuje już
nowszego. Sprzedaż w razie czego tez nie przyniosłaby dużych przychodów. Dlatego
REFLING jest leasingiem odnawialnym, po zakończeniu umowy finansujący dostarcza
nowy sprzęt, który staję się przedmiotem w nowej umowie a stary zabiera.
Finansujący ma większe możliwości utylizacji takiego sprzętu, po za tym
współpracuje z dostawcami sprzętu na dużą skalę. Np. Sgh to wykorzystuje do
komputerów.

10. Bank w procesie emisji dłużnych papierów wartościowych

przedsiębiorstwa
Bony skarbowe – dłużne papiery wartościowe Skarby Państwa na okaziciela o wartości
nominalne 10 tys. PLN z terminem wykupu od 1 tyg. Do 52.
Cechy:
- Oprocentowanie bonów stałe
- Niski poziom ryzyka
- niskie oprocentowanie (przychód)
- Emitentem w Polsce jest Ministerstwo Finansów, a agentem emisji, odpowiedzialnym za
organizację emisji oraz dokonywanie rozliczeń NBP.
- emitowane w formie elektronicznego zapisu w Rejestrze Papierów Wartościowych
- oferty mogą składać tylko podmioty mające status dilera Skarbowych papierów
Wartościowych

Obligacje Skarbowe – dłużne papiery wartościowe podlegające Ustawie z 1998 roku o

finansach publicznych.
Cechy:
- główne źródło pozyskiwania środków niezbędnych do finansowania deficytu budżetowego
- ustawa określa maksymalna wartość emisji skarbowych papierów wartościowych, w tym
obligacji skarbowych.
- jedyny emitent – Minister Finansów
- Skarb Państwa, reprezentowany przez MF jest zobowiązany do ich odkupienia po upływnie
określonego terminu za odpowiednią cenę (dyskonto, odsetki)
- ważny w Polsce przedmiot obrotu na rynku międzybankowym
- wartość nominalna 100 zł, 3 rodzaje: obligacje o stałym oprocentowaniu( nieważne czynniki
makroekonomiczne, w tym inflacja), obligacje o zmiennym oprocentowaniu(zmienia się na
podstawie np. Inflacji średnio co pół roku) i obligacje zerokuponowe (sprzedawane z
dyskontem)
RYNEK POZASKARBOWYCH PAPIERÓW DŁUŻNYCH
1. obligacje komunalne – emitowane przez podmioty należące do sektora publicznego sensu
stricte (np. Przez gminy), charakteryzujące się niskim ryzykiem niewypłacalności
2. krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw – instrumenty finansowe rynku
pieniężnego. Powstały dzięki wprowadzeniu sekurytyzacji tradycyjnych stosunków
kredytowych i nadawania im formy papierów wartościowych. Dla pożyczkodawcy jest to
uwolnienie zaangażowanych środków poprzez sprzedaż zobowiązań na rynku wtórnym.
Wprowadza elastyczność.
Pełnią funkcje:
- pożyczkową(umożliwia emitentowi KPDP pozyskanie środków finansowych bezpośrednio
na rynku pieniężnym, co obniża koszty finansowania),
- lokacyjna (inwestycyjną- umożliwia płynne zagospodarowanie posiadanych nadwyżek
finansowych przez inwestorów),
- płatniczą,
- gwarancyjną.

