MPSC Test 3

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.
com>
Mpsc test 3
Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Tue, Jan 29, 2019 at 5:27 PM
To: sunil.andhare01@gmail.com
HOME
STUDENT HOME
VIEW RESULTS
TAKE TEST
PROFILE
PENDING TESTS
LOG OUT
Welcome sunilandhare02
Your Test Results
Back
Test Summary
Student Name Sunil andhare Rank 47
Test Subject Test Duration Max. Marks Correct Answers Wrong Answers Attempted/Not
Attempted Count Positive Marks Negative Marks Obtained MarksPercentage
GS TEST : 11 GS 02:00:00 200.00 22 29 Attempted : 51
Not Attempted : 49 44.00 19.14 24.86 12.43 %
Test Information in Detail
Question No. Question Your Answer Correct Answer

1
दे श आणि राष्ट्रीय प्राणी यांच्या योग्य जोड्या जळ

ु वा.
दे श राष्ट्रीय प्राणी
(अ) ने पाळ (i) सिं ह
(ब) पाकिस्तान (ii) मारखोर बकरी
(क) श्रीलं का (iii) गाय
(ड) भूतान (iv) ताकीन बकरी
Match the correct pairs of country and national animal.

Country National animal
(a) Nepal (i) Lion
(b) Pakistan (ii) Markhor goat
(c) Srilanka (iii) Cow
(d) Bhutan (iv) Takin goat
Options
अ-i ब-ii क-iii ड-iv
a-i b-ii c-iii d-iv
b
अ-iii ब-ii क-i ड-iv
a-iii b-ii c-i d-iv
अ-ii ब-i क-iv ड-iii
a-ii b-i c-iv d-iii
अ-iv ब-i क-ii ड-iii
a-iv b-i c-ii d-iii
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
मारखोर बकरी Screw Horn Goat नावानेदेखील ओळखळी जाते. ही वन्य बकरीची प्रजाती आहे .
Markhar goat is also known by the name screw Horn Goat. It is a species of wild goat.
शिसे पढ
ु ीलपैकी कोणत्या स्रोतांमधन
ू प्रदष
ू ण निर्माण करू शकते?
(अ) रं ग
(ब) स्मे ल्टिंग उद्योग
From which of the following sources, lead can cause pollution?
(a) Colour
(b) Smelting industry
Options
a
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
अ, ब
a, b
यापैकी नाही
None of these
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
ू क म्हणून उत्सर्जित होतो.
Smelting या धातू गाळण्याच्या प्रक्रिये त शिसे प्रदष
जेव्हा रं ग उडायला लागतो तेव्हा शिसे धुळीच्या कणांच्या आकारात निर्माण होते. ते मानवी आरोग्यास अपायकारक
ठरते.म्हणन
ू , दोन्हीही स्त्रोतामळ
ु े प्रदष
ु ण होते.
In Smelting, the metal filtration process, Lead is entitled as a pollutant. When colour starts fading, Lead
forms in the dust particle size. It is harmful to human health. Therefore both the sources can cause
pollution.
आफ्रिका खंडात आढळणारे प्रमुख प्राणी हे ‘बिग फाईव्ह’ नावाने प्रसिद्ध आहे त. पुढीलपैकी कोणत्या प्राण्याचा यामध्ये
समावेश होत नाही?
(अ) सिं ह
(ब) काळा गें डा
(क) आफ्रिकन हत्ती

(ड) म्है स
(इ) वाघ
(फ) आफ्रिकन चित्ता
Major animals found in African continent are famous by the name 'Big five'. Which of the following
animal is not included in this ‘Big Five’?
(a) Lion
(b) Black Rhino
(c) African Elephant
(d) Buffalo
(e) Tiger
(f) African Leopard
Options
ड, इ
d, e
ब, ड
b, d
फक्त इ
Only e
ड, फ
d, f
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
Big Five of Africa र मध्ये सिं ह, चित्ता (Leopard), , गें डा (काळा व पांढरा), हत्ती व केप बफेलो यांचा समावे श होतो.
दक्षिण आफ्रिकेच्या ‘रँ ड’ चलनावर या पाच प्राण्यांची प्रतिमा आहे .
Big Five of Africa includes Lion, Leopard, Rhino (Black and White), Elephant and Cape Buffalo. South
Africa’s currency ‘Rand’ has image of these five animals.
UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change) विषयी योग्य विधान निवडा.
(अ) हा करार 1992 सालच्या वसुं धरा परिषदे त स्वीकारला गे ला.
(ब) UNFCCC चे सचिवालय व्हिएन्ना ये थे आहे .
(क) शाश्‍वत आर्थिक विकास साधणे हे या कराराचे उद्दिष्ट्य आहे .

Choose the correct statements/s about United Nations Framework Convention on Climate Change
(UNFCCC)
(a) This convention is adopted in Earth Summit of 1992.
(b) The secretariat of UNFCCC is in Vienna.
(c) To ahieve sustainable economic development is the objective of this convention.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
1992 साली रिओ-डी-जने रो ये थे वसुं धरा परिषद पार पडली. या परिषदे त UNFCCC करार स्विकारला. याचे सचिवालय
बॉन (जर्मनी), शहरात आहे .
उद्दिष्ट्ये - हरितगह
ृ वायूंचे स्थिरीकरण, जागतिक अन्नसुरक्षा, परिसंस्थांचे हवामान बदलाशी अनुकूलन.
In 1992, Global Earth summit was held at Rio-de-Janeiro. UNFCCC agreement was adopted in this
summit. It's secretariat is in Bonn city (Germany).
Objectives - Stablisation of Green House gases, global food security, adaptation of ecosystems with
climate change.
5
पढ
ु ीलपैकी कोणते स्थळ वनस्पती जीवनाच्या In-situ संवर्धनाची पद्धत दर्शवते?
(अ) जीवावरण राखीव क्षे तर्
(ब) बॉटनिकल गार्डन
(क) राष्ट् रीय उद्यान
(ड) वन्यजीव अभयारण्य
Which of the following place indicates the in situ conservation method of plant life?
(a) Biosphere reserve
(b) Botanical garden

(c) National Park
(d) Wildlife Sanctuary
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, क, ड
a, c, d
ब, क, ड
b, c, d
d
अ, ब, क व ड
a, b, c and d
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
जैवविविधता क्षेत्र (Biodiversity hotspots) नैसर्गिक अधिवासात संरक्षित प्रजातींचे संरक्षण करणे म्हणजे
मूलस्थानी संवर्धन (In-situ conservation) होय.
In-situ conservation चे प्रकार-
जीवावरण राखीव क्षेत्र
राष्ट्रीय उद्यान
वन्यजीव अभयारण्य
Biodiversity hotspot.
In situ conservation means conserving the protected species in their natural habitat.
Types of In-situ conservation.
Biosphere reserve
National park.
Wildlife sanctuary.
पुढीलपैकी कोणते व्याघ्र राखीव क्षेत्र आहे , तसेच जीवावरण राखीव क्षेत्र आहे ?
(अ) मानस
(ब) सिमलीपाल
(क) सुं दरबन
(ड) काझीरं गा
Which of the following is a Tiger reserve and Biosphere reserve also?

(a) Manas
(b) Simlipal
(c) Sundarban
(d) Kaziranga
Options
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
अ, ब, क
a, b, c
c
अ, क
a, c
फक्त अ
Only a
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
काझीरं गा (आसाम) हे राष्ट्रीय उद्यान आहे . जागतिक वारसास्थळ (1985 साली घोषित) आहे . व्याघ्र राखीव क्षेत्र
(2006 साली घोषित) आहे . परं तु जीवावरण राखीव क्षेत्र नाही.
Kaziranga (Assam) is a national park. It is world Heritage site (Declared in 1985). It is a Tiger reserve
(declared in 2006). But it is not Biosphere reserve.
जागतिक वन्यजीव निधीच्या वतीने .......... पासून कस्तुरीमग

ृ प्रकल्पाची सुरुवात करण्यात आली.
Musk Deer project has been started by the World Wild Life Fund from.
Options
केवलदे व घाना उद्यान
Keoladeo Ghana park
काझीरं गा उद्यान
Kaziranga
दाचिगम उद्यान
Dachigan park
केदारनाथ वन्यजीव अभयारण्य

Kedarnath Wildlife Sanctuary
unanswered d
Explanation
उत्तर -4
भारत शासन व जागतिक वन्यजीव निधी यांच्या संयुक्त प्रयत्नातून हा प्रकल्प सुरू करण्यात आला.
केदारनाथ वन्यजीव अभयारण्य केदारनाथ कस्तरु ीमग

ृ अभयारण्य म्हणन
ू दे खील ओळखले जाते. हे अभयारण्य
उत्तराखंडमध्ये आहे . हे हिमालयीन कस्तुरीमग
ृ ासाठी प्रसिद्ध आहे .
This project has been started with joint efforts of Government of India and World Wildlife Fund.
Kedarnath wildlife sanctuary is also known as Kedarnath Musk Deer sanctuary. This Sanctuary is in
Uttarkhand. It is famous for Himalaya Musk Deer.
हवा-गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) आणि दर्जा यांच्या दिलेल्या जोड्यांपैकी अचूक जोड्या ओळखा.
हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) दर्जा
(अ) 0 - 50 चां गला

(ब) 51 - 200 माफक
(क) 201 - 300 खराब
(ड) 401 - 500 तीव्र
Select the correct pair for Air Quality Index and Remark.
Air Quality Index (AQI) Remark
(a) 0 - 50 Good
(b) 51 - 200 Moderate
(c) 201 - 300 Poor
(d) 401 - 500 Severe

Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
अ, क, ड
a, c, d
a, b, c and d
c c
Explanation
उत्तर - 3
हवेची गुणवत्ता जनतेला उपलब्ध करून दे ण्यासाठी हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) महत्त्वाचा निकष आहे . हवा
गुणवत्ता निर्देशांकामध्ये 6 प्रकार आहे त. चांगला, समाधानकारक, माफक, खराब, अत्यंत खराब, तीव्र.
Air Quality Index (ADI) is a tool for effective dissemination of air quality information to People.
There are six Air Quality Index (AQI) categories - Good, Satisfactory, Moderately Polluted, Poor, Very
Poor and Severe.
योग्य विधाने निवडा.
(अ) दक्षिण भारतात मु स्लीम सत्ता स्थापन करणारा पहिला सु लतान म्हणून अल्लाउद्दिन खिलजी ओळखला जातो.
(ब) अल्लाउद्दिनच्या दक्षिण भारतीय मोहिमे चे ने तृत्व मलिक कफू र याने केले .
(क) अल्लाउद्दिन खिलजी याने दे वगिरी ये थे तीन बाजार ये थे स्थापन केले .
Choose the correct statement/s.

(a) Alauddin Khilji is known as the first Sultan to establish the Muslim rule in South India.
(b) Allauddin's South Indian campaign was led by Malik Kafur.
(c) Allauddin Khilji established three markets at Devgiri.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
1308 साली अल्लाउद्दिन खिलजीने काफूरला दे वगिरीवर हल्ला करण्यास पाठविले. यावेळी रामचंद्र यादव दे वगिरी
येथे राज्य करत होता. अल्लाउद्दिन खिलजी याने दिल्ली येथे तीन बाजार (धान्यासाठी, किमती कापडासाठी व
जनावरे -घोडे-गुलामांसाठी) स्थापन केले.
In 1308, Allauddin Khilji sent Kafur to attack on Devgiri. Ramchandra Yadav were ruling at Devgiri at that
time. Allauddin Khilji established three markets (for grains, for valuable clothes, and for horses and
slaves) at Delhi.
10
योग्य विधाने निवडा.
(अ) महं मद
ू गवाणच्या मृ त्यूनंतर बहामनी राज्याचे 5 तु कडे झाले .
(ब) कालांतराने इमादशाही निजामशाहीमध्ये विलीन झाली.
(क) महं मद
ू गवाण हा बहामनी राजा होता.
(a) After the death of Mohamad Gawan, Bahamani kingodm distintegrated into 5 sections.
(b) Imad shahi merged into Nizamshahi over the time.
(c) Mahmud Gawan was the Bahamani king.
Options
फक्त अ
Only a
b
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
b b
Explanation
उत्तर - 2
हसन गंगू बहामणी याने बहामणी राज्याची स्थापना केली. महमंद गवाण हा पराक्रमी सरदार बहामणी राज्याच्या
पदरी होता. त्याच्या मत्ृ यन
ू ंतर बहामणी राज्याचे पाच तक
ु डे झाले (इमादशाही-वर्‍हाड, निजामशाही-अहमदनगर,
बरीदशाही-बिदर, कुतुबशाही-गोवळकोंडा, आदिलशाही-विजापरू ). 1572 साली मुर्तुझा निजामशहाने इमादशाही
निजामशाहीत विलीन केली.
Hasan Gangu Bahamani has founded the Bahamani Kingdom. A brave sardar Mahmud Gaawan was in
the Bahamani state. After his death, Bahamani kingdom disintegrated into five sections. (Imadshahi -
Varhad, Nizamshahi -Ahmednagar, Baridshahi-Bidar, Qutubshahi-Golconda, Adilshahi - Bijapur). In 1572,
Murtza nizamshaha merged Imadshahi into Nizamshani.
11
फिरोजशहा तुघलकाबाबत योग्य विधान निवडा.
(अ) त्याने हिस्सार हे शहर वसवले .
(ब) त्याने फिरोझाबाद शहर वसवले .
(क) त्याने यमु ना व सतलज नदीपासून कालवे काढले , ज्याचा वापर पाणीपु रवठ्यासाठी केला गे ला.
(ड) हिं द ू धर्मग्रंथाचे सं स्कृतमधून पर्शियनमध्ये भाषांतर करणारा पहिला मु स्लीम राज्यकर्ता म्हणून फिरोझशहा
तु घलक ओळखला जातो.
Choose the correct statements about the Firoz Shah Tughlaq.
(a) He founded the Hissar city.

(b) He founded the Firozabad city.
(c) He built the canals from rivers Yamuna and Satluj, which were used for water supply.
(d) Firoz Shah Tughlaq is known as the first muslim ruler to translate the Hindu religious books from
sanskrit to persian.
Options
ब, क
b, c
ब, क, ड
b, c, d
c
अ, क, ड
a, c, d
a, b, c and d
a d
Explanation
उत्तर - 4
फिरोजशहाने सार्वजनिक बांधकामासाठी वेगळा विभाग स्थापन केला. त्याच्या काळात जिझिया हा वेगळा कर
घोषित केला गेला. त्यापर्वी
ू तो जमीन महसल
ु ाचा भाग होता. त्याने काढलेला सर्वात लांब कालवा 200 किमीचा होता.
हिस्सार (हरयाणा) व फिरोझाबाद (उत्तर प्रदे श) ही नवीन शहरे वसविली.
Firizshaha has established separate department for public works. Jizya was declared as a separate tax
during his period. Before that, it was a part of land revenue. The longest canal he built was of 200 km.
Fonded Hissar (Haryana) and Firozabad (Uttar Pradesh) these new cities.
12
योग्य जोड्या लावा.

