ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent

Educatieve bachelor lager onderwijs

AFSTANDSLES Dit is een les van 50 minuten

Naam student: Marie De Moor Leergroep OLO1D1
Naam mentor: Ann Vanhoorde Koen De Greef Klas 3A Aantal lln.: 21
School: Sint-Gertrudisbasisschool Wetteren

DAG 10/05/ 2022 Handtekening mentor + datum:

Van / tot /
Leergebied(onderdeel): Wereldoriëntatie
Lesonderwerp: Leven in een burcht.

Leerplandoelen: Leerplan: ZILL – OVSG – GO! – andere

OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis verkennen en

in de tijd situeren
• 8-10j Historische en natuurhistorische elementen uit hun omgeving
zoals voorwerpen, verhalen, fossielen … exploreren en ze globaal situeren
op een tijdlijn
OWti5 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe de werkelijkheid
verandert en de kennis erover evolueert in de tijd
• 7-12j   Waarnemen, onderzoeken en illustreren hoe dagelijkse
gebruiksvoorwerpen, technische systemen , kleding, gebouwen ...
evolueren in de tijd
OWti7 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken waarom mensen sporen
en verhalen uit hun leefwereld, die inzicht geven en herinneren aan een
gedeeld verleden, bewaren
• 7-10j Aan de hand van erfgoed overeenkomsten en verschillen
weergeven tussen heden en verleden
IVds1 De complexiteit van gebeurtenissen in de wereld ervaren, vaststellen en
uitdrukken welke de gevolgen ervan zijn hier en elders, nu en later
• 2.5-12j Gelijkenissen en verschillen aantonen tussen hier en elders,
vroeger en nu - ervaren dat onze wereld en ons leven voortdurend
verandert

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Leerinhoud:
Start bouwen van burchten:
• midden 12e eeuw

Wat is het verschil tussen een kasteel en een burcht?

Een burcht
• Extra versterking à bestaat uit:
• Droge/ natte gracht (met valbrug)
• Zware stenen ommuring
• Ligt op een rots/ bergtop
• Om gevaar te zien aankomen
Een kasteel
• Geen extra versterking die veiligheid biedt.
Onderdelen van een burcht:

1. Ophaalbrug (Zoals de opening van de klasdeur.)

2. Torens
3. Muren
4. Gracht
5. Toegangspoort
6. Binnenplaats
7. Cisterne: diepe put voor watervoorraad
8. Schietgaten

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

9. Kantelen
Evolutie bouw burcht:

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Onderdelen die dienden ter verdediging van de burcht:

Kantelen:
• Bouw: rechthoekig of vierkantig.
• Eventueel kunnen er schietgaten inzitten
• Doel: bescherming van de mensen op het kasteel
• tegen pijlen
• later kogels
schietgaten:
• Zijn openingen waardoor er op de vijand werd geschoten
• Via openingen bespiedde men ook de vijand
Ophaalbrug:
• Werd omhoog gedaan wanneer er gevaar was
• Niemand kon toen noch binnen
Gracht:
• Het diende ter verdediging.
• Het omringde de burcht.
Valhek:
• Bouw:
[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

• Rasterwerk gemaakt uit hout of ijzer

• Functie:
• Beschermen tegen de vijanden
• Kon door 1 beweging onmiddellijk dichtgedaan worden bij gevaar.
Mezekouwen:
• Werpgat
• Kokend water
• Stenen
• …
• Alles wat naar beneden kon gegooid worden op de vijand
Zelfstandig een online-les doorlopen:
1. Zelfstandig naar de klaswebsite gaan
2. Op de navigatiebalk naar ‘Wereld Oriëntatie’ gaan + duwen op de les ‘leven in een
burcht’
3. Ik lees de 1e pagina aandachtig door
4. Ik druk op oriëntatiefase: Ik bekijk het filmpje en maak de opdracht
5. Klaar met de oriëntatiefase dan ga je onder de padlet op de
knop verwervingsfase klikken
6. Voer alle opdrachten uit in de verwervingsfase, ben je dan klaar duw je onderaan
deze pagina op de knop verwerkingsfase.
7. Op de pagina van de verwerkingsfase doorloop ik alle opdrachten in de volgorde
zoals ze op deze pagina staan.

