14.

Typy faktur ze względu na sposób zagospodarowania pola dźwiękowego:

15. Wyjaśnić terminy faktura homofoniczna, faktura polifoniczna, faktura diagonalna.

17. Wymienić ustroje formalne, scharakteryzować motyw.

Ustroje formalne to cząstki formy. Pomysły konstrukcyjne z których budowana jest
całość. Są to następująco motyw, fraza i zdanie. Motyw- najmniejsza cząstka formy,
elementarny pomysł konstrukcyjny. To, że jest najmniejszy nie oznacza, że musi również
być konstrukcyjnie prosty, może być bardzo złożony. Na jego materiale może opierać się
część a nawet cała forma. Analizując motyw zwracam uwagę na rozplanowanie napięć
melodyczno-rytmicznych, następnie na cechy melosu, własności metryczne,
harmoniczne, dynamiczne i agogiczne. Typy motywów: pełny, niepełny i szczątkowy.
Pełny motyw składa się z trzech faz: narastania, kulminacji i rozwiązania. W niepełnym
występują tylko dwie z wymienionyc kolejność 1+2 lub 2+3 . Kształt lini melodycznej
motywu określamy jako: falisty, opadający, wznoszący, łukowy lub opisujący dźwięk.
Do ustrojów formalnych zaliczamy: motyw, frazę i zdanie.

18. Pojęcie frazy i klasyfikacja fraz

Fraza- jest ustrojem formalnym większym od motywu i powstałym z motywu.
Wyróżniamy frazy:
- homofoniczne (powstaje z szeregowania motywów)
- polifoniczne (powstaje z rozwijania motywu)
- figuracyjne (jednoczy obie te cechy) - występowanie: etiudy
20. Podstawowe róznice miedzy ustrojami formalnymi z punktu widzenia
formalnego, wyrazowego i harmonicznego

Podstawowe różnice pomiędzy ustrojami formalnymi z punktu widzenia formalnego,

wyrazowego, harmonicznego. Są to cząstki formy.
Z punktu widzenia formalnego:
Motyw- pomysł konstrukcyjny,
Fraza- struktura wyżej zorganizowana, powstała z motywu
Zdanie- konstrukcja muzyczna zamknięta kadencją.
Z punktu wyrazowego:
Motyw- elementarna jednostka, zalążek akcji muzycznej
Fraza- zalążek akcji i jej rozwinięcie
Zdanie- myśl muzyczna (zawierająca rozpoczęcie akcji, rozwinięcie i zakończenie)
Różnice są szczególnie widoczne na gruncie harmoniki:
W motywie rozpatrujemy na podstawie akordu
We frazie kadencją prostą lub rozbudowaną
A zdanie jako dłuższy przebieg harmoniczny zakończony kadencją.

22. Pojęcie zasady kształtowania i jej podstawowe rodzaje

Zasady kształtowania mówią nam o sposobach budowania części formy z mniejszych
jednostek. Są to reguły składania cząstek formy w większe całości. Zasady te dotyczą
poziomu mikroformy.
Zasady zestawiania fragmentów w całą formę nazywamy mechanizmem danej formy,
działającym na poziomie makroformy.
Podstawowe rodzaje:
- Szeregowanie ( powtarzaniem, kontynuowaniem przez repetycję, następstwo
tych samych pomysłów lub zestawianiem czyli kontynuowaniem przez
połączenie, następstwo różnych pomysłów)
- Rozwijanie (jednorodność przebiegu związana z ograniczeniem ilości wzorów
podlegających przekształceniom lub ciągłością czyli spójnością akcji, wynikająca
z łagodnego przechodzenia zmodyfikowanych postaci wzoru jedna w drugą.

23. Cechy szeregowania na poziomie mikroformy

Szeregowanie na poziomie mikroformy

Powtarzanie Zestawianie
- proste
- sekwencyjne
- wariacyjne

24. Cechy szeregowania na poziomie makroformy

Szeregowanie na poziomie makroformy:

Powtarzanie Zestawianie
->wariacyjność: -> kontrast: -> symetria i kontrast:
wariacyjna forma odcinkowa typu: forma dwuczęściowa forma
trzyczęściowa
A, A1, A2, A3 typu A B, typu ABA1
forma odcinkowa typu forma ronda typu
ABCD ABACA

25. Typy konstrukcji formalnych powstałych w wyniku szeregowania

W wyniku szeregowania mogą wykształcić się następujące konstrukcje formalne:
- forma dwuczęściowa typu AB, niektore odmiany AAB, ABB, AABB
- forma trzyczęściowa typu ABA1, Obecność ostatniego członu jest
charakterystycznym przejawem symetryczności. Niektóre odmiany: AABA,
ABBA1, AABBA
- wariacyjna forma odcinkowa A A1A2 A3
- forma odcinkowa typu ABCD (liczba ogniw zazwyczaj nie przekracza 4)
- forma ronda typu ABACA (istotna cecha tej formy- stałe powtarzanie jednego
odcinka przeplatane odcinkami zmiennymi)
-
27. Istota i cechy rozwijania