हडप्पन शहरे अवशेष
(अ) कालीबं गन (i) मातीच्या भांड्यावर कापडाचे ठसे
(ब) बाणावली (ii) सार्वजनिक स्नानगृ ह
(क) मोहें जोदडो (iii) गटारांचे अवशे ष
(ड) आलमगीरपूर (iv) घरांना स्वतं तर् विहिरी
Match the correct pairs
Harappan cities Remains
(a) Kalibangan (i) Cloth prints on clay pottery

(b) Banawali (ii) Public bathroom
(c) Mohenjodaro (iii) Drainage remains
(d) Alamgirpur (iv) Separate wells for houses.
Options
अ-i ब-iii क-ii ड-iv
a-i b-iii c-ii d-iv
अ-iii ब-iv क-ii ड-i
a-iii b-iv c-ii d-i
अ-iv ब-iii क-ii ड-i

a-iv b-iii c-ii d-i
a-i b-iii c-ii d-iv
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
13
पुढील काँग्रेस अधिवेशन अध्यक्षांचा अध्यक्षपदाच्या निवडीच्या वर्षानुसार योग्य कालानुक्रम निवडा.
(अ) आल्फ् रे ड वे ब
(ब) रमे शचं दर् दत्त
(क) गोपाळकृष्ण गोखले

(ड) न्यायमूर्ती चं दावरकर
Choose the correct chronological order of the president's of congress sessions according to the year of
their selection.
(a) Alfred Webb
(b) Rameshchandra Dutt
(c) Gopal Krishna Gokhale
(d) Justice Chandavarkar
Options
अ-ब-क-ड
a-b-c-d
अ-ब-ड-क
a-b-d-c
ब-अ-ड-क
b-a-d-c
ब-क-अ-ड
b-c-a-d
d b
Explanation
उत्तर - 2
आल्फ्रेड वेब - 1894 - मद्रास काँग्रेस अधिवेशन
रमेशचंद्र दत्त - 1899 - लखनौ काँग्रेस अधिवेशन

गोपाळ कृष्ण गोखले - 1905 - बनारस काँग्रेस अधिवेशन
न्या. चंदावरकर - 1900 - लाहोर काँग्रेस अधिवेशन
Alfred webb - 1894 - Madras Congress session.
Rameshchandra Dutt - 1899 - Lucknow Congress session
Gopal Krishna Gokhale - 1905 - Benaras Congress session.
Justice Chandavarkar - 1900 - Lahore Congress session.
14
डॉ. बाबासाहे ब आंबेडकर यांनी कोणती वत्ृ तपत्रे सुरू केली?
(अ) मूकनायक
(ब) बहिष्कृत भारत
(क) जनता
(ड) हरीजन
Which of the following newspaper started by Dr. Babasaheb Ambedkar?
(a) Mooknayak
(b) Bahishkrit Bharat
(c) Janata
(d) Harijan.
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, ड
a, b, d
अ, ब, क
a, b, c
a, b, c and d
c c
Explanation
उत्तर - 3
डॉ. बाबासाहे ब आंबेडकर यांनी मूकनायक (1920) बहिष्कृत भारत (1927) व जनता ही वत्ृ तपत्रे सुरू केली. हरीजन हे
वत्ृ तपत्र महात्मा गांधी यांनी 1933 साली सुरू केले होते.
Dr. Babasaheb Ambedkar started Mooknayak (1920) Bahishkrit Bharat (1927) & Janta newspaper.
Harijan newspaper started by Mahatma Gandhi in 1932.
15
दर्गे
ु शनंदिनी’, ‘कपालकंु डला’, ‘मण
ृ ालिनी’, ‘चंद्रशेखर’, ‘राजसिंह’ या कादं बर्‍यांचे लेखक कोण?
Who is the author of the novels, 'Durgeshnandini', 'Kapalkundala', 'Mrinalini', 'Chandrashekhar,'

Rajasimha'.
Options
रवींद्रनाथ टागोर
Ravindranath Tagore
बंकिमचंद्र चॅटर्जी
Bankimchandra Chatterjee
c
मन्
ु शी प्रेमचंद
Munshi Premchand
सुब्रह्मण्यम भारती
Subramanian Bharati
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
बंकिमचंद्र चॅटर्जी यांनी एकूण 15 कादं बर्‍या लिहिल्या. ते ब्रिटिश प्रशासनात उपजिल्हाधिकारी होते.
Bankimchandra Chatterjee wrote total 15 novels. He was the deputy collector in British administration.
16
1784 च्या कायद्याबाबत योग्य विधाने निवडा.
(अ) हा कायदा पिट् स इं डिया अ‍ॅक्ट म्हणून ओळखला जातो.

(ब) विल्यम पीट हे ब्रिटनचे सर्वात तरुण पं तप्रधान होते .
(क) या कायद्याने लष्करी, नागरी, राजस्व कारभारासाठी नियं तर् ण मं डळाची स्थापना केली.
Choose the correct statement/s about the 1784 act.
(a) This act is known as Pitt's India act.
(b) William Pitt was the youngest Prime Minister of Britain.
(c) This act created control board for the military, civil and revenue management.
Options
फक्त अ
Only a
b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब
a, b
b c
Explanation
उत्तर - 3
या कायद्याने ब्रिटनच्या शासनाचे कंपनीवरील नियंत्रण वाढले. हे विधेयक तत्कालीन ब्रिटिश प्रधानमंत्री विल्यम
पीट (The Younger) ने तयार केले होते. पीट 24 व्या वर्षी ब्रिटनचे प्रधानमंत्री बनले होते. कंपनीच्या कामकाजावर
नियंत्रण ठे वणे, हे या कायद्याद्वारा निर्मित Board of Control चे कार्य केले होते.
British government's control over company has been increased by this act. This bill was prepared by the
British Prime Minister William Pitt (The Younger.) Pitt became Prime Minister of Britain at the age of 24.
To control the function of company was the function of Board of Control created by this act.
17
महात्मा गांधी यांनी द. आफ्रिकेमध्ये कोणत्या कायद्यांना विरोध दर्शवला?
(अ) एशियाटिक अ‍ॅक्ट
(ब) ट् रान्सवाल इमिग्रेशन अ‍ॅक्ट
(क) रौले ट कायदा
Which were the acts opposed by Mahatma Gandhi in South Africa?
(a) Asiatic act
(b) Transvaal immigration act

(c) Roullete Act
Options
फक्त अ, क
Only a, c
फक्त अ, ब
Only a, b
फक्त ब, क
Only b, c
None of these
b b
Explanation
उत्तर - 2
वर्णभेदी कायदे म्हणून एशियाटिक अ‍

ॅक्ट व ट्रान्सवाल इमिग्रेशन अ‍
ॅक्ट ओळखले जातात. हे दोन्ही कायदे काळ्या
(आशियाई व आफ्रिकी) लोकांविरुद्ध होते. रौलेट कायदा 1920 साली भारतात लागू केला होता.
Asiatic act and Transval immigration act are known as the apartheid acts. Both these acts were against
black people (Asian and African). Roullete Act implemented in India in 1920.
18
पुढीलपैकी कोणती शिफारस फाझल अली आयोगाने केली नाही?
(अ) विदर्भाचे स्वतं तर् राज्य असावे .
(ब) गु जरात व मराठवाड्यासह मुं बईचे द्विभाषिक राज्य असावे .
(क) गु जरातचे मुं बईशिवाय स्वतं तर् राज्य असावे .

(ड) मुं बई केंद्रशासित प्रदे श असावा.
Which of the following recommendation/s has not been made by Fazl Ali commission?
(a) Vidarbha should be an independent state.
(b) Mumbai should be a bilingual state with Gujarat and Marathwada.
(c) Gujarat should be an independent state without Mumbai.
(d) Mumbai should be an Union Territory.
Options
अ, ड
a, d
अ, क
a, c
अ, ब
a, b
क, ड
c, d
d d
Explanation
उत्तर - 4
फाझल अली आयोगाची स्थापना 1953 साली झाली.
सदस्य - हृदयनाथ कंु झरू व के. एम. पण्णीकर.

शिफारशी - विदर्भाचे स्वतंत्र राज्य असावे.
गज
ु रात मराठवाड्यासह मंब
ु ईचे द्वैभाषिक राज्य असावे.
अहवाल सादर - 1955.
Fazl Ali Commission was set up in 1953.
Members - Hridaynath Kunzru and K. M. Pannikar
Recommendations - Vidarbha should be an independent state.
Mumbai should be bilingual state with Gujarat and Marathwada.
Report submitted - 1955
19
बाबा पद्मनजी यांच्याबाबत कोणते विधान योग्य आहे ?
(अ) ते शिक्षक होते .

(ब) त्यांनी ‘अरुणोदय’ नामक आत्मचरित्र लिहिले .
(क) त्यांनी ख्रिस्ती धर्म स्वीकारला.
(ड) त्यांनी ‘सत्यदीपिका’ मासिक चालवले .
Which of the following statements are correct about Baba Padmanji?
(a) He was teacher
(b) He wrote a biography named 'Arunoday'
(c) He accepted chritstian religion.
(d) he ran a magazine 'Satyadipika'.

Options
Only b, c
ब, क, ड
b, c, d
अ, ब, क
a, b, c
a, b, c and d
d d
Explanation
उत्तर - 4
बाबा पद्मनजी मुळे फ्री चर्चच्या शाळे त शिक्षक होते. त्यांनी ‘सत्यदीपिका’ नियतकालिक चालवले. ते विधवाविवाहाचे
परु स्कर्ते होते. त्यांनी ‘यमन
ु ापर्यटन’ ही कादं बरी लिहिली.
Baba padmanji Mule was a teacher in free church school. He ran 'Satyadipika' magazine. He was a
proponent of widow marriage. He wrote a novel 'Yamuna Paryatan.'
20
1 डिसें बर 1945 हा नौदल दिन म्हणून साजरा करण्यात ये णार होता. नौदलाच्या बं डादरम्यान तलवार या बोटीवर
पु ढीलपै की कोेणत्या घोषणा लिहिण्यात आल्या?
(अ) भारत छोडो
(ब) साम्राज्यवाद्यांचा धिक्कार असो
(क) ब्रिटिशांना ठार करा
1 December 1945 was to be celebrated as a naval Day. During the revolt of Navy, which of the slogans
were written on the Talwar boat?
(a) Quit India
(b) Down with the imperialism
(c) Kill the Britishers
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
फक्त ब
Only b
अ, ब, क
a, b, c
b d
Explanation
उत्तर - 4
नौदलाने आझाद हिंद सेनेपासून प्रेरणा घेतली होती. बी. सी. दत्त या नौदल सैनिकाच्या नेतत्ृ वाखाली तलवार
नौकेवरील सैनिकांनी बंड केले. 1 डिसेंबर 1945 हा नौदल दिन साजरा होणार होता. त्या दिवशी नौकेवर त्या घोषणा
रं गवल्या होत्या.
Navy took inspiration from Azad Hind sena. Soldiers of Talwar boat revolted under the leadership of a
navy soldier B. C. Dutt. 1 December 1945 was to be celebrated as navy day. On that day those slogans
were drawn over the boat.
21
पुढील घटनांचा योग्य कालानुक्रम निवडा.

(अ) ने ताजी बोस यांची कलकत्ता महानगरपालिकेच्या मु ख्य कार्यकारी अधिकारीपदी निवड.
(ब) ने ताजी सु भाषचं दर् बोस यांची काँ गर् े स अधिवे शन अध्यक्षपदी पहिल्यांदा निवड.
(क) ने ताजी बोस यांची मं डाले च्या तु रूंगात रवानगी.
(ड) फॉर्वर्ड ब्लॉक पक्षाची स्थापना.
Select the correct chronological order of following events.
(a) Selection of Netaji Bose a chief Executive officer of Calcutta Municipal corporation.
(b) Netaji Subhashchandra Bose elected for the first time as a President of congress session.
(c) Netaji Bose sent to Mandalay Prison.
(d) Formation of forward Block party.

Options
अ-ब-क-ड
a-b-c-d
अ-क-ब-ड
a-c-b-d
अ-ड-ब-क
a-d-b-c
अ-क-ड-ब
a-c-d-b
c b
Explanation
उत्तर - 2
बोस यांच्या कलकत्ता मनपाच्या CEO पदी निवड - 1924.
बोस यांची मंडालेच्या तुरूंगात रवानगी - 1925.
नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांची काँग्रेस अधिवेशन अध्यक्षपदी पहिल्यांदा निवड - 1938.
फॉर्वर्ड ब्लॉक पक्षाची स्थापना - 1939.
Selection of Bose as CEO of Calcutta.
Municipal Corporation - 1924.
Bose sent to Mandalay prison - 1925.
Netaji Subhashchandra Bose elected for the first time as a President of congress session- 1938.
Formation of Forward Block Party - 1939.
22
आझाद हिंद सेनेच्या तीन जवानांना कोर्ट मार्शल करून मत्ृ युदंडाची शिक्षा सुनावण्यात आली. त्या शिक्षेविरोधात
प्रचंड जनसंताप उसळला. हा संताप लक्षात घेऊन कोणी ही शिक्षा रद्द केली?
Death sentence was announced to three soldiers of Azad Hind Sena by Court Martial. Massive public
anger was broken out against this punishment. Who cancelled this punishment by taking this anger into
consideration?
Options
लॉर्ड वेव्हे ल
Lord Wavell
ब्रिटिश संसद
British Parliament
क्लेमंट अ‍
ॅटली
Clement Atlee
लॉर्ड माऊंटबॅटन
Lord Mount batten
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
ब्रिटिश फौजे शी राजनिष्ठे ची प्रतिज्ञा मोडू न यु द्ध केले , या आरोपास्तव कर्नल शाहनवाज खान, कॅप्टन सहगल,
गु रुबक्षसिं ग धिल्लाँ यांना लष्करी कायद्याने मृ त्यु दंडाची शिक्षा सु नावण्यात आली. या जवानांचे वकीलपत्र
भु लाभाई दे साई, ते जबहादरू सप्रू, पं डित ने हरू, असफअली यांनी घे तले होते . लॉर्ड वे व्हे ल (तत्कालीन व्हाईसरॉयने )
शिक्षा रद्द केली.
A death sentence was announced to Colonel Shahnawaj Khan, Captain Sehgal, Gurubakshsingh Dhillon
the military act based on the accusation that they waged war against British army by breaking loyalty.
An advocacy of these soldiers were taken by Bhulabhai Desai, Tejbahadur Sapru, Pandit Nehru, Asaf Ali.
Lord Wavell (then Viceroy) cancelled the punishment.
23
योग्य विधान निवडा.