Het verschil tussen een kasteel en een burcht:

- maak de oefening
- lees de tekst eronder
Onderdelen van een burcht
- maak de oefening
Bouw van een burcht doorheen de geschiedenis
- maak de oefeningen
Onderdelen ter verdediging
- maak de oefeningen
De huizen van toen
- bekijk de video
- maak de oefeningen

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. de bouw van burchten in samengang zien op de eeuwband. (OWti3)
2. in eigen woorden toelichten waarom men kastelen bouwden (OWti5)
3. in eigen woorden aantonen wat het verschil is tussen een kasteel en een burcht.
(Owti5)
4. de onderdelen van een burcht opsommen (ophaalbrug, torens, muren, gracht,
toegangspoort, binnenplaats, citerne) (OWti5)
5. op een tijdlijn illustreren hoe het bouwen van een burcht verliep doorheen de tijd
(OWti3)
6. de verdedigingsonderdelen van een burcht opsommen (vestingmuur, schietgaten,
ophaalbrug, valhek, mezekouwen, gracht, ringmuur met kantelen) (OWti5)
7. de verdedigingsonderdelen van een burcht uitleggen in eigen woorden
(vestingmuur, schietgaten, ophaalbrug, valhek, mezekouwen, gracht, ringmuur met
kantelen) (OWti5)
8. gelijkenissen opsommen tussen de tijd van de burchten en kastelen en de tijd van
nu (Ivds1)
9. in eigen woorden zeggen wat het verschil is tussen de eetgewoontes van nu en van
vroeger (Ivds1)
10. de leerlingen kunnen zelf een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
11. de leerlingen kunnen zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te
maken van de verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
12. de leerlingen kunnen de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct
gaan oplossen (MEva1)

Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces: aanbrengen inoefenen
Waarop bouwt deze les verder?
• De leerlingen hebben Zonnestraal 4 de eeuwenband al gezien.
• Over burchten en kastelen zagen de kinderen nog geen thema.
Leerling specifieke gegevens + acties:
• Taalzwakke klas à veel woordkaarten + visualiseren
• Maria, Lukas, Babette, Staff, Youssef zijn de sterkere leerlingen van de klas (zij stop
ik niet in dezeflde groep)
• Elnaz, Stiliyan, Catalina, Dzhengis, Asparuh, Saada, Ilyas à taalzwakkere leerlingen (hen
verdeel ik in de groepen bij de sterkere leerlingen)

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Bronnen: volgens de APA-normen

Omroep NTR. (z.d.-b). Schooltv: Het ontstaan van kastelen - Dikke muren, kleine vensters,
een slotgracht en een ophaalbrug. SchoolTV. Geraadpleegd op 7 mei 2022, van
https://schooltv.nl/video/het-ontstaan-van-kastelen-dikke-muren-kleine-vensters-een-
slotgracht-en-een-ophaalbrug/#q=kasteel
Omroep NTR. (z.d.-a). Schooltv: Bij de mensen thuis in de Middeleeuwen - Alles in één
ruimte. SchoolTV. Geraadpleegd op 7 mei 2022, van
https://schooltv.nl/video/popup/bij-de-mensen-thuis-in-de-middeleeuwen-alles-in-
een-ruimte/#autoplay
Averbode - Zonnestraal 10 - Leven in een burcht. (z.d.). Zonnestraal-Leven in een burcht.
Geraadpleegd op 6 mei 2022, van https://view.publitas.com/averbode/zonnestraal-10-
leven-in-een-burcht/page/2-3

Educaplay: Free educational games generator. (z.d.). https://www.educaplay.com

Weebly. (z.d.). Weebly is the easiest way to create a website, store or blog.
Weebly.com. https://www.weebly.com/

Padlet. (z.d.). Padlet: You are beautiful. https://padlet.com/

BookWidgets - The perfect content creation tool for teachers in the classroom.
(z.d.). https://www.bookwidgets.com:443/

The-qrcode-generator. (z.d.). The QR-code generator. https://www.the-qrcode-

generator.com

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …

•

Materiaal / locatiewijziging:
• Weebly website
• Educaplay
• Padlet
• QR-code-generator
• Zonnestraal leven in een burcht
• Bookwidgets

