MPSC Test 5

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.
com>
Mpsc test 5
Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Tue, Feb 5, 2019 at 12:29 PM
To: sunil.andhare01@gmail.com
HOME
STUDENT HOME
VIEW RESULTS
TAKE TEST
PROFILE
PENDING TESTS
LOG OUT
Welcome sunilandhare02
Your Test Results
Back
Test Summary
Student Name Sunil andhare Rank 37
Test Subject Test Duration Max. Marks Correct Answers Wrong Answers Attempted/Not
Attempted Count Positive Marks Negative Marks Obtained MarksPercentage
G S TEST : 15 GS 02:00:00 200.00 27 33 Attempted : 60
Not Attempted : 40 54.00 21.78 32.22 16.11 %
Test Information in Detail
Question No. Question Your Answer Correct Answer

1
समुद्राच्या पाण्यामध्ये खालीलपैकी कोणते क्षार आढळत नाहीत?
(अ) सोडियम क्लोराइड
(ब) मॅ ग्ने शियम क्लोराइड
(क) मॅ ग्ने शियम ब्रोमाइड
(ड) पोटॅ शियम क्लोराइड
Which of the following salts do not occur in sea water?
(a) Sodium Chloride
(b) Magnesium chloride

(c) Magnesium Bromide
(d) Potassium Chloride
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
d
वरीलपैकी नाही.
None of the above
d d
Explanation
उत्तर - 4
समुद्राच्या पाण्यात आढळणारे प्रमुख क्षार - सोडिअम क्लोराइड, मॅग्नेशिअम क्लोराइड, मॅग्नेशिअम सल्फेट,
पोटॅ शिअम क्लोराइड, कॅल्शिअम कार्बोनेट, मॅग्नेशिअम ब्रोमाइड.
Main salts found in sea water Sodium Chloride, Magnesium Chloride, Magnesium Sulphate, Potassium
Chloride, Calcium Carbonate, Magnesium Bromide.
खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) सोडियम हायड्रॉक्साईड व हायड्रोक्लोरिक आम्ल यां च्या उदासिनीकरण अभिक्रिये तन

ू सोडीयम क्लोराईड
तयार होते .
(ब) सोडियम क्लोराइड हे क्षार उदासीन आहे .

Consider the following statements.
(a) Sodium Chloride forms from the neutralization reaction of sodium Hydroxide and Hydrochloric acid.
(b) Sodium chloride is a neutral salt.
Options
दोन्ही बरोबर
Both correct
दोन्ही चूक
Both incorrect
फक्त अ बरोबर
Only a correct
फक्त ब बरोबर
Only b correct
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
सोडिअम क्लोराईडच्या जलीय द्रावणाचे PH मूल्य 7 आहे म्हणून हा क्षार उदासीन आहे .
PH value of aqueous solution of Sodium chloride is 7, therefore it is a neutrl salt.
विरं जक चूर्णाच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) पिवळसर पांढर्‍या रं गाचा स्थायू पदार्थ.
(ब) या पदार्थाला कोणताही वास नाही.

(क) कचर्‍याच्या जागांचे निर्जं तुकीकरण करण्यासाठी वापर करतात.
(ड) जलतरण तलावातील पाण्याचे निर्जं तुकीकरण करण्यासाठी करतात.
वरील विधानांपैकी योग्य विधान/ने निवडा.
Consider the following statements regarding bleaching powder.
(a) Yellowish white coloured solid substance.
(b) This substance does not have any odour.
(c) Used to sanitize garbage places.
(d) Used to sanitize water in swimming tank.
Choose the correct statement/s from above statements.

Options
अ, ब, क
a, b, c
ब, क, ड
b, c, d
अ, क, ड
a, c, d
वरीलपैकी नाही
None of the above
c c
Explanation
उत्तर - 3
विरं जक चर्णा
ू चे रासायनिक नाव - कॅल्शिअम ऑक्सिक्लोराइड
कपड्याचे विरं जन करण्यासाठी विरं जक चूर्णाचा उपयोग होतो.
Chemical name of bleacning powder - Calcium Oxychloride.
Bleaching Powder is used to bleach the cloths.
Bleaching Powder does have Odour.
खाली नमूद केलेल्या स्फटिक जलांच्या रासायनिक सूत्रापैकी अयोेग्य जोडी निवडा.
Choose the incorrect pair from below mentioned
Chemical formulae of crystal waters.
Options
a
(1) बोरॅ क्स - Na2 B407.10H2O
(1) Borax - Na2B4O7. 10H2O
(2) ईप्सम सॉल्ट - A12 (SO4)3 24 H2O
(2) Epsom Salt - AL2 (SO4)3 24 H2O
(3) बे रीअम क्लोराइड - Bac12 . 2H2O
(3) Barium Chloride - Bacl2 2H2O
(4) सोडियम सल्फेट - Na2 SO4 . 10H2O
(4) Sodium Sulphate - Na2SO4. 10H2O
c b
Explanation
उत्तर - 2
ईप्सम सॉल्ट (मॅग्नेशिअम सल्फेट) - MgSO4. 7H2O.
तुरटी (पोटॉश अ‍
ॅल्म) - K2SO4 . Al2(SO4)3 . 24H2O
Epsom salt (magnesium Sulphae) - MgSO4. 7H2O.
Alum (Potash Alum) - K2SO4 . Al2(SO4)3 . 24H2O
(अ) शास्त्रज्ञ विलार्ड यांनी बीटा कणाचा शोध लावला.
(ब) अर्नेस्ट रूदरफार्ड यांनी अल्फा आणि गॅ मा या कणांचा शोध लावला.

(a) Scientist Villard discovered the Beta particles.
(b) Ernest Rutherford discovered the Alpha and Gamma particles.
Options
Both correct
दोन्ही चक
ू
Both incorrect
Only a correct
Only b correct.
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
शास्त्रज्ञ विलार्ड यांनी गॅमा प्रारणांचा शोध लावला.
रूदरफोर्ड यांनी 1899 मध्ये रे डिअम उत्सार्जित करत असलेली अल्फा आणि बीटा प्रारणाचा शोध लावला.
Scientist Villard discovered the gamma rays.
In 1899, Rutherford discovered radium radiating alpha and beta rays.
कांदा, बटाटे यांना मोड येऊ नये म्हणन

ू खालील पैकी कोणत्या किरणोत्सरी मल
ू द्रव्याचा वापर करण्यात येतो?
Which of the following radioactive element is used to prevent the sprouting of onion and potato?
Options
a
फॉस्फरस - 32
Phosphorous - 32
रे डिअम - 223
Radium - 223
कोबाल्ट - 60
Cobalt - 60
आयोडिन - 131
Iodine - 131
d c
Explanation
उत्तर - 3
फॉस्फरस 32 - कॅन्सरचे ट्यूमर शोधणे.
रे डिअम 223 - हाडातील कॅन्सरच्या उपचारासाठी वापर.
आयोडिन-131 - में दत
ू ील ट्यम
ू र शोधणे.
Phosphorous 32 - To detect cancer tumors.
Radium 223 - used in the treatment of bone cancer.
Iodine-131 - To detect brain tumor.
4 Ω, 6Ω आणि 12 Ω रोध असले ले रोधक समांतर जोडणीमध्ये जोडल्यास, जोडणीचा एकत्रित रोध किती असे ल?
The resistors having value 4 Ω, 6 Ω and 12Ω are connected in parallel combination. Calculate the total
circuit resistance?
Options
a
22 Ω
12 Ω
6Ω
2Ω
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
टे फ्लॉनसंदर्भात खालीलपैकी अयोग्य विधाने निवडा.
Choose the incorrect statement from following about the Teflon.

Options
चिकटण्याची प्रक्रिया टाळण्यासाठी स्वयंपाकाच्या भांड्याना मुलामा दे ण्यासाठी वापर.
Used to coat cookware in order to prevent sticking process.
वातावरणाचा व रासायनिक पदार्थांचा टे फ्लॉनवर परिणाम होत नाही.
Atmosphere and chemical substances do not affect Teflon.
रासायनिक नाव पॉलीटे ट्रा फ्युरोइथिलीन हे आहे .
Chemical name is Poly tetra fluoroethylene
वरील पैकी नाही.
None of the above

unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
सन 1938 मध्ये रॉय जे. प्लंकेट यांनी टे फ्लॉनचा शोध लावला.
रासायनिक सूत्र - (C2F4)n
In 1938, Roy J. Plunkett has discovered the teflon.
Chemical formula - (C2F4)n
मेरूरज्जच्
ू या कार्यांच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) ऐच्छिक हालचालीमध्ये सु सत

ू र् ता आणणे .
(ब) प्रतिक्षिप्त क्रियांचे समन्वयक केंद्र म्हणून कार्य करतो.
Consider the following statements about the functions of spinal cord.

(a) Co-ordination in voluntary movements.
(b) Acts as a co-ordinating center for reflex actions.
Options
Both correct
Both incorrect
Only a correct
d
Only b correct
a d
Explanation
उत्तर - 4
ऐच्छिक हालचालींमध्ये सुसूत्रता आणणे हे अनुमस्तिष्काचे कार्य आहे .
Coordination of voluntary movements is the function of cerebellum.
10
आधुनिक आवर्तसारणीच्या संदर्भात खालील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following statements about the modern periodic table.
Options
समान गणातील मूलद्रव्ये समान रासायनिक गुणधर्म दर्शवतात.

Elements present in same group shows same chemical properties.
गण एकमध्ये अधातू आहे त.
Group 1 contains non metals.
17 व्या गणात हॅ लोजन वायू आहे त.
Group 17 contains Halogen gases.
None of the above.
b b
Explanation
उत्तर - 2
गण एक मध्ये अल्कधर्मी धातू आहे त.

Group 1 contains alkali metals.
11
(अ) प्लॅ स्टर ऑफ पॅ रिसची पाण्याबरोबर अभिक्रिया होवून जिप्सम आणि उष्णता तयार होते .
(ब) प्लॅ स्टर ऑफ पॅ रिसचा उपयोग के्रयॉन्सच्या कांड्या तयार करण्यासाठी केला जातो.
(a) Gypsum and heat are formed when plaster of paris reacts with water.
(b) Plaster of paris is used to produce crayons sticks.
Options
a
Both correct
Both incorrect
Only a correct
Only b correct
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
प्लॅ स्टर ऑफ पॅ रिस पासून जिप्सम निर्माण होणारी अभिक्रिया.
2CaSO4 . H2O + 3 H2O → 2CaSO4 . 2 H2O + उष्णता
प्लॅ स्टर ऑफ पॅ रिस जिप्सम
प्लॅ स्टर ऑफ पॅ रिसचे उपयोग : वै द्यकीय मलमपट् टी, दं त वै द्यकशास्त्रातील साचे , ओतकामातील पु तळे ,
छप्परांचे सु शोभीकरण.
Reaction of forming Gypsum from Plaster or Paris
2CaSO4 . H2O + 3 H2O → 2CaSO4 . 2 H2O + Heat
Plaster of paris Gypsum
Use of plaster of paris : medical plaster, moulds in dental medicine, statues in casting, roof decoration.
12
खालीलपैकी खालील विधाने विचारात घ्या. त्यांपैकी बरोबर विधानांची निवड करा.
(अ) चुं बकीय क्षे तर् ास दिशा आणि मूल्य दोन्हीही असते .
(ब) चुं बकीय क्षे तर् ाच्या रे षा अत्यं त नजीकच्या वक् ररे षा असतात.
(क) सं केतानु सार, चुं बकीय क्षे तर् ाच्या रे षा त्यां च्या दक्षिण ध्रुवातून बाहे र पडतात.
Consider the following Statements. Choose the correct Statements.
(a) Magnetic field is a quantity that has both direction and magnitude.
(b) Magnetic field lines are closed curves.
(c) It is taken by the convention that the magnetic field lines emerge from its south pole.
Options
b
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
b b
Explanation
उत्तर - 2
चुं बकीय क्षे तर् ास दिशा आणि मूल्य दोन्हीही असते .
चुंबकाच्या सुईचा उत्तर ध्रुव दिशेने फिरतो ती दिशा चुंबकीय क्षेत्राची ठरविण्यात येते. त्यामुळे, संकेतानुसार चुंबकीय
क्षेत्राच्या दिशा उत्तर ध्रव
ु ातन
ू बाहे र पडतात आणि दक्षिण ध्रव
ु ावर एकत्रित होतात.
चंब
ु कीय क्षेत्राच्या रे षा अत्यंत नजीकच्या वक्र असतात.
Magnetic field is a quantity that has both direction and magnitude.
The direction of the magnetic field is taken to be the direction in which a north pole of the compass
needle moves inside it. Therefore it is taken by the convention that the field lines emerge from north
pole and merge at the south pole.
The magnetic field lines are closed curves.
13
खालीलपैकी संश्‍लिष्ट दर्शकांची निवड करा.
(अ) फिनॉल्फथॅ लिन
(ब) हळद
(क) बीट
(ड) मिथिल अ‍ॅारें ज

(इ) इओसिन
Choose the synthetic indicators from following
(a) Phenolphthalein
(b) Turmeric
(c) Beetroot
(d) Methyl organge
(e) Eosin
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, क, ड
a, c, d
अ, ड, इ
a, d, e
वरीलपैकी सर्व
All of the above
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
नैसर्गिक दर्शक - गुलाबाच्या पाकळ्या, हळद, बीट

Natural indicators - Rose petals, turmeric, beetroot.
14
पावसाच्या पाण्याच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.
(अ) पावसाच्या पाण्याचा PH 7 पे क्षा कमी असतो.
(ब) पावसाचे पाणी नदीतून वाहते ते व्हा पाण्याचा PH वाढतो .
Consider the following statements about rain water.
(a) PH of rain water is less than 7.
(b) When rain water flows through river, its PH increases.
Options
a
Both correct
Both incorrect
Only a correct
Only b correct.
a c
Explanation
उत्तर - 3
पावसाचे पाणी जेव्हा नदीतून वाहते तेव्हा पाण्याचा PH कमी होतो.
When rain water flows through river, its PH decreases.
15
(अ) अशु ध्द सोडियम क्लोराइडला रॉक सॉल्ट असे म्हणतात.
(ब) सोडियम क्लोराइडच्या द्रावणातून विद्यु तप्रवाह जाऊ दिल्यास सोडियम हायड्रॉक्साइडचे आम्ल सं युग
तयार होते .
(क) उच्च तापमानास मीठ तापविले असता त्या वितळ स्थितीस सम्मिलीत अवस्था असे म्हणतात.
वरील विधानांपैकी अयोग्य विधान / ने ओळखा.
Consider the following statements

(a) Impure sodium chloride is called as rock salt.
(b) If electric current is passed through the sodium chloride solution. acidic compound of sodium
hydroxide forms.
(c) If salt is heated at high temperature, the liquid state is known as 'fused state.'
Identify the incorrect statement's from above statements.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
c
फक्त क
Only c
अ, ब
a, b
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
सोडिअम क्लोराइडच्या द्रावणातन

ू विद्यत
ु प्रवाह जाऊ दिला असता सोडियम हायड्रॉक्साइड हे आम्लरी संयग
ु तयार
होते.
If electric current is passed through the Sodium Chloride solution, basic compound of Sodium hydroxide
forms.
16
प्लाझ्मा या द्रवाच्या चौथ्या अवस्थेच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) ही द्रव्याची अवस्था अतिउच्च तापमानास आढळते .
(ब) सूर्य व तार्‍यांचे चमकण्याचे कारण प्लाझ्मा अवस्था आहे .
Consider the following statements about the plasma, the fourth state of matter.
(a) This state of matter occurs at very high temperature.
(b) The reason of the illumination of sun and stars is the plasma state.
Options
Both incorrect
Both incorrect
Only a correct
Only b correct
a a
Explanation
उत्तर - 1
आयन आणि इलेक्ट्रॉनचा समावेश असणारी पदार्थाची अवस्था म्हणजे प्लाझ्मा होय.
फ्लोरोसंट टयब
ू व निऑन टयूबमध्ये प्लाझ्मा असतो.
विद्यत
ु धारा प्रवाहित झाल्यावर वायंच
ू े आयनीभवन होवन
ू बल्ब/ टयब
ू मध्ये चमकणारा प्लास्मा तयार होतो.
Plasma is defined as a state of matter predominantly comprised of ions and electrons.