(अ) विन्स्टन चर्चिल यांना नोबे ल पु रस्काराने गौरवण्यात आले नाही.
(ब) चर्चिल यांना साहित्याच्या नोबे लने गौरविण्यात आले आहे .
(क) चर्चिल यांना शांतते च्या नोबे लसाठी नामांकन झाले होते .
(a) Winston Churchil has not been honoured with Nobel Prize.
(b) Churchil has been honoured with the Nobel prize of literature.
(c) Churchil has been nominated for Nobel of Peace.
Options
a
फक्त अ
Only a
फक्त क
Only c
फक्त ब
Only b
बवक
b and c
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
विन्स्टन चर्चिल यांना 1953 साली साहित्याच्या नोबेलने गौरविण्यात आले. त्यांचे एकूण पाच वेळा साहित्याच्या
नोबेलसाठी नामांकन केले होते. चर्चिल यांचे शांततेच्या नोबेलसाठी नामांकन झाले नाही.
Winston Churchil was honoured with the Nobel of literature in 1953. He was nominated for five times
for Nobel of literature. Churchil was never nominated for Nobel Peace prize.
24
जोड्या जुळवा.
आधारित चित्रपट व्यक्ती
(अ) द थिअरी ऑफ एव्हरीथिं ग (i) श्रीनिवास रामानु जन
(ब) फर्स्ट मॅ न (ii) जॉन नॅ श
(क) द मॅ न हू न्यू इन्फिनिटी (iii) स्टीफन हॉकिंग
(ड) ए ब्यु टीफू ल माईंड (iv) नील आर्मस्ट् राँ ग

Based movie Person
(a) The theory of Everything (i) Shrinivas Ramanujan
(b) First man (ii) John Nash
(c) The man who knew Infinity (iii) Stephen Hawking
(d) A Beautiful Mind (iv) Neil Armstrong
Options
अ-iii ब-iv क-i ड-ii
a-iii b-iv c-i d-ii
b
अ-ii ब-iv क-i ड-iii
a-ii b-iv c-i d-iii
a-i b-iii c-ii d-iv
अ-i ब-ii क-iv ड-iii
a-i b-ii c-iv d-iii
a a
Explanation
उत्तर - 1
शास्त्रज्ञ व त्यांच्या आयष्ु यावर आधारित सिनेमे-
The Man Who Knew Infinity - Srinivasa Ramanujan (गणितज्ज्ञ)

A Beautiful Mind - John Nash (गणितज्ज्ञ)
The Theory of Everything - Stephen Hawking (भौतिकशास्त्रज्ञ)
First Man - Neil Armstrong (अवकाशवीर)
Scientists and movies based on their life -
The Man who knew Infinity - Srinivasa Ramanujan (Mathematician)
A Beautiful Mind - John Nash (Mathematician)
The theory of Everything - Stephen Hawking (Physicist)
First Man - Neil Armstrong (Astronomer)
25
भारतीय लष्कराने ‘ऑपरे शन राजीव’ कोणत्या कारणासाठी पार पाडले?
Indian army has conducted 'Operation Rajiv' for which reason?
Options
a
श्रीलंकेत शांतता प्रस्थापित करणे.
For establishing peace in Sri Lanka.
सियाचिन हिमशिखरावरील सर्वोच्च जागा ताब्यात घेणे.
To capture the highest place on Siachin Glacier.
पंजाबमध्ये शांतता प्रस्थापित करणे.
For estabslishing peace in Punjab.
नागालँ डमध्ये शांतता प्रस्थापित करणे.
For establishing peace in Nagaland.
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
ऑपरे शन राजीव - 1987.
सियाचीनमधील सर्वोच्च शिखर ताब्यात घेणे. नायब सुभेदार बाणसिंग यांच्या नेतत्ृ वाखाली यशस्वी. बाणसिंग
यांना सर्वोच्च लष्करी सन्मान परमवीरचक्र प्रदान. तसेच या शिखाचे ‘बाणा टॉप’ असे नामकरण. यापूर्वी हे शिखर
ताब्यात घेण्यासाठी गेलेल्या प्रयत्नात शहीद झालेल्या राजीव पांडे यांच्या नावावरून नामकरण.
Operation Rajiv - 1987
Capturing highest peak of Siachin. Successful under the leader ship of Naib Subhedar Baan Singh.
Baan Singh awarded with highest military honour Param Veerchakra. Also, this peak is named as 'Bana
top'.
Its name is derived from the name of Rajiv Pande who was martyr in the previous attempt to capture
the peak.
26
वर्तुळाकार गतीमध्ये गतिमान असलेली वस्तू t कालावधीत आपल्या मूळ स्थानी परत येत असेल तर वस्तुची चाल
कोणत्या सूत्राने दर्शवता येईल?
If the object moving in circular motion comes back to the original position in time ‘t’ then the speed of
object can be indicated by which formula?
Options
a
2πr × t
2r2 × t
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
वर्तुळाकार गतिमान वस्तूची चाल
चाल = परीघ / काल
= 2rr / t (r=वर्तुळाची त्रिज्या)
Speed of object moving in circular motion.
Speed = circumference / Time

= 2rr / t (r = Radius of Circle)
27
विशिष्ट गतीने चाललेल्या वाहनाला अचानक ब्रेक दाबला तरी वाहनाचा वेग लगेच शून्य होत नाही; या अवस्थेमध्ये
न्यूटनचा कोणता नियम लागू होतो?
If sudden break is applied to the vehicle moving with specific speed, then speed do not come to zero
immediately; which law of Newton applies in this situation?
Options
न्यूटनचा गतिविषयक पहिला नियम
Newton's first law of motion
न्यूटनचा गतिविषयक दस
ु रा नियम
Newton's second law of motion.

c
न्यूटनचा गतिविषयक तिसरा नियम
Newton's third law of motion.
वरीलपैकी सर्व
All of the above.
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
न्यट
ू नचा गतीविषयक पहिला नियम-
“जर एखाद्या वस्तूवर कोणते ही बाह्य असं तुलित बल कार्यरत नसे ल तर तिच्या विरामअवस्थे त किंवा सरळ रे षे तील
एकसमान्य गतीमध्ये सातत्य राहते .”
या नियमानुसार वाहनाचा बे ्रक मारल्यानंतर लगेचच वाहन न थांबता थोड्या वेळाने थांबते, कारण वाहनाचे जडत्व
(वजन) त्याच्या वेगाच्या दिशेने कार्यरत असते. त्या जडत्वास प्राप्त झालेल्या वेगास ब्रेक मारून थांबवले जाते.
Newton's first law of motion

"An object at rest stays at rest and an object in motion stays in motion with the same speed and in the
same direction unless acted upon by an unbalanced force."
According to this law, a vehicle stops after some time when break is applied applied instead stopping
immediately, because inertia (weight) of the vehicle act in the direction of its speed. Speed aquired by
this inertia is stopped by applying break.
28
खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) मानवाच्या घामातून कॅडमियम हे मूलद्रव्य स्त्रवते .
(ब) जीवनसत्त्व ई चे रासायनिक नाव अल्फा टोकोफेरॉल हे आहे .
Consider the following statements.
(a) Cadmium molecule secretes from human sweat.
(b) The chemical name of vitamin E is Alfa Tocoferol.

Options
दोन्ही बरोबर
Both correct
दोन्ही चूक
Both incorrect.
फक्त अ बरोबर
Only a correct
फक्त ब बरोबर
Only b correct
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
मानवाच्या घामातून सल्फर हे मूलद्रव्य स्त्रवते.
Sulphur molecule is secreted from human sweat.
29
(अ) सामान्य तापमानास इथे नॉल द्रव स्थितीत असतो.
(ब) इथे नॉलला सामान्यत: अल्कोहोल म्हटले जाते आणि अल्कोहोलयु क्त पे यांचा इथे नॉल सक् रीय घटक आहे .
(क) इथे नॉल पाण्यामध्ये मिसळत नाही.
वरीलपैकी कोणती विधान/विधाने बरोबर आहे त?

(a) Ethanol is a liquid at room temperature.
(b) Ethanol is commonly called alcohol and is the active ingredient of all alcoholic drinks.
(c) Ethanol is not soluble in water.
Choose the correct statement/s from above statements.
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
c
Only a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
- सामान्य तापमानास इथेनॉल द्रव स्थितीत असते.
- इथेनॉलला सामान्यत: अल्कोहोल म्हटले जाते आणि अल्कोहोलयुक्त पेयांमधील सक्रीय घटक आहे .
- इथेनॉलचे पाण्यामध्ये मिश्रण करता येते.
- Ethanol is liquid at room temperature.
- Ethanol is commonly called alcohol and is active ingredient of all alcoholic drinks.
- Ethanol is also soluble in water in all proportions.
30
खालील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following statement.
Options
सामान्यपणे वीजयक्
ु त तार काळ्या रं गाच्या विसंवाहक आवरणाची असते.
Generally, live wire is of black coloured insulting cover.
भारतात वीजयक्
ु त तार आणि तटस्थ तारांमधील विद्यत
ु विभवांतर साधारण पणे 220V असते.
In India, an electric potential difference between live wire and neutral wire is generally 220 V.
घरातील सर्व उपकरणे समांतर जोडलेलीअसतात.

All home appliances are parallely connected
वरीलपैकी नाही.
None of the above.
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
विधान 1 चूक - वीजयुक्त तार लाल रं गाच्या तर तटस्थ तार काळ्या रं गाच्या विसंवाहक आवरणाची असते.
Statement a is incorrect - Live wire is of red coloured insulating cover and neutral wire is of black
coloured insulating cover.
31
खालीलपैकी कोणत्या रासायनिक घटकामुळे टुथपेस्टला पांढरा रं ग प्राप्त होतो?
Due to which of the following chemical factor, the tooth paste acquires white colour?
Options
कार्बनडायऑक्साईड
Carbon dioxide
बिलिरूबीन
Bilirubin
सोडियम नायट्रे ट
Sodium Nitrate
टिट्यानियम डाय आक्साईड
Titanium dioxide.
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
टिट्यानियम डायऑक्साईड (TiO2) - वास नसतो, पांढरा रं ग आणि स्थायू रूपात असतो.
बिलीरूबीन (C33H36N4O6) - रक्त, लघवी चाचणीमध्ये वापरतात.
सोडियम नायट्रे ट (NaNO3) - पांढर्‍या रं गाच्या पावडरीच्या स्वरूपात असते. चवीला गोड लागतो, अमोनिया आणि
आम्लामध्ये द्राव्य.
Titanium dioxide (TiO2) - Do not have smell, white colour
Bilirubin (C33H36N4O6) - Used in blood and urine tests
Sodium Nitrate (NaNO3) - In the form of white coloured powder. Sweet in taste, soluble in ammonia and
acid.
32
द्रव्ये अक्षय्यतेच्या नियमाच्या संदर्भात खालील विधानांपैकी योग्य विधान/ने निवडा.
(अ) मूळ द्रव्याचे वजन व रासायनिक बदलाने तयार झाले ल्या द्रव्याचे वजन सारखे च भरते .
(ब) सन 1785 मध्ये आनत्वान लॅ व्हाशिए या फे्रं च शास्त्रज्ञांने द्रव्य अक्षय्यते चा नियम मांडला.
(क) रासायनिक अभिक्रिया होत असताना द्रव्याच्या वजनात वाढ किंवा घट होत नाही.
Choose the correct statement/s from following statements about the law of conservation of mass.
(a) Mass of starting material and mass of the material formed after chemical change is same.
(b) In 1785 a French scientist Antoine Lavoisier put forward the law of conservation of mass.
(c) During a chemical reaction, there is no increase or decrease in the mass of material.
Options
अ, ब
a, b
b
ब, क
b, c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
b d
Explanation
उत्तर - 4
द्रव्य अक्षय्यतेचा नियम
“रासायनिक अभिक्रिये तील अभिक्रियाकारकांचे एकू न वजन व रासायनिक अभिक्रिये तन

ू निर्माण होणार्‍या
उत्पादितांचे एकू ण वजन हे सारखे च असते .”
Law of conservation of mass.

"Total mass of the reactants in a chemical reaction and total mass of the products formed from chemical
reaction is same."
33
खालील दिलेल्या पदार्थांचा त्यांच्या अणूच्या आकारामानानुसार उतरता क्रम लावा.
(अ) हायड्रोजन
(ब) लिथिअम
(क) सोडिअम
Arrange the below mentioned substances in descending order according to the size of their atom.
(a) Hydrogen
(b) Lithium
(c) Sodium
Options
अ, ब, क
a, b, c
ब, क, अ
b, c, a
क, ब, अ
c, b, a
ब, अ, क
b, a, c
b c
Explanation
उत्तर - 3
आधुनिक आवर्तसारणीमध्ये पहिल्या गणामध्ये येणारी ही मुलद्रव्ये आहे त. एकाच गणात वरून खाली जाताना
त्रिज्या वाढते.
∴ φ 0 उतरता क्रम- Na, Li, H
In modern periodic table size of atom increases from top to bottom in a group. This three elements are
part of same group i.e. group no. 1.
34
(अ) अणुु वस्तु मान आणि रे णु वस्तु मान यांचे एकक डाल्टन आहे .
(ब) पाण्याचे रे णु वस्तु मान 16 आहे .

(a) Unit of atomic mass and molecular mass is Dalton.
(b) Molecular mass of water is 16.
Options
Both correct
दोन्ही चक
ू
Both incorrect
Only a correct
Only b correct.
a a
Explanation
उत्तर - 1
पाण्याचे रे णु वस्तु मान
अणु वस्तु मान रे णूतील अणूं ची सं ख्या घटकांचे वस्तु मान
H2O - हायड्रोजन 1 2 1×2=2
ऑक्सिजन 16 1 16 × 1 = 16 /
रे णु वस्तु मान-
18
Molecular mass of water
Atomic mass Number of Mass of compnents
atoms in molecular
H2O - Hydrogen 1 2 1×2=2

Oxygen 16 1 16 × 1 = 16 /
Molecular mass = 18
35
खालील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following statements.
Options
वेगवगळ्या पदार्थांच्या 1 मोल राशींची ग्रॅममधील वस्तुमाने वेगवेगळी असतात.
Masses of 1 mole amounts in grams of different substances are different.
मूलद्रव्याच्या संयोग पावण्याच्या क्षमतेला संयुजा असे असतात.
The combining power a molecule is called as valency.

c
मूलद्रव्याची संयुजा ही मूलद्रव्याच्या एका अणूने इतर अणूंबरोबर केलेल्या रासायनिक बंधांची संख्या होय.
The valency of a molecule is the number of chemical bonds formed by one atom of a molecule with
other atoms.
वरीलपैकी नाही.
None of the above.
a d
Explanation
उत्तर - 4
36
पुढील विधाने विचारात घ्या.
ू ी विचार प्रक्रिया जलद नसल्याने प्रतिक्षिप्त प्रक्रिये ची प्राण्यांमध्ये उत्क् रांती झाली आहे .
(अ) में दच
(ब) प्रतिक्षिप्त प्रक्रिये चा मार्ग मज्जारज्जूमध्ये तयार होतो.