Rola banku w procesie emisji obligacji

Obligacje mogą być emitowane w różnych trybach, które decydują o procedurze emisji i
wysokości ponoszonych kosztów. Ustawa o obligacjach pozwala na 3 tryby:
● Tryb emisji prywatnej (niepubliczna)
● Tryb subskrypcji publicznej obligacji krótkoterminowych bądź i wartości nominalnej
nie mniejszej niż równowartość 40 000 EURO, przeznaczonych do obrotu prywatnego
● Tryb subskrypcji publicznej przeznaczonej do obrotu publicznego
Poszczególne rodzaje emisji różnią się wykonywanymi czynnościami organizacyjnymi i
prawnymi. Cechą wspólną każdego rodzaju emisji jest wybór trybu i ustalenie jej warunków.
Subskrypcja publiczna – skierowanie propozycji nabycia do nieoznaczonego adresata albo do
adresatów oznaczonych (więcej niż 150). Różnica pomiędzy emisją publiczną a prywatną
polega na zasięgu info o ofertach kupnie i sprzedaży. Podmiotem, który pojawia się przy
emisji obligacji jest bank- reprezentant. Pełni on funkcję przedstawiciela ustawowego
obligatoriuszy. W przypadku emisji publicznej potrzebna jest zgoda KOMISJI PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD.
Subskrypcja niepubliczna – oferta skierowana do nie więcej niż 149 osób. Propozycja
nabycia obligacji zawiera info, dzięki którym można ocenić sytuację inkasowa emitenta.
Podstawowym warunkiem przeprowadzania emisji jest obowiązkowe przygotowanie
prospekty emisyjnego przez emitenta oraz udostepnienie go do publicznej wiadomości, oraz
dostarczyć info o obligacjach i warunkach ich nabycia.

Bank może występować jako reprezentant gdy jest spółką akcyjną bądź jest to bank
państwowy i posiada kapitał własny w wysokości nie mniejszej niż 10 mln EURO przeliczonej
na walutę polską.

Ustawa i listach i bankach hipotecznych daje możliwość tworzenia banków hipotecznych.

Rozróżniamy 2 rodzaje listów zastawnych:
- listy zastawne hipoteczne, których podstawą emisji są hipoteki na kredytowanych
nieruchomościach + nabyte wierzytelności innych banków pochodzące z udzielonych
kredytów zabezpieczanych hipoteką;
- listy zastawne publiczne – podstawą są wierzytelności pochodzące z kredytów
niezabezpieczonych hipoteką, pod warunkiem, że są one zabezpieczone gwarancją lub
poręczeniem Skarbu Państwa, NBP, rządów, banków centralnych UE, EBC;
11. SEKURYTYZACJA AKTYWÓW JAKO ŹRÓDŁO FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW.

Sekurytyzacja - pojęcie

Sekurytyzacja to pozyskiwanie finansowania poprzez emisję papierów wartościowych

zabezpieczonych aktywami, które w tym celu są przenoszone do odrębnego podmiotu,
samodzielnego z prawnego i ekonomicznego punktu widzenia. Proces sekurytyzacja sprowadza się do
powołanie przez przedsiębiorstwo (inicjatora) spółki specjalnego przeznaczenia (SPV), przeniesienia
do niej aktywów, emisji przez SPV instrumentów dłużnych opartych o te aktywa i zapłacie przez SPV
za aktywa środkami pozyskanymi z emisji. Znaczący udział w tym precesie ma bank korporacyjny
który przejmuje rolę banku inwestycyjnego.

Jakie aktywa mogą podlegać sekurytyzacji?

Muszą to być aktywa, z których wynikają określone przyszłe przepływy środków pieniężnych.
Majątek jaki stanowi np. maszyna produkcyjna nie może być przedmiotem sekurutyzacji, bo sam w
sobie nie generuje wprost środków pieniężnych. Najczęściej sekurytyzowane są należności od
klientów. Należności ściśle określają spłaty, których można oczekiwać oraz pozwalają oszacować
przybliżone wartości i terminy spłat. Ale mogę to być również: wierzytelności z tyt. Pożyczek i
kredytów, wierzy. Z tyt. Kredytów samochodowych, wierzt. Z kart kredytowych, należności z tyt.
Leasingu, należn. Handlowe. W przypadku sekurytyzacji ryzyko kredytowe i inne rodzaje ryzyka np.
walutowe, stopy % są przeniesione na inwestorów nabywających emitowane pap. Wartościowe.
Sekurytyzowane aktywa powinny:

● Mieć wysoką jakość czyli wysokie prawdopodobieństwo spłaty

● Termin zapadalności >1 rok
● Wysoki stopień jednorodnośći
● Zróżnicowanie dłużników co dyweryfikuje ryzyko

Uczestnicy transakcji.