28. Cechy pracy motywicznej

Na poziomie mikroformy rozwijanie= praca motywiczna lub praca tematyczna
Praca motywiczna= sposoby przekształceń motywu.
Wyróżniamy dwie grupy przekształceń:
- Przekształcenia zewnętrzne (inaczej zwane harmoniczne) - polegają na jego
powtórzeniach prostych lub sekwencyjnych, bez zmian budowy wzoru, zmiany
zachodzą tylko w własnościach tonalnych,
- Przekształcenia wewnętrzne (polifoniczne)- obejmują przekształcenia struktury
wewnętrznej motywu. Mogą być one ścisłe lub swobodne.
Ścisłe przekształcenia wewnętrzne:
a) inwersja zwana inaczej odwróceniem
b) augmentacja
c) dyminucja
d) retrogradacja zwana rakiem
Cechy:
Rozwijanie charakteryzuje się :
- jednorodnością przebiegu związaną z ograniczeniem ilości wzorów
podlegających przekształceniu
- ciągłością czyli spójnością akcji, wynikajacą z łagodnego przechodzenia
zmodyfikowanych postaci wzoru jedna w drugą
29. Cechy rozwijania na poziomie makroformy
Rozwijanie na poziomie makroformy cechuje stałość struktury wewnętrznej.
Istotne: Jednokierunkowość: czyli następstwo faz rozwojowych w ściśle określonej
kolejności, bez możliwości przestawienia ogniw w łańcuchu zdarzeń. Np. w formie
sonatowej- nie zaczniemy przetworzeniem i nie skończymy ekspozycją, bo to nie będzie
już forma sonatowa.
ROZWIJANIE NA POZIOMIE MAKROFORMY

Kształtowanie ewolucyjne- szczególny typ rozwijania, w łańcuchu ewoluujących zdarzeń,

każde kolejne ogniwo jest zdeterminowane przez cechy poprzedniego i przez nowe
okoliczności warunkujące potrzebę zmiany (coś wynika z czegoś, jak ciąg przyczynowo
skutkowy?). - rzadko występuje, ale można zastosować tego nazewnictwa na
przykładzie (ewolucyjne narastanie brzmienia orkiestry prowadzące do tutti)
*Gratis:
30. Pojęcie okresu muzycznego. Cechy okresu.
Okres muzyczny - forma muzyczna o stabilnej tonalnie konstrukcji, zbudowana ze zdań
pozostających we wzajemnych zależnościach konstrukcyjno-wyrazowych.
Trzy najważniejsze własności okresu:
1. Jest formą muzyczną i może występować jako forma samodzielna lub jako część
większej formy.
2. Odznacza się stabilizacją tonalną, wyraźnie zaznaczająca się tonacja. Możliwość
występowania modulacji/odchyleń, ale konieczny powrót do centrum.
3. Istnieją określone zależności konstrukcyjno-wyrazowe między zdaniami.

*Z definicji wynika, że nie powstaje z prostych powtórzeń, ani ze zdań w różnych

tonacjach.
Najprostszy typ okresu to konstrukcja dwuzdaniowa (budowa: poprzednik i następnik -
używamy tylko w konstrukcji dwuzdaniowej, bo mówi tylko o kolejności nie o
zależnościach) (układ modelowy). Najczęściej występują jednak wielozdaniowe.
przykład zależności: poprzednik zakończony na D, a następnik na T “powtórzenie ze
zmianą kadencyjną”

31. Zależności między zdaniami w okresie prostym:

Istotne cechy okresu: to zależności okresowe
wyróżniamy cztery typy:
- powtórzenie ze zmianą kadencyjną
- rozwinięcie (w dalszych zdaniach pomysłów konstrukcyjnych, głównie pod
względem melodycznym i harmonicznym)
- rozwiązanie (głównie pod względem melodycznym i harmonicznym)
- kontrast (inny pomysł konstrukcyjny)

32. Typy okresów:

POD WZGLĘDEM ZALEŻNOŚCI MIĘDZY SKŁADOWYMI FORMY
Okresy proste - min. 2 zdania, min. jedna zależność między nimi
Okresy wyższego rzędu I st. (OWR) - j.w. ale zamiast zdania OP
OWR II st. - j.w. ale zamiast OP OWR I st.
OWR III st. - ciąg OWR I st. między którymi są zależności

POD WZGLĘDEM WŁASNOŚCI KADENCYJNYCH

1. Okresy samodzielne - zakończone kadencją utrwalającą tonację główną:
a) stanowią formę utworu w całości (OP lub OWR)
b) stanowią część większej formy - kadencja odgranicza dany okres od następnej części
utworu
2. Okresy niesamodzielne - stanowią część formy. Kadencja NIE utrwala tonacji głównej,
a przygotowuje tonalnie do następnej części utworu

34. Pojęcie budowy okresowej. typy form okresowych

Budowa okresowa- wykorzystanie różnorodnych typów okresów dla celów tworzenia
całej formy utworu lub jej części, wykorzystywana w muzyce tonalnej, często występuje
jako jedyna zasada architektoniczna np. w utworach tanecznych, stylizowanych lub
miniatury z gatunku liryki wokalnej i instrumentalnej. Budowę okresową charakteryzują:
szeregowanie, kontrastowość, wariacyjność i symetryczność.
Typy form okresowych:
- forma dwuczęściowa typu AB
- forma trzyczęściowa typu ABA1
- wariacyjna forma odcinkowa typu A, A1, A2, A3
- kontrastowa forma odcinkowa typu ABCDA1