(क) प्रतिक्षिप्त प्रक्रिया जलद प्रतिसादासाठी उपयु क्त नाही.
खालीलपैकी कोणती विधान/विधाने बरोबर आहे त?
(a) Reflex arcs have evolved in animals because the thinking process of the brain is not fast enough.
(b) Reflex arc are formed in the spinal cord.
(c) Reflex arcs are not useful for fast responses.
Options
a
Only a, b
Only a, c
फक्त क
Only c
फक्त ब
Only b
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
में दच
ू ी विचार प्रक्रिया जलद नसल्याने प्रतिक्षिप्त प्रक्रियेची प्राण्यांमध्ये उत्क्रांती झाली आहे .
प्रतिक्षिप्त प्रक्रियेचा मार्ग मज्जारज्जूमध्ये तयार होतो.
प्रतिक्षिप्त प्रक्रिया जलद प्रतिसादासाठी अत्यंत कार्यक्षम आणि उपयुक्त आहे .
Reflex arcs have evolved in animals because the thinking process of the brain is not fast enough. Reflex
arcs are formed in spinal cord. Reflex arcs are more efficient for quick responses.
37
ओझोन आणि प्रकाशाच्या संयोगामध्ये ऑक्सिडीकरण अभिक्रियेद्वारे नवजात ऑक्सिजन तयार होतो. या
अभिक्रियेमधील प्रश्‍नचिन्हाच्या जागी अचूक पर्याय निवडा.
O3 + ∆ = O2 + ?
(ओझान) प्रकाश (ऑक्सिजन) (नवजात ऑक्सिजन)
In the combination of ozone and light through the oxidation reaction, a nascent oxygen forms. Choose
the correct option in the place of question mark in this reaction.
O3 + ∆ = O2 + ?
(ozone) (Light) (Oxygen) (Nascentoxyten)

Options
(0)
[0]
यापैकी नाही.
None of these.
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
रासायनिक अभिक्रियेत तयार होणारा ‘ नवजात ऑक्सिजन’ नेहमी [0] या स्वरूपात दर्शवतात.
A nascent oxygen formed in chemical reaction is always indicated in the form [0].
38
तपकीरी रं गाच्या आवरण तयार झालेल्या लोखंडाला लागलेल्या गंजाचे रासायनिक सूत्र ..... आहे .
A brown coloured layer forms on the iron due to the effect of humidity, which is called corrosion. It is
chemical formula is .....
Options
Fe2O3. H2O
FeO2. H2O
Fe3O2. H2O
Fe2O4. H2O
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
39
(अ) क्षपणक अभिक्रिये त अभिक्रिया कारके ऑक्सिजन प्राप्त करतात.
(ब) क्षपणक अभिक्रिये त अभिक्रियाकारकातील हायड्रोजन निघून जातो.
(a) In reduction reaction, reactants gain oxygen.
(b) In reduction reaction, reactants loses hydrogen.
Options
a
Both correct
Both incorrect
Only a correct
Only b correct
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
- क्षपण अभिक्रियेमध्ये अभिक्रियाकारके हायड्रोजन प्राप्त करतात.
- क्षपण अभिक्रियेमध्ये आभिक्रियाकारकातील ऑक्सिजन निघन

ू जातो.
In reduction reaction, reactants gain oxygen.
In reduction reaction, oxygen from reactants is removed.
40
(अ) ब्यु टिरिक आम्ल असणार्‍या लोणीयु क्त चु न्याच्या निवळीने आम्लपित्त कमी करता ये ते.
(ब) स्वयं पाकात चिं चेबरोबर गूळ वापरल्यामु ळे शरीराचा PH वाढतो.
(क) झक मापनश्रेणीच्या साहाय्याने द्रावणातील हायड्रोजन आयनांची सं हिता मोजता ये ते.
वरील विधानांपैकी योग्य विधाने निवडा.

(a) Acidity can be reduced by lime water with butter having butyric acid.
(b) Body pH increases if jaggery is used with tamarind in cooking.
(c) With the help of pH measurement, concentration of hydrogen ions in the solution can be calculated.
Choose the correct statement from above statements.
Options
अ, ब
a, b
b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
None of these.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
स्वयंपाकात चिंचेबरोबर गूळ वापरल्यामुळे शरीरातील PH नियंत्रित ठे वला जातो.
Body PH is controlled by using Jaggery in cooking.
41
जर निस्तापनानंतर धातूपासून धातू ऑक्साईड मिळत असेल तर त्याचे निष्कर्षण करण्यासाठी खालीलपैकी कोणती
पद्धती वापरली जाते?
If after calcination of a Metal we get Metal oxide then which of the following method should be used for
it’s extraction?
Options
इलेक्ट्रोलिसीस
Electrolysis
भाजणे
Roasting
हॅलोजेनेशन
Halogenation
d
क्षपण
Reduction
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
धातूचे निस्तापन केल्यानंतर जर धातूचे ऑक्साईड मिळत असेल तर त्याचे निष्कर्षण करण्यासाठी म्हणजेच शुद्ध
धातू मिळविण्यासाठी त्यामधील ऑक्सीजन काढून टाकावा लागेल. ऑक्सीजन काढून टाकण्याच्या प्रक्रियेस क्षपण
म्हणतात.
If we get Metal oxide then for extraction i.e. for getting pure metal we have to reduce oxygen from
metal oxide. Process of loosing oxygen is called as Reduction.
42
खालील विधानांपैकी अयोग्य विधाने निवडा.
Consider the incorrect statemtne from following.

Options
क्षारांच्या स्वरूपात साबणाची निर्मिती होते.
Soap is formed in the form of salts.
पेट्रोलियमच्या शद्ध
ु ीकरणासाठी खाण्याचा सोडा वापरला जातो.
Baking soda is used for refining petroleum.
विरं जक चूर्णाला ‘क्लोराईड ऑफलाइम’ असे ही म्हणतात.
Bleaching powder is also known as 'chloride off lime'
All of the above.

unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
विरं जक चूर्ण (CaOCl2)
Bleaching Powder CaOCl2
43
खाली नमूद केलेल्या वायू आणि त्यांचे आयष्ु यकाल यां संदर्भातील अयोग्य जोडी ओळखा.
गट‘अ’ गट‘ब’
(वायू) (आयु ष्यकाल - वर्षे)
Identify the incorrect pair mentioned below regarding the gases and their lifetime.
Group A Group B
(Gases) (Lifetime)
Options
कार्बनडाय ऑक्साईड - 100
Carbon dioxide - 100
मिथेन - 12
Methane - 12
नायट्रे स ऑक्साईड - 114
Nitrous oxide - 114
d
क्लोरो फ्लोरो कार्बन - 50
Chloro fluro carbon - 50
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
वायू आयुष्यकाल
क्लोरोफ्लोरो कार्बन (CCl2F2) - 100 वर्षे
हायड्रोक्लोरोफ्लोरो कार्बन (HClF2) - 12 वर्षे
Gas Lifetime
Chloro fluro carbon (cc1F2) - 100 years
Hydrochloro fluro carbon (HclF2) - 12 years
44
खाली नमूद केलेल्या घटकांपैकी प्राथमिक प्रदष

ू कांची निवड करा.
(अ) राख
(ब) धूर
(क) धूळ
(ड) किरणोत्सारी पदार्थ
(इ) हायड्रोजन सायनाईड
Choose the primary pollutants from below mentioned factors.
(a) Ash
(b) Smoke
(c) Dust
(d) Radioactive substance
(e) Hydrogen cynicle
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
ब, क
b, c
All of the above
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
प्राथमिक प्रदष
ू के - जी प्रदष
ू के प्रत्यक्ष स्त्रोतापासून उत्सर्जित होतात व वातावरणात त्यांच्या मूळ स्वरूपात
आढळतात.उदा. राख, धूर, धूळ, किरणोत्सारी पदार्थ, कार्बन, गंधक, व नायट्रोजनची ऑक्साईड.
Primary Pollutants - such pollutants which are emitted from direct source and found in their original
form in atmosphere.
45
अवशेषांगाच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) कानाचे स्नायू हे मानवाचे अवशे षां ग आहे .

(ब) इं डियन पाईप नावाची वनस्पती हरित द्रव्य गमावल्यामु ळे परजीवी जीवन जगते .
Consider the following statement about the vestigial organs.
(a) Ear muscle is a vestigial organ of human.
(b) A plant named Indian pipe lives a parasitic life due to the loss of chlorophyll.
Options
Both correct
Both incorrect
c
Only a correct
Only b correct
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
अवशेषांगे - प्राणी व वनस्पती यांच्या शरीरात अविकसित किं वा अकार्यक्षम अशा संरचना म्हणजे अवशेषांगे.
Vestigial organs - Vestigial organs means underdeveloped and inefficient structures in animal
and plant body.
46
पक्ष्यांमधील नरांमध्ये खालीलपैकी कोणती गुणसूत्रे आढळतात?
Which of the following chromosome occure in male bird?

Options
xy
xx
1व2
1 and 2
None of these
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
पक्षी व पतंग, फुलपाखरू यासारख्या कीटकांच्या नरामध्ये XX गुणसूत्रे तर स्त्री मध्ये xy गुणसूत्रे आढळतात.
The XX chromosomes are found in male pecies of bird and Moth, Butterfly and xy chromosomes are
found in female species.
47
वनस्पतीच्या लैंगिक प्रजननासाठी महत्वाच्या अवयवांबाबत खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) कुक्षी - कुक्षी वृं ताचा टोकाकडील चिकटभाग, यावर परागकण स्थलांतारित होऊन रुजतात.
(ब) पराग कोश - स्त्री केसराचा लांबटभाग, ज्याच्या टोकाशी कुक्षी असते .
Consider the following statements about the organs.important for the sexual reproduction of plants.
(a) Stigma - It is an sticky end part of style, on which pollen grains are adhered.
(b) Anther - This is an elongated part of carpet which have stigma at its tip.
Options
a
Both correct
Both incorrect
Only a correct
Only b correct.
a c
Explanation
उत्तर - 3
पराग कोश - सामान्यत: द्विपाली (Biolobed) स्पना पराग कणांची निर्मिती करतात.
कुक्षी वंत
ृ - स्त्रीकेसराचा लांबटभाग, ज्याच्या टोकाशी कुक्षी असते.
Anther - Generally, forms the Biolobed pollengrains
Stigma - An elongated part of carpet which have stigma at its tip.
48
किड प्रतिबंधक बीटी कापस

ू हे जनक
ु ीय अभियांत्रिकीमधील उपाययोजन असन
ू , खालीलपैकी कोणत्या पदार्थाचे जीन
त्यामध्ये घातलेले असतात?
Pest resistant BT cotton is an application of Genetic Engineering, which of the following materials gene is
added into it?
Options
विषाणू
Bacteria
b
जीवाणू
Virus
सूक्ष्मजीव
Microalgae
एकपेशीय जीव
Algae
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
49

(अ) डॉली में ढी हे एका व्दिगु णी यु ग्मनजाऐवजी एका परिपक्व पे शीपासून क्लोनिं गद्वारे तयार झाले ल्या पहिल्या
सस्तन प्राण्याचे उदाहरण आहे .
(ब) अर्धगु णसूतर् ी विभाजन या प्रक्रिये त गु णसूतर् ांची सं ख्या दुप्पट होऊन अर्धगु णी यु ग्मकांची निर्मिती होते .
(a) Dolly sheep is a first example in mammels which was created by cleaning from a mature cell instead
of Diploid zygote.
(b) In the process of Meisis, the number of chromosome doubles and haploid gamet forms.
Options
Both correct
b
ू
Both incorrect
Only a correct
Only b correct.
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
अर्धगुणसूत्री विभाजन प्रक्रियेत गुणसूत्रांची संस्था निम्मी होऊन अर्धगुणी यग्ु मकांची निर्मिती होते.
In the process of Meiosis, the number of chroosomes reduces to half and haploid gamete forms.
50
हायड्रामध्ये खालीलपैकी कोणते अलैंगिक प्रजनन होते?
Which type of asexual reproduction occurs in the Hydra plant?
Options
पन
ु र्जनन
Regeneration
मुकुलायन
Budding
विभाजन
Fragmentation
d
None of these
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
In budding process species like hydra uses the regeneration cells for reproduction.
51
भारताच्या लोकसंख्येसंदर्भात पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) 1961 ते 1971 या दशकात भारताचा लोकसं ख्ये च्या वाढीचा दर सर्वाधिक होता.
(ब) मृ त्यु दरातील तीव्र घट आणि जन्मदाराची उच्च पातळी यामु ळे 1961 ते 1971 या काळात लोकसं ख्या मोठ्या
प्रमाणावर वाढली
Consider the following statements about the population of India.

(a) During the decade of 1961 to 1971, the population growth rate of India was the highest.
(b) Population has been increased in large scale during 1961 to 1971 because of the acute drop in death
rate and high level of birth rate.
Options
Only a correct
Only b correct.
Both correct
Both incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
1951 ते 1981 या 30 वर्षात भारताची लोकसं ख्या 32.2 कोटींना वाढली. या काळात लोकसं ख्या वाढीचा दर 2.14%
होता. आरोग्य सु विधांचा विस्तार, दवाखान्यांचा प्रसार यासाठीच्या सरकारी उपयोजना वाढल्यामु ळे मृ त्यु दरात या
काळात तीव्र घट झाली याउलट जन्मदर मात्र उच्च पातळीवरच राहिला.
India's population has been increased by 32.2 crores in 30 years between 1951 to 1981. Population
growth rate was 2.14% in this period. As government schemes for spread of health facilities, hospitals
has increased there was acute drop in death rate in this period but birth rate remained at high level.
52
2011 च्या भारताच्या जणगणने संदर्भात पु ढीलपै की अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following about the census of India, 2011.
Options
a
महाराष्ट्राची दशवार्षिक लोकसंख्यावाढ ही दे शाच्या दशवार्षिक वाढीपेक्षा कमी होती.
Decadal population growth of Maharashtra was less than the decadal population growth of India.
मणिपूरने सर्वाधिक तर केरळाने सर्वात कमी दशवार्षिक वाढ नोंदवली.
Manipur registered highest decadal growth while Kerala registered the lowest.
केंद्रशासित प्रदे शाचा विचार करता दादरा-नगर हवेलीने सर्वाधिक दशवार्षिक वाढ नोंदवली.
In Union territories are taken into consideration, Dadra Nagar Haveli registered highest decadal growth.
None of these.
b b
Explanation
उत्तर - 2
दशवार्षिक वाढ
- भारत → 17.7%
- महाराष्ट्र → 15.99%
- मणिपूर → 31.80% (सर्वाधिक)
- नागालॅ ड → 0.58% (सर्वात कमी)
- केरळ → 4.91%
- दादरानगर हवेली → 55.88%
Decadal growth
India → 17.7%
Maharashtra → 15. 99%
Manipur → 31.80% (Highest)

Nagaland → 0.58% (Lowest)
Kerala → 4.91%
Dadra Nagar Haveli → 55.88%
53
दारिद्र्य मोजमापाविषयी पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) ठराविक कॅलरीमूल्य हा निकष मानून मोजले ले दारिद्र्य हा निरपे क्ष दारिद्र्याचा प्रकार आहे .
(ब) भारतात दारिद्र्याचे मोजमाप निरपे क्ष पद्धतीने केले जाते .
(क) जागतिक बँ क सापे क्ष पद्धतीचा आधार घे ऊन दारिद्र्याचे मोजमाप करते .
Consider the following statements about the poverty measurement.
(a) Poverty measured by considerig specific calorie value as a criteria is a type of absolute poverty.
(b) In India, poverty is measured by absolute method.
(c) World Bank measures poverty with the help of relative method.
Options
फक्त अ व ब बरोबर
Only a and b correct
फक्त ब व क बरोबर
Only b and c correct
फक्त अ व क बरोबर
Only a and c correct
d
अ, ब, व क बरोबर
a, b, and c correct.
d a
Explanation
उत्तर - 1
ठराविक निरपेक्ष मानकाचा वापर करून मोजलेले दारिद्रय म्हणजे निरपेक्ष दारिद्र्य होय. उदा. ग्रामीण भागातील
2400 कॅलरीमूल्य न मिळवू शकणारी व्यक्ती दारिद्र्यरे षेखाली समजली जाईल. जागतिक बँकच्या दृष्टीने 1.9 डॉलर
(2011 नुसार) पेक्षा कमी प्रतिदिन क्रयशक्ती असणारी व्यक्ति दारिद्र्य रे षेखालील समजली जाईल.
Poverty measured by using specific absolute standards means absolute poverty. For ex. A person will be
considered below poverty line if he or she does not get 2400 calorie value in rural areas. According to
world bank, a person having purchasing power less than 1.9 dollar (according to 2011) will be
considered below poverty line.
54
योजना व उद्दिष्टे यांची अयोग्य जोडी निवडा.
Select the incorrect pair of the scheme and objective.