● Inicjator transakcji -> przedsiębiorstwo, które chce pozyskać środki finansowe

● SPV -> spółka specjalnego przeznaczenia to podmiot tworzony w celu przeniesienia do niego
aktywów, który dokonuje emisji p.w opartych na aktywach. SPV i inicjator są od siebie
odseparowane (SPV posiada niezależną ocenę zdolności kredytowej) pozwala to na
elastyczne kształtowanie się oceny ratingowej emitowanych instrumentów
● Bank organizujący emisję -> pełni rolę: doradcy, organizatora emisji, dealera (planuje emisje),
depozytariusza (prowadzi rejestr p.w), organizatora rynku wtórnego.
● Inwestorzy -> to podmioty nabywające wyemitowane p.w
Ale mogą pojawić się również:
● Doradcy prawni
● Agencje ratingowe
● Agent usługowy
● Ubezpieczyciel
● Gwarant emisji (subemitent inwestycyjny)

Przebieg transakcji

● Powstanie w przedsiębiorstwie należności, które mogą być przedmiotem sekyrytyzacji

● Podjęcie decyzji przez przedsiębiorstwo o zainteresowaniu sekurutyzacją
● Wybór doradców
● Analiza kosztów sekurytyzacji z doradcami i podjęcie ostatecznej decyzji o ewentualnej
kontyuacji procesu
● Utworzenie SPV
transfer aktywów do SPV
● Wybór administratora SPV
● Przygotowanie emisji
● Wybór agencji ratingowej i uzyskanie wstępnego oszacowania potencjalnej oceny ratingowej
● Uzyskanie ostatecznej oceny ratingowej
● Sprzedaż p.w inwestorom
● Przekazanie przez SPV zapłaty za aktywa inicjatorowi
● Zarządzanie SPV i okresowa obsługa płatności na rzecz inwestorów
Metody podnoszenia ratingu
1. Nadzabezpieczenie – występuje gdy wartość aktywów przenoszonych do SPV jest
większaa niż wartość emitowanych p.w.
2. Ubezpieczenie typowe ubezpieczenia dla inwestorów
3. Strukturyzacja transakcji to emisja kilku transz p.w opratych o jedną pulę aktywów, przy
czym poszczególne transze różnią się priorytetem w absorpcji ewentualnych strat z tyt.
Realizacji ryzyka kredytowego. Najprostsza strukturyzacja będzie obejmować trzy transze
: junior, mezzaine, senior.

Koszty, zalety, wady sekurutyzacji -> podręcznik strona 288 polecam przeczytać bo bez
sensu było wypisywanie tych wszystkich punktów

Sekurutyzacja syntetyczna

Dokonuje transferu ryzyka kredytowego określonej puli aktywów, jednak nie generuje
środków pienięznych dla inicjatora, gdyż pozostaję one w SPV i są inwestowane e pulę
bezpiecznych instrumentów.

12. GWARANCJA BANKOWA JAKO FORMA FINANSOWANIE POŚREDNIEGO

PRZEDSIĘBIORSTWA.

Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta , że po spełnienu przez

podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłąty, która mogą
być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do
sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłąty, bank ten wykona świadczenie
pieniążne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego
banku. Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem
nieważności.
Treść umowy musi zawierać: os uprawnioną – beneficjenta, gwarantowaną kwotę, termin
obowiązywania oraz wynikające z niej uprawnienia. Udzielenie gwarancji następuje w formie
stwierdzonego pismem oświadczenia banku, skierowanej do osoby upoważnionej z gwarancji
czyli beneficjenta. Podmiot zainteresowany udzieleniem gwarancji zwraca siedo banku ze
zleceniem, dołączając jednocześnie umowę/ dokumnet, z którego wynikać będzie
wierzytelność podlegająca zabepieczeniu gwarancją. Głównym elementem umowy
gwarancyjnej jest zobowiązanie gwaranta do zapłacenia beneficjentowi określonej sumy
pieniężnej w przypadku niespełnienia przez dłużnika oznaczonego świadczenia.

Roszczenia z gwarancji bezwarunkowej płatne są na pierwsze żądanie klienta, natomiast z

gwarancji warunkowej stają się wymagalne dopiero po udokumentowaniu przez beneficjenta,
iż spełnione zostały warunki od ziszczenia których zależała wypłata z gwarancji.

