Os nenos da Varíola

Ramón Sayáns Durán

Lingua Galega
3º ESO A
Autora: Ficha técnica:
María Solar (Santiago de Compostela, 25 Título : Os neno da varíola.
de decembro de 1970) é una escritora, Autora: María Solar.
xornalista e presentadora de Televisión de
Editoria Galaxia, 2017.
Galicia e Radio Galega.
Colección:Costa Oeste.
Licenciada en xornalismo e Bioloxía e
diplomada en Maxisterio. Ten 198 páxinas e co epílogo 208
páxinas.
No 2014 o libro “O meu pesadelo favorito
“conseguiu o premio Lazarillo ao mellor
libro infantil de Gala do Libro Galego. En As miñas impresións
varias ocasións formou parte da lista
O libro, cando empecei a ler non me gustou
White Ravens dos mellores libros infantís
porque explica todo demasiado largo e ás
do mundo.
veces lía un pouco. Despois vai mellorando e
Ademais é presentadora na Televisión enténdese mellor. A mín dame moita
Galega onde presentou varios programas tristeza e é un pouco tráxico, xa que hai
como En Pé de Festa en en radio Galega moitas desgrazas e pouca sorte.
As tardes da galega.
Eu xa coñecía o libro por miña nai, porque
Outras obras son: cando foi a vacína do coroavirus ela
explicoume o dos nenos que levaran a vacina
- Boa sorte, 2008, edit. Baía.
de varíola e tamén quen era Isabel Zendal
- O fillo do Pintamonas, 2009.
porque en Madrid fixeron un hospital de
Tambre.
pandemias (como dí miña nai) e chámase
- Vou ter un irmá!! , 2011. Galaxia.
coma ela.
- Teño uns pés perfectos, 2017.
Kalandraka.
- Quokka Moka, Xerais, 2019.
- O meu pesadelo, 2015. Galaxia.
Diario de Lectura:
-13 de outubro do 2022-
Hoxe empezei a ler o libro “Os Nenos da varíola “. Leín un bo cacho para poder
adentrarme na historia, dende o capítulo I ata o III.
No capítulo I “A mazá e a varíola“contan a fame que tiñan as persoas na época e a
dificultade para conseguir comida, por iso roubaban. Todo isto pasa no 1803, na Coruña.
Ezequiel e Clemente fuxiron do hospicio de monxas para coller dúas mazás, coller non!,
máis ben roubar . Clemento agarrou unha mazá e correu; a Ezequiel non lle gustaba
ese plan pero tamén comenzou a correr e separáronse. Ezequiel chegou a unha pequena
casa onde puido ver a unha persoa con varíola, toda deforme e parecía un monstro, e
iso aterroulle e saíu correndo ata unha ponte onde lavouse a cara para tranquilizarse
e quitar o virus e despois probou a deliciosa mazá.
No capítulo II “O Neno morto “explica que Candela necesitaba cartos para manter
tres bocas na casa e tiñan un novo integrante na familia e xa non daba abasto pois non
tiñan nen alimentos, nen cartos. Cando entrou, sentouse a carón dunha muller que
tamén esperaba e amosaba un bebé morto nunha manta e entablou unha conversa que
non agradou a Candela. Despois dun tempo atenderon á muller e Candela esperaba o
seu turno mentres miraba ao fondo do corredor á irmá Valentina que pasara a varíola.
Ela empezou a falar coa irmá e entregoulle unas moedas para que alimentara ao seu
fillo que abandonou.

-15 de outubro do 2022-

Hoxe é o segundo día lendo o libro, o capítulo III, xa que hoxe non teño moito tempo
Titúlase “Segunda Oportunidade para Candela “e explica que cando chegou o turno de
Candela, saíu unha muller moi enfadada, e empezou a falar coa nova reitora. O capítulo
explica as dificultades dos nenos para sobrevivir, a falta de alimentos e que moitos
nenos non chegaban a 10 anos con vida.
A reitora preguntoulle se tivo algún fillo e ela mentiulle dicindo que morreran dous por
esforzos e só tiña o bebé de trece días. Pois Candela necesitaba cartos para poder
darlle alimento á súa nova filla. A reitora revisoulle os pezóns para ver se eran aptos
e deulle unha nena de dous meses e medio para amamantar. Explicoulle as necesidades
e obrigas da nena e que lle ía pagar trinta e seis reais mensuais. A nena chamábase
Concha.
 -16 de outubro do 2022-
Hoxe tócame ler o capítulo IV “Un Médico diferente “. Por agora, non sei moita historia do
libro pero pouco a pouco voume adentrando. Neste capítulo Clemente chegou ferido ao seu
dormitorio, cheo de sangue e perdeo o ceñecemento. Atópano Ezequiel e chama ás monxas.
Moitos nenos berraban mentres a reitora Isabel Zendal e a monxa Anunciación e outras
monxas, levaban a Clemente e Ezequiel xunto ó Doutor Antonio Posse Roybanes.
O doutor era moi bo e mandou sair ás monxas e deixou no hospital en observación a Clemente
e a Ezequiel, inda que Ezequiel non tiña ninguha ferida, pero o doutor deixouno para
acompañar ao seu amigo e así axudalo cuns traballos.