Fluorescent tube and neon tube contains plasma.
After the flow of electric current, shining plasma forms in bulb/tube due to ionisation of gases.
17
खालील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following statements.
Options
सामान्य पदार्थातील अणूंना व रे णूंना एकत्रित ठे वणार्‍या बलास ‘विद्युत चुंबकीय बल’ असे म्हणतात.
A force that binds together the atoms and molecules in an ordinary substance, is called as
electromagnetic force.
विद्यत
ु चंब
ु कीय बल हे गरु
ु त्वबलापेक्षा कमी असते.
Electromagnetic force is less than gravitational force.

c
धनप्रभारित आणि ॠणभारीत असे दोन कण विद्युतचुंबकीय बलामध्ये भाग घेतात.
Two particles, positively charged and negatively charged, take part in electromagnetic force.
None of the above
b b
Explanation
उत्तर - 2
विद्यत
ु चंब
ु कीय बल गरू
ु त्वबलापेक्षा जास्त असते.
Electromagnetic force is greater than gravitational force.
18
खालीलपैकी योग्य जोड्या निवडा.

भौतिक परिमाण
(अ) विस्थापन - L
(ब) वे ग - LT -1
(क) चाल - LT
(ड) त्वरण - LT -2
Choose the correct pairs.
Physical Quantity Dimesnions
(a) Displacement - L
(b) Velocity - LT -1
(c) Speed - LT
(b) Acceleration - LT -2
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, ड
a, b, d
अ, क, ड
a, c, d
ब, क, ड
b, c, d
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
चाल या भौतिक राशीचा परिमाण (Dimension) = LT -1
Dimension of Speed = LT -1
19
खालील विधाने विचारात घ्या. त्यापैकी बरोबर विधाने निवडा.
(अ) अ‍ॅडीनोसीन ट् राय फॉस्फेट (ATP) हा एक उर्जे ने सं पृक्त असा रे णू असून त्यात फॉस्फेटचे तीन रे णू ज्या बं धांनी
जोडले ले असतात त्या बं धामध्ये ऊर्जा साठवले ली असते .
(ब) ATP ला ऊर्जे चे चलन म्हणतात.

(a) Adenosine triphosphate (ATP) is energy-rich molecule and energy is stored in the bonds by which
phosphate groups are attached to each other.
(b) ATP is called as ‘energy currency’ of the cell.
Options
अ बरोबर
a correct
ब बरोबर
b correct
c
अ, ब, दोन्हीही बरोबर
Both a, b correct
अ, ब दोन्हीही चूक
Both a, b incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
20
खालील विधाने विचारात घ्या आणि बरोबर पर्याय निवडा.
(अ) जीवनसत्त्वे एक जिनसी पदार्थांचा गट आहे .

(ब) जीवनसत्त्वे - A, D, E, K मे द विद्राव्य आहे त.
(क) जीवनसत्त्वे - B, C जल विद्राव्य आहे त.
(a) Vitamins are a group of homogenous compounds.
(b) Vitamins - A, D, E, K are fat soluble vitamins.
(c) Vitamins - B, C are water-soluable.
Options
अ, ब
a, b
b
ब, क
b, c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
b b
Explanation
उत्तर - 2
जीवनसत्त्वे वैविध्यपूर्ण पदार्थांचा गट आहे .
Vitamins are a group of heterogenous compounds.

21
दिष्ट धारा (DC) .....
(अ) वाढू शकते .
(ब) कमी होऊ शकत नाही.
(क) स्थिर असू शकते .
(ड) दोलायमान असू शकत नाही.
The Direct Current .....
(a) can increase.
(b) can not reduce.

(c) can be stable.
(d) can not be oscillatory.
Options
अ, ब, क
a, b, c
ब, ड
b, d
अ, क, ड
a, c, d
ब, क, ड
b, c, d
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
दिष्ट धारा (DC) वाढू शकते, कमी होऊ शकते, स्थिर असू शकते परं तु दोलायमान असू शकत नाही.
The Direct current can increase, can reduce, can be stable but it is not oscillatory.
22
उष्णता विनिमयाचे तत्त्व खालीलपैकी कोणते आहे ?
What is the Principle of Heat Exchange?
Options
उष्ण वस्तूने गमावलेली उष्णता + थंड वस्तूने ग्रहण केलेली उष्णता.
Heat energy lost by the hot object + Heat energy gained the cold object.
b
उष्ण वस्तूने गमावलेली उष्णता = उष्ण वस्तूने ग्रहण केलेली उष्णता.
Heat energy lost by the hot object = Heat energy gained by the hot object.
उष्ण वस्तूने गमावलेली उष्णता = थंड वस्तूने ग्रहण केलेली उष्णता.
Heat energy lost by the hot object = Heat Energy gained by the cold object.
यापैकी नाही.
None of these.
a c
Explanation
उत्तर - 3
उष्ण व थंड वस्तूंमध्ये उष्णतेची दे वाणघेवाण झाल्यास उष्ण वस्तूचे तापमान कमी होते व थंड वस्तूचे तापमान
वाढत जाते. जोपर्यंत दोन्ही वस्तंच
ू े तापमान सारखे होत नाही तोपर्यंत तापमानातील हा बदल होत राहतो.
उष्ण वस्तन
ू े गमावलेली उष्णता = थंड वस्तन
ू े ग्रहण केलेली उष्णता
या तत्त्वास उष्णता विनिमयाचे तत्त्व म्हणतात.
If heat is exchanged between a hot object and cold object, the temperature of the cold object goes on
increasing and due to gain of energy and the temperature of the hot object goes on decreasing due to
loss of energy.
Heat Energy lost by the hot object = Heat energy gained by the cold object.
This is called Principle of heat exchange.
23
खालीलपैकी कोणते प्राणी वलयी प्राणीसंघामध्ये (Phylum Annelida) समाविष्ट आहे त?
(अ) गांडूळ
(ब) जळू
(क) पै सा
Which of the following animals are among the phylum Annelida?

(a) Earth worm
(b) Leech
(c) Centipede
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
अ
a
अ, ब, क
a, b, c
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
पैसा संधीपाद प्राणीसंघात आहे .
Centipede is among the Phylum Arthopoda.
24
खालील विधानांपैकी चुकीचे विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following statements.
Options
a
साध्या विद्युत घटामध्ये तांब्याची पट्टी धन प्रभारित असते.
In simple cell, copper plate is positively charged.
कार्बनची कांडी हा कोरडा विद्युत घटाचा धन ध्रुव असतो.
Carbon rod is the positive pole of dry cell.
कोरड्या विद्युत घटातील विद्युत प्रवाह दीर्घकाळ चालतो.
Electric flow in dry cell lasts long.
वरील पैकी नाही.
None of the above.

unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
साध्या विद्युत घटात जस्ताची पट्टी ऋण प्रभारित असते.
कोरड्या विद्यत
ु घटाचे आयष्ु य इतर घटांपेक्षा अधिक असते.
In simple cell, zinc plate is negatively charged.
Life of dry cell is more than other cells.
25
जर 0.2A इतकी विद्युतधारा 418 Ω संघ रोध असलेल्या तारे च्या कंु डलातून एका मिनिटासाठी प्रवाहित केली, तर
किती कॅलरी उष्मा निर्माण होईल?
If 0.2 A electric current is passed through the wire coil having 418 Ω resistance, for one minute then how
many calorie heat will be created?
Options
a
120 कॅलरी
120 Calorie
160 कॅलरी
150 Calorie
220 कॅलरी
220 Calorie
240 कॅलरी
240 Calorie
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
विद्यु तधारा (I) = 0.2 A , रोध (R) = 418 Ω , काळ (t) = 1 मिनिट = 60 से कंद.
निर्माण होणारी उष्णता (H) = I2 Rt कॅलरी
H = 240 कॅलरी
Electric current (I) = 0.2 A, Resistance (R) = 418 Ω
Time (t) = 1 minute = 60 seconds.
Heat formed (H) = I2 Rt calorie
H = 240 calorie
26
योग्य जोडी निवडा.
आधुनिक नावे वैदिककालीन नावे
(अ) रावी - असिकनि

(ब) झे लम - वितस्ता
(क) चिनाब - परुष्णी
Choose the correct pair
Modern names Vedic period names.
(a) Ravi - Asikani
(b) Jhelum - Vitasta
(c) Chenab - Parushani
Options
a
फक्त ब
Only a
ब, क
b, c
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
रावी नदीचे वैदिककालीन नाव परुष्णी तर चिनाब नदीचे वैदिककालीन नाव असिकनि होते. रावी, झेलम, चिनाब,
बियास, सतलज या सिंधूच्या उपनद्या आहे त. बियास नदीचे वैदिककालीन नाव बिणास होते.
While Vedic period name of Ravi river was Parushni, the vedic period name of Chenab river was Asikani.
Ravi, Jhelum, Chenab, Beas, Satlej are the tributaries of Indus river. Vedic period name of Beas river was
Binas.
27
योग्य जोड्या जुळवा.
हडप्पाकालीन शहर परु ातत्त्वज्ञ
(अ) कालिबं गन (i) अमन आनं द घोष
(ब) बनावली (ii) रं गनाथ राव
(क) धोलविरा (iii) जे . पी. जोशी
(ड) लोथल (iv) आर. एस. बिश्त

Match the correct pairs
Harappan city Archeologist
(a) Kalibangan (i) Aman Anand Ghosh
(b) Banavali (ii) Rangnath Rao
(c) Dholavira (iii) J. P. Joshi
(d) Lothal (iv) R. S. Bisht
Options
अ-i ब-ii क-iii ड-iv
a-i b-ii c-iii d-iv

b
अ-i ब-iv क-iii ड-ii
a-i b-iv c-iii d-ii
अ-i ब-iv क-ii ड-iii
a-i b-iv c-ii d-iii
अ-i ब-iii क-iv ड-i
a-i b-iii c-iv d-i
b b
Explanation
उत्तर - 2
28
विवरणावरून व्यक्ती ओळखा.

तो विद्वान कवी होता. हरीसेन हा त्याचा राजकवी होता. विन्सेंट स्मिथ त्याला भारताचा नेपोलियन म्हणत असे.
त्याचे राज्य रावी ते ब्रह्मपुत्रा नद्यांदरम्यान पसरले होते.
Identify the person from descritption.
He was a scholar poet. Harisena was his court poet. Vincent Smith called him Indian Napolean. His
kingdom was spread between Ravi and Brahmaputra river.
Options
चंद्रगुप्त मौर्य
Chandragupta Maurya
समुद्रगुप्त
Samudragupta
c
कनिष्क
Kanishka
हर्षवर्धन
Harshvardhan
d b
Explanation
उत्तर - 2
समुद्रगुप्त हा चंद्रगुप्त पहिला (गुप्त घराणे) चा पुत्र होता. अलाहाबाद येथील शिलालेखामधून त्याच्याविषयीची
माहिती मिळते.
Samudragupta was the son of Chandragupta I (Gupta dynasty). Information about him get from the
inscription at Allahabad.
29
कुतुबुद्दीन ऐबकविषयी योग्य विधाने निवडा.
(अ) लाहोर ही त्याची राजधानी होती.

(ब) त्याने कुतु बमिनारचे बां धकाम पूर्ण केले .
(क) त्याने इक्ता पद्धत सु रू केली.
Choose the correct statement/s about Qautubuddin Aibak.
(a) Lahore was his capital.
(b) He completed the construction of Qutub Minar.
(c) He started the Iqta system.
Options
फक्त अ
only a
फक्त ब
only b
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
इ.स. 1199 मध्ये कुतब

ु मिनारचे बांधकाम सरू
ु झाले. कुतब
ु द्द
ु ीन बख्तियार यांच्या स्मरणार्थ हे काम सरू
ु करण्यात
आले. कुतुबमिनारचे बांधकाम ऐबकच्या पश्‍चात इल्तुमिशने पूर्ण केले. इक्ता ही महसुलासंबंधीची पद्धतीदे खील
इल्तुमिशने सुरू केली.
The construction of Qutuminar was started in 1199. This work was started in the remembrance of
Qutubuddin Bakhtiyar. Ilutdmish completed the construction of Qutub Minar after Aibak, Iqta, the
revenue related system was also started by Iltutmish.
30
कृष्णदे वरायबाबत योग्य विधान निवडा.
(अ) त्याच्या दरबारात आठ प्रसिद्ध ते लगु कवी होते .
(ब) त्याला आं धर् भोज म्हटले जात असे .
(क) त्याने नागलपूरम नावाचे शहर स्थापन केले .
(ड) त्याने जांबवती कल्याणम् नाटक रचले .
Choose the correct statements about Krishna Dev Raya.
(a) There were eight famous Telugu poets in his court.