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Lesopbouw

1. individueel: foto posten in de Padlet (10 minuten)

oriënteren verwerven verwerken afronden
1. de leerlingen kunnen zelf een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
2. de leerlingen kunnen zelfstandig een les doornemen op de website door
gebruik te maken van de verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
3. de leerlingen kunnen de verschillende oefeningen van de verschillende tools
correct gaan oplossen (MEva1)

Organisatie:
• De juf zorgt ervoor dat de leerlingen weten waar ze de les kunnen vinden.
• Leerlingen moeten voldoende internet hebben
• Filmpje ingesproken over de burcht (PowerPoint)
• stappenplan over hoe je moet werken met Padlet (Tango)
•
Verhaal: (a.d.h.v. een filmpje)
Mijn mama is ook een juf, maar wel in het middelbaar. Twee weken geleden was ze met
haar leerlingen in Lissabon. Ze stuurde mij een aantal foto’s door waaronder een foto van
een burcht in Sintra.

De reden waarom ik deze foto toon.

Waarom jullie door een toegangspoort zijn gestapt en ik deze kleren aanheb. Is omdat we
het vandaag gaan hebben over ‘het leven in een burcht’.
Richtvraag:
Post nu zelf iets in de Padlet. (filmpje i.v.m. hoe maak ik een post in Padlet)

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

2. Individueel: situeren in de tijd ( 5 minuten)

oriënteren verwerven verwerken afronden
de bouw van burchten situeren op de eeuwband. (OWti3)
in eigen woorden zeggen waarom men kastelen bouwden (OWti3)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)
Organisatie:
- Filmpje a.d.h.v. QR-code en URL-link
Opdracht:
Jongens en meisjes we zijn teruggekeerd naar de middeleeuwen. Wanneer we naar de
eeuwband kijken is dit de periode van de middeleeuwen ( 500 – 1500).
In de 12e eeuw was men al begonnen met het bouwen van burchten.
Waarom ze deze gebouwen bouwden, dit gaan we nu zien…
Scan allemaal de QR-code of druk op de link. Bekijk het filmfragment.
https://schooltv.nl/video/het-ontstaan-van-kastelen-dikke-muren-kleine-vensters-een-
slotgracht-en-een-ophaalbrug/#q=kasteel

3. Individueel kastelen onderscheiden van burchten (5 minuten)

oriënteren verwerven verwerken afronden
in eigen woorden zeggen wat het verschil is tussen een kasteel en een burcht.
(Owti5)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)

Organisatie:
- verschil tussen kasteel en een burcht (Learningapp)
- website
Opdracht:
Jullie zien hier 2 kolommen, het is de bedoeling dat jullie de afbeeldingen van de kastelen
naar het woord kastelen slepen en de afbeeldingen die volgens jullie burchten zijn naar
het woord burcht slepen.
Uitleg:
Een burcht heeft extra versterking dat bestaat uit:
• Een gracht, dit kan een droge of een natte gracht zijn.
• Een zware stenen ommuring.
Een burcht ligt ook vaak op een rots of op een bergtop. Dit is om gevaar te zien
aankomen.
[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Wanneer we dan gaan kijken naar kastelen dan zien we dat deze geen extra versterking
hebben die voor veiligheid zorgen.

4. Individueel: de onderdelen van een burcht benoemen ( 5 minuten)

oriënteren verwerven verwerken afronden
de onderdelen van een burcht opsommen (ophaalbrug, torens, muren, gracht,
toegangspoort, binnenplaats, citerne) (OWti5)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)

De opbouw van een burcht

Organisatie:
- Educaplay: onderdelen burcht
Opdracht:
We gaan het vandaag hebben over burchten, niet over kastelen. Zoals we gezien hebben
is een burcht groot en stevig.
Plaats met je groepje de nummers op de juiste plaats.
1. Ophaalbrug
2. Torens
3. Muren
4. Gracht
5. Toegangspoort
6. Binnenplaats
7. Citerne
8. Schietgaten
9. Kantelen