-17 de outubro do 2022-

No capítulo V “Asistente de biblioteca” cóntase a recuperación de Clemente que estivo días
con febre xa que tiña a ferida infectada e as monxas enfermeiras limpábanlle a ferida. O
doutor protexeu a Ezequiel dos comentarios das monxas pola súa boa saúde, pero o doutor
quería que se quedara e para iso ofreceulle traballar ordenando os libros da biblioteca. Para
iso tamén pediulle permiso á reitora para que puidera ir todos os días ao hospital para
ensinarlle a ler. Deulle roupa do fillo dun amigo e mercoulle uns zapatos novos. Ezequiel estaba
moi contento e a irmá Valentina dáballe comida ás agochadas (eu penso que foi polas moedas
que lle dira Candela para él e deste xeito limpar a súa conciencia).

-18 de outubro do 2022-

Neste día tócame ler o capítulo VI e VII. Por agora non me gusta moito o libro pero vou
seguir lendo; o libro paréceme un pouco tráxico.
No capítulo VI “Fortes e Débiles “falan da relación de Ezequiel e Clemente, pois Clemente
ten envexa porque Ezequiel traballa na biblioteca do hospital, está aprendendo a ler e escribir
coa reitora , ten zapatos novos, ben vestido…
Ezequiel coidaba de Clemente e ía velo ó seu dormitorio e escoitou como Tomás, un dos
veteranos, ameazaba a Clemente cun ferro para que lle dira dobre ración de pan e descubre
que foi Tomás o que lle cravou o ferro na perna. Fuxiu correndo para que Tomás non o
descubrira e na súa fuxida atopou a Inés chorando, que tamén era súa amiga. Ela tiña un
pasado moi tráxico pois a súa familia morrera da varíola cando ela tiña 9 anos e tiveron que
levala ao hospicio!! A reitora explicoulle a Inés o que lle pasaba; “xa es muller ! (A regla…)
No capítulo VII “A reitora Dona Isabel “descubrimos a vida da reitora Isabel Zendal.
Ela fora nai solteira dun neno chamado Benito porque o pai abandonounos e ela non podía
supéralo e custoulle moito conseguir o traballo de reitora.O seu cuarto era pobre, dormía
xunto ao seu fillo na mesma cama e tiña unha mesa con cadeiras. Gañaba 50 reais por
mes, unha libra de pan por día e fariña fina, pero ela facía o que podía nese orfanato
miserable cheo de nenos sen alimentos e sen boa saúde. Mentres a reitora Isabel dáballe
clases a Ezequiel, escoitou un insulto e chamaron á porta; era a irmá Custodia con Tomás
que acababa de roubar cartos no taller do carpinteiro Mendoza.
Isabel castigouno con fregar os dormitorios e a expulsión dentro dun mes, pero chegou o
doutor Roybanes e pediulle que lle dera outra oportunidade (eu non estou de acordo polo
que lle fixo a Clemente), e Isabel asentiu. O doutor contoulle que ía vir un doutor moi
importante da Corte da súa Maxestade, o rei Carlos IV.Eera Francisco Xabier Balmis e
este doutor precisaba do Hospital e da reitora.

-20 de outubro do 2022-

Hoxe lín o capítulo VIII, “A corte de Balmis “ .O doutor Posse ten que diagnosticarlle a
varíola a unha rapaza de dezasete anos e o pai desesperado. Sorprendeume moito xa que
o doutor tivo moita agallas experimentando co seu neto a vacina da varíola, que se sacaba
da varíola da vaca. No capítulo fálase da obsesión do doutor pola vacinación da varíola como
solución da enfermidade pois pedíralle a un colega de Barcelona fías de Cow-pox, a varíola
da vaca e probounas co seu neto e co fillo dun amigo. Os dous nenos diran bo resultado e o
doutor convenceuse de que a solución era vacinar a toda a poboación (como no caso do
coroavirus fai un ano).E para rematar o doutor chamou á reitora e comentoulle duas
cousas: o excelente traballo de Ezequiel e que o doutro Balmis (médico do rei carlos IV)
viría para facer unha Expedición Filantrópica da vacina e necesitaba axuda da casa de
expósitos do Hospital da Caridade.