(b) He was called Andhra Bhoj.
(c) He established the city named Nagalpuram.
(d) He compiled a play 'Kalyanam.'
Options
अ, ब, ड
a, b, d
अ, क ड
a, c, d
ब, क, ड
b, c, d
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
कृष्णदे वरायच्या दरबारातील कविंना अष्टदिग्गज म्हटले जाते. त्याने ‘आमुक्त माल्यदा’ हा ग्रंथ व ‘जांबवती
कल्याणम ्’ हे नाटक लिहिले. त्याला स्थापत्यशास्त्रात रस घेता त्याने विजयनगरच्याजवळ नागलपूरम वसवले.
The poets in the court of Krishna Dev Raya were called as Astadiggajas. He wrote a book
'Amuktamalyada' and play Jambavati Kalyanam'. He was interested in architecture. He established
Nagalpuram near Vijayanagar.
31
योग्य विधाने निवडा.
(अ) मु घलां च्या उतरत्या काळात मु र्शिदकुली खान याने अवधमध्ये स्वतं तर् राज्य स्थापन केले .
(ब) याचप्रमाणे चिनकिलिच खान याने है दर् ाबाद राज्य स्थापन केले .
Choose the correct statement/s.
(a) During the decline of Mughal period, Murshid Quli Khan established at independent state at Awadh.
(b) Similarly, Chin Qilich Khan established the state of Hyderabad.
Options
फक्त अ
only a
फक्त ब
only b
अ, ब
a, b
यापैकी नाही
None of these
a b
Explanation
उत्तर - 2
चिन किलिच खान याने 18 व्या शतकात है द्राबाद राज्याची स्थापना केली. हे घराणे आसफजाही घराणे म्हणून
ओळखले जाते. याचप्रमाणे मर्शि
ु द कुली खान याने बंगालमध्ये तर सादत खान याने अवधमध्ये स्वतंत्र राज्य
स्थापन केले.
Chin Qilich khan established the state of Hyderabad in 18th century. This dynasty is known as Asaf Jahi
dynasty. Similarly, Murshid Quli khan established independent state in Bengal and Saadat khan in
Awadh.
32
पुढीलपैकी कोणता घटक तैनाती फौजेचा भाग होता?
(अ) राज्यां च्या बाह्य शत्रूंपासून कंपनी राज्यांचे सं रक्षण करे ल.

(ब) राज्यांना आपल्या राजधानीत ब्रिटीश रे सिडें ट ठे वावा लागे ल.
(क) कंपनीच्या परवानगीशिवाय राज्ये इतर यु रोपियनांना से वेत ठे वू शकणार नाही.
Which of the following was part of Subsidiary alliance system?
(a) Company will protect Indian States from external enemy.
(b) There will be British Resident in State Capital.
(c) State can’t employ other European without the permission of the Company.
Options
फक्त ब
only b
ब, क
b, c
अ, ब
a, c
अ, ब, क
a, b, c
d d
Explanation
उत्तर - 4
वरीलपैकी तिन्ही घटक हे तैनाती फौजेचे भाग होते. अवधशी तह करून कंपनीने पैशाच्या बदल्यात अवधचे संरक्षण
करण्याचे कबूल केले. यातन
ू तैनाती फौज पद्धतीचा विकास झाला.
All three were the parts of Subsidiary Alliance System. Company signed treaty with Awadh state
according to that treaty company used to protect Awadh in return of money. In this way subsidiary
alliance system evolved.
33
ईश्‍वरचंद्र विद्यासागर यांच्याबाबत योग्य विधान निवडा.
(अ) त्यांनी सोमप्रकाश हे बं गाली वृ त्तपत्र सु रू केले .
(ब) त्यांनी A Nation in making हे पु स्तक लिहिले .
(क) ते तत्त्वबोधिनी सभे शी सं बंधित होते .
Choose the correct statements about Ishwarchandra Vidya sagar.
(a) He started a Bengali newspaper 'Somprakash'.
(b) He wrote a book 'A nation in making'

(c) He was related to the Tatvabodhini Sabha.
Options
अ, क
a, c
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
d
फक्त अ
only a
b a
Explanation
उत्तर - 1
'A Nation in Making' हे सु रेंद्रनाथ बॅ नर्जी यांनी लिहिले ले पु स्तक आहे . विद्यासागर तत्त्वबोधिनी सभे चे सचिव
होते . त्यांनी 1858 साली सोमप्रकाश हे बं गाली वृ त्तपत्र सु रू केले .
'A Nation in Making' is the book written by Surendranath Banerjee. Vidyasagar was the secretary of
Tatvabodhini Sabha. In 1858, he started Bengali newspaper 'Somprakash.'
34
पुढील पर्यायांबाबत विचार करून विसंगत पर्याय निवडा.
Choose the inconsistent option by considering following statements.
Options
एकेश्‍वरनिष्ठांची कैफियत निबंधाचे लेखन.

Wrote essay 'Theist's diary of confession'
मानवधर्म सभेची स्थापना.
Established 'Manavdharama Sabha.'
राईज ऑफ मराठा पॉवर’ ग्रंथाचे लेखन.
Wrote book 'Rise of Maratha Power.'
मराठी व बंगाली लोकांच्या भावी उत्कर्षाची चिन्हे व तुलना.
Signs and comparisons of future growth of Marathi and Bengali people.
b b
Explanation
उत्तर - 2
इतर सर्व कार्ये म. गो. रानडे यांची आहे त. मानवधर्म सभेची स्थापना सुरत येेथे तर्खडकर, दर्गा
ु राम व दलपतराय
यांनी केली.
All other works are of M. G. Ranade. Tarkhadkar, Durgaram and Dalpatrai established the Manavdharm
Sabha at Surat.
35
काँग्रेस अधिवेशनातील पुढील घटनांचा योग्य कालानुक्रम ओळखा.
(अ) पूर्ण स्वराज्याचा ठराव.
(ब) हिं दु-मु स्लीम ऐक्य करार.
(क) मूलभूत हक्कांचा ठराव.
(ड) असहकार चळवळीला मान्यता.
Identify the correct chronology of the following events in Congress session.

(a) Resolution of Purna Swaraj.
(b) Hindu-Muslim unity pact.
(c) Resolution of fundamental rights.
(d) Non-cooperation movement approved.
Options
ब-अ-ड-क
b-a-d-c
ब-ड-क-अ
b-d-c-a
c
ब-ड-अ-क
b-d-a-c
ब-अ-क-ड
b-a-c-d
b c
Explanation
उत्तर - 3
हिंद-ू मुस्लीम ऐक्य करार - लखनौ अधिवेशन - 1916.
असहकार चळवळीचा ठराव - कलकत्ता अधिवेशन - 1920.
पर्ण
ू स्वराज्याचा ठराव - लाहोर अधिवेशन - 1929.
मूलभूत हक्कांचा ठराव - कराची अधिवेशन - 1931.
Hindu-Muslim unity pact - Lucknow session - 1916.
Resolution of non-cooperation movement - Calcutta session 1920.

Resolution of Purna Swaraj - Lahore session - 1929.
Resolution of Fundamental rights - Karachi session 1931.
36
..... यां च्या निवडक ले खांचे पु स्तक ‘अक्षरमाधव’ शीर्षकाने प्रसिद्ध आहे . त्यांना स्वातं त्र्यानं तर पद्मविभूषण
सन्मानाने गौरविण्यात आले . ते बिहारचे राज्यपाल होते ?
A book of selected articles of ..... is famous by the title. 'Akshar madhav.' After independence, he was
honoured with Padmavbhushan award. He was the Governor of Bihar.
Options
गोविंद वल्लभ पंत
Govind Vallabh Pant
स्वामी नारायण तीर्थ
Swami Narayan Tirth

c
बापूजी अणे
Bapuji Aney
सी. डी. दे शमख

ु
C.D. Deshmukh
a c
Explanation
उत्तर - 3
बापूजी अणे उर्फ माधव श्रीहरी अणे हे विदर्भवादी होते.
1948-52 बिहारचे राज्यपाल.
1952 व 1967 नागपूर लोकसभा मतदारसं घाचे लोकसभे त प्रतिनिधीत्त्व.
Bapuji Aney alias Madhav Shrihari Aney was providarbha.
1948-52 Governor of Bihar.

1952 and 1967 representation of Nagpur Loksabha constituency in Lok Sabha.
37
सरोजिनी नायडू यांच्याबाबत कोणते विधान अचक

ू आहे .
(अ) त्यांनी महात्मा गां धी यांना हिं द-ू मु स्लिम ऐक्याचे दत

ू म्हणून सं बोधले .
(ब) त्या कानपूर काँ गर् े स अधिवे शनाच्या (1925) अध्यक्षा होत्या.
(क) स्वातं त्र्यानं तर त्या उत्तरप्रदे शच्या राज्यपाल बनल्या.
Which statement/s is correct about Sarojini Naidu?
(a) She called Mahatma Gandhi an ambassador of Hindu-Muslim Unity.
(b) She was the president of Kanpur congress session (1925).

(c) After independence, she became the Governor of Uttar Pradesh
Options
अ, ब
a, b
ब, क
b, c
फक्त क
Only c
फक्त ब
Only b
a b
Explanation
उत्तर - 2
लखनौ कराराच्यावेळी जीना यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावली. नंतर ते जातीयवादी बनले. त्यांच्या पूर्वीच्या
भूमिकेमुळे सरे ाजिनी नायडू यांनी जीना यांचे वर्णन हिंद-ु मुस्लीम ऐक्याचे दत
ू असा केला. त्या काँग्रेस
अधिवेशनाच्या पहिल्या भारतीय महिला अध्यक्ष (1925-कानपरू ) होत्या.
Jinnah played an important role at the time of Lucknow pact. Then he became communal. Due to his
earlier role, Sarojini Naidu described Jinnah as an 'ambassador of Hindu-Muslim Unity' She was the first
Indian woman President of congress session (1925-Kanpur).
38
पुढीलपैकी कोणी काँग्रेस अधिवेशनाचे अध्यक्षपद भूषवले आहे ?
(अ) हकीम अजमल खान
(ब) मौलाना अबु ल कलाम आझाद
(क) सय्यद हसन इमाम

(ड) सय्यद अहमद खाँ
Who of the following has presided over the Congress session?
(a) Hakim Ajmal Khan
(b) Maulana Abul Kalam Azad
(c) Sayyad Hasan Imam
(d) Sayyad Ahmed Khan
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
ब, क
b, c
ब, क, ड
b, c, d
b b
Explanation
उत्तर - 2
सय्यद हसन इमाम - 1918 - मंब

ु ई काँग्रेस विशेष अधिवेशन.
हकीम अजमल खान - 1921 - अहमदाबाद काँग्रेस अधिवेशन.

मौलाना आझाद - 1923 (दिल्ली काँग्रेस विशेष अधिवेशन) व 1940-46.
Sayyad hasan Imam - 1918 - Special congress session.
Hakim Ajmal khan - 1921 - Ahmedabad congress session.
Maulana Azad - 1923 (Delhi Special Congress session) and 1940-46.
39
पढ
ु ील घटनांचा योग्य कालानक्र
ु म निवडा.
(अ) खु दीराम बोस यांचा किंग्जफोर्डवर हल्ला.
(ब) विष्णु गणे श पिं गळे यांना फाशी.
(क) सावरकरांची कैदे तन

ू सु टका.
(ड) आर्थर जॅ क्सनचा खून.

Choose the correct chronological order of following events.
(a) Attacks on Kingsford by Khudiram Bose.
(b) Hanging of Vishnu Ganesh Pingale.
(c) Release of Sawarkar from custody.
(d) Murder of Arthur Jackson.
Options
अ-ब-ड-क
a-b-d-c
अ-ड-ब-क
a-d-b-c
c
ड-अ-ब-क
d-a-b-c
ड-ब-अ-क
d-b-a-c
c b
Explanation
उत्तर - 2
खु दीराम बोस व प्रफुल्ल चाकी यांनी कलकत्ता मॅ जिस्ट् रेट किंग्जफोर्डवर बॉम्ब हल्ला (1908) केला. या
गु न्ह्यासाठी बोस यांना फाशी दे ण्यात आली तर प्रफुल्लचं दर् चाकी यांनी आत्महत्या केली.
विष्णु गणे श पिं गळे यांना फाशी - 1915.
सावरकरांची कैदे तन
ू सु टका - 1921.
आर्थर जॅ क्सनचा खून - 1909.
Khudiram Bose and Prafulla Chaki made bomb attack on Calcutta Magistrate Kingford (1908). Bose was
hanged for this offence, While prafulla chandra Chaki committed suicide.
Vishnu Ganesh Pingale executed - 1915.
Savarkar released from Andaman cellular Jail after several meray petition - 1921.
Assasination of Arthur Jackson - 1909.
40
आझाद सेना, तुफान सेना या संघटना कोणत्या चळवळीशी संबंधित होत्या?
The organisations Azad sena, Toofan sena were related to which movement?
Options
ब्राह्मणेतर चळवळ
Non-Brahmin movement.
चले जाव चळवळ
Quit India movement

c
सविनय कायदे भंग
Civil Disobedience
None of these.
d b
Explanation
उत्तर - 2
चले जाव चळवळीदरम्यान क्रांतिसिंह नाना पाटील यांच्या नेतत्ृ वाखाली सातारा परिसरात प्रतिसरकार स्थापन
करण्यात आले. या चळवळीमधील भूमिगत घटक म्हणजे आझाद सेना, तुफान सेना होत. यामध्ये किसन वीर,
वसंतदादा पाटील, यशवंतराव चव्हाण, नागनाथ अण्णा नायकवडी यांचा समावेश होता.
During Quit Indid movement, pratisarkar was formed in Satara region under the leadership of Krantisinh
Nana Patil. The underground components of this movement means the Azad Sena and Toofan sena.
Kisan Veer, Vasantdada Patil's Yashwantrao Chavan, Nagnath Anna Naikwadi were having an important
role.
41
दस
ु र्‍या गोलमेज परिषदे मध्ये कोणाचा सहभाग नव्हता?
Which of the following had not represented the second round table conference?
Options
महात्मा गांधी - काँग्रेसचे प्रतिनिधित्त्व
Mahatma Gandhi - Representation of Congress
सरोजिनी नायडू - महिलांचे प्रतिनिधित्त्व
Sarojini Naidu - Presentation of women.
बी. एस. मुंजे - हिंद ू महासभेचे प्रतिनिधित्त्व
B. S. Moonje - Representation of Hindu Mahasabha.
d
जी. डी. बिर्ला - व्यावसायिकांचे प्रतिनिधित्त्व
G. D. Birla - Representation of Professionals.
d c
Explanation
उत्तर - 3
पहिल्या गोलमेज परिषदे त हिंद ू महासभेचे प्रतिनिधीत्त्व बी. एस. मुंजे व बॅरीस्टर मुकंु द जयकर यांनी केले तर दस
ु र्‍
या गोलमेज परिषदे त हिंद ू महासभेचे प्रतिनिधीत्त्व मदनमोहन मालवीय यांनी केले.
In First Round Table conference, B. S. Moonje and Barrister Mukund jaykar represented Hindu
Mahasabha while in second Round Table conference Madan Mohan Malviya represented Hindu
Mahasabha.
42
पढ
ु ीलपैकी कोणते वत्ृ तपत्राचे संपादक दादाभाई नौरोजी नव्हते?
Dadabhai Naoroji was not the editor of which of the following newspaper?
Options
a
रास्त गोफ्तार
Rast Goftar
द पेट्रीयट
The patriot
व्हॉईस ऑफ इंडिया
Voice of India
None of these
d d
Explanation
उत्तर - 4
उपरोक्त तिन्ही वत्ृ तपत्राचे संपादक दादाभाई नौरोजी होते.
Dadabhai noroji was editor of all the three above mentioned newpapers.
43
योग्य जोडी निवडा.
फुटबॉल क्लब दे श
(अ) बार्सिलोना - स्पे न
(ब) चे ल्सी - फ् रान्स
(क) ज्यु वेंटस - इटली
(ड) पॅ रीस सें ट जर्मन - जर्मनी
Choose the correct pairs

Football Country
(a) Barcelona - Spain
(b) Chelsea - France
(c) Juventus - Italy
(d) Paris Saint German - Germany
Options
अ, क, ड
a, c, d
अ, ब, ड
a, b, d
अ, ब, क
a, b, c
अ, क
a, c
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
चेल्सी हा इंग्लंडमधील फुटबॉल क्लब असन

ू पॅरीस सेंट जर्मन हा फ्रान्समधील फुटबॉल क्लब आहे .
Chelsea Football club belongs to England while Paris Saint German belongs to France.
44
ए. के. गोपालन यांच्याविषयी काय अयोग्य आहे ?