Cechy i rodzaje gwarancji bankowych

● Czynność abstrakcyjna: zobowiązanie gwaranta jest niezależne od przeczyna

zobowiązanie banku-gwaranta, która w liście gwarancyjnym nie musi być wyrażona
● Zobowiązanie pieniężne:
● Czynność nieakcesoryjna: okoliczność, że gwarancja nie musi busi zabezpieczać
wykonania zobowiązania zlecenidawcy
● Czynność odpłatna: umowa jest odpłatna
● Czynność pisemna: umowa w formie posemnej
● Czynność przysparzająca: beneficjent uzyskuje roszczenie przeciwko gwarantowi o
zapłąte sumy gwarancyjnej
● Czynność losowa

Rodzaje gwarancji:

● G. kredytowe
● G. zapłaty za towary i usługi
● G zapłąty za cło
 ● G wadialne stosowane w przypadku przetargów. Wadium – zaliczka będąca
warunkiem udziału w przetargu i przypadająca w przypadku nie wywiązania się z
umowy.
● G dobrego wykonania umowy

13. ZARZĄDZANIE NADWYŻKAMI ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

14. USŁUGI ZARZĄDZANIA GOTÓWKĄ GRUPY KAPITAŁOWEJ

To jest Cash Pooling, ale przeczytałam cały rozdział3 i go streściłam bo wydawał mi się ważny.

Cash Management

Usługa jaką przedsiębiorstwa dostaje od banku w celu minimalizacji kosztów prowadzenia

działalności operacyjnej. Czyli Cash Management pozwala przedsiębiorstwu zarządzać zasobami
pieniężnymi w trzech głównych wymiarach:

● Transakcyjnym – realizacja bieżących i przyszłych płatności w relacji z kontrahentami

● Ostrożnościowym – bank zapewnia stałą gotowość płatniczą by ograniczyć ryzyka utraty
płynności
● Spekulacyjnym zwiększeniw wartości środków pienięznych poprzez krótkoterminowe
inwestowanie rezerw gotówkowych

- sensu stricto - Bankowość transakcyjna = cash management – rozlicza płatności, optymalizauje

wykorzystanie środków, kontroluje salda, pozwala na płatności bezgotówkowe i gotówkowe
wypłaty w bankomatach i kasach bankowych, zarządza należnościami i zobowiązaniami
przedsiębiorstwa,

- sensu largo – bankowość transakcyjna = zaawansowany cash management – finansowanie

handlu, lokowanie nadwyżek finansowych przedsiębiorstwa i transakcje skarbowe

CASH POOLING – konsolidacja sald – polega na zintegrowanym zarządzaniu płynnością

finansową przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach rozproszonej struktury organizacyjnej
(wieloodziałowych) należących do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub odrębnych prawnie
podmiotów gospodarczych powiązanych kapitałowo.

Cash pooling koncentruje środki pienięzne z indywidualnych rachunków (sald) poszczególnych

jednostek (rach indywidualne) na wspólnym rachunku grupy ( rach główny ). W efekcie
koncentracji dochodzi do powstania zbilansowanego salda na rach głównym. To zbilansowanie
pozwala na kompensowanie przejściowych sald ujemnych nadwyżkami na rach indywidualnych.

Są trzy strony tej transakcji:

● Pomiot mający nadwyżkę

● Podmiot mający niedobór
● Pool leader (agent) najczęściej bank który pełni funkcje pośrednika i wykonawcy
transferów

Cash pooling:

= optymalizacja kosztów utrzymania = obniżanie opłąt i prowizji należnych

płynności poprzez obniżanie wartości bankowi z tyt kredytów obrotowych
marży odsetkowej
optymalizacja globalna
Jakie korzyści dla banku daje cash pooling?

● Ograniczenie ryzyka banku związanego z ekspozycją kredytową wobec grupy

● Zwiększenie skuteczności strategii sprzedaży krzyżowej i pogłębionej
● Przejęcie kontroli nad znaczną częścią transakcji finansowych realizowanych przez klienta w
relacji z innymi bankami
● Poprawa pozycji płynnościowej

Klasyfikacja usług cash poolingu:

● Rzeczywisty – cash pooling konsolidacyjny

● Wirtualny : (przynosi mniejsze korzyści przedsiębiorstwom)
1. Notional cash poolig – cash pooling kompensacyjny
2. Netting – saldowanie
- Dwustronny – dwa podmioty
- Wielostronny – wiele podmiotów (czesciej występuje)

CAGH POOLING KONSOLIDACYJNY

Faktyczny przepływ srodków pomiędzy rachunkami z wyróżnieniem rach globalnego. W tym

wariancie następuje czasowa i automatyczna koncentracja pieniadzy.