- 21 de outubro do 2022-
Hoxe lín o capítulo IX pola mañá, “As lentes de Inés “. Relata a Inés e Ezequiel, dos
mellores amigos. Inés vira dunha familia con varíola e ela fora a única que sobrevivira.
Cando chegou era moi tímida e calada polo seu pasado. Inés sempre falaba con Ezequiel, e
a Ezequiel gustáballe un pouco, índa que tiña o pelo cortado polos piollos e as marcas da
varíola. Ela non vía ben pero ninguén decatárase menos a irmá Anunciación, xa que no
comedor, rifáballe para que puxera ben o prato e ela non o poñía e a irmá decíalle : ti non

-22 de outubro do 2022-

Hoxe lín tres capítulos, o Capítulo X; “O castigo de Candela “e o XI “ A chegada do doutor
Balmis”. Comenza explicando que Ezequiel ten moito traballo na biblioteca e está fascinado
co doutor Posse que lera tantos libros e saiba tanto. Hoxe explicoulle que era unha vacina
e para que servía. Ezequiel quedou marabillado!! Nese intre chega a reitora cunha muller e
dous bebés enfermos, era Candela, a súa filla e a nena do hospicio que lle deixaran para
coidar.
O doutor inspecionou a Candela e aos bebés e diagnosticoulle “Sífilis Inocente”,pois a
pequena do hospicio, Concha, Concepción era filla dunha prostituta que lle contaxiou a
enfermidade . Cando Candela viu a Ezequiel facíalle preguntas, pois quería comprobar se
era o fillo que deixara. Pero cando ían para o cuarto de Candela, a irmá Valentina gritoulle
que porque estaba ahí e Candela disimulou para que non as pillaran.
No capítulo XI “A chegada do doutro Balmis” Isabel pensa na chegada do doutor Belmis e
que roupa ía poñerse para o seu recibimento, Isabel buscaba un bo vestido pero non
atopaba ningún, todos eran vellos e o seu fillo Benito preguntoulle porque ía vestirse tan
elegante e ela respondeulle que ían vir uns homes da Corte do rei Carlos IV. Isabel foi
mercar un vestido por 10 reais
Cando Isabel estaba co carpinterio vendo os catres a irmá Anunciación avisoulle da chegada
da Corte do Rei e preparouse para baixar. Alí estaban todos, o doutor Posse, o alcalde, a
Corte do Rei, carrozas e coches con cabalos, a policía e os militares, (todo iso para facer uns
experimentos cuns nenos de Madrid), uns contaxiados pola vacina e outros non. O doutor
Balmis, pediulle que aloxara aos nenos, pero non podía xuntalos.
O doutor Balmis e a súa expedición cearían na casa do alcalde e se hospedarían no convento
dos Agostiños.