(अ) स्वतं तर् भारताचे लोकसभे तील पहिले विरोधी पक्षने ते होते .
(ब) त्यांनी खिलाफत चळवळीत भाग घे तला होता.
(क) त्यांनी मिठाच्या सत्याग्रहात भाग घे तला होता.
What is incorrect about A. K. Gopalan?
(a) He was the first opposition leader in Loksabha of independent India.
(b) He took part in Khilafat movement.
(c) He took part in Salt Satyagrah.
Options
a
फक्त अ
Only a
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
None of these
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
पाच वेळा लोकसभा खासदार (1952-1977). सरू
ु वातीला काँग्रेस पक्षाचे कार्यकर्ते. नंतर कम्यनि
ु स्ट पक्षात प्रवेश.
Five times Loksabha MP (1952-1977) Initially activist of Congress party. Then entered the Communist
party.
45
त्रिमंत्री योजनेबाबत कोणते विधान अयोग्य आहे ?
(अ) केंद्रसूची व्यतिरिक्त विषयां वर प्रांतांना स्वायत्तता असावी अशी शिफारस केली.
(ब) शे षाधिकार केंद्राकडे असावे त अशी शिफारस केली.
Choose incorrect statement about the recommendation made by Cabinet Mission Plan.
(a) It recommended that the subject other than subjects belong to central list.
(b) It recommended that the residual power should belongs to central government
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
अ, ब
a, b
None of these
c b
Explanation
उत्तर - 2
त्रिमं तर् ी योजने ने residual powers प्रांताकडे असाव्यात अशी शिफारस केली.
Cabinet Mission Plan recommended that the residual powers should belong to provincial government.
46
योग्य जोड्या जळ
ु वा.
(अ) जागतिक पाणथळ प्रदे श दिन (i) 3 ऑक्टोबर
(ब) जागतिक हवामान शास्त्र दिन (ii) 22 मार्च
(क) जागतिक निसर्ग दिन (iii) 3 फेब्रुवारी
(ड) जागतिक जल दिन (iv) 20 मे

(a) World Wetland day (i) 3 October
(b) World Meteorological day (ii) 22 March
(c) World Nature day (iii) 3 February
(d) World Water day (iv) 20 may
Options
अ-iii ब-iv क-i ड-ii
a-iii b-iv c-i d-ii
अ-iii ब-iv क-ii ड-i
a-iii b-iv c-ii d-i

c
अ-iv ब-iii क-ii ड-i
a-iv b-iii c-ii d-i
अ-iv ब-iii क-i ड-ii
a-iv b-iii c-i d-ii
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
47
ओखी वादळाबाबत योग्य विधान निवडा.
(अ) 2017 मध्ये या वादळाने भारत व श्रीलं केस तडाखा दिला.

(ब) ओखी हे नाव श्रीलं केने दिले .
(क) ओखी म्हणजे ‘डोळा’ होय.
Choose the correct statement/s about Okkhi cyclone.
(a) In 2017, this cyclone smacked India and Sri lanka.
(b) The name ockhi was given by Srilanka.
(c) Ockhi means 'eye'
Options
अ, ब
a, b
b
अ, क
a, c
फक्त अ
Only a
अ, ब, क
a, b, c
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
ओखी हे नाव बांग्लादे शने दिले आहे . हा बंगाली भाषेतील शब्द असून त्याचा अर्थ डोळा असा होतो.
The name Okkhi was given by Bangladesh. It is a Bengali word which means eye.
48
हवामान बदलाविषयक राष्ट्रीय कृती आराखड्याविषयी योग्य विधान निवडा.
(अ) या उपक् रमाची सु रूवात 2008 साली झाली.
(ब) राष्ट् रीय जल अभियान या आराखड्याचा भाग आहे .
(क) हवामान बदलासाठी अनु कूलन, ऊर्जा कार्य क्षमता आणि नै सर्गिक साधन सं पत्तीचे सं धारण याला यामध्ये
महत्त्वाचे स्थान दिले आहे .
Choose the correct statement/s about the National Action Plan on climate change.
(a) This program was started in 2003.
(b) National Water Mission is a part of this plan.
(c) In this frame work, mitigation for climate change, energy efficiency and conservation of natural
resources have been given an important role.
Options
फक्त अ
Only a
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
NAPCC आराखडा 2008 साली जारी करण्यात आला. यामध्ये एकू ण आठ अभियानाचा समावे श होतो. या कृती
कार्यक् रमामध्ये , हवामान बदलासाठी अनु कूलन ऊर्जा, कार्यक्षमता आणि नै सर्गिक साधनसं पत्तीचे सं वर्धन याला
महत्त्वाचे स्थान दे ण्यात आले आहे .
NAPCC framework was published in 2008. There are total eight missions in this framework. In this
framework, mitigation for climate change, energy efficiency and conservation of natural resources have
given an important role.
49
REDDC (Reduced Emissions due to Deforestation and Degradation of Forest) या कार्यक् रमाचे व्यवस्थापन
कोणती सं स्था करते ?
(अ) सं युक्त राष्ट् रांचा विकास कार्यक् रम
(ब) सं युक्त राष्ट् रांचा पर्यावरण कार्यक् रम
(क) अन्न व कृषी सं घटना
Which of the following organisations manage the REDD Program (Reduced Emmissions due to
Deforestation and Degradation of Forest)?
(a) United Nations Development program.
(b) United Nations Environment program
(c) Food and Agriculture Organisation.
Options
फक्त ब
Only a
अ, ब
a, b
c
ब, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
UNDP, UNEP व FAO या सं घटना एकत्रिपणे REDD कार्यक् रमाचे व्यवस्थापन करतात.
The organisations UNDP, UNEP and FAO combinely manages the REDD Program.
50
हरीतगह
ृ वायू व त्यांचे स्त्रोत यांची योग्य जोडी निवडा.
वायू स्त्रोत
(अ) कार्बन मोनोक्साईड - स्वयं चलित वाहने
(ब) नायट् रस ऑक्साईड - नायट् रोजनयु क्त खतांचा अतिरीक्त वापर
(क) क्लोरोफ्लोरो कार्बन - वातानूकुलित यं तर्
Choose the correct pairs/s of green house gas and its source.
(a) Carbon monoxide - Automatic vehicles.
(b) Nitrous Oxide - excess use of nitrogen containing fertilizers.
(c) Chloro fluoro carbon - Air Conditioner
Options
a
फक्त क
Only c
ब, क
b, c
अ, क
b, c
अ, ब, क
a, b, c
d d
Explanation
उत्तर - 4
हरीतगह
ृ वायू व त्यांच्या स्त्रोतांच्या सर्व जोड्या योग्य आहे त.
क्लोरोफ्लोरोकार्बन्स एअरोसोल्स, प्लॅ स्टीक फोम्स, रे फ्रीजरे टर व वातानक

ू ु लित यंत्रामळ
ु े पसरली.
All the pairs of green house gases and their sources are correct Chlorofluoro carbon spread due to
Gerosols, plastic foams, regrigerator and air conditioning appliances.
51
खालीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहे त?
(अ) सौभाग्य योजना 25 सप्टें बर 2017 पासून सु रू करण्यात आली आहे .
(ब) सर्व कुटु ं बांना एल.पी.जी. जोडणी उपलब्ध करणे या योजने चे उद्दिष्ट आहे .
Which of the following statements are correct?
(a) Saubhagya Yojana started on 25 September 2017.

(b) To provide LPG connection to every family is the objective of this scheme.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect
unanswered a
Explanation
उत्तर - 1
प्रत्येक कुटुंबांना वीज जोडणी उपलब्ध करणे सौभाग्य योजनेचे उद्दिष्ट आहे .
To provide electricity connection to every family is the objective of Saubhagya Yojana.
52
राष्ट्रीय उत्पन्न मोजण्याच्या खर्च पद्धतीत पुढीलपैकी कोणते घटक विचारात घेतले जातात?
(अ) खाजगी अं तिम उपभोग खर्च
(ब) सार्वजनिक खर्च
(क) स्थूल दे शांतर्गत भांडवल निर्मिती
(ड) निव्वळ निर्यात

Which of the following factors are taken into consideration in the expenditure method of measurement
of national income.
(a) Private final consumption expenditure.
(b) Government final consumption expenditure
(c) Gross Domestic capital formation.
(d) Net exports.
Options
अवब
a and b
अ, ब व क
a, b and c
अ, ब व ड
a, b and d
अ, ब, क व ड
a, b, c and d
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
खर्च पद्धतीने राष्ट्रीय उत्पन्न मोजताना उपभोग आणि गंत

ु वणक
ू खर्च (सार्वजनिक आणि खाजगी) विचारात घेतला
जातो. याशिवाय निव्वळ निर्यात (निर्यात वजा आयात) हा घटकही विचारात घेतला जातो.
While measuring national income by expenditure method, consumption and investment expenditure
(government and private) are taken into consideration. Besides, net export (export minus import) factor
is also taken into consideration.
53
बहुआयामी दारिद्र्य निर्देशांकांसदर्भात (MPI) पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) सं युक्त राष्ट् र विकास कार्यक् रमाकडू न सध्या मानवी विकास निर्दे शांकाऐवजी हा निर्दे शांक वापरला जातो.
(ब) या निर्दे शांकामध्ये आरोग्य, शिक्षण आणि जीवनमानाचा दर्जा यांचे भारांक प्रत्ये की 33% आहे .
Consider the following statements about the Multi-Dimensional Poverty Index (MPI)
(a) Presently, this index is used by United Nations Development Program instead of Human
Development Index.
(b) Under this Index Health Education and Standard of living have been given 33% weightage each.
Options
Only a correct
b
Only b correct
Both correct
Both incorrect
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
UNDP कडू न मानवी दारिद्र्य निर्दे शांकाची जागा (HPI) बहुआयामी दारिद्र्य निर्दे शांकाने (MPI) घे तली.
MPI - (1) आरोग्य (2) शिक्षण (3) जीवनमानाचा दर्जा
(प्रत्ये की 33% भारांक)

The Multi Dimensional poverty Index (MPI) has taken a place of Human Poverty Index (HDI) - by UNDP.
MPI - (1) Health (2) Education (3) Standard of living.
(Each of these is given 33% weightage.)
54
मागणीजन्य होणारी भाववाढ खालीलपैकी कोणत्या कारणांमुळे घडून येते?
(अ) लोकसं ख्या वाढ
(ब) तूटीचा अर्थभरणा
(क) प्रशासकीय किंमतीत वाढ
(ड) पै शाच्या पु रवठ्यामध्ये वाढ
Which of the following are the reasons for the Demand-Pull Inflations?
(a) Rise in Population
(b) Deficit Financing
(c) Rise in Administrative Prices
(d) Rise in money supply
Options
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
c
अ, ब, ड
a, b, d
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
c c
Explanation
उत्तर - 3
प्रशासकीय किं मतीतील वाढीमळ

ु े उत्पादन खर्चातील वाढीमळ
ु े होणारी भाववाढ होते.
Rise in administrative Prices is the reason for cost - push inflation.
55
खालील विधाने विचारात घ्या. योग्य विधानांची निवड करा.

(अ) बँ कांचा राखीव निधी रिझर्व्ह बँ केमध्ये असतो म्हणून रिझर्व्ह बँ केस रिझर्व्ह बँ क म्हणतात.
(ब) रिझर्व्ह बँ केला अखे रचा त्राता म्हणतात कारण रिझर्व्ह बँ क, बँ केला तरलते च्या अल्प मु दतीच्या पे चप्रसं गाची
तात्पु रती तरलता सु विधा उपलब्ध करते .
(क) रिझर्व्ह बँ क भांडवल बाजाराचे नियमन करते म्हणून रिझर्व्ह बँ केला परकीय गं गाजळीचा विश्‍वस्त म्हणतात.
(a) Reserve Bank is called as Reserve Bank because Banks have their reserves in the Reserve Bank.
(b) Reserve Bank is called Lender of the last resort because Reserve Bank lends to the bank temporarily
for their short term liquidity crises.
(c) Reserve Bank is called Custodian of Forex because Reserve Bank regulates capital market.
Options
a
अ
अ, ब
a, b
अ, क
a, c
अ, ब, क
a, b, c
d b
Explanation
उत्तर - 2
भांडवल बाजाराचे नियमन ‘सेबी’द्वारे करण्यात येते. रिझर्व्ह बँकेला परकीय गंगाजळीची विश्‍वस्त म्हणतात आणि
परकीय चलन व्यवस्थापनाची जबाबदारी रिझर्व्ह बँकेवर आहे .
Capital market is regulated by the SEBI (Securities Exchange Board of India). RBI is called as custodian of
forex and is vested with the responsibility of foreign exchange management.
56
खालील विधाने विचारात घ्या. बरोबर पर्यायांची निवड करा.
(अ) अधिक चां गल्या रोजगाराच्या प्रतिक्षे मुळे घर्षणजन्य बे रोजगारी निर्माण होते .
(ब) प्रच्छन्न बे रोजगारी (छुपी बे रोजगारी) प्रामु ख्याने कृषी क्षे तर् ामध्ये आढळते .
Consider the following statements. Choose the correct Statements.
(a) Frictional unemployment is due to waiting for a better employment.
(b) Disguised unemployment is largely found in agriculture.

Options
अ बरोबर
a correct
ब बरोबर
b correct
अ, ब दोन्ही बरोबर
Both a, b correct
अ, ब दोन्ही चूक
Both a, b incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
प्रच्छन्न बेरोजगारीमध्ये, व्यक्ती रोजगारामध्ये सहभागी असते, परं तु त्या व्यक्तींच्या क्षमतांचा पुरेसा वापर केला
जात नाही.
In disguised unemployment, People are involved in work but their productive capacities are not utilized
sufficiently.
57
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेमध्ये कामाची निवड ..... कडून केली जाते.
The selection of work in Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee scheme is done by .....
Options
ग्रामपंचायत
Gram Panchayat
ग्रामसेवक
Gram Sevak
ग्रामसभा
Gram Sabha
तलाठी
Talathi
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
58
पुढीलपैकी कोणता कालखंड भारतीय लोकसंख्येच्या उच्च वाढीचा परं तु घसरत्या दराची स्पष्ट चिन्हे दर्शविणारा
आहे ?
Which of the following period is of high growth rate but clearly indicates the sign of declining rate?
Options
1901-1921
1921-1951
1951-1981
1981-2011
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
1901-1921 ⇒ स्थिर लोकसं ख्या.
1921-1951⇒ सं थ वाढीचा कालखं ड.
1951-1981 ⇒ उच्च वाढीचा काळ (लोकसं ख्ये चा विस्फोट).