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

5. Individueel: kijken naar hoe een burcht ontstaan is. (10 minuten)
oriënteren verwerven verwerken afronden
op een tijdlijn illustreren hoe het bouwen van een burcht verliep doorheen de tijd
(OWti3)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)

Organisatie:
Leerkracht voorziet 2 opdrachten:
- Opdracht 1: Zet de afbeeldingen in de juiste volgorde (learningapp)
- Opdracht 2: uitleg van de bouw (Genially)
Opdracht
Nu jullie weten uit welke onderdelen een burcht bestaat gaan we eens kijken hoe een
burcht werd gebouwd.
Midden de 12e eeuw

Midden de 12e eeuw begon men met het bouwen van een burcht.
Men startte op een rotspunt met het bouwen van 2 torens en een muur.
Deze worden beschemd door een gracht.

Eind 13e eeuw:

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Eind de 13e eeuw wordt de slotgracht bij de meeste burchten opgevuld met aarde.
Ook de binnenplaats wordt groter gemaakt.
Er komen 2 gebouwen en een ophaalbrug bij.
Op de binnenplaats wordt een grote cisterne gebouwd. Dat is een diepe put voor de
watervoorraad.

Midden 15e eeuw

De versterkingen worden verbeterd.

Op de hoeken van de burcht komen torens die voor bescherming zorgen.

Midden 16e eeuw:

Het wordt comfortabeler.

Er worden ramen in de muren gemaakt en er komt een nieuwe ingang.

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

6. Individueel: de onderdelen van een burcht benoemen die dienden ter verdediging
(10)
oriënteren verwerven verwerken afronden
de verdedigingsonderdelen van een burcht opsommen (vestingmuur, schietgaten,
ophaalbrug, valhek, mezekouwen, gracht, ringmuur met kantelen) (OWti5)
de verdedigingsonderdelen van een burcht uitleggen in eigen woorden (vestingmuur,
schietgaten, ophaalbrug, valhek, mezekouwen, gracht, ringmuur met kantelen)
(OWti5)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)

De onderdelen van een burcht

Organisatie:
- leerkracht voorziet 2 opdrachten in haar website
- Oefening voor de onderdelen (Bookwidgets)
- Oefening voor de functies van de onderdelen (Educaplay)
Opdracht:
Verbind het woord met de juiste uitleg.

Opdracht:
Plaats met je groep de onderstaande woorden in op de afbeelding.
• Vestingmuur
• Schietgaten
• Ophaalbrug
• Valhek
• Mezekouwen
• Slotgracht
• Ringmuur met kantelen

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

7. Individueel: bij de mensen thuis in de middeleeuwen (10 minuten)

oriënteren verwerven verwerken afronden
in eigen woorden uitleggen hoe de mensen leefden (OWti3)
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)
Organisatie:
- fimfragment: via QR-code of link
Opdracht:
Nu we weten hoe de burcht is opgebouwd gaan we even binnenkijken in de huizen van de mensen
toen.
Filmfragment:
https://schooltv.nl/video/popup/bij-de-mensen-thuis-in-de-middeleeuwen-alles-in-een-
ruimte/#autoplay

richtvragen: (Zie bookwidget)

Had men een keuken en een woonkamer in apparte ruimtes?
à nee, alles was in 1 ruimte
Hoe konden ze zich verwarmen in de herfst en in de winter? Hoe was dit bij de rijken?
à door de warmte van het vuur
àde rijken hadden ook in hun boudoir een vuur om hen te verwarmen. (wat is een boudoir?
à een soort slaapkamer)
Wat kreeg deze familie om te eten?
à havermoutpap

[Typ hier]
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

8. Individueel al spelend nog een korte herhaling van de les

oriënteren verwerven verwerken afronden
Zelfstandig een afbeelding posten in een padlet (MEva1)
zelfstandig een les doornemen op de website door gebruik te maken van de
verschillende tabladen binnen de website (MEva3)
de verschillende oefeningen van de verschillende tools correct gaan oplossen
(MEva1)

Organisatie:
- de leerkracht integreet spellejtes in haar website
o Puzzel: JigSawPlanet
o Memory: Educaplay
o Kruiswoordraadsel: Learningapps
Opdracht:
- spelerderwijs de leerinhouden hun eigen maken

Evaluatie: …

[Typ hier]