-22de outubro do 2022-

Antes de contar o resumo do capítulo XII “A Real Expedición Filantrópica da vacina “e o
capítulo XIII “Un neno extraordinario,quero recalcar que o doutor Balmis tiña unha idea
un tanto macabra, xa que facer iso cuns nenos orfos non me parece de boa xente.
No primeiro capítulo contan a mala viaxe que pasou o doutor Balmis cos nenos que estaban
separados nas carrozas para non xuntalos. Cando Salvany e Posse quedaron sós explicoulle
unha pequeña cousa sobre a expedición, que ía estar relacionado coa vacina da varíola e
consideraba un pracer coñecer un defensor da vacina coma o doutor Posse.
Salvany explicoulle que os nenos foran elexidos coidadosamente e a expedición tiña
como fin levar a vacina da varíola as Américas e tiña que ser lavada en cadeas
humanas que eran os nenos que ían ser vacinados cada dez días, xa que as fías
impregnadas na varíola non aguantarían a viaxe e por iso necesitaba os nenos para
levar a vacina e os nenos do hospicio eran os mellores pois non sería preciso ter que
convencer a ningún pai.
Os nenos do hospicio terían o futuro asegurado e deste xeito Salvany e o doutor
Posse foron falar coa enfermeira para segurar os cuartos dos nenos, mentres a
reitora esperaba información.
O doutor Posse e Balmis mantiveron unha conversa para coñecerse mellor e falaron
dos estudos botánicos, da vacinación, etc… pero a Posse sorprendíalle que non
houbera contratempos na expedición, pero Balmis correxiulle e díxolle que houbo
moitos contratempos e da financiación encargábase a Real Facenda.
Nas Américas, Nova España, a varíola atacara moi forte e o plan do doutor Balmis
era que o doutor Posse mantivera a cadea sen perder linfa variólica no mes que ían
pasar na Coruña preparando todo e precisaba que o doutor Posse lle axudara elixindo
os nenos.
No capítulo XIII, a falta de comida e a fame no orfanato (como sempre)
fixo que Tomás volvera a ameazar a Clemente e díxolle que se non tiña unha barra
de pan para as doce, cravaríalle un garfo na man.
Ezequiel estaba na biblioteca ordeando os libros cando entrou Balmis. Ezequiel
mantivo unha conversa co doutor que estaba fascinado do bo traballo que facía o
neno e gustoulle a idea de que fora un expósito e que non tivera enfermedades ni
tivera a varíola pois pensaba que podía ser un bo acompañante no barco. O doutor
Posse deixou de sorrir e mandou a Ezequiel a buscar a reitora.

-23de outubro do 2022-

Hoxe vai ser un día intenso de lectura, pois lín seguidos os capítulos XIV, XV, XVI e
XVII.No capítulo XIV “ A lista dos vinte e dous “ o doutor Balmis , cirurxán da
Corte do Rei Carlos IV fala coa reitora xa que necesita nenos para levar a vacina
no seu corpo nunha viaxe de cinco semanas dende Tenerife ata Porto Rico.
De Madrid trouxeran catro nenos e facíalle falta vinte e dous e tiñan que ser nenos
sen enfermedades, mellor pequenos que non pasaran moito dos tres anos (algo que
á reitora non lle facía gracia) e eses nenos terían alimentos, roupa, unha educación
e un oficio nas Américas.
No capítulo XV “Sortes e desgracias “todo eran desgrazas no orfanato. A Clemente, Tomás
cravoulle un garfo na man e tiña moito sangue. Ezequiel fixo un esforzo e quitoulle o garfo e
foi coller vendas para curalo.
A orfa Concepción, acabara de morrer e o doutor Posse falara con Doutor Balmis, entendido
nesa materia e ían darlle unha medicación a Candela para poder curala.
No capítulo XVI “Tempo de ladróns “a monxa valentina collera a Ezequiel roubando no hospital
e levárao xunto á reitora . Clemente axuda a Ezquiel para non ser castigado pero sen dicir
toda a verdade, xa que a reitora seguía sen saber quen lle cravara o garfo polo que castiga
a Ezequiel sen traballo no hospital.
Por fín Clemente conta que fora Tomás que quere a súa ración de pan. A reitora expula a
Tomás do orfanato. Pero para seguir, a monxa acusa a Ezequiel de roubar as lentes do soldado
que morrera polo que Ezequiel tamén é castigado coa expulsión, e Ezequiel insistía en que fora
un regalo que lle dira o soldado para Inés ( que ademáis era verdade).
Pero no capítulo XVII” Os problemas de Isabel “, non para a mala sorte. Tomás fuxe do
orfanato e rouba os aforros da reitora que estaban acochados nun armario do seu cuarto e
dalle unha paliza ó seu fillo Benito e rómpelle un brazo e costelas.
Isabel intenta facer a lista dos nenos, só ten catorce entre 3 e 7 anos e outros maiores,
non contou a Ezequiel porque quere preguntarlle ó doutor Posse. Chega outro doutor da Corte
do Rei para axudala e ela decide que os que faltan terá que ir buscalos a Santiago onde tamén
hai un hospicio. O doutor da Corte decide aompañala ao día seguinte.