1981-2011 ⇒ उच्च वाढ परं तु घसरता दर.
1901-1921 ⇒ Stable population.
1921 - 1951 ⇒ slow growth period
1951 - 1981 ⇒ High growth period (population explosion)
1981 - 2011 ⇒ High growth but declining rate.
59
भारतीय बँकांच्या राष्ट्रीयीकरणाबाबत पुढीलपैकी कोणती कारणे योग्य मानता येतील?
(अ) अग्रक् रम क्षे तर् ांना पु रवठा करणे .
(ब) सरकारी नियं तर् ण प्रस्थापित करणे .
(क) बँकिंगच्या माध्यमातून झाले ले आर्थिक सत्ते चे केंद्रीकरण दरू करणे .

(ड) बँकिंग से वेचा विस्तार करणे .
Which of the following reasons can be considered correct regarding the nationalisation of Indian banks?
(a) Lending to priority sectors.
(b) To establish government control.
(c) To eliminate centralization of economic power created through banking.
(d) Expansion of banking services.
Options
अवब
a and b
b
अ, ब व क
a, b and c
अ, क व ड
a, c and d
अ, ब, क व ड
a, b, c and d
d c
Explanation
उत्तर - 3
सरकारी नियंत्रण प्रस्थापित करणे राष्ट्रीयीकरणाचे कारण नव्हे .
To establish the government contorl is not the reason of nationalisation.
60
पुढीलपैकी कोणती समिती प्रादे शिक ग्रामीण बँकांशी (RRBS) संबंधित नाही?
Which of the following committee is not related to Regional Rural Bank (RRBS)?
Options
एम. सी. भंडारी समिती
M. C. Bhandari Committee
थिंगालय समिती
Thingalay committee
के. बासू समिती
K. Basu Committee
d
None of these
unanswered d
Explanation
उत्तर - 4
भंडारी समिती-1994,
मिश्रा समिती-1995, बासू समिती-1996,
थिंगालय समिती-1997,
डॉ. व्यास समिती-2004.
Bhandari Committee - 1994, Mishra committee - 1995.
Basu Committee - 1996, Thingalay committee - 1997.
Dr. Vyas committee - 2004.
61
राज्य व केंद्रशासित प्रदे शांच्या सीमाबदलाबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) राज्य आणि केंद्रशासित प्रदे शां च्या सीमाबदलाबाबत कायदा करण्यापूर्वी सं सद सं बंधित राज्याचे व
केंद्रशासित प्रदे शाचे मत विचारात घे ते.
(ब) राज्यघटने च्या कलम 4 नु सार नवीन राज्याची निर्मिती वा सीमे त फेरफार यासाठीचे विधे यक घटनादुरुस्ती
विधे यक समजले जाणार नाही.
Consider the following statements about the alteration of boundaries of state and union territories.
(a) Before making a law regarding the alteration boundaries of state and Union territories parliament
considers the view of concerned state and union territories.
(b) According to article 4 of the constituion, the law made for the establishment of new state an
alteration of boundaries is not be considered as amendment of the constitution.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect
c b
Explanation
उत्तर - 2
केंद्रशासित प्रदे शाची नावे व सीमाबदल यासाठी संसद संबंधित केंद्रशासीत प्रदे शांचे मत विचारात घेत नाही. राज्याचे
मत विचारात घेतले जाते परं तु ते बंधनकारक नसते.
Parliament do not consider the view of concerned Union Territory for change of name and boundary of
Union territory. State's view is considered but it is not binding.
62
पुढीलपैकी कोणत्या घटनादरु

ु स्ती कायद्यान्वये भारतीय राज्यघटनेत नवीन मार्गदर्शक तत्त्व समाविष्ट करण्यात
आले नाही?
According to which of the following amendment at new directive principle is not included in the Indian
Constituion?
Options
42 वी घटनादुरुस्ती कायदा
42nd amendment act
86th amendment act.
c
97th amendment act
None of these
b b
Explanation
उत्तर - 2
42, 44 आणि 97 व्या घटनादुरुस्ती कायद्यान्वये नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे समाविष्ट करण्यात आली. 86 व्या कायद्याने
फक्त पूर्वीच्या मसु द्यात (मोफत प्राथमिक शिक्षण) बदल केला आहे .
New Directive principles were added by 42, 44 and 97th amendment act. 86th act has changed only the
previous draft (free primary education).
63
केंद्रीय मंत्रिमंडळाबाबत पढ
ु ील विधाने विचारात घ्या.
(अ) मं त्रिमं डळाने दुसर्‍यांदा दिले ला सल्ला राष्ट् रपतीवर बं धनकारक असे ल ही तरतूद 44 व्या घटनादुरुस्ती
कायद्यान्वये करण्यात आली.
(ब) राष्ट् रीय आणीबाणी जाहीर करण्यासाठी केंद्रीय कॅबिने टच्या लिखित शिफारशीची आवश्यकता आहे .
Consider the following statements about the Central Council of Ministers.
(a) The provision that the advice tendered by council of ministers for second time shall be binding on
President, is added by 44th amendment act.
(b) A writen recommendation of Union is required to declare national emergency.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
दोन्ही चक
ू
Both incorrect
c c
Explanation
उत्तर - 3
राष्ट्रीय आणीबाणी जाहीर करण्यासाठी केंद्रीय कॅबिनेटची लिखित शिफारस आवश्यक आहे , अशी तरतूद 44 व्या
घटनादरू
ु स्तीने करण्यात आली.
A written recommendation of Union cabinet is required to declare national emergency. This provision
was introduced by the 44th Constitutional Amendment.
64
राज्यघटनेतील परिशिष्ट 5 संदर्भात पुढील विधाने विचारात घ्या.

(अ) ईशान्ये कडील 4 राज्ये वगळता इतर सर्व राज्यातील अनु सचि
ू त क्षे तर् व अनु सचि
ू त जमातीच्या नियमनाच्या
तरतु दी या परिशिष्टात आहे त.
(ब) सं सदे चा कायदा राज्यातील अनु सचि

ू त क्षे तर् ाला लागू होणार नाही असा अहवाल अनु सचि
ू त क्षे तर् असले ले
राज्य शासन राष्ट् रपतींना सादर करील.
(क) एखादे क्षे तर् अनु सचि

ू त क्षे तर् म्हणून जाहीर करण्याचा अधिकार राष्ट् रपतीला आहे .
वरीलपैकी अचूक विधाने निवडा.
Consider the following statements about the fifth schedule of constitution.
(a) The provisions related to the administration of scheduled areas and scheduled tribes in all states
except 4 northeastern states are in this schedule.
(b) The concerned state government of each state having scheduled Areas therein will report to the
president that the act of parliament does not apply to scheduled area.
(c) The president is empowered to declare an area to be a scheduled area.
Choose the correct statement statement from above.
Options
अवब
a and b
बवक
b and c
अवक
a and c
d
अ, ब व क
a, b and c
b c
Explanation
उत्तर - 3
5 वे परिशिष्ट - आसाम, मे घालय, त्रिपु रा व मिझोराम वगळता इतर राज्यातील अनु सचि
ू त क्षे तर् .
6 वे परिशिष्ट - आसाम, मे घालय, त्रिपु रा व मिझोराम या राज्यातील अनु सचि

ू त क्षे तर् .
संसदे चा कायदा राज्यातील अनुसूचित क्षेत्राला लागू होणार नाही असा अहवाल राष्ट्रपतींना सादर करण्याचा
अधिकार संबंधित राज्यांच्या राज्यपालाला आहे .
5th Schedule - Scheduled areas of other states except Assam, Tripura, Mizoram, Meghalaya.
6th Schedule - Scheduled area of Assam, Meghalaya, Tripura and Mizoram states.
The governor has the authority to report to the president that the act of parliament does not apply to
scheduled area.
65
खालीलपैकी कोणत्या जोड्या बरोबर आहे त?

(अ) कलम 110 - धन विधे यकाची व्याख्या
(ब) कलम 112 - वार्षिक आर्थिक विवरणपत्र
(क) कलम 114 - ले खानु दान
Which of the following pairs are correct?
(a) Art. 110 - Definition of money bill.
(b) Art. 112 - Annual Financial Statement.
(c) Art. 114 - Vote on Account.
Options
a
अ
अ, ब
a, b
अ, ब, क
a, b, c
d c
Explanation
उत्तर - 3
कलम 114 - विनियोजन विधेयक.
कलम 116 - लेखानद

ु ान
Art. 114 - Appropriation Bill.
Art. 116 - Vote on Account.
66
लोकसभेतील सरकारी पक्षाचे मुख्य प्रतोद (Chief whip) ..... ला जबाबदार असतात.
Chief whip of party in power in Loksabha is responsible to .....
Options
पंतप्रधान
Prime Minister
b
पीठासीन अधिकारी
Persiding officer
सभागह
ृ नेता
Leader of house
संसदीय कामकाज मंत्री
Parliamentary affairs minister
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
लोकसभा व राज्यसभेत प्रत्येक पक्षाचे प्रतोद असतात. सत्ताधारी पक्षाचा प्रतोद संबंधित सभागह
ृ नेत्याला जबाबदार
असतो. प्रतोद त्या-त्या पक्षाच्या नेत्याला सहाय्यक म्हणून काम करतात.
There are Whips of each party in Rajya Sabha and Loksabha. Whip of party in power is responsible to the
concerned leader of house. Whips work as assistant to the leaders of respective parties.
67
स्थगन प्रस्तावाबाबत अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect option about adjournement motion.
Options
राज्यसभेत मांडता येत नाही.
Cannot be introduced in Rajya Sabha.
प्रस्तावात एकापेक्षा जास्त विषयाचा समावेश करता येत नाही.
More than one subject cannot be included in the motion.
न्यायप्रविष्ट बाबीसंदर्भात हा प्रस्ताव मांडता येत नाही.
This motion cannot be introduced regarding the sub-judice matters.

d
None of these.
d d
Explanation
उत्तर - 4
68
राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाबाबत अयोग्य विधाने निवडा.
(अ) आयोगाच्या अध्यक्षाच्या निवडीची शिफारस करणार्‍या समितीमध्ये राष्ट् रीय अल्पसं ख्याक आयोगाचे अध्यक्ष
हे पदसिद्ध सदस्य म्हणून काम पाहतात.
(क) गै रवर्तन व अकार्यक्षमता या आधारावर राष्ट् रपती आयोगाच्या अध्यक्ष व सदस्याला पदावरून दरू करू
शकतात.
Choose the incorrect statements about the National Human Rights commission.
(a) The chairman of national Minorities commission acts as a ex-officio chairman of the committee that
recommends the appointment of chairman of the commission.
(b) The president can remove the chairman and member of commission from the office under the
circumstances of misbehavious and incapacity.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
दोन्ही
both
d
एकही नाही
None
d a
Explanation
उत्तर - 1
शिफारस करणारी समिती - पं तप्रधान (अध्यक्ष), लोकसभा सभापती, राज्यसभा उपाध्यक्ष, लोकसभा विरोधी
पक्षने ते, राज्यसभा विरोधी पक्षने ते व केंद्रीय गृ हमं तर् ी.
आयोगाची रचना :
अध्यक्ष - माजी सरन्यायाधीश
4 सदस्य
4 पदसिद्ध सदस्य - राष्ट् रीय अल्पसं ख्याक आयोग अध्यक्ष, राष्ट् रीय अनु सचि
ू त जाती आयोग अध्यक्ष,
राष्ट् रीय अनु सचि
ू त जमाती आयोग अध्यक्ष, राष्ट् रीय महिला आयोग अध्यक्ष.
Recommending committee - Prime Minister (Chairman), LokSabha speaker, Rajya Sabha Vice-chairman,
Opposition leader in Lok sabha Opposition leader in Rajya Sabha and Union Home Minister.
Structure of commission
Chairman - Former chief justice
4 members
4 ex-officio members - Chairman of National Minorities commission, Chairman of National

Commission for Scheduled Castes, chairman of National commission for Scheduled Tribes, Chairman of
National commission for women.
69
सर्वोच्च न्यायालयाच्या प्रारं भिक अधिकारक्षेत्रामध्ये खालीलपैकी कशाचा समावेश होतो?
(अ) भारत सरकार आणि एक आणि एकापे क्षा जास्त राज्ये यांमधील विवाद.
(ब) भारत सरकार आणि एक राज्य किंवा राज्ये एका बाजूला आणि एक किंवा त्यापे क्षा अधिक राज्ये दुसर्‍या बाजूला
यांमधील विवाद.
(क) दिवाणी दाव्यांसंदर्भात आव्हाने .
(ड) दोन किंवा त्यापे क्षा जास्त राज्यांमधील विवाद.

Which of the following is the original jurisdiction of the Supreme Court?
(a) Disputes involving between the Government of India and one or more States.
(b) Disputes involving between the Government of India and any State or States on one side and one or
more other States on the other.
(c) Appeals in civil matters.
(d) Disputes involving between two or more States.
Options
अ, ब, क
a, b, c
अ, ब, ड
a, b, d
अ, क, ड
a, c, d
अ, ब, क, ड
a, b, c, d
b b
Explanation
उत्तर - 2
दिवाणीदाव्याच्या अपिलासंदर्भातील दावे अपिलीय अधिकार क्षेत्रामध्ये आहे त.
Appeals in civil matters are part of Appellate Jurisdiction.
70
जिल्हा परिषद अध्यक्षाच्या विरोधातील अविश्‍वास ठरावाबाबत पुढील विधाने विचारात घ्या.
(अ) अध्यक्षाच्या निवडीच्या दिनांकापासून 6 महिन्याच्या आत असा ठराव मांडता ये त नाही.
(ब) एकदा फेटाळल्यानं तर पु ढे 6 महिने हा ठराव मांडता ये त नाही.
Consider the following statements about the no-confidence motion against the Chairman of Zila
Parishad.
(a) Such motion cannot be intorduced before the completion 6 months from the date of election of
chairman.
(b) Once rejected this motion cannot be introduced for next 6 months.
Options
Only a correct
Only b correct
Both correct
Both incorrect
c a
Explanation
उत्तर - 1
एकदा फेटाळल्यानंतर पढ
ु े 1 वर्ष हा ठराव मांडता येत नाही.
Once rejected, this resolution cannot be introduced for next 1 year.
71
सरपंचपदाबाबत पुढील विधानांपैकी अयोग्य विधान निवडा.