Cash pooling konsolidacyjny występuje w dwóch formułach:

● Zero balancing cash pooling – na koniec każdego dnia roboczego konsolidowana jest całość
sald dodatnich
● Near-zero balancing – zbliżone do tego wyżej jedyną różnicą jest ze na rach konsolidowanych
wykazujących dodtatnie saldo nie wszystkie środki przekazywane są na rach globalny, część
zostaje nie ruszona.

WIRTUALNY NOTIONAL CAH POOLING

Rachunek główny pełni rolę pomocniczą przy przechowywaniu i dystrybucji odsetek. Nie dochodzi do
transferu środków pomiędzy rachunkami

WIRTUALNY NETTING…

Rezygnujemy z otwarcia głównego rachunku a odsetki kalkulowane są na podstawie zblinasowanego

salda zadłużenia w oparciu o saldo na pojedynczych rach . Też nie dochodzi do transferu środków
pomiędzy rachunkami.

Proces nettingu:

- Dzień zawiadomienia
- Dzien wymiany informacji
- Dzień transakcji
- Dzień rozliczenia spot
- Dzień uzgodnienia

SYSTEM PŁATNOŚCI MASOWYCH COLLECT

Mają na calu wsparcie przedsiębiorstw przez banki w zakresie usprawnienia procesó zarządzania
należnościami na podstawie automatycznego rozpoznawania wpłat realizowanych przez
kontrahentów. System ten dedykowany jest dla przedsiębiorstw które obsługuję wielu płątników
indywidualnych nawet miliony osób. Przedsiębiorstwo uzyskuje możliwość nadania kontrahentom
numeru rachunku na który kontrahenci przelewają hajs. Moim zdaniem to jest coś w stylu płatności
na SGHu bo każdy student ma swój własny numer rachunku.

15. ELEKTRONICZNE FORMY KOMUNIKACJI PRZEDSIĘBIORSTWA Z BANKIEM I OFEROWANIA

PRODUKTÓW I USŁUG BANKOWYCH

Systemy office banking – ich wyróżnikiem jest realizacja bardzo dużej liczby transakcji finansowych.
Cechują się wielodostępnością – wielu użytkowników może pracować w systemie. Umożliwiają
optymalizację kosztów płynności, pozwalają na obsługę wniosków kredytowych. Częstą praktyką jest
wykorzystnia office banking do kontaktów zdalnych z wieloma bankami. Zapewnia to dużym
przedsiębiorstwom wysokie bezpieczeństwo działalności operacyjnej i ciągłość działania w sytuacji
kiedy występują problemy w łączności z bankiem (praca offline)

Podstawowa funkcjonalność produktowa systemów bankowości internetowej dla

przedsiębiorstwa należy:

● Przegląd rachunków klienta wraca z info o saldach, dostępem ho historii operacji i

możliwością pobrania wyciągów
● Zlecanie przelewów wewnętrznych, krajowych, walutowych itp.
● Definiowanie zleceń stałych
● Przegląd lokat istniejących i zakładanie nowych
● Przegląd kredytów i wysyłanie wniosków o nowe kredyty
● Przegląd posiadanych kart płatniczych i wysyłanie wniosków o nowe

Zaawansowana funkcjonalność produktowa systemów bankowości internetowej dla

przedsiębiorstwa należy:

● Polecenia zapłaty
● Obsługa transakcji płacowych
● Obsługa zleceń w standardzie SWIFT
● Identyfikacja masowych płatności
● Obsługa gotówkowa
● Produkty finansowana handlu: faktoring i forfaiting, gwarancja bankowa, akredytywa
dokumentowa, inkaso dokumentowe
● Produkty rynków finansowych
● Finansowanie bieżącej działalności
● Obsługa faktur elektronicznych