POLITECHNIKA ŁÓDZKA

INSTYTUT MECHATRONIKI
I SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH

INŻYNIERIA
ELEKTRYCZNA

cz.3 IŚ7 (2h)

dr inż. Dariusz BRODECKI
⚫Obwody liniowe prądu sinusoidalnego w ujęciu
klasycznym.
⚫Magazynowanie i rozpraszanie energii w elementach
liniowych.
⚫Moc i energia w obwodach prądu zmiennego.

dariusz.brodecki@p.lodz.pl ⚫ Impedancja i admitancja.

⚫ Rezonans. Wykresy wskazowe.
http://matel.p.lodz.pl/wee/k23/ ⚫ Obwody zawierające cewki magnetyczne sprzężone.
Transformator
PRĄD ZMIENNY
Ogólna postać przebiegu okresowego sinusoidalnego

x = X m sin ( t +T ) + x  = X m sin( t + x )

2 amplituda faza początkowa
pulsacja = = 2 f
T częstotliwość
okres

u
Um
T
t
U

u = U m sin (t + u )
Przedstawienie wielkości sinusoidalnych
za pomocą wektorów

u = U m sin (t + u )
Faza początkowa i kąt przesunięcia fazowego

u = U m sin( t + u )
i = I m sin( t + i )

 = (u,i)
 = u - i
Faza początkowa i kąt przesunięcia fazowego
u, i

u 
i T
ωt

u = U m sin (t + u ) , gdzie u = 0


i = I m sin (t + i ) , gdzie i = −30 = −
6
 = u − i = 0o −( −30o ) = 30o
 Wartość średnia

Wartość średnia przebiegu sinusoidalnego

to taki zastępczy przebieg stały, który w
obwodzie wywoła taki przepływ ładunku
jak przy przebiegu sinusoidalnym.
Wartość średnia
 Wartość średnia

T T T
1 2
2 2
2U m  1 2
U śr =  udt =  U m sin( t )dt =  − cos( t ) 
T 0 T 0 T   0
2
T
2U m  1  2 2U m T 2U m
U śr = 
T  
− cos( t )  =
T 2
( −1 − 1) =

0

2U m
U śr = = 0, 636U m

 Wartość skuteczna

Wartość skuteczna przebiegu

sinusoidalnego to taki zastępczy przebieg
stały, który w obwodzie wywoła taki skutek
cieplny jak przy przebiegu sinusoidalnym.
 Wartość skuteczna
Dla prądu sinusoidalnie zmiennego:
Wartość skuteczna
Elementy RLC
R – opornik (rezystor)
p
u
i
i

u ωt

i = I 2 sin (t + i ) U
R =
u = R i I
u = R I 2 sin( t + i )  = u − i = 0
u = U 2 sin( t + u )
R – opornik (rezystor) – c.d. p
Pśr
T
W =  p  dt i
0 u ωt
L – cewka idealna p
L – indukcyjność własna [H] u
i
i

u ωt

i = I 2 sin (t + i ) U
di
X L = = L
u =L I
dt
u = LI 2 cos( t + i )  = u − i = 90
u = LI 2 sin( t + i + 90 )
u = U 2 sin( t + u )
L – cewka idealna – c.d. p
u
i
i

u ωt
L – cewka idealna – energia

u i
C – kondensator idealny p
C – pojemność elektryczna [F] u
i
i

u ωt

u = U 2 sin (t + u ) U 1
du XC = =
i =C I C
dt
i = CU 2 cos( t + u )  = u − i = −90
i = CU 2 sin( t + u + 90 )
i = I 2 sin( t + i )
C – kondensator idealny – c.d. p
u
i
i

u ωt
C – kondensator idealny – energia

p
i u
Szeregowe połączenie R, L, C

i = I 2 sin (t + i )

1
u = R I u=u
2 sin(
R+uLt +C i )=+ ZI
+u LI 22cos( tt ++i ) −)
sin( I 2 cos( t + i )
u C

 1 
u = 2IR sin( t + i ) + 2I  L −  cos( t + i )

po przekształceniach C 
u = 2I ( Z cos  ) sin( t + i ) + 2I ( Z sin ) cos( t + i )
u = 2IZ sin( t + i +  ) = 2IZ sin( t + u )

1
 1 
2 L −
Z = R +  L −
2
tg  = C
 C 

 = u − i R
Szeregowe połączenie R, L, C - c.d. (trójkąt impedancji)

Z = R +X 2 2 X
 = u − i tg =
R

Z
X R
φ -φ

R X
Z

1
X = X L − X C = L −
C
Szeregowe połączenie R, L, C - wykresy wskazowe
U
R L C
I

UR UL UC

UL
UR
I I I
 = u − i = 0 UC
 = u − i = 90
 = u − i = −90
Szeregowe połączenie R, L, C - wykresy wskazowe
U
R L C
I

UR UL UC

UC

U
UL
UR
I
Szeregowe połączenie R, L, C - c.d.

 1 
 1 
2
 L − 
Z = R +  L −
2
 = u − i C
 C 
 tg =  
R

UC
U UL
1 
1. gdy L  , to 0   
C 2 UR I
napięcie u wyprzedza w fazie prąd i o kąt |φ|
obwód ma charakter indukcyjny
Szeregowe połączenie R, L, C - c.d.

 1 
 1 
2
 L − 
Z = R +  L −  = u − i C
tg =  
2

C 
  R

UC

UL
1  UR
2. gdy L  , to −  0
C 2 U
I
prąd i wyprzedza w fazie napięcie u o kąt |φ|
obwód ma charakter pojemnościowy
Szeregowe połączenie R, L, C - c.d.

 1 
 1 
2
 L − 
Z = R +  L −  = u − i C
tg =  
2

C 
  R
UC
UL
UR U=UR
1 I I
3. gdy L = , to  =0
C
prąd i oraz napięcie u są w fazie
obwód ma charakter rezystancyjny
obwód jest w stanie rezonansu
Dziękuję