Choose the incorrect estatement from following statements about the chairperson of Grampanchayat.
Options
सरपंचाला पदावरून बडतर्फ करण्याचा अधिकार जिल्हा परिषदे च्या स्थायी समितीला आहे .
The standing committee of Zila parishad has the authority to dismiss the chairperson from his office.
सरपंचाच्या निवडणक
ु ीचा वाद प्रथम विभागीय आयक्
ु ताकडे सोपवला जातो.
The dispute regarding the election of chairperson is firstly forwarded to the Divisional Commissioner.
महिला सरपंचाविरोधातील अविश्‍वास ठराव पारित होण्यासाठी तीन चतुर्थांश बहुमत आवश्यक आहे .
Three fourth majority is required to pass the no-confidence motion against woman chairperson.
d
None of these.
c b
Explanation
उत्तर - 2
सरपंचाच्या निवडणुकीबाबतचा वाद जिल्हाधिकार्‍याकडे सोपवला जातो.
Dispute regarding the election of Chairperson is forwarded to the District Collector.
72
विभागीय परिषदाबाबत पुढील विधानांपैकी अयोग्य विधान/ने निवडा.
(अ) या परिषदा घटनात्मक आहे त.
(ब) केंद्रीय गृ हमं तर् ी या परिषदांचा अध्यक्ष असतात.
(क) उत्तर प्रदे शचा समावे श मध्य विभागीय परिषदे त आहे .

Chosse the incorrect statement/s from following statements about the Zonal Councils.
(a) These councils are constitutional.
(b) Union Home Minister is the chairman of these councils.
(c) Uttar pradesh is included in the central zonal council.
Options
फक्त अ
Only a
अवब
a and b
c
अवक
a and c
None of these
a a
Explanation
उत्तर - 1
सध्या 6 विभागीय परिषदा कार्यरत आहे त. या परिषदा घटनात्मक नसून यांची निर्मिती 1956 च्या राज्य पन
ु र्रचना
कायद्यान्वये (ईशान्य परिषद - 1971 चा कायदा) झाली आहे .
Presently, 6 zonal councils are functional. While these councils are non-constitutional, these are formed
according to the states reorganisation act of 1956 (northeast council-1971 act.)
73
लोकसभा उपसभापतीसंदर्भात पढ
ु ील विधाने विचारात घ्या.
(अ) उपसभापतीला पदाची शपथ सभापती दे तो.

(ब) 11 व्या लोकसभे पासून सहमतीने असे ठरविण्यात आले की, उपसभापतीपद विरोधी पक्षाला दिले जाईल.
Consider the following statements about the Deputy Speaker of Loksabha.
(a) Speaker administers the oath of office to the Deputy Speaker.
(b) Since the 11th Lok Sabha, there has been a consensus that the post of Deputy Speaker goes to the
opposition party.
Options
Only a correct
Only b correct
c
Both correct
Both incorrect
a b
Explanation
उत्तर - 2
सभापती व उपसभापती त्यांच्या पदाची कोणतीही वेगळी शपथ घेत नाहीत.
The speaker and the Deputy speaker do not make any separate oath of their post.
74
“मूलभूत हक्क आणि मार्गदर्शक तत्त्वे यां च्या सं तुलनावर भारतीय राज्यघटना उभी आहे .” असे प्रतिपादन सर्वोच्च
न्यायालयाने खटल्यात केले .
In which case the supreme court held that the Indian Constitution is founded on the bed rock of the
balance between the fundamental rights and the directive principles!
Options
मिनर्व्हा मिल्स (1980)
Minerva Mills (1980)
केशवानंद भारती (1973)
Kesavananda Bharati (1973)
गोलकनाथ (1967)
Golak Nath (1967)
मनेका गांधी (1978)

Maneka Gandhi (1978)
b a
Explanation
उत्तर - 1
75
भारताच्या उपराष्ट्रपतीसंदर्भात पढ
ु ीलपैकी अयोग्य विधान निवडा.
Choose the incorrect statement from following about the Vice-President of India.
Options
अमेरिकेच्या उपराष्ट्रपतीप्रमाणेच भारताचा उपराष्ट्रपती हा संसदे च्या वरिष्ठ सभागह

ृ ाचा पदसिद्ध अध्यक्ष असतो.
Like the Vice-President of America, the Vice President of India is the ex-officio chairman of upper house
of the Parliament.
b
पदावर असताना उपराष्ट्रपतीचा मत्ृ यु झाल्यास नव्याने निवडून आलेल्या उपराष्ट्रपतीला 5 वर्षांचा संपूर्ण कार्यकाळ
मिळतो.
In the event of death of Vice-President during his term, the newly elected Vice-President gets a full term
of five years.
उपराष्ट्रपतीला फक्त राज्यसभेचा अध्यक्ष या नात्याने वेतन व भत्ते मिळतात.
Vice-President draws his salary and allowances in his capacity as the chairman of Rajya Sabha only.
None of these.
b d
Explanation
उत्तर - 4
2008 च्या कायद्यानु सार उपराष्ट् रपतीला प्रतिमाह 1.25 लाख वे तन व अधिकचे इतर भत्ते मिळतात.
According to the act of 2008, Vice-president gets 1.25 Lakhs salary every month and more other
allowances.
76
खालील विधाने कोणत्या स्थानिक वार्‍यासंबंधी आहे त?
(अ) हे वारे उष्ण व कोरडे असून ते उत्तर अफ्रिकेतून वाहतात.
(ब) या वार्‍यासोबत रे ती व धूळीकण वाहन

ू जात असल्यामु ळे त्याचा इजिप्तला त्रास होतो.
(क) हे वारे एप्रिल ते जून दरम्यान वाहतात.
Following statements are related to which local wind?
(a) While this wind is hot and dry, it blows through Africa.
(b) As sand and dust particles are carried away with this wind, Egypt faces trouble due to it.
(c) This wind blows during April to June.

Options
सिरोक्को
Sirocco
खामसीन
Khamsin
हार्मेटन
Harmattan
बर्ग
Berg
unanswered b
Explanation
उत्तर - 2
खामसीन हे वारे उत्तर आफ्रिकेतन

ू वाहणारे उष्ण व कोरडे स्थानिक वारे आहे त. हे वारे एप्रिल ते जन
ू
महिन्यांदरम्यान सुमारे 50 दिवस वाहतात. या वार्‍यासोबत रे ती व धुलीकण वाहून जात असल्यामुळे याचा
इजिप्तला खप
ू त्रास होतो. त्याचे तापमान 400C ते 500C. असते. सिरोक्को, खामसीन, हार्मेटन व बर्ग हे आफ्रिका
खंडातील स्थानिक वारे आहे त.
Khamsin is a hot and dry local wind that blows in North Africa. This wind blows during April to June for
nearly 50 days. As sand and dust particle are carried away with this wind. Egypt faces trouble due to it.
Its temperture is 400C to 500C. Sirocco, Khamsin, Harmattan, Berg are the local winds in African
contient.
77
खालील दे शांचा त्यांच्या क्षेत्रफळानुसार योग्य उतरता क्रम ओळखा.
(अ) चीन
(ब) भारत
(क) ब्राझील
(ड) ऑस्ट् रेलिया
Identify the correct descending order of following countries according to their areas.
(a) China
(b) India
(c) Brazil
(d) Australia
Options
अ-क-ड-ब
a-c-d-b
b
क-अ-ड-ब
c-a-d-b
ड-क-ब-अ
d-c-b-a
अ-ड-क-ब
a-d-c-b
c a
Explanation
उत्तर - 1
जगातील क्षेत्रफळानुसार सर्वात मोठे दे श:
Largest countries in world according to their areas

78
विधान (अ) : भारतामध्ये सर्वाधिक मद

ृ ा धुपीखालील क्षेत्र मध्यप्रदे शात आहे .
विधान (ब) : मद
ृ े च्या धुपेच्या प्रक्रियेत मद
ृ ा एका ठिकाणावरून दस
ु र्‍या ठिकाणी नैसर्गिकरीत्या पाणी, वारा व
गुरुत्वाकर्षण यामुळे वाहून नेली जाते.
Statement A : In India the largest area under the soil erosion is in Madhya Pradesh.
Statement B : In the soil erosion process, soil is carried naturally from one place to another due to
water, wind and gravitation.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर आहे त.
Both statements a and b are correct.
b
विधान अ व ब दोन्ही चूक आहे त.
Both statements a and b are incorrect.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement a is correct while b is incorrect.
विधान अ चूक तर ब बरोबर आहे .
Statement a is incorrect while b is correct.
d d
Explanation
उत्तर : 4
भारतातील राजस्थान हे राज्य सर्वाधिक मद

ृ ा धूप होणारे राज्य आहे .
राजस्थान हा भाग वाळवंटी प्रदे शात आहे . वाळवंटामधून वाहून जाणारी वाळू यामुळे शेजारील राज्यांमध्ये वाळूचे
आक्रमण होत आहे . येथे वनस्पतीचे आच्छादन नसणे हे धूपीचे मूळ कारण आहे . थोडा पाऊस पडला तरी
पावसाबरोबर मद
ृ े ची धप
ू होऊ शकते.
In India, Rajasthan is the state having more soil erosion. A part Rajasthan is in desert region. Due to the
sand that flow through the desert, the sand is invading the neigh boring states. Absence of plant cover
there is the basic reason for soil erosion. Even if there is a slight rain, soil erosion may occur.
79
खालीलपैकी कोणते शिखर सातपड

ु ा पर्वतरांगेत आहे ?
(अ) कुद्रेमु ख
(ब) अमरकंटक
(क) धु पगड
(ड) अस्तां भा
Which of the following peak is in Satpura range?
(a) Dudremukh
(b) Amarkantak
(c) Dhupgarh
(d) Astamba
Options
फक्त अ, क, ड
Only a, c, d
फक्त ब, क, ड
Only b, c, d
फक्त अ, ब, ड
Only a, b, d
वरील सर्व
All of the above
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
अस्तंभा, धुपगड, तोरणमाळ आणि अमरकंटक ही सातपुडा पर्वत रांगेतील पर्वतशिखरे आहे त. तर कुद्रे मुख हे शिखर
सह्याद्री पर्वतात आहे .
Astamba, Dhupgarh, Toranmal and Amarkantak are the mountain peaks in Satpura mountain range.
While Kudremukh peak is in Sahyadri range.
80
हिमालयातील वनासंबंधी खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही.
(अ) हिमालयाच्या पायथ्यालगत सु मारे 2000 मीटर उं चीपर्यं त गवताळ कुरणे आहे त.
(ब) 3600 मीटर उं चीपे क्षा अधिक प्रदे शात हिमामु ळे वनस्पती जीवन आढळत नाही.
Which of the following statement/s is/are not correct about Himalayan forest.
(a) At the foot of Himalaya, there are grasslands nearly upto 2000 meter hight.
(b) Plant life do not occur in the region at height more than 3600 meter.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
c
अ व ब दोन्ही
Both a and b
None of these.
d b
Explanation
उत्तर : 2
हिमालयाच्या पायथ्यालगत सम
ु ारे 200 मीटर उं चीपर्यंत गवताळ कुरणे आहे त. 3600 ते 4800 मीटर उं चीच्या
प्रदे शात टुंड्रा प्रदे शाप्रमाणे वनस्पती जीवन आढळते. 4800 मीटर उं चीपलीकडे हिमरे षा असल्याने वनस्पती जीवन
आढळत नाही.
At the foot of Himalaya, there are grasslands nearly upto 200 meter height. Plant life like Tundra region
occurs in the region having 3600 to 4800 meter hight. As there is snowline beyond the 4800 meter
height, plant life do not occur.
81
योग्य जोड्या लावा.

गट अ (प्रकल्प) गट ब (राज्य/दे श)
(अ) भाक् रा-नानगल (i) पं जाब, हरियाणा, राजस्थान
(ब) दामोदर खोरे (ii) झारखं ड, पश्‍चिम बं गाल
(क) हिराकू ड (iii) ओडिशा
(ड) कोसी (iv) बिहार, ने पाळ
Group A (Project) Group B (state/country)
(a) Bhakra-Nangal (i) Punjab, Haryana, Rajasthan

(b) Damodar Valley (ii) Jharkhand, West Bengal
(c) Hirakud (iii) Odisha
(d) Kosi (iv) Bihar, Nepal
Options
अ-i ब-iii क-iv ड-ii
a-i b-iii c-iv d-ii
अ-i ब-ii क-iv ड-iii
a-i b-ii c-iv d-iii
c
अ-ii ब-i क-iii ड-iv
a-ii b-i c-iii d-iv
अ-i ब-ii क-iii ड-iv
a-i b-ii c-iii d-iv
d d
Explanation
82
योग्य विधान/ने निवडा.
(अ) गु जरात, महाराष्ट् र, पं जाब व हरियाणा या राज्यांतन

ू दे शातील 90% पे क्षा अधिक कापसाचे उत्पादन होते .
(ब) भारतात पश्‍चिम बं गाल बरोबर आसाम राज्यामध्ये ही तागाचे उत्पादन घे तले जाते .
(a) More than 90% of the cotton produced in country is from Gujarat, Maharashtra, Punjab and
Haryana states.
(b) In India, the jute is produced in Assam state also with West Bengal.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
d
None of these
c b
Explanation
उत्तर : 2
गुजरात, महाराष्ट्र, पंजाब व हरियाणा या राज्यांतन