Options
हिमायत - जम्मू कश्मीरमधील तरुणांना रोजगारासाठी प्रशिक्षण दे णे.
Himayat - Providing training to youth for employment.
रोशनी - जम्मू कश्मीरमध्ये महिला सबलीकरण करणे.
Roshni - Empowerment of women in Jammu-Kashmir
परवाज - मदरशांमध्ये प्राथमिक शिक्षण घेऊन नंतर शिक्षण सोडलेल्या तरूणांना कौशल्य प्रशिक्षण दे णे.
Parvaaz - Providing skill training to youth who left education after primary education in Madarasa.
None of these.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
रोशनी - अतिडाव्या विचारसरणीचा प्रभाव असणार्‍या जिल्ह्यांमधील तरुणांना कुशल प्रशिक्षण दे णे
उमीद - स्वयंसाहाय्यता गट उभारून जम्मू-काश्मीरमध्ये महिला सबलीकरण करणे.
Roshni - Providing skill training to youth in the districts having influence of left wing extremism. Umeed -
Empowermet of women by establishing self help groups in Jammu-Kashmir.
55
पुढीलपैकी कोणता घटक अमत

ृ योजनेचा भाग आहे ?
(अ) शहरी वाहतूक
(ब) शिक्षण
(क) आरोग्य
(ड) सांडपाणी व्यवस्थापन

(इ) हरित उद्याने
Which of the following factor is a part of AMRUT scheme?
(a) Urban transport
(b) Education
(c) Health
(d) Sewage management
(e) Green parks.
Options
a
अ, ब व क
a, b and c
a, b, c and d
अ, ड व इ
a, d and e
अ, ब, क, ड व इ
a, b, c, d and e
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
अमत
ृ योजना
- उद्देश - शहरात पायाभत
ू सवि
ु धा
- घटक - पाणीपरु वठा, सांडपाणी व्यवस्थापन, मल व्यवस्थापन, पाणी निचरा, शहरी वाहतक
ू , हरित उद्याने
सुधारणा व्यवस्थापन व साहाय्य आणि क्षमता बांधणी.
AMRUT Scheme
Objective - Basic amenities in cities.
Components - Water supply, sewage management, septage management Urban
Transport, water drainage, urban transport, development of green spaces and parks and capacity
building.
56
मार्च 2016 मध्ये नव्याने घोषित करण्यात आलेल्या 106 राष्ट्रीय जलमार्गांमध्ये महाराष्ट्रातील पुढीलपैकी कोणत्या
नदीचा समावेश नाही?
(अ) भीमा
(ब) सावित्री
(क) उल्हास
(ड) शास्त्री
Which of the following river in Maharashtra is not included in the newly declared 106 national water
ways in March 2016?
(a) Bhima
(b) Savitri
(c) Ulhaas
(d) Shastri
Options
a
फक्त अ
Only a
बवड
b and d
कवड
c and d
None of these
d d
Explanation
उत्तर - 4
महाराष्ट्रातील इतर नद्या - पैनगंगा, मांजरा, राजापुरी खाडी, कंु डलिका, शरावती, वैनगंगा, पैनगंगा
Other rivers of Maharashtra.
Painganga, Manjara, Creek of Rajapuri, Kundalika, Sharawati, Wainganga.
57
पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) वस्तू आणि से वा कर (GST) ही ज्या ठिकाणी वापर त्या ठिकाणीच कर आकारणी (Destination Based Taxation)
अशा प्रकारची करप्रणाली आहे .
(ब) वस्तू आणि से वा करामु ळे (GST) धबधबा परिणाम घडू न ये तो.
(क) वस्तू आणि से वा करप्रणाली (GST) उद्गमावर आधारित (Origin Based Taxation) करप्रणाली आहे .
वरीलपैकी कोणती विधान/विधाने बरोबर आहे त.

(a) Goods and Service Tax (GST) is Destination Based Tax.
(b) Cascading effect occurs due to Goods and Service Tax (GST).
(c) Goods and Service Tax (GST) is Origin Based Tax.
Choose the correct statement/s from above statement.
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
Only a, c
Only b, c
d a
Explanation
उत्तर - 1
वस्तू आणि से वा करप्रणालीमध्ये ज्या ठिकाणी वापर होतो त्याच ठिकाणी कर आकारणी केली जाते . त्यामु ळे ही
करप्रणाली Destination Based Taxation आहे .
वस्तू आणि से वा करप्रणालीमध्ये धबधबा परिणाम (Cascading effect) घडू न ये त नाही. आधी भरले ल्या कराची
वजावट मिळते .
Goods and Service Tax (GST) is based on Destination Based Taxation principle means tax is levied at the
consumption stage.
There is no Cascading effect in the Goods and Service Tax (GST) because the set off is given for the
tax paid at the previous stages.
58
पढ
ु ील विधाने विचारात घ्या.
(अ) स्थिर किंमतीनु सार स्थूल दे शांतर्गत उत्पादन (GDP) मोजणी करताना, GDP ची मोजणी आधार वर्षानु सार केली
जाते .
(ब) आधार वर्षाची निवड करताना, सर्वसाधारण वर्ष (Normal Year) निवडले जाते .
(क) सध्याचे आधार वर्ष 2011-2012 आहे .
वरीलपैकी कोणती विधान/विधाने बरोबर आहे त?
(a) For calculating GDP at constant prices - GDP is calculated at the base prices.
(b) Normal Year is taken as a Base Year.
(c) The current Base Year is 2011-2012.
Options
Only a, b
फक्त ब
Only b
फक्त क
Only c
अ, ब, क
a, b, c
d d
Explanation
उत्तर - 4
चलनवाढीचा प्रभाव काढून टाकण्याच्या दृष्टीने , आर्थिक वृ द्धीची मोजणी करण्यासाठी आधार वर्षानु सार स्थूल
दे शांतर्गत उत्पादनाची (GDP) मोजणी केली जाते . ज्या आर्थिक वर्षामध्ये किंमतपातळी तु लने ने स्थिर असते अशा
वर्षाची आधार वर्ष म्हणून निवड केली जाते .
To nullify the effect of inflation, GDP growth rate is calculated at the base year prices.
Normal year is taken as a base year, in which year the prices are comparatively stable.
59
सार्क संघटनेबाबत पुढील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from the following statements about the SAARC organisation.
Options
स्थूल दे शांतर्गत उत्पादनाचा (GDP) विचार करता अमेरिका आणि चीननंतर सार्क चा क्रमांक लागतो.
If Gross Domestic product (GDP) is considered, SAARC's place is after America and China.
जगातील एकतत
ृ ीयांश लोकसंख्या सार्क दे शात राहते.
One third of the world's population lives in SAARC countries.
सार्क संघटनेच्या एकूण लोकसंख्येपैकी 70% लोकसंख्या भारताची आहे .
Out of the total population of SAARC, 70% population is from India.
d
None of these.
c b
Explanation
उत्तर - 2
जगाचे 3% क्षेत्रफळ सार्क राष्ट्रं नी व्यापले व 21% लोकसंख्या सार्क दे शामध्ये राहते. सार्क चे क्षेत्रफळ आणि
लोकसंख्या दोन्हीमध्ये भारताचा वाटा सुमारे 70% आहे .
SAARC countries has occupied 3% area of the world and 21% population lives in SAARC countries. India's
share in area and population of SAARC is 70%.
60
बरोबर विधाने निवडा.
(अ) सूचक नियोजनामध्ये , नियोजन आयोगाने एकत्रीकरणाची आणि प्रेरकाची भूमिका घे तली.
(ब) सूचक नियोजनामध्ये , नियोजन आयोगाने आर्थिक तरतूदीस चालना दे ण्यावर भर दिला.

(a) In Indicative Planning, Planning commission took the role of integrator and facilitator.
(b) In Indicative Planning, Planning commission gave the significance to the role of resource allocation.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
ू
Both incorrect
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
सूचक नियोजनामध्ये, नियोजन आयोगाने आर्थिक संसाधनांच्या उभारणीस चालना दे ण्यावर भर दिला.
In indicative planning, Planning Commission gave the significance to resource mobilization.
61
महाराष्ट्रात जिल्हा परिषदे ची स्थायी समिती महत्त्वाची ठरते कारण ......
In Maharashtra, standing committee of Zila Parishad is important because
Options
a
या समितीची वर्षातून एकदा बैठक होते.
The meeting is held once each in every year.
समितीत जिल्हा परिषदे च्या प्रभावशाली सदस्यांचा समावेश असतो.
Committee includes influential members of Zila Parishad.
जिल्हा परिषदे चा अध्यक्ष हा समितीचा पदसिद्ध सभापती असतो आणि इतर समित्यांचे सभापती या समितीचे
पदसिद्ध सदस्य असतात.
Chairman of Zila Parishad is the ex-officio speaker of this committe and speakers of other committees
are the ex-officio members of this committee.
जिल्हा परिषदे चा मख्

ु य कार्यकारी अधिकारी हा समितीचा सचिव असतो.
Chief Executive officer of Zila Parishad is the secretary of this committee.

unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
स्थायी समिती
अध्यक्ष - जिल्हा परिषद अध्यक्ष
सदस्य - 10 समित्यांचे सभापती
- 2 सहयोगी सदस्य
- 8 जिल्हा परिषदे चे इतर सदस्य
कार्य - सर्व कामांचा आढावा घेणे व महत्त्वाचे निर्णय घेणे
- विकासयोजनांच्या अंमलबजावणीवर लक्ष ठे वणे.
Standing committee
Chairman - Chairman of Zila Parishad
Members - Speaker of 10 committees

2 Associate members
8 other members of Zila parishad
Functions - To take revies of all work and to take important decisions.
To keep an eye on the implementation of developmental schemes.
62
पुढीलपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following.
Options
पंचायत समितीच्या दोन बैठकीदरम्यान एक महिन्यापेक्षा जास्त अंतर नसावे.
The duration between the two meetings of Panchayat Samiti should not be more than one month.
b
पंचायत समिती आणि ग्रामपंचायत यांच्या बैठकीची गणपर्ती
ू प्रत्येकी एक द्वितीयांश आहे .
The quorum of the meetings of Panchayat Samiti and Gram Panchayat is one half.
जिल्हा परिषदे ची तीन महिन्यातून किमान एक बैठक होणे आवश्यक असून बैठकीची गणपूर्ती एकतत
ृ ीयांश आहे .
It is required to Zilla Parishad to hold one meeting in three months and the quorum of meeting is one
third.
जिल्हापरिषदे च्या किमान एकपंचमांश सदस्यांनी मागणी केल्यास परिषदे ची विशेष सभा बोलवली जाते.
A special meeting of parishad is called upon if minimum one fifth members of zila Parishad demands.
unanswered b
Explanation
63
खालीलपैकी कोणते राज्यसभेचे अधिकार आहे त?

(अ) राज्यसभा घटनादुरुस्तीस सं मती दे ते.
(ब) राज्यसभे मध्ये धनविधे यक (Money Bill) मांडता ये ते.
(क) सं सदे ला राज्य सूचीतील विषयां वर कायदे करण्याचा अधिकार राज्यसभा दे ऊ शकते .
Which are the powers of Rajyasabha?
(a) Rajyasabha approves constitutional amendments.
(b) Rajyasabha can introduce Money Bill.
(c) Rajyasabha can give the Union Parliament power to make laws on matters included in the state list.
Options
a
फक्त अ
Only a
फक्त क
Only c
Only a, b
Only a, c
d d
Explanation
उत्तर - 4
धन विधेयक लोकसभेतच सरु
ु वातीस मांडता येते.
Money bill can be introduced in the Loksabha.
64
संसदे च्या वित्तविषयक समित्यासंदर्भात पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) लोकले खा, अं दाज आणि सार्वजनिक उपक् रम या तिन्ही समित्यांचा कालावधी एक वर्षाचा असतो.
(ब) तिन्ही समित्यां च्या अध्यक्षपदी विरोधी पक्षाच्या सदस्य असतो.
Consider the following statments the financial committees of parliament.
(a) The period of Public Accounts committee, Estimates committee and committee on public
undertakings is one year.
(b) Member of opposition party is the chairman of these three committees.

Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect.
a a
Explanation
उत्तर - 1
लोकलेखा समितीच्या अध्यक्षपदी विरोधी पक्षाचा सदस्य असतो. इतर 2 समित्यांच्या अध्यक्षपदी सत्तारूढ पक्षाचा
सदस्य असतो.
Member of opposition party is the chairman of Public Accounts committee. Member of party in power is
the chairman of other two committees.
65
भारतीय राजशिष्टाचारानस
ु ार राज्यात पढ
ु ीलपैकी कोणाचे स्थान सर्वात वरचे आहे ?
According to the Indian protocol, who of the following has the highest position in state?
Options
a
उपपंतप्रधान
Deputy Prime Minister
माजी राष्ट्रपती
Former President
संबंधित राज्याचे राज्यपाल
Governor of concerned state
सरन्यायाधीश
Chief Justice
d c
Explanation
उत्तर - 3
- राष्ट् रपती
- उपराष्ट् रपती
- पं तप्रधान
- राज्यपाल (सं बंधित राज्यात)
- माजी राष्ट् रपती - उपपं तप्रधान
- सरन्यायाधीश - लोकसभा सभापती
President
Vice President
Prime Minister
Governor (in respective state)
Former President - Deputy Prime Minister.
Chief Justice - Speaker of Loksabha.
66
केंद्रीय लोकसेवा आयोगाच्या अध्यक्षांचा निर्धारित कार्यकाळ ......
Determine the term of office of the chairman of Union Public Service commission is ......
Options
6 वर्षे
6 years
राष्ट्रपतीची मर्जी असेपर्यंत
Till the pleasure of the president
6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे, जे आधी असे ल तो
6 years or 65 years of age; whichever is earlier

d
5 वर्षे किंवा वयाची 62 वर्षे, जे आधी असे ल तो
5 years or 62 years of age. whichever is earlier.
c c
Explanation
उत्तर - 3
67
संसदीय कामकाजातील शून्य प्रहर संकल्पनेबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) याचा उल्ले ख राज्यघटने त नाही.
(ब) शून्य प्रहरानं तर प्रश्‍नोत्तराचा तास सु रू होतो.
consider the following statements about the concept of zero hour of the parliamentary proceeding.
(a) This is not mentioned in the constitution, but it is in parliaments rules of procedure.
(b) Question hour starts after the zero hour.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
d
Both incorrect
c a
Explanation
उत्तर - 1
शून्य प्रहर हे अनौपचारिक माध्यम असून राज्यघटनेमध्ये याचा उल्लेख नाही. प्रश्‍नोत्तराचा तास आणि त्या
दिवसाचे कामकाज यादरम्यानचा काळ शून्य प्रहर मानला जातो. प्रश्‍नोत्तराच्या तासानंतर शून्य प्रहर सुरू होतो.
While zero hour is an informal device, it is not mentioned anywhere in the constitution. The period
between the question hour and the proceeding of that day is considered as zero hour. zero hour starts
after the question hour.
68
अतारांकित प्रश्‍
नाबाबत अयोग्य पर्याय निवडा.
Choose the incorrect option about unstarred quetion.
Options
a
अशा प्रश्‍
नाचे उत्तर तोंडी दिले जाते.
Oral answer is given to such question.
उपप्रश्‍
न विचारता येत नाही
Supplementary questions cannot be asked
प्रश्‍
नापूर्वी 10 दिवस अगोदर पूर्वसूचना द्यावी लागते.
A 10 days prior notice should be given before question
None of these
b a
Explanation
उत्तर - 1
अतारांकित प्रश्‍
नाचे उत्तर लेखी तर तारांकित प्रश्‍
नाचे उत्तर तोंडी दिले जाते.
While answer to unstarred question is given in writing, starred question's answer is given orally.
69
राज्यघटनेतील सर्वात महत्त्वाचा अधिकारी म्हणून डॉ. बाबासाहे ब आंबेडकरांनी कोणाचा उल्लेख केला?
Dr. Babasaheb Ambedkar has mentioned whom as an important officer under the constitution of India?
Options
नियंत्रक व महालेखापरिक्षक (CAG)
Comptroller and Auditer General
केंद्रीय लोकसेवा आयोगाचा अध्यक्ष

Chairman of Union Public Service Commisstion.
केंद्रिय निवडणक
ू आयक्
ु त
Chief election Commissioner
महान्यायवादी
Attorney General of India.
d a
Explanation
उत्तर - 1
- नियं तर् क व महाले खापरीक्षक (कलम-148)
- मु ख्य कार्ये - केंद्र व राज्य सरकारचे ले खे तपासणी
- नियु क्ती - राष्ट् रपती
- पदाचा कालावधी - 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे

Comptroller and Auditor General (Article - 148)
Main functions - To audit the accounts of central and state governments.
Appointment - President
Term of office - 6 years or upto the age of 65
70
भाषेच्या संदर्भातील घटनेच्या तरतुदी याबाबत अयोग्य जोडी निवडा.
Choose the incorrect pair about the constitutional provisions regarding languages.
Options
हिंदी भाषेची सुधारणा - कलम 351
Development of Hindi language - Article 351
b
राज्यासाठी अधिकृत भाषा - कलम 345
Official language of state - Article 345
केंद्रासाठी अधिकृत भाषा - कलम 344
Official language of the Union - Article 344
None of these
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
केंद्रासाठी अधिकृत भाषा - 343
अधिकृत भाषेसाठी संसदे ची समिती व आयोग - 344

Official language of the Union - 343
Commission and committee of Parliament on official language - 344
71
घटनादरू
ु स्ती प्रक्रियेबाबत पुढीलपैकी योग्य विधाने निवडा.
(अ) घटनादुरुस्ती विधे यक मांडण्यासाठी राष्ट् रपतीची पूर्वपरवानगी आवश्यक नाही.
(ब) विरोधी पक्षाचा सदस्य घटनादुरूस्ती विधे यक मांडू शकत नाही.
Choose the correct statements from following about the constitutional amendment procedure.
(a) Prior permission of the President is not required to introduce constitutional amendment bill.
(b) Member of opposition party canno introduce the constitutional amendment bill.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect.
c a
Explanation
उत्तर - 1
- संसदे च्या कोणत्याही सभागह

ृ ात हे विधेयक मांडता येते त्यासाठी राष्ट्रपतीची पर्व
ू परवानगी आवश्यक नाही.
- मंत्री तसेच खासगी सदस्य हे विधेयक मांडू शकतो.
- या विधेयकासाठी संयुक्त बैठक घेता येत नाही.
This bill can be introduced in any house of the parliament and this does not require prior
permission of president.
This bill can be introduced by a minister and by private member as well.
Joint sitting can not be held for this bill.
72
42 व्या घटनादुरुस्ती कायद्यान्वये राज्यसूचीतील पु ढीलपै की कोणते विषय समवर्ती सूचीत समाविष्ट करण्यात
आले ?
(अ) शिक्षण
(ब) कृषी जमीन वगळता इतर सं पत्तीवरील सं पत्तीकर
(क) जं गले
(ड) सर्वोच्च व उच्च न्यायालय वगळता इतर न्यायालयाची स्थापना
Which of the following subjects of state list has been included in the concurrent list by 42nd
amendment?
(a) Education
(b) Estate duty on property other than agricultural land
(c) Forest
(d) Constitution of all courts except the supreme court and the high court.
Options
a
अवब
a and b
अवक
a and c
अ, ब व क
a, b and c
अ, क व ड
a, c and d
c d
Explanation
उत्तर - 4
कृषीजमीन वगळता इतर संपत्तीवरील संपत्ती कर हा पहिल्यापासन

ू केंद्रसच
ू ीतील विषय (क्रमांक - 87) आहे .
Estate duty on property other than agricultural land is the subject in centre list from the beginning
(subject number - 87)
73
न्यायिक पन
ु र्विलोकनाबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) भारतीय राज्यघटने त कुठे ही स्पष्टपणे न्यायिक पु नर्विलोकनाचा उल्ले ख नाही.
(ब) न्यायालयाच्या न्यायिक पु नर्विलोकनाच्या अधिकारावर सं सद मर्यादा आणू शकत नाही.
Consider the following statements about the judicial review.
(a) Judicial review has not mentioned specifically anywhere in the constitution of India.
(b) Parliament cannot bring restrictions on the power of judicial review of judiciary.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
राज्यघटनेत उल्लेख नसला तरी कलम 13.32, 132, 131. इत्यादी कलमे या दृष्टीने महत्त्वाची आहे त. न्यायिक
पुनर्विलोकन हा राज्यघटनेच्या मूलभूत रचनेचा भाग असल्याने संसद त्यावर मर्यादा आणू शकत नाही.
Though it is not mentioned in the constitution articles 13, 32, 132, 131 etc. are important in this regard.
Parliament cannot bring restrictions on judicial revies as it is a part of basic structure of constitution.
74
न्यायालयांमध्ये योग्य न्याय मिळण्याच्या दृष्टीने भारतीय राज्यघटनेने खालीलपैकी कोणते हक्क प्रदान केले
आहे त?
(अ) एकाच गु न्ह्यासाठी कोणत्याही व्यक्तीस एकापे क्षा जास्त वे ळा शिक्षा केली जाणार नाही.
(ब) प्रतिबं धात्मक स्थानबद्धता केली जाणार नाही.
(क) मागील तारखे स कोणताही कायदा बे कायदे शीर ठरविला जाणार नाही.
(ड) कोणत्याही व्यक्तीस स्वत:विरुद्ध साक्ष दे ण्याची सक्ती केली जाणार नाही.
Which of the following rights have been provided by the Constitution of India to ensure a fair trial in
courts?
(a) No person would be punished for the same offence more than once.
(b) There would be no preventive detention.
(c) No Law shall declare any action as illegal as backdate.
(d) No Person shall be asked to give evidence against himself or herself.
Options
Only a, b
b
फक्त अ, ब, क
Only a, b, c
फक्त अ, क, ड
a, c, d
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
d c
Explanation
उत्तर - 3
एखादी व्यक्ती गु न्हा करण्याची शक्यता निर्माण झाल्यावरदे खील त्या व्यक्तीस गु न्हा करण्यापासून प्रतिबं ध
करण्यासाठी अटक केली जाते . याला प्रतिबं धात्मक स्थानबद्धता (preventive detention) असे म्हणतात.
Sometimes a person can be arrested simply out of an apprehension that he or she is likely to engage in
unlawful activity. This is known as preventive detention.
75
मूलभूत कर्तव्याबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) सध्या राज्यघटने त 11 मूलभूत कर्तव्ये असून त्या सर्वांचा समावे श 42 व्या घटनादुरूस्तीने केला आहे .
(ब) दे शाच्या समृ द्ध वारशाचा सन्मान व जतन करणे हे नागरिकाचे मूलभूत कर्तव्य आहे .
Consider the following statements about the Fundamental Duties.
(a) While there are 11 fundamental duties in the constitution at present all these are included by the
42nd amendment.
(b) To value and preserve the rich heritage of the country is the fundamental duty of citizens.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect
b b
Explanation
उत्तर - 2
एकूण 11 मूलभूत कर्तव्ये असून (कलम 51-अ) त्यापैकी 10 सुरुवातीला 42 व्या घटनादरु
ु स्ती कायद्यान्वये तर 11 वे
(शिक्षणासंबंधीचे) 86 व्या घटनादरु
ु स्ती कायद्यान्वये समाविष्ट करण्यात आले आहे .
There are total 11 fundamental duties (Articles-A) out of which 10 were added the 42nd amendment act
and 11th (about education) was added by the 86th amendment act.
76
औरं गाबाद प्रशासकीय विभागातील जिल्ह्यांविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) या प्रशासकीय विभागामध्ये औरं गाबाद जिल्हा क्षे तर् फळाच्या दृष्टीने सर्वात मोठा आहे .
(ब) या प्रशासकीय विभागामध्ये हिं गोली जिल्हा क्षे तर् फळाच्या दृष्टीने सर्वात लहान आहे .
Identify the correct statement/s about the districts in the Aurangabad administrative division.
(a) Aurangabad is the largest district by area in this administrative division.
(b) Hingoli is the smallest district by area in this administrative division.
Options
a
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
अ व ब दोन्ही
Both a and b
None of these
c b
Explanation
उत्तर - 2
महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा जिल्हा अहमदनगर तर सर्वात लहान मुंबई शहर आहे .
Ahmednagar is the largest district while Mumbai city is the smallest district in Maharashtra.
77
खालीलपैकी कोणते खोरे महाराष्ट्रातील गोदावरी नदीच्या खोर्‍याचा भाग आहे ?
(अ) पै नगं गा नदीचे खोरे
(ब) वर्धा नदीचे खोरे
(क) प्राणहिता नदीचे खोरे
(ड) इं दर् ावती नदीचे खोरे

Which of the following basin is a part of the basin of river Godavari in Maharashtra?
(a) Painganga river basin
(b) Wardha river basin
(c) Pranhita river basin
(d) Indravati river basin
Options
फक्त अ, ड
Only a, d
b
फक्त अ, ब, ड
Only a, b, d
फक्त ब, क, ड
Only b, c, d
वरील सर्व
All of the above.
c d
Explanation
उत्तर - 4
महाराष्ट्रामध्ये गोदावरी नदीच्या खोर्‍याचे विभाग पुढीलप्रमाणे आहे त-
गोदावरी नदीचे मख्

ु य खोरे
गोदावरी-पूर्णा नदी खोरे

पैनगंगा नदीचे खोरे
वर्धा नदीचे खोरे
वैनगंगा नदीचे खोरे
प्राणहिता नदीचे खोरे
इंद्रावती नदीचे खोरे
The division of Godavari river basin in Maharashtra is as follows.
Main basin of Godavari river
Godavari - Purna river basin
Painganga river basin
Wardha river basin
Wainganga river basin
Pranhita river basin

Indravati river basin
78
पर्वतीय मद
ृ ा याविषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) यामध्ये पोटॅ शचे प्रमाण जास्त असते .
(ब) चां गल्या उत्पादनासाठी जमिनीला खतांचा पु रवठा करावा लागतो.
(क) ही मृ दा दार्जिलिं गच्या प्रदे शात आढळते .
Identify the correct statement/s about the maintain soil.
(a) This has high potash proportion.
(b) Fertilizers need to be supplied to the soil for better production.

(c) This soil occurs in Darjelling region.
Options
फक्त अ
Only a
Only b, c
Only a, c
All of the above
b b
Explanation
उत्तर - 2
पर्वतीय मद
ृ ा-
हिमालयाच्या 200-300 मीटर उताराच्या भागात तसेच सह्याद्री घाटमाथा, पूर्वघाट, आसाम, दार्जिलिंग, उत्तराखंड,
हिमाचल प्रदे श आणि जम्मू-काश्मीर या भागात ही मद
ृ ा आढळते.
या मद
ृ े त पोटॅ श, फॉस्फरस व चुनखडीचे प्रमाण कमी असते. चांगल्या उत्पादनासाठी जमिनीला खतांचा पुरवठा
करावा लागतो.
Mountain Soil
This soil is found in the Himalaya slope region of 200-300 meter, Sahyadri Ghatmatha, eastern ghat,
Assam, Darjeeling, Uttara Khand, Himachal Pradesh and Jammu - Kashmir.
This soil has lwo proportion of potash, phosphorus and limestone. Fertilizers need to be provided for
better production.
79
सागवान वक्ष
ृ ासंदर्भात कोणते विधान बरोबर नाही?
(अ) याचे शास्त्रीय नाव Santalum album असे आहे .
(ब) हे उष्ण कटिबं धीय आर्द्र पानझडी वनांमधील प्रमु ख वृ क्ष आहे .
(क) या वृ क्षाचा आढळ महाराष्ट् र, गु जरात या राज्यांत आहे .
Which of the following statement is not correct about the teak tree?
(a) It's scientific name is santalum album.
(b) It is the main tree of the tropical at wet deciduous forest.
(c) This tree is found in Maharashtra, Gujarat states.

Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
फक्त क
Only c
None of these
d a
Explanation
उत्तर - 1
ृ ाचे लाकूड उत्तम दर्जाचे असल्याने या वक्ष
ृ ाला ‘लाकडाचा राजा’ असे संबोधले जाते.
ृ ाचे शास्त्रीय नाव Tectona grandis हे आहे .
या वक्ष
ृ ाचा आढळ महाराष्ट्र, गुजरात, छत्तीसगड, तमिळनाडू व पश्‍चिम बंगाल या राज्यांत आहे .
As wood of teak is of good quality, it is known as 'king of wood'.
Scientific name of teak tree is 'Tectona grandis'
This tree is found in Maharashtra, Gujarat, Chattisgarh, TamilNadu and West Bengal.
80
भारतामध्ये सोन्याच्या खाणी कोणत्या ठिकाणी आहे त?
(अ) कोलार
(ब) हट् टी
(क) रामगिरी
In India, gold mines is/are of which place/s?
(a) Kolar
(b) Hatti
(c) Ramgiri
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
फक्त अ व क
Only a and c
All of the above
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
भारतातील सोन्याचे उत्पादन प्रामुख्याने कोलार, हट्टी (कर्नाटक) आणि रामगिरी (आंध्र प्रदे श) या तीन खाणीतून
होते.
जागतिक सोन्याच्या उत्पादनात भारताचा वाटा केवळ 0.7% आहे .
Majority gold production in India is in Kolar, Hatti (Karnataka) and Ramgiri (Andhra Pradesh) these three
mines.
India's share in global gold production is only 0.7%.
81
भारतातील कोळसाक्षेत्राविषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) भूशास्त्रीयदृष्ट्या भारतातील कोळसाक्षे तर् ाच्या साठ्यांचे गोंडवाना कोळसाक्षे तर् व टर्शरी कोळसाक्षे तर् असे
दोन गटांत विभाजन केले आहे .
(ब) भारतातील एकू ण कोळशाच्या साठ्यापै की 60% साठे व एकू ण उत्पादनापै की 65% उत्पादन गोंडवाना
कोळसाक्षे तर् ातून होते .
Identify the correct statement/s about the coal region in India.
(a) Geologically, coal reserves in India are divided in Gondhwana coal region and Tertiary coal region
these two groups.
(b) 60% reserves out of the total coal reserves and 65^ production out of the total production in India is
from Gondwana coal region.
Options
फक्त अ
only a
फक्त ब
only b
Both a and b
d
None of these
c a
Explanation
उत्तर - 1
भूपष्ृ ठीयदृष्ट्या भारतातील कोळशाच्या साठ्यांचे गोंडवन कोळसा क्षेत्र व टर्शरी कोळसा क्षेत्र असे दोन गटांत
विभाजन करता येते.
गोंडवना कोळसा क्षेत्र - गोंडवना क्षेत्रात भारतातील झारखंड, प. बंगाल, छत्तीसगड, ओरिसा, मध्य प्रदे श, आंध्र प्रदे श,
महाराष्ट्र या राज्यांमध्ये विखरु लेले आहे . भारतात होणार्‍या उत्पादनापैकी सर्वोत्तम दर्जाचा कोळसा या क्षेत्रामध्ये
उत्पादित होतो. भारतातील एकूण साठ्यांपैकी 98% साठे व एकूण उत्पादनापैकी 99% उत्पादन गोंडवना कोळसा
क्षेत्रातून होते.
Geologically, coal reserves in India can be devided in Gondwana coal region and Tertiary coal region
these two categories.
Gondwana coal region - Gondwana region has spread in Jharkhand, West Bengal, Chattisgarh, Odisha,
Madhya Pradesh, Andhra Pradesh, Maharashtra states. Out of the total production in India, high quality
coal is produced in this region 98% reserves out of the total coal reserves and 99% production out of the
total production in India is from Gondwana coal region.
82
जलविद्यत
ु केंद्र राज्य
(अ) प्रतापसागर (i) कर्नाटक
(ब) शिवसमु दर् (ii) बिहार
(क) भाद्रा (iii) मध्य प्रदे श
(ड) कोसी (iv) गु जरात
Hydroelectric project State
(a) Pratap Sagar (i) Karnataka
(b) Shivsamudra (ii) Bihar

(c) Bhadra (iii) Madhya Pradesh
(d) Kosi (iv) Gujarat
Options
अ-iii ब-iv क-i ड-ii
a-iii b-iv c-i d-ii
अ-i ब-iii क-iv ड-ii
a-i b-iii c-iv d-ii
अ-iii ब-i क-iv ड-ii

a-iii b-i c-iv d-ii
a-i b-ii c-iii d-iv
b c
Explanation
उत्तर - 3
राज्यानुसार महत्त्वाचे जलविद्युत केंद्र-
मध्य प्रदे श - जवाहर सागर, प्रतापसागर (चंबळ).
गुजरात - भाद्रा (काठिवाड), हाथमटी (साबरमती), सरदार सरोवर (नर्मदा)
कर्नाटक - शिवसमद्र
ु म (कावेरी), महात्मा गांधी (जोग धबधबा)
बिहार - कोसी
Statewise important hydro, electric projects.
Madhya Pradesh - Jawahar sagar, Pratap Sagar (chambal)
Gujarat - Bhadra (Kathiawar), Hathmati (Sabarmati), Sardar Sarovar (Narmada)
Karnataka - Shiv samudram (Kaveri), Mahatma Gandhi (Jog falls)
Bihar - Kosi
83
कागद उत्पादनासंबंधी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) भारतात ओडिशा राज्याचा कागदाच्या उत्पादनात प्रथम क् रमांक लागतो.
(ब) महाराष्ट् रात बल्लारपूर, खोपोली, रोहा ये थे कागदउद्योग आहे त.
Identify the correct statement/s about the paper production.
(a) In India, odisha state is at first place in the production of paper.

(b) In Maharashtra, paper industry is in Ballarpur, Khopoli, Roha.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
d
None of these
b b
Explanation
उत्तर - 2
भारतात पश्‍चिम बंगाल राज्याचा कागदाच्या उत्पादनात प्रथम क्रमांक लागतो.
महाराष्ट्रात बल्लारपूर, खोपोली, रोहा, चिंचवड (पुणे), कामठी, प्रवरानगर, वारणानगर, संगमनेर, पैठण, मुंबई येथे
कागदउद्योग आहे त.
यंत्राच्या साहाय्याने कागद तयार करण्याचा कारखाना भारतात प्रथम कोलकत्याजवळ बाळमिस्लम येथे 1887
साली सुरू झाला.
In India, West Bengal state is at first place in the production of paper.
In Maharashtra, paper industry is in Ballarpur, Khopoli, Roha, Chinchwad (Pune). Kamathi, Pravarg
nagar, Warna nagar, Sangamner, Paithan, Mumbai.
In India, first factory producing paper with the help of machine was started in 1887 at Baalmislam near
Kollata.
84
भारतामध्ये खालीलपैकी कोणत्या राज्यात सध्या अफस्पा (Armed Forces Special Power Act) कोणत्या राज्यात
लागू आहे ?
(अ) नागालँ ड
(ब) आसाम
(क) मे घालय
(ड) त्रिपु रा
In which of the following states of India, Armed forces Special Power act is in force recently?
(a) Nagaland
(b) Assam
(c) Meghalaya
(d) Tripura
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
c
Only b, c, d
All of the above.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
1 एप्रिल 2018 पासून मे घालय तर सन 2015 पासून त्रिपु रा राज्यातून अफस्पा कायदा हटविण्यात आला आहे .
सध्या अफ्स्पा कायदा लागू असणारी राज्ये - नागालँ ड, आसाम, मणिपूर (अंशत:), जम्मू-काश्मीर, अरुणाचल प्रदे श
(अंशत:), मिझोराम.
AFSPA act was removed from Tripura since 2015, and from Meghalaya since 1 April 2018.
Present states in which AFSPA is in force - Nagaland, Assam, Manipur (partly), Jammu-Kashmir, Arunchal
Pradesh (Partly), Mizoram.
85
पीर पंजाल, झोजी-ला या खिंडी हिमालय पर्वताच्या कोणत्या रांगेत आहे त?
(अ) काश्मीर हिमालय
(ब) हिमाचल हिमालय
(क) कुमाऊँ हिमालय
Pir-Pranja, Zoji-La passes are in which range of Himalaya mountain?
(a) Kashmir Himalaya
(b) Himachal Himalay
(c) Kimaon Himalaya

Options
फक्त अ
Only a
फक्त क
Only c
Only a, b
Only b, c
b a
Explanation
उत्तर - 1
पीर पंजाल, बनिहल, झोजी-ला, पेनसी-ला या खिंडी काश्मीर हिमालयात आहे त.
Pir Panjal, Banihal, Zoji-La, Persi-La passes are in Kashmir Himalaya.
86
खालीलपैकी कोणत्या प्रकारचा ज्वालामुखी मोठ्या वेगाने उफाळत असतो?
Which of the following type of volcano erupts rapidly?
Options
हवाईचा प्रकार
Hawaiian type
b
स्ट्रोेबोलियन प्रकार
Strombolian type
व्हल्कॅनिअन प्रकार
Vulcanian type
प्लिनिअन
Plinian type
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
हवाईचा प्रकार - शांतपणे उफाळतो.
ट्रोबोलियन प्रकार - सतत उफाळतो.
व्हलकॅनियन प्रकार - मोठ्या वेगाने उफाळतो.

पेलिकन प्रकार - अतिप्रक्षोभक
Hawain type - erupts calmly
Strombolian type - erupts continuously
Vulcanian type - erupts rapidly
Pelican type - High inflammatory
87
स्थानिक वारे प्रदे श
(अ) बर्ग (i) ग्रीस
(ब) सिरोक्का (ii) गिनीचे आखात

(क) हार्मेटन (iii) स्पे नचा पूर्व किनारा
(ड) सोलॅ नो (iv) दक्षिण आफ्रिका
Match the pairs
Local winds Region
(a) Berg (i) Greece
(b) Sirocco (ii) Gulf of Guinea
(c) Harmattan (iii) Eastern Coast of spain
(d) Solano (iv) South Africa

Options
अ-iv ब-i क-ii ड-iii
a-iv b-i c-ii d-iii
अ-ii ब-i क-iii ड-iv
a-ii b-i c-iii d-iv
a-i b-ii c-iii d-iv
अ-iv ब-i क-iii ड-ii

a-iv b-i c-iii d-ii
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
88
योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) पु दुचेरी या केंद्रशासित प्रदे शात प्रामु ख्याने मल्याळम भाषा मोठ्या प्रमाणावर बोलली जाते .
(ब) लक्षद्वीप या केंद्रशासित प्रदे शात प्रामु ख्याने तमिळ भाषा मोठ्या प्रमाणावर बोलली जाते .
Identify the correct statemtn/s
(a) Mainly Malyalam language is spoken in the Union Territory of Puducherry.

(b) Mainly Tamil language is spoken in the Union Territory of Lakshdweep.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त.
Both statements a and b are correct.
विधान अ व ब दोन्ही चक
ू आहे त.
Both statement a and b are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement a is correct while b is incorrect.
d
विधान अ चूक तर ब बरोबर आहे .
Statement a is incorrect while b is correct.
b b
Explanation
उत्तर - 2
भारतामध्ये तमिळ भाषा प्रामख्

ु याने तमिळनाडू व पद
ु च
ु ेरी येथे बोलली जाते तर मल्याळम ही भाषा केरळ व
लक्षद्वीप येथे बोलली जाते.
In India, Tamil language is spoken majority in Tamil nadu and Puducherry while Malyatam language is
spoken in kerala and Lakshdweep.
89
भारतामध्ये सर्वाधिक विध्वंसक भूकंप कोणत्या प्रदे शात होतात?
(अ) काश्मीर
(ब) पश्‍चिम बं गाल व मध्य हिमालय

(क) अं दमान-निकोबार
(ड) महाराष्ट् र
In India, most devastating earthquake occurs in which region?
(a) Kashmir
(b) West Bengal and central Himalaya
(c) Andaman-Nicobar
(d) Maharashtra
Options
Only a, b
फक्त ब, ड
Only b, d
Onl b, c, d
All of the above
c a
Explanation
उत्तर - 1
भारतामध्ये सर्वाधिक विध्वंसक भूकंप काश्मीर, पश्‍चिम व मध्य हिमालय, उत्तर व मध्य बिहार, उत्तर पूर्व भारत
या प्रदे शात होतात. तर अंदमान-निकोबार व महाराष्ट्र हे भूकंपाचे मध्यम तीव्रतेचे क्षेत्र म्हणून ओळखले जाते.
In India, the most devastating earthquake occurs in Kashmir, Western and Central Himalaya, North and
Central Bihar, North East India region. While Andaman-Nicobar and Maharashtra are known as medium
intensity area of earthquake.
90
खालीलपैकी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) मुं बई या शहरास ‘अरबी समु दर् ाची राणी’ असे म्हटले जाते .
(ब) कोचीन हे शहर वे म्बनाड ले कच्या जवळ वसले ले आहे .
Identify the correct statement/s from following.
(a) Mumbai city is known as 'Queen of Arabian sea.'
(b) Kochin city is situated near Wembnad lake.

Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these
c b
Explanation
उत्तर - 2
कोचीन या शहराला अरबी समुद्राची राणी असे म्हणतात. हे शहर केरळ या राज्यात आहे . हे शहर वेम्बनाड लेकच्या
जवळ वसलेले आहे . कोचीनमध्ये ज्यू सिनॅगॉग, डच पॅलेस, सेंट फ्रॅन्सिस चर्च ही प्रसिद्ध ठिकाणे आहे त.
Kochin city is known as queen of Arabian sea.
This city is in Kerala state. This city is situated near the Wembnad lake. In Kochin, Jew synagogue, Dutch
palace, St. Francis church are the famous places.
91
केंद्रीय मंत्रिमंडळाने सन 2018-19 साठी खालीलपैकी कोणत्या पिकास प्रति क्विंटलसाठी सर्वाधिक किमान
आधारभूत किं मत जाहीर केली आहे ?
For which of the following crop the Union Cabinet has announced the highest minimum support price
per quintol for the year 2018-19.
Options
a
मूग
Moong
तीळ
seasame
तेलबिया
Oli seeds
उडीद
Urad daal
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
केंद्रीय मंत्रिमंडळाने 4 जल
ु ै 2018 रोजी 2018-19 साठी 14 पिकांना किमान आधारभत
ू किं मत जाहीर केली. त्यानस
ु ार
मूग या पिकास सर्वाधिक प्रति क्विंटल 6475 रु. किं मत जाहीर केली. तर तीळ 6249 रु., तेलबिया 5877 रु. आणि
उडीद 5600 रु. किं मत जाहीर करण्यात आली.
On 4 July 2018, Union cabinet has announced the minimum support price of 14 crops for the year 2018-
19. According to this the highest price is announced for moong as 6475 quitral. for oil seeds, while 6249
rs. for seasame, 5877 rs. for oilseeds and 5600 rs. for Urad. Prices were announced.
92
खालीलपैकी कोणते विधान/ने बरोबर नाही/त?
(अ) भारतातील पहिले ‘हनी पार्क ’ आं बोली ये थे उभारण्यात ये णार आहे .
(ब) सं युक्त राष्ट् रांने 20 मे हा दिवस मधमाशा दिन म्हणून साजरा करण्याचे ठरवले आहे .
Which of the following statement/s is/are not correct?
(a) India's first 'honey park' will be established at Amboli.