-24de outubro do 2022-

O capítulo XVIII” Unha muller para o barco” explica coma o doutor Belmis tiña moito traballo
polos atrasos da expedición, tardou en elixir un barco e ó final elixira a corveta de María Pita,
unha muller que expulsara aos ingleses da coruña e un bó capitán chamado Pedro del Barco y
España e na corveta iría o capitán, os vinte e dous nenos, Belmis e Salvany, tres enfermeiros,
dous axudantes e dous practicantes.
O doutor Posse estivo coidando o fillo da reitora mentres ela estaba en Santiago elixindo nenos
para completar a lista. Salvany quería que a reitora e Ezequiel foran tamén no barco e o
doutor Posse non quería pois tíñalle cariño a Ezequiel e a reitora tiña un fillo o que coidar, pero
Salvany preguntaríalle a Isabel se quería ir.
No capítulo XIX” OS elixidos “, Isabel xa tiña a lista completa e os doutores tiñan que revisalos
e todos pasaron correctamente. Balmis explicoulle a Isabel que Ezequiel tamén iría no barco
cousa que non lle fixo gracia a Isabel pero o doutor prometeulle un bó futuro para él.
 -25 de outubro do 2022-
Seguimos no capítulo XX “A decisión de Isabel “. A reitora explícalle aos nenos todo o da
expedición, o seu futuro e que ían ter unha nova familia, o propósito da expedición.
Todos estaban contentos agás Ezequiel que seguía facendo a súa labor na biblioteca
pero estaba triste e o doutor Posse notouno e o rapaz contoulle que él non quería
abandoar o seu traballo de bibliotecario nin a Inés. O doutor intentou convencelo de
que a súa labor era moi importante e que podía falar con Inés a través da mensaxería.
Isabel tamén pensaba se ía ou non, non estaba convencida pero o seu fillo Benito foi
quen a convenceu xa que lle dixo que ían ter una mellor vida alí e ela podería controlar
os nenos do barco e axudarían nas Américas. Isabel accedeu e comunicoullo a Balmis da
súa decisión

-26 de outubro do 2022-

Capítulo XXI “Todos marchan”. É a despedida de Ezequiel e Inés. Ezequiel cóntalle a
Inés que irá no barco índa que ela xa o sabía e tiña pensado marchar do hospicio ao día
seguinte da súa marcha xunto duns amigos comerciantes do doutor Posse, que ían
hospedala e ensinarlle un oficio.
Ezequiel e Inés falaron e él prometeulle escribirlle cartas e volver a España.
No patio estiveron os tres Ezequiel, Clemente e Inés falando e xogando coma sempre
e despois pola noite Ezequiel decide ver a Inés de madrugada que estaba durmiendo e
Clemente aloumiñáballe o pelo como tantas veces.
No capítulo XXII “Os días lentos “, Balmis paseaba polo porto de Cádiz que coñecía moi
ben porque gustáballe pasear preto do mar, no peirao, na Praia, tamén coñecía o porto
da Coruña. Él tiña insomnio e paseaba moito porque a brisa axudáballe a pensar,
organizar a expedición, a viaxe, os rapaces o que necesitaban, a travesía…porque
primeiro ían a Tenerife que duraba dez días e iso valía para que os nenos puideran
adaptarse antes de meterse na travesía e pensaba como programar a ruta da
vacinación.
Neste intre atopouse co doutor Posee que tamén paseaba e conversaron sobre a
expedición , das dificultades, se os nenos non chegaban tamén servirían os soldados,
escravos …para a vacina e puxo data para a viaxe o 30 de novembro!.
 -27 de outubro do 2022-
Capítulo XXIII “A débeda con Candela “. Candela tivo unha filla que lle puxo Esperanza
porque ela vivía coa esperanza de recuperar o fillo que abandoara (que era Ezequiel).
Cando naceu a nena ela e o seu home separáronse para poder traballar e conseguir os
cartos necesarios para recuperar ao neno pero ninguén contaba coa desgracia da nena
con sífilis e Esperanza non pudo salvarse, o doutor Balmis tampouco foi capaz e Candela
tiña moito tristeza e pensaba que isto fora un castigo.
A reitora Isabel tamén sentíase culpable e ela lle pediu a Balmis un adianto da súa
paga coa intención de darllo a Candela para que tivera algo para vivir. Candela non
quería pero por outra parrte facíalle falta, colleu os cartos e cando marchaba foi buscar
a irmá Valentina para darlle os cartos para o seu neno. A irmá Valentina non quería vela
e quería que marchase. O doutor Posse escoitou todo.
No capítulo XXIV “Os imprevistos do destino “comenza falando da data do 30 de
novembro que xa sabían todos e Isabel organizou aos rapaces: os maiores serían tutores
cada un dun pequeno e coidarían deles no barco. Clemente e Ezequiel estaban
preocupados, non sabían o que ían atopar ou se estarían xuntos…inda que Ezequiel
facíase o valente.
Pero Ezequiel non podía deixar de pensar en Inés e decidiu sair do hospicio e ir polas rúas
para despedirse dela. Estaba prohibido saír do hospicio e non podían xuntarse con
ninguén, pero él saltou as normas. Cando estaba na rúa atopou un rapaz en moi mal
estado, farraposo tirado no chan e abandonado e decatouse que era Tomás. Cando estivo
cerca douse conta que tiña ampollas na cara, tiña a varíola, pero non podía deixalo nese
estado pois morrería. Axudouno a levantarse e levouno para o hospicio, pero él xa sabía
que o ían castigar por facer iso.
No capítulo XXV “A dous días de marchar “continua explicando cando Ezequiel chega xunto
ás monxas con Tomás medio morto de varíola e pide axuda, chega o doutor Posse e levan
a Tomás a un cuarto de illamento para buscarlle un lugar onde coidalo fora do orfanato
e Ezequiel tivo que estar en corentena e xa non podía ir na expedicióm.