ू दे शातील सुमारे 75% कापसाचे उत्पादन होते.
तागाच्या उत्पादनात पश्‍चिम बंगालचा दे शात प्रथम क्रमांक लागतो. तसेच आसाममधील ब्रह्मपुत्रा नदीच्या
खालच्या टप्प्यात ताग पिकविला जातो.
Nearly 75% of the cotton production in country is from Gujarat, Maharashtra, Punjab and Haryana
States.
In Jute production, West Bengal is at the first rank in country. Also, jute is produced in lower portion of
Brahmaputra river in Assam.
83
महाराष्ट्र राज्यातील आदे वाडी या ठिकाणी जिप्समचे उत्पादन घेतले जाते. आदे वाडी हे ठिकाण खालीलपैकी
कोणत्या जिल्ह्यात आहे ?
Gypsum is produced at a place Adewadi of Maharashtra state. The place Adewadi is in which of the
following district?
Options
सिंधुदर्ग
ु
Sindhudrug
रत्नागिरी
Ratnagiri
रायगड
Raigad
ठाणे
Thane
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
जिप्सम या अधातू खनिजाचे सर्वाधिक साठे व उत्पादन राजस्थानमध्ये होते.
भारतात तमिळनाडू, गुजरात, उत्तराखंड, महाराष्ट्र, हिमाचल प्रदे श आणि जम्मू-काश्मीरमध्येही याचे काही
प्रमाणात उत्पादन होते.
महाराष्ट्रातील रत्नागिरी जिल्ह्यातील आदे वाडी येथे याचे उत्पादन घेतले जाते.
The largest reserves and production of a non-metal mineral Gypsum is in Rajasthan.
In India it is also produced in some quantity in TamilNadu, Gujarat, Uttarakhand, Maharashtra, Himachal
Pradesh and Jammu-Kashmir.
It is produced at Adewadi in Ratnagiri district of Maharashtra.
84
भारतामधील कापड गिरण्यांचे केंद्रीकरण खालीलपैकी कोणत्या राज्यांमध्ये झालेले आहे ?
(अ) महाराष्ट् र
(ब) तमिळनाडू
(क) गु जरात
In which of the following states, the textiles mills are concentrated?
(a) Maharashtra
(b) Tamilnadu
(c) Gujarat
Options
फक्त अ
Only a
b
फक्त अ, क
Only a, c
फक्त अ, ब
Only a, b
All of the above
d d
Explanation
उत्तर : 4
भारतामध्ये कापड गिरण्यांचे केंद्रीकरण महाराष्ट्र, तमिळनाडू व गुजरात राज्यांत झाले आहे . भारतात प्रमुख सूत
कापड गिरण्या जवळपास 781 असून एकूण कापडगिरण्यांपैकी 80% कापडगिरण्या कापूस उत्पादक प्रदे शात व 20%
गिरण्या इतर प्रदे शांत केंद्रित झाल्या आहे त.
In India, textile mills are concentrated in Maharashtra, TamilNadu and Gujarat states. While there are
nearly 781 textile mills in India, 80% textile mills out of the total textile mills are concentrated in cotton
producing region and 20% mills are in other regions.
85
विधान (अ) : ज्वालामुखीच्या उद्रे कानंतर भरपरू पर्जन्यवष्ृ टी होते.
विधान (ब) : ज्वालामुखीच्या उद्रे कात सर्वात प्रथम वायुरूप पदार्थ बाहे र पडतात. त्यामध्ये बाष्पांचे प्रमाण
सर्वाधिक असते.
Statement A : Heavy rainfall occurs after the volcanic eruption.
Statement B : In Volcanic eruption, gaseous substances come out first. It has the highest
concentration of vapours.
Options
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर असून विधान ब हे अ चे कारण आहे .
While both the statements a and b are correct, statement b is the reason of a.
b
विधान अ व ब दोन्ही बरोबर असून विधान ब हे अ चे कारण नाही.
While both the statements a and b are correct. Statement b is not reason of a.
विधान अ बरोबर तर ब चूक आहे .
Statement a is correct while b is incorrect.
विधान अ चूक तर ब बरोबर आहे .
Statement a is incorrect while b is correct.
a a
Explanation
उत्तर : 1
ज्वालामु खीच्या उद्रेकामधून बाष्प, वायू, लाव्हारस, अ‍ॅसिड लाव्हा हे पदार्थ बाहे र पडतात.
ज्वालामुखीच्या उद्रे कात सर्वांत प्रथम वायुरूप पदार्थ बाहे र पडतात. यामध्ये बाष्पाचे प्रमाण 60 ते 90% असते.
बाष्पामुळे ज्वालामुखीच्या भोवती मेघ निर्माण होतात. उद्रे कानंतर भरपूर पर्जन्यवष्ृ टी होते.
From volcanic eruption, the substance like vapour, gas, lava, acid lava comes out.
In volcanic eruption, gaseous substances come out first. The vapour content in it is 60 to 90%. Due to
vapour, clouds are formed around the Volcano.
Heavey rainfall occurs after the eruption.
86
योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) जगातील एकू ण सागरी क्षे तर् ाचा सर्वाधिक भाग खं डान्त उताराने व्यापले ला आहे .
(ब) सागरी मै दानाची सरासरी खोली 3600 ते 5400 मी. असते .
(क) समु दर् बु ड जमिनीने सागरी क्षे तर् ाचा जवळपास 25% भाग व्यापले ला आहे .
(a) Majority part of the world's ocean area is occupied by the continental slope.
(b) The average depth of deepsea plain is 3600 to 5400 m.
(c) Continental shelf has occupied nearly 25% of the ocean area.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
फक्त क
Only c
d
None of these.
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
जगातील एकूण सागरी क्षेत्राचा सर्वाधिक भाग (सुमारे 60%) सागरी मैदानाने व्यापलेला आहे .
समुद्रबुड जमिनीने सागरी क्षेत्राचा 7.6% भाग व्यापलेला आहे .
Majority Part of the world's total ocean area (nearly 60%) is occupied by the deep sea plains.
Continental shelf has occupied 7.6% part of the ocean area.
87
शीत वाळवंटाविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) भारतातील लडाख हे शीत वाळवं ट आहे .

(ब) बहुते क ध्रुवीय प्रदे शाबाहे रील शीत वाळवं टे 400 अक्षवृ त्ताच्या जवळ आहे त.
Identify the correct statement/s about cold desert
(a) Ladakh is the cold desert in India.
(b) Most of the cold deserts outside the polar region are near the 400 latitude.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these
a c
Explanation
उत्तर : 3
भारतातील लडाख हे दे खील शीत वाळवंट आहे , बहुतेक ध्रुवीय प्रदे शाबाहे रील शीत वाळवंटे 400 अक्षवत्ृ ताच्या जवळ
आहे त व त्यांचे स्थान खंडान्तर्गत भागात तसेच मोठ्या पर्वतांच्या पर्जन्यछायेच्या प्रदे शात आहे त.
Ladakh in India is also a cold desert. Most of the cold deserts outside the polar region are near the 400
latitude and they are situated in the ineer part of continent and in the rainshadow regions of the high
mountains.
88
भारतामध्ये झिरो बजेट नैसर्गिक शेती पद्धत कोणत्या राज्यामध्ये राबविण्यात येत आहे ?
(अ) आं धर् प्रदे श

(ब) हिमाचल प्रदे श
(क) महाराष्ट् र
(ड) पं जाब
In India, which of the following States the Zero Budget natural farming is being implemented?
(a) Andhra Pradesh
(b) Himachal Pradesh
(c) Maharashtra
(d) Punjab.
Options
फक्त ब, क
Only b, c
Only a, b
फक्त ब, ड
Only b, d
All of the above
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
आंध्रप्रदे शमध्ये सन 2015 पासून झिरो बजेट नैसर्गिक शेती राबविली जात आहे तर 2018 पासून हिमाचल प्रदे शात ही
शेती पद्धत राबविण्यात येत आहे .
झिरो बजेट नैसर्गिक शेतीची संकल्पना - हे एक असे नैसर्गिक शेतीतंत्र आहे ज्यामध्ये रसायनांचा वापर न करता,
कोणतेही कर्ज किं वा पैसे वापरून खरे दी केलेल्या आदानांशिवाय शेती केली जाते.
In Andhra pradesh, zero budget natural farming is being implemented since 2015, while it is being
implemented in Himachal Pradesh since 2018.
Concept of Zero budget natural farming - It is a kind of farming technique in which farming is done
without the use of chemicals, without any inputs purchased through loan or using money.
89
भारतीय वनस्थिती अहवाल 2017 नुसार भारतातील सर्वाधिक वनाखालील क्षेत्र असणार्‍या राज्यांचा योग्य उतरता
क्रम ओळखा.
According to India state of forest report 2017, identify the correct descending order of states in India
having the largest area under forest.
Options
a
मध्यप्रदे श - अरूणाचल प्रदे श - छत्तीसगढ
Madhya Pradesh-Arunachal Pradesh - Chhattisgarh
मध्यप्रदे श - ओडिशा - छत्तीसगढ
Madhya Pradesh-Odisha-Chhattisgarh
मध्यप्रदे श - छत्तीसगढ - अरूणाचल प्रदे श
Madhya Pradesh-Chhattisgarh-Arunachal Pradesh
मध्यप्रदे श - महाराष्ट्र - ओडिशा
Madhya Pradesh-Maharashtra-Odisha
c a
Explanation
उत्तर - 1
भारतीय वनस्थिती अहवाल 2017 नुसार सर्वाधिक वनाखाली क्षेत्र असणारी राज्ये-
According to the state of forest report 2017, states having largest area under forest.
90
सर्वोच्च न्यायालयाने सन 2018 मध्ये कावेरी नदी पाणी वाटपासंबंधी दिलेल्या निकालासंबंधी खालीलपैकी कोणते
विधान बरोबर आहे ?
(अ) यामध्ये नदीवर कोणत्याच एका राज्याचा अधिकार नाही असे स्पष्ट केले .
(ब) यानु सार या नदीचे सर्वाधिक पाणी कर्नाटक राज्याला मिळणार आहे .
Which of the following statements is/are correct about the supreme court's decision about Kaveri river
water sharing in 2018.
(a) It has been said in this that no one state has the only authority over river
(b) According to this, Karnataka state will get majority of this river's water.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these.
c a
Explanation
उत्तर - 1
सन 2018 मध्ये सर्वोच्च न्यायालयाने कावेरी नदी पाणीवाटपासंबंधी दिलेल्या निर्णयानुसार राज्यांना मिळणारे
पाणी-
Water to states according to the Supreme Court's decision about Kaveri river water sharing in 2018.
91
सोमनाथ चॅटर्जी यांच्या संदर्भात योग्य विधान/ने निवडा.
(अ) त्यांनी लोकसभे चे व राज्यसभे चे अध्यक्षपद भूषवले होते .
(ब) ते लोकसभे चे प्रोटे म स्पीकरनं तर लोकसभा अध्यक्ष म्हणून निवड होणारे पहिले व्यक्ती आहे त.
Choose the correct statement/s regarding Somnath Chatterjee.
(a) He presided over Chairman of Loksabha and Rajya Sabha.

(b) He was the first person to get elected as Lok sabha Speaker after Pro-tem speaker of Loksabha.
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these
unanswered d
Explanation
उत्तर : 4
ज्येष्ठ कम्युनिस्ट नेते सोमनाथ चॅटर्जी यांचे 13 ऑगस्ट 2018 रोजी निधन झाले. (वय-89)
त्यांनी सन 2004-08 दरम्यान लोकसभेचे अध्यक्षपद भूषवले होते.
ते प्रोटे म स्पीकरनंतर लोकसभा अध्यक्ष म्हणून निवड होणारे गणेश वासुदेव माळवणकर यांच्यानंतरचे दस
ु रे व्यक्ती
आहे त.
त्यांना सन 1996 चा उत्कृष्ट संसदपटूचा परु स्कार मिळाला होता.
Senior communist leader Somnath Chatterjee died on 13 August 2018. (Age-89).
He presided over as Speaker of Lok Sabha during 2004-08.
He is the second person after Ganesh Vasudev Malvakar to Ganesh Vasudev Malvankar to get elected as
Speaker of Loksabha after Protein speaker.
He has been honoured with 'Best parliamentarian' award of 1996.
92
भारतातील कोणत्या खेळाडून
ं ा आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटनेतर्फे ‘हॉल ऑफ फेम’ ने सन्मानित करण्यात आले आहे ?
(अ) राहुल द्रविड
(ब) बिशनसिं ग बे दी
(क) सचिन तें डू लकर
(ड) सौरभ गां गुली
Which Indian players has been honoured with the 'Hall of Fame' by International cricket council?
(a) Rahul Dravid
(b) Bishansingh Bedi

(c) Sachin Tendulkar
(d) Saurabh Ganguly
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
फक्त अ,ब, क
Only a, b, c
All of the above
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
भारतातील हॉल ऑफ फेम ने सन्मानित खेळाडू - राहुल द्रविड, बिशनसिंग बेदी, कपिल दे व, सुनिल गावस्कर, अनिल
कंु बळे .
Indian players honoured with 'Hall of Fame' - Rahul Dravid, Bishansingh Bedi, Kapil Dev, Sunil Gavaskar,
Anil Kumble.
93
केंद्रीय हवाई उड्डाण मंत्रालयाच्या वतीने ड्रोन वापरासाठी नियमावली जारी करण्यात आली आहे . त्यानुसार कोणत्या
शहरातील विमानतळाच्या पाच किलोमीटर अंतरापर्यंत परिसरात ड्रोन वापरता येणार नाही?
(अ) मुं बई
(ब) दिल्ली
(क) चे न्नई
(ड) कोलकाता
Union Ministry of Civil Aviation has published the regulations on the use of drone. According to this,
drone cannot be used in the five kilometer area around the airport of which city?
(a) Mumbai
(b) Delhi
(c) Chennai
(d) Kolkatta
Options
Only a, b
फक्त ब, ड
Only b, d
फक्त अ, ब, ड
Only a, b, d
All of the above
d d
Explanation
उत्तर : 4
केंद्रीय हवाई उड्डाण मंत्रालयाने ड्रोन वापराची नियमावली जारी केली आहे . 1 डिसेंबर 2018 पासून ही नियमावली
अमलात आली. यानुसार मुंबई, दिल्ली, चेन्नई, कोलकाता, बंगळूरू व है द्राबाद या विमानतळाच्या 5 किमी वर्तुळाच्या
प्रदे शात ड्रोन वापरता येणार नाही तर इतर विमानतळांच्या 3 किमी वर्तुळाच्या परिसरात ड्रोन वापरता येणार नाही.
Union ministry of civil aviation has published the regulation on the use of drone. This regulation came
into effect from 1 December 2018. According to this, drone cannot be used in the region of 5 km circle
aroung the airports of Mumbai, Delhi, Chennai, Kolkatta, Banglore and Hyderabad, while drone cannot
be used in 3 km radius region around other airports.
94
राष्ट्रीय वन्यजीव जनक

ु ीय संसाधन बँकेविषयी बरोबर विधान/ने ओळखा.
(अ) ही भारतातील पहिली जनु कीय सं साधन बँ क आहे .
(ब) ही बँ क भोपाळ या शहरात स्थापन करण्यात आली आहे .
Identify the correct statement/s about the National Wildlife Genetic Resource Bank.
(a) It is India's first genetic resource bank.
(b) This bank has been established in the city of Bhopal.

Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
None of these
c a
Explanation
उत्तर : 1
वन्यजीव संवर्धनासाठी भारतातील पहिल्या जनुकीय संसाधन बँकेचे है द्राबाद येथे 12 ऑगस्ट 2018 रोजी उद्घाटन
करण्यात आले आहे . राष्ट्रीय वन्यजव जनक
ु ीय संसाधन बँक असे तिचे नामकरण केले आहे . ही बँक है द्राबाद येथील
पेशीविषयक व अणुविषयक जीवशास्त्र केंद्राच्या संकटग्रस्त प्रजातींच्या संवर्धनासाठीची प्रयोगशाळा या संशोधन
केंद्रामध्ये स्थापन केली आहे .
On 12 August 2018. India's first wildlife genetic resource bank has been inaugurated at Hyderabad. It has
been named as National Wildlife Genetic Resource Bank. This bank has been established at Centre for
Cellular and Molecular Biology's Laboratory of conservation of Endangered species facility.
95
(अ) ऊर्जा क्षे तर् ातील स्टार्टअप कंपन्यांना प्रोत्साहन दे ण्यासाठी ‘Integrate to Innovate’ हा कार्यक् रम सु रू
करण्यात आला.
(ब) ‘Integrate to Innovate’ हा कार्यक् रम औद्योगिक धोरण प्रोत्साहन विभागांतर्गत (DIPP) कार्यरत ‘Invest
India’ या सं स्थे द्वारे राबविला जात आहे .
Identify the correct statement/s.
(a) The programme 'Integrate to Innovate' has been started to promote the start ups in energy sector.
(b) The program Integrate to Innovate is being implemented by the Institute 'Invest India' working
under Department of Industrial Policy and promotion (DIPP).
Options
फक्त अ
Only a
फक्त ब
Only b
Both a and b
d
None of these.
unanswered c
Explanation
उत्तर : 3
Integrate to Innovate कार्यक् रम
सुरुवात : 2 ऑगस्ट 2018.
उद्देश : ऊर्जा क्षेत्रातील स्टार्टअप कंपन्या व त्याच क्षेत्रातील अग्रगण्य अशा मोठ्या कंपन्या यांच्यातील
भागिदारीसाठी 3 महिन्यांचा कार्यक्रम.
या कार्यक्रमाच्या माध्यमातन
ू ऊर्जाक्षेत्रातील स्टार्टअप कंपन्यांना मोठ्या कंपन्यांचे मार्गदर्शन, मदत व संवाद
साधण्याची संधी.
निवडक स्टार्टअप कंपन्यांना 5 लाख रुपये अनद

ु ान व त्यांची नावीन्यपर्ण
ू कल्पना मोठ्या कंपनीसोबत प्रायोगिक
तत्त्वावर राबविण्याची संधी.
‘Invest India’ ही केंद्र सरकारची गुं तवणूक प्रोत्साहन व सु लभीकरण करणारी अधिकृत सं स्था आहे .
Integrate to Innovate programme.
Started - 1 August 2018.
Objective - Three month programme for the start ups in the power sector aims to foster collaboration
between startups and large corporations of the energy sector.
Opportunity for startups to get guidance of large corporations, help and conversation through this
programme.
Grant of Rs. 5 lakhs to selected startups along with opportunity to pilot their product with corporate.
'Invest India' is an offiial investment promotion and facilitation agency of central government.
96
Identify the correct statement/s.
Options
केंद्रीय पर्यटन मंत्रालयातर्फे नक

ु तीच ‘सेवा भोज योजना’ सरू
ु करण्यात आली.
Recently, 'Seva Bhoj Yojana' has been started by the Union Ministry of Tourism.
योजनेंतर्गत अन्नछत्र चालविणार्‍या धर्मादाय संस्थांना आर्थिक मदत करण्यात येणार आहे .
Under this scheme, financial assistance will be provided to the Charitable Religions Institutions.
ही मदत प्राप्त करण्यासाठी सदर धर्मादाय संस्था मागील 7 वर्षांपासून अस्तित्त्वात असणे आवश्यक आहे .
To avail this assistance, it is required for the respective Charitable Institution being in existence for the
last 7 years.
None of these
unanswered b
Explanation
उत्तर : 2
से वा भोज योजना
सरु
ु वात : 1 जन
ू 2018.
मंत्रालय : केंद्रीय सांस्कृतिक मंत्रालय
उद्देश : धार्मिक संस्थांना अन्नछत्रामार्फ त मोफत अन्नदान वाटपासाठी त्यांनी खरे दी केलेल्या कच्च्या मालावरील
वस्तू व सेवा कराचा (CGST व IGST) पुनर्परतावा.
धर्मादाय संस्थांद्वारे प्रसाद, लंगर, भंडारा या माध्यमातन

ू जे मोफत अन्नवाटप केले जाते; ते बनविण्यासाठी जो
कच्चा माल लागतो त्यावरील कराचा परतावा.
लाभार्थी : मंदिर, गुरुद्वारा, मस्जिद, चर्च, धार्मिक आश्रम, दर्गा, विहार.
मदत प्राप्त करण्यासाठी संस्था 5 वर्षांपासून अस्तित्त्वात असावी.
सदर धर्मादाय संस्थेद्वारे प्रतिमहिना किमान 5000 लोकांना मोफत अन्नदान केले जात असावे.
यासाठी त्यांनी प्रथम नीती आयोगाच्या ‘दर्पण’ या पोर्टलवर नोंदणी करणे आवश्यक.
Seva Bhoj Yojana
Started - 1 June 2018.
Ministry - Union Ministry of culture.

Objective - Refund of Goods and Services tax (DGST and IGST) charged on the raw food materials
purchased by the religious institutions for free distribtution.
Reimbursement of the tax on the raw materials required to prepare the prasad, langar, Bhandara by
religious Institutions.
Beneficiaries - Temple, Gurudwara, Mosque, Church, Dharmik Ashram, Durgah, Monastery.
To avail the assistance, the institution should be in existence for last 5 years.
The respective religious Institution should be serving free food to at least 5000 people in month.
All eligible Institutions must be registered with Darpan portal of Ministry of Culture.
97
4 थी बिमस्टे क परिषद ..... या ठिकाणी पार पडली.
4th BIMSTEC Summit was held at .....
Options
a
काठमांडू
Kathmandu
ढाका
Dhaka
बँकॉक
Bangkok
नवी दिल्ली
New Delhi
unanswered a
Explanation
उत्तर : 1
4 थी बिमस्टे क परिषद
BIMSTEC - Bay Bengal Initiative for Multisectoral Technical and Economic cooperation..
4 थी बिमस्टे क परिषद ऑगस्ट 2018 मध्ये काठमांडू (ने पाळ) या ठिकाणी पार पडली.
संकल्पना (Theme) : Towards a Peaceful, Prosperous and Sustainable Bay of Bengal Region.
या परिषदे साठी भारताच्या वतीने पंतप्रधान नरें द्र मोदी उपस्थित होते व 2014 मध्ये पंतप्रधान झाल्यानंतर त्यांची ही
4 थी नेपाळ भेट होती.
महत्त्वाचे चर्चित मुद्दे : अवकाश सहकार्य, ऊर्जा, दळणवळण, प्रादे शिक जोडणी, पर्यटन, दहशतवाद निर्मूलन,
व्यापार वद्ध
ृ ी.
यापूर्वीच्या परिषदा :
4th BIMSTEC Summit
BIMSTEC - Bay of Bengal Initiative for Multisectoral Technical and Economic Co-operation.
4th BIMSTEC Summit was held at Kathmandu (Nepal) in August 2018.
Theme - Towards a peaeful, prosporous and sustainable Bay of Bengal Region.

Prime Minister Narendra Modi was present for this summit on the behalf of India and this was his 4th
visit to Nepal since he became Prime Minister in 2014.
Important discussed points : space collaboration, energy, transport, regional connectivity, tourism
counter terrorism, boosting trade.
Previous Summits.
98
राष्ट्रीय जैवइंधन धोरण स्वीकारणारे दे शातील पहिले राज्य कोणते?
Which is the first state in country to adopt the bio fuel policy?
Options
केरळ
Kerala
महाराष्ट्र
Maharashtra
राजस्थान
Rajasthan
हिमाचल प्रदे श
Himachal Pradesh
unanswered c
Explanation
उत्तर : 3
- केंद्राने मे 2018 मध्ये जाहीर केले ल्या राष्ट् रीय जै वइं धन धोरणाचा स्वीकार करणारे राजस्थान हे दे शातील
पहिले राज्य.
- यानु सार राजस्थानने 2018 मध्ये जै वइं धन नियम घोषित करण्याची घोषणा केली.
- याअं तर्गत सदर राज्यसरकारतर्फे ते लबियां च्या उत्पादनास प्रोत्साहन दिले जाणार.
-पर्यायी इं धन व ऊर्जासाधनां च्या विकासासाठी उदयपूर ये थे Centre for Excellence स्थापणार.

- भारतीय रे ल्वे च्या मदतीने यापूर्वीच राजस्थान सरकारने 8 टन प्रतिदिन क्षमते चा बायोडिझे ल प्रकल्प सु रू केला
आहे .
Rajasthan is the first state in the country to adopt the National Biofuel Policy declared by central
government in May 2018. According to this, Rajasthan declared to announce the biofuel rules in 2018.
Under this, state governement will encourage oil seeds production.
'Centre of Excellence' will be established at Udaipur for the development of alternate fuel and energy
resources.
Rajasthan government has started a Biodiesel project having capacity 8 tonne per day earlier with the
help of Indian railway.
99
विराट यद्ध
ु नौकेविषयी योग्य विधान/ने ओळखा.
(अ) याचे वस्तु संगर् हालयामध्ये रूपांतर करण्यात ये णार आहे .
(ब) हिची गिनिज बु कमध्ये सर्वाधिक काळ कार्यरत यु द्धनौका म्हणून नोंद आहे .
(क) तिने 1989 च्या भारताच्या श्रीलं का शांतीसे वा मोहिमे त सहभाग घे तला होता.
Identify the correct statement/s about the Virat Worship.
(a) It is going to be transformed into a museum.
(b) It is recorded as the longst serving Worship in the Guinness book.
(c) It had participated in the Srilanka peace keeping operation of India in 1989.
Options
फक्त अ
Only a
Only a, b
अ, ब, क
a, b, c
None of these
c c
Explanation
उत्तर : 3
1 नोव्हें बर 2018 च्या महाराष्ट् र राज्य मं त्रिमं डळाच्या बै ठकीत भारतीय नौदलाची सर्वाधिक काळ से वा करणारी
विमानवाहू यु द्धनौका आयएनएस विराटचे वस्तु संगर् हालयात रूपांतर करण्यास परवानगी दे ण्यात आली. सिं धुदुर्ग
जिल्ह्यातील निवती रोक्स किनार्‍यापासून 7 कि.मी. अं तरावर समु दर् ात ‘विराट’ स्थापित केली जाणार आहे .
In a state cabinet meeting held on 1 November 2018 a permission was given to transform the Indian
Navy's longest serving aircraft carrier warship INS Viraat into a museum. It will be grounded seven
nautical miles off the Nivati rocks coast in Sindhudurg district.
100
बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटीने कोणत्या सरोवराजवळ स्थलांतरित पक्षांच्या मार्गक्रमणाचा अभ्यास करण्यासाठी
पक्षी निरीक्षण केंद्र सुरू केले आहे ?
Bombay Natural History Society has started a bird obervation centre near which lake to study the air
route of migratory birds?
Options
कोलेरू
Kolleru
सांभर
Sambhar
चिल्का
Chilika
लोणार
Lonar
unanswered c
Explanation
उत्तर - 3
बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटीने ऑगस्ट 2018 मध्ये ओडिशातील चिल्का सरोवरानजीकच्या पाणथळ स्थळे
संशोधन व प्रशिक्षण केंद्राच्या आवारामध्ये पक्षी निरीक्षण केंद्र कार्यरत केले आहे . यामध्ये चिल्का सरोवरानजीक
येणार्‍या स्थलांतरित पक्ष्यांच्या मार्गक्रमणाचा अभ्यास केला जाईल.
In August 2018, Bombay Natural Histoy Society has started a bird observatory on the campus of Wetland
Research and Training centre near Chilika lake in Odisha. In this the air route of foreign birds flocking
Chilika lake will be studied.
About Us
The Unique Academy is a leading Institue empowering the civil services aspirants to realise their dreams.
Contact Us
Email : info@theuniqueacademy.co.in
Contact : 7620 44 66 44
Social Media :
Quick Links
About Us
Contact Us
Terms and Conditions
Privacy Policy
Refund Policy
Disclaimer Policy

MPSC Test 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MPSC Test 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gmail Sunil Andhare <sunil.andhare01@gmail.

Sunil Andhare <sunil1.andhare@gmail.com> Tue, Feb 5, 2019 at 12:29 PM

Your Test Results

Student Name Sunil andhare Rank 37

G S TEST : 15 GS 02:00:00 200.00 27 33 Attempted : 60

Not Attempted : 40 54.00 21.78 32.22 16.11 %

Test Information in Detail

Question No. Question Your Answer Correct Answer

समुद्राच्या पाण्यामध्ये खालीलपैकी कोणते क्षार आढळत नाहीत?

(अ) सोडियम क्लोराइड

(ब) मॅ ग्ने शियम क्लोराइड

(क) मॅ ग्ने शियम ब्रोमाइड

(ड) पोटॅ शियम क्लोराइड

Which of the following salts do not occur in sea water?

(a) Sodium Chloride

(b) Magnesium chloride

(d) Potassium Chloride

None of the above

खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) सोडियम हायड्रॉक्साईड व हायड्रोक्लोरिक आम्ल यां च्या उदासिनीकरण अभिक्रिये तन

(ब) सोडियम क्लोराइड हे क्षार उदासीन आहे .

(b) Sodium chloride is a neutral salt.

PH value of aqueous solution of Sodium chloride is 7, therefore it is a neutrl salt.

विरं जक चूर्णाच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) पिवळसर पांढर्‍या रं गाचा स्थायू पदार्थ.

(ब) या पदार्थाला कोणताही वास नाही.

(ड) जलतरण तलावातील पाण्याचे निर्जं तुकीकरण करण्यासाठी करतात.

वरील विधानांपैकी योग्य विधान/ने निवडा.

Consider the following statements regarding bleaching powder.

(a) Yellowish white coloured solid substance.

(b) This substance does not have any odour.

(c) Used to sanitize garbage places.

(d) Used to sanitize water in swimming tank.

Choose the correct statement/s from above statements.

None of the above

कपड्याचे विरं जन करण्यासाठी विरं जक चूर्णाचा उपयोग होतो.

Chemical name of bleacning powder - Calcium Oxychloride.

Bleaching Powder is used to bleach the cloths.

Bleaching Powder does have Odour.

Choose the incorrect pair from below mentioned

Chemical formulae of crystal waters.

(1) बोरॅ क्स - Na2 B407.10H2O

(1) Borax - Na2B4O7. 10H2O

(2) ईप्सम सॉल्ट - A12 (SO4)3 24 H2O

(2) Epsom Salt - AL2 (SO4)3 24 H2O

(3) बे रीअम क्लोराइड - Bac12 . 2H2O

(3) Barium Chloride - Bacl2 2H2O

(4) सोडियम सल्फेट - Na2 SO4 . 10H2O

(4) Sodium Sulphate - Na2SO4. 10H2O

ईप्सम सॉल्ट (मॅग्नेशिअम सल्फेट) - MgSO4. 7H2O.

Epsom salt (magnesium Sulphae) - MgSO4. 7H2O.

Alum (Potash Alum) - K2SO4 . Al2(SO4)3 . 24H2O

खालील विधाने विचारात घ्या.

(अ) शास्त्रज्ञ विलार्ड यांनी बीटा कणाचा शोध लावला.

(ब) अर्नेस्ट रूदरफार्ड यांनी अल्फा आणि गॅ मा या कणांचा शोध लावला.

Consider the following statements.

(b) Ernest Rutherford discovered the Alpha and Gamma particles.

शास्त्रज्ञ विलार्ड यांनी गॅमा प्रारणांचा शोध लावला.

Scientist Villard discovered the gamma rays.

In 1899, Rutherford discovered radium radiating alpha and beta rays.

कांदा, बटाटे यांना मोड येऊ नये म्हणन

रे डिअम 223 - हाडातील कॅन्सरच्या उपचारासाठी वापर.

Phosphorous 32 - To detect cancer tumors.