(b) United Nations has decided to celebrate 20 May as Honeybee day.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these.
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
महाराष्ट्रातील महाबळे श्‍वर येथे भारतातील पहिले ‘हनी पार्क ’ उभारण्यात येणार आहे . मधमाशी हा मनष्ु याला
उपयुक्त असा कीटक आहे . संयुक्त राष्ट्रांनी 20 मे हा दिवस ‘मधमाश्या दिन’ म्हणून साजरा करण्याचे ठरविले आहे .
India's first honey park will be established at Mahabaleshwar. Honeybee is an important insect for
human. United Nations has decided to celebate 20th May as a 'Honeybee day.'
93
खालील विधाने कोणत्या व्यक्तीसंदर्भात आहे त?
(अ) ते भारतातील सर्वाधिक काळ मु ख्यमं तर् ीपदावर राहणारे व्यक्ती आहे त.
(ब) त्यांनी आपल्या कारकिर्दीत सें द्रिय शे तीकडे कटाक्षाने लक्ष दिले .
(ब) त्यांनी आपल्या राज्यास उघड्यावर शौच करण्याची प्रथा बं द करणारे दे शातील पहिले राज्य बनवले .
The following statements are about which person?

(a) He is the longest serving Chief Minister of India.
(b) He paid close attention to organic farming in his career.
(c) He made his state first in the country to end the practice of open defecation.
Options
पवन चामलिंग
Pawan Chamling
ज्योती बसू
Jyoti Basu
c
पेमा खांडू
Pema Khandu
रमणसिंग
Ramansingh
a a
Explanation
उत्तर - 1
सिक्कीमचे मख्
ु यमंत्री पवनकुमार चामलिंग हे भारतातील सर्वाधिक काळ पदावर राहणारे मख्
ु यमंत्री ठरले आहे त.
आतापर्यंत हा मान पश्‍चिम बंगालचे मुख्यमंत्री ज्योती बसू यांच्या नावावर होता. पवन चामलिंग यांनी आपल्या
राज्यास दे शातील पहिले सेंद्रिय शेती राज्य बनवले. तसेच उघड्यावर शौच करण्याची प्रथा बंद करणारे सिक्कीमला
पहिले राज्य बनवले.
Chief Minister of Sikkim Pawan Kumar Chamling has become the longest serving Chief Minister of India.
So far this record was in the name of Jyoti Basu. Pawan Chamling made his state first organic farming
state in country. Also made Sikkim state first in country to end the practice of open defacation.
94
जम्मू-काश्मीर संदर्भातील विधानांचा विचार करा.

(अ) सन 2018 मध्ये राज्यात सातव्यांदा राज्यपाल राजवट लागू करण्यात आली.
(ब) भारतीय राज्यघटने तील कलम 356 नु सार जम्मू-काश्मीरमध्ये राज्यपाल राजवट लागू केली आहे .
(क) राज्यात प्रथम राज्यपाल राजवट सन 1977 मध्ये लागू करण्यात आली होती.
Consider the following statements about Jammu-Kashmir.
(a) In 2018, Governor's rule has been imposed for the seventh time in state.
(b) Governr's rule has been imposed in Jammu-Kashmir according to article 356 of the Indian
constitution.
(c) Governor's rule has been imposed in state for the first time in 1977.
Options
a
फक्त अ विधान बरोबर
Only statement a is correct.
फक्त ब विधान बरोबर
Only statement b is correct.
फक्त क विधान बरोबर
Only statement c is correct.
फक्त ब व क विधान बरोबर
Only statements b and c are correct.
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
जम्मू-काश्मीरमध्ये सन 2018 मध्ये आठव्यांदा राज्यपाल राजवट लागू करण्यात आली.
जम्मू-काश्मीरला असलेल्या विशेष दर्जामळ

ु े या राज्यात राजकीय यंत्रणा विफल झाल्यास येथे राज्यपाल राजवट
लागू केली जाते. अशा स्थितीत जम्मू-काश्मीरच्या घटनेतील 92 व्या कलमातील तरतुदींनुसार राष्ट्रपतींच्या
परवानगीने सहा महिन्यांसाठी राज्यपाल राजवट लागू केली जाते. इतर राज्यांत भारतीय राज्यघटनेतील कलम 356
नुसार राष्ट्रपती राजवट लागू केली जाते.
In 2018, Governor's rule has been imposed for the eight time in Jammu-Kashmir.
Due to the special status of Jammu-Kashmir, Governor's rule is imposed if political machinary fails. In
such situation Governor's rule is imposed for six months by the permission of President and according to
the provisions of article 92 of constitution of Jammu-Kashmir. In other states President's rule is imposed
according to the article 356 of the constitution of India.
95
खालीलपैकी कोणत्या वर्षी महाराष्ट्र राज्य विधिमंडळाचे पावसाळी अधिवेशन नागपरू ला पार पडले?
(अ) 1961
(ब) 1970
(क) 1996
(ड) 2018
In which of the following year the monsoon session of Maharashtra state legislature were held at
Nagpur?
(a) 1961
(b) 1970
(c) 1996
(d) 2018
Options
a
फक्त अ
Only a
Only b, c
फक्त अ, ड
Only a, d
Only b, d
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
महाराष्ट्र राज्य विधिमंडळाचे सन 2018 चे पावसाळी अधिवेशन नागपरू येथे पार पडले. आतापर्यंत 1961, 1966,
1971 आणि 2018 असे चार वेळा पावसाळी अधिवेशन नागपरू येथे पार पडले आहे .
Monsoon session of Maharashtra state legislature 2018 were held at Nagpur. So far, monsoon session
was held at Nagpur for four times in 1961, 1966, 1971 and 2018.
96
खालीलपैकी कोणत्या महिलांना सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीशपद भूषवले आहे ?
(अ) न्या. सु जाता मनोहर
(ब) न्या. रुमा पॉल
(क) न्या. आर. भानु मती
(ड) न्या. इं द ू मल्होत्रा
Which of the following women were the Judges of supreme court?

(a) Justice Sujata Manohar
(b) Justice Ruma Pal
(c) Justice R. Bhanumati
(d) Justice Indu Malhotra
Options
Only a, c
Only b, d
Only b, c, d
All of the above
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयात न्यायाधीश म्हणून नियु क्त होणार्‍या न्या. एम. फतिमा बिवी या प्रथम महिला
आहे त, तर त्यानं तर न्या. सु जाता मनोहर, न्या. रुमा पॉल, न्या. ज्ञानसु धा मिश्रा, न्या. रं जना प्रकाश दे साई, न्या.
आर. भानु मती व न्या. इं द ू मल्होत्रा यांची नियु क्ती झाली.
The first woman to be appointed as judge in Supreme Court of India was Justice M. Fatima Biwi. While
after that Justice Sujata Manohar, Justice Ruma Pal, Justice Ranjana Prakash Desai, Justice R. Bhanumati
and Justice Indu Malhtra were appointed.
97
सन 2018 च्या वैद्यकशास्त्राच्या नोबेल परु स्काराविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) जे म्स अ‍ॅलिसन व तासु कू होंजो यांना या पु रस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे .
(ब) कर्क रोगाववील उपचारपद्धतीच्या शोधासाठी हा पु रस्कार दे ण्यात आला आहे .
(क) जे म्स अ‍ॅलिसन हे आजपर्यं तचे सर्वात वृ द्ध नोबे ल पु रस्कारविजे ते ठरले आहे त.
Identify the correct statement/s about the Nobel prize in medicine of 2018.
(a) James Allison and Tasuku Honjo are honoured with this prize.
(b) This prize has been given for the discovery of cancer therapy.
(c) James Allison has became the oldest Nobel prize winner till date.
Options
a
फक्त क
Only c
Only b, c
Only a, b
All of the above
d c
Explanation
उत्तर - 3
सन 2018 मधील वै द्यकशास्त्राचा नोबे ल पु रस्कार जे म्स अ‍ॅलिसन व तासु कू होंजो यांना दे ण्यात आला.
कर्क रोगावरील उपचारपद्धतीच्या शोधासाठी या दोघांना सन्मानित करण्यात आले . या सं शोधनामु ळे कर्क रोगाच्या
उपचारपद्धतीत क् रां तिकारक बदल होणार आहे त.
सन 2018 मधील भौतिकशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार डॉ. ऑर्थर अ‍

ॅश्कीन, डोना स्ट्रिकलँ ड व जेरार्ड ेमोरु यांना
मिळाला. यासह डॉ. ऑर्थर अ‍
ॅश्कीन हे आजवरचे सर्वांत वद्ध
ृ (वय 96 वर्षे) नोबेल परु स्कारविजेते ठरले आहे त.
The Nobel prize in medicine for the year 2018, was given to james Allison and Tasuku Honjo. Both of
them were honoured for the discovery of cancer therapy. There will be revolutionary change in the
treatment of cancer due to this discovery.
The Nobel prize in physics of 2018 was given to Dr. Arthur Ashkin, Donna strickland and Gerard
Mourou. With this, Dr. Arthur Ashkin has became the oldest (age 96 years) Nobel Prize winner till date.
98
गीता गोपीनाथ यांच्याविषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) आं तरराष्ट् रीय नाणे निधीच्या (IMF) मु ख्य अर्थतज्ज्ञ म्हणून त्यांची निवड झाली आहे .
(ब) त्या आं तरराष्ट् रीय नाणे निधीच्या मु ख्य अर्थतज्ज्ञपदी नियु क्त होणार्‍या पहिल्या भारतीय ठरल्या आहे त.
Identify the correct statement/s about Geeta Gopinath.
(a) She has been appointed as a chief economist of International Monetary Fund (IMF)
(b) She has become the first Indian women to be appointed to the post of Chief economist of
International monetary Fund.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
c
Both a and b
None of these
c a
Explanation
उत्तर - 1
गीता गोपीनाथ या रघरु ाम राजन यांच्यानंतर आयएमएफच्या मख्

ु य अर्थतज्ज्ञपदी निवड होणार्‍या दस
ु र्‍या भारतीय
आहे त. तसेच हे पद भूषवणार्‍या पहिल्या महिला ठरल्या आहे त.
Geeta Gopinath is the second Indian to be appointed as Chief economist of IMF after Raghuram Rajan.
And she became the first woman to hold this post.
99
नागालँ ड राज्याचे गांधी’ म्हणन
ू कोणत्या व्यक्तीचा उल्लेख केला जातो?
Which person is mentioned as the 'Gandhi of Nagaland state'?
Options
नटवर ठक्कर
Natwar Thakkar
अ‍
ॅना मल्होत्रा
Anna Malhotra
जयदे व सिंग
Jaidev Singh
पाईलो पॉल
Pailo Paul
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
मूळचे महाराष्ट् रातील रहिवासी असणारे व नागालँ डचे गां धी म्हणून ओळखले जाणारे गां धीवादी कार्यकर्ते नटवर
ठक्कर यांचे 7 ऑक्टोबर 2018 रोजी निधन झाले .
त्यांना इं दिरा गां धी पु रस्कार (1944) व पद्मश्री पु रस्कार (1999) या पु रस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे .
Natwar Thakkar, a Gandhian activist, originally the resident of Maharashtra and known as Gandhi of
Nagaland, died on 7 october 2018.
He was honoured with Indira with Indira Gandhi award (1944) and Padmashree award (1999).
100

विधान (अ) : सप्टें बर 2018 मध्ये इंडोनेशियाला भूकंप व त्सुनामीचा तडाखा बसला.
विधान (ब) : इंडोनेशियाला या आपत्ती निवारणात मदत करण्यासाठी भारताने ‘ऑपरे शन समुद्रमैत्री’ ही मोहीम हाती
घेतली.
Statement a : In septemger 2018, an earthquake and tsunami hit the Indonesia.
Statement b : India has conducted a campaign 'Operation Samudra Maitri' to help Indonesia in
disaster relief.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त.

Both statements a and b are correct.
विधान अ व ब दोन्ही चक
ू आहे त.
Both statements a and b are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement a is correct while b is incorrect.
विधान अ चूक तर ब बरोबर आहे .
Statement a is incorrect while b is correct.
a a
Explanation
उत्तर - 1
इं डोने शियातील सु लावे सी बे टावक्ष 28 सप्टें बर 2018 रोजी भूकंप व त्सु नामीचा तडाखा बसला. हा भूकंप 7.5
रिश्टर स्केलचा होता.
इंडोनेशियाला या आपत्ती निवारणात मदत करण्यासाठी भारताने ‘ऑपरे शन समुद्रमैत्री’ ही मोहीम हाती घेतली.
याअंतर्गत भारताने आयएनएस तीर, सुजाता व शार्दुल या नौका पुनर्वसन मदतीकरता इंडोनेशियाला पाठवल्या
होत्या. तसेच वैद्यकीय व…

MPSC Test 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MPSC Test 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.

Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Tue, Jan 29, 2019 at 5:27 PM

Your Test Results

Student Name Sunil andhare Rank 47

GS TEST : 11 GS 02:00:00 200.00 22 29 Attempted : 51

Not Attempted : 49 44.00 19.14 24.86 12.43 %

Test Information in Detail

Question No. Question Your Answer Correct Answer

दे श आणि राष्ट्रीय प्राणी यांच्या योग्य जोड्या जळ

(अ) ने पाळ (i) सिं ह

(ब) पाकिस्तान (ii) मारखोर बकरी

(क) श्रीलं का (iii) गाय

(ड) भूतान (iv) ताकीन बकरी

Match the correct pairs of country and national animal.

(a) Nepal (i) Lion

(b) Pakistan (ii) Markhor goat

(c) Srilanka (iii) Cow

(d) Bhutan (iv) Takin goat

अ-i ब-ii क-iii ड-iv

a-i b-ii c-iii d-iv

a-iii b-ii c-i d-iv

अ-ii ब-i क-iv ड-iii

a-ii b-i c-iv d-iii

अ-iv ब-i क-ii ड-iii

a-iv b-i c-ii d-iii

(ब) स्मे ल्टिंग उद्योग

From which of the following sources, lead can cause pollution?

(b) Smelting industry

(ब) काळा गें डा

(क) आफ्रिकन हत्ती

(फ) आफ्रिकन चित्ता

(b) Black Rhino

(c) African Elephant

(अ) हा करार 1992 सालच्या वसुं धरा परिषदे त स्वीकारला गे ला.

(ब) UNFCCC चे सचिवालय व्हिएन्ना ये थे आहे .

(क) शाश्‍वत आर्थिक विकास साधणे हे या कराराचे उद्दिष्ट्य आहे .

(a) This convention is adopted in Earth Summit of 1992.

(b) The secretariat of UNFCCC is in Vienna.

(c) To ahieve sustainable economic development is the objective of this convention.

(अ) जीवावरण राखीव क्षे तर्

(ब) बॉटनिकल गार्डन

(क) राष्ट् रीय उद्यान

(ड) वन्यजीव अभयारण्य

(a) Biosphere reserve

(b) Botanical garden

(d) Wildlife Sanctuary

In-situ conservation चे प्रकार-

जीवावरण राखीव क्षेत्र

Types of In-situ conservation.

(क) सुं दरबन

Which of the following is a Tiger reserve and Biosphere reserve also?

जागतिक वन्यजीव निधीच्या वतीने .......... पासून कस्तुरीमग

केवलदे व घाना उद्यान

Keoladeo Ghana park

केदारनाथ वन्यजीव अभयारण्य

केदारनाथ वन्यजीव अभयारण्य केदारनाथ कस्तरु ीमग

हवा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) दर्जा

(अ) 0 - 50 चां गला

(क) 201 - 300 खराब

(ड) 401 - 500 तीव्र

Air Quality Index (AQI) Remark

(b) 51 - 200 Moderate

(c) 201 - 300 Poor