-28 de outubro do 2022-

Nos últimos capítulos, o XXVI “Heroes na terra e no mar “e o XXVII “Parte o María
Pita “todo vai do pouco que falta para embarcar, o doutor Posse xa vacinar a dous nenos
él mesmo e todo estaba listo, xa tiñan as roupas para os nenos, e Pousse contulle a
Balmis o que pasara con Ezequiel e Balmis dou unha cantidade de cartos ao orfananto
para que coidara de Ezequiel.
O doutor Posse que sabía o segredo da irmá Valentina foi falar con ela que se puxo moi
nerviosa e o doutor díxolle que agora ela tiña que facerlle o favor a él para coidar o
pequeño.
Xa no último capítulo chega o día de embarcar e hai moita xente nerviosa, os nenos
alborotando porque é o día e Clemente pídelle á reitora despedirse de Ezequiel. O
doutor Posse cóntalle a Candela quen é o seu fillo y que pode recupéralo porque van
coidar del e darlle un oficio (se o pensamos mellor Ezequial vai ter sorte por non ir na
expedición).
Clemente e a reitora van despedirse de Ezequiel pero non poden tocalo e a reitora
sinte moita pena por deixalo e por fin marchan todos para embarcar. Había moita
xente, músicos despedindo e autoridades. Subiron todos, a reitora, os mariñeiros os
nenos e os sanitarios e dende o peirao o doutor Posse os despedía cun pano branco e
Isabel dende o barco vía como se alonxaba. E aquí se empeza a escribir a Historia.

-Cuestións-

Aprendín algo interesante? Qué? Pois que naquela época os pobres e os orfos non
tiñan dereito a nada e que nesa época os experimentos facíanse coa xente, porque fai
pouco tamén tivemos o coroavirus e nos vacinaron pero antes probaron os científicos.-
Que ou quen non che gustou? Bueno, non me gustou Tomás, tampouco a irmá
valentina porque collera os cartos de Candela pero tampouco é que axudara moito a
Ezequiel e tampouco me gustou que ao final, nas Americas os nenos non tiveron un
futuro mellor, nin os premiaron a eles que grazas a eles se vacinaba a xente e os
premio levouno o doutor Balmis.
Con que ou quen estás de acordo? Estou de acordo que Ezequiel fora a hospital para
axudar a Clemente e tamén que axudara a Tomás e Isabel Zendal foi moi boa en ir no
barco porque para os nenos orfos era como a sua nai.
Que che gustaría que pasase? Gustaríame que os nenos foran coñecidos como heroes
por levar a vacina , tiveran mellor futuro ou estudaran e puideran voltar felices e o
Rei Carlos IV os recompensara e que voltaran.
- Que cambiarías do texto? Pois como está escrito con moita tristeza e todo miserable,
contar alguna historia alegre que lle pasaran aos nenos ou máis cariño.
-CONCLUSIÓNS

As enfermidades son moi malas e é una sorte ter vacinas para remedialas. Nesa época
vírase a vida tan miserable, con tantas enfermidades e fame e moitas inxustizas.
Gustoume e non me gustou. O principio non entendía moi ben e resultábame aburrido
lelo pero cando fun lendo, empezábame a gustar esa historia e facíame a sensación de
que era una historia bonita.
Interesoume a Expedición e a vida de Inés e da reitora Isabel , pero non me resultou
tan interesante para a historia a vida de Candela e os meu persoaxes preferidos
foron Exequiel , Isable, o doutor Posse e Salvany.
Dependendo de como se contara a historia , volvería a ler un